ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Β ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 06/04/2014 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΟ «Πλαταίνοντας το έθνος» Παλαιότερα, οι μετακινήσεις πληθυσμών είχαν τη μορφή εκστρατειών για την κατάκτηση εδαφών και για την υποδούλωση (ή εξαφάνιση) λαών. Η μορφή έχει τώρα αλλάξει: η μετακίνηση γίνεται ατομικά ή σε μικρότερες ομάδες και είναι μάλλον φυγή από τη φτώχεια ή κάποια αυταρχικά καθεστώτα προς χώρες που φαντάζουν ως παράδεισοι ευημερίας ή ελευθερίας. Δισεκατομμύρια ανθρώπων ζουν με το όνειρο της μετανάστευσης, δημιουργώντας έτσι, λόγω του μεγάλου αριθμού, αξεπέραστα προβλήματα για τις υποψήφιες χώρες υποδοχής. Η αντιμετώπιση του προβλήματος νοθεύεται από τη σφαλερή εντύπωση ότι οι καταστάσεις που δημιουργούνται με την είσοδο αλλοδαπών είναι προσωρινές και ότι, κάποια στιγμή, ο καθένας θα γυρίσει στον τόπο του. Κι αυτό πρέπει να το πάρουμε απόφαση: από αυτούς που έρχονται πολλοί θα μείνουν εδώ για πάντα. Όχι μόνο γιατί δεν προβλέπεται προσεχώς βελτίωση- κάπως σημαντική της οικονομίας στις πατρίδες τους, αλλά και γιατί ολοένα και πιο αναγκαίοι θα γίνονται στη δική μας οικονομία. Και έπειτα με τον καιρό ο ξένος ριζώνει, αποκτά δεσμούς, εντάσσεται στην κοινωνία. Έτσι ούτε κίνητρα για επαναπατρισμό θα υπάρχουν ούτε εξαναγκασμός χωράει. Για ένα μεγάλο αριθμό ξένων, η παραμονή στον τόπο μας θα είναι πιο μόνιμη από ότι υποθέτουμε. Αυτή η προβλεπόμενη μονιμότητα της παραμονής μπορεί να αντιμετωπιστεί κατά δυο τρόπους: ο ένας θα ήταν να συνεχιστεί το πλάσμα της προσωρινότητας. Με ή χωρίς προσωρινές άδειες παραμονής και εργασίας, με ή χωρίς κοινωνική ασφάλιση, μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας, με τις αστυνομικές αρχές πότε να εξαπολύουν διωγμούς και πότε να κλείνουν τα μάτια με τους εργοδότες άλλοτε να πληρώνουν κάποια γλίσχρα μεροκάματα και άλλοτε να προκαλούν την απέλασή τους πριν εξοφλήσουν αυτά τα μεροκάματα- ένα καθεστώς διαβίωσης απάνθρωπο, σε ένα γκέτο έξω από κάθε κοινωνικό ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ιστό, με διέξοδο την παρανομία και την εγκληματικότητα, ένας τρόπος που μόνο μειονεκτήματα παρουσιάζει για όλους. Ο άλλος τρόπος είναι η προσπάθεια αφομοίωσης των ξένων, που θα το ήθελαν, στο εθνικό μας σύνολο. Αν πραγματικά πιστεύουμε ότι οι κάθε λογής ρατσισμοί δεν έχουν λόγο ύπαρξης, οι διαφορές στα εξωτερικά γνωρίσματα, στο χρώμα του δέρματος ή στο σχήμα των ματιών πρέπει να θεωρηθούν αδιάφορες. Ακόμα και εσωτερικότερα γνωρίσματα, όπως τα ήθη και τα έθιμα, οι ιστορικές μνήμες, οι θρησκευτικές αντιλήψεις δε μπορούν να έχουν αποφασιστική σημασία, φτάνει να υπάρχει η βούληση να ανήκει κανείς σε ένα εθνικό σύνολο- και κάποια δυνατότητα γλωσσικής επαφής. Η Ελλάδα, από χρόνια πολλά, δεν έχει επισήμως διακηρύξει (με τη Συνθήκη της Λοζάννης) ότι τίποτα δεν εμποδίζει τους μουσουλμάνους να είναι Έλληνες; Και στις ωραιότερες εθνικές μας παραδόσεις δεν ανήκει η φράση του Ισοκράτη ότι Έλληνες καλούνται ««οἱ τῆς παιδεύσεως τῆς ἡμετέρας μετέχοντες»» και όχι όσοι από τη «φύση τους» θεωρούνται Έλληνες; Αν το κρίσιμο κριτήριο είναι η εθνική βούληση- το ποιος θέλει να είναι Έλληνας και ποιος δεν αισθάνεται έτσι- παιδεία είναι η μέθοδος που μπορεί να οδηγήσει σε αυτό το αποτέλεσμα. Το σχολείο παίζει ένα κρίσιμο αφομοιωτικό ρόλο. Όχι μόνο γιατί δημιουργεί το συνεκτικό στοιχείο της γλώσσας, αλλά και γιατί καλλιεργεί- πρέπει να καλλιεργεί- την προσήλωση σε ένα σύστημα αξιών που είναι το σταθερότερο θεμέλιο της εθνικής συνείδησης και, επομένως, της ενότητας του έθνους. Αφομοίωση δε σημαίνει εγκατάλειψη κάποιων παραδοσιακών ιδιομορφιών που μπορεί να διατηρούν από τις παλιές τους πατρίδες όσοι αποφασίζουν να γίνουν Έλληνες. Ο ορισμός του έθνους θα πρέπει να διευρυνθεί ώστε να αγκαλιάζει αυτές τις ιδιομορφίες, κάνοντάς τες στοιχείο του πολιτισμικού του πλούτου. Β. Παρατηρήσεις: Α. Γ. Κουμάντος, από τον ημερήσιο Τύπο, 23.3.2003 Στα πλαίσια του μαθήματος της Νεοελληνικής γλώσσας, η φιλόλογος σας έχει αναθέσει να αναζητήσετε άρθρα στον Τύπο με θέμα το ρατσισμό. Εσείς με μια ομάδα συμμαθητών σας καλείστε να παρουσιάσετε στην τάξη το περιεχόμενο του άρθρου «Πλαταίνοντας το έθνος» ( 100-120 λέξεις) Μονάδες 25 ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Β1. Να αναπτύξετε το περιεχόμενο της παρακάτω φράσης σε μία παράγραφο (80-100 λέξεων) με συνδυασμό των μεθόδων: της αιτιολόγησης και των παραδειγμάτων. «Το σχολείο [...] καλλιεργεί πρέπει να καλλιεργεί- την προσήλωση σε ένα σύστημα αξιών που είναι το σταθερότερο θεμέλιο της εθνικής συνείδησης και, επομένως, της ενότητας του έθνους». Β2. ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ Μονάδες 10 α) Να εντοπίσετε τον τρόπο οργάνωσης ( δομή & μέθοδος ανάπτυξης) της πρώτης παραγράφου του κειμένου ( «Παλαιότερα.. υποδοχής»). β) Πώς επιτυγχάνεται η συνοχή στην τέταρτη παράγραφο του κειμένου; (Ο άλλος τρόπος.έλληνες;) Β3. Να χαρακτηρίσετε το είδος της σύνταξης και να τη μετατρέψετε στο αντίθετο της (3 μονάδες). Στη συνέχεια να αιτιολογήσετε τη σκοπιμότητα επιλογής της από το συγγραφέα (2 μονάδες). - «Η αντιμετώπιση του προβλήματος νοθεύεται από τη σφαλερή εντύπωση ότι οι καταστάσεις που δημιουργούνται με την είσοδο των αλλοδαπών είναι προσωρινές» - «Όχι μόνο γιατί δημιουργεί το συνεκτικό στοιχείο της γλώσσας, αλλά και γιατί καλλιεργεί την προσήλωση σ ένα σύστημα αξιών που είναι το σταθερότερο θεμέλιο της εθνικής συνείδησης και επομένως της ενότητας του έθνους» - «Η Ελλάδα, από χρόνια πολλά δεν έχει επισήμως διακηρύξει (με τη Συνθήκη της Λωζάννης) ότι τίποτε δεν εμποδίζει τους μουσουλμάνους να είναι Έλληνες;» Β4. α) Να βρείτε τα συνώνυμα των λέξεων - αξεπέραστα - νοθεύεται - αφομοίωση - γλίσχρα Μονάδες 4
β) Να βρείτε τα αντώνυμα των λέξεων - ατομικά - παραδοσιακών - μόνιμη - εντάσσεται ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Μονάδες 4 γ) Από το δεύτερο συνθετικό των λέξεων που σας δίνονται να γράψετε από μία νέα σύνθετη λέξη: - αφομοίωση - ιδιομορφιών Γ. Παραγωγή λόγου: Μονάδες 2 Ο δήμος σας διοργανώνει κύκλο διαλέξεων με θέμα : «Ελλάδα Ρατσισμός SOS», όπου θα συμμετάσχουν κοινωνικοί και πολιτικοί φορείς της τοπικής κοινωνίας. Αναλαμβάνετε την υποχρέωση, ως πρόεδρος του 15μελούς μαθητικού συμβουλίου του σχολείου σας, να εκφωνήσετε ομιλία στην οποία θα παρουσιάσετε τις αιτίες που συντελούν στην όξυνση του φαινόμενου του ρατσισμού στη χώρα μας και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να εξαλειφθεί το φαινόμενο αυτό, δίνοντας προτεραιότητα στο ρόλο του σχολείου, το οποίο θα συμβάλλει στην έμπρακτη αποδοχή και εφαρμογή της ρήσης του Ισοκράτη ότι Έλληνες καλούνται «οἱ τῆς παιδεύσεως τῆς ἡμετέρας μετέχοντες» (=αυτοί που μετέχουν στην ελληνική εκπαίδευση). Μονάδες 40 ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο του τετραδίου να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνωπάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μην γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. Μολύβι επιτρέπεται, μόνο αν το ζητάει η εκφώνηση, και ΜΟΝΟ για πίνακες, διαγράμματα κλπ.. 4. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 13:30 KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ