ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ-ΣΕΝΑΡΙΟ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ-ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΠΙΜΟΡΦΟΥΜΕΝΟΣ: Τεντολούρης Χρήστος ΚΣΕ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ: ΚΣΕ ΣΕΚ Καρδίτσας ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ: Δεκέμβριος 2010 Ιούνιος 2011 1. ΤΙΤΛΟΣ «ΑΓΩΓΟΙ - ΜΟΝΩΤΕΣ» ΤΑΞΗ: Ε' Δημοτικού 2. ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Φυσική, ΤΠΕ, Γλώσσα Φυσική: Πειραματική αντιμετώπιση των στοιχείων που επιτρέπουν τη διέλευση του ηλεκτρικού ρεύματος και των στοιχείων που δεν το επιτρέπουν. Γλώσσα: Προφορικός λόγος, παραγωγή γραπτού λόγου, διαλογικές μορφές επικοινωνίας, διαχείριση πληροφορίας. ΤΠΕ: Νέα λογισμικά, εξοικείωση με τη λειτουργία λογισμικών που γνωρίζουν. 3. ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΡΕΣ ΙΔΕΕΣ Η ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ Οι εναλλακτικές ιδέες των μαθητών για τον ηλεκτρισμό, και το ηλεκτρικό ρεύμα Για να μελετήσουν οι μαθητές τα ηλεκτρικά φαινόμενα, πρέπει να κάνουν συλλογισμούς με αφηρημένες έννοιες, όπως «ρεύμα», «ενέργεια», «φορτίο» κ.ά. Πολλοί μαθητές συναντούν δυσκολίες στη διάκριση εννοιών, όπως ηλεκτρικό ρεύμα, ηλεκτρική ενέργεια, φορτίο. Πληθώρα μαθητών χρησιμοποιούν συχνά το γενικό όρο «ηλεκτρισμός» α- ντί για τον ορθά ειδικότερο όρο που αφορά εξειδικευμένες περιπτώσεις. Δυσκολίες αντιμετωπίζουν πολλοί μαθητές και στην κατανόηση της διατήρησης του φορτίου. Πολλοί θεωρούν ότι το φορτίο χάνεται στη διαδρομή μέσα από τα καλώδια και συνεπώς το ηλεκτρικό ρεύμα εξασθενεί. Όσον αφορά στις ιδέες των μαθητών/ριών της Ε και Στ τάξης του δημοτικού σχολείου για το ηλεκτρικό ρεύμα που χρησιμοποιούν καθημερινά στο σπίτι, τα παιδιά αυτής της ηλικίας έχουν αποσπασματική αντίληψη για τη μεταφορά του ηλεκτρικού ρεύματος. Πιστεύουν, δηλαδή, πως το ηλεκτρικό ρεύμα έρχεται από την πρίζα του τοίχου όπου είναι αποθηκευμένο, ενώ, επηρεασμένα από εμπειρίες καθημερινής ζωής, δείχνουν να μην έχουν κατανοήσει την έννοια του απλού ηλεκτρικού κυκλώματος και πιστεύουν πως για να λειτουργήσει η κάθε ηλεκτρική συσκευή χρειάζεται να συνδεθεί με ένα καλώδιο με την πρίζα του τοίχου που έχει ηλεκτρικό ρεύμα στο εσωτερικό της. 1

Γνώσεις από προηγούμενα μαθήματα: Οι μαθητές γνωρίζουν τη λειτουργία απλού ηλεκτρικού κυκλώματος. Οι μαθητές έχουν αναπτύξει από προηγούμενα μαθήματα τις βασικές δεξιότητες χρήσης του Η/Υ (χρήση του ποντικιού, φιλοσοφία λειτουργίας των Windows), λειτουργία του φυλλομετρητή, χρήση κειμενογράφου, Hotpotatoes, κ.ά. Επίσης γνωρίζουν το λογισμικό (εικονικό εργαστήριο) του Π.Ι. και το λογισμικό Kidspiration. 4. ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ Γενικοί διδακτικοί στόχοι: Το μάθημα Ερευνώ το Φυσικό Κόσμο, που διδάσκεται στις τάξεις Ε και Στ του δημοτικού σχολείου, έχει τους παρακάτω γενικούς στόχους: Εξοικείωση με την επιστημονική μεθοδολογία Σύνδεση του μαθήματος με την καθημερινότητα. Συστηματική προσέγγιση της έννοιας ενέργεια. Πρακτική βοήθεια στον οικιακό χώρο Στοιχεία για τη διαμόρφωση αντίληψης για τον εργασιακό χώρο. Γνώσεις χρήσιμες για την αποφυγή ατυχημάτων στη ζωή. Κατανόηση των εξελίξεων στο χώρο των φυσικών επιστημών και της τεχνολογίας. Διαπίστωση των κινδύνων που οι εξελίξεις αυτές συνεπάγονται. Διαμόρφωση άποψης για κοινωνικά ζητήματα που αυτές συνεπάγονται. Ένα εκπαιδευτικό σενάριο που αξιοποιεί τις ΤΠΕ μπορεί να ευνοήσει την ανάπτυξη ικανοτήτων (σύνολο γνώσεων και δεξιοτήτων) υψηλού επιπέδου από τους μαθητές, ό- πως: Ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, Ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, Ικανότητα διερεύνησης και αναζήτησης πληροφοριών σε ένα ευρύ φάσμα δεδομένων, Ανάπτυξη δεξιοτήτων λήψης απόφασης, Δυνατότητα μοντελοποίησης φαινομένων και καταστάσεων του πραγματικού κόσμου, Ικανότητα συνεργασίας και από κοινού προσέγγισης και επίλυσης προβλημάτων, Διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης, Ανάπτυξη δεξιοτήτων μεταφοράς γνώσεων από ένα πλαίσιο σε ένα άλλο 2

Ειδικοί Διδακτικοί Στόχοι: Ως προς το γνωστικό αντικείμενο: Να αντιμετωπίσουν οι μαθητές τις προαναφερθείσες παρανοήσεις. Να οικοδομήσουν τις έννοιες μονωτής και αγωγός και να τις συνδέσουν με την ιδιότητα της αγωγής του ηλεκτρικού ρεύματος. Να διαπιστώσουν οι μαθητές την ύπαρξη υλικών που άγουν το ηλεκτρικό ρεύμα και υλικών που δεν άγουν το ηλεκτρικό ρεύμα και να ενισχύσουν την ικανότητα ομαδοποίηση φυσικών σωμάτων με βάση την ιδιότητα. Να αναγνωρίσουν οι μαθητές το μέρος των καλωδίων είναι κατασκευασμένο από αγωγούς και αυτό που είναι κατασκευασμένο από μονωτές. Να κατανοούν ότι το κοινό μικροσκοπικό χαρακτηριστικό των μεταλλικών αγωγών είναι τα ελεύθερα ηλεκτρόνια. Ως προς τη χρήση των ΤΠΕ: Να αναπτύξουν θετική διάθεση απέναντι στον Η/Υ ως περιβάλλον εργασίας και ως εργαλείο άντλησης πληροφοριών. Να ενταχθούν δημιουργικά οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας στις εργασίες των μαθητών. Να εξοικειωθούν με το φυλλομετρητή, με την εφαρμογή κατασκευής κυκλώματος του σχετικού ιστότοπου (PhET) και του λογισμικού (εικονικού εργαστηρίου) του Π.Ι., τον τρόπο δοκιμής και αλλαγής υλικών πάνω στο εικονικό ηλεκτρικό κύκλωμα. Να πειραματισθούν με διερευνητικό τρόπο σε εικονικό περιβάλλον. Να εξοικειωθούν με την εφαρμογή του Kidspiration και του Hotpotatoes. Να διαχειρίζονται, να επεξεργάζονται και να οργανώνουν την πληροφορία που παίρνουν μέσα από το Διαδίκτυο. Να ασκηθούν στην παραγωγή ηλεκτρονικού λόγου διατυπώνοντας απόψεις και ε- πιχειρήματα. Να αναπτύξουν δεξιότητες ταξινόμησης και επεξεργασίας και παρουσίασης των πληροφοριών με τη χρήση του λογισμικού που αναφέρεται παρακάτω Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία: Αποκατάσταση των παρανοήσεων των παιδιών σχετικά με η δομή και λειτουργία των ηλεκτρικών κυκλωμάτων. Αφύπνιση ενδεχόμενου ενδιαφέροντος με αναφορές στην ανάπτυξη επαγρύπνησης για την προστασία από τη χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος. Να εργαστούν οι μαθητές σε ομάδες και να αποκομίσουν τα οφέλη τις ομαδοσυνεργατικής μάθησης. Η επίτευξη συνεργασίας, μέσω της κοινής προσπάθειας να α- παντήσουν στις ερωτήσεις των φύλλων εργασίας. 3

Να ενισχυθεί ο διάλογος και η συνεργασία μεταξύ των μαθητών (αλληλοδιδακτικό αποτέλεσμα και διαπροσωπική μάθηση) και να δημιουργηθεί θετικό κλίμα στην τάξη. Να αποκτήσουν δεξιότητες άντλησης, συλλογής, οργάνωσης, ανάλυσης και επεξεργασίας δεδομένων. Να εφαρμοσθούν βιωματικές και διερευνητικές μορφές μάθησης. Να προαχθεί η αυτενέργεια των μαθητών και η κριτική σκέψη και να οικοδομήσουν την νέα γνώση αναλαμβάνοντας κεντρικό και ενεργητικό ρόλο στη μαθησιακή διαδικασία. 5. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ Τα εκπαιδευτικά λογισμικά που θα αξιοποιηθούν είναι: PowerPoint, kidspiration, εικονικό εργαστήριο PhET, λογισμικό Π.Ι., Hot Potatoes Το λογισμικό παρουσίασης καλλιεργεί το ενδιαφέρον ή το κίνητρο που αναπτύσσεται στην τάξη και ενισχύει τα σχολικά αποτελέσματα. Ορισμένες έρευνες έχουν επίσης δείξει πως η χρήση των λογισμικών παρουσίασης ευνοεί την παρουσία των μαθητών στην τάξη, τη μείωση των ενοχλητικών συμπεριφορών και μια θετικότερη στάση του εκπαιδευτικού. Είναι πολυμεσικό εργαλείο και προσφέρεται για την καλύτερη παρουσίαση του αντικειμένου στους μαθητές (χρώματα, κίνηση), ευνοεί την πολυτροπικότητα Ο εννοιολογικός χάρτης Kidspiration, είναι ένα εκπαιδευτικό λογισμικό που αναπτύσσει μαθησιακά χαρακτηριστικά όπως: Εποικοδομιστικό εργαλείο που αξιοποιεί πρότερες γνώσεις μαθητών. Πολυμεσικό & υπερμεσικό εργαλείο. Κάνει συσχετισμούς, συγκρίσεις. Δημιουργεί εννοιολογικούς χάρτες (νοητικά μοντέλα) και μοντελοποιήσεις. Χρήση για: Ανίχνευση πρότερων γνώσεων => ανακάλυψη παρερμηνειών-παρανοήσεων (misconception) => παρέμβαση (από τα παιδιά με συντονιστή το δάσκαλο). Βασίζεται στη θεωρία της δραστηριότητας (τα πάντα βασίζονται σε μια δραστηριότητα). Οι μαθητές συμμετέχουν στους στόχους, στην αξιολόγηση και είναι ενεργά υποκείμενα. Η διδακτική αξιοποίηση των λογισμικών εννοιολογικής χαρτογράφησης, αποσκοπεί στην ενεργητική κι αποτελεσματική μάθηση, καλλιεργεί τη δημιουργική και την κριτική σκέψη, την ικανότητα μεταγνώσης, ενισχύει την ομαδοσυνεργατική μάθηση κι αποτελεί εργαλείο επίλυσης προβλημάτων. 4

Το PhET (εικονικό εργαστήριο) καθώς και το λογισμικό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου: Προσφέρουν τη δυνατότητα ομαδοσυνεργατικής προσέγγισης και ανταλλαγής α- πόψεων. Επιτρέπουν στο μαθητή να ασκηθεί στο να σχεδιάζει και να εκτελεί πειραματικές διαδικασίες για την επιβεβαίωση/ανακάλυψη της θεωρίας. Τον βοηθούν στον εντοπισμό των «λαθών» που οφείλονται στις εναλλακτικές του ιδέες και οδηγούν στην απαραίτητη κοινωνικογνωστική σύγκρουση. Ο εκπαιδευτικός και ο μαθητής αξιοποιεί την προσομοίωση σχεδιάζοντας αντικείμενα στην οθόνη, τα οποία έχουν συγκεκριμένες συμπεριφορές και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Επίσης μπορεί να αλλάξει τις τιμές και τις συνθήκες των μεγεθών και να παρακολουθήσει τα αποτελέσματα των ενεργειών του. Επιπρόσθετα, κάποια από τα παιδαγωγικά χαρακτηριστικά του PhET (Physics Education Technology) που σχετίζονται με την ενότητα που επεξεργαζόμαστε είναι τα παρακάτω: Το πρόγραμμα αναπαριστά με μορφή κινούμενων γραφικών (animaton) την κίνηση των φορτίων κατά μήκος ενός κυκλώματος. Αυτό μπορεί να βοηθήσει κυρίως τους μικρούς μαθητές του Δημοτικού σε τρία σημεία: α)στην κατανόηση της λειτουργίας του κλειστού κυκλώματος σε σύγκριση με το ανοιχτό κύκλωμα. β)η κίνηση των φορτίων γίνεται, με το κλείσιμο του διακόπτη, ταυτόχρονα κατά μήκος όλου του κυκλώματος και όχι διακριτή κίνηση φορτίων που ξεκινούν από το θετικό και καταλήγουν στον αρνητικό πόλο τα μπαταρίας. Η μπαταρία με αυτό τον τόπο παρουσιάζεται σαν κυκλοφορητής φορτίων (όχι σαν αποθήκη φορτίων) και αντιμετωπίζεται καλύτερα η παρανόηση σχετικά με την κατανάλωση του ηλεκτρικού ρεύματος κατά μήκος του κυκλώματος. γ)δοκιμάζοντας υλικά από την τσάντα, σε ανοιχτό μέρος του κυκλώματος, οι μαθητές μπορούν να τα ομαδοποιήσουν σε δυο κατηγορίες, οναματίζοντάς τες αγωγούς και μονωτές Το πρόγραμμα διαθέτει στο μαθητή εργαλεία κατασκευής (στοιχεία του κυκλώματος) και εργαλεία μέτρησης (αμπερόμετρα και βολτόμετρα) που τα χειρίζεται άμεσα. Εμπλέκεται έτσι ο μαθητής σε δραστηριότητες κατασκευής επιθυμητού κυκλώματος και μετρήσεων κατά μήκος του κυκλώματος. Με τη βοήθεια των μετρήσεων ο μαθητής μπορεί να εμπλακεί σε μικρές περιπέτειες ελέγχου υποθέσεων και επιβεβαίωσης προβλέψεων. Το πρόγραμμα αξιοποιεί πολλαπλές αναπαραστάσεις. Μάλιστα κάποιες αναπαραστάσεις μπορεί να εμφανίζονται ή όχι και κάποιες άλλες μπορεί να εμφανίζονται ε- ναλλακτικά. Ο εκπαιδευτικός μπορεί έτσι να προσαρμόζει το χώρο εργασίας και να παρουσιάζει αναπαραστάσεις κατάλληλες με την ηλικιακή ικανότητα αντίληψης των 5

μαθητών. Έτσι αυξάνεται σημαντικά το είδος και το πλήθος των προβλημάτων στα οποία μπορεί να εμπλακεί ο μαθητής. Συμπληρωματικά αναφέρω και κάποια παιδαγωγικά χαρακτηριστικά του λογισμικό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου που σχετίζονται με την ενότητα που επεξεργαζόμαστε όπως: Ενοποίηση του φυσικού κόσμου. (Ίδια λειτουργική δομή σε όλες τις ενότητες του προγράμματος, ίδιοι επιστημονικοί όροι σ όλα τα θεματικά πεδία, περιήγηση σε α- ντίστοιχα σημεία διαφορετικών θεματικών ενοτήτων). Ενεργητική συμμετοχή: (σύγχρονος εικαστικός σχεδιασμός των σελίδων, σύγχρονα εκπαιδευτικά θέματα και videos για κινητοποίηση του ενδιαφέροντος των μαθητών, ανοιχτές ατομικές ή ομαδικές δραστηριότητες των μαθητών, διαδραστική παροχή πληροφοριών). Διδακτική αξία του παιχνιδιού. (Μετατροπή σε παιχνίδι εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων). Το λογισμικό ηλεκτρονικής αξιολόγησης HotPotatoes : Είναι λογισμικό που επιτρέπει τη δημιουργία αλληλεπιδραστικών τεστ πολλαπλών ερωτήσεων, σταυρόλεξα, αντιστοίχισης, ταξινόμησης και συμπλήρωσης κενών. Προσφέρεται για τη δημιουργία φύλλων εργασίας αξιολόγησης, τα οποία είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν ακόμη και μέσω διαδικτύου Το πρόγραμμα Hot potatoes εξάσκησης και πρακτικής προσφέρεται για τον τομέα της αξιολόγησης αφού παρέχει τη δυνατότητα ελεύθερης χρήσης από μαθητές και εκπαιδευτικούς δίνει την ευκαιρία για έλεγχο και επιβράβευση αυξάνοντας τα κίνητρα των παιδιών για την κατάκτηση και εμπέδωση γνωστικών στόχων πρώτου επιπέδου. Αξιοποιεί με τον καλύτερο τρόπο την διάθεση των παιδιών να μάθουν παίζοντας αυξάνοντας την αλληλεπίδραση. 6. ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 διδακτικές ώρες. 7. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΑΞΗΣ & ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ Προτείνεται η οργάνωση των μαθητών σε 4 ομάδες 3 ατόμων. Απαιτείται επομένως ο κατάλληλος αριθμός Η/Υ. Το σενάριο θα διεξαχθεί στο εργαστήριο πληροφορικής. Στους Η/Υ έχουν εγκατασταθεί όλα τα απαραίτητα λογισμικά υπάρχει σύνδεση Ιντερνέτ καθώς και βιντεοπροβολέας. 6

8. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Η προσομοίωση που χρησιμοποιείται στο παρόν σενάριο παρέχει ένα πεδίο εργασίας, στο οποίο μπορούν οι μαθητές να πειραματίζονται ελεύθερα με ηλεκτρικά κυκλώματα, του ιστότοπου http:/phet.colorado.edu και του λογισμικού του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και να διερευνούν τις υποθέσεις τους πάνω στους αγωγούς και μονωτές. Υπάρχει συμβατότητα με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών των Φυσικών Επιστημών όσον αφορά στην εξοικείωση του μαθητή με τον επιστημονικό τρόπο σκέψης, την επιστημονική μεθοδολογία (παρατήρηση, συγκέντρωση - αξιοποίηση πληροφοριών, διατύπωση υποθέσεων, πειραματικό έλεγχό τους, ανάλυση και ερμηνεία δεδομένων, εξαγωγή συμπερασμάτων, ικανότητα γενίκευσης και κατασκευής προτύπων) και με τη χρήση της τεχνολογίας της πληροφορικής, ώστε και ως μελλοντικός επιστήμονας να είναι ικανός για έρευνα και τεχνολογικό σχεδιασμό. Μοντέλο διδασκαλιας Ως μοντέλο διδασκαλίας επιλέγεται το «εποικοδομητικό» στα πλαίσια του οποίου κυρίαρχο ρόλο παίζουν οι ιδέες των μαθητών. Θεωρεί το μαθητή και τις ιδέες του στο κέντρο της διδακτικής διαδικασίας και περιλαμβάνει ενέργειες που ευνοούν την αυτορρύθμιση και τη μεταγνώση, ευνοεί δηλαδή την ενεργητική μάθηση και εστιάζεται στην εννοιολογική αλλαγή. Διεξαγωγή του σεναρίου Διδακτικά επεισόδια Το διδακτικό μας σενάριο αποτελείται από πέντε διδακτικά επεισόδια. Σημειώνεται ότι οι διδακτικοί στόχοι που αφορούν τις δεξιότητες και τις στάσεις, α- ναπτύσσονται καθ' όλη τη διάρκεια της διδακτικής διαδικασίας μέσω συνεργατικών διαδικασιών και διερευνητικών δραστηριοτήτων. Για τη διδακτική διαπραγμάτευση των παραπάνω διδακτικών επεισοδίων χρησιμοποιούμε, όπως είπαμε, το εποικοδομητικό διδακτικό μοντέλο, το οποίο περιλαμβάνει τις εξής δραστηριότητες-φάσεις: 1. Ανάδειξη των ιδεών των μαθητών και καταγραφή των αποτελεσμάτων της, (εννοιολογικός χάρτης- Kidspiration). Οι μαθητές δημιουργούν μόνοι τους εννοιολογικό χάρτη σχετικό με το αντικείμενο του μαθήματος - στην προκειμένη περίπτωση, αγωγοί-μονωτές. Πρώτα με το χέρι και στη συνέχεια μέσω του λογισμικού (Kidspiration). (Δραστηριότητα- φύλλο εργασίας 1) 2. Γίνεται παρουσίαση του εικονικού εργαστηρίου PhET, από τον εκπαιδευτικό καθώς και η δημιουργία από τον ίδιο εικονικών ηλεκτρικών κυκλωμάτων και στη συνέχεια δίνονται οδηγίες για τη χρήση του από τους μαθητές προτρέποντάς τους να «παίξουν» στο εργαστήριο για εξοικείωση. (Δραστηριότητα φύλλο εργασίας 2) 3. Οι μαθητές ανοίγουν το εικονικό εργαστήριο PhET, και δημιουργούν εικονικό ηλεκτρικό κύκλωμα, αφήνοντας ένα κενό όπου θα τοποθετούνται τα υλικά της τσά- 7

ντας για δοκιμή. Αφού δοκιμάσουν τα υλικά θα τα κατηγοριοποιήσουν στον πίνακα που ακολουθεί. Αν θέλουν μπορούν να δοκιμάσουν κάτι αντίστοιχο στα αγγλικά. (Δραστηριότητα- φύλλο εργασίας 3) 4. Οι μαθητές ανοίγουν το λογισμικό του Π.Ι. Εκτελούν όλες τις δραστηριότητες και κρατάνε σημειώσεις όπου χρειάζεται. (Δραστηριότητα - φύλλο εργασίας 4) 5. Ανασκόπηση - εμπέδωση. Σύγκριση μεταξύ των ιδεών μαθητών και των τελικών συμπερασμάτων. Οι μαθητές καλούνται να συγκρίνουν τις υποθέσεις τους στα ερωτήματα με τα συμπεράσματά τους. Τέλος δημιουργία σταυρολέξου σχετικού με το αντικείμενο που διδάχθηκαν με το λογισμικό HotPotatoes. (Δραστηριότητα - φύλλο αξιολόγησης ) Ο ρόλος του δασκάλου είναι συμβουλευτικός και καθοδηγητικός. Εμψυχώνει, συμβουλεύει και καθοδηγεί τις ομάδες, προκειμένου να πειραματιστούν με το λογισμικό, να συζητήσουν και να συνάγουν συμπεράσματα. 8

9. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Όπως αναφέραμε και παραπάνω, κατά την πρακτική εφαρμογή του διδακτικού σεναρίου θα αξιοποιηθούν σταδιακά τα παρακάτω φύλλα εργασίας: 1 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Αρχικά συμπληρώστε γράφοντας στο το παρακάτω διάγραμμα λέξεις που νομίζετε ότι είναι σχετικές με τους αγωγούς και τους μονωτές. Στη συνέχεια ανοίξτε το πρόγραμμα Kidspiration και προσπαθήστε να δημιουργήσετε ένα διάγραμμα σαν το παρακάτω και να το συμπληρώστε στον υπολογιστή με ότι γράψατε στο παραπάνω ερώτημα. Με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού λογισμικού Kindspiration μπορείτε να εμπλουτίσετε τον εννοιολογικός σας χάρτη με τις κατάλληλες εικόνες από τη βιβλιοθήκη που σας προσφέρεται. 9

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 Επισκεπτόμαστε τη διεύθυνση: http://phet.colorado.edu Επιλέγουμε με κλικ ελληνικά και στη συνέχεια Παίξε με τις προσομοιώσεις στη συνέχεια Φυσική και Ηλεκτρισμός Μαγνήτες & Κυκλώματα 10

Τέλος επιλέγουμε με κλικ Εργαστήριο κατασκευής κυκλωμάτων συνεχούς ρεύματος και μπαίνουμε στο εικονικό εργαστήριο Παίρνοντας υλικό από την εργαλειοθήκη, δημιουργούμε ότι κύκλωμα θέλουμε. Παίρνουμε τα υλικά σέρνοντάς τα στην επιφάνεια εργασίας. 11

3 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Επισκεφθείτε το εικονικό εργαστήρι phet και δημιουργείστε ένα ανοιχτό κύκλωμα. Αξιοποιήστε τα υλικά από την τσάντα και (πειραματιστείτε) δοκιμάστε ένα-ένα τα υλικά στο κύκλωμα Καταγράψτε τις παρατηρήσεις σας στον πίνακα Αντικείμενο Υλικό Το λαμπάκι ανάβει Το λαμπάκι δεν ανάβει μολύβι Νόμισμα (κέρμα) συνδετήρας χαρτονόμισμα χέρι σκύλος γόμα Δοκίμασε τις γνώσεις σου παίζοντας (Αγγλικά) 12

4 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Από την επιφάνεια εργασίας ανοίγουμε με διπλό κλικ το λογισμικό του Π.Ι. (ερευνώ το φυσικό κόσμο) Ακολουθώντας ένα-ένα τα επόμενα βήματα με κλικ ερευνώ το φυσικό κόσμο > φυσική-χημεία > ηλέκτριση στο μικροσκόπιο > το ηλεκτρικό ρεύμα.. 13

. φτάνουμε εδώ. Εκτελούμε όλες τις δραστηριότητες και κρατάμε σημειώσεις όπου χρειάζεται τις οποίες ανακοινώνουμε στην τάξη. 14

10. ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Συμπεράσματα Οι ομάδες των παιδιών καταγράφουν τις παρατηρήσεις τους, ανακοινώνουν τα αποτελέσματα των παρατηρήσεών τους στην ολομέλεια της τάξης. Συζητούν μεταξύ τους και καταλήγουν στα κατάλληλα συμπεράσματα. Συνειδητοποιούν τη γνωστική πορεία αλλαγής των αρχικών ιδεών τους. Έτσι θα αναπτύξουν μεταγνωστικές ικανότητες, οι οποίες θα βοηθήσουν περαιτέρω στην οικοδόμηση της νέας γνώσης. Επεκτασιμότητα Το παραπάνω σενάριο μπορεί να επεκταθεί και σε άλλες θεματικές περιοχές όπως αυτή της ασφάλειας των παιδιών από τη χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος σύμφωνα με το αντίστοιχο μάθημα που υπάρχει στην ανάλογη ενότητα του Ηλεκτρισμού στο Ερευνώ το Φυσικό Κόσμο της Ε τάξης του δημοτικού. Επίσης δύναται να επεκταθεί στο μάθημα της Αγγλικής Γλώσσας με την εξάσκηση των παιδιών σε παιχνίδια που είναι σε αγγλόγλωσσες ιστοσελίδες, στα πλαίσια του νέου γραμματισμού που υιοθετούν με την εισαγωγή τους στην εκπαίδευση οι νέες τεχνολογίες. Αξιολόγηση Θα επιχειρηθεί αρχική, διαμορφωτική και τελική αξιολόγηση του σεναρίου. Από το δάσκαλο καταγράφονται οι πρότερες γνώσεις των παιδιών (αρχική) και αντίστοιχα οι μεταβολές που παρουσιάζονται σ αυτές κατά την εξέλιξη του σεναρίου (διαμορφωτική). Ως τελική αξιολόγηση κάθε ομάδα θα παρουσιάσει τα φύλλα εργασίας της, τις παρατηρήσεις και τις σημειώσεις της στην ολομέλεια της τάξης, όπου θα γίνει και σχετική συζήτηση. Τέλος για την αξιολόγηση του σεναρίου θα δοθεί στους μαθητές «φύλλο αξιολόγησης σεναρίου». Οι μαθητές δέχτηκαν ευχάριστα την όλη διαδικασία. Δεν υπήρξαν προβλήματα στην χρήση των λογισμικών, άλλωστε ήταν ήδη εξοικειωμένοι με τη χρήση υπολογιστή στην τάξη τα τελευταία 2 χρόνια. Τα δε αποτελέσματα της δημιουργίας εφαρμογών από τα παιδιά με το HotPotatoes και το Kidspiration καθώς και με τη χρήση του εικονικού εργαστηρίου ήταν εντυπωσιακά. 15