ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 ««««««««««««2009 Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ 2004/0219(COD) 22.2.2005 ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων προς την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τον καθορισμό γενικών διατάξεων σχετικά με τη θέσπιση Ευρωπαϊκού Μέσου Γειτονίας και Εταιρικής Σχέσης (COM(2004)0628 C6-0129/2004 2004/0219(COD)) Συντάκτρια γνωμοδότησης: Elisabeth Schroedter PA\555244.doc PE 353.609v01-00
PA_Leg PE 353.609v01-00 2/10 PA\555244.doc
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Ο κανονισμός για το Ευρωπαϊκό Μέσο Γειτονίας (ΕΜΓ) αποτελεί τη βάση για την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Γειτονίας (ΕΣΓ). Η Επιτροπή, σε ένα έγγραφο στρατηγικής (CΟΜ(2004)0373) εκθέτει το σχέδιό της για τη συνεργασία με τα γειτονικά κράτη που συνορεύουν με την Ένωση. Η στρατηγική αυτή προβλέπεται για τις όμορες χώρες της ΕΕ, προς τις οποίες δεν προβλέπεται να υποβληθεί πρόταση προσχώρησης στην ΕΕ 1. Η Ένωση επιθυμεί να ενισχύσει κατ' αυτόν τον τρόπο τις σχέσεις με τις χώρες αυτές και να τις βοηθήσει να συμμετάσχουν στα πλεονεκτήματα της διεύρυνσης της ΕΕ, με την ενίσχυση και στις χώρες αυτές της σταθερότητας, της ασφάλειας και της ευημερίας. Ο στόχος έγκειται στο να αποτραπούν κατ' αυτόν τον τρόπο διαχωριστικές γραμμές μεταξύ της διευρυμένης ΕΕ και των γειτονικών κρατών, ιδίως εκεί όπου τα εξωτερικά σύνορα απειλούν να αποκόψουν τις πολιτιστικές σχέσεις. Εκτός από τη συνεργασία που περιλαμβάνει βασικές πολιτικές της ΕΕ θα δοθεί στις χώρες αυτές και η ευκαιρία να συμμετάσχουν σε ποικίλες δραστηριότητες της ΕΕ. Η Επιτροπή στη στρατηγική για τη γειτονία προτείνει τον καθορισμό μιας σειράς προτεραιοτήτων με τις χώρες, η εκπλήρωση των οποίων θα τις φέρει πιο κοντά στην ΕΕ. Οι προτεραιότητες αυτές θα ενταχθούν σε σχέδια δράσης που θα συμφωνηθούν από κοινού. Στο πλαίσιο αυτό οι αξίες της ΕΕ αποτελούν κοινές βασικές αρχές. Επειδή πολλές γειτονικές χώρες, όπως για παράδειγμα η Ουκρανία, είναι μάλλον απογοητευμένες από την προσφορά της ΕΕ όσον αφορά τις μελλοντικές σχέσεις, η Επιτροπή τονίζει στο έγγραφο στρατηγικής το πρόσθετο όφελος της συνεργασίας στο πλαίσιο της στρατηγικής για τη γειτονία. Σε αυτό συμπεριλαμβάνεται και η υποστήριξη των μεταρρυθμίσεων που θα συμβάλλουν σε μια κοινωνικά ισόρροπη ανάπτυξη καθώς και η παροχή βοήθειας για την καταπολέμηση της ανεργίας και της φτώχειας. Πολύ πιο συγκεκριμένα περιγράφονται οι τομείς της συνεργασίας υπό το τίτλο "σχέδια δράσης". Για παράδειγμα η συνεργασία θα βασίζεται στις θεμελιώδεις αξίες της Ένωσης, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και η μη εισαγωγή διακρίσεων. Ενώ οι υπόλοιποι τομείς εκτίθενται διεξοδικά στο ΕΜΓ, η σημαντική αυτή αρχή της "μη εισαγωγής διακρίσεων" δεν περιλαμβάνεται σε αυτό. Αυτό δικαιολογεί ορισμένες από τις κατωτέρω τροπολογίες. Άλλες τροπολογίες συμπληρώνουν και συγκεκριμενοποιούν τομείς στους οποίους οι προτάσεις της Επιτροπής στο έγγραφο στρατηγικής (CΟΜ(2004)0373) και στην ανακοίνωση για την κατάρτιση των προγραμμάτων δράσης (CΟΜ(2004)0795) δεν αποτυπώνονται επαρκώς ή και καθόλου στην πρόταση κανονισμού για το ΕΜΓ, όσον αφορά τις αρμοδιότητες της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων. Προσοχή δόθηκε επίσης στη δυνατότητα πραγματικής υλοποίησης των φιλόδοξων σχεδίων του εγγράφου στρατηγικής. Στο προσκήνιο βρισκόταν η ενίσχυση των συνδικαλιστικών δομών, η συγκρότηση ΜΚΟ στον τομέα του δικτύου κοινωνικής πρόνοιας και η ενίσχυση της συμμετοχής των εργαζομένων στη διοίκηση των επιχειρήσεων. Η εισηγήτρια επικέντρωσε επιπλέον την προσοχή της στο να αποφευχθούν στον τομέα της διασυνοριακής συνεργασίας τα λάθη του παρελθόντος όσον αφορά τα εξωτερικά σύνορα της 1 (Αλγερία, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Λευκορωσία, Αίγυπτο, Γεωργία, Ισραήλ, Ιορδανία, Λίβανος, Λιβύη, Μολδαβία, Μαρόκο, Παλαιστινιακή Αρχή, για τη Δυτική Όχθη του Ιορδάνη και τη Λωρίδα της Γάζας, Ρωσική Ομοσπονδία, Συρία, Τυνησία, Ουκρανία) PA\555244.doc 3/10 PE 353.609v01-00
ΕΕ των 15. Εξ υπαρχής πρέπει τόσο οι στόχοι όσο και τα κατάλληλα μέσα να αντιμετωπίσουν τις κοινωνικές εντάσεις που προκύπτουν λόγω του μεγάλου οικονομικού χάσματος σε ένα λίαν περιορισμένο χώρο. Το ΕΜΓ αποτελεί συγχρόνως τη νομική βάση για τη διασυνοριακή συνεργασία στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ για τις παραμεθόριες περιοχές εκτός της ΕΕ. Η εισηγήτρια επιθυμεί, ωστόσο, να παρατηρήσει στο σημείο αυτό ότι δεν έχει τη δυνατότητα να διορθώσει τα βασικά σφάλματα του μέσου γειτονίας. Αμφιβάλει επίσης για το κατά πόσο το παλαιό κείμενο σχετικά με τις συμφωνίες εταιρικής σχέσης και συνεργασίας και οι συμφωνίες συνδέσεως στο πλαίσιο της μεσογειακής συνεργασίας αποτελούν την κατάλληλη βάση για τη νέα πολιτική και εκφράζει φόβους για νομικούς και πρακτικούς περιορισμούς στην εφαρμογή της στρατηγικής. ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ Η Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων καλεί την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να ενσωματώσει στην έκθεσή της τις ακόλουθες τροπολογίες: Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή 1 Τροπολογίες του Κοινοβουλίου Τροπολογία 1 Αιτιολογική σκέψη 4 (4) Οι προνομιακές σχέσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των γειτονικών της χωρών βασίζονται σε δεσμεύσεις ως προς τις κοινές αξίες, ιδίως τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τη χρηστή διακυβέρνηση και το σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, καθώς και ως προς τις αρχές που διέπουν την οικονομία της αγοράς, το ελεύθερο εμπόριο, την αειφόρο ανάπτυξη και την καταπολέμηση της φτώχειας. (4) Οι προνομιακές σχέσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των γειτονικών της χωρών βασίζονται σε δεσμεύσεις ως προς τις κοινές αξίες, ιδίως τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τη χρηστή διακυβέρνηση και το σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, καθώς και ως προς τις αρχές που διέπουν την κοινωνική οικονομία της αγοράς, το ελεύθερο εμπόριο, την αειφόρο ανάπτυξη και την καταπολέμηση της φτώχειας. Τροπολογία 2 Αιτιολογική σκέψη 12 (12) Για να αποτραπεί η δημιουργία νέων διαχωριστικών γραμμών, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αρθούν τα εμπόδια που παρακωλύουν την αποτελεσματική (12) Για να αποτραπεί η δημιουργία νέων διαχωριστικών γραμμών, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αρθούν τα εμπόδια που παρακωλύουν την αποτελεσματική 1 ΕΕ C... / Δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη στην ΕΕ. PE 353.609v01-00 4/10 PA\555244.doc
διασυνοριακή συνεργασία κατά μήκος των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διασυνοριακή συνεργασία πρέπει να συμβάλλει στην ολοκληρωμένη και αειφόρο περιφερειακή ανάπτυξη μεταξύ των γειτονικών μεθοριακών περιοχών και στην αρμονική εδαφική ολοκλήρωση σε όλη την Κοινότητα και με τις όμορες χώρες. Ο καλύτερος τρόπος να επιτευχθεί ο στόχος αυτός είναι να συνδεθούν οι στόχοι της εξωτερικής πολιτικής με τη διαρκή οικονομική και κοινωνική συνοχή από περιβαλλοντικής απόψεως. διασυνοριακή συνεργασία κατά μήκος των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διασυνοριακή συνεργασία πρέπει να συμβάλλει στην ολοκληρωμένη και αειφόρο περιφερειακή ανάπτυξη μεταξύ των γειτονικών μεθοριακών περιοχών, στην άρση των κοινωνικών αντιθέσεων και στην αρμονική εδαφική ολοκλήρωση σε όλη την Κοινότητα και με τις όμορες χώρες. Ο καλύτερος τρόπος να επιτευχθεί ο στόχος αυτός είναι να συνδεθούν οι στόχοι της εξωτερικής πολιτικής με τη διαρκή οικονομική και κοινωνική συνοχή από περιβαλλοντικής απόψεως. Το οικονομικό χάσμα στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ προκαλεί κοινωνικές εντάσεις στις όμορες περιοχές τόσο εντός όσο και εκτός των εξωτερικών συνόρων. Η άρση των αντιθέσεων αυτών αποτελεί βασική προϋπόθεση για μια αρμονική ανάπτυξη προς αμοιβαίο όφελος. Τροπολογία 3 Άρθρο 1, παράγραφος 3 (3) Η Ένωση θεμελιώνεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων και επιδιώκει τον ενστερνισμό των αξιών αυτών από τις χώρες εταίρους μέσω του διαλόγου και της συνεργασίας. Δεν αφορά το ελληνικό κείμενο δεδομένου ότι υπάρχει ήδη αναφορά στην "ισότητα". Η ισότητα αποτελεί μια από τις αξίες της Ένωσης σύμφωνα με το άρθρο Ι-2 του Ευρωπαϊκού Συντάγματος και μνημονεύεται ρητώς στο έγγραφο στρατηγικής για την ΕΠΓ (CΟΜ(2004)0373) υπό τον τίτλο "Σχέδια δράσης: προσήλωση σε κοινές αξίες". PA\555244.doc 5/10 PE 353.609v01-00
Τροπολογία 4 Άρθρο 2, παράγραφος 1 (1) Στο πλαίσιο του μέσου γειτονίας και εταιρικής σχέσης, η κοινοτική βοήθεια ευνοεί την καλύτερη συνεργασία και τη σταδιακή οικονομική ολοκλήρωση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των χωρών εταίρων και, ιδίως, την εφαρμογή συμφωνιών εταιρικής σχέσης και συνεργασίας, συμφωνιών σύνδεσης ή άλλων υφιστάμενων ή μελλοντικών συμφωνιών. (1) Στο πλαίσιο του μέσου γειτονίας και εταιρικής σχέσης, η κοινοτική βοήθεια ευνοεί την καλύτερη συνεργασία και τη σταδιακή οικονομική και κοινωνική ολοκλήρωση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των χωρών εταίρων και, ιδίως, την εφαρμογή συμφωνιών εταιρικής σχέσης και συνεργασίας, συμφωνιών σύνδεσης ή άλλων υφιστάμενων ή μελλοντικών συμφωνιών. Η τροπολογία αυτή παραπέμπει στο έγγραφο στρατηγικής για την ΕΠΓ (CΟΜ(2004)0373) υπό τον τίτλο "Σχέδια δράσης: επαφές μεταξύ των λαών, προγράμματα και οργανισμοί". Τροπολογία 5 Άρθρο 2, παράγραφος 2, σημείο αα) (νέο) αα) την υποστήριξη νομικών μεταρρυθμίσεων και μέτρων που έχουν ως στόχο την κατάργηση των διακρίσεων που οφείλονται ιδίως στο φύλο, στη φυλή, στο χρώμα του δέρματος, στην εθνοτική ή κοινωνική προέλευση, στα γενετικά χαρακτηριστικά, στη γλώσσα, στη θρησκεία και στις ιδεολογικές πεποιθήσεις, στις πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις, στη συμμετοχή σε μια εθνική μειονότητα, στην περιουσία, στη γέννηση, σε αναπηρία, στην ηλικία ή στις σεξουαλικές προτιμήσεις Η διατύπωση αντιστοιχεί στο άρθρο ΙΙ - 81 του Ευρωπαϊκού Συντάγματος και θεμελιώνεται στο έγγραφο στρατηγικής για την ΕΠΓ (CΟΜ(2004)0373) υπό τον τίτλο "Σχέδια δράσης: προσήλωση σε κοινές αξίες". Η "μη εισαγωγή διακρίσεων" αναφέρεται στο σημείο αυτό ως περιεχόμενο των σχεδίων δράσης, αν και δεν επαναλαμβάνεται στην παράγραφο 2 του άρθρου 2 δεδομένου ότι η παράγραφος 2 στοιχείο ζ) του άρθρου 2 αναφέρεται μόνο στα άρθρα ΙΙ-83 ή/και ΙΙΙ-210 του Συντάγματος. PE 353.609v01-00 6/10 PA\555244.doc
Τροπολογία 6 Άρθρο 2, παράγραφος 2, σημείο στ) στ) την υποστήριξη των πολιτικών που αποβλέπουν στη μείωση της φτώχειας στ) την υποστήριξη των πολιτικών που αποβλέπουν στη μείωση της φτώχειας την προώθηση δομών που συμβάλλουν στην κοινωνική ενσωμάτωση Λαμβανομένης υπόψη της ανακοίνωσης της Επιτροπής CΟΜ(2004)0795 σχετικά με τα σχέδια δράσης και υπό τον τίτλο "τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά της ΕΠΓ" γίνεται αναφορά και στην κοινωνική πολιτική. Τροπολογία 7 Άρθρο 2, παράγραφος 2, σημείο ζ) ζ) την υποστήριξη των πολιτικών που αποβλέπουν στην προώθηση της κοινωνικής ανάπτυξης και της ισότητας των φύλων, στην απασχόληση και στην κοινωνική προστασία, καθώς και στον κοινωνικό διάλογο, το σεβασμό των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων και των βασικών κανόνων εργασίας ζ) την υποστήριξη των πολιτικών που αποβλέπουν στην προώθηση της κοινωνικής ανάπτυξης και της ισότητας των φύλων, στην απασχόληση και στην κοινωνική προστασία, καθώς και στην προστασία των διακινούμενων εργαζομένων, στον κοινωνικό διάλογο, το σεβασμό των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων και των ενιαίων κανόνων εργασίας Λαμβάνεται υπόψη το έγγραφο στρατηγικής για την ΕΠΓ (CΟΜ2004)0373) υπό τον τίτλο "Σχέδια δράσης: οικονομική πολιτική και πολιτική της κοινωνικής ενσωμάτωσης". Τροπολογία 8 Άρθρο 2, παράγραφος 2, σημείο η) η) την υποστήριξη των πολιτικών υπέρ της υγείας, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης η) την υποστήριξη των πολιτικών υπέρ της υγείας, της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της επιμόρφωσης PA\555244.doc 7/10 PE 353.609v01-00
Πρόκειται για απαραίτητη συμπλήρωση, δεδομένου ότι τυπικά θα ήταν σωστός ο όρος "επαγγελματική εκπαίδευση" επειδή καλύπτει όλες τις μορφές εκπαίδευσης ωστόσο, η απαρίθμηση εκθέτει τις διάφορες μορφές συνεργασίας και για το λόγο αυτό πρέπει αυτή να είναι πλήρης και να ευθυγραμμίζεται με τις τρέχουσες πολιτικές της ΕΕ. Τροπολογία 9 Άρθρο 2, παράγραφος 2, σημείο ι) ι) την προώθηση της ανάπτυξης της κοινωνίας των πολιτών ι) την προώθηση της ανάπτυξης της κοινωνίας των πολιτών, της δημιουργίας συνδικαλιστικών οργανώσεων και δομών συμμετοχής των εργαζομένων, της πολυμερούς συνεργασίας τους και της δικτύωσής τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και τα συμβούλια των επιχειρήσεων αποτελούν τμήμα του ενωσιακού κεκτημένου. Για το λόγο αυτό η δημιουργία των δομών αυτών έχει ιδιαίτερη σημασία. Η πολυμερής συνεργασία και η δικτύωση σε ευρωπαϊκό επίπεδο διευκολύνουν μέσω της ανταλλαγής εμπειριών τη δημιουργία τους στις νεοπαγείς δημοκρατίες. Τροπολογία 10 Άρθρο 2, παράγραφος 2, σημείο κβ) κβ) την προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας και ολοκλήρωσης κβ) την προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας και κοινωνικοοικονομικής ολοκλήρωσης Η τροπολογία αυτή αντανακλά το στόχο σύμφωνα με τον οποίο τα μέτρα στα σύνορα πρέπει να ληφθούν προς τέτοια κατεύθυνση ώστε το τεράστιο οικονομικό χάσμα να μην επιδράσει αρνητικά τόσο στις περιοχές της Ένωσης στα εξωτερικά σύνορα όσο και στους εταίρους της κατά μήκος των εξωτερικών συνόρων. PE 353.609v01-00 8/10 PA\555244.doc
Τροπολογία 11 Άρθρο 4, παράγραφος 2 (2) Η κοινοτική βοήθεια που προβλέπεται δυνάμει του παρόντος κανονισμού εντάσσεται, κατά κανόνα, στο πλαίσιο εταιρικής σχέσης μεταξύ της Επιτροπής και των δικαιούχων χωρών, στην οποία μπορούν να συμμετάσχουν, κατά περίπτωση, εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές, οικονομικοί και κοινωνικοί εταίροι, η κοινωνία των πολιτών και άλλοι αρμόδιοι οργανισμοί. (2) Η κοινοτική βοήθεια που προβλέπεται δυνάμει του παρόντος κανονισμού εντάσσεται, κατά κανόνα, στο πλαίσιο εταιρικής σχέσης μεταξύ της Επιτροπής και των δικαιούχων χωρών, στην οποία μπορούν να συμμετάσχουν, εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές, οικονομικοί και κοινωνικοί εταίροι, η κοινωνία των πολιτών και άλλοι αρμόδιοι οργανισμοί. Οι γνώμες τους αποτελούν δεσμευτικό τμήμα της τεκμηρίωσης. Η αρχή της εταιρικής σχέσης αναγορεύεται στον παρόντα κανονισμό όπως και στα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία, σε θεμελιώδη αρχή. Συγχρόνως εφαρμόζονται στο ΕΜΓ οι διαδικαστικοί κανόνες που διέπουν την διασυνοριακή και διεθνική συνεργασίας. Τροπολογία 12 Άρθρο 4, παράγραφος 3 (3) Οι δικαιούχοι χώρες μεριμνούν για τη συμμετοχή, ενδεχομένως, των εταίρων, ιδίως στο περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, στην προετοιμασία, εφαρμογή και παρακολούθηση των προγραμμάτων και έργων. (3) Οι δικαιούχοι χώρες μεριμνούν για τη συμμετοχή, των εταίρων, ιδίως των κοινωνικών εταίρων και των εταίρων στο περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, στην προετοιμασία, εφαρμογή και παρακολούθηση των προγραμμάτων και έργων. Οι γνώμες τους αποτελούν δεσμευτικό τμήμα της τεκμηρίωσης. Η αρχή της εταιρικής σχέσης αναγορεύεται στον παρόντα κανονισμό, όπως και στα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία, σε θεμελιώδη αρχή και προσαρμόζεται προς τους κανόνες για τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία. Τροπολογία 13 Άρθρο 14, παράγραφος ζ) εδάφιο iv) PA\555244.doc 9/10 PE 353.609v01-00
iv) οι συνεταιρισμοί, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, οι αντιπροσωπευτικές ενώσεις οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων. iv) οι συνεταιρισμοί, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, οι αντιπροσωπευτικές ενώσεις οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων οι φορείς κοινωνικής πρόνοιας και οι κοινωνικοί οργανισμοί Οι φορείς αυτοί αποτελούν βασικούς παράγοντες της κοινωνικής ενσωμάτωσης. Τροπολογία 14 Άρθρο 16, παράγραφος 1 α (νέα) (1α) Ως συνοδευτικά μέτρα νοούνται ωσαύτως μέτρα κατάρτισης και επιμόρφωσης, που παρέχουν τη δυνατότητα στους εταίρους που αναφέρονται στις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 4 τη δυνατότητα να ασκούν τα καθήκοντα της εταιρικής σχέσης σύμφωνα με το άρθρο 4. Η αρχή της εταιρικής σχέσης των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 4 μπορεί μόνο κατ' αυτόν τον τρόπο να εφαρμοστεί με επιτυχία, δεδομένου ότι στις χώρες της ΕΠΓ δεν έχουν δημιουργηθεί μέχρι σήμερα οι σχετικές προϋποθέσεις. PE 353.609v01-00 10/10 PA\555244.doc