ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΕΣΠΑ To νέο ΕΣΠΑ 2014 2020 Προτεραιότητες και Αρχιτεκτονική Σμάρω Ζησοπούλου ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Νέα δεδομένα (1) Γενικός Κανονισμός, ορίζει τους κοινούς κανόνες για όλα τα διαρθρωτικά μέσα της Ε.Ε. Κανονισμοί για τα επιμέρους Ταμεία (ΕΤΠΑ, ΕΚΤ, ΤΣ, ΕΓΤΑΑ, ΕΤΘΑ, Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία) Τονίζεται η σύνδεση της Πολιτικής της Συνοχής με: τη στρατηγική της Ευρώπη 2020 μέσω των 11 θεματικών στόχων τους στόχους του Εθνικού Προγράμματος Μεταρρύθμισης όλες τις ενωσιακές πολιτικές π.χ. Horizon 2020 2
Νέα δεδομένα (2) Λογική παρέμβασης (προσανατολισμός στα αποτελέσματα) αναπτυξιακές ανάγκες και τις προκλήσεις επιλογή των θεματικών στόχων προσδιορισμό των επενδυτικών προτεραιοτήτων Εκ των προτέρων αιρεσιμότητες Πλαίσιο επίδοσης και Αποθεματικό Επίδοσης με εκ των προτέρων ετήσια κατανομή του στους χρηματοδοτικούς πίνακες Θεματική συγκέντρωση Δείκτες αποτελέσματος υποχρεωτικοί Υπόδειγμα για την κατάρτιση των Προγραμμάτων με πίνακες και περιορισμένο αριθμό χαρακτήρων 3
Γεωγραφική κάλυψη Τρεις (3) κατηγορίες περιφερειών : 1. Λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες (κατά κεφαλήν ΑΕΠ <75% του μέσου όρου της Ε.Ε.) 2. Περιφέρειες σε μετάβαση (κατά κεφαλήν ΑΕΠ μεταξύ του 75% και 90% του μέσου όρου της Ε.Ε.) 3. Περισσότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες (κατά κεφαλήν ΑΕΠ >90% του μέσου όρου της Ε.Ε.) 4
5
11 Θεματικοί Στόχοι 1. Ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας 2. Ενίσχυση της πρόσβασης, και χρήσης και ποιότητας, των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας 3. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, του γεωργικού τομέα (για το ΕΓΤΑΑ), και της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών (για το ΕΤΘΑ) 4. Ενίσχυση της μετάβασης προς την οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε όλους τους τομείς 5. Προώθηση της προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές, της πρόληψης και της διαχείρισης του κινδύνου 6. Προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων 7. Προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και απομάκρυνση των σημείων συμφόρησης σε σημαντικά δίκτυα υποδομών 8. Προώθηση της απασχόλησης και υποστήριξη της κινητικότητας των εργαζομένων 9. Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της καταπολέμησης της φτώχειας 10. Επένδυση στην εκπαίδευση, τις δεξιότητες και στη δια βίου μάθηση 11. Βελτίωση της θεσμικής επάρκειας και της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης 6
Προσανατολισμός στα αποτελέσματα η λογική της παρέμβασης στο σχεδιασμό 1. ανάλυση των αναπτυξιακών αναγκών αναγνώριση των προβλημάτων που πρέπει να αντιμετωπιστούν επιλογή θεματικών στόχων και επενδυτικών προτεραιοτήτων 2. καθορισμός της κατεύθυνσης της αλλαγής που είναι επιθυμητή προσδιορισμός των επιθυμητών αποτελεσμάτων καθορισμός κατάλληλων ειδικών στόχων προσδιορισμός της επιθυμητή κατάστασης 3. διαμόρφωση στόχων για την επίτευξη των επιθυμητών αποτελεσμάτων ορισμός συγκεκριμένων δεικτών αποτελέσματος καθορισμός συγκεκριμένων τιμών στόχων 4. ανάλυση των διάφορων παραγόντων που μπορούν να οδηγήσουν ή να απομακρύνουν από τα επιθυμητά αποτελέσματα και επιλογή εκείνων που θα αποτελέσουν το αντικείμενο της παρέμβασης επιλογή συγκεκριμένων τύπων δράσεων ορισμός συγκεκριμένων δεικτών εκροών καθορισμός συγκεκριμένων τιμών στόχων 7
Τι είναι οι αιρεσιμότητες Συγκεκριμένος και επακριβώς προκαθορισμένος κρίσιμος παράγοντας, ο οποίος αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την αποτελεσματική και αποδοτική υλοποίηση του ειδικού στόχου επενδυτικής προτεραιότητας ή προτεραιότητας της Ένωσης, έχει δε άμεση και πραγματική σχέση με την υλοποίηση αυτή και άμεσο αντίκτυπο σε αυτήν Υπόκεινται σε χρονικούς περιορισμούς και επίτευξη αποτελεσμάτων (το αργότερο έως τις 31/12/2016). Αν δεν ικανοποιηθούν οι προϋποθέσεις που τίθενται εντός της προθεσμίας, η Ε.Ε. μπορεί να αναστείλει τις ενδιάμεσες πληρωμές για τις αντίστοιχες προτεραιότητες του προγράμματος Θεματικές: συνδέονται με τους Θεματικούς Στόχους (28) Γενικές: συνδέονται με οριζόντια θέματα της εφαρμογής των Προγραμμάτων (7) 8
Στρατηγική προσέγγιση νέου ΕΣΠΑ Ετοιμάζεται σε εθνικό επίπεδο με τη στενή συμμετοχή των εταίρων. Αποτελεί συμφωνία μεταξύ της Επιτροπής και Κ Μ και προσδιορίζει: Τη συμμετοχή των Ταμείων για την επίτευξη των θεματικών στόχων ( / Ταμείο/ Στόχο) Τους θεματικούς στόχους και τους αντίστοιχους δείκτες που θα επιτευχθούν μέσω του ΕΣΠΑ Τις δράσεις που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο της χωρικής συνοχής Τις ρυθμίσεις που θα εφαρμόσει το Κ Μ για την αποτελεσματική υλοποίηση του ΕΣΠΑ (π.χ. συμμετοχή των εταίρων, αιρεσιμότητες, προσθετικότητα, μείωση της διοικητικής επιβάρυνσης) Η Επιτροπή θα εξετάσει τη συνάφεια του ΕΣΠΑ με τον Γενικό Κανονισμό, το ΚΣΠ, τις ειδικές συστάσεις του Συμβουλίου και τις ex ante αξιολογήσεις των προγραμμάτων 9
Το νέο ΕΣΠΑ ενσωματώνει τις Εθνικές Προτεραιότητες σε ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό αναπτυξιακό πλαίσιο Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας δημιουργίας βιώσιμων θέσεων εργασίας σε κλάδους που παρουσιάζουν συγκριτικά πλεονεκτήματα Βελτίωση της αποτελεσματικότ ητας της δημόσιας διοίκησης Ολοκλήρωση βασικών υποδομών και προστασία του περιβάλλοντος Αντιμετώπιση της κρίσης, καταπολέμηση της φτώχειας και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας Αποτελέσματα διαβούλευσης με Υπουργεία, Τοπική Αυτοδιοίκηση, Οικονομικούς και Κοινωνικούς Εταίρους, Επιστημονικούς, Επιχειρηματικούς και Κλαδικούς (1 Εθνικό Συνέδριο,13 Περιφερειακά Συνέδρια, και επιμέρους τομεακά συνέδρια) ΝΕΟ ΕΣΠΑ Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ε2020 (11 θεματικοί στόχοι) 10
Κατευθύνσεις εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής Αναπτυξιακό όραμα «Η συμβολή στην αναγέννηση της ελληνικής οικονομίας με, ανάταξη και αναβάθμιση του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού της χώρας και τη δημιουργία και διατήρηση βιώσιμων θέσεων απασχόλησης, έχοντας ως αιχμή την εξωστρεφή, καινοτόμο και ανταγωνιστική επιχειρηματικότητα και γνώμονα την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης» 11
Συνοπτικές κατευθύνσεις Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής Κύριοι άξονες 1. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία και αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας 2. Ανάπτυξη και αξιοποίηση ικανοτήτων ανθρώπινου δυναμικού ενεργός κοινωνική ενσωμάτωση 3. Προστασία του περιβάλλοντος μετάβαση σε μία οικονομία φιλική στο περιβάλλον 4. Ανάπτυξη εκσυγχρονισμός συμπλήρωση υποδομών για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη 5. Βελτίωση της θεσμικής επάρκειας και της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης 12
Το χρηματοδοτικό πλαίσιο για την περίοδο ( σε τρέχουσες τιμές) % Περιφέρειες Λιγότερο Ανεπτυγμένες 7.034.213.415 34,6% Περιφέρειες Μετάβασης 2.306.119.550 11,3% Περιφέρειες Περισσότερο Ανεπτυγμένες 2.528.152.949 12,5% Ταμείο Συνοχής 3.250.244.221 15,6% Ταμείο Συνοχής (στο Ταμείο Υποδομών CEF) 580.000.000 2,8% Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης 4.195.960.793 20,2% Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας 250.000.000 1,2% Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία 231.634.557 1,1% Πρωτοβουλία για τη Νεανική Απασχόληση 171.517.029 0,8% 13 ΣΥΝΟΛΟ 20.547.881.085 100,0%
Αρχιτεκτονική Νέου ΕΣΠΑ: 4 Εθνικά Επιχειρησιακά Προγράμματα για την μέγιστη συνέργεια και αποτελεσματικότητα 1 2 3 4 Ανταγωνιστικότητα & Επιχειρηματικότητα 3,8 δις Ανταγωνιστικότητα, επιχειρηματικότητα, καινοτομία, εξωστρέφεια, επενδύσεις (συμπεριλαμβανομένων ενεργειακών), Έρευνα & Τεχνολογία, ΤΠΕ για τις επιχειρήσεις, τουρισμός & πολιτισμός, δίκτυα ενέργειας, κατάρτιση, εκπαίδευση, ~25% απασχόληση που αφορούν στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, παρεμβάσεις στη Δημόσια Διοίκηση που έχουν άμεση επίπτωση στην ανταγωνιστικότητα. Ολοκληρωμένη Μεταρρύθμιση στρατηγική του Δημοσίου αλλαγών σε οριζόντιους 0,4 δις τομείς που διαπερνούν τις δομές και αφορούν Ολοκληρωμένη προβλήματα στρατηγική οργάνωσης, αλλαγών διαχείρισης σε και οριζόντιους ελέγχου τομείς που διαπερνούν τις ~3% δομές και αφορούν προβλήματα οργάνωσης, διαχείρισης και ελέγχου Περιβάλλον Μεταφορές 3,7 δις Νέες υποδομές αλλά και ολοκλήρωση έργων του προηγούμενου ΕΣΠΑ. Βασικές υποδομές και αναγκαία έργα για την προστασία του περιβάλλοντος που εκπληρώνουν και την εναρμόνιση με τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς Εκπαίδευση, Κατάρτιση, Απασχόληση 2,0 δις Δράσεις με έμφαση στην προώθηση μέτρων αντιμετώπισης της ανεργίας, καινοτόμα προγράμματα για την ποιοτική αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος και σύνδεση της Εκπαίδευσης και της Κατάρτισης με την αγορά εργασίας. Εμπροσθοβαρής προγραμματισμός με έμφαση στα έτη 2014 2016. ~24% ~13% Το Υπόλοιπο 5,4 δις (~35%) κατανέμεται στα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα 14
13 πολυτομεακά & πολυταμειακά Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα δημιουργήθηκαν ώστε κάθε Περιφέρεια να προωθεί αποτελεσματικά ολοκληρωμένες τοπικές παρεμβάσεις Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο Ταμείο Συνοχής Ευρωπαϊκό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης ~45% ~22% ~22% ~30% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 15
Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2014 2020 (1) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ Π/Υ (Κ.Σ.) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 1 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΡΑΚΗ 416.069.729 2 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 790.667.716 3 ΘΕΣΣΑΛΙΑ 328.710.978 4 ΗΠΕΙΡΟΣ 267.016.991 5 ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ 402.343.182 6 ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 271.022.397 7 ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 97.338.435 8 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 221.537.609 9 ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ 185.955.002 10 ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 247.203.968 11 ΚΡΗΤΗ 356.369.237 12 ΑΤΤΙΚΗ 934.169.428 13 ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 86.131.827 16
Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2014 2020 (2) ΤΟΜΕΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 1 Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2 Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 3 Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Π/Υ 3.728.403.160 4.431.408.398 1.976.901.338 4 Μεταρρύθμιση Δημόσιου Τομέα 385.714.128 5 Αγροτική Ανάπτυξη 4.195.972.284 6 Θάλασσα και Αλιεία Δεν έχει ακόμα οριστικοποιηθεί 7 Τεχνική Βοήθεια 332.612.063 17
Ενδεικτική κατανομή των πόρων του Ταμείου Συνοχής για το Περιβάλλον προς στα ΠΕΠ ΠΕΠ ΤΑΜΕΙΟ ΣΥΝΟΧΗΣ ( ) ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 59.821.245 1 ΘΡΑΚΗ 2 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 186.907.945 3 ΘΕΣΣΑΛΙΑ 74.387.742 4 ΗΠΕΙΡΟΣ 24.775.824 5 ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ 38.256.918 6 ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 18.679.863 7 ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 69.346.782 8 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 63.794.239 9 ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ 15.001.881 10 ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 11.415.546 11 ΚΡΗΤΗ 5.243.641 12 ΑΤΤΙΚΗ 192.278.291 13 ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 23.519.765 ΣΥΝΟΛΟ 783.429.680 18
Χρονοδιάγραμμα υποβολής του νέου ΕΣΠΑ 2014 2020 και των Προγραμμάτων Το νέο Κανονιστικό Πλαίσιο δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στις 20 Δεκεμβρίου 2013 επίσημη υποβολή ΕΣΠΑ το αργότερο μέχρι 21/4/2014 9 Δεκεμβρίου 2013 : 1η ανεπίσημη υποβολή σχεδίου ΕΣΠΑ 2014 2020 στο πλαίσιο του διαλόγου με την Ε.Ε. 31 Ιανουαρίου 2014 : σχόλια της Ε.Ε. επί του σχεδίου ΕΣΠΑ 2014 2020 Τέλος Φεβρουαρίου 2014 : υποβολή πρώτων σχεδίων ΕΠ Τομεακών και Περιφερειακών στο ΥΠΑΑΝ στο πλαίσιο διαδικασιών συντονισμού Μάρτιος 2014 : 2 η ανεπίσημη υποβολή του ΕΣΠΑ 2014 2020 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ο Κανονισμός θέτει όριο 4 μηνών από την έναρξη ισχύος του Γενικού Κανονισμού) Το αργότερο 3 μήνες μετά την επίσημη υποβολή του ΕΣΠΑ 2014 2020 πρέπει να υποβληθούν επίσημα στην Ε.Ε. τα τομεακά και τα περιφερειακά Προγράμματα Τα ΕΠ θα κατατεθούν συνοδευόμενα από την έκθεση εκ των προτέρων αξιολόγησης, η οποία θα ενσωματώνει και τις απαιτήσεις για την στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση 19 (ΣΠΕ), σύμφωνα με την Οδηγία 2001/42/ΕΚ.
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας 20