Απόσπασμα από την Έκθεση Επιλογής Όδευσης

Απόσπασμα από την Έκθεση Επιλογής Όδευσης

Κεφάλαιο 3 Διαδικασία Επιλογής Όδευσης, Ελληνικό τμήμα Κεφάλαιο 3.1 Επιλογή όδευσης Ανατολικής Ελλάδας 3.1.3. Βελτιστοποίηση όδευσης Περιοχή Τύρφης Οι δύο επιλογές για αυτό το κομμάτι του αγωγού είναι οι εξής: η Βασική όδευση GRE η Νότια GRE Alt_3S. Οι εναλλακτικές για την περιοχή της Τύρφης αποτυπώνονται στο Σχέδιο 3-5. Η χάραξη της εναλλακτικής όδευσης GRE Alt_3S είναι κατά κύριο λόγο παράλληλη στον υπάρχοντα αγωγό ΔΕΣΦΑ περίπου στα 5,5 χμ. Ωστόσο, διασχίζει την προστατευόμενη περιοχή Natura 2000 του Παγγαίου Όρους GR 1150011 και περιοχή κοντά στον αρχαιολογικό χώρο του Παγγαίου όρους. Η όδευση αυτή διασχίζει επίσης περιοχή του Σχεδίου Πόλεως του Αμυγδαλεώνα, η οποία περιλαμβάνει νοσοκομείο υπό κατασκευή, καθώς και περιοχή κοντά από τα όρια του οικισμού Πρόσφυγες. Εντός της ζώνης πλάτους 2 χλμ υπάρχουν ακόμη τέσσερις οικισμοί. Για τους παραπάνω λόγους, το βασικό σενάριο όδευσης της ΜΠΚΕ επιβεβαιώθηκε ως το προτιμώμενο σενάριο όδευσης, λόγω του ότι αποφεύγει περιοχή του Δικτύου Natura 2000 στο Παγγαίο Όρος, σε απόσταση περίπου 6 χλμ και παρουσιάζει χαμηλότερες πιθανότητες εντοπισμού αρχαιολογικών καταλοίπων. Σχέδιο 3.5: Βελτιστοποίηση όδευσης Ανατολικής Ελλάδας Περιοχή Τύρφης

Ωστόσο, στα πλαίσια της διαδικασίας διαβούλευσης, εξετάστηκαν αρκετές εναλλακτικές της όδευσης για τη διέλευση από την περιοχή της Τύρφης, έπειτα από αίτημα των ενδιαφερόμενων μερών. Επιπρόσθετα των προβληματισμών τους για τους κινδύνους ασφαλείας κατά το στάδιο της λειτουργίας και για την ακεραιότητα του αγωγού με την επιλογή του αρχικού βασικού σεναρίου, οι ενδιαφερόμενοι εξέφρασαν και την ανησυχία τους σχετικά με τις σημαντικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις τις οποίες θα αντιμετώπιζαν οι αγρότες της περιοχής εξαιτίας της απώλειας αγροτικής παραγωγικότητας. Λαμβάνοντας υπόψη τις ανωτέρω ανησυχίες, εκτός από τις επιλογές όδευσης που αξιολογήθηκαν στο στάδιο της ΜΠΚΕ (Σχέδιο 3-5), ο TAP μελέτησε τρεις ακόμη εναλλακτικές διαδρομές, όπως αναφέρονται παρακάτω: η εναλλακτική όδευση παράλληλα της υπάρχουσας διαδρομής ΔΕΣΦΑ η νότια εναλλακτική, όπως προτάθηκε από το ΤΕΕ-Ανατολικής Μακεδονίας η βόρεια εναλλακτική. Για την επιλογή νέου βασικού σεναρίου, οι εναλλακτικές αυτές συγκρίθηκαν με το βασικό σενάριο της ΜΠΚΕ και αξιολογήθηκαν ως προς την τεχνική εφαρμοσιμότητά τους, ως προς τους Περιορισμούς Περιβάλλοντος, Κοινωνικής Επίπτωσης και Πολιτισμικής Κληρονομιάς, αλλά και ως προς την ύπαρξη άλλων υποδομών και εργασιών στην εν λόγω περιοχή. Το βασικό σενάριο της ΜΠΚΕ και οι τρεις εναλλακτικές πορείες όδευσης οι οποίες προέκυψαν κατόπιν της διαδικασίας διαβούλευσης αποτυπώνονται στο Σχέδιο 3-6.

Σχέδιο3-6: Βελτιστοποίηση Όδευσης Ανατολικής Ελλάδας Επιλογές όδευσης για την Πεδιάδα των Φιλίππων και την Περιοχή Τύρφης Η αξιολόγηση των επιλογών υπήρξε αντικείμενο του Συμπληρωματικού Φακέλου της ΜΠΚΕ, επέδειξε ότι η νότια εναλλακτική όδευση και η εναλλακτική όδευση παράλληλα του αγωγού του ΔΕΣΦΑ παρουσίασαν μείζονος σημασίας τεχνικά προβλήματα, ιδίως ως προς τη σταθερότητα του εδάφους, καθιστώντας την κατασκευή του αγωγού μία εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία. Και οι δύο οδεύσεις θα απαιτούσαν περίπλοκα μέτρα περιορισμού, τα οποία θα επέφεραν μεγαλύτερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Για αυτούς τους λόγους, οι εναλλακτικές αυτές απορρίφθηκαν. Η βόρεια εναλλακτική έχει όλα τα πλεονεκτήματα του βασικού σεναρίου ΜΠΚΕ, ενώ ταυτόχρονα αποφεύγει τη διέλευση από περιοχές όπου παρατηρούνται αυξημένες πιθανότητες εδαφικής αστάθειας. Επιπλέον, η πορεία της όδευσης αυτής κατά κύριο λόγο ακολουθεί το υφιστάμενο οδικό δίκτυο και τα κανάλια, ελαχιστοποιώντας έτσι τις επιπτώσεις στα καλλιεργημένα εδάφη. Πρόσφατες δειγματοληπτικές τομές εδάφους στην περιοχή επίσης επέδειξαν την απουσία τύρφης. Η βόρεια εναλλακτική θεωρήθηκε ότι παρέχει αποτελεσματικές λύσεις σε ανησυχίες που εξέφρασαν κάτοικοι της περιοχής, ενώ ταυτόχρονα παρέχει μία τεχνικά εφαρμόσιμη και με περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα όδευση για αυτήν την ευαίσθητη περιοχή. Η βόρεια εναλλακτική διασχίζει την περιφερειακή ζώνη της αρχαιολογικής περιοχής των Φιλίππων, ενώ διεξήχθησαν συμπληρωματικές εργασίες και μελέτες για να επιβεβαιωθεί ότι η κατασκευή του αγωγού δεν θα επηρεάσει την πολιτισμική κληρονομιά. Βάσει των παραπάνω, η βόρεια εναλλακτική επιλέχθηκε ως το νέο βασικό σενάριο για την Πεδιάδα των Φιλίππων/Περιοχή Τύρφης. Στο χρονικό διάστημα μεταξύ μέσα Φεβρουαρίου με αρχές Σεπτέμβρη του 2014, έλαβε χώρα πρόσθετη διαδικασία διαβούλευσης αναφορικά με τη βόρεια εναλλακτική όδευση, στην οποία διεξήχθησαν πέντε συναντήσεις με εκπροσώπους του ΤΕΕ, του ΓεωΤΕΕ και τους εκπροσώπους των αγροτών. Στα τέλη του Σεπτέμβρη με αρχές του Οκτώβρη του 2014, έλαβε χώρα πρόσθετη διαδικασία διαβούλευσης με τους κατοίκους των κοινοτήτων που επηρεάζονται από την επαναχάραξη της όδευσης του αγωγού, στο πλαίσιο της διαδικασίας δημοσιοποίησης και διαβούλευσης του Συμπληρωματικού Φακέλου της ΜΠΚΕ. Επίσης έλαβαν χώρα επτά συναντήσεις περιλαμβανομένων και αυτών που έγιναν με τις κοινότητες (ή/και τους εκπροσώπους τους) του Δοξάτου, του Καλαμώνα, του Καλαμπακίου, των Κρηνίδων, του Κρυονερίου, του Νεροφράκτη, των Φιλίππων, της Προσοτσάνης και του Ζυγού. Περισσότερες πληροφορίες για τις εναλλακτικές οδεύσεις στην Πεδιάδα των Φιλίππων υπάρχουν στη ΜΠΚΕ Ελλάδας, Τμήμα 2 Αιτιολόγηση Έργου (GPL00-ASP-642-Y-TAE- 0050 Rev.: 00) και τον Συμπληρωματικό Φάκελλο της ΜΠΚΕ Εναλλακτικές οδεύσεις στην περιοχής Τεναγών (GPL00-EXG-642-Y-TAE-0002 Rev: 02) στην ιστοσελίδα της TAP AG. Οι συναντήσεις διαβούλευσης σχετικά με τη βόρεια εναλλακτική περιλαμβάνονται στο Παράρτημα 4.1 του Συμπληρωματικού Φακέλλου της ΜΠΚΕ και στην Τροποποίηση του Προσαρτήματος 7 της ΜΠΚΕ.

Αξιολόγηση της Υπερ-βόρειας εναλλακτικής διαδρομής Μετά την έγκριση της ΜΠΚΕ στα τέλη του Σεπτεμβρίου του 2014, διεξήχθη συνάντηση στη Βουλή μεταξύ του Δημάρχου της Καβάλας, των Βουλευτών Καβάλας και των εκπροσώπων των αγροτών. Στη συνάντηση αυτή ζητήθηκε από τον TAP να διερευνήσει μία «υπερ-βόρεια» εναλλακτική όδευση, η οποία θα απέφευγε περιοχές υψηλής παραγωγικότητας. Αν και το αίτημα για την αξιολόγηση αυτής της «υπερ-βόρειας» όδευσης εκφράστηκε κατά τη συνάντηση, δεν υπήρξε επίσημη υποβολή της πρότασης, ούτε κάποια ακριβής αποτύπωση της όδευσης αυτής σε χάρτη. Ο TAP διερεύνησε την πρόσθετη αυτή όδευση, η οποία θα διέσχιζε ορεινές περιοχές βόρεια της Πεδιάδας των Φιλίππων, και η οποία τελικά έγινε γνωστή ως η Υπερ-βόρεια εναλλακτική όδευση (βλ. Σχέδιο 3-7). Σχέδιο 3-7: Βελτιστοποίηση όδευσης Ανατολικής Ελλάδας Υπερ-βόρεια εναλλακτική Το μήκος της Υπερ-βόρειας εναλλακτικής είναι 26.6 χλμ, εκ των οποίων τα 16 είναι σε ορεινό έδαφος. Το ορεινό τμήμα συνεπάγεται πολλές κατασκευαστικές δυσκολίες, οι οποίες θα επεκτείνουν την διάρκεια της κατασκευής και είναι πιθανόν να προκαλέσουν αναταράξεις στις τοπικές κοινότητες, όπως: Η θραύση βράχων/διάνοιξη τάφρων με μηχανικά ή εκρηκτικά μέσα, σε περιπτώσεις εμφάνισης βραχώδους εδάφους.

Προσωρινά και μόνιμα συστήματα αποστράγγισης στις περιοχές απότομων πρανών και στις περιοχές με χαμηλής ή μηδενικής παρουσία φυτικής γης.. Οδική μεταφορά μεγάλων και βαρέων κατασκευαστικών οχημάτων μέσω των στενών ορεινών οδικών τμημάτων. Στο επίπεδο της οικολογικής όχλησης, η Υπερ-βόρεια εναλλακτική θα είχε ως αποτέλεσμα τον κατακερματισμό του φυσικού περιβάλλοντος έκτασης 15 χιλιομέτρων, το οποίο περιλαμβάνει το πευκοδάσος του Ζυγού σε μήκος 1 χλμ, όπου οι περιορισμοί αναδάσωσης στην προστατευόμενη ζώνη 8 μέτρων του αγωγού θα περιορίσουν το ποσοστό επανανάπτυξης του δάσους και θα χρειαστεί να εφαρμοστούν εναλλακτικές μέθοδοι Βιο-αποκατάστασης. Η Υπερ-βόρεια εναλλακτική επίσης διασχίζει το παγκοσμίως αναγνωρισμένο περιβάλλον οικοτόπου CORINE, τον βιότοπο «Βουνά Λιμνιάς», στα οποία προστατεύεται το είδος του Σταυραετού, καθώς και έναν οικότοπο προστασίας λύκων. Οι εν λόγω επιπτώσεις μπορούν να αποφευχθούν με την επιλογή της βόρειας εναλλακτικής διαδρομής. Σε αντίθεση με την επιλεγείσα βόρεια διαδρομή, η Υπερ-βόρεια διαδρομή θα απαιτούσε κατασκευαστικές εργασίες σε απότομα πρανή, τα οποία βρίσκονται πολύ κοντά σε κοινότητες σε απόσταση 153 μ. από την πιο κοντινή κοινότητα. Υπάρχουν μόνο δύο ακόμη τέτοιες περιπτώσεις σε όλο το Ελληνικό τμήμα του αγωγού, όπου να περνά σε τέτοια απόσταση και να βρίσκεται σε τέτοιο έδαφος. Ωστόσο, και στις δύο αυτές τοποθεσίες (Πολλά Νερά και Πεύκα) οι εν λόγω κοινότητες είναι πολύ πιο μικρές, το έδαφος έχει μικρότερη κλίση, και η χρήση εκρηκτικών και μηχανημάτων για τη θραύση πετρώματος δεν χρειάστηκε για την κατασκευή. Εν κατακλείδι, σε αντίθεση με τη βόρεια εναλλακτική διαδρομή, κατά την οποία δεν υπάρχει καμία επίπτωση σε φυσικούς οικοτόπους, η «Υπερ-βόρεια» εναλλακτική διαδρομή διασχίζει 15 χιλιόμετρα οικοτόπων. Επίσης, η επιλογή αυτή θεωρήθηκε ότι θα είχε μεγαλύτερη επίπτωση στο περιβάλλον και τις τοπικές κοινότητες από ότι η βόρεια εναλλακτική, καθώς η ορεινή διαδρομή θα διέσχιζε εδάφη τα οποία είναι πλούσια σε πετρώματα και βρίσκεται πολύ κοντά σε οικισμούς και χωριά (συγκεκριμένα το Κρυονέρι και το Ζυγό). Αντιθέτως, η βόρεια εναλλακτική διαδρομή, περνώντας από επίπεδα, αγροτικά εδάφη, αποφεύγει κατασκευαστικές περιπλοκότητες και επιτρέπει την πολύ πιο άμεση και αποτελεσματική οικολογική και κοινωνική αποκατάσταση.

Ο Πίνακας 3-1 παρέχει συνοπτικά τα διάφορα κριτήρια βάσει των οποίων εξετάστηκαν οι εναλλακτικές για την επιλογή της όδευσης στην περιοχή των Τεναγών. Κριτήρια Διαδρομή της Αρχικής ΜΠΚΕ Τεχνική Εφαρμοσιμότητα Κατασκευαστικές αλλαγές ΔΕΣΦΑ Νότια Νοσοκομείο Πρανή > 55% προβλήματα σταθερότητας εδάφους Βόρεια (Επιλεγμένη Διαδρομή) Υπερ-βόρεια εναλλακτική διαδρομή 16.3 χλμ σε πετρώδες, ορεινό έδαφος το οποίο επιφέρει κατασκευαστικές επιπλοκές. Διελεύσεις υπό ειδικές συνθήκες 1.5 χλμ τύρφης 1.7 χλμ τύρφης Σήραγγα Εγνατίας Οδού Ανάγκη πρόσθετων δρόμων πρόσβασης Κύριες διελεύσεις Σύνολο διελεύσεων από οδικό δίκτυο 20 χλμ νέων δρόμων 20 χλμ εργασιών βελτίωσης Ποταμός Ακροπόταμος, Σήραγγα Εγνατία οδού Προς επιβεβαίωση, πολύ πιθανό σε ορεινές περιοχές 11 3 18 1 8 με κύριο οδικό δίκτυο και 42 με δευτερεύον Σύνολο διελεύσεων από σιδηροδρο μικό δίκτυο 1 0 1 0 0

Κριτήρια Πρόσθετα μέτρα προστασίας αγωγού Διαδρομή της Αρχικής ΜΠΚΕ Στήριγμα αγωγού από σκυρόδεμα για τα τμήματα τύρφης ΔΕΣΦΑ Στήριγμα αγωγού από σκυρόδεμα για τα τμήματα τύρφης Νότια Φλάτζα αγκύρωσης Τοίχοι αντιστηρίξεως Προστασία κατά της διάβρωσης επιφάνειας Συστήματα αποστράγγιση ς Συστήματα παρακολούθη σης αγωγού Βόρεια (Επιλεγμένη Διαδρομή) Υπερ-βόρεια εναλλακτική διαδρομή Τοίχοι αντιστηρίξεως Προστασία κατά της διάβρωσης επιφάνειας Συστήματα αποστράγγισης Συστήματα παρακολούθησης αγωγού Γεωλογικοί κίνδυνοι Μεταβατική Ζώνη Τύρφης 1.5 χλμ τύρφης 1.7 χλμ τύρφης Ενεργά ρήγματα Αστάθεια πρανούς Προς διερεύνηση 7.6 χλμ 3.2 χλμ 0 χλμ 0.19 χλμ 0 χλμ Περιβαλλοντικοί Περιορισμοί Καταφύγιο πτηνών Κανένα Κανένα 9.400 μέτρα Κανένα Κανένα Αισθητικό δάσος Καταφύγιο άγριας ζωής Κανένα Κανένα 4.330 μέτρα Κανένα 1.000 μέτρα 4.150 μέτρα 700 μέτρα 9.400 μέτρα Κανένα Βιότοπος Corine «Βουνά Λιμνιάς», οικότοπος σταυραετού Οικότοπος Λύκων Αρχαιολογικοί Χώροι

Κριτήρια Παγγαίο Όρος Διαδρομή της Αρχικής ΜΠΚΕ ΔΕΣΦΑ Κανένας Γειτνιάζει σε αρχαιολογικό χώρο Νότια Βόρεια (Επιλεγμένη Διαδρομή) Υπερ-βόρεια εναλλακτική διαδρομή 10.400 μέτρα Κανένας Δεν είναι γνωστοί χώροι πολιτιστικής κληρονομιάς κατά μήκος της διαδρομής, ωστόσο υπάρχουν πιθανότητες για τυχαία ευρήματα Αρχαία Αμφίπολη Όχι Όχι Όχι Όχι Όχι Φίλιπποι Γειτνιάζει με αρχαιολογικό χώρο Όχι Όχι Περιφερειακή ζώνη 7.200 μέτρα Οικισμοί <170 μέτρα 0 0 0 0 2 απόσταση από διαδρομή Όχι Χρήση γης Κυρίως αγροτική Κυρίως αγροτική διασχίζει 13 χλμ πολυετών καλλιεργειών Σχεδόν αποκλειστικά αροτραία γη για την καλλιέργεια ετησίων σοδειών Διασχίζει και βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από ποικίλους διαφορετικούς εμπορικούς και αγροτικούς χρήστες γης (6 διαφορετικές κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις μελισσοκομίας, εγκαταστάσεις παραγωγής, εγκαταστάσεις συγκομιδής, μία επιχείρηση ξυλείας, και μία περίπτωση εγκαταστάσεων ελαφριάς βιομηχανίας). Πίνακας 3-1: Τα κριτήρια τα οποία θεωρήθηκαν σημαντικά για την επιλογή χάραξης μεταξύ των εναλλακτικών οδεύσεων στην περιοχή των Τεναγών.