DIMITRIS BASIS «Από τον Δημήτρη στον Μπάση» Ανακάλυψε το λαϊκό τραγούδι στα τραγούδια που άκουγαν οι μετανάστες γονείς του στην Γερμανία: Καζατζίδη, Μπιθικώτση, γιατί όπως συμβαίνει πάντα με τους μετανάστες η μουσική ήταν η Ελλάδα που άφησαν πίσω, η μικρή πατρίδα. Εμπειρικά μαθαίνει τους βυζαντινούς ύμνους για να τους διδαχθεί αργότερα συστηματικά. Ο Δημήτρης Μπάσης τραγουδά με την βυζαντινή του παιδεία, με την μαθητεία του κοντά στον Μίκη, με τις μεγάλες και σημαντικές συνεργασίες που έχει κάνει. Τραγουδά με την ψυχή του, με την καθαρή του ματιά στο τραγούδι και στον κόσμο. ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟ ΠΑΠΑΔΑΤΟ from Dimitris to Basis Dimitris Basis was first exposed to Greek folk music through the songs his immigrant parents listened to in Germany. Kazatzidis and Bithikotsis were the main singers his parents listened to since, as is often the case with immigrants, music was a reminder of home; the Greece they left behind. He taught himself Byzantine hymns, which he later learnt systematically. Dimitris Basis sings according to his Byzantine education, his close apprenticeship with Mikis Theodorakis, and his impressive and important collaboration with other singers. He sings with his soul and with the clarity of somebody whose genuine talent comes from within. BY CHARALAMBOS PAPADATOS 46 OnBlue OnBlue 47
«Από το Βυζάντιο στο σήμερα» ονομάζεται η τελευταία σου δισκογραφική δουλειά και εγώ προσανατολίζομαι να τιτλοφορήσω την συνέντευξη, «Απ το Δημήτρη στο Μπάση». Πως σου φαίνεται; Μια χαρά (γέλια). Ο δίσκος αυτός είναι μια ζωντανή ηχογράφηση απο το μικρό θέατρο της Επιδαύρου που εντάχτηκε στο πρόγραμμα του φεστιβάλ Αθηνών. Έχει να κάνει με την ιστορία της ελληνικής μουσικής από το Βυζάντιο μέχρι σήμερα, με σταθμούς στο δημοτικό σμυρνέικο ρεμπέτικο και φτάνουμε στο σήμερα με το λαϊκό τραγούδι. «Πρόλογος» λοιπόν στο CD, πρόλογος και στη ζωή σου. Που γεννήθηκες, που μεγάλωσες; Γεννήθηκα στη Στουτγκάρδη απο Έλληνες μετανάστες, το ότι γεννήθηκα σε αυτές τις συνθήκες έπαιξε ρόλο το ότι ασχολήθηκα με το τραγούδι. Μεγάλωσα με τραγούδια του Καζατζίδη και του Μπιθικώτση, τραγούδια που μιλούσαν για την Ελλάδα, τραγούδια που ταξίδευαν τους Έλληνες στην πατρίδα τους. Η αγάπη μου για την εκκλησία απο μικρό παιδί με μύησε στους βυζαντινούς ύμνους. «Τώρα τα πουλιά», παραδοσιακό Μακεδονίας. Κιλκίς-Θεσσαλονίκη και η πρώτη σου επαγγελματική ενασχόληση με το τραγούδι και η γνωριμία σου με τον Σταμάτη Κραουνάκη, που... τι γίνεται... From Byzantium up to now is the name of your latest album and that makes me want to entitle this interview From Dimitris to Basis. What do you think about that? Just fine (laughs). This album is a live recording from the small theater of Epidaurus, which was part of the Athens Festival program. It is about the history of Greek music from Byzantium up to now, with stops at folklore and rebetiko from Smyrna, up to the present day and the laika songs. Thus, it is an introduction for the CD and an introduction for your life as well. Where were you born? Where did you grow up? I was born in Stuttgart to Greek immigrants. Είναι ένα παραδοσιακό τραγούδι της Μακεδονίας που το έλεγε και ο παππούς μου. Η πρώτη μου ενασχόληση με το τραγούδι ξεκινά απο ένα μαγαζί στο Κιλκίς, τον επόμενο χρόνο κατέβηκα στην Θεσσαλονίκη σε ένα μικρό μαγαζί, τραγουδώντας εκεί, διαδόθηκε το νέο ότι ένας πιτσιρικάς τραγουδά πολύ καλά. Όταν έφτασε στα αυτιά του Σταμάτη Κραουνάκη που ήταν και κυνηγός ταλέντων, ήρθε με άκουσε και μου πρότεινε να ενταχτώ στην ομάδα του, που αποτελείτο από την Νικολακοπούλου, Πρωτοψάλτη, Βουτσινά, Μακεδόνα, κατέβηκα, με άκουσαν και πορεύτηκα μαζί τους τρία χρόνια, πολύ σημαντικά και δημιουργικά. Πολεμάω κι αγωνίζομαι από μικρός «Στο είπα και στο ξαναλέω», παραδοσιακό Μικράς Ασίας. Λέγοντας και ξαναλέγοντας λοιπόν και τραγουδώντας και ξανατραγουδώντας, θύμησέ μας συναργασίες σου με σημαντικούς δημιουργούς και τραγουδιστές και τα δισκογραφικά σου βήματα. Πολύ βρέθηκαν στον δρόμο μου και με βοήθησαν. Αλλά αυτός που αποτελεί σταθμό στην καριέρα μου είναι ο Χρήστος Νικολόπουλος. Κάνω μαζί του τις πρώτες μου εμπορικές επιτυχίες. Μετά έρχεται ο Μίκης Θεοδωράκης και μου σφαγίζει ένα μεγάλο κομμάτι απο την πορεία μου. Σε μια συναυλία προς τιμήν του με ακούει και μετά μου εμπιστεύεται ένα από τα πιο σημαντικά του έργα, «το Τραγούδι του νεκρού Αδελφού», Being raised under these circumstances strongly influenced me to become a singer. I grew up with the songs of Kazantzidis and Bithikotsis; songs which talked about Greece and transported Greeks back to their homeland. The love that I have had for the church since I was a young boy started my interests in the Byzantine myths. Tora ta poulia is a traditional song from Macedonia. Kilkis-Thessaloniki was your first professional singing job, which introduced you to Stamatis Kraounakis. Where what happened This is a traditional song from Macedonia, which my grandfather also used to sing. My initial singing career began in Kilkis, and the very next year I went to Thessaloniki where I sang in a very small bar, from where news spread quickly about a young talented singer. The news reached Stamatis Kraounakis, who was also a talent scout. He came to hear me and offered me a part in his group, which consisted of Nikolakopoulou, Protopsalti, Voutsina and Makedona. So I came to Athens, where they listened to me, and I stayed with them for three very important and creative years. Sto pa kai sto ksanaleo is a traditional 48 OnBlue OnBlue 49
I have been fighting and struggling since I was little το οποίο και θεωρώ μεγάλη μου τιμή. Κατόπιν κάναμε και ένα δίσκο με τα ερωτικά τραγούδια του Μίκη, όπως επίσης και πολλές συναυλίες. «Τι σου λέει η μάνα σου για μένα». Αλήθεια, τι σου έλεγε η μάνα σου... για σένα και γενικότερα η οικογένειά σου παρακολουθώντας την ανοδική σου πορεία; «Μου αρέσει το παιχνίδι που κάνουμε με τους τίτλους των τραδουδιών.» Αυτό που άρεσε στους γονείς μου ήταν η ενασχόληση μου με την βυζαντινή μουσική, όταν τους είπα ότι θα ασχοληθω με το τραγούδι δεν τους άρεσε, αλλά εγώ έκανα την επανάσταση μου. Στην πορεία όμως είδαν ότι αυτό που έκανα είναι κάτι καλό και φυσικά, ποτέ δεν άφησα και ούτε ξέχασα τις αρχές που μου έδωσαν. Είμαι κοινωνικός με ανθρώπους που ασχολούνται με την ουσία «Συννεφιασμένη Κυριακή». Πως θα χαρακτήριζες τον εαυτό σου; Μελαγχολικό άτομο, εσωστρεφές, κοινωνικό; Είμαι αρκετά εσωστρεφής. Προσπαθώ να φυλαχτώ από αυτό το δήθεν που υπάρχει στις μέρες μας. Είμαι κοινωνικός με ανθρώπους που ασχολούνται με την ουσία. «Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι». Ονειροπολείς; Κάνεις όνειρα προσωπικά περισσότερο ή πάνω στη δουλειά σου; Είναι ωραίο να ονειρεύεσαι, σε κάνει να βάζεις στόχους και να παλεύεις. «Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ». Πιστεύεις ότι με έναν αδιόρατο τρόπο πάντα αποδίδεται δικαιοσύνη τελικά ή κυριαρχεί η αδικία στη ζωή μας; Εσύ, έχεις αδικήσει; Έχεις αδικηθεί; Είχα την εύνοια της τύχης και ευχαριστώ το θεό γι αυτό. Δεν νομίζω ότι έχω αδικήσει song from Asia Minor. Saying again and again and singing again and again, please remind us of your collaborations with prominent composers and singers, as well as your albums. Many people stood beside me and helped me. But the most important person in my career is Christos Nikolakopoulos. It was with him that I had my first commercial hits. Later, I met Mikis Theodorakis, who played a very important part in my career as a singer. He heard me in a concert dedicated to him and he entrusted me with one of his most important creations, the Song of the dead Brother ; something that was a great honor for me. Later, we made an album of the love songs of Mikis Theodorakis, as well as many concerts. Ti sou leei i mana sou gia mena. Really, what was your mother telling you and generally your whole family as they watched you climbing to the top? I like the game we play with the song titles! What my parents liked was my fascination with Byzantine music. They did not like it when I announced to them that I would make my living through singing; but I stood my ground. As time passed, though, they understood that what I was doing was actually good, and I never forgot the principles they taught me. Sinefiasmeni Kiriaki. How would you characterize yourself? A melancholic introvert or a social person? I am very introverted. I try to keep myself safe from all this pretentiousness that exists nowadays. I am very social with people who κανέναν, επίσης στις μέρες μας το πως αποδίδεται η δικαιοσύνη είναι ένα πράγμα λίγο περίεργο. «Βρέχει στη φτωχογειτονιά». Να βρέχει βέβαια δε σταμάτησε ποτέ, αλλά μήπως ήρθε η εποχή να ξαναδούμε... φτωχογειτονιές; Που βλέπεις να μας οδηγεί η παγκόσμια οικονομική κρίση και η αύξηση της ανεργίας; Φτωχογειτονιές υπήρχαν και θα υπάρχουν. Πιστεύω ότι η κρίση θα κάνει καλό γιατί θα ξεκαθαρίσει πράγματα που είχαν υπερτιμηθεί, που είχαν αποκτήσει μια αξία που δεν ήταν πραγματική. Πως σχολιάζεις τα πολιτικά πράγματα στην Ελλάδα; Μου αρέσει να ενημερώνομαι. Νομίζω ότι από την Ελλάδα λείπει η παιδεία. Στην Ελλάδα υπάρχει η δίψα για εξουσία και όχι η δίψα για να προσφέρει κάποιος. Αλλάζουν τα κόμματα, αλλά όχι και η κοινωνική πολιτική. Νομίζω ότι οι πολιτικοί δεν αγαπούν αυτό τον τόπο. Είμαι από τη φύση μου αισιόδοξος «Όλα σε θυμίζουν». Αν αυτή η έκφραση απευθύνεται σε έρωτα, την έχεις πει ποτέ; Ερωτεύτηκες ποτέ; Ερωτεύεσαι εύκολα; deal with the important things in life. Pame mia volta sto feggari Are you a day dreamer? Do your dreams concern your private life or your career? It is nice to dream, to set goals and to fight. Tis dikeosinis ilie noite Do you believe that in an inevitable route to justice is always achieved or do you think that injustice dominates? Have you ever misjudged anyone? Have ever been misjudged? Thank God, I have been favored by luck. I do not think I have misjudged anyone, plus nowadays the way justice is achieved is questionable. Vrechi sti ftochogitonia. Of course it has never stopped raining, but maybe the time has come to see poor neighborhoods again? Where do you think this global economic crisis and the increase in unemployment will lead us? There have always been poor neighborhoods and they will always exist. I believe that this crisis will do us good, as it will remove some things that were overestimated and that had a 50 OnBlue OnBlue 51
Βέβαια έχω ερωτευτεί αρκετές φορές. Πάντα όμως πίστευα και πιστεύω ότι, ο έρωτας πρέπει να είναι δημιουργικός και πηγή έμπνευσης. «Βρέχει φωτιά στη στράτα μου». Στα δύσκολα πως αντιδράς; Πολεμάς ανελέητα ή παραδίνεσαι σιγά σιγά; Πότε νομίζεις ότι πέρασες τη χειρότερη φάση σου; Πολεμάω και αγωνίζομαι από μικρός, αυτό έμαθα, αυτό μου έμαθαν οι γονείς μου. «Αγριολούλουδο». Επικοινωνείς καλύτερα με απλούς λαϊκούς ανθρώπους ή με ανθρώπους της τέχνης και του πνεύματος. Ή πιστεύεις ότι από όλους μπορεί κάποιος να μάθει πράγματα; value that was not real. What are your comments on the political situation in Greece? I like to keep myself informed. I think Greece lacks of education. In Greece people have a thirst for power but not for giving. Political parties change but social politics remain the same. I believe that politicians do not love I am very social with people who deal with the important things in life 52 OnBlue
Από όλους μπορείς να μάθεις πράγματα αρκεί να βρείς τους κώδικες επικοινωνίας. Ποιοι είναι οι φίλοι σου; Με ποιους θα συζητήσεις κάτι που σε απασχολεί; Ποιοι γνωρίζουν όλα τα μυστικά σου; Η λέξη φιλία είναι μεγάλη λέξη, έχω συνεργάτες, γνωστούς, λίγους φίλους και την σύντροφο της ζωής μου που μοιράζομαι πράγματα. «Η ζωή μου όλη». Ποια επίθετα και ουσιαστικά θα ήθελες να συνδεθούν με αυτή τη φράση, για να πεις ότι έτσι θα ήθελες να είναι... η ζωή σου όλη. Νοιώθω ότι έχω κάνει αρκετά πράγματα μέχρι σήμερα στη ζωή μου, αν και σήμερα σταματούσα το επάγγελμα που κάνω, θα ένοιωθα ότι είμαι καλά, ότι χόρτασα. «Ότι αγαπάω εγώ πεθαίνει». Πιστεύεις στην τύχη, στη μοίρα, στο Θεό; Πιστεύω ότι για κάθε άνθρωπο είναι γραφτό να γίνει ότι γίνει, όπως είπα και πιο πάνω, τραγουδούσα σε ένα μικρό μαγαζί, με άκουσε ο Κραουνάκης και όλα ξεκίνησαν «Μικρή Πατρίδα». Τι είναι για σένα η Ελλάδα; Τι σε πληγώνει σ αυτήν; Τι σε εξοργίζει; Τι σε μαγεύει; Πως θα την ήθελες; Επειδή μεγάλωσα στην Γερμανία πάντα μου έλειπε η πατρίδα μου, η χώρα μου. Μεγάλωσα σε μια ξένη χώρα και όλα από την Ελλάδα φάνταζαν ηρωικά. Στην πορεία, όταν ήρθα στην Ελλάδα δεν τα βρήκα όπως πίστευα ότι είναι, πληγώθηκα πολλές φορές. «Ψίθυροι καρδιάς». Εμπιστεύεσαι περισσότερο το συναίσθημα ή τη λογική σου; Λειτουργείς με το ένστικτο περισσότερο ή μελετάς τις κινήσεις σου; Είναι και ένας σταθμός στην καριέρα μου, η πρώτη μου μεγάλη επιτυχία. Πορεύομαι this country. Ola se thimizoun. If this expressions talks about love, have you ever said it? Have you ever been in love? Do you easily fall in love? Of course I have been in love several times. I always believed, though, that love must be creative; a source of inspiration. Vrechi fotia sti strata mou. How do you react in difficult situations? Do you fight or give up at the end? When do you think that you experienced your worst period? I have been fighting and struggling since I was little. That is what my parents taught me. Agriolouloudo. Do you communicate better with simple people or with people of art and culture? Do you believe that you can learn something from anyone? You can learn something from anyone as long as you find the correct means of communication. Who are your friends? With whom do you discuss your problems? Who are the people that know all your secrets? The word friendship has a great meaning. I have colleagues, acquaintances, a few friends, and my partner with whom I share my thoughts. I zoi mou oli. Which adjectives and which nouns would you like to accompany this phrase in order to express how you would like your life to be? I feel that I have accomplished many things in my life so far, and if I stopped what I am doing now, I would still feel fine. I would feel complete. Oti agapao ego petheni. Do you believe in luck, destiny, God? I believe that for every man, life will come as it is meant to be. As I already mentioned, I was singing in a small bar when Kraounakis heard me and everything began... Mikri Patrida. What does Greece mean to you? What is it about it that hurts you? What upsets you? What mesmerizes you? How would you like Greece to be? I always missed my homeland, my country, because I grew up in Germany. I grew up in a foreign country and from everything I heard about Greece, it sounded heroic. When I returned to Greece, I did not find everything as I imagined it would be, of course, so I was disappointed many times. Psithiri kardias. What do you trust most: your feelings or your logic? Do I am optimistic by nature με το ένστικτο μου και πιστεύω ότι δεν με έχει γελάσει ποτέ, βέβαια, αρκετές φορές μελετώ και κάποιες κινήσεις. «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι». Είσαι αισιόδοξος για την πορεία σου; Για τους ανθρώπους; Είμαι απο τη φύση μου αισιόδοξος.όταν λέμε π.χ. ότι δεν υπάρχει σήμερα τραγούδι, ότι καταστρέφεται, πιστεύω ότι σε μια χώρα που γέννησε τον Θεοδωράκη και τον Χατζηδάκη δεν μπορεί, κάτι θα ξαναγεννηθεί! Σχέδια για το καλοκαίρι Το καλοκαίρι θα ειμαι με την Γιώτα Νέγκα σε περιοδεία ανά την Ελλάδα. Ετοιμάζω ένα δίσκο με τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα και βλέπουμε για κάποιο μαγαζί το χειμώνα. Δημήτρη σε ευχαριστώ Κι εγώ σε ευχαριστώ you trust your instinct or do you always consider your next move? This song is also my biggest hit a great point of my career. I go with my instinct and I believe that it has never betrayed me. Sometimes, of course, I consider my next move. Nichtose choris feggari. Are you optimistic about your career? About people? I am optimistic by nature. When, for example, it is said that nowadays there are no good songs, I say that in a country that created Thodorakis and Chatzidakis, it is impossible not to recreate something similar! Tell me about your plans for the summer During the summer I will tour around Greece with Giota Negka. I also prepare a new album with Lavrentis Macheritsas, and I am still deciding whether I will appear in any bar this winter Thank you Dimitri Thank you too. 54 OnBlue OnBlue 55