ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 24 Cum P. Cornēlius Nasīca ad Ennium poētam venisset eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset eum domi non esse, Nasīca sensit illam domini iussu id dixisse et illum intus esse. Accipe nunc quid postea Nasīca fecerit. Paucis post diēbus cum Ennius ad Nasīcam venisset et eum a ianuā quaereret, exclamāvit Nasīca se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius indignātus quod Nasīca tam aperte mentiebātur: «Quid?» inquit «Ego non cognosco vocem tuam?» Visne scire quid Nasīca responderit? «Homo es impudens. Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse; tu mihi ipsi non credis?» 1) ad Ennium poetam: να αντικαταστήσετε την παράθεση poetam με αναφορική πρόταση 2) eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset eum domi non esse: να αντικαταστήσετε τη μετοχή με δευτερεύουσα πρόταση 3) cum Nasica ad Ennium venisset eique ancilla dixisset eum domi non esse, Nasica sensit : να αντικαταστήσετε τον ιστορικό cum με τον σύνδεσμο ut και να επιφέρετε τις απαιτούμενες αλλαγές στις δευτερεύουσες προτάσεις 4) cum Nasica ad Ennium venisset eique ancilla dixisset eum domi non esse, Nasica sensit : να αντικαταστήσετε τον ιστορικό cum με τον καθαρά χρονικό cum και να επιφέρετε τις απαιτούμενες αλλαγές στις δευτερεύουσες προτάσεις 5) domi: να δηλώσετε κίνηση προς τόπο και κίνηση από τόπο 6) domi: να αντικατασταθεί το domi με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων Roma και Italia 7) domini iussu: να αντικατασταθεί από δευτερεύουσα πρόταση που να εκφέρεται με οριστική 8) Nasica sensit illam domini iussu id dixisse: να μετατρέψετε το ρήμα σε απαρέμφατο με εξάρτηση: Cicero narrat 9) Nasica sensit illam domini iussu id dixisse: να μετατρέψετε το ρήμα σε απαρέμφατο με εξάρτηση: dicitur 10) Nasica sensit illam domini iussu id dixisse et illum intus esse: να τρέψετε την απαρεμφατική φράση et illum intus esse σε δευτερεύουσα εναντιωματική με όλους τους δυνατούς τρόπους εισαγωγής και εκφοράς 11) Nasica sensit illam domini iussu id dixisse: να επιλέξετε ποιο από τα δύο αντιστοιχεί στο νόημα του κειμένου: [α] illam = ancillam suam ή [β] illam = ancillam eius 12) accipe: να δηλώσετε την προτροπή με άλλο τρόπο 1
13) accipe: να τρέψετε την προτροπή σε απαγόρευση (και με τους δύο τρόπους) 14) accipe nunc quid postea Nasica fecerit: να τρέψετε την πλάγια ερώτηση σε ερώτηση ολικής αγνοίας (και με τους δύο τρόπους εισαγωγής) 15) accipe nunc quid postea Nasica fecerit: να τρέψετε τη δευτερεύουσα πρόταση έτσι, ώστε να δηλώνει (α) σύγχρονο και (β) υστερόχρονο 16) accipe quid postea Nasica fecerit: να αντικαταστήσετε το ρήμα accipe με το ρήμα accepisti και να επιφέρετε την απαραίτητη αλλαγή στη δευτερεύουσα πρόταση 17) paucis post diebus: να δηλώσετε την ίδια επιρρηματική σχέση με εμπρόθετο προσδιορισμό 18) paucis post diebus: να δηλώσετε το αντίθετο νόημα 19) cum Ennius ad Nasicam venisset et eum a ianua quaereret: να εισάγετε τις δευτερεύουσες προτάσεις με τους συνδέσμους dum ή postquam (με όποιον από τους δύο είναι κατάλληλος για την κάθε μία πρόταση) και να επιφέρετε τις απαιτούμενες αλλαγές στην εκφορά τους 20) exclamavit Nasica se domi non esse: να επιφέρετε την απαιτούμενη αλλαγή, ώστε να δηλώνεται ετεροπροσωπία 21) exclamavit Nasica se domi non esse, etsi domi erat: να αντικαταστήσετε τον σύνδεσμο etsi με τον σύνδεσμο licet και να επιφέρετε την απαιτούμενη αλλαγή στην εκφορά της πρότασης 22) exclamavit Nasica se domi non esse, etsi domi erat να τρέψετε την εναντιωματική πρόταση σε αναφορική εναντιωματική 23) indignatus: να αντικαταστήσετε τη μετοχή με δευτερεύουσα πρόταση που να εκφράζει (α) αντικειμενική αιτιολογία, (β) υποκειμενική αιτιολογία, (γ) εσωτερική λογική διεργασία 24) tum Ennius indignatus quod Nasica tam aperte mentiebatur inquit: να τρέψετε τη δευτερεύουσα πρόταση σε αφαιρετική απόλυτη μετοχή 25) tum Ennius indignatus quod Nasica tam aperte mentiebatur inquit: να τρέψετε τη δευτερεύουσα πρόταση έτσι, ώστε να εκφράζει υποκειμενική αιτιολογία 26) Nasica aperte mentiebatur: να ξαναγράψετε την πρόταση αφού μεταφέρετε το επίρρημα στον συγκριτικό και προσθέσετε τη λέξη Ennius στον κατάλληλο τύπο ώστε να δηλώνεται β όρος σύγκρισης και με τους δύο τρόπους 27) Nasicam ancillae eius mentire iussisti να διορθώσετε τα λάθη στην ανωτέρω πρόταση, ώστε να είναι γραμματικώς και συντακτικώς αποδεκτή (μετάφραση: «ο Νασικάς διέταξε την υπηρέτριά του να πει ψέματα») 2
28) Nasica mentiebatur: να εξαρτηθεί από το ρήμα non debeo (σε οριστική παρατατικού) και κατόπιν να τραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική 29) ego non cognosco vocem tuam να εξαρτηθεί από το ρήμα debeo (σε οριστική ενεστώτα) και κατόπιν να τραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική 30) ego non cognosco vocem tuam?: να αντικατασταθεί η αντωνυμία tuam με την κατάλληλη αντωνυμία, ώστε να δηλώνεται κτήση με αυτοπάθεια 31) ego non cognosco vocem tuam?: να τρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική 32) quid Nasica responderit: να τρέψετε την πλάγια ερώτηση σε ευθεία 33) visne scire?: να τρέψετε την ευθεία ερώτηση έτσι, ώστε να αναμένεται (α) καταφατική απάντηση και (β) αρνητική απάντηση 34) ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse: να τρέψετε τη δευτερεύουσα πρόταση σε μετοχή 35) Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi: να τρέψετε τη δευτερεύουσα σε υποθετική και να σχηματίσετε υποθετικό λόγο που να εκφράζει υπόθεση αντίθετη προς την πραγματικότητα για το παρελθόν 36) Homo es impudens. Ego ancillae tuae credidi; tu mihi ipsi non credis? να ξαναγράψετε την περίοδο, αφού συμπληρώσετε τους κατάλληλους συνδέσμους ώστε να μετατρέψετε την τρίτη κύρια σε δευτερεύουσα αιτιολογική και τη δεύτερη σε εναντιωματική (να διατηρήσετε την εκφορά με οριστική) 37) να μεταφράσετε στα λατινικά την πρόταση: «να ξέρεις ότι είσαι αναιδής» 38) να μεταφράσετε στα λατινικά τις πρότασεις: α) «ο Νασικάς και o Έννιος δεν πίστευαν ο ένας τον άλλο» β) «λέμε ψέματα ο ένας στον άλλο» 39) να μεταφράσετε στα λατινικά την πρόταση: «ο Έννιος μετάνιωσε για τα ψέματά του» [paenitet: "μετανιώνω", mendacium: "ψέμα"] 40) να μεταφράσετε στα λατινικά την πρόταση: «ο Έννιος έλεγε ψέματα μέσω της υπηρέτριάς του» 3
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1) ad Ennium, qui poeta erat 2) eique qui ab ostio quaerebat Ennium, ancilla dixisset eum domi non esse 3) ut Nasica ad Ennium venit eique ancilla dixit eum domi non esse, Nasica sensit 4) cum Nasica ad Ennium venerat eique ancilla dixerat eum domi non esse, Nasica sensit 5) domum (προς) - domo (από) 6) Romae (γεν.) - in Italia (αφ. ) 7) quod/quia/quoniam dominus iusserat 8) Cicero narrat Nasicam sensisse illam domini iussu id dixisse 9) Nasica sensisse illam domini iussu id dixisse dicitur 10) Nasica sensit illam domini iussu id dixisse etsi/tametsi/quamquam ille intus erat ή licet/cum ille intus esset 11) illam = ancillam eius [β] 12) accipias (προτρ. υποτ.) 13) noli accipere / ne acceperis 14) accipe nunc num (aliquid) postea Nasica fecerit accipe nunc feceritne (aliquid) postea Nasica (επιλέχτηκε η αντωνυμία aliquid, διότι η καταλληλότερη αντωνυμία δεν απαντά στα εντός ύλης κείμενα) 15) (α) accipe nunc quid postea Nasica faciat (β) accipe nunc quid postea Nasica facturus sit 16) accepisti quid postea Nasica fecisset 17) post paucos dies 18) paucis ante diebus (ή ante paucos dies) 19) postquam Ennius ad Nasicam venit (ορ.πρκ) et dum eum a ianua quaerit (ορ.ενσ) 20) exclamavit Nasica eum domi non esse 21) exclamavit Nasica se domi non esse, licet domi esset 22) Nasica, qui domi erat, exclamavit se domi non esse 4
23) (α) quod/quia/quoniam indignatus erat (ή est) (β) quod/quia/quoniam indignatus esset (γ) cum indignatus esset 24) tum Ennius indignatus Nasica tam aperte mentiente inquit 25) tum Ennius indignatus quod Nasica tam aperte mentiretur inquit 26) Nasica mentiebatur apertius Ennio / quam Ennius 27) Nasica ancillam suam mentiri iussit 28) Nasica mentiri non debebat > Nasicae non mentiendum erat (απρόσωπη σύνταξη γερουνδιακού) 29) ego non debeo cognoscere vocem tuam > vox tua non cognoscenda mihi est (προσωπική σύνταξη γερουνδιακού) 30) ego non cognosco vocem meam? 31) vox tua a me non cognoscitur? 32) quid Nasica respondit? 33) (α) nonne vis scire? - (β) num vis scire? 34) ego te quaerens ancillae tuae credidi te domi non esse 35) ego si te quaesivissem, ancillae tuae credidissem 36) homo es impudens, quod/quia/quoniam tu mihi ipsi non credis, etsi/tametsi/quamquam ego ancillae tuae credidi 37) scito te esse impudentem 38) (α) Nasica et Ennius inter se non credebant - (β) inter nos mentinur 39) Ennium mendaciorum paenituit (paenitet + αιτιατική προσώπου + γενική πράγματος) 40) Ennius mentiebatur per ancillam / ancillae auxiliο / ancillae operā 5