Φόρος επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών στο πλαίσιο της ενισχυμένης συνεργασίας: Ερωτήσεις και απαντήσεις

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Βρυξέλλες, 14 Φεβρουαρίου 2013 Φόρος επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών στο πλαίσιο της ενισχυμένης συνεργασίας: Ερωτήσεις και απαντήσεις (βλ. επίσης IP/13/115) Γιατί πρότεινε η Επιτροπή την επιβολή φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών για εφαρμογή στο πλαίσιο της ενισχυμένης συνεργασίας; Η Επιτροπή πρότεινε αρχικά έναν φόρο επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών που θα εφαρμοζόταν από το σύνολο των 27 κρατών μελών, τον Σεπτέμβριο του 2011 (IP/11/1085). Ωστόσο, μετά από έντονες συζητήσεις στο Συμβούλιο, διαπιστώθηκε ότι δεν θα ήταν δυνατό να επιτευχθεί ομοφωνία σχετικά με την πρόταση αυτή στο προσεχές μέλλον. Εντούτοις, ορισμένα κράτη μέλη εξέφρασαν την ισχυρή βούληση να προχωρήσουν με τον ΦΧΣ. Ως εκ τούτου, το φθινόπωρο του 2012, 11 κράτη μέλη απηύθυναν επιστολή στον Επίτροπο κ. Šemeta, ζητώντας επίσημα να επιτραπεί ενισχυμένη συνεργασία στο θέμα του φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, με βάση την πρόταση της Επιτροπής του 2011. Η Επιτροπή εξέτασε προσεκτικά αυτά τα αιτήματα σύμφωνα με τα κριτήρια που ισχύουν για την ενισχυμένη συνεργασία στις Συνθήκες. Με βάση την εν λόγω αξιολόγηση, τον Οκτώβριο του 2012, η Επιτροπή πρότεινε απόφαση με την οποία να επιτραπεί η ενισχυμένη συνεργασία για τον ΦΧΣ (βλ. IP/12/1138). Αυτή η πρόταση υποστηρίχθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον εκέμβριο και έλαβε τη σύμφωνη γνώμη των ευρωπαίων υπουργών οικονομικών κατά το Συμβούλιο ECOFIN τον Ιανουάριο του 2013. Από τη στιγμή που είχε δοθεί το πράσινο φως για ενισχυμένη συνεργασία, η Επιτροπή μπορούσε να προχωρήσει στην κατάρτιση της αναλυτικής πρότασης σχετικά με τον ΦΧΣ που πρόκειται να εφαρμοστεί από τα 11 κράτη μέλη. Αυτή είναι η πρόταση που παρουσιάστηκε σήμερα. MEMO/13/98

Τι είναι η ενισχυμένη συνεργασία; Ενισχυμένη συνεργασία υπάρχει όταν μια ομάδα τουλάχιστον 9 κρατών μελών αποφασίσουν να προχωρήσουν σε μια πρωτοβουλία που έχει προταθεί από την Επιτροπή, εφόσον αποδειχθεί αδύνατη η επίτευξη ομοφωνίας σε σχέση με την πρωτοβουλία αυτή εντός εύλογου χρονικού διαστήματος. Αφορά μόνο τομείς πολιτικής όπου απαιτείται ομοφωνία, και έχει στόχο να ξεπεραστεί η κατάσταση κατά την οποία ορισμένα κράτη μέλη παρεμποδίζονται από το να προχωρήσουν με μια κοινή προσέγγιση λόγω της απροθυμίας και μη συμφωνίας των άλλων. Σαφείς διατάξεις και όροι για ενισχυμένη συνεργασία ορίζονται στο άρθρο 20 της ΣΕΕ και στα άρθρα 326 έως 334 (ΣΛΕΕ). Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία της ενισχυμένης συνεργασίας, βλ. MEMO/12/799. Ποια κράτη μέλη προτίθενται να εφαρμόσουν τον κοινό ΦΧΣ στο πλαίσιο ενισχυμένης συνεργασίας; Έντεκα κράτη μέλη, που αντιπροσωπεύουν τα 2/3 του ΑΕΠ της ΕΕ, έχουν λάβει έγκριση για την καθιέρωση του κοινού φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών στο πλαίσιο της ενισχυμένης συνεργασίας. Τα κράτη αυτά είναι τα εξής: το Βέλγιο, η Γερμανία, η Εσθονία, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Αυστρία, η Πορτογαλία, η Σλοβενία και η Σλοβακία. Μπορούν να ενταχθούν άλλοι στην ομάδα ΦΧΣ αργότερα, και πώς; Ναι. Μία από τις προϋποθέσεις της ενισχυμένης συνεργασίας δυνάμει των Συνθηκών είναι ότι θα πρέπει να είναι ανοιχτή σε κάθε άλλο κράτος μέλος που πρόκειται να προσχωρήσει σε μεταγενέστερο στάδιο εάν επιθυμεί να το πράξει. Προκειμένου να προσχωρήσει, το κράτος μέλος θα πρέπει να υποβάλει αίτημα προς την Επιτροπή, η οποία στη συνέχεια θα το αξιολογήσει βάσει των κριτηρίων που ορίζονται στην Συνθήκη (όπως έπραξε για τα αρχικά αιτήματα). 2

Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του ΦΧΣ που προτείνεται σήμερα για τα 11 κράτη μέλη; Σύμφωνα με τα αιτήματα των 11 κρατών μελών, η σημερινή πρόταση, σε πολύ μεγάλο βαθμό, αντικατοπτρίζει την αρχική πρόταση ΦΧΣ της Επιτροπής, από την άποψη του πεδίου κάλυψης και των στόχων της. Όσον αφορά τους στόχους, εξακολουθούν να είναι ακριβώς οι ίδιοι. Οι στόχοι αυτοί είναι οι εξής: - Αντιμετώπιση του κατακερματισμού της ενιαίας αγοράς που θα προέκυπτε από ένα ασυντόνιστο συνονθύλευμα εθνικών φόρων επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών - Εξασφάλιση ότι ο χρηματοπιστωτικός τομέας συμβάλλει κατά τρόπο δίκαιο και ουσιαστικό στα δημόσια οικονομικά και καλύπτει το κόστος της κρίσης, ιδίως δεδομένου ότι προς το παρόν ο χρηματοπιστωτικός τομέας υποφορολογείται σε σύγκριση με άλλους τομείς - ημιουργία των κατάλληλων αντικινήτρων για χρηματοοικονομικές συναλλαγές οι οποίες δεν συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών ή στην πραγματική οικονομία Όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής του ΦΧΣ, τούτο αντικατοπτρίζει και πάλι την πρόταση του 2011, από τις εξής απόψεις: - Η βάση του φόρου είναι πολύ ευρεία, καλύπτοντας τις συναλλαγές που διενεργούνται από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για όλα τα χρηματοπιστωτικά μέσα και σε όλες τις χρηματοπιστωτικές αγορές, εφόσον διαπιστωθεί οικονομικός δεσμός με την ζώνη ΦΧΣ - Οι συντελεστές είναι χαμηλοί: 0,1% για τις μετοχές και τα ομόλογα, τα μερίδια οργανισμών συλλογικών επενδύσεων, τα μέσα της χρηματαγοράς, τις συμφωνίες επαναγοράς και τις συμφωνίες δανεισμού τίτλων, και 0,01% για τα παράγωγα προϊόντα. Αυτοί είναι ελάχιστοι προτεινόμενοι συντελεστές και τα συμμετέχοντα κράτη μέλη θα είναι ελεύθερα να εφαρμόζουν υψηλότερους συντελεστές αν το επιθυμούν. Ο φόρος θα πρέπει να καταβάλλεται από κάθε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που υπεισέρχεται στη συναλλαγή - Οι καθημερινές χρηματοοικονομικές δραστηριότητες των απλών πολιτών και των επιχειρήσεων (π.χ. ασφαλιστήρια συμβόλαια, ενυπόθηκα δάνεια και δάνεια σε επιχειρήσεις, συναλλαγές μέσω πιστωτικών καρτών, υπηρεσίες πληρωμών, καταθέσεις, συναλλαγές τοις μετρητοίς σε νομίσματα κλπ.) εξαιρούνται από τον ΦΧΣ, για να προστατευθεί η πραγματική οικονομία - Η συγκέντρωση κεφαλαίων (δηλαδή πρωτογενής έκδοση μετοχών και ομολογιών, μερίδια οργανισμών συλλογικών επενδύσεων) και ορισμένες πράξεις αναδιάρθρωσης δεν θα φορολογούνται. Επίσης, αποκλείονται από το πεδίο εφαρμογής του ΦΧΣ οι χρηματοοικονομικές συναλλαγές με την ΕΚΤ και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, το ΕΤΧΣ και τον ΕΜΣ - Η «αρχή της μόνιμης κατοικίας» παραμένει βασικό στοιχείο για την προφύλαξη από τη μετεγκατάσταση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών. Σύμφωνα με την αρχή της μόνιμης κατοικίας, αυτό που έχει σημασία είναι το ποιος συμμετέχει στη συναλλαγή, και όχι το πού πραγματοποιείται η συναλλαγή. Εάν ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που ενέχεται στη συναλλαγή είναι εγκατεστημένο στη ζώνη ΦΧΣ, ή ενεργεί για λογαριασμό ενός μέρους που είναι εγκατεστημένο στη ζώνη αυτή, τότε η συναλλαγή φορολογείται, ανεξάρτητα από το σε ποιο σημείο του κόσμου λαμβάνει χώρα Με σκοπό την περαιτέρω πρόληψη της φοροαποφυγής, η Επιτροπή πρόσθεσε στην παρούσα πρόταση την «αρχή της έκδοσης». Αυτό σημαίνει ότι μια συναλλαγή θα 3

φορολογείται, όποτε και όπου πραγματοποιείται, εάν συμμετέχουν χρηματοπιστωτικά μέσα εκδοθέντα σε ένα από τα συμμετέχοντα κράτη μέλη. Ποιες είναι οι κύριες αλλαγές σε σύγκριση με την πρόταση ΦΧΣ του 2011, και για ποιους λόγους πραγματοποιήθηκαν; Οι τυχόν αλλαγές στη σημερινή πρόταση σε σύγκριση με την πρόταση του 2011 εξυπηρετούν δύο σκοπούς: Είτε να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη νομική σαφήνεια, όπου αυτό κρίθηκε αναγκαίο, είτε να ενισχυθούν οι διατάξεις κατά των καταχρήσεων και της φοροαποφυγής, όπως είχαν ζητήσει τα 11 συμμετέχοντα κράτη μέλη. Οι κυριότερες αλλαγές είναι οι εξής: - Προστέθηκε η αρχή της έκδοσης, ως μέτρο κατά της φοροαποφυγής (δείτε παρακάτω για περισσότερες λεπτομέρειες). Στην πρόταση προστέθηκαν επίσης μια γενική και μια ειδική ρήτρα κατά των καταχρήσεων - Τα κράτη μέλη και άλλοι δημόσιοι φορείς, στο πλαίσιο της διαχείρισης δημόσιου χρέους, τώρα εξαιρούνται ρητά από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας - Η ΕΚΤ, το ΕΤΧΣ και ο ΕΜΣ τώρα αναφέρονται ρητά ως φορείς απαλλαγμένοι από τον ΦΧΣ - Οι συναλλαγές χρηματοπιστωτικών μέσων θα θεωρούνται πλέον ως δύο συναλλαγές για φορολογικούς σκοπούς, ενώ οι συμφωνίες επαναγοράς και επαναπώλησης και οι δανειοδοσίες και δανειοληψίες τίτλων θα θεωρούνται ως μία μόνο συναλλαγή, δεδομένου ότι είναι οικονομικά ισοδύναμες με μια (μοναδική) πιστωτική πράξη - Η έκδοση μετοχών και μεριδίων οργανισμών συλλογικών επενδύσεων και οι πράξεις αναδιάρθρωσης εξαιρούνται πλέον και αυτές από το πεδίο εφαρμογής. Υπάρχουν ακόμη οφέλη από τον ΦΧΣ εάν δεν εφαρμόζεται από όλα τα κράτη μέλη; Οπωσδήποτε. Η Επιτροπή θα ήθελε να εφαρμόζεται ο ΦΧΣ στο σύνολο της ΕΕ. Ωστόσο, επειδή αυτό αποδείχθηκε αδύνατο, η ενισχυμένη συνεργασία είναι ο κατάλληλος τρόπος ενέργειας. Οι στόχοι που τέθηκαν από την Επιτροπή εξακολουθούν να ισχύουν και να είναι εφικτοί. Ένας κοινός ΦΧΣ θα εξασφαλίσει τη δικαιότερη συνεισφορά στα δημόσια οικονομικά από τον χρηματοπιστωτικό τομέα, ο οποίος επί του παρόντος υποφορολογείται κατά περίπου 18 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως στην ΕΕ, και ο οποίος έχει επωφεληθεί υπερβολικά από δράσεις διάσωσης που προχρηματοδοτήθηκαν από τους φορολογούμενους. Επίσης, ο ΦΧΣ θα μειώσει τον κατακερματισμό της ενιαίας αγοράς, συγκροτώντας ένα ενιαίο σύστημα για τη φορολόγηση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών το οποίο καλύπτει 11 κράτη μέλη. Ένα σημαντικό στοιχείο είναι ότι αυτοί που συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία για τον ΦΧΣ θα έχουν επίσης μια σημαντική νέα πηγή εσόδων χωρίς περαιτέρω επιβάρυνση για τον πολίτη. 4

Πόσα έσοδα αναμένεται να δημιουργήσει ο ΦΧΣ; Πώς θα χρησιμοποιηθούν αυτά; Ο προτεινόμενος ΦΧΣ που θα εφαρμοσθεί στο πλαίσιο ενισχυμένης συνεργασίας αναμένεται να παράγει ποσό ύψους 30-35 δισ. ευρώ ετησίως, που αντιστοιχεί στο 1% των φορολογικών εσόδων των συμμετεχόντων κρατών μελών. Η Επιτροπή έχει προτείνει ότι ένα μέρος των εσόδων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ίδιος πόρος για τον προϋπολογισμό της ΕΕ, με αποτέλεσμα αντίστοιχη μείωση των εθνικών συνεισφορών με βάση το ΑΕΕ των συμμετεχόντων κρατών μελών. Τα χρήματα για τους εθνικούς προϋπολογισμούς θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται ως συμβολή στην εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών, για επενδύσεις σε αναπτυξιακές δραστηριότητες, ή για την κάλυψη δεσμεύσεων σε θέματα αναπτυξιακής βοήθειας. Τελικά, θα εναπόκειται στα συμμετέχοντα κράτη μέλη να αποφασίσουν τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να χρησιμοποιούνται τα έσοδα από τον ΦΧΣ. Υπάρχει κίνδυνος οι χρηματοπιστωτικοί τομείς στα συμμετέχοντα κράτη μέλη να μετεγκατασταθούν σε άλλα κράτη μέλη ή σε τρίτες χώρες που δεν θα εφαρμόζουν αυτόν τον κοινό ΦΧΣ; Στη σημερινή πρόταση εξακολουθούν να υπάρχουν ισχυρά μέτρα για τον περιορισμό του κινδύνου μετεγκατάστασης. Ειδικότερα, η «αρχή της μόνιμης κατοικίας» διασφαλίζει ότι εάν ένα μέρος της συναλλαγής είναι εγκατεστημένο στη ζώνη ΦΧΣ, η συναλλαγή φορολογείται, ανεξάρτητα από τη χώρα στην οποία πραγματοποιείται. Αυτό σημαίνει ότι οι οικονομικοί φορείς θα μπορούν να αποφεύγουν τον ΦΧΣ μόνον εάν θα ήταν πρόθυμοι να μετεγκατασταθούν, να εγκαταλείψουν όλους τους πελάτες τους στα 11 κράτη μέλη, και να απέχουν από οποιαδήποτε αλληλεπίδραση με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που είναι εγκατεστημένα στα συμμετέχοντα κράτη μέλη. Αυτό καθιστά πολύ απίθανη αντίδραση την μετεγκατάσταση, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη το χαμηλό συντελεστή του προτεινόμενου ΦΧΣ και το γεγονός ότι τα συμμετέχοντα κράτη μέλη αντιπροσωπεύει τα 2/3 του ΑΕΠ της ΕΕ. Παρόλα αυτά, η Επιτροπή έλαβε μέτρα στη σημερινή πρόταση ώστε να ενισχύσει περαιτέρω τις διασφαλίσεις κατά της μετεγκατάστασης. Σύμφωνα με την αρχή της έκδοσης, χρηματοπιστωτικά προϊόντα τα οποία εκδίδονται σε 11 κράτη μέλη θα φορολογούνται κατά την αγοραπωλησία τους, ακόμη και αν τα μέρη των εν λόγω συναλλαγών δεν είναι εγκατεστημένα στη ζώνη ΦΧΣ. Και πάλι, αυτό ακυρώνει κάθε κίνητρο μετεγκατάστασης με σκοπό την αποφυγή του φόρου. Κατά συνέπεια, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα είναι σε θέση να αποφύγουν την καταβολή του φόρου μόνον εφόσον εγκαταλείψουν την πελατειακή βάση τους στο χώρο δικαιοδοσίας του ΦΧΣ όσον αφορά τα χρηματοπιστωτικά μέσα, και εφόσον παύσουν τις συναλλαγές χρηματοπιστωτικών προϊόντων τα οποία έχουν εκδοθεί στον εν λόγω χώρο. 5

Τηρεί τους οικείους κανόνες εδαφικότητας ο προτεινόμενος ΦΧΣ; Ναι. Ο προτεινόμενος ΦΧΣ για τα 11 κράτη μέλη είναι απόλυτα σύμφωνος με το διεθνές δίκαιο και τις αρχές φορολόγησης της ΕΕ. Η φορολόγηση διασυνοριακών υπηρεσιών αποτελεί καθιερωμένη αρχή στον τομέα της φορολογίας. Ο ΦΠΑ μπορεί να χρησιμοποιείται ως συγκριτικό παράδειγμα του τρόπου λειτουργίας της φορολόγησης αυτής. Όταν ένας βέλγος πολίτης αγοράζει λογισμικό μέσω του διαδικτύου από μια αμερικανική εταιρεία, το λογισμικό φορολογείται με τον βελγικό συντελεστή. Επιπλέον, πολλοί εθνικοί φόροι στον χρηματοπιστωτικό τομέα βασίζονται στην αρχή της έκδοσης και, ως εκ τούτου, εφαρμόζονται σε πράξεις που λαμβάνουν χώρα εκτός του εδάφους τους, εφόσον το χρηματοπιστωτικό προϊόν που αποτελεί αντικείμενο συναλλαγής έχει εκδοθεί στο έδαφός τους. Οι ίδιες ιδέες ισχύουν για τον προτεινόμενο ΦΧΣ. Εφόσον υφίσταται διαπιστωμένος δεσμός μεταξύ της πράξης και του εδάφους συμμετέχοντος κράτους μέλους, είναι νόμιμη η χρέωση του εν λόγω φόρου. Παρόλα αυτά, η πρόταση περιλαμβάνει έναν γενικό κανόνα που επιτρέπει στο πρόσωπο το οποίο υποχρεούται να καταβάλει τον ΦΧΣ να αποδείξει ότι ο δεσμός μεταξύ της πράξης και του εδάφους αυτού («ρήτρα οικονομικής ουσίας») είναι ανεπαρκής, και ότι, επομένως, δεν έχει υποχρέωση καταβολής του φόρου. Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις του ΦΧΣ για την ανάπτυξη και την απασχόληση; Οι πλέον επικαιροποιημένες αναλύσεις που παρουσίασε η Επιτροπή κατέδειξαν ότι ο ΦΧΣ δεν θα επιφέρει απώλειες θέσεων εργασίας. Όσον αφορά τον οικονομικό αντίκτυπο, εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε -0,28% στο ΑΕΠ μακροπρόθεσμα. Η ευφυής ανακύκλωση των εσόδων από τον ΦΧΣ στην οικονομία μπορεί ακόμη και να οδηγήσει σε πιθανό θετικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ της τάξης του 0,2%. Και οι δύο αυτοί αριθμοί είναι σωρευτικές επιδράσεις σε περιόδους πολλών δεκαετιών με βάση οικονομικά μοντέλα. Πιο σημαντικό από τα ίδια τα αριθμητικά στοιχεία είναι ότι η καθιέρωση του ΦΧΣ δεν θα έχει αρνητικές συνέπειες για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Θα πλήξει τον πολίτη ο ΦΧΣ; Από τον προτεινόμενος ΦΧΣ αποκλείονται οι καθημερινές οικονομικές δραστηριότητες των απλών πολιτών και των επιχειρήσεων, προκειμένου να προστατευθούν και αυτοί και η πραγματική οικονομία. Πράγματι, ο φόρος αυτός στοχεύει πολύ καλά τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Η πρόταση καλύπτει μόνο τις συναλλαγές στις οποίες εμπλέκονται χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, και το 85% περίπου των συναλλαγών πραγματοποιούνται αποκλειστικά μεταξύ χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Επιπλέον, οι κατώτατοι φορολογικοί συντελεστές που προτείνονται είναι πολύ χαμηλοί, για να αποφευχθούν σημαντικές δευτερογενείς αρνητικές συνέπειες στην πραγματική οικονομία λόγω της αύξησης του κόστους του κεφαλαίου. Φυσικά, όπως κάνουν και για κάθε κόστος που τα βαρύνει, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να αξιολογήσουν εάν θα απορροφήσουν τον εν λόγω φόρο ή θα τον μετακυλήσουν, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες της αγοράς/τον ανταγωνισμό. Αλλά ακόμη και αν ο χρηματοπιστωτικός τομέας μετακυλήσει μέρος του κόστους στους πελάτες του, το αποτέλεσμα δεν θα είναι δυσανάλογο. Όποιος πολίτης αγοράζει, παραδείγματος χάριν, μετοχές αξίας 10.000 ευρώ, θα πληρώνει μόνο 10 ευρώ φόρο για τη συναλλαγή. 6

Θα πλήξει ο ΦΧΣ τον μη χρηματοπιστωτικό τομέα και τι θα συμβεί στις παραδοσιακές επενδυτικές τραπεζικές δραστηριότητες; Ο προτεινόμενος ΦΧΣ αποκλείει τις καθημερινές χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες των επιχειρήσεων εκτός του χρηματοπιστωτικού τομέα. Ως εκ τούτου, όταν οι ΜΜΕ ή μεγαλύτερες εταιρείες χρειάζονται χρήματα και τα δανείζονται από τράπεζες ή εκδίδουν νέες μετοχές ή ομόλογα επιχειρήσεων, δεν θα υπάρχει υποχρέωση καταβολής φόρου. Επίσης, όταν υπάρχει δραστηριότητα συγχωνεύσεων και εξαγορών, ή εξαγορά επιχείρησης κατά την οποία τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αναλαμβάνουν τη διοίκηση, δεν θα υπάρχει υποχρέωση καταβολής φόρου. Μόνο στην περίπτωση που τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα ήταν σε θέση να μετακυλήσουν το κόστος του φόρου στους επιχειρηματικούς τους πελάτες θα μπορούσαν να εμφανιστούν ορισμένες μικρές αυξήσεις του κόστους. Ωστόσο, αυτές θα παραμείνουν μάλλον περιορισμένες δεδομένου ότι οι περισσότερες επιδράσεις θα πρέπει αναγκαστικά να απορροφηθούν από τον ίδιο τον χρηματοπιστωτικό τομέα, καθώς το 85% του συνόλου των συναλλαγών πραγματοποιούνται μεταξύ χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων χωρίς να υπάρχει εξωτερικός πελάτης. Θα εφαρμόζεται ο ΦΧΣ σε συνταξιοδοτικά ταμεία και θα μπορούσε αυτό να έχει αρνητικές συνέπειες για τις συντάξεις και τους συνταξιούχους; Τα συνταξιοδοτικά ταμεία εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ΦΧΣ. Είναι σημαντικοί παράγοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές, και βρίσκονται σε άμεσο ανταγωνισμό με άλλα ταμεία επενδύσεων, όπως τα αμοιβαία κεφάλαια που επενδύουν σε δείκτες και τα οποία παρακολουθούν χρηματιστήρια ή αγορές ομολόγων. Όμως, ο αντίκτυπος μπορεί να είναι εξαιρετικά περιορισμένος, ανάλογα τόσο με την κατανομή των στοιχείων ενεργητικού (χαρτοφυλάκιο) όσο και με την επενδυτική στρατηγική (πιο συχνές συναλλαγές έναντι λιγότερο συχνών συναλλαγών, για παράδειγμα). Τα συνταξιοδοτικά ταμεία κατά γενικό κανόνα έχουν ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο στοιχείων ενεργητικού και επενδύουν τα χρήματά τους σε χρηματοπιστωτικά μέσα (κυρίως ομόλογα), αλλά επίσης σε στοιχεία ενεργητικού τα οποία δεν επηρεάζονται από τον ΦΧΣ, όπως σε μετρητά/νομίσματα, καταθέσεις, ακίνητα, δάνεια, χρυσό και άργυρο κ.λπ. Τα συντηρητικά πλήρως κεφαλαιοποιητικά συνταξιοδοτικά ταμεία ακολουθούν κατά κανόνα επενδυτικές στρατηγικές χαμηλού κινδύνου οι οποίες κυρίως αντικατοπτρίζονται στην αγορά ομολόγων ή μετοχών όταν εκδίδονται και τη διακράτησή τους έως τη λήξη τους. Οι συναλλαγές αυτές δεν καλύπτονται από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος φόρου. Για τα συνταξιοδοτικά ταμεία στα οποία υπάρχει υψηλός βαθμός συναλλαγών περιουσιακών στοιχείων, η επίπτωση του φόρου θα είναι υψηλότερη. Όμως, μια επίπτωση του ΦΧΣ θα μπορούσε να είναι η αποτροπή του υψηλού κύκλου εργασιών στα συνταξιοδοτικά ταμεία, και η ενθάρρυνση μιας τάσης για πιο μακροπρόθεσμη διαχείριση των κεφαλαίων. Αυτό, με τη σειρά του, θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τα έξοδα διαχείρισης των κεφαλαίων αυτών στα οποία επενδύουν συχνά τα συνταξιοδοτικά ταμεία. 7

Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις του ΦΧΣ στο πλαίσιο της ενισχυμένης συνεργασίας για τα μη συμμετέχοντα κράτη μέλη; Πριν προτείνει η Επιτροπή να επιτραπεί στα 11 κράτη μέλη να προχωρήσουν όσον αφορά τον ΦΧΣ στο πλαίσιο της ενισχυμένης συνεργασίας, διεξήγαγε προσεκτική αξιολόγηση για να βεβαιωθεί ότι πληρούνται τα κριτήρια που θεσπίζονται στις Συνθήκες. Μεταξύ των κριτηρίων αυτών ήταν π όρος ότι δεν πρέπει να υπάρχουν αρνητικές συνέπειες που να προκύπτουν από την ενισχυμένη συνεργασία στις υποχρεώσεις, τα δικαιώματα και τις αρμοδιότητες των μη συμμετεχόντων κρατών μελών, ούτε στρεβλώσεις του ανταγωνισμού ή άλλες στρεβλώσεις για την ενιαία αγορά. Η ανάλυση της Επιτροπής κατέληγε σε θετικά συμπεράσματα για όλες αυτές τις πτυχές. Επιπλέον, τα μη συμμετέχοντα κράτη μέλη θα επωφεληθούν από τη βελτίωση της ενιαίας αγοράς που θα αποφέρει ο εναρμονισμένος ΦΧΣ μεταξύ 11 κρατών μελών από άποψη απλούστευσης και μείωσης του διοικητικού φόρτου για τις επιχειρήσεις. Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις του ΦΧΣ στο πλαίσιο της ενισχυμένης συνεργασίας για την ενιαία αγορά; Ο ΦΧΣ που θα εφαρμοσθεί από 11 κράτη μέλη θα είναι επωφελής για την ενιαία αγορά. Ένα κοινό σύστημα ΦΧΣ, το οποίο θα μοιράζονται 11 κράτη μέλη, θα μειώσει τον αριθμό των αποκλινουσών εθνικών προσεγγίσεων όσον αφορά τη φορολόγηση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Με τον τρόπο αυτό, θα υπάρξουν επίσης λιγότερες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, λιγότερες δυνατότητες φοροαποφυγής, μεγαλύτερη διαφάνεια και ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ αυτών που συμμετέχουν, καθώς και χαμηλότερο κόστος συμμόρφωσης για τις επιχειρήσεις και τους συναλλασσόμενους φορείς σε όλη την ΕΕ. Πότε προβλέπεται ότι θα εφαρμοστεί ο ΦΧΣ από τα 11 κράτη μέλη; Η σημερινή πρόταση προβλέπει ότι ο ΦΧΣ για τα 11 κράτη μέλη θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2014. Προφανώς, αυτό εξαρτάται από την έγκαιρη επίτευξη συμφωνίας στο Συμβούλιο σχετικά με την πρόταση, ώστε να τηρηθεί η εν λόγω προτεινόμενη ημερομηνία εφαρμογής. Θα ζητηθεί επίσης η γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και των Εθνικών Κοινοβουλίων, και στη συνέχεια θα χρειαστεί η μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών. 8