ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΜΗΜΑ Ι ΠΡΑΞΗ 261/2013 ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΤΕΛΕΙΑ

ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΜΗΜΑ Ι ΠΡΑΞΗ 261/2013 ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΤΕΛΕΙΑ Αποτελούμενο από την Πρόεδρο αυτού Κωνσταντίνα Ζώη, Σύμβουλο, και τα μέλη Χρυσούλα Μιχαλάκη, Πάρεδρο και, κωλυομένων των λοιπών Παρέδρων, την Εισηγήτρια Ελένη Ροζάκη, (εισηγήτρια). Συνεδρίασε, στην αίθουσα διασκέψεων του Καταστήματός του, που βρίσκεται στην Αθήνα, στις 4 Ιουλίου 2013, προκειμένου να αποφανθεί επί της διαφωνίας που ανέκυψε μεταξύ του αναπληρωτή Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Ηλείας και του Δήμου... -..., σχετικώς με το εάν πρέπει να θεωρηθούν τα 154 και 155, οικονομικού έτους 2012, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του ανωτέρω Δήμου. Αφού μελέτησε τα στοιχεία του φακέλου και έλαβε υπ όψιν Την 27/13.2.2013 έγγραφη γνώμη του Παρέδρου στην Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας Δημητρίου Κοκοτσή, κωλυομένου του Γενικού Επιτρόπου της Επικρατείας, συμφώνως προς την οποία τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δεν υπόκεινται στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Σκέφτηκε κατά το Νόμο Ι. Ο αναπληρωτής Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Ηλείας αρνήθηκε με την από 1.11.2012 πράξη επιστροφής να θεωρήσει τα 154 και 155, οικονομικού έτους 2012, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου... -..., συνολικού ποσού 239,76 ευρώ, που αφορά στην καταβολή εξόδων κινητής τηλεφωνίας στους., Προϊσταμένους οργανικών μονάδων του οικείου Δήμου. Tην θεώρηση των ενταλμάτων αρνήθηκε ο αναπληρωτής Επίτροπος με την αιτιολογία ότι μη νομίμως εντέλλεται η εν λόγω αποζημίωση. Και τούτο, διότι η απόφαση του Δημάρχου......, διά της οποίας ορίσθηκε ο μεν πρώτος των φερομένων ως δικαιούχων ως Προϊστάμενος Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου και ο δεύτερος εξ αυτών ως Προϊστάμενος Υπηρεσιών Περιβάλλοντος, έχει εκδοθεί κατά παράβαση των οριζομένων στο άρθρο 87 του Κώδικος Καταστάσεως Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων. Ο Δήμος...... επανέφερε με το 20677/3.12.2012 έγγραφο του Αντιδημάρχου Διοικητικών

και Οικονομικών Υπηρεσιών τους επίμαχους τίτλους πληρωμής στον αναπληρωτή Επίτροπο προς θεώρηση, επισυνάπτοντας την από 29.11.2012 εισήγηση της Προϊσταμένης Οικονομικών Υπηρεσιών, υποστηρίζοντας τη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης για τους εκτιθέμενους στο τελευταίο αυτό έγγραφο λόγους. Ο αναπληρωτής Επίτροπος όμως ενέμεινε στην άρνηση θεωρήσεως των ενταλμάτων, με συνέπεια να ανακύψει διαφωνία, προς άρση της οποίας απευθύνθηκε διά της την από 3.1.2013 εκθέσεώς του, στο Κλιμάκιο προληπτικού ελέγχου δαπανών του VIΙ Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οποίο με τα πρακτικά της 2 ης Συνεδριάσεως της 22ας Ιανουαρίου 2013, έκρινε ότι η διαφωνία δεν υπήγετο στην αρμοδιότητά του και παρέπεμψε αυτήν στο Κλιμάκιο τούτο του Δικαστηρίου. Δεδομένου δε, ότι οι επίμαχοι τίτλοι πληρωμής αφορούν στην καταβολή σε υπαλλήλους του Δήμου των εξόδων κινητής τηλεφωνίας, στα οποία φέρεται να υπεβλήθησαν στο πλαίσιο παροχής των υπηρεσιών τους, οι δι αυτών εντελλόμενες δαπάνες εμπίπτουν στην έννοια της «αποζημιώσεως από κάθε αιτία» (πρβ. mutatis mutandis ΣτΕ 1840/2013 Ολομ., 2944/2013, ΑΠ 48/2011) και, ως εκ τούτου, εμπίπτουν και στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανεξαρτήτως του ύψους αυτών, συμφώνως προς το άρθρο 1 παρ. 2 β του π.δ/τος 136/2011, ΦΕΚ Α 267 (βλ. Ελ. Συν. Πρακτ. Ολομ. 11ης Γεν. Συν/σεως 2.5.2012 Θέμα Α και πρ. Ι Τμ. 4/2013, 185, 23/2012, Κλιμ. Προλ. Ελ. Ι Τμ. 100/2013, περί υπαγωγής στον έλεγχο των δαπανών για την κάλυψη εξόδων κινήσεως στο πλαίσιο εκτελέσεως υπηρεσίας, ως αποζημιώσεων ανεξαρτήτως ποσού). Κατόπιν αυτών, η υπό κρίση έκθεση διαφωνίας παραδεκτώς εισάγεται στο Κλιμάκιο τούτο προς εξέταση. ΙΙ. Α. Ο ν. 3491/2006 «Ρυθμίσεις θεμάτων Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης και λοιπών θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης» (ΦΕΚ Α 207) ορίζει στο άρθρο 17 αυτού, υπό τον τίτλο «Οικονομικά ζητήματα Ο.Τ.Α.», ότι: «( ) 8. Οι Ο.Τ.Α. πρώτου και δεύτερου βαθμού, προκειμένου να καλύπτουν επιτακτικές ανάγκες λειτουργίας τους, δύνανται να χορηγούν συσκευές κινητής τηλεφωνίας σε προϊσταμένους οργανικών μονάδων τους, προς χρήση από τις οικείες υπηρεσίες. Ως ανώτατος αριθμός συνδέσεων κινητής τηλεφωνίας που μπορεί να χορηγεί καθένας Ο.Τ.Α., καθορίζεται: ( ) β) Για τους Δήμους με πληθυσμό έως 5.000 κατοίκους ( ), μία σύνδεση. γ) Για τους Δήμους με πληθυσμό από 5.001 έως 20.000 κατοίκους, έως δύο συνδέσεις. δ) Για τους Δήμους με πληθυσμό άνω των 20.000 κατοίκων, έως τρεις συνδέσεις. Το ανώτατο επιτρεπτό χρηματικό όριο μηνιαίας δαπάνης, εντός του οποίου μπορεί να κάνει χρήση υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας το προσωπικό των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού, για την κάλυψη υπηρεσιακών τους αναγκών, καθορίζεται ως ακολούθως: ( ) β) Για τους Δήμους και τις Κοινότητες, το ανώτατο όριο δαπάνης ανά τηλεφωνική σύνδεση ισούται με αυτό του Αντιδημάρχου, όπως προσδιορίζεται κάθε φορά από την ίδια απόφαση. Η σχετική δαπάνη βαρύνει τις πιστώσεις του προϋπολογισμού του οικείου Ο.Τ.Α.. Με απόφαση ( ) του Δημάρχου ( ), καθορίζεται απαραίτητα ο συγκεκριμένος προϊστάμενος οργανικής μονάδας, στον οποίο χορηγείται κάθε φορά η συσκευή κινητής τηλεφωνίας, καθώς και το ανώτατο όριο δαπάνης που μπορεί να πραγματοποιείται για κάθε σύνδεση, τηρουμένων των οριζομένων στο τρίτο εδάφιο της παρούσας παραγράφου». Περαιτέρω, κατ εξουσιοδότηση του άρθρου 35 παρ. 3 του ν. 3274/2004 «Οργάνωση και λειτουργία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού» (ΦΕΚ Α 195), διά του οποίου προβλέφθηκε το πρώτον η δυνατότητα αιρετών οργάνων των ΟΤΑ να κάνουν χρήση υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας για την κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών, εξεδόθη η κοινή απόφαση των Υφυπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονομίας και Οικονομικών «Καθορισμός ανώτατου επιτρεπτού ορίου κλήσεων από όργανα των ΟΤΑ, που κάνουν χρήση υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας» (ΦΕΚ Β 1388), με το άρθρο μόνο της οποίας καθορίσθηκε το ανώτατο ύψος δαπάνης ανά κατηγορία αιρετού οργάνων. Μεταξύ δε αυτών, ορίσθηκε ότι η ανώτατη δαπάνη για τους Δημάρχους δήμων με πληθυσμό άνω

των 50.000 κατοίκων και των πρωτευουσών νομών θα ανέρχεται σε 200 ευρώ, για του Δημάρχους δήμων με πληθυσμό από 20.001-50.000 κατοίκους σε 160 ευρώ, για τους Δημάρχους δήμων με πληθυσμό από 5.001-20.000 κατοίκους σε 140 ευρώ, για τους Δήμαρχους δήμων με πληθυσμό έως 5.000 κατοίκους σε 100 ευρώ, ενώ για τους Αντιδημάρχους το αντίστοιχο ανώτατο όριο ορίσθηκε στο 50% του ορίου κλήσεων του Δημάρχου του οικείου Δήμου. Β. Εξ άλλου, ο Κώδικας Καταστάσεως Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων στο Πρώτο Μέρος και στο Κεφάλαιο Η αυτού, που επιγράφεται «Προαγωγή Προϊστάμενοι», προβλέπει στα άρθρα 87, 88 και 89 τις προϋποθέσεις, τα προσόντα και τα κριτήρια επιλογής των Προϊσταμένων, μεταξύ άλλων, ενώ στο άρθρο 100, υπό τον τίτλο «Αναπλήρωση Προϊσταμένων», ορίζει ότι: «1. Τον προϊστάμενο Διεύθυνσης που απουσιάζει ή κωλύεται αναπληρώνει στα καθήκοντά του ο ανώτερος κατά βαθμό προϊστάμενος των υποκείμενων οργανικών μονάδων και, επί ομοιοβάθμων, ο προϊστάμενος που έχει ασκήσει περισσότερο χρόνο καθήκοντα προϊσταμένου. Σε περίπτωση αδυναμίας αναπλήρωσης του προϊσταμένου της Διεύθυνσης κατά το προηγούμενο εδάφιο, το αρμόδιο προς διορισμό όργανο, μπορεί να ορίσει ως αναπληρωτή προϊσταμένου Διεύθυνσης, έναν από τους προϊσταμένους των υποκείμενων οργανικών μονάδων. ( ) 4. Αν κενωθεί ή συσταθεί θέση προϊσταμένου οργανικής μονάδος, έως την τοποθέτηση νέου προϊσταμένου εφαρμόζονται οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων. ( ). 6. Ο αναπληρωτής προϊσταμένου οργανικής μονάδας κατά το άρθρο αυτό δικαιούται το προβλεπόμενο για τη θέση επίδομα μετά την πάροδο των δύο μηνών από την αναπλήρωση. Στην περίπτωση της παρ. 4 το επίδομα καταβάλλεται από την έναρξη της αναπλήρωσης. ( )». Περαιτέρω, με τις διατάξεις του άρθρου πρώτου του ν. 3839/2010 «Σύστημα επιλογής προϊσταμένων οργανικών μονάδων με αντικειμενικά και αξιοκρατικά κριτήρια - Σύσταση Ειδικού Συμβουλίου Επιλογής Προϊσταμένων (ΕΙ.Σ.Ε.Π.) και λοιπές διατάξεις» (ΦΕΚ Α 51, διορθ. σφαλμ. ΦΕΚ Α 83) αντικαταστάθηκαν τα άρθρα 84 έως 87 του Κώδικα Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. (εφεξής Υπαλληλικός Κώδικας), που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3528/2007 (ΦΕΚ Α 26). Ειδικότερα, το άρθρο 85 του Υ.Κ. ορίζει πλέον ότι: «1. ( ) 2. ( ) 3. Η επιλογή των Προϊσταμένων Τμήματος, Αυτοτελούς Γραφείου ή αντίστοιχου επιπέδου οργανικής μονάδας γίνεται από το Υπηρεσιακό Συμβούλιο του άρθρου 159 βάσει κριτηρίων που αξιολογούνται ως ακολούθως: ( )» και στο άρθρο 87 ότι: «1. Τον προϊστάμενο, που απουσιάζει ή κωλύεται, αναπληρώνει στα καθήκοντά του ο ανώτερος κατά βαθμό προϊστάμενος των υποκείμενων οργανικών μονάδων, εφόσον ανήκει σε κλάδο του οποίου οι υπάλληλοι προβλέπεται ότι μπορούν να προΐστανται σύμφωνα με τις οικείες οργανικές διατάξεις και επί ομοιοβάθμων ο προϊστάμενος που έχει ασκήσει περισσότερο χρόνο καθήκοντα προϊσταμένου. Το αρμόδιο για την τοποθέτηση προϊσταμένων όργανο μπορεί, τηρουμένου του προβαδίσματος των βαθμών, να ορίσει ως αναπληρωτή προϊσταμένου οργανικής μονάδας, που απουσιάζει ή κωλύεται, έναν από τους προϊσταμένους των υποκείμενων οργανικών μονάδων. 2. Αν δεν υπάρχουν υποκείμενες οργανικές μονάδες, τον προϊστάμενο αναπληρώνει στα καθήκοντά του ο ανώτερος κατά βαθμό υπάλληλος που υπηρετεί στην ίδια οργανική μονάδα, εφόσον ανήκει σε κλάδο του οποίου οι υπάλληλοι προβλέπεται ότι μπορούν να προΐστανται σύμφωνα με τις οικείες οργανικές διατάξεις. Αν υπηρετούν περισσότεροι υπάλληλοι με τον ίδιο βαθμό, αναπληρώνει αυτός που έχει περισσότερο χρόνο στο βαθμό ή αυτός που ορίζεται από τον προϊστάμενο της αμέσως υπερκείμενης μονάδας ή αρχής. 3.( ). 4. Αν κενωθεί ή συσταθεί θέση προϊσταμένου οργανικής μονάδος, έως την επιλογή και τοποθέτηση νέου προϊσταμένου, εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 1 και 2. Ο αναπληρωτής προϊσταμένου οργανικής μονάδας κατά την παράγραφο αυτή δικαιούται το προβλεπόμενο για τη θέση επίδομα από την έναρξη της αναπλήρωσης», ενώ ο ν. 3905/2010 «Ενίσχυση και ανάπτυξη της κινηματογραφικής τέχνης και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 219) ορίζει στην περ. δ της παρ. 1 του άρθρου 51, όπως αυτή έχει τροποποιηθεί με την παρ. 6 του άρθρου 45 του ν. 3979/2011 (Α 138), ότι: «Η διαδικασία και τα κριτήρια του ν. 3839/2010 εφαρμόζονται και για την επιλογή των προϊσταμένων των οργανικών μονάδων των Ο.Τ.Α. Α Βαθμού».

Γ. Τέλος, ο ν. 3801/2009 «Ρυθμίσεις θεμάτων προσωπικού με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου και άλλες διατάξεις οργάνωσης και λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης» (ΦΕΚ Α 163) ορίζει στο άρθρο 37, υπό τον τίτλο «Ζητήματα οικονομικής διαχείρισης και θεώρησης ενταλμάτων πληρωμών Ο.Τ.Α. πρώτου βαθμού» ότι: «2.α. Κατά τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) πρώτου βαθμού από τα αρμόδια όργανα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, θεωρείται για πληρωμή χρηματικό ένταλμα, όταν αυτό αφορά σε δαπάνη που δεν προβλέπεται μεν από το νόμο, αλλά είναι λειτουργική για τον οικείο Ο.Τ.Α., σχετίζεται δε, με την ανάπτυξη δραστηριοτήτων εκ μέρους του Ο.Τ.Α., οι οποίες προάγουν τα κοινωνικά, πολιτικά, πνευματικά και οικονομικά συμφέροντα των δημοτών ή συμβάλλει στην ενεργό συμμετοχή τούτων για την προαγωγή των τοπικών υποθέσεων και δραστηριοτήτων του Ο.Τ.Α., εφόσον ανταποκρίνεται στο ανάλογο ή προσήκον μέτρο, χωρίς να υπερβαίνει τα εύλογα όρια που διαγράφονται με την τήρηση της αρχής της οικονομικότητας, εν όψει των συνθηκών πραγματοποίησής της». ΙΙΙ. Από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγονται τα ακόλουθα: Με τις ρυθμίσεις της παραγράφου 8 του άρθρου 17 του ν. 3491/2006, που συνιστά ρυθμιστική συνέχεια των οριζομένων στην παράγραφο 3 του άρθρου 35 του ν. 3274/2004, διά της οποίας είχε προβλεφθεί η δυνατότητα χρήσεως υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας από αιρετά όργανα των ΟΤΑ, θεσπίσθηκε η δυνατότητα των οργανισμών τοπικής αυτοδιοικήσεως, να κάνουν χρήση υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας, χορηγώντας τηλεφωνικές συσκευές σε προϊσταμένους οργανικών μονάδων τους, προκειμένου υπ ευθύνη τους να χρησιμοποιούνται είτε από τους ίδιους είτε από άλλους υπαλλήλους, για την κάλυψη επιτακτικών αναγκών λειτουργίας των οικείων υπηρεσιών. Περαιτέρω, με τις ίδιες διατάξεις καθορίσθηκε αφενός ο ανώτατος αριθμός συνδέσεων κινητής τηλεφωνίας που μπορεί να χορηγεί έκαστος Ο.Τ.Α., βάσει πληθυσμιακών κριτηρίων και αφετέρου το ανώτατο ύψος δαπάνης ανά σύνδεση, κατά παραπομπή προς τα ισχύοντα για τους αντιδημάρχους όρια, τα οποία καθορίζονται ως ποσοστιαία αναλογία του ανωτάτου ορίου δαπάνης για τον Δήμαρχο του αντιστοίχου Δήμου, ωσαύτως καθοριζομένου βάσει πληθυσμιακών κριτηρίων. Σκοπός δε των ρυθμίσεων αυτών είναι αφενός η αποτελεσματικότερη άσκηση του έργου των φορέων τοπικής αυτοδιοικήσεως, ενόψει και της συνεχούς διευρύνσεως των αρμοδιοτήτων τους, καθώς και της ανάγκης για εκσυγχρονισμό της λειτουργίας τους και αφετέρου η θέσπιση συγκεκριμένων προϋποθέσεων για την οριοθέτηση των διενεργουμένων δαπανών, κατά τρόπον ώστε να αποφευχθεί η αλόγιστη χρήση τέτοιων υπηρεσιών και να επιβαρύνεται ο οικείος ΟΤΑ μόνον με το κόστος που είναι απολύτως αναγκαίο για την άσκηση των αρμοδιοτήτων του (βλ. σχετικώς την αιτιολογική έκθεση του νόμου). Στο πλαίσιο αυτό, παρέχεται η δυνατότητα χορηγήσεως συσκευών κινητής τηλεφωνίας σε Προϊσταμένους οργανικών μονάδων Δήμων, με σκοπό την περαιτέρω χρήση αυτών από τους ίδιους τους επικεφαλής των οργανικών μονάδων ή από υπαλλήλους τελούντες υπό την εποπτεία τους (π.χ. από μεμονωμένους υπαλλήλους ή κλιμάκια για την αντιμετώπιση επιτοπίων αναγκών κατά την οικεία αιτιολογική έκθεση). Του νόμου δε μη διακρίνοντος η συσκευή και το δικαίωμα χρήσεως της τηλεφωνικής συνδέσεως παραχωρείται σε οποιονδήποτε ασκεί χρέη Προϊσταμένου, είτε κατόπιν επιλογής του κατά την προεκτεθείσα διαδικασία του Κώδικος Καταστάσεως Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων εν συνδυασμώ προς τις οικείες διατάξεις του Υπαλληλικού Κώδικος, όπως ισχύουν, είτε κατόπιν ορισμού του στην οικεία θέση, στο πλαίσιο αναπληρώσεως, κατά τα διαλαμβανόμενα στις προεκτεθείσες ρυθμίσεις των νομοθετημάτων αυτών. Και τούτο, διότι δεν πρόκειται για προσωπική παροχή υπό μορφή αμοιβής προς τον Προϊστάμενο, συνηρτημένη με το βαθμολογικό του καθεστώς και την υπηρεσιακή του εξέλιξη, αλλά για κατά παραχώρηση ευχέρεια χρήσεως υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας στον εκάστοτε επικεφαλής και έχοντα την γενική εποπτεία του κατωτέρου προσωπικού της οργανικής μονάδος (επί της θέσεως του Προϊσταμένου στην οργανική μονάδα βλ. και ΣτΕ 2459/2012 και επί της απολήψεως του επιδόματος θέσεως ευθύνης από τον νομίμως αναπληρούντα Προϊστάμενο Ελ. Συν. πρ. Ι Τμ. 31/2013 και ΣτΕ 3574, 3576/1998, 4053/2000, 1764/2006, ΑΠ 183/2003), στο πλαίσιο της

εύρυθμης λειτουργίας της Υπηρεσίας. Αντίθετη εκδοχή θα παρέβλεπε τον λειτουργικό σκοπό που υπηρετείται με την χρήση υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας, καθιστώντας τις σχετικές διατάξεις ανεφάρμοστες στην περίπτωση που δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία επιλογής Προϊσταμένου και τα αποφασιστικά, επιτελικά και εποπτικά του καθήκοντα ασκούνται από νομίμως ορισθέντα αναπληρωτή, χωρίς να προβλέπεται τέτοιο κώλυμα χρήσεως κινητών τηλεφώνων από τις σχετικές διατάξεις αλλά και κατά παρέκκλιση του σκοπού αυτών, που συνίσταται στην διευκόλυνση λειτουργίας των υπηρεσιών, ανάγκη υφιστάμενη και στην περίπτωση που της οικείας οργανικής μονάδος προϊσταται όχι επιλεγείς Προϊστάμενος αλλά υπάλληλος που τον αναπληρώνει. Περαιτέρω όμως, από την διατύπωση των διατάξεων του άρθρου 17 παρ. 8 του ν. 3491/2006, οι οποίες, ως εκ των δημοσιονομικών συνεπειών που επάγονται είναι στενώς ερμηνευτέες, ενόψει και του σκοπού τους, που συνίσταται στην επιβάρυνση των ΟΤΑ με το ποσό των απολύτως αναγκαίων δαπανών για την εξυπηρέτηση των υπηρεσιών τους, σκοπός που υπηρετείται με την δυνατότητα του αυτοδιοικητικού φορέως να ελέγχει τον τρόπο και τους όρους χρήσεως των συσκευών και των τηλεφωνικών συνδέσεων, σαφώς συνάγεται ότι στους Προϊσταμένους των οικείων οργανικών μονάδων παραχωρείται μόνον η χρήση τηλεφωνικής συσκευής, καθώς και η δυνατότητα χρήσεως της τηλεφωνικής συνδέσεως για υπηρεσιακούς λόγους, κατόπιν αποφάσεως του οικείου Δημάρχου, στην οποία καθορίζεται ο συγκεκριμένος Προϊστάμενος και το ανώτατο όριο δαπάνης που μπορεί να πραγματοποιείται για κάθε σύνδεση, η σχετική δε δαπάνη, ήτοι το τίμημα υπέρ του παρόχου των τηλεφωνικών υπηρεσιών βαρύνει τον προϋπολογισμό του ΟΤΑ κατά το αναλογούν σ αυτόν μέρος, στο πλαίσιο της συμβάσεως που συνάπτει ο φορέας αυτός με τον εκάστοτε πάροχο των υπηρεσιών (βλ. άρθρο 209 του Κώδικος Δήμων και Κοινοτήτων, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006, ΦΕΚ Α 114, ως προς τους όρους αναθέσεως των υπηρεσιών των ΟΤΑ και Ελ. Συν. πρ. VII Τμ. 6, 5/2009, 271, 196, 163/2007, 65/2006, 35/2005). Αντιθέτως, από τις σχετικές διατάξεις δεν προβλέπεται η δυνατότητα καταβολής εξόδων κινητής τηλεφωνίας στους ίδιους τους Προϊσταμένους των οικείων Υπηρεσιών υπό μορφήν αποζημιώσεως, προκειμένου να καλύψουν δαπάνες στις οποίες υπεβλήθησαν μέσω προσωπικής τους τηλεφωνικής συνδέσεως με εταιρία πάροχο αντιστοίχων υπηρεσιών και διά της επιβαρύνσεως προσωπικού τους λογαριασμού, ακόμη και όταν υποβάλλονται σε τηλεφωνικές συνδιαλέξεις που αφορούν στην υπηρεσία. Τούτο δε, διότι ο νομοθέτης στο πλαίσιο της ευχέρειάς του να οργανώνει τους όρους λειτουργίας των υπηρεσιών επέλεξε την θέσπιση ενός πλήρως ρυθμισμένου συστήματος χρήσεως υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας, υπό το φως και της αρχής της οικονομικότητος, που επιβάλλει τον έλεγχο των όρων χρήσεως των συνδέσεων προς αποτροπή υπέρμετρης και μη απολύτως αναγκαίας δημοσιονομικής επιβαρύνσεως του οικείου ΟΤΑ, δοθέντος μάλιστα ότι στις σχετικές διατάξεις δεν προβλέπεται κατ αποκοπήν πάγιο ποσό δαπανών έναντι των υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας αλλά καθορίζεται το ανώτατο επιτρεπτό όριο αυτών, με συνέπεια η οικονομική επιβάρυνση του προϋπολογισμού του οικείου ΟΤΑ να εξαντλείται στο κόστος των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων (πρβ. Ελ. Συν. αποφ. VII Τμ. 2507, 188/2013, 2856/2012, 882/2012). Ειδικότερα, επέλεξε την προεκτεθείσα μορφή χρήσεως υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας, διά της αναγνωρίσεως της δυνατότητος των ΟΤΑ να κάνουν χρήση των υπηρεσιών αυτών, συμβαλλόμενοι οι ίδιοι με τους οικονομικούς φορείς παρόχους των σχετικών υπηρεσιών και της περαιτέρω παραχωρήσεως της χρήσεως των συσκευών και των τηλεφωνικών συνδέσεων στους Προϊσταμένους των οικείων οργανικών μονάδων (βλ. αντιθέτως την διαρρύθμιση του συστήματος καταβολής εξόδων μετακινήσεως στους ίδιους τους υποβαλλομένους στις σχετικές δαπάνες υπαλλήλους, όπως οργανώνεται στον ν. 2685/1999 «Κάλυψη δαπανών μετακινουμένων υπαλλήλων εντός και εκτός Επικράτειας και άλλες διατάξεις», ΦΕΚ Α 35 και βλ. Ελ. Συν. πρ. Ι Τμ. 190, 51/2012 και πρ. Κλιμ. Ελ. Συν. Ι Τμ. 31/2012). Αντίθετη εκδοχή κατά την οποία θα ήταν δυνατή η καταβολή των τελών κινητής τηλεφωνίας απευθείας στους Προϊσταμένους ως χρήστες προσωπικών συνδέσεων με δίκτυα τηλεπικοινωνίας, αφενός δεν θα εύρισκε έρεισμα στο νόμο και αφετέρου θα αλλοίωνε το σύστημα χρήσεως υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας από τους ΟΤΑ, μετατρέποντας τους τελευταίους φορείς από χρήστες των υπηρεσιών κατά τον νόμο, σε απλούς χρηματοδότες

των σχετικών δαπανών, υπό μορφήν αποζημιώσεως προς τους υπαλλήλους που υποβάλλονται στα σχετικά έξοδα και στερώντας από τους φορείς της τοπικής αυτοδιοικήσεως αφενός την δυνατότητα επιλογής των παρόχων των οικείων υπηρεσιών, με συμφέροντες γι αυτούς όρους, ενόψει και των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχειρίσεως και της οικονομικότητος και αφετέρου την δυνατότητα ελέγχου των όρων χρήσεως των συνδέσεων, ενόψει της αρχής της διαφάνειας και του ελέγχου διαθέσεως των δημοσίων πόρων, αφού δεν αποτελούν συμβαλλόμενα μέρη στην σύμβαση παροχής των σχετικών υπηρεσιών (βλ. άρθρο 1 του Κώδικος Δημοσίου Λογιστικού, ν. 2362/1995, ΦΕΚ Α 247, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με το άρθρο 1 του ν. 3871/2010 «Δημοσιονομική Διαχείριση και Ευθύνη», ΦΕΚ Α 141 και πρβ. Ελ. Συν. πρ. Κλιμ. Ι Τμ. 105/2012). Τέλος, η καταβολή αποζημιώσεως στους Προϊσταμένους των οργανικών μονάδων για την κάλυψη τελών κινητής τηλεφωνίας στα οποία υποβάλλονται μέσω προσωπικών τηλεφωνικών τους συνδέσεων, δεν δύναται να θεωρηθεί ως λειτουργική δαπάνη, υπό την έννοια του άρθρου 37 παρ. 2 α του ν. 3801/2009, προεχόντως διότι με τις προεκτεθείσες διατάξεις του ν. 3491/2006 και της σχετικής ΚΥΑ περί των ανωτάτων ορίων των σχετικών δαπανών έχει θεσπισθεί πλήρες και εξαντλητικό σύστημα χρήσεως υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας από τους ΟΤΑ με σκοπό την αντιμετώπιση των σχετικών λειτουργικών αναγκών τους, οποιαδήποτε δε παρέκκλιση από αυτό καθιστά τις σχετικές δαπάνες παράνομες και όχι λειτουργικές (πρβ. Ελ. Συν. απόφ. VII Τμ. 1834/2010). IV. Α. Στην υπό κρίση υπόθεση, εκ των στοιχείων του φακέλου, προκύπτουν τα εξής: Με την 117/2012 απόφαση του Δημάρχου...... καθορίσθηκαν οι Προϊστάμενοι Οργανικών Μονάδων στους οποίους χορηγήθηκε η δυνατότητα χρήσεως υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας για την κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών, βάσει του άρθρου 17 παρ. 8 του ν. 3491/2006, μεταξύ των οποίων και οι φερόμενοι ως δικαιούχοι και συγκεκριμένα οι., Προϊστάμενος Τεχνικών Υπηρεσιών και., Προϊστάμενος Υπηρεσιών Περιβάλλοντος, οι οποίοι είχαν ορισθεί στις θέσεις αυτές με την 99/2011 απόφαση του οικείου Δημάρχου, κατ επίκληση του άρθρου 100 του Κώδικος Καταστάσεως Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων περί αναπληρώσεως Προϊσταμένων οργανικών μονάδων. Ήδη δε, με τους υπό έλεγχο τίτλους πληρωμής οι οποίοι έχουν εκδοθεί επ ονόματι των ανωτέρω Προϊσταμένων εντέλλεται η καταβολή των εξόδων κινητής τηλεφωνίας στον μεν πρώτο εξ αυτών ύψους 180 ευρώ, για το διάστημα από 9.6.2012 έως και 8.9.2012 και στον δεύτερο εξ αυτών ύψους 59,76 ευρώ, για το διάστημα από 20.6.2012 έως 19.8.2012. Στους τίτλους δε αυτούς επισυνάπτονται ως δικαιολογητικά υπεύθυνες δηλώσεις των φερομένων ως δικαιούχων διά των οποίων δηλώνουν τον αριθμό τηλεφωνικής τους συνδέσεως με δίκτυα κινητής τηλεφωνίας, τα πρωτότυπα των λογαριασμών κινητής τηλεφωνίας και αποδείξεις πληρωμής αυτών, εκ των οποίων προκύπτει προσωπική σύμβαση των φερομένων ως δικαιούχων με τις εταιρίες κινητής τηλεφωνίας «.» και «.» αντιστοίχως. Β. Υπό τα δεδομένα αυτά και συμφώνως προς τα γενόμενα δεκτά στις προηγούμενες νομικές σκέψεις, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι βάσει του άρθρου 17 παρ. 8 του ν. 3491/2006 ήταν κατ αρχήν δυνατή η παραχώρηση χρήσεως συσκευών και η χρήση υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας από τους φερομένους ως δικαιούχους, οι οποίοι ασκούν χρέη Προϊσταμένου κατ αναπλήρωση, δυνάμει της 99/2011 αποφάσεως του οικείου Δημάρχου, που εξεδόθη κατ επίκληση του άρθρου 100 του Κώδικος Καταστάσεως Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων, συμφώνως και προς όσα διευκρινιστικώς εκτίθενται στην από 29.11.2012 εισήγηση της Προϊσταμένης Οικονομικών Υπηρεσιών του οικείου Δήμου και δοθέντος ότι ο Επίτροπος δεν προβάλλει συγκεκριμένη αιτίαση ως προς την νομιμότητα της αναπληρώσεως. Τούτο δε, διότι του νόμου μη διακρίνοντος η αναγνώριση της δυνατότητος χρήσεως υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας δεν προϋποθέτει Προϊστάμενο αναδειχθέντα κατόπιν επιλογής βάσει των οικείων διατάξεων, όπως εσφαλμένως υπολαμβάνει ο αναπληρωτής Επίτροπος με τον λόγο διαφωνίας του, αλλά η σχετική δυνατότητα παρέχεται και σε οποιονδήποτε έχει ορισθεί κατά την οικεία διαδικασία ως αναπληρωτής Προϊσταμένου, ασκώντας τα σχετικά επιτελικά, αποφασιστικά και εποπτικά καθήκοντα για τα οποία δικαιολογείται η χρήση της τηλεφωνικής

συνδέσεως και η περαιτέρω παραχώρηση της συσκευής και σε υφισταμένους υπαλλήλους του, για την εύρυθμη άσκηση των καθηκόντων τους και την λειτουργία της Υπηρεσίας. Περαιτέρω όμως, η καταβολή της επίμαχης δαπάνης στον βαθμό που γίνεται στο όνομα των φερομένων ως δικαιούχων Προϊσταμένων των οικείων Τμημάτων για την κάλυψη δαπανών κινητής τηλεφωνίας μέσω της προσωπικής τηλεφωνικής τους συνδέσεως με συγκεκριμένα δίκτυα παρίσταται μη νόμιμη. Και τούτο, διότι κατά τα προεκτεθέντα, οι διατάξεις του άρθρου 17 παρ. 8 του ν. 3491/2006 χορηγούν την δυνατότητα στους ΟΤΑ να συμβάλλονται οι ίδιοι με εταιρίες παροχής υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας και να παραχωρούν τηλεφωνικές συσκευές στους Προϊσταμένους των οικείων οργανικών μονάδων, υπό την ευθύνη των οποίων γίνεται και η χρήση των τηλεφωνικών συνδέσεων και όχι να καλύπτουν τα σχετικά τέλη των Προϊσταμένων από την χρήση των προσωπικών τηλεφωνικών τους συνδέσεων. Τέλος, οι επίμαχες δαπάνες δεν δύνανται να θεωρηθούν ούτε ως λειτουργικές καθόσον υφίσταται ειδικό πλαίσιο αντιμετωπίσεως των σχετικών λειτουργικών αναγκών των υπηρεσιών των ΟΤΑ. Κατόπιν αυτών και κατ επιτρεπτή υποκατάσταση του λόγου διαφωνίας του αναπληρωτή Επιτρόπου, ως εκ του προκριματικού και δημοσίας τάξεως χαρακτήρος της διαπιστωθείσης πλημμέλειας, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και, ως εκ τούτου, οι οικείοι τίτλοι πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθούν. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι τα 154 και 155, οικονομικού έτους 2012, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου συνολικού ποσού 239,76, δεν πρέπει να θεωρηθεί. Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΖΩΗ ΕΛΕΝΗ ΡΟΖΑΚΗ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΑΣΠΑΣΙΑ ΜΠΑΜΠΑΡΟΥΤΣΗ Εκδόθηκε στις 17 Μαρτίου 2014