C r i t i c s P o i n t 2018

ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ & DOBROGOSZ-1-ΔΥΟ ΥΠΕΡΟΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ C r i t i c s P o i n t 2018 Δηµήήτρη Μαραγκόόπουλου καὶ Steve Dobrοgosz: δύύο Λειτουργίίες διαµετρικὰ ἀντίίθετες, ἐξ ἴσου ὅµως θεῖες κυριολεκτικὰ καὶ µεταφορικάά! ἀπὸ τὰ Μουσικὰ Σύύνολα τῆς ΕΡΤ 3ο/2018. τοῦ ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΕΩΤΣΑΚΟΥ. ETEΡOXΡONIΣMENH (ΙΔΕΩΔΩΣ ΜΕΓΑΛΟΒΔΟΜΑΔΙΑΤΙΚΗ) ἐκδήήλωση τῶν ἀνεπιτυχῶς λεγοµέένων Μουσικῶν Συνόόλων τῆς ΕΡΤ διάάβαζε τῆς µόόλις 33µελοῦς Χορωδίίας της, ἐνισχυµέένης (ὁ νοῶν νοείίτω) µὲ 9 ἔκτακτες συµµετοχὲς, σύύνολο 42 µόόλις...τίίτλος τῆς βραδυᾶς (σελ. 1 τοῦ γνωστοῦ µακρόόστενου χαρτονέένιου τριπτύύχου) «Θρησκευτικὴ Μουσικὴ µὲ τὴ Χορωδίία τῆς ΕΡΤ» καὶ ὑπόότιτλος (σ. 2) «Ἡ σύύγχρονη µατιὰ τῆς Λειτουργίίας µέέσα ἀπὸ τὸ ἔργο τοῦ Δηµήήτρη Μαραγκόόπουλου καὶ τοῦ Steve Dobregosz µὲ τὴ Χορῳδίία τῆς ΕΡΤ», δηλαδήή...µποῦρδες! Οἱ δύύο σελίίδες ἀπὸ τὶς ἕξη τοῦ τριπτύύχου κάάτι ἔλεγαν γιὰ τὸ ἔργο τοῦ Μαραγκόόπουλου, τὸν ὁποῖο, φυσικὰ ὅλοι γνωρίίζουµε. Οἱ ὑπόόλοιπες 4 σελίίδες ἦσαν γεµάάτες µὲ βιογραφικὰ (εὐτυχῶς καὶ τοῦ Μαραγκόόπουλου), µὲ πέέντε πελώώριες ἔγχρωµες φωτογραφίίες ἐντὸς κύύκλου ὁρισµέένων µόόνον ἐκτελεστῶν. Περι Steve Dobrogosz οὔτε...λέέξη. Ως αὐτὴ τὴ στιγµὴ ποὺ ἀρχίίζω νὰ συντάάσσω τὸ παρὸν στὸ σπιτάάκι µου µετὰ τὴ συναυλία, τὸν ἀγνοῶ καὶ ἐγώώ: Πὲς ἀλεύύρι! (...) Τόό Διαδίίκτυο σὲ γυρεύύει. Προφανῶς

ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ & DOBROGOSZ-2-ΔΥΟ ΥΠΕΡΟΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ὑπεύύθυνος ἐκδόόσεως τοῦ προγράάµµατος εἶναι ὁ ἴδιος ἀνώώνυµος ἄχρηστος καὶ ἀνεπρόόκοπος Δ.Υ. τῆς Ἁγ. Παρασκευῆς (ἡ µονιµόότητα σαπρογόόνου ἀναξιοκρατίίας ποὺ πληρώώνουµε µὲ αἷµα ὅλοι οἱ φορολογούύµενο) καὶ ποὺ δικαιόότατα εἶχα καταχερίίσει σὲ περυσινὴ συναυλίία τῶν πάάντως ἀπροσδιορίίστου καλλιτεχνικοῦ στίίγµατος Μουσικῶν Συνόόλων ΕΡΤ. (Βλ. Critics-Point, κριτικήή µου, ἀρ. 12/2017, γιὰ συναυλίία τῆς Μ. Τετάάρτης, 12. 4 2017). Βοὺρ λοιπὸν στὸ Διαδίίκτυο καὶ...ὁ Θεὸς βοηθόός. Πάάντως προηγεῖται, ὅπως καὶ στὴ σειρὰ τοῦ προγράάµµατος, ὁ Ἕλλην: 1. ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ (γ. Ἀθήήνα, 1949); Ἡ Ἔλαφος ἐπὶ τῆς Πηγῆς (2017; τὸ πρόόγραµµα ἀποσιωποῦσε χρονολογίία). Κείίµενο: «ἀποσπάάσµατα ἀπὸ τὴν ἐρχαιόότερη ἴσως λειτουργίία τῆς ἀλεξανδρινῆς παραδόόσεως, ποὺ ἀποδίίδεται στὸν Ἀπόόστολο Μάάρκο, µαθητήή τοῦ Ἁγίίου Πέέτρου», γιὰ ψάάλτη (Βασίλης Ἀγροκώστας), µεικτὴ χορῳδίία, (διεύύθυνση: Δηµήτρης Κτιστάκης) λύύρα (συµπτω- µατικάά: ὁ Βασίλης Ἀγροκώστας), βιολὶ (Franc Shestani), τροµπόόνι (Δηµήτρης Πέτσας) καὶ πληκτροφόόρα (Βάσω Καριώτη, Θᾶνος Μαργέτης). Τὰ δέέκα µέέρη τίίτλοφοροῦνται: 1. Εἰρήήνη πᾶσι. 2. Ἀλληλούύϊα. 3.Δέέσποτα, Κύύριε Παντοκράάτωρ. 4. Ἅγιος Κύύριος Σαββαώώθ. 5. (ὀργανικήή) Γέέφυρα. 6. Ὁ Κύύριος µετὰ πάάντων. 7. (ὀργανικήή) Γέέφυρα. 8. Εἷς Πατὴρ Ἅγιος. 9. Ἅγιος Κύύριος Σαββαώώθ. 10. Εἴη τὸ Ὄνοµα Κυρίίου. Τὰ µέέρη αὐτὰ χωρίίζονται σὲ 30 συνολικάά (νὰ τὶς ποῦµε ὑποενόότητες;) ποὺ ἀφήήνουν σὰν γενικὴ µόόνο ἐντύύπωση ἕνα γεµάάτο κατανυκτικὴν ἔνταση, θὰ λέέγαµε, διάάλογο. Ἀλλὰ τὰ πράάγµατα παρὰ τὴν ἐπιφανειακὴ τους ἁπλόότητα, δὲν φαίίνονται καθόόλου ἁπλᾶ, ἐπειδὴ βρεθήήκαµε σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ ὡραιόότερα (ἴσως τὸ ὡραιότερο!) ἔργα τοῦ συνθέέτου. Ἤδη ἡ ὅλως ἀσυνήήθιστη (θὰ λέέγαµε µοναδικήή) σύύνθεση τοῦ ὀργανικοῦ συγκροτήήµατος προδιέέθετε γιὰ «κάάτι ἄλλο». Ἀπὸ τὸν ἀρ. 1, κιόόλας µᾶς συνεπῆρε ἡ ὑπέέροχα µεστὴ σὲ τίίµπρο, ἰδεώώδους τονικῆς ἀκριβείίας, µὲ ἀπειροελάάχιστες ἀποχρώώσεις ρινοφωνίίας φωνήή τοῦ πολυτάάλαντου ψάάλτου κ. Ἀγροκώώστα, µὲ ὡραιόότατα ἀνεβάάσµατα καὶ ἀντιφωνήήσεις τῆς µεικτῆς χορῳδίίας. Στοὺς ἀρ. 2, ἀργόό, µὲ σόόλο λύύρας (πάάντα ὁ κ. Ἀγροκώώστας, ὁµοίίως ἄψογος) µὲ τὸ Ἀλληλούύϊα + crescendo ψάάλτου καὶ µεικτῆς χορῳδίίας καὶ ἀρ. 3 (ἡ αὐτὴ εὑρηµατικὴ σύύζευξη φωνητικῶν ἠχοχρωµάάτων) ἄρχισε νὰ σχηµατίίζεται µέέσα µας ἡ εἰκόόνα ἑνὸς πολύύχρωµου ψηφιδωτοῦ ποὺ ὁρισµέένες ψηφίίδες του, θραύύσµατα κατόόπτρου,

ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ & DOBROGOSZ-3-ΔΥΟ ΥΠΕΡΟΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ λὲς καὶ ἀντανακλοῦσαν ἡλιαχτίίδες. Στὸν ἀρ. 4 Ἅγιος, Κύύριος Σαββαώώθ, τὸ σόόλο τροµπόόνι, θύύµιζε ἴσως τὸ Tuba mirum τῆς Καθολικῆς λειτουργίίας. Ὁ ἀρ. 5 ὀργανικὴ «γέέφυρα», ἦταν θαῦµα κατανύύξεως µὲ τάά δύύο πληκτροφόόρα (Κα Καριώώτη, Κος Μαργέέτης) καὶ ἰδίίως τὸ ὡραιόότατο σόόλο βιολίί (Franc Shestani). Ὁ ἀρ. 6, Ὁ Κύύριος µετὰ πάάντων, κορυφώώνει τὸ διάάλογο ψάάλτου-χορωδίίας, ἐνῶ ὁ ἀρ. 7, εἶναι µιὰ δεύύτερη ὀργανικὴ γέέφυρα, τώώρα ἀπὸ τὴν ἔξοχη λύύρα, σὲ συναρπαστικὰ tremoli. Οἱ τρεῖς τελευταῖοι ἀριθµοὶ, 8, 9 καὶ 10, µὲ συµµετοχὴ ψάάλτου, χορωδίίας καὶ ὅλων τῶν ὀργάάνων, πλὴν ἑνὸς ἀκόόµη ὡραιόότατου σόόλο λύύρας, ὁδήήγησαν τὴν ὅλη σύύλληψη σὲ συναρπαστικὰ κατανυκτικὴ κορύύφωση. Ἡ παράάδοξη ἐπιλογὴ ὀργάάνων ἀποδείίχθηκε εὕρηµα εὑρηµάάτων! Ὁλόόψυχο εὖγε, στὸ συνθέέτη, στὸν ἄψογο ἀρχιµουσικὸ κ. Δηµήήτρη Κτιστάάκη, καὶ σὲ ὅλους τοὺς συµµετέέχοντες φωνὲς καἰ ὄργανα. Διάάλειµµα, ὕστερα ἀπὸ ἐνθουσιώώδη χειροκτοτήήµαυα. Καὶ ὁ Dobrogosz; θὰ ρωτήήσετε Εὐτυχῶς ὁ Κύύριος µᾶς λυπήήθηκε καὶ ἔπεµψεν ἀρωγόό µας τὴ... Βικιπαίίδεια. Ὁ Steve Dobrοgosz, Ἀµερικανόός συνθέέτης, τραγουδοποιόός καὶ πιανίίστας, ὲτῶν 64 σήήµερα, γεννήήθηκε 26 Ἰαν. 1956 στήήν κωµόόπολη Bellefonte, τῆς πολιτείίας Pennsylvania, τελείίωσε λύύκειο στὸ Raleigh (Βόόρειος Καρολίίνα), σπούύδασε µουσικὴ στὸ Berklee College of Music (Βοστώώνη, Μασσαχουσέέτη), καὶ ἀπὸ τὸ 1978, µέέχρι σήήµερα ζεῖ στὴ Στοκχόόλµη, ὅπου παντρεύύτηκε τὴ φλαουτίίστα Katarina Fritzén. Ἀπέέκτησαν 3 γιούύς ἐξ' ὧν ὁ Jonathan Fritzén (γ. 1982) εἶναι γνωστόότατος πιανίίστας καὶ συνθέέτης τζάάζ.. Ὅσο γιὰ τὸν πατέέρα, ἔχει γράάψει πάάνω ἀπὸ 1000 συνθέέσεις κλασσικῆς µουσικῆς (ἀρκετὲς ὡραιόότατες µεγάάλες χορωδιακέές σελίίδες), τζάάζ καὶ πόόπ. Ἡ Λειτουργίία ποὺ ἀκούύσαµε (1992), ἀπὸ τὶς δικαίίως δηµοφιλέέστερες δηµιουργίίες του, ἀναφερόόταν µόόνον ἀγγλικάά, ὡς Mass, δηλ. λειτουργίία νέέτα-σκέέτα. Εὐλόόγως διερωτόόταν ὁ χρήήστης τοῦ προγράάµµατος: καθολικήή; ὀρθόόδοξη; διαµαρτυροµέένων; µήήπως βουδδιστικήή καὶ δὴ...θιβετανικήή Ἔ, λοιπὸν ἦταν ἁπλούύστατα ἡ καθολικὴ, µὲ τὸ πασίίγνωστο λατινικόό κείίµενο. Μὲ τὴ βοήήθεια τοῦ Υοu Tube, καὶ τῶν αὐτιῶν µας στὴ συναυλίία, διακρίίναµε τὰ µέέρη i. Introitus / Kyrie. ii. Gloria in Excelsis Deo. iii. Agnus Dei (quis tollis peccata mundi) iv. Gratias tibi ago, v, Osanna in Excelsis. vi. Gratia tibi ago, ἐπανάάληψη τοῦ Agnus Dei. Βλέέπετε ὁ ἀχαΐΐρευτος Δ.Y., δὲ σκέέφτηκε νὰ ρωτήήσει τὸν διευθυντὴ χορῳδίίας κ. Κτιστάάκη,

ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ & DOBROGOSZ-4-ΔΥΟ ΥΠΕΡΟΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ προδήήλως κάάτοχο τῆς...παρτιτούύρας. Ὄχι βρεµµέένη σανίίδα, µὰ γκιλοτίίνα χρειάάζονται κάάµποσοι... 2. ΝΤΟΜΠΡΟΓΚΟΣ, ΣΤΗΒ [Dobrogosz, Steve, γ. 1956]: Λειτουργίία [ἀγγλ. τίίτλος Mass, 1992]. Ἐδῶ δὲν ὑπῆρχαν σολίίστ φωνῶν, µόόνον ἡ µεικτὴ χορωδίία καὶ ὅ,τι ὁ φωστήήρας τοῦ προγράάµµατος ἀποκαλοῦσε «ὀρχήήστρα ἐγχόόρδων» καὶ δυὸ σειρὲς πιὸ κάάτω «µικρὸ ὀρχηστρικόό σύύνολο» ἐνῶ µᾶς πληροφοροῦσε ὅτι τὸ πιάάνο «κινεῖται σὲ τζὰζ καὶ ρόόκ ρυθµοὺς». Ποῦθε τἄβγαλες βρέέ, ὅλ' αὐτάά; Τὸ µικρὸ «ὀρχηστρικὸ» σύύνολο ἦταν ἁπλῶς...κουϊντέέτο ἐγχόόρδων + πιάάνο καὶ δήή: Franc Shestani, α ʹ βιολὶ, Antonella Çefa, β ʹ βιολὶ, Γιάννης Στρατάκης, βιόόλα, Renato Ripo, βιολοντσέέλο, Ὄσβαλντ Ἀµιράλης, κοντραµπάάσο καὶ Θᾶνος Μαργέτης, πιάάνο. Ὅλοι συµµετεῖχαν ὁλόόψυχα σὲ µιὰ νοηµατικὰ διαυγέέστατη ἀλλὰ καὶ τόόσο διονυσιακὴ ἐκτέέλεση, ποὺ µοῦ θύύµισε τὸ ἀνεπανάάληπτο ἐξ' ΗΠΑ θέέαµα-ἀκρόόαµα Black Nativity, δεκαετίίας 1950. Ὅλοι-ὅλα ὑπὸ τὴν ἄψογη, ἄκρως εὐαισθητοποιηµέένη καθοδήήγηση τοῦ κ. Κτιστάάκη ποὺ καὶ ἐκεῖνος ὑπῆρξε ἀποκάάλυψη! Ὕστερα ἀπὸ σύύντοµο ὀργανικὸ προανάάκρουσµα, ἐξ' ἀρχῆς καθηλωτικὸ τῆς προσοχῆς, µᾶς αἰφνιδίίασε ἡ ζωηρόότατο ρυθµικὴ παρέέµβαση τῆς µεικτῆς χορωδίίας, ποὺ πυκνώώνει σὲ συνεχεῖς µελορρυθµικὲς ἐναλλαγέέςκορυφώώσεις, σὲ ἕνα λειτουργικόότατο Introïtus-Kurie eleison (Προοίίµιο- Κύύριε ἐλέέησον). Ἀκολούύθησαν τὸ Gloria in excelsis Deo (Δόόξα ἐν ὑψίίστοις Θεῷ), µὲ ὑπέέροχα µονοφωνικὰ µέέλη ὑψιφ.+πιάάνου καὶ τεν.+πιάάνου µὲ κορύύφωµα συναρπάάζουσα ταυτοφωνίία ὅλης τῆς χορῳδίίας, τὸ Qui tollis peccata mundi (Ὁ αἴρων τὰς ἁµαρτίίας τοῦ κόόσµου) καὶ τὸ Credo (Πιστεύύω), σὲ µιὰ ἀπὸ τις συντοµόότερες µελοποιήήσεις τοῦ Συµβόόλου τῆς Πίίστεως, µαζὶ µὲ ἐκείίνη τῆς Λατινικῆς Λειτουργίίας, γιὰ µεικτὴ χορῳδίία, χάάλκινα καὶ κρουυστὰ (1951) τοῦ µεγάάλου ΓΙΑΝΝΗ ΧΡΗΣΤΟΥ (1926-1970): ἀρχίίζει µὲ παράάξενα ἀσύύµµετρους (ἐναλλαγέές 3 + 2 κινήήσεων) ρυθµοὺς, ψάάλλεται ἀπὸ τὸ σύύνολο τῆς χορῳδίίας καὶ παραδόόξως καταλήήγει σὲ σόόλι βιόόλας καὶ βιολιοῦ. Μετὰ τὸ εὐχαριστήήριο Gratias tibi ago, (πιάάνο+tutti, δηλ. ὀργανικὸ συγκρόότηµα καὶ χορῳδίία) ἕπεται ἕνα Ossana in excelsis (Δόόξα ἐν ὑψίίστοις), διονυσιακόότατο ποὺ µᾶς ξαναθύύµισε τὸ Black Nativity (ὅ.ἐ.µ. Χριστούύγεννα τῶν Μαύύρων). (ΜΜΑ, Αἴθουσα ΔΜ, 15 Μαϊου 2018). Λέξεις: 1096.

ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ & DOBROGOSZ-5-ΔΥΟ ΥΠΕΡΟΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ