ΓΔΥΙΝΓΗΑ ΓΔΥΓΟΑΦΗΑ Α & Β ΓΚΛΑΠΗΝ ΒΙΒΛΙΟ ΓΑΚΑΛΟΤ

ΓΔΥΙΝΓΗΑ ΓΔΥΓΟΑΦΗΑ Α & Β ΓΚΛΑΠΗΝ ΒΙΒΛΙΟ ΓΑΚΑΛΟΤ ΑΘΗΝΑ, ΙΑΝΟΤΑΡΙΟ 2008

ΝΓΖΓΗΔΠ ΞΟΝΠ ΡΝΛ ΔΘΞΑΗΓΔΡΗΘΝ ΔΗΠΑΓΥΓΖ Σν ινγηζκηθό «Γεσ-γξάθνληαο / Γεσινγία - Γεσγξαθία Γπκλαζίνπ» είλαη έλα ινγηζκηθό, ελαξκνληζκέλν ζηηο αλάγθεο ησλ θσθώλ καζεηώλ αιιά θαη ζηε θηινζνθία θαη ζηνπο ζηόρνπο ηεο δηδαζθαιίαο ηεο Γεσινγίαο - Γεσγξαθίαο όπσο απηνί πξνδηαγξάθνληαη κέζα από ην Δ.Π.Π.. θαη ην Α.Π.. ηνπ καζήκαηνο ζην γπκλάζην. Λακβάλνληαο ππόςε ηηο έλλνηεο πνπ δπζθνιεύνπλ ηνπο καζεηέο, ηηο παξαλνήζεηο, θαζώο θαη ηηο έλλνηεο πνπ πξνζεγγίδνληαη απνηειεζκαηηθόηεξα κε ηε ρξήζε λέσλ ηερλνινγηώλ, ζηόρνο ηνπ ζπλνιηθνύ παθέηνπ είλαη πξνζθέξεη εκπινπηηζκέλν πεξηερόκελν κε απόδνζε ζηελ Διιεληθή λνεκαηηθή γιώζζα απηώλ ησλ ελλνηώλ πξνζθέξνληαο πξνζβάζηκν εθπαηδεπηηθό πιηθό από θσθνύο ή κε πξνβιήκαηα αθνήο καζεηέο. Ο ζρεδηαζκόο ηνπ σο πξνο ηε δηδαθηηθή πξνζέγγηζε ησλ ελλνηώλ αθνινπζεί ηηο ζύγρξνλεο ηάζεηο πνπ επηθξαηνύλ ζην ρώξν ηεο ρνιηθήο Γεσγξαθίαο. Πεδίν εξγαζίαο θαη ηαπηόρξνλα κέζν πξνζέγγηζεο ηνπ γεσγξαθηθνύ ρώξνπ είλαη νη ράξηεο. Μέζα από απηνύο νη καζεηέο θαινύληαη λα ηαμηδέςνπλ, λα αλαγλσξίζνπλ ηα ηκήκαηα ηνπ θπζηθνύ θαη αλζξσπνγελνύο πεξηβάιινληνο, λα θαηαγξάςνπλ, λα ζρεδηάζνπλ. Η αμηνιόγεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ δελ εζηηάδεηαη ηόζν ζηε ζσζηή απάληεζε -ε νπνία ζε πνιιέο πεξηπηώζεηο δελ είλαη νύηε κνλαδηθή νύηε αδηακθηζβήηεηε- αιιά ζηελ ηθαλόηεηα ηνπ καζεηή λα επεμεξγάδεηαη ηηο πιεξνθνξίεο θαη λα ηηο αλαζπλζέηεη δεκηνπξγηθά. Οη καζεηέο, πξνηείλεηαη λα εξγάδνληαη ζε νκάδεο, έηζη ώζηε λα δεκηνπξγείηαη έλα θιίκα δηαιόγνπ πνπ λα θαιιηεξγεί ηνλ πξνβιεκαηηζκό. Ο ξόινο ηνπ δαζθάινπ είλαη επηθνπξηθόο θαη θαζνδεγεηηθόο θαζ όιε ηε δηάξθεηα ηεο εθπόλεζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ. 2

ΡΟΝΞΝΠ ΑΜΗΝΞΝΗΖΠΖΠ ΡΝ ΙΝΓΗΠΚΗΘΝ Σν ινγηζκηθό είλαη έηζη ζρεδηαζκέλν ώζηε λα κπνξεί ιεηηνπξγεί είηε ζαλ εθπαηδεπηηθό παηρλίδη ζηνλ ειεύζεξν ρξόλν ησλ καζεηώλ (ειεύζεξεο δξαζηεξηόηεηεο), είηε σο εθπαηδεπηηθό ινγηζκηθό πνπ πιαηζηώλεη, ππνβνεζά θαη νινθιεξώλεη ηε δηδαζθαιία ηνπ καζήκαηνο ηεο Γεσινγίαο - Γεσγξαθίαο (θαηεπζπλόκελεο δνκεκέλεο δξαζηεξηόηεηεο). Δλεύθερες δραζηηριόηηηες: Πεξηιακβάλνπλ «ηαμίδηα» πνπ κπνξεί λα θάλνπλ νη καζεηέο κε ηε ρξήζε δηζδηάζηαησλ, ηξηζδηάζηαησλ ραξηώλ θαη ηελ πδξόγεην. Με ηηο ειεύζεξεο δξαζηεξηόηεηεο νη καζεηέο αλαθαιύπηνπλ ην γεσγξαθηθό ρώξν θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ ηνλ ζπλζέηνπλ κε νδεγό ηε θαληαζία ηνπο, ηελ πεξηέξγεηά ηνπο, πεξηγξαθέο πνπ δηαβάδνπλ ζε βηβιία θηι. Θαηεσθσνόμενες- Γομημένες δραζηηριόηηηες: Πεξηιακβάλνπλ δξαζηεξηόηεηεο πνπ κπνξνύλ λα πξαγκαηνπνηεζνύλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο ηεο Γεσινγίαο - Γεσγξαθίαο γηα ηελ θαηαλόεζε γεσινγηθώλ - γεσγξαθηθώλ ελλνηώλ θαη γεσγξαθηθώλ θαηλνκέλσλ. Απηέο κπνξεί λα έρνπλ σο ζηόρνπο ηελ αλάγλσζε ηνπ ράξηε, ηελ αλαγλώξηζε γεσγξαθηθώλ ή γεσινγηθώλ ραξαθηεξηζηηθώλ, ηελ θαηαζθεπή απιώλ ραξηώλ πνπ ζηεξίδνπλ ηδηαίηεξεο αλάγθεο ηεο δηδαζθαιίαο ηεο γεσγξαθίαο, ηε δεκηνπξγία δηαδξαζηηθώλ ραξηώλ, ην ζρεδηαζκό ζεκαηηθώλ ραξηώλ, ηελ πξόβιεςε, ηε δηαρείξηζε, ή ην ζρεδηαζκό ηνπ πεξηβάιινληνο. Σν ζπγθεθξηκέλν ινγηζκηθό ζα κπνξνύζε λα ραξαθηεξηζηεί έληνλα δηαδξαζηηθό αλάινγα κε ηε ρξήζε ηνπ. Ο καζεηήο έρεη ηε δπλαηόηεηα: Να ελεξγνπνηεί ζεκαηηθνύο ράξηεο, λα θηλείηαη ζε απηνύο λα ηνπο πεξηζηξέθεη, λα εηζάγεη ζύκβνια, λα ζρεδηάδεη γξακκέο θαη επηθάλεηεο (α επίπεδν δηάδξαζεο), Να εηζάγεη πιεξνθνξία (θείκελν, εηθόλα, βίληεν, γξάθεκα), ππεξζπλδέζκνπο ή θαη δηθά ηνπ ζύκβνια θαη λα απνζεθεύεη ηελ εξγαζία ηνπ ώζηε λα είλαη δηαζέζηκε ζε όπνηνλ ζα ήζειε λα δεη ην ράξηε πνπ δεκηνύξγεζε ή λα ηνλ επεμεξγαζηεί πεξαηηέξσ (β επίπεδν δηάδξαζεο). 3

ΞΑΟΝΠΗΑΠΖ ΘΔΚΑΡΗΘΥΛ ΔΛΝΡΖΡΥΛ ΘΑΗ ΓΟΑΠΡΖΟΗΝΡΖΡΥΛ Οη ζεκαηηθέο ελόηεηεο αθνινπζνύλ ηε δνκή ηνπ Αλαιπηηθνύ Πξνγξάκκαηνο πνπδώλ. Απηό όκσο δελ είλαη δεζκεπηηθό θαζώο ζηε γεσγξαθία νη έλλνηεο εκπιέθνληαη. Γηα ηνύην ην ιόγν ζηελ αλάιπζε πνπ αθνινπζεί αλαθέξνληαη νη ζεκαηηθέο ελόηεηεο κέζα ζηηο νπνίεο κπνξεί λα εληαρζεί ε ρξήζε ηνπ ινγηζκηθνύ αιιά θαη νη έλλνηεο πνπ κπνξεί λα γίλνπλ πεξηζζόηεξν θαηαλνεηέο κέζα από ηηο ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηόηεηεο. Οη αζθήζεηο πνπ πξνηείλνληαη παξνπζηάδνληαη κε δηαβαζκηζκέλν βαζκό δπζθνιίαο σο πξνο ηε ρξήζε ηνπ ινγηζκηθνύ (από ηα πην απιά εξγαιεία, ζηα πην ζύλζεηα, από ηηο πην απιέο δξαζηεξηόηεηεο, ζε πην πνιύπινθεο). Οη δξαζηεξηόηεηεο απηέο κε ηελ ίδηα δηαηύπσζε θαη κε αιιαγή κόλν ησλ δεδνκέλσλ κπνξεί ρξεζηκνπνηεζνύλ θαη ζηηο δύν ηάμεηο. εκεηώλνπκε όηη ζηελ Α Γπκλαζίνπ νη καζεηέο αζρνινύληαη κε ηε κειέηε ηνπ θόζκνπ, ελώ ζηε Β Γπκλαζίνπ αζρνινύληαη κε ηε κειέηε ηεο Δπξώπεο κε έκθαζε ζηελ Διιάδα. 4

ΘΔΚΑΡΗΘΖ ΔΛΝΡΖΡΑ Α : ΝΗ ΣΑΟΡΔΠ ΓΟΑΠΡΖΟΗΝΡΖΡΑ 1: «ΞΔΡΥΛΡΑΠ» ΞΑΛΥ ΑΞΝ ΡΖΛ ΓΟΝΓΔΗΝ... Οη καζεηέο κέζα από ηε δξαζηεξηόηεηα πξνζεγγίδνπλ έλλνηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε γεσγξαθηθή ζέζε, ην γεσγξαθηθό πιάηνο, ην γεσγξαθηθό κήθνο, ηηο ζπληεηαγκέλεο. Να αλαγλσξίδνπλ ηνπο ιόγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ε επηθάλεηα ηεο γεο ρσξίδεηαη ζε ηκήκαηα κε ην ηδεαηό ζύζηεκα ησλ παξάιιεισλ θαη κεζεκβξηλώλ Να δηαθξίλνπλ ηηο θύξηεο παξακέηξνπο νη νπνίεο ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηνλ εληνπηζκό ελόο ηόπνπ ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο Να αλαγλσξίδνπλ ηηο ζρεηηθέο ζέζεηο ησλ επείξσλ Να νξίδνπλ ηε ζρεηηθή ζέζε ελόο ηόπνπ σο πξνο θάπνηα ζεκεία αλαθνξάο Να πεξηγξάθνπλ ηηο ζέζεηο ησλ επεηξσηηθώλ θαη σθεάλησλ καδώλ πάλσ ζην γήηλν αλάγιπθν Η δξαζηεξηόηεηα απηή, όπσο είλαη ζρεδηαζκέλε, είλαη θαηάιιειε θπξίσο γηα ηελ Α ηάμε. ηελ Β γπκλαζίνπ ν εθπαηδεπηηθόο κπνξεί λα δεηήζεη από ηνπο καζεηέο λα εληνπίζνπλ ηελ Δπξώπε θαη ηελ Διιάδα ζηελ επηθάλεηα ηεο Γεο θαη λα νξίζνπλ ηε ζρεηηθή ηεο ζέζεο ζηνλ θόζκν (Η Διιάδα ζε ζρέζε κε ηηο άιιεο επείξνπο, κε ηνλ Ιζεκεξηλό, κε ην εκηζθαίξην πνπ βξίζθεηαη, κε ζάιαζζεο θηι.) Δπίζεο κπνξεί λα δεηήζεη από ηνπο καζεηέο λα νξίζνπλ ηόπνπο ζηνλ Κόζκν, ζηελ Δπξώπε θαη ζηελ Διιάδα κε ηε βνήζεηα ησλ ζπληεηαγκέλσλ θαη λα θάλνπλ ππνζέζεηο ζρεηηθά κε ηηο ζπλζήθεο πνπ ζα επηθξαηνύλ ζηνπο ηόπνπο απηνύο (ζέζε ηεο Γεο σο πξνο ηνλ Ήιην). 5

ΓΟΑΠΡΖΟΗΝΡΖΡΑ 2: ΡΑΜΗΓΔΝΚΔ ΠΡΝΛ ΘΝΠΚΝ - ΚΔΡΟΑΚΔ ΑΞΝΠΡΑΠΔΗΠ... Μέζα από ηε δξαζηεξηόηεηα πξνζεγγίδεηαη ε έλλνηα ηεο θιίκαθαο θαη θαιιηεξγείηαη ε δεμηόηεηα ηεο κέηξεζεο απνζηάζεσλ. Να αλαγλσξίδνπλ ηη είλαη θιίκαθα θαη πνηα ε ζεκαζία ηεο Να ρξεζηκνπνηνύλ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ δίλεη ε θιίκαθα πξνθεηκέλνπ λα ππνινγίζνπλ ηηο απνζηάζεηο ζε έλαλ ράξηε Να ραξάδνπλ δηαδξνκέο πάλσ ζην ράξηε Να ππνινγίδνπλ απνζηάζεηο κε ρξήζε ησλ εξγαιείσλ ηνπ ινγηζκηθνύ Να ιακβάλνπλ απνθάζεηο γηα ηε δηαδξνκή πνπ ζα αθνινπζήζνπλ, ζέηνληαο δηαθνξεηηθά θξηηήξηα θάζε θνξά (π.ρ. θξηηήξην: ε ζπληνκόηεξε δηαδξνκή ή ε πην επράξηζηε δηαδξνκή) Η εξγαζία κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί θαη ζηηο δύν ηάμεηο ηνπ Γπκλαζίνπ. Οη καζεηέο κπνξνύλ λα επηιέγνπλ επεηξσηηθέο ή ζαιάζζηεο δηαδξνκέο. Η άζθεζε απηή βνεζά ζηνλ εκπινπηηζκό ηνπ λνεηηθνύ ράξηε ηνπ θόζκνπ πνπ έρνπλ δηακνξθώζεη νη καζεηέο. Οη καζεηέο κπνξνύλ λα δεκηνπξγήζνπλ ηα δηθά ηνπο ηαμίδηα (αθεηεξία ελδηάκεζεο ζηάζεηο πξννξηζκόο) θαη λα θάλνπλ κεηξήζεηο. Μπνξνύλ ελαιιαθηηθά λα δεκηνπξγήζνπλ ηζηνξίεο ζηηο νπνίεο ζα πεξηγξάθνπλ ππνζεηηθά δηιήκκαηα γηα ηηο δηαδξνκέο πνπ ζα πξέπεη λα αθνινπζήζνπλ θαη ζα αηηηνινγνύλ ηηο επηινγέο ηνπο. Μπνξνύλ αθόκα λα βξνπλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε ηα ηαμίδηα ησλ κεγάισλ εμεξεπλεηώλ, ή λα δηαβάζνπλ ηαμηδησηηθή ινγνηερλία θαη ζρεδηάζνπλ ράξηεο κε αλάινγεο δηαδξνκέο. 6

ΘΔΚΑΡΗΘΖ ΔΛΝΡΖΡΑ Β : ΦΠΗΘΝ ΞΔΟΗΒΑΙΙΝΛ ΓΟΑΠΡΖΟΗΝΡΖΡΑ 3: ΡΑΜΗΓΗ ΠΡΑ ΤΖΙΝΡΔΟΑ ΒΝΛΑ ΡΝ ΘΝΠΚΝ Οη καζεηέο κέζα από ηε δξαζηεξηόηεηα πξνζεγγίδνπλ έλλνηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηα βνπλά ηνπ θόζκνπ. Να εληνπίδνπλ ζην ράξηε ζεκαληηθά ζηνηρεία ηνπ παγθόζκηνπ αλάγιπθνπ (βνπλά) Να αλαγλσξίδνπλ ηε ζρεηηθή ζέζε ησλ βνπλώλ ηνπ θόζκνπ θαη λα πεξηγξάθνπλ ηα βαζηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά Να πεξηγξάθνπλ κε ζπγθεθξηκέλα παξαδείγκαηα ηελ επίδξαζε ησλ παξαπάλσ ραξαθηεξηζηηθώλ ζηηο δξαζηεξηόηεηεο ησλ αλζξώπσλ Να ηαμηλνκνύλ ηα βνπλά κε θξηηήξην ην ύςνο ηνπο θαη λα απνδίδνπλ ηελ ηαμηλόκεζε κε ηξόπνπο ηεο επηινγήο ηνπο (γξάθεκα, εηθαζηηθή απεηθόληζε, θηι.) Η δξαζηεξηόηεηα απηή απεπζύλεηαη ζηνπο καζεηέο ηεο Α γπκλαζίνπ. Η ίδηα δξαζηεξηόηεηα κε ηνπο ίδηνπο ζηόρνπο, αιιά κε πεξηερόκελν ηα βνπλά ηεο Δπξώπεο ή ηεο Διιάδαο κπνξεί λα γίλεη θαη ζηελ Β γπκλαζίνπ. Οη καζεηέο εληνπίδνπλ κε ηε βνήζεηα ηνπ ινγηζκηθνύ ηνπο κεγάινπο νξεηλνύο όγθνπο. Οξίδνπλ ηε ζρεηηθή ζέζε ησλ βνπλώλ (π.ρ. ζε ζρέζε κε θάπνην άιιν βνπλό ηεο επείξνπ, κε θάπνηα πεδηάδα ή πνηάκη θηι.) Οη εηθόλεο ησλ βνπλώλ πνπ νη καζεηέο επηζπλάπηνπλ θαιό ζα ήηαλ λα παξνπζηάδνπλ όρη κόλν ην θπζηθό πεξηβάιινλ (ρισξίδα, παλίδα, γεσκνξθέο), αιιά θαη δξάζεηο ηνπ αλζξώπνπ αλ/ όπνπ ππάξρνπλ (π.ρ. δσή ζε κεγάια πςόκεηξα, αζιεηηθέο δξαζηεξηόηεηεο θηι.) 7

ΓΟΑΠΡΖΟΗΝΡΖΡΑ 4: ΡΑΜΗΓΗ ΠΡΝ ΓΝΛΑΒΖ Μέζα από ηε δξαζηεξηόηεηα πξνζεγγίδνπλ ηηο έλλνηεο πεγή, εθβνιή, θπξίσο ξνή, παξνρή, κήθνο, γεσγξαθηθή θαηαλνκή ηνπ γιπθνύ λεξνύ. Να δηαθξίλνπλ ηε γεσγξαθηθή θαηαλνκή ηνπ γιπθνύ λεξνύ ζηελ Δπξώπε Να δηαθξίλνπλ ηνπο παξάγνληεο νη νπνίνη επεξεάδνπλ ηε δεκηνπξγία θαη ην κέγεζνο ελόο πνηακνύ Να αλαγλσξίδνπλ ην πόζν επεξεάδεη ν Γνύλαβεο, σο κεγάινο πδάηηλνο δξόκνο ηε δσή ησλ αλζξώπσλ Να θαηαγξάθνπλ ζπγθεληξώζεηο αλζξώπσλ θαηά κήθνο ηνπ πνηακνύ θαη λα επηζεκαίλνπλ ιόγνπο γηα ηνπο νπνίνπο νη άλζξσπνη επηιέγνπλ λα δνπλ θνληά ζε πνηάκηα Να ζρνιηάδνπλ αλ θαη θαηά πόζν είλαη δύζθνιε ε δηαρείξηζε ελόο δηεζληθνύ πνηακνύ. Η δξαζηεξηόηεηα απηή απεπζύλεηαη ζηνπο καζεηέο ηεο Β Γπκλαζίνπ. Η ίδηα δξαζηεξηόηεηα κε ηνπο ίδηνπο ζηόρνπο, αιιά κε πεξηερόκελν πνηάκηα ηνπ θόζκνπ ή ησλ επείξσλ κπνξεί λα γίλεη θαη ζηελ Α γπκλαζίνπ. Οη καζεηέο εληνπίδνπλ κε ηε βνήζεηα ηνπ ινγηζκηθνύ ηα κεγάια πνηάκηα ηνπ θόζκνπ. Μεηξνύλ ην κήθνο ησλ πνηακώλ θαη ηα ηαμηλνκνύλ κε βάζε απηό ην θξηηήξην. ηε ζπλέρεηα γίλεηαη ε δηάθξηζε κήθνπο θαη παξνρήο πνηακνύ κε ηελ παξνπζίαζε ζρεηηθνύ πίλαθα. Οη καζεηέο κέζα από ηελ παξαηήξεζε αξηζκώλ ή δηαγξακκάησλ κπνξεί λα εληνπίζνπλ όηη ηα κεγαιύηεξα ζε κήθνο πνηάκηα δελ έρνπλ απαξαίηεηα ηε κεγαιύηεξε παξνρή. Δλαιιαθηηθά, νη καζεηέο κπνξνύλ λα ρσξηζηνύλ ζε νκάδεο θαη λα αζρνιεζνύλ κε ηελ άληζε θαηαλνκή ηνπ γιπθνύ λεξνύ ζηνλ θόζκν θαη πξνβιήκαηα πνπ νθείινληαη ζε απηή. Καηαγξάθνπλ ρώξεο πνπ έρνπλ πνιιά πνηάκηα θαη ρώξεο πνπ έρνπλ ιίγα πνηάκηα. Μπνξνύλ αθόκε λα εηζάγνπλ ζην ινγηζκηθό εηθόλεο νη νπνίεο ζα παξνπζηάδνπλ: Σα ραξαθηεξηζηηθά ή ζρεκαηηζκνύο ησλ πνηακώλ, Σηο δξάζεηο ηνπ αλζξώπνπ ζηα πνηάκηα, 8

Κάπνηα από ηα απνηειέζκαηα ησλ δξάζεσλ ησλ αλζξώπσλ (π.ρ. ξύπαλζε ιόγσ ηεο ππεξζπγθέληξσζεο πιεζπζκνύ, ή επηξνθηζκόο ιόγσ ηεο ρξήζεο θπηνθαξκάθσλ, θηι.) 9

ΓΟΑΠΡΖΟΗΝΡΖΡΑ 5: Ν ΘΑΗΟΝΠ ΠΡΖΛ ΔΟΥΞΖ Μέζα από ηε δξαζηεξηόηεηα πξνζεγγίδνληαη έλλνηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ θαηξό (βξνρεξόο, ειηόινπζηνο, αίζξηνο, θαιόο), ηελ πξόγλσζε, ηε κέζε ζεξκνθξαζία, ηελ έληαζε ηνπ αλέκνπ Να αλαγλσξίδνπλ ηελ έλλνηα ηνπ θαηξνύ Να θαηαγξάθνπλ κε ηξόπν ηεο επηινγήο ηνπο έλα δειηίν θαηξνύ Να αλαγλσξίδνπλ ηηο δηαθνξέο κεηαμύ θαηξνύ θαη θιίκαηνο Η δξαζηεξηόηεηα πξννξίδεηαη γηα ηε Β γπκλαζίνπ. Αλάινγε δξαζηεξηόηεηα κπνξεί λα γίλεη θαη ζηελ Α γπκλαζίνπ, κε ζεκαηνινγία ηνλ θαηξό ζην θόζκν (Μπνξνύλ λα ηνλ πξνζεγγίζνπλ κέζα από ην δηαδίθηπν ζηηο επίζεκεο ζειίδεο ηνπ CNN θαη ηνπ BBC). Μπνξνύλ λα ζπγθξίλνπλ ηνλ θαηξό ζην βόξεην θαη ζην λόηην εκηζθαίξην, ζηνλ ίδην κεζεκβξηλό θαη ζε δηαθνξεηηθνύο κεζεκβξηλνύο. Μπνξνύλ αθόκα λα παξνπζηάζνπλ ηνλ θαηξό ηεο Δπξώπεο θαη ηνπ Κόζκνπ ζηε λνεκαηηθή θάλνληαο ηνπο εθθσλεηέο ή λα παίμνπλ παηρλίδηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο δξαζηεξηόηεηεο ησλ αλζξώπσλ θαη ηνλ θαηξό. πγθεληξώλνληαο ηηο πξνβιέςεηο γηα ηνλ θαηξό γηα κεγάιν ρξνληθό δηάζηεκα (π.ρ. έλαλ κήλα) κπνξνύλ θάλνπλ γξαθήκαηα ηα νπνία ζα εηζάγνπλ ζην ινγηζκηθό θαη λα ππνζέζνπλ κε πνηνλ ηξόπν εξγάδνληαη νη θιηκαηνιόγνη πξνθεηκέλνπ λα ραξαθηεξίζνπλ ην θιίκα κηαο πεξηνρήο. 10

ΓΟΑΠΡΖΟΗΝΡΖΡΑ 6: ΡΑΜΗΓΗ ΠΡΑ ΖΦΑΗΠΡΔΗΑ ΡΝ ΘΝΠΚΝ Οη καζεηέο κέζα από ηε δξαζηεξηόηεηα πξνζεγγίδνπλ έλλνηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο ιηζνζθαηξηθέο πιάθεο, ηηο εθξήμεηο εθαηζηείσλ, ηελ εθαηζηεηόηεηα ηόπσλ. Να παξαηεξνύλ ζε ράξηεο ηε γεσγξαθηθή θαηαλνκή εθαηζηείσλ θαη λα ηε ζπζρεηίδνπλ κε ηε ζέζε θαη ηελ θίλεζε ησλ ιηζνζθαηξηθώλ πιαθώλ Να αλαγλσξίδνπλ ηε δπλακηθή θύζε ηνπ θόζκνπ πνπ ηνπο πεξηβάιιεη θαη ηελ κεηαβνιή ηεο κνξθήο ηνπ ζην ρξόλν. Να δηαθξίλνπλ ηηο ηεθηνληθέο πεξηνρέο ηνπ θόζκνπ Να παξαηεξνύλ ελεξγνπνηώληαο ηνλ θαηάιιειν ράξηε ηε ζρεηηθή ζέζε ησλ ιηζνζθαηξηθώλ πιαθώλ θαη κε ηε βνήζεηα ηνπ γεσκνξθνινγηθνύ ράξηε λα εξκελεύνπλ ηε ζέζε θάπνησλ κεγάισλ εθαηζηείσλ Να ζπιιέγνπλ θαη λα επεμεξγάδνληαη πιεξνθνξίεο γηα ηηο ζπλέπεηεο ζεκαληηθώλ εθαηζηεηαθώλ εθξήμεσλ ζηνλ θόζκν Να ζπγθεληξώλνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηελ αμία ησλ εθαηζηεηνγελώλ εδαθώλ θαη ζρνιηάδνπλ ηελ επίδξαζή ηνπο ζηε δσή ησλ αλζξώπσλ Η δξαζηεξηόηεηα αλαθέξεηαη ζηελ εθαηζηεηόηεηα ζε παγθόζκην επίπεδν. Η ίδηα δξαζηεξηόηεηα κπνξεί λα γίλεη ζηελ Β γπκλαζίνπ κε ηελ εκθάληζε ησλ εθαηζηείσλ ηεο Δπξώπεο θαη ηνπ εθαηζηεηαθνύ ηόμνπ ηεο Διιάδαο. Ο εθπαηδεπηηθόο κπνξεί λα δεηήζεη από ηνπο καζεηέο λα ζεκεηώζνπλ κεγάιεο ζπγθεληξώζεηο εθαηζηείσλ ζηελ Δπξώπε θαη ζηνλ θόζκν θαη λα ηηο ζπλδέζνπλ κε ηηο ιηζνζθαηξηθέο πιάθεο (εκθάληζε ηνπ ράξηε ησλ ιηζνζθαηξηθώλ πιαθώλ από ην ινγηζκηθό). Οη καζεηέο αθνύ ζπιιέμνπλ πιεξνθνξίεο γηα έλα εθαίζηεην ηεο επηινγήο ηνπο, κπνξνύλ λα ζπκκεηέρνπλ ζε παηρλίδη ξόισλ. Π.ρ. Η έθξεμε ηνπ εθαηζηείνπ κέζα από ηα κάηηα: ελόο απινύ αλζξώπνπ πνπ θαιιηεξγεί ηα ρσξάθηα ηνπ ζηελ πεξηνρή, ελόο αλζξώπνπ πνπ δεη ζε κηα πόιε ρηηζκέλε θάπσο πην καθξηά από ην εθαίζηεην, ηνπ εθαηζηεηνιόγνπ πνπ βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή γηα λα κειεηήζεη ηελ έθξεμε, ή ηνπ θσηνγξάθνπ πνπ αλαδεηά θσηνγξαθηθό πιηθό. 11

Μπνξνύλ ελαιιαθηηθά λα ζπγθεληξώζνπλ κύζνπο από όιν ηνλ θόζκν πνπ ζρεηίδνληαη κε ηα εθαίζηεηα θαη λα ηνπο επηζπλάςνπλ ζηηο αληίζηνηρεο επείξνπο. Οη κύζνη κπνξεί λα απνδνζνύλ θαη κε άιινπο ηξόπνπο ηεο επηινγήο ησλ καζεηώλ γηα παξάδεηγκα δσγξαθηέο ρσξίο ιόγηα, παληνκίκα κε βηληενζθόπεζε θηι. 12

ΓΟΑΠΡΖΟΗΝΡΖΡΑ 7: ΝΗ ΠΔΗΠΚΝΗ ΠΡΝΛ ΘΝΠΚΝ Οη καζεηέο κέζα από ηε δξαζηεξηόηεηα πξνζεγγίδνπλ έλλνηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ζεηζκηθόηεηα, ηηο ιηζνζθαηξηθέο πιάθεο, ηηο θηλήζεηο ησλ ιηζνζθαηξηθώλ πιαθώλ. Να πξνζδηνξίδνπλ ηα αίηηα πνπ πξνθαινύλ ηνπο ζεηζκνύο Να παξαηεξνύλ ζε ράξηεο ηε γεσγξαθηθή θαηαλνκή ησλ δσλώλ πςειήο ζεηζκηθόηεηαο θαη λα ηε ζπζρεηίδνπλ κε ηε ζέζε θαη ηελ θίλεζε ησλ ιηζνζθαηξηθώλ πιαθώλ Να αλαγλσξίδνπλ επηδξάζεηο ησλ ζεηζκώλ ζηε δσή ησλ αλζξώπσλ Να αλαθέξνπλ κέηξα ζρεδηαζκνύ πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ πξνζηαζία ησλ πνιηηώλ ζε πεξίπησζε ζεηζκνύ Η δξαζηεξηόηεηα αλαθέξεηαη ζηε ζεηζκηθόηεηα ζηνλ θόζκν. Η ίδηα δξαζηεξηόηεηα κπνξεί λα γίλεη θαη κε ηνπο ζεηζκνύο ζηελ Δπξώπε θαη ζηελ Διιάδα. Οη καζεηέο κπνξνύλ αθόκε λα αλαπαξαζηήζνπλ -ρξεζηκνπνηώληαο ην ζώκα ηνπο- ηη γίλεηαη ζε πεξίπησζε ζεηζκνύ, λα θσηνγξαθήζνπλ ηε δξάζε ηνπο, θαη λα επηζπλάςνπλ ζην ινγηζκηθό ηηο θσηνγξαθίεο ηνπο. Μπνξνύλ αθόκε λα αλαδεηήζνπλ κύζνπο πνπ εξκελεύνπλ ην θαηλόκελν ηνπ ζεηζκνύ, λα ηνπο απνδώζνπλ ειεθηξνληθά κε ηξόπνπο ηεο επηινγήο ηνπο, θαη λα επηζπλάςνπλ ην αξρείν ηνπο ζην ινγηζκηθό. 13

ΓΟΑΠΡΖΟΗΝΡΖΡΑ 8: ΓΛΥΟΗΚΗΑ ΚΔ ΕΥΑ ΘΑΗ ΦΡΑ ΡΝ ΘΝΠΚΝ Μέζα από ηε δξαζηεξηόηεηα πξνζεγγίδνληαη έλλνηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο δώλεο βιάζηεζεο. Να δηαθξίλνπλ ηηο δώλεο βιάζηεζεο ηνπ θόζκνπ θαη λα ηηο ζπλδένπλ κε ηε ζρεηηθή ζέζε ησλ ηόπσλ, ην θιίκα, ηελ απόζηαζε από ηε ζάιαζζα, θηι. Να παξνπζηάδνπλ νηθνζπζηήκαηα πνπ ζπλδένληαη κε ηηο δώλεο βιάζηεζεο πνπ κειεηνύλ Η δξαζηεξηόηεηα αθνξά ηνλ θόζκν. Δμεηδίθεπζε ηεο δξαζηεξηόηεηαο απηήο (ιεπηνκεξέζηεξε πξνζέγγηζε) κπνξεί λα γίλεη ζηε Β γπκλαζίνπ. Οη καζεηέο κπνξνύλ λα κειεηήζνπλ ραξαθηεξηζηηθέο πεξηνρέο βιάζηεζεο θαη ηα αληίζηνηρα νηθνζπζηήκαηα. Δλαιιαθηηθά κπνξεί λα εηζάγνπλ ζην ινγηζκηθό δηθέο ηνπο ηζηνξίεο ζηνιηζκέλεο κε εηθόλεο θπηώλ θαη δώσλ, νη νπνίεο ζα πεξηγξάθνπλ ηε δσή ζηηο ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο. Μπνξνύλ αθόκε λα αηηηνινγήζνπλ ην κέγεζνο ή ηηο ζπλήζεηεο ησλ δώσλ πνπ δνπλ ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο (π.ρ. γηαηί νη ειέθαληεο δνπλ ζηε ζαβάλα θαη δελ δνπλ ζην δάζνο ηεο βξνρήο ή γηαηί ηα πηελά ηνπ δάζνπο ηεο βξνρήο παξάγνπλ εθθσθαληηθνύο ήρνπο, θηι.) 14

ΘΔΚΑΡΗΘΖ ΔΛΝΡΖΡΑ Γ : ΑΛΘΟΥΞΝΓΔΛΔΠ ΞΔΟΗΒΑΙΙΝΛ ΓΟΑΠΡΖΟΗΝΡΖΡΑ 9: ΔΙΑ ΛΑ ΘΑΛΝΚΔ ΡΝ ΣΑΟΡΖ ΡΥΛ ΖΞΔΗΟΥΛ Μέζα από ηε δξαζηεξηόηεηα πξνζεγγίδνληαη έλλνηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο επείξνπο, ηα θπζηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά, ηα ηζηνξηθά κλεκεία, ηηο πεξηνρέο ηδηαίηεξνπ νηθνινγηθνύ ελδηαθέξνληνο, θηι. Να αλαγλσξίδνπλ ηηο επείξνπο Να παξνπζηάδνπλ ραξαθηεξηζηηθά ησλ επείξσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ζηνηρεία ηνπ θπζηθνύ πεξηβάιινληνο (βνπλά, πνηάκηα, πεδηάδεο, κύζνπο πνπ ζρεηίδνληαη κε απηά, ηόπνπο νηθνινγηθνύ ελδηαθέξνληνο), ηηο δξάζεηο ησλ αλζξώπσλ (νηθνλνκηθά ζηνηρεία παξαθσθή, αξρηηεθηνληθή, ηζηνξία, πξνζσπηθόηεηεο, παξαδόζεηο, έζηκα, θηι.) ηελ Β ηάμε κπνξεί λα γίλεη ε ίδηα δξαζηεξηόηεηα αιιά κόλν κε ηελ Δπξώπε θαη ηελ απνηύπσζε ησλ θξαηώλ ηεο. Οη καζεηέο κπνξνύλ λα πξνζεγγίζνπλ ζεκαηηθά ηηο επείξνπο. Γηα παξάδεηγκα κπνξνύλ ζπιιέμνπλ θαη λα εηζάγνπλ ζην ινγηζκηθό ζηνηρεία γηα κύζνπο, ηζηνξία, θηίξηα, θαζεκεξηλή δσή ησλ αλζξώπσλ Σν ζεκαληηθό ζε απηή ηε δξαζηεξηόηεηα είλαη όηη νη καζεηέο έξρνληαη ζε επαθή κε ηερληθέο πνπ ρξεζηκνπνηνύλ νη ραξηνγξάθνη θαη νξίδνπλ κόλνη ηνπο ηα θξηηήξηα ηόζν γηα ηελ ςεθηνπνίεζε όζν θαη γηα ην πεξηερόκελν ηνπ ράξηε. 15

ΓΟΑΠΡΖΟΗΝΡΖΡΑ 10: ΘΑΛΔ ΡΝ ΓΗΘΝ ΠΝ ΣΑΟΡΖ ΙΔΘΥΚΑ Μέζα από ηε δξαζηεξηόηεηα πξνζεγγίδνληαη έλλνηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην θπζηθό πεξηβάιινλ ηα θξάηε, ηηο πόιεηο, ηα πνιηηηζκηθά ζηνηρεία (παξαδόζεηο, έζηκα, θηι.) ελόο ηόπνπ Να αλαγλσξίδνπλ θαη λα πεξηγξάθνπλ ην θπζηθό θαη αλζξσπνγελέο πεξηβάιινλ ηόπσλ πνπ επηζθέπηνληαη Να ραξάδνπλ δηαδξνκέο ζην ράξηε θαη λα ππνινγίδνπλ απνζηάζεηο Να θαηαγξάθνπλ θαη λα αμηνπνηνύλ πιεξνθνξίεο πνπ ζπιιέγνπλ ζηα ηαμίδηα ηνπο Η δξαζηεξηόηεηα -όπσο είλαη δνκεκέλε- αθνξά θαη ηηο δύν ηάμεηο. Οη καζεηέο κπνξνύλ λα θαηαγξάςνπλ θαη λα εηζάγνπλ εηθόλεο γηα έλα ηαμίδη πνπ πξαγκαηνπνίεζαλ κε ηελ νηθνγέλεηά ηνπο ζηελ Διιάδα ή ζην εμσηεξηθό. Δλαιιαθηηθά κπνξνύλ: Να ζρεδηάζνπλ θαη λα θαηαγξάςνπλ κηα εθδξνκή πνπ ζα πξαγκαηνπνηήζνπλ κε ην ζρνιείν ηνπο. Ωο πεξηερόκελν κπνξνύλ λα εηζάγνπλ αζηεία πεξηζηαηηθά ηεο εθδξνκήο, θσηνγξαθίεο, βίληεν θηι. Να απνηππώζνπλ κηα έξεπλα πεδίνπ πνπ κπνξνύλ λα θάλνπλ ζε κηα εθδξνκή, ζρεδηάδνληαο ηελ πεξηνρή κειέηεο (π.ρ. πνηάκη, αθηή, θηι.) θαη εηζάγνληαο ζηνηρεία ηεο εξγαζίαο ηνπο (π.ρ. κεηξήζεηο πνπ πηζαλόλ θάλνπλ ζην πνηάκη, θαηαγξαθή θαζαξόηεηαο ηεο αθηήο, θηι.) Να ζρεδηάζνπλ θαληαζηηθά ηαμίδηα κε ήξσεο ηνπο ίδηνπο ή θαληαζηηθνύο ήξσεο θαη λα εηζάγνπλ θσηνγξαθίεο από ην δηαδίθηπν ή εηθόλεο πνπ δσγξάθηζαλ νη ίδηνη. 16