Θέμα πηςσιακήρ επγαζίαρ:

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ σολή Γιοίκηζηρ & Οικονομίαρ Σμήμα Λογιζηικήρ Θέμα πηςσιακήρ επγαζίαρ: Γηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ Γηνίθεζε ηθαλνηήησλ Σν λέν νξφζεκν ηεο δηαρείξηζεο γλψζεο Τπνβιεζείζα ζηνλ θαζεγεηή θαξβαηζφπνπιν Κνζκά Απφ ηελ Φηιηππίδνπ Διέλε (Ν. Βχζζα Έβξνπ Σ.Κ 68001) Α.Μ 7036 Καβάλα 2007

ΠΡΟΛΟΓΟ ηε ζχγρξνλε πνιπδηάζηαηε θνηλσλία έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο ζεζκνχο είλαη θαη ν ζεζκφο ηεο εξγαζίαο, ν νπνίνο, φπσο είλαη πιένλ θνηλά παξαδεθηφ, δελ ηθαλνπνηεί κφλν ηηο νηθνλνκηθέο αλάγθεο αιιά ζε κεγάιν βαζκφ θαη ηηο ππφινηπεο αλάγθεο ηνπ αηφκνπ θαη απηφ ηζρχεη γηα θάζε ρψξα, αλεμάξηεηα απφ ην επίπεδν αλάπηπμήο ηεο. Δίλαη απηνλφεην φηη φηαλ κηιάκε γηα εξγαζία αλαθεξφκαζηε ζηελ απαζρφιεζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, φπνην ζθνπφ θαη αλ εμππεξεηεί θαη ζε φπνηνλ θαη αλ αλαθέξεηαη. Τπάξρεη, σζηφζν, έληνλε ηάζε λα ηαπηίδεηαη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ κε ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηνπο νηθνλνκηθνχο νξγαληζκνχο γεληθά, θεξδίδνληαο φιν θαη πεξηζζφηεξν ηε ζέζε πνπ ηνπ αμίδεη κέζα ζε απηνχο. Οη ζχγρξνλεο επηρεηξήζεηο έρνπλ αλζξσπνθεληξηθφ ραξαθηήξα θαη επηδηψθεηαη, παξάιιεια κε ηνπο ζηφρνπο ηνπ νξγαληζκνχ, λα ηθαλνπνηνχληαη θαη ηα ζπκθέξνληα θαη νη επηζπκίεο φζσλ εξγάδνληαη ζε απηφλ. ε απηήλ ηελ εξγαζία εμεηάδνπκε ην αλζξψπηλν δπλακηθφ σο θεθάιαην ζε κία επηρείξεζε. Ενχκε ζε κία επνρή φπνπ ε γλψζε θαη ε ηερλνινγία είλαη απαξαίηεηεο ζε κία επηρείξεζε. Παξφια απηά ην αλζξψπηλν θεθάιαην είλαη απηφ πνπ θάλεη κηα επηρείξεζε λα μερσξίζεη θαη απηφ γηαηί απηφ δηαζέηεη ηηο γλψζεηο θαη ηηο ηθαλφηεηεο ψζηε λα θάλεη κηα επηρείξεζε λα απνθηήζεη αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα. Μία επηρείξεζε γηα λα απνθηήζεη ινηπφλ αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα ζα πξέπεη πξψηα απφ φια λα δηαιέμεη ηνπο θαηάιιεινπο αλζξψπνπο, κε ηηο θαηάιιειεο ηθαλφηεηεο ζηηο ζσζηέο ζέζεηο. Ζ δηνίθεζε αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ ινηπφλ θαζηζηά ηθαλφ έλαλ νξγαληζκφ λα δηαρεηξηζηεί ηε γλψζε κε ηελ ππνζηήξημε ησλ θαηάιιεισλ εξγαιείσλ. ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ζει. 2

Πξφινγνο. 1 Καηάινγνο ζρεκάησλ πηλάθσλ. 4 Πίλαθαο ζπληκήζεσλ....5 Δπραξηζηίεο...6 1. Δηζαγσγή....7 2. Γηαρείξηζε αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ...9 Ση είλαη δηαρείξηζε αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ...9 Γηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ θαη επηρεηξεζηαθή ζηξαηεγηθή..11 Ση είλαη επηρεηξεζηαθή ζηξαηεγηθή 11 Δπηρεηξεζηαθή ζηξαηεγηθή θαη δηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ 13 Λεηηνπξγίεο ηεο δηνίθεζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ....16 Πξνγξακκαηηζκφο αλζξσπίλσλ πφξσλ...17 ηξαηνιφγεζε.20 ηειέρσζε...22 Δξγαζηαθέο ζρέζεηο...26 Δθπαίδεπζε θαη αλάπηπμε πξνζσπηθνχ..27 Αζθάιεηα θαη πγηεηλή.33 Αμηνιφγεζε επίδνζεο..36 Άιιεο δηαδηθαζίεο/ ιεηηνπξγίεο ηεο ΓΑΠ...39 ηφρνη ηεο δηαρείξηζεο αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ 42 3. Γηνίθεζε ηθαλνηήησλ 44 Γηάθξηζε ηθαλνηήησλ 45 Γλψζεηο...47 Γεμηφηεηεο...47 Υαξαθηεξηζηηθά πξνζσπηθφηεηαο.54 Δπηινγή πξνζσπηθνχ κε ηηο θαηάιιειεο ηθαλφηεηεο...55 Βηνγξαθηθφ ζεκείσκα.57 πλέληεπμε..59 Φπρνκεηξηθά ηεζη/ηεζη ηθαλνηήησλ 64 Σεζη γλσζηηθψλ ηθαλνηήησλ θαη εηδηθψλ δεμηνηήησλ 67 Σεζη πξνζσπηθφηεηαο.69 Σεζη ελδηαθεξφλησλ 71 3

Άιια ηεζη 72 Σξφπνη αλάπηπμεο θαη εμέιημεο ηθαλνηήησλ. 75 4. Γηαρείξηζε γλψζεο..82 Ση είλαη δηαρείξηζε γλψζεο...84 Γλψζε θαη πιεξνθνξίεο..85 Ρεηή θαη άξξεηε γλψζε..88 Αιιειεπίδξαζε άξξεηεο θαη ξεηήο γλψζεο..89 Αλαγθαηφηεηα ηεο δηαρείξηζεο γλψζεο.91 Δξγαιεία θαη ηερληθέο ηεο δηαρείξηζεο γλψζεο 94 Θεκαηηθνί ράξηεο.94 Υαξηνγξάθεζε θαη δηακφξθσζε γλψζεο..95 Μέζνδνο καπξνπίλαθα 96 Μέζνδνο Nominal Group Technique (NGT).97 Μέζνδνο Delphi.98 Γηαρείξηζε γλψζεο θαη επηρεηξήζεηο..99 πκπεξάζκαηα εξγαζίαο........102 Βηβιηνγξαθία..103 4

ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΥΗΜΑΣΧΝ ΠΙΝΑΚΧΝ σήμαηα ει. ρήκα 1: Γηαδηθαζία πξνγξακκαηηζκνχ..18 ρήκα 2: Γηαδηθαζία παξαγσγή πιεξνθνξίαο. 87 Πίνακερ Πίλαθαο 1: Γηαθνξέο αλάκεζα ζηελ εθπαίδεπζε θαη 28 Αλάπηπμε ζηειερψλ. Πίλαθαο 2: Ρφινο ηνπ ηκήκαηνο αλζξσπίλσλ πφξσλ 35 ζηελ αζθάιεηα θαη πγηεηλή Πίλαθαο 3: Καηεγνξίεο δεμηνηήησλ 50 Πίλαθαο 4: Γηαθνξέο άξξεηεο θαη ξεηήο γλψζεο.88 Πίλαθαο 5: Σξφπνη δεκηνπξγίαο γλψζεο 90 5

ΠΙΝΑΚΑ ΤΝΣΜΗΔΧΝ ΑΔΠ ΓΑΠ ΓΓ NGT HR Αθαζάξηζην εζληθφ πξντφλ Γηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ Γηαρείξηζε γλψζεο Nominal group technique Human resources Δςσαπιζηίερ 6

Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ θαζεγεηή κνπ θαη επηβιέπνληα θ. Κνζκά θαξβαηζφπνπιν, δηφηη κνπ έδσζε ηελ επθαηξία λα αζρνιεζψ κε ην ηφζν ελδηαθέξνλ θαη ρξήζηκν απηφ ζέκα. Με γλψκνλα ηηο ζαθείο ππνδείμεηο ηνπ, ε παξνχζα εξγαζία έιαβε εηνχηε ηε κνξθή. Σνλ επραξηζηψ επίζεο, γηα ηε δηαξθή ππνζηήξημε θαη ελζάξξπλζε πνπ κνπ παξείρε θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο εθπφλεζεο ηεο πηπρηαθήο θαη ηελ εκπηζηνζχλε πνπ κνπ επέδεημε ζηελ ελ ιφγσ πξνζπάζεηα. 7

1. ΔΙΑΓΧΓΗ Ζ εξγαζία απηή έρεη σο αληηθείκελν ηελ δηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ ηελ δηνίθεζε ηθαλνηήησλ θαη ηε δηαρείξηζε γλψζεο, θαη απηφ γηαηί ζηηο κέξεο καο απηέο νη ηξεηο έλλνηεο είλαη αιιειέλδεηεο. Απηφ εχθνια κπνξεί λα ην θαηαιάβεη, αθνχ ε ΓΑΠ έρεη λα θάλεη κε αλζξψπνπο, νπφηε ινγηθφ είλαη λα ζπλδένληαη κε απηήλ θαη νη ηθαλφηεηεο θαη νη γλψζεηο ησλ αλζξψπσλ απηψλ. ην δεχηεξν θεθάιαην ινηπφλ ε εξγαζία απηή εμεηάδεη ηελ δηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ. Αλαιχνπκε ηελ έλλνηα, ην ζθνπφ θαη ηελ ρξεζηκφηεηα ηεο ΓΑΠ, ηελ νπνία θαλείο ηελ θαηαιαβαίλεη απφ ην αλ δεη πνηεο ιεηηνπξγίεο πεξηιακβάλεη, γηαηί ρσξίο απηέο δελ ζα κπνξνχζε λα ιεηηνπξγήζεη κηα επηρείξεζε. Δπίζεο γίλεηαη θαηαλνεηφ φηη ε ΓΑΠ παίδεη πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ δηακφξθσζε επηρεηξεζηαθήο ζηξαηεγηθήο ελφο νξγαληζκνχ. ηε ζπλέρεηα ζην ηξίην θεθάιαην αζρνινχκαζηε κε ηελ δηνίθεζε ηθαλνηήησλ. Πσο κπνξεί κηα επηρείξεζε λα επηιέμεη ηα θαηάιιεια άηνκα γηα ην δπλακηθφ ηεο, αιιά θαη πσο κπνξεί λα αμηνπνηήζεη ην πξνζσπηθφ πνπ ήδε έρεη. Γηα λα κπνξέζνπλ νη επηρεηξήζεηο λα αμηνπνηήζνπλ ην ηαιέλην ησλ ζηειερψλ ηνπο ζα πξέπεη λα μέξνπλ πνηεο είλαη απηέο νη ηθαλφηεηεο πνπ θάλνπλ ηα ζηειέρε λα μερσξίδνπλ, γη απηφ ην ιφγν ζηελ αξρή ηνπ θεθαιαίνπ γίλεηαη ε δηάθξηζε ηθαλνηήησλ. Έπεηηα γίλεηαη αλαθνξά ζηνπο ηξφπνπο ηνπο νπνίνπο κπνξεί ε επηρείξεζε λα επηιέμεη πξνζσπηθφ κε θαηάιιειεο ηθαλφηεηεο, πνηα είλαη ηα βήκαηα πνπ πξέπεη λα αθνινπζήζεη ε δηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ θαη πνηεο νη θαηάιιεινη κέζνδνη. Δίλαη δεδνκέλν φηη νη άλζξσπνη έρνπλ ηθαλφηεηεο αιιά απηφ δελ αξθεί γηα λα είλαη κηα επηρείξεζε αληαγσληζηηθή. Οη επηρεηξήζεηο πνπ έρνπλ αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα δίλνπλ ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηελ ελίζρπζε ησλ ηθαλνηήησλ ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπο. Ζ λννηξνπία θαη ε πνιηηηθή ησλ επηρεηξήζεσλ απηψλ είλαη ηέηνηα ψζηε θαη νη ίδηνη νη εξγαδφκελνη λα ζέινπλ λα γίλνληαη θαιχηεξνη. Με απηφ ηνλ ηξφπν νη επηρεηξήζεηο θεξδίδνπλ αλζξψπνπο ηθαλνχο, αλζξψπνπο κε ζέιεζε λα βνεζήζνπλ ζηελ αλάπηπμε ηνπ νξγαληζκνχ. ην επφκελν θεθάιαην καο απαζρνιεί ε δηαρείξηζε γλψζεο, κία ζρεηηθά θαηλνχξηα επηρεηξεζηαθή πξαθηηθή εμαηξεηηθά ρξήζηκε. Ζ δηαρείξηζε γλψζεο έρεη σο ζηφρν λα νξγαλψζεη ην επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ έηζη ψζηε λα βνεζήζεη ζηελ αλάπηπμε γλψζεο κέζα ζηνλ νξγαληζκφ. Δδψ γίλεηαη θαηαλνεηή ε ζρέζε γλψζεο θαη 8

πιεξνθνξίαο αιιά θαη δηαθξίλεηαη ε γλψζε ζηνπο νξγαληζκνχο ζε δχν κνξθέο, ζηελ ξεηή θαη ζηελ άξξεηε γλψζε. Ζ γλψζε είλαη αλαγθαία ζε κηα επηρείξεζε γηαηί αλ ρξεζηκνπνηεζεί ζσζηά ηε βνεζάεη ζρεδφλ ζε φιεο ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο. Γηα λα ρξεζηκνπνηεζεί ινηπφλ ζσζηά ε γλψζε, ζα πξέπεη νη νξγαληζκνί λα έρνπλ θάπνηα εξγαιεία θαη λα αλαπηχμνπλ θάπνηεο πνιχηηκεο ηερληθέο. Αλ θαη φπσο είπακε ε δηαρείξηζε γλψζεο είλαη θαηλνχξηα ηερληθή, πνιιά είλαη ηα παξαδείγκαηα ησλ εηαηξεηψλ πνπ ηελ εθαξκφδνπλ θαη αθφκε πεξηζζφηεξα ζα είλαη ζην κέιινλ. 2. ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΑΝΘΡΧΠΙΝΟΤ ΓΤΝΑΜΙΚΟΤ 9

2.1 ΣΙ ΔΙΝΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΑΝΘΡΧΠΙΝΟΤ ΓΤΝΑΜΙΚΟΤ Ζ δηαρείξηζε αλζξσπίλσλ πφξσλ, γλσζηή απφ παιαηφηεξα σο δηνίθεζε πξνζσπηθνχ, έρεη αλαβαζκηζηεί ηα ηειεπηαία ρξφληα ζε επηζηήκε, ε νπνία κειεηά ην πξνζσπηθφ φρη σο παξάγνληα-ζπληειεζηή πνπ πξνθαιεί θφζηνο, αιιά σο πεξηνπζηαθφ ζηνηρείν ζην νπνίν θάζε επηρείξεζε/νξγαληζκφο νθείιεη λα επελδχεη. Ζ δηνίθεζε ησλ αλζξψπσλ ζην ρψξν εξγαζίαο, είηε πξφθεηηαη γηα δηεπζπληέο, επφπηεο ή ππαιιήινπο κηαο επηρείξεζεο, έρεη αλαπηπρζεί ζεκαληηθά κε ηελ ππνζηήξημε ηεο ζεσξίαο θαη ηε ξχζκηζε ηεο λνκνζεζίαο, ε νπνία πξνβιέπεη φιν θαη πην απζηεξέο δηαηάμεηο θαη ειέγρνπο ελάληηα ζηελ θαθνκεηαρείξηζε θαη ηελ αληζφηεηα. Ζ δηαρείξηζε αλζξσπίλσλ πφξσλ (ΓΑΠ) επηπιένλ επεθηείλεηαη ζε πνιχ κεγαιχηεξν θάζκα θαη ζεκαληηθφηεξα πεδία απ φηη απιψο ε δηνίθεζε εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ή ηα δεηήκαηα ησλ ακνηβψλ, ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο, ηεο πεηζαξρίαο θαη ηεο επίιπζεο δηαθνξψλ. Αθνξά νινέλα θαη πεξηζζφηεξν ηελ αλάπηπμε θαη δηαηήξεζε ησλ βαζηθψλ ππαιιήισλ. Γηα ην ζθνπφ απηφ, γίλνληαη θαηλνχξγηεο πξνζεγγίζεηο ησλ εξγαδνκέλσλ σο πξνο ηελ εθπαίδεπζε ηνπο, ηηο ζηάζεηο ηνπο έλαληη ηεο εξγαζίαο θαη ηεο επηρείξεζεο θαζψο επίζεο γίλεηαη πξνζπάζεηα λα θαηαλνεζεί ηη ξφιν παίδεη ε εξγαζία γηα ηνπο εξγαδφκελνπο ζην επξχηεξν πιαίζην ηεο επηρεηξεζηαθήο δξαζηεξηφηεηαο. ε φια ηα επίπεδα ηεο ΓΑΠ έρνπλ αλαπηπρζεί ζπζηήκαηα φρη κφλν γηα λα απινπνηήζνπλ ηηο δηαδηθαζίεο αιιά θαη γηα λα εμαζθαιίζνπλ φηη ην νινέλα θαη πην ζχλζεην λνκνζεηηθφ πιαίζην πηνζεηείηαη θαη φηη εθαξκφδνληαη κεραληζκνί πξνθεηκέλνπ λα έρνπλ νη εξγαδφκελνη ζηε δηάζεζε ηνπο πνιχ επξχηεξεο δπλαηφηεηεο γηα λα ζπκκεηέρνπλ θαη λα επηδηψθνπλ ελεξγά ηε δηθή ηνπο αλάπηπμε θαη πξφνδν.(κ. Σεξδίδεο,2004) Δηδηθφηεξα ε δηαρείξηζε αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ είλαη ην ηκήκα εθείλν ηεο επηζηήκεο ηεο δηνίθεζεο πνπ αζρνιείηαη κε ηνλ αλζξψπηλν παξάγνληα ζηελ εξγαζία θαη ηηο ζρέζεηο αιιειεπίδξαζεο πνπ έρεη απηφο κέζα ζηελ επηρείξεζε. «Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ ηεο απαηηείηαη ε ελεξγνπνίεζε ησλ ζηνηρείσλ ηεο επηρείξεζεο κέζσ ησλ ιεηηνπξγηψλ πνπ πξέπεη λα επηηειεζηνχλ. Οη πεξηνξηζκέλνη πφξνη πνπ δηαζέηεη ε επηρείξεζε (αλζξψπηλν δπλακηθφ, πιηθνηερληθή 10

ππνδνκή, νηθνλνκηθνί πφξνη θ.α.), δεκηνπξγνχλ ηελ αλαγθαηφηεηα γηα απνηειεζκαηηθή θαη νξζνινγηθή αμηνπνίεζε ηνπο ψζηε λα επηηεπρζνχλ νη ζηφρνη ηεο επηρείξεζεο».(www.huq.gr) Ζ δηαρείξηζε αλζξσπίλσλ πφξσλ (ΓΑΠ), αθφκε, είλαη ε δηαδηθαζία ζρεδηαζκνχ κέηξσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ γηα ην εξγαηηθφ δπλακηθφ κε ζηφρν ηε βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηαο θαη απνηειεζκαηηθφηεηαο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ νξγαληζκνχ. Ζ ΓΑΠ πην ζπγθεθξηκέλα αζρνιείηαη κε ηελ εθαξκνγή ιεηηνπξγηψλ θαη θαζεθφλησλ πνπ ζπλδένληαη κε ηελ πξνζέιθπζε, πξφζιεςε, ηελ επηινγή ηελ εθπαίδεπζε θαη επηκφξθσζε εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ κάλαηδεξ, αθφκε ε ΓΑΠ πεξηιακβάλεη θαζνξηζκφ κηζζψλ θαη εκεξνκηζζίσλ, θαη ζέκαηα θαζνδήγεζεο ησλ εξγαδνκέλσλ, πξφζζεηεο παξνρέο ζηνπο εξγαδνκέλνπο, ζρέζεηο ζπλδηθαιηζκνχ, ζέκαηα εγεζίαο νκαδηθήο ζπκπεξηθνξάο επηθνηλσλίαο θαη αλζξψπηλσλ ζρέζεσλ.(paul James, 1998) Ζ ΓΑΠ δειαδή σο θχξηα απνζηνιή ηεο έρεη ηε κειέηε ησλ αλαγθψλ ηνπ νξγαληζκνχ ζε πξνζσπηθφ θαη ηελ κέξηκλα γηα επάλδξσζε φισλ ησλ ηκεκάησλ ηεο επηρείξεζεο. Ζ γεληθή απηή αξκνδηφηεηα κπνξεί λα αλαιπζεί ζε εηδηθφηεξεο, κεηαμχ ησλ νπνίσλ πεξηιακβάλνληαη : Ζ αλάιπζε ηεο εξγαζίαο θαη ν θαζνξηζκφο ησλ αλαγθψλ ηεο επηρείξεζεο ζε αλζξψπηλν δπλακηθφ θαηά ηκήκα. Ζ δεκνζίεπζε ζρεηηθψλ αλαθνηλψζεσλ θαη πξφζθιεζε φζσλ ελδηαθέξνληαη λα απαζρνιεζνχλ ζηελ επηρείξεζε. Ζ επηινγή θαη δηνξηζκφο ησλ πξνζψπσλ πνπ θξίλνληαη θαηάιιεια γηα ηηο δηάθνξεο δξαζηεξηφηεηεο ηεο επηρείξεζεο θαη ε θαηάξηηζε ησλ ζρεηηθψλ ζπκβάζεσλ. Ζ νξγάλσζε ελεκεξσηηθψλ πξνγξακκάησλ θαη πξνγξακκάησλ επηκφξθσζεο ηνπ πξνζσπηθνχ, πνπ απνβιέπνπλ ζηελ βειηίσζε ησλ γλψζεσλ ηνπ, ψζηε λα είλαη ζε ζέζε λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο απμεκέλεο απαηηήζεηο ηεο επηρείξεζεο ή λα κειεηά θαη λα εηζάγεη λέεο κεζφδνπο ζηελ εθηέιεζε ηεο εξγαζίαο ηνπ. Ζ ηήξεζε ζηνηρείσλ πνπ αθνξνχλ ζηελ ππεξεζηαθή ηθαλφηεηα, θαη ηελ εμέιημε πξνζσπηθνχ. Ζ έξεπλα ησλ παξαπφλσλ θαη ε κέξηκλα γηα ηελ απνθπγή ζπγθξνχζεσλ. 11

Ζ αμηνιφγεζε έξγσλ θαη πξνζσπηθνχ. Ζ δηελέξγεηα πξναγσγψλ. Κάζε ζέκα πνπ αθνξά ζηελ αλάπηπμε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. (Π. Φαλαξηψηε,1996,ζει.44) 2.2 ΓΙΟΙΚΗΗ ΑΝΘΡΧΠΙΝΧΝ ΠΟΡΧΝ ΚΑΙ ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΗ ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ 2.2.1 ΣΙ ΔΙΝΑΙ ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΗ ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ Κάζε επηρείξεζε, θάζε νξγαληζκφο, αλεμαξηήησο κεγέζνπο έρεη ή πξέπεη λα έρεη θάπνην ζηξαηεγηθφ ζρέδην γηα ηελ επηβίσζε θαη αλάπηπμε ηνπ ην ζηξαηεγηθφ απηφ ζρέδην πξνζδηνξίδεη ηνπο καθξνπξφζεζκνπο θαη κεζνπξφζεζκνπο ζηφρνπο ηεο επηρείξεζεο θαζψο θαη ζπγθεθξηκέλεο πξνηάζεηο γηα ηελ επίηεπμε απηψλ ησλ ζηφρσλ. ε κεγάιεο επηρεηξήζεηο θαη νξγαληζκνχο ην ζηξαηεγηθφ ζρέδην κπνξεί λα έρεη ηε κνξθή νινθιεξσκέλνπ ζρεδίνπ, δηαηππσκέλνπ κε θάζε ιεπηνκέξεηα κε ηππηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη πιήξε εμεηδίθεπζε θαη λα ζπλνδεχεηαη απφ business plan, πιάλα ελεξγεηψλ θαη πξφβιεςε νηθνλνκηθψλ απνηειεζκάησλ.(νίθνο Δ θνπιάο 1998) Με ιίγα ιφγηα επηρεηξεζηαθή ζηξαηεγηθή είλαη νη ηαθηηθέο πνπ αθνινπζεί ε θάζε επηρείξεζε γηα λα επηηχρεη ηνπο ζηφρνπο ηεο, νη ελέξγεηεο θαη νη απνθάζεηο πνπ παίξλνπλ δίλνπλ πιενλεθηήκαηα ψζηε ε επηρείξεζε λα θαηαθηήζεη ηνπο ζηφρνπο ηεο. «Ζ επηρεηξεζηαθή ζηξαηεγηθή θαζνξίδεηαη ζε επίπεδν ζηξαηεγηθήο επηρεηξεκαηηθήο κνλάδαο πνπ ιεηηνπξγεί ζηνλ ίδην ή δηαθνξεηηθφ θιάδν ή επίπεδν ηκήκαηνο ή πξντφληνο.αθνξά ηε βειηίσζε ηεο αληαγσληζηηθήο ζέζεο ηεο επηρείξεζεο αλαθνξηθά κε έλα πξντφλ ή ππεξεζία.» (ηέιια Ξεξνηχξε- Κνπθίδνπ,2001,ζει.20) ηε δηακφξθσζε ηεο επηρεηξεζηαθήο ζηξαηεγηθήο επηδξνχλ πνιινί εμσηεξηθνί παξάγνληεο πνπ κπνξεί λα είλαη νηθνλνκηθνί, πνιηηηθνί, θαη θνηλσληθν πνιηηηζηηθνί θαζψο θαη ηερλνινγηθέο εμειίμεηο. ηνπο νηθνλνκηθνχο παξάγνλπεο 12

εκπεξηθιείνληαη: ε πνξεία θαη νη ηάζεηο ηνπ ξπζκνχ αλεξγίαο απαζρφιεζεο, ην επίπεδν ακνηβψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο φπσο θαη ηα επίπεδα παξαγσγηθφηεηαο εξγαζίαο ζε θιαδηθφ θαη εζληθφ επίπεδν, αθφκε νηθνλνκηθνί παξάγνληεο είλαη ε πνξεία ηεο δήηεζεο γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ζπγθεθξηκέλσλ αλαγθσλ, ε πνξεία πξνζθνξάο πξψησλ πιψλ, ε πνξεία θαη νη ηάζεηο πιεζπζκηαθήο αλάπηπμεο θαζψο θαη ε πνξεία θαη νη ηάζεηο ηνπ ξπζκνχ αλάπηπμεο (ΑΔΠ).Δπίζεο πνιχ ζεκαληηθνί νηθνλνκηθνί παξάγνληεο είλαη ε δεκνζηνλνκηθή, λνκηζκαηηθή θαη πνιηηηθή ηηκψλ θαη εηζνδήκαηνο. Οη πνιηηηθνί παξάγνληεο είλαη εμίζνπ ζεκαληηθνί γηαηί πνιιέο θνξέο απφ απηνχο θαζνξίδεηαη ε ιεηηνπξγία ή φρη ηεο επηρείξεζεο έηζη πνιιέο θνξέο βιέπνπκε φηη επηρεηξήζεηο επηιέγνπλ σο έδξα ηνπο ρψξεο ζηηο νπνίεο ηηο επλνεί ε λνκνζεζία. Κάπνηνη απφ ηνπο πνιηηηθνχο παξάγνληεο είλαη: ε πνιηηηθή θαη ε λνκνζεζία πνπ αθνξά ζηελ θαηνρχξσζε επξεζηηερληψλ, ε πνιηηηθή πνπ ζρεηίδεηαη κε ηηο επηδνηήζεηο πξντφλησλ εμαγσγψλ θαη ηεισλεηαθή πνιηηηθή (δαζκνιφγην, επηηξεπφκελα φξηα ζπλαιιαγψλ), πνιηηηθή αληαγσληζκνχ, λνκνζεζία ζρεηηθή θνξνινγηθά επελδπηηθά πεξηθεξεηαθά θίλεηξα, πνιηηηθή ζρεηηθή κε ηα έξγα ππνδνκήο, ηηο δεκφζηεο δαπάλεο, ηελ εζληθή άκπλα, ηελ ηδησηηθνπνίεζε, ηελ πγεία, ηελ παηδεία θ.ιπ. θαη πνιηηηθή ζρεηηθή κε ην πεξηβάιινλ. Αθφκε είλαη νη θνηλσληθφ πνιηηηζηηθνί παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ζεκαληηθά ηελ πνξεία ηεο επηρείξεζεο θαη γη απηφ έρνπλ πξσηεχνλ ξφιν ζηελ επηρεηξεζηαθή ζηξαηεγηθή ηεο. Ζ επηρείξεζε απαζρνιεί αλζξψπνπο θαη απεπζχλεηαη ζε αλζξψπνπο γη απηφ νη θνηλσληθφ πνιηηηζηηθνί παξάγνληεο είλαη ηφζν ζεκαληηθνί. Κάπνηνη απφ απηνχο είλαη: ε ζηάζε ηνπ πξνζσπηθνχ, κεηφρσλ, πξνκεζεπηψλ, θαηαλαισηψλ απέλαληη ζηελ επηρείξεζε, κέζνο φξνο δηάξθεηαο δσήο ηνπ πιεζπζκνχ, κέζνο φξνο αξηζκνχ ηέθλσλ αλά νηθνγέλεηα, βηνηηθφ επίπεδν (κέζν φξν θαηά θεθαιή εηζφδεκα, δηαζέζεηο ησλ πνιηηψλ ζρεηηθά κε ηε ζχληαμε, θαη ηνλ ειεχζεξν ρξφλν ηνπο, αγνξαζηηθέο ζπλήζεηεο, πνιηηηζηηθά ήζε θαη έζηκα, κνξθσηηθφ επίπεδν πνιηηψλ θαη αιιαγέο ζε θαηαλαισηηθά πξφηππα. Καη ηέινο είλαη νη ηερλνινγηθέο εμειίμεηο ή αληαγσληζηηθέο πηέζεηο πνπ εηδηθά ζηελ επνρή καο, ζηελ επνρή ηεο ηερλνινγίαο είλαη έλαο απφ ηνπο πην ζεκαληηθνχο παξάγνληεο αλ φρη ν πην ζεκαληηθφο. Οη κεηαβνιέο ηεο ηερλνινγίαο ινηπφλ παξνπζηάδνπλ ηεξάζηηεο επθαηξίεο αιιά ζπγρξφλσο θαη απεηιέο γηα ηηο επηρεηξήζεηο, θαη σο εθ ηνχηνπ πξέπεη λα ζπκπεξηιεθζνχλ ζηελ επηρεηξεζηαθή ζηξαηεγηθή ηεο επηρείξεζεο. Καη απηφ γηαηί νη ηερλνινγηθέο εμειίμεηο κπνξνχλ λα 13

επεξεάζνπλ δξακαηηθά ηα πξντφληα ηεο επηρείξεζεο, ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο ηεο, ηηο δηακνξθνχκελεο αγνξέο, ηνπο πξνκεζεπηέο θαη ηηο πξψηεο χιεο ηεο, ηνπο δηαλνκείο ησλ πξνηφλησλ ηεο, ηνπο αληαγσληζηέο ηεο, ηνπο πειάηεο ηεο, ηηο παξαγσγηθέο ηεο δηαδηθαζίεο, ηηο πξαθηηθέο πξνψζεζεο ησλ πξνηφλησλ ηεο, θαη ηέινο ηελ αληαγσληζηηθή ηεο ζέζε. Δπίζεο κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ λέεο αγνξέο, λέα πξνηφληα, λα αιιάμνπλ ηελ ζρεηηθή αληαγσληζηηθή ζέζε φινπ ηνπ θιάδνπ κε ηελ επίδξαζή ηνπο ζηε κείσζε ηνπ θφζηνπο, θαη λα ζέζνπλ εθηφο αγνξάο ηα ππάξρνληα πξνηφληα θαη ππεξεζίεο (σο απαξραησκέλα θαη κε ηθαλά λα θαιχςνπλ ηηο λέεο αλάγθεο ησλ θαηαλαισηψλ).σέινο, κπνξνχλ λα κεηψζνπλ ή λα θαηαξγήζνπλ ηειείσο ηα ππάξρνληα «εκπφδηα εηζφδνπ» λέσλ αληαγσληζηψλ (ιφγσ ηεο κείσζεο ηνπ θφζηνπο), λα ζπληνκεχζνπλ ηνπο ρξφλνπο παξαγσγήο γηα ηα ππάξρνληα πξνηφληα, λα επηηχρνπλ λέεο εμηδηθεχζεηο πξνζσπηθνχ θαη λέα αληαγσληζηηθά πιενλεθηήκαηα, πνιχ αλψηεξα απφ ηα ππάξρνληα. Ζ εμέιημε ησλ ηερλνινγηθψλ αιιαγψλ απμάλεη ξαγδαία θαη νδεγεί ζε θιείζηκν ρηιηάδεο επηρεηξήζεηο θάζε κέξα. Γηα ην ιφγν απηφ έρεη γίλεη πιένλ θνηλά απνδεθηφ φηη ε δηαρείξεζε ησλ ηερλνινγηθψλ εμειίμεσλ πξέπεη λα απνηειεί κία απφ ηηο θπξηφηεξεο ππεπζελφηεηεο φισλ εθείλσλ πνπ παίξλνπλ ζηξαηεγηθέο απνθάζεηο.(νίθνο Θεξίνπ,2005) Γηα ηε πινπνίεζε ηεο επηρεηξεζηαθήο ζηξαηεγηθήο θάζε επηρείξεζε επηιέγεη ηελ νξγαλσηηθή δηάξζξσζε πνπ ηεο ηαηξηάδεη. Απηή εθηφο απφ ηε δνκή εμνπζίαο θαη ηηο ιεηηνπξγηθέο κνλάδεο πνπ ζα εμππεξεηήζνπλ θαιχηεξα ηνπο επηδησθφκελνπο ζηφρνπο, πεξηιακβάλεη θαη ζπζηήκαηα, κεζφδνπο, ινγηζηηθή απεηθφληζε ησλ απνηειεζκάησλ, ξνή πιεξνθνξηψλ θ.ιπ. 2.2.2 ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΗ ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΓΙΟΙΚΗΗ ΑΝΘΡΧΠΙΝΧΝ ΠΟΡΧΝ Ζ χπαξμε φκσο ζηξαηεγηθνχ ζρεδίνπ ηεο εηαηξείαο θαη νξγαλσηηθήο δηάξζξσζεο πνπ ζα ην ππνζηεξίμεη, αλ θαη αλαγθαία πξνυπφζεζε, δελ είλαη επαξθήο γηα λα εμαζθαιηζζεί ην κέιινλ ηεο. Απαηηείηαη παξάιιεια θαη ν ζηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο αλζξσπίλσλ πφξσλ πνπ, ζε ζπγθεξαζκφ κε ηηο δχν απηέο πξνυπνζέζεηο (ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδίνπ ηεο εηαηξείαο θαη ηεο νξγαλσηηθήο δηάξζξσζεο) ζα εμαζθαιίζεη ηα θαηάιιεια άηνκα, 14

ζηνλ θαηάιιειν ρξφλν, πνπ ζα ζηειερψζνπλ ηηο απαξαίηεηεο ζέζεηο γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ ζηφρσλ ηεο επηρείξεζεο. Κάζε ζρέδην αλάπηπμεο κηαο επηρείξεζεο πεξηιακβάλεη πξνγξάκκαηα θαη ελέξγεηεο (επελδπηηθέο πξσηνβνπιίεο, δεκηνπξγία ίζσο λέσλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ θ.α.), απφ ηα νπνία πξνθχπηνπλ αλάγθεο ζηειέρσζεο ησλ λέσλ ηκεκάησλ πνπ ζα ην ππνζηεξίμνπλ. Αιιά θαη ρσξίο λέεο δξάζεηο, είλαη θπζηθφ λα θαηλφλνληαη νξηζκέλεο ζέζεηο εξγαζίαο, ζπλέπεηα ζπληαμηνδφηεζεο παξαίηεζε, απφιπζεο ή ζαλάηνπ, νη νπνίεο θαη πξέπεη λα θαιπθζνχλ. Αλ θαη φιεο νη αλάγθεο ζηειέρσζεο δελ είλαη πάληα εχθνια πξνβιέςηκεο αλάινγα κε ην κέγεζνο θαη ηελ πνιππινθφηεηα ηεο επηρείξεζεο, ε αμηνπνίεζε κηαο δηαδηθαζίαο ζπζηεκαηηθήο απνγξαθήο θαη αλάπηπμεο ζηειερηθνχ δπλακηθνχ είλαη βάζε πνπ ζα ζηεξίμεη ηελ πινπνίεζε ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδίνπ.(νίθνο Δ. θνπιάο,1998) «Ζ pricewaterhousecoopers έθαλε κία έξεπλα γηα ηηο πξαθηηθέο δηνίθεζεο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ πνπ είρε σο θχξην ζηφρν ηελ απεηθφληζε ησλ ζχγρξνλσλ ηαθηηθψλ θαη ηάζεσλ πνπ δηαθαίλνληαη ζηνλ ρψξν. ηελ έξεπλα ζπκκεηείραλ 65 εηαηξείεο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηνπο θιάδνπο ηεο βηνκεραλίαο, ηνπ εκπνξίνπ θαη ησλ ππεξεζηψλ ειιεληθψλ θαη μέλσλ ζπκθεξφλησλ θαη ηα ζηνηρεία πνπ θαηαγξάθνληαη αθνξνχλ ζηηο πξαθηηθέο δηνίθεζεο αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ γηα ην έηνο 2004. Καηά ην 2004 ην πνζνζηφ ησλ εηαηξεηψλ πνπ δειψλνπλ φηη ε ζηξαηεγηθή αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ είλαη ελζσκαησκέλε ζηελ επίζεκε επηρεηξεζηαθή ζηξαηεγηθή αλέξρεηαη ζην 82,1%. Δπίζεο ηo 95.3% ησλ ζπκκεηερφλησλ δήισζαλ πσο ε επηξξνή ηεο δηνίθεζεο αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ είλαη ηθαλνπνηεηηθή εσο πνιχ ηθαλνπνηεηηθή.» ( www.enew.gr ) Δπνκέλσο νη πεξηζζφηεξεο εηαηξείεο αληηιακβάλνληαη πιένλ φηη ε ζηξαηεγηθή δηνίθεζεο αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ πξέπεη λα απνξξέεη απφ ηελ επηρεηξεζηαθή ζηξαηεγηθή θαη παξάιιεια λα ηελ ππνζηεξίδεη ε κηα νκηιία ηνπ ν Κψζηαο Μαξθίδεο πνπ έδσζε γηα έλα ζεκηλάξην ηεο ALBA (Athens Laboratory of business Administration) αθνχ έδσζε ηνλ νξηζκφ ηεο ζηξαηεγηθήο θαη ησλ ζηξαηεγηθψλ επηινγψλ ησλ επηρεηξήζεσλ, ηφληζε πσο ε επηηπρήο πινπνίεζε ησλ ζηξαηεγηθψλ απηψλ επηινγψλ πξνυπνζέηεη ηελ χπαξμε ελφο επλντθνχ εξγαζηαθνχ πεξηβάιινληνο. Σα ζπζηαηηθά ζηνηρεία ελφο ηέηνηνπ πεξηβάιινληνο είλαη ε δνκή ε θνπιηνχξα, ην αλζξψπηλν δπλακηθφ θαη ηα θίλεηξα πνπ πξνζθέξεη ε επηρείξεζε. χκθσλα κε ηνλ θαζεγεηή Μαξθίδε, επεηδή ηα 15

ζηνηρεία απηά είλαη πνιχ δχζθνιν λα ζπλδπαζηνχλ αξκνληθά ιφγσ ησλ αδηάθνπσλ αιιαγψλ πνπ ραξαθηεξίδνπλ ην ζχγρξνλν επηρεηξεζηαθφ γίγλεζζαη, ην θιεηδί είλαη ε επειημία. Μηα επηρείξεζε ζεσξείηαη επέιηθηε φηαλ είλαη ζε ζέζε λα αλαγλσξίδεη έγθαηξα ηηο αιιαγέο θαη δηαζέηεη ηελ πξφζεζε θαη ηελ ηθαλφηεηα λα αιιάδεη θαη ε ίδηα δηαξθψο, δίλνληαο ηελ δένπζα ειεπζεξία θηλήζεσλ θαη απνθάζεσλ θαη ηελ απαηηνχκελε απηνλνκία ζηνπο αλζξψπνπο ηεο, ψζηε λα κπνξνχλ λα αληαπνθξίλνληαη θαη λα πξνζαξκφδνληαη άκεζα ζηα λέα δεδνκέλα. χκθσλα κε ηνλ θαζεγεηή Μαξθίδε κία επηρείξεζε κπνξεί λα είλαη επέιηθηε θαη λα αληαπνθξίλεηαη επαξθψο ζηηο εμσηεξηθέο αιιαγέο κφλνλ φηαλ νη ίδηνη νη άλζξσπνη ηεο ζπκκεηέρνπλ ελεξγά ζηε δηαδηθαζία ηεο παξαγσγήο ηδεψλ, ηνπ πεηξακαηηζκνχ, ηεο ζπλερνχο ακθηζβήηεζεο ηεο «πεπαηεκέλεο» νδνχ, ηεο δηαξθνχο επαλεμέηαζεο θαη ηξνπνπνίεζεο ησλ πξαθηηθψλ ηεο. Γηα ηελ απνθπγή δεκηνπξγίαο ράνπο, ζα πξέπεη λα νξηζηνχλ παξάκεηξνη ζην πιαίζην ησλ νπνίσλ ζα κπνξνχλ λα θηλνχληαη ειεχζεξα θαη δεκηνπξγηθά νη άλζξσπνη: νη παξάκεηξνη απηέο αθνξνχλ ηηο θχξηεο ζηξαηεγηθέο απνθάζεηο ηεο επηρείξεζεο, θαζψο θαη ηηο αμίεο ηεο, νη νπνίεο πξέπεη λα είλαη ιίγεο ζε αξηζκφ, απιέο ζαθείο θαη γλσζηέο ζε φινπο ηνπο εξγαδφκελνπο. Κακία ζηξαηεγηθή φζν θαιά ζρεδηαζκέλε θαη αλ είλαη, δελ κπνξεί πνηέ λα είλαη επηηπρήο, αλ δελ ππάξρεη ηαπηφρξνλα ζπλαηζζεκαηηθή δέζκεπζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. Γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο δέζκεπζεο απηήο, ζα πξέπεη ε δηνίθεζε λα επηθνηλσλήζεη απνηειεζκαηηθά ηε ζηξαηεγηθή ηεο ζε φινπο ηνπο εξγαδφκελνπο, ψζηε απηνί λα ηελ θαηαλνήζνπλ, λα ηελ ελζηεξληζηνχλ θαη λα ηελ πινπνηήζνπλ. Ζ πξαγκαηηθφηεηα δείρλεη πσο ιίγεο είλαη νη επηρεηξήζεηο πνπ απνηνικνχλ θάηη ηέηνην. Σν κέιινλ φκσο θαηέιεμε, ν Κψζηαο Μαξθίδεο αλήθεη ζε απηέο πνπ ην θάλνπλ, φρη ζε πεξηφδνπο θξίζεηο αιιά δεκηνπξγψληαο «ζεηηθέο θξίζεηο» ζε πεξηφδνπο επηηπρίαο. (www.plant-management.gr) Οη επηρεηξήζεηο πνπ απνηνικνχλ θάηη ηέηνην είλαη ιίγεο γηαηί σο θχξηα εκπφδηα αλαθέξνληαη νη αξλεηηθέο ζπκπεξηθνξέο πνπ μεθηλνχλ απφ απξνζπκία ζπλεξγαζίαο θαη κνξθέο «παζεηηθήο αληίζηαζεο» θαη θαηαιήγνπλ ζε αλνηθηφ κπνυθνηάδ. Απηφ αθνξά πεξηζζφηεξν ηα ζηειέρε δηνηθεηηθήο επζχλεο φισλ ησλ επηπέδσλ θαη βαζκίδσλ ηεξαξρίαο θαη ιηγφηεξν απινχο εξγαδνκέλνπο. Ζ αληίζηαζε ζε νπνηαδήπνηε κνξθή αιιαγήο είλαη θαηλφκελν θαηαλνεηφ θαη σο, έλαλ ηνπιάρηζηνλ βαζκφ, αλακελφκελν. Τπάξρεη πάληα κία αλαζθάιεηα γηα θάζε ηη λέν θαη άγλσζην πνπ έξρεηαη λα αλαηξέςεη ζπλήζεηεο, αληηιήςεηο, πξαθηηθέο, «θεθεηεκέλα» δεθαεηηψλ. Αλ κάιηζηα πξνζζέζνπκε ηελ πξνζσπηθή 16

αλεζπρία ελφο έθαζηνπ γηα ην κέιινλ ηνπ ζηελ επηρείξεζε, ηελ αγσλία ηνπ γηα ηηο δηθέο ηνπ πξννπηηθέο, ην δηθφ ηνπ ξφιν ζε απηφ ην θαηλνχξην, γίλεηαη επθνιφηεξα αληηιεπηή ε θαρππνςία, ε αληίδξαζε, ε αξρηθή ηνπιάρηζηνλ επηθπιαθηηθφηεηα θαη αξλεηηθή ζηάζε. Ο Νηθφια Μαθηαβέιη επηζεκαίλεη ζηνλ εγεκφλα φηη κε ην πνπ ζα παο λα αιιάμεηο ηνπο ζεζκνχο ζα θάλεηο ερζξνχο ηνπο πάληεο. ρη κφλν εθείλνπο πνπ ηνπο ζπκθέξνπλ νη παιηνί ζεζκνί αιιά θη εθείλνπο πνπ ζα επσθειεζνπλ απφ ηνπο λένπο, αθνχ δελ πξφθεηηαη λα ζε ζηεξίμνπλ, παξά κφλν φηαλ βεβαησζνχλ πσο νη λένη ζεζκνί επηθξάηεζαλ. Με ιίγα ιφγηα κπνξνχκε λα πνχκε φηη ε δηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ ζπκβάιεη ζηελ επηρεηξεζηαθή ζηξαηεγηθή φηαλ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνλ δηεπζπληή αλζξσπίλσλ πφξσλ λα ζπκκεηέρεη ζε φιεο ηεο δηαδηθαζίεο ηεο επηρείξεζεο θαη φηαλ γίλεηαη απνδεθηφο σο επηηειηθφο ζηα γξακκηθά ζηειέρε.(www.euro2day.gr) 2.3ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΔ ΣΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΑΝΘΡΧΠΙΝΧΝ ΠΟΡΧΝ Ζ δηνίθεζε αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ πεξηιακβάλεη ζεκαηνινγηθψο ηηο ιεηηνπξγίεο : 1. Πξνγξακκαηηζκφο 2. ηξαηνιφγεζε 3. ηειέρσζε 4. Δξγαζηαθέο ζρέζεηο 5. Δθπαίδεπζε θαη αλάπηπμε 6. Αζθάιεηα θαη πγηεηλή 7. Αμηνιφγεζε ηεο επίδνζεο 8. Άιιεο δηαδηθαζίεο/ιεηηνπξγίεο ηεο ΓΑΠ 17

2.3.1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΙΜΟ ΑΝΘΡΧΠΙΝΧΝ ΠΟΡΧΝ Πξηλ λα αλαιάβνπκε δξάζε πξέπεη λα εμεηάζνπκε, ηελ αιιεινπρία θαη ηελ πξνηεξαηφηεηα ησλ βεκάησλ, ηα νπνία πξέπεη λα βαδίζνπκε γηα λα επηηχρνπκε ην ηειηθφ απνηέιεζκα. Πξνγξακκαηηζκφο απφ ηνλ θιαζηθφ νξηζκφ είλαη ν νξζνινγηζηηθφο πξνζδηνξηζκφο ηνπ ζεκείνπ πνπ βξηζθφκαζηε, πνπ ζέινπκε λα θζάζνπκε, κε πνην ηξφπν ζα θαιχςνπκε απηήλ ηελ απφζηαζε θαη πφηε ζα θζάζνπκε εθεί. Δίλαη κηα δηαδηθαζία πνπ επηηξέπεη ζε κία επηρείξεζε λα πξνβιέςεη ηε κειινληηθή ηεο πνξεία, κε κεγάιν βαζκφ ζηγνπξηάο, κα βάζε απνθάζεηο πνπ παίξλεη ηψξα. Απφ ηνλ νξηζκφ πξνθχπηεη πσο ν πξνγξακκαηηζκφο είλαη ε πξσηαξρηθή δξαζηεξηφηεηα ηεο εγεηηθήο ιεηηνπξγίαο πνπ πξνδηθάδεη θαη ηελ πνηφηεηα θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ άιισλ δξαζηεξηνηήησλ. Ζ αλάγθε γηα πξνγξακκαηηζκφ γίλεηαη φιν θαη πην επηηαθηηθή, φζν επηηαρχλεηαη ν ξπζκφο ηεο αιιαγήο ζην θνηλσληθφ, νηθνλνκηθφ θαη ηερλνινγηθφ πεξηβάιινλ. Σν ζχγρξνλν εγεηηθφ ζηέιερνο έρεη ηξεηο επηινγέο: λα αξλεζεί ηελ αιιαγή, λα αληηδξάζεη ζηελ αιιαγή ή λα πξνγξακκαηίζεη κε βάζε ηελ αιιαγή. Μνλάρα ε ηειεπηαία επηινγή έρεη λφεκα. «Ο πξνγξακκαηηζκφο δειαδή, είλαη δξαζηεξηφηεηα ιήςεο απνθάζεσλ, κε ηελ έλλνηα πσο απαηηεί αλάιπζε ηεο ηζηνξηθήο εκπεηξίαο θαη ηεο παξνχζαο θαηάζηαζεο θαη επηινγή απφ ελαιιαθηηθέο πνξείεο γηα ηελ επίηεπμε ζηφρσλ. κσο, αλ θαη αλαθέξεηαη ζην κέιινλ, δελ αζρνιείηαη κε κειινληηθέο απνθάζεηο, αιιά κε απνθάζεηο ζην παξφλ πνπ επηδξνχλ ζην κέιινλ.»(νίθνο Δ. θνπιάο,ζει.163) Πξψηα απφ φια ε δηαδηθαζία ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ζην ρψξν ηεο δηνίθεζεο ηνπ πξνζσπηθνχ πεξηιακβάλεη ηελ πξφβιεςε ησλ κειινληηθψλ αλαγθψλ ζε πξνζσπηθφ θαηάιιειν λα θαιχςεη ηηο δηάθνξεο ζέζεηο, ηελ επηζήκαλζε ησλ πεγψλ θαη βαζκνχ επάξθεηαο πξνζσπηθνχ θαη ηε ζέζπηζε αλαγθαίσλ δηαδηθαζηηθψλ ζηαδίσλ, γηα ηελ ηθαλνπνίεζε αλαγθψλ. πσο ζπκβαίλεη θαη κε ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ησλ ινηπψλ ηνκέσλ ηεο επηρείξεζεο, έηζη θαη ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε, ηα πξνγξάκκαηα κπνξεί λα είλαη βξαρχρξνλα θαη καθξφρξνλα. Ζ θαηάξηηζε πξνγξακκάησλ ρξνληθήο δηάξθεηαο ελφο εσο δχν εηψλ, απνηειεί ηελ πεξηζζφηεξν εθαξκνζκέλε ηαθηηθή εθ κέξνπο ησλ επηρεηξήζεσλ, 18

παξφιν φηη ε ρξεζηκνπνίεζε θαη καθξάο δηάξθεηαο πξνγξακκάησλ, αλαγλσξίδεηαη σο εμαηξεηηθά ρξήζηκε. Γηα ηελ επηηπρία ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ηνπ αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ, είλαη απαξαίηεηε ε ζπγθέληξσζε θαη αμηνπνίεζε δηάθνξσλ πξνειεχζεσλ πιεξνθνξηψλ. Καηά πξψην ιφγσ, ζα πξέπεη λα γίλεηαη αλάιπζε ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ αθνξνχλ ην παξειζφλ ηεο επηρείξεζεο θαη έρνπλ ζρέζε κε ην ξπζκφ πξνζιήςεσλ θαη απνρσξήζεσλ ηνπ πξνζσπηθνχ. (Υξήζηνπ Γ. Φιψξνπ, 1993) Αθνχ ινηπφλ εμεηαζηεί ην παξειζφλ ηεο επηρείξεζεο ε δηνίθεζε αξρίδεη κε ηελ εμέηαζε ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο, φζνλ αθνξά ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηεο επηρείξεζεο. Απηφ ην επηηπγράλεη κε ηε δεκηνπξγία ελφο πίλαθα απνγξαθήο ηνπ ν νπνίνο ζα πεξηιακβάλεη ζηνηρεία γηα ηνπο εξγαδφκελνπο φπσο ε παξνχζα ζέζε ηνπο ζηελ επηρείξεζε, εκεξνκελία γέλλεζεο, πξφζιεςεο, πξνεγνχκελε εκπεηξία γλψζεηο θαη δεμηφηεηεο, εθπαίδεπζε αληηθείκελν εθπαίδεπζεο θαη εμεηδίθεπζεο θαη φηη άιιεο ηθαλφηεηεο πνπ επηρείξεζε ζεσξεί φηη είλαη ρξήζηκεο. Ο πίλαθαο απνγξαθήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ παξέρεη ζηελ δηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο κηα άκεζε θαη ζπλνπηηθή εηθφλα ζρεηηθά κε ηελ ππάξρνπζα θαηάζηαζε. Ζ δηνίθεζε παξαδείγκαηνο ράξηλ γλσξίδεη αλ έρεη ζηελ δηάζεζε ηεο εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ θαη πφζν πνηεο είλαη νη αλακελφκελεο κεηαβνιέο ζην αλζξψπηλν δπλακηθφ θ.α. (Κ. Σεξδίδεο,2004) Σν παξαθάησ ζρεδηάγξακκα παξνπζηάδεη ζπζηαηηθά ζηνηρεία ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ηεο ΓΑΠ : Δμσηεξηθή αλάιπζε ηεο θαηάζηαζεο Δζσηεξηθή αλάιπζε ηεο θαηάζηαζεο Αλάγθεο Γηαζεζηκφηεηα Παξφλ Μέιινλ Παξφλ Μέιινλ ΥΖΜΑ 1 Γηαδηθαζία ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ Πεγή : Μάλαηδκελη νιηθήο πνηφηεηαο, Paul James, 1998 19

Σν παξαπάλσ δηάγξακκα δείρλεη ηη πξέπεη λα πξνγξακκαηηζηεί. Ζ εμσηεξηθή αλάιπζε ηεο θαηάζηαζεο πεξηιακβάλεη αμηνιφγεζε ησλ νηθνλνκηθψλ, λνκηθψλ, θνηλσληθψλ θαη πνιηηηθψλ ηάζεσλ θαη παξαγφλησλ ηνπ παξειζφληνο θαη ηνπ παξφληνο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα επεξεάζνπλ ηε κειινληηθή δηαρείξηζε ησλ αλζξσπίλσλ πφξσλ. Ζ εζσηεξηθή αλάιπζε ηεο θαηάζηαζεο πεξηιακβάλεη ηελ παξειζνχζα θαη παξνχζα αμηνιφγεζε ησλ δηαδηθαζηψλ, ησλ απαηηήζεσλ ηεο παξαγσγήο θαη ηνπ πξνζσπηθνχ. Ζ εζσηεξηθή αλάιπζε ηεο θαηάζηαζεο ζα θαλεξψζεη ηελ απφθιηζε αλάκεζα ζε απηά πνπ απαηηήζεθαλ θαη ζε απηά πνπ φλησο έγηλαλ. Αθνχ εμεηαζζεί ην παξειζφλ θαη ην παξφλ, ε δηνίθεζε πξνρσξεί ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ γηα ην αλζξψπηλν δπλακηθφ πνπ ζα ρξεηαζηεί κειινληηθά. Οη κειινληηθέο αλάγθεο ζε αλζξψπηλν δπλακηθφ ζα εμαξηεζνχλ απφ ηε δήηεζε πνπ έρνπλ ηα πξντφληα ή νη ππεξεζίεο κηαο επηρείξεζεο θαη, θαη επέθηαζε, απφ ηνπο ζηφρνπο πνπ έρεη ζέζεη θαη ηε ζηξαηεγηθή πνπ έρεη ραξάμεη. Μφιηο ε δηνίθεζε ελεκεξσζεί ζρεηηθά κε ηελ ππάξρνπζα θαηάζηαζε θαη ηηο κειινληηθέο αλάγθεο ζε πξνζσπηθφ, ζα ελεξγήζεη δξαζηήξηα πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιίζεη επάξθεηα ζε απαξαίηεην θαη θαηάιιειν αλζξψπηλν δπλακηθφ. Οη κεηαβνιέο πνπ ζα θάλεη ε δηνίθεζε κπνξεί λα είλαη κεδεληθέο, λα κε γίλεη, δειαδή, θακία αιιαγή ζην πξνζσπηθφ, αθαηξεηηθέο λα πξνζπαζήζεη δειαδή λα απαιιαγεί απφ ην πιενλάδνλ πξνζσπηθφ, ή πξνζζεηηθέο, λα μεθηλήζεη, δειαδή, κηα δηαδηθαζία γηα πξφζιεςε λένπ πξνζσπηθνχ. Έηζη ινηπφλ πξψηα απφ φια πξέπεη λα γίλεη πξφβιεςε γηα θάιπςε ησλ εζσηεξηθψλ αλαγθψλ θαη αιιαγψλ ζε δπλακηθφ απφ εζσηεξηθέο πεγέο. Γειαδή πξέπεη λα εμεηαζζνχλ νη πφξνη πνπ έρεη ζήκεξα ζηε δηάζεζε ηεο ε επηρείξεζε, κπνξνχλ π.ρ. λα γίλνπλ πεξηζζφηεξν απνηειεζκαηηθνί, κέζσ ηεο επαλεθπαίδεπζεο, ηεο ρξήζεο άιινπ εμνπιηζκνχ, κεζφδσλ θ.ιπ. Αθφκε ε δηνίθεζε γηα λα θαιχςεη θελέο ζέζεηο κπνξεί λα κειεηήζεη ηνλ πίλαθα απνγξαθήο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαη λα δεη πνηνη άλζξσπνη έρνπλ ηα θαηάιιεια πξνζφληα γηα λα θαιχςνπλ ηπρφλ απνρσξήζεηο.(κ. Σεξδίδεο,2004) Έπεηηα πξέπεη λα γίλεη πξφβιεςε γηα θάιπςε ησλ εζσηεξηθψλ αλαγθψλ θαη αιιαγψλ ζε δπλακηθφ απφ εμσηεξηθέο πεγέο. Πξέπεη ε επηρείξεζε λα πξνβιέςεη πφζεο πξνζιήςεηο ζα θάλεη θαη ζε ηη εηδηθφηεηεο. Απηφ γίλεηαη βέβαηα αθνχ πξψηα πξνβιεθζνχλ νη πηζαλέο απνρσξήζεηο ή απνιχζεηο, θαη αθνχ πξψηα εμεηαζζεί ε πηζαλφηεηα εηζαγσγήο θαηλνχξγησλ πξντφλησλ θαη θαηλνχξγησλ ζηφρσλ ηεο 20

επηρείξεζεο. Μεηά απφ φιεο απηέο ηηο πξνβιέςεηο ε επηρείξεζε ζα είλαη ζε ζέζε λα μέξεη ηη είδνπο πξνζσπηθφ ρξεηάδεηαη λα πξνζιάβεη. Ο πξνγξακκαηηζκφο είλαη πνιχ ζεκαληηθφο γηα ηελ επηρείξεζε, νη πξνβιέςεηο ίζσο δελ είλαη πάληα αθξηβείο θαη ηα πξνγξάκκαηα ίζσο λα απνδεηθλχνληαη κεξηθέο θνξέο αλεπαξθή, αιιά απηφ δελ αθπξψλεη ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ζην ζχλνιφ ηνπ. ηε ρεηξφηεξε πεξίπησζε ε επηρείξεζε ζα μέξεη ζε πνην ζεκείν έθαλε ιάζνο. 2.3.2 ΣΡΑΣΟΛΟΓΗΗ Δάλ ην ζηάδην ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ζε αλζξψπηλν δπλακηθφ δείμεη πσο ππάξρνπλ κειινληηθέο αλάγθεο ζε πξνζσπηθφ πνπ πξέπεη λα θαιπθζνχλ, ζα πξέπεη λα μεθηλήζεη ε δηαδηθαζία ηεο πξνζέιθπζεο πξνζψπσλ γηα εμεχξεζε ηνπ θαηάιιεινπ πξνζσπηθνχ. Ζ επηρείξεζε, δειαδή πξνθεηκέλνπ λα πινπνηήζεη ηνπο ζηφρνπο ηεο, ζα πξέπεη λα πξνζπαζήζεη λα πξνζειθχζεη εθείλνπο ηνπο αλζξψπνπο πνπ έρνπλ ηηο ηθαλφηεηεο, ηηο δεμηφηεηεο θαη ηηο γλψζεηο πνπ απαηηνχλ νη ζπγθεθξηκέλεο ζέζεηο εξγαζίαο Ζ εμσηεξηθή αγνξά εξγαζίαο πεξηιακβάλεη δηάθνξεο πεγέο πξνο ηηο νπνίεο κπνξεί λα ζηξαθεί κία επηρείξεζε γηα αλαδεηήζεη πξνζσπηθνχ. Μία απφ απηέο είλαη ε ίδηα ε επηρείξεζε. Ζ επηρείξεζε κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη ην πξνζσπηθφ πνπ ήδε έρεη κε πξναγσγέο θαη κεηαζέζεηο γηα ηηο λέεο ζέζεηο. Σν πξνζσπηθφ πνπ ήδε εξγάδεηαη ζηελ επηρείξεζε απνηειεί βαζηθή πεγή γηα ηελ ζηξαηνιφγεζε λένπ πξνζσπηθνχ. Ζ εηαηξεία θνηλνπνηεί ζην πξνζσπηθφ ηεο ηηο αλάγθεο ζε λέν αλζξψπηλν δπλακηθφ, θαη νη εξγαδφκελνη, ζηε ζπλέρεηα, ην γλσζηνπνηνχλ ζε ζπγγελείο, θίινπο θαη γλσζηνχο. Ζ κέζνδνο απηή ρξεζηκνπνηείηαη απφ πνιιέο επηρεηξήζεηο θαη ζεσξείηαη επηηπρήο, γηαηί βνεζά εθηφο απφ ηελ ζηξαηνιφγεζε πξνζσπηθνχ, θαη ζηελ δεκηνπξγία θαιψλ αλζξψπηλσλ ζρέζεσλ ζηνλ εξγαζηαθφ ρψξν ηεο επηρείξεζεο.(κ Σδσξηδάθεο,1992) Μία άιιε πεγή ζηξαηνιφγεζεο πξνζσπηθνχ είλαη νη αληαγσληζηηθέο επηρεηξήζεηο. Γηάθνξνη ιφγνη ζπληξέρνπλ ψζηε ηα άηνκα λα αιιάδνπλ εξγνδφηε ηδηαίηεξα ζηνλ ηνκέα ησλ ηδησηηθψλ νξγαληζκψλ, δελ είλαη θαζφινπ ζπάληεο νη πεξηπηψζεηο θαηά ηηο νπνίεο έλα άηνκν εξγάδεηαη δηαδνρηθά θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζηαδηνδξνκίαο ηνπ ζε 21

δχν ή πεξηζζφηεξνπο εξγνδφηεο. Οη κεγάιεο επηρεηξήζεηο ησλ αλαπηπγκέλσλ ρσξψλ, έρνπλ ηδηαίηεξε πξνηίκεζε ζηελ πξφζιεςε ζηειερψλ ηα νπνία έρνπλ πξνυπεξεζία ζε αληαγσληζηηθέο επηρεηξήζεηο, δηφηη ζεσξνχλ φηη ε ηαθηηθή απηή παξνπζηάδεη νξηζκέλα πιενλεθηήκαηα. Πξάγκαηη πξψην θαη βαζηθφ πιενλέθηεκα απνηειεί ην γεγνλφο φηη ηα άηνκα απηά δηαζέηνπλ πείξα ζην αληηθείκελν ηεο εξγαζίαο θαη είλαη σο ηνχηνπ ζε ζέζε λα απνδψζνπλ ακέζσο. Σξίηε πεγή απνηεινχλ ηα γξαθεία επξέζεσο εξγαζίαο, ηφζν ηα δεκφζηα ( ππεξεζίεο ηνπ ππνπξγείνπ εξγαζίαο φζν θαη ηα ηδησηηθά. Ζ πξνζθπγή ζηα δεκφζηα γξαθεία έρεη ην πιενλέθηεκα φηη δελ ζπλεπάγεηαη θφζηνο ελψ απφ ην άιιν κέξνο κεηνλεθηεί θαηά ην φηη νπδεκία επζχλε αλαιακβάλνπλ γηα ηελ θαηαιιειφηεηα ησλ ππνςεθίσλ. Σα ηδησηηθά γξαθεία ηα νπνία ζπλήζσο ιεηηνπξγνχλ σο εηαηξείεο ζπκβνχισλ επηρεηξήζεσλ, πιενλεθηνχλ θαηά ην φηη εθηφο απφ ηε ζπγθέληξσζε ππνςεθίσλ αλαιακβάλνπλ θαη ηελ επζχλε γηα πξνθαηαξηηθή ή θαη ηειηθή αμηνιφγεζε ππνςεθίσλ. Μηα επξχηαηε δηαδεδνκέλε κέζνδνο ζηξαηνιφγεζεο ππνςεθίσλ είλαη ε δεκνζίεπζε ζρεηηθψλ αγγειηψλ ζηνλ εκεξήζην θαη πεξηνδηθφ ηχπν. Σν ζχλεζεο πεξηερφκελν ησλ αγγειηψλ απηψλ αθνξά ηελ πεξηγξαθή ηεο ζέζεο ηα απαηηνχκελα πξνζφληα (ειηθία, εθπαίδεπζε, πξνυπεξεζία θ.ιπ.) θαη φρη ζπάληα θαη ηελ πξνζθεξφκελε ακνηβή. πλήζεο επίζεο, είλαη ε πξνζθπγή ζε επηζηεκνληθνχο ζπιιφγνπο ή ελψζεηο επαγγεικαηηψλ γηα ηελ ζηξαηνιφγεζε ππνςεθίσλ ζηειερψλ, φπσο είλαη π.ρ. νη δηθεγνξηθνί ζχιινγνη, νη ηαηξηθνί ζχιινγνη θαη ηα επηκειεηήξηα. Οξηζκέλεο επηρεηξήζεηο πάιη απεπζχλνληαη ζηα δηάθνξα εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα (παλεπηζηήκηα, πνιπηερλεία, επαγγεικαηηθέο ζρνιέο). Οη εθπξφζσπνη ηνπο επηθνηλσλνχλ κε ηελ δηνίθεζε ησλ ηδξπκάησλ απηψλ, ή εκθαλίδνληαη ελψπηνλ ζπγθεληξψζεσλ ζπνπδαζηψλ θαη πξνβαίλνπλ ζε γεληθή ελεκέξσζε ζρεηηθά κε ηηο ζέζεηο εξγαζίαο πνπ πξνζθέξνληαη, κε ηα πιενλεθηήκαηα πνπ παξνπζηάδνπλ νη ζέζεηο απηέο θαη κε ηηο πξννπηηθέο ζηαδηνδξνκίαο γηα λεαξά άηνκα.(υξήζηνπ Γ. Φιψξνπ, 1993) Μία άιιε κέζνδνο είλαη νη πξνθεξπμεηο. Ζ πξνθήξπμε είλαη κηα παιηά κέζνδνο πνπ ηε ρξεζηκνπνηνχζαλ ζε κεγάιε έθηαζε ην δεκφζην θαη νη δεκφζηνη νξγαληζκνί θαη νη ηξάπεδεο. Ο ηξφπνο απηφο θάιπςεο ζέζεσλ ήηαλ καδηθφο, απξφζσπνο θαη γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ ππνςεθίσλ πεξηνξηδφηαλ ζηηο γξαπηέο εμεηάζεηο. Σψξα, φκσο, έρεη αξρίζεη ζην δεκφζην, ζηνπο νξγαληζκνχο θαη θπξίσο ζηηο ηξάπεδεο, ε ζηξαηνιφγεζε 22

πξνζσπηθνχ ρσξηζηά γηα ηηο δηάθνξεο ζέζεηο εξγαζίαο κε ηε κέζνδν ησλ ζπλεληεχμεσλ ή κε κηα κεηθηή κέζνδν, δειαδή κε ζπλδπαζκφ ηεζη θαη ζπλέληεπμεο.(κ. Σδσξηδάθεο,1992,) 2.3.3 ΣΔΛΔΥΧΗ Tν αλζξψπηλν δπλακηθφ κηαο επηρείξεζεο απνηειεί έλα απφ ηα ζπνπδαηφηεξα ελεξγεηηθά ηεο. Γηα ηνλ ιφγν απηφ θάζε επηρείξεζε είλαη ππνρξεσκέλε λα θαζνξίδεη κεζφδνπο ζηειέρσζεο λένπ πξνζσπηθνχ θαζψο θαη λα αλαπηχζζεη κεζφδνπο επηινγήο αλάκεζα ζηνπο ήδε ππάξρνληεο ππνςεθίνπο ζηελ επηρείξεζε, νπφηε θαη ην θφζηνο γηα ηελ επηρείξεζε είλαη κηθξφηεξν θαη δεκηνπξγνχληαη θίλεηξα ζηνπο εξγαδνκέλνπο γηα αλάπηπμε θαη ηθαλνπνίεζε πξνζσπηθψλ ηνπο θηινδνμηψλ.(www.huq.gr) Σν πξψην βήκα γηα ηελ επηινγή πξνζσπηθνχ είλαη ε ζπγθέληξσζε βηνγξαθηθψλ ζεκεησκάησλ ππνςεθίσλ γηα ηελ ζέζε εξγαζίαο πνπ ζέινπκε λα θαιχςνπκε. Σα βηνγξαθηθά ζεκεηψκαηα ησλ ππνςεθίσλ απνηεινχλ ηελ πξψηε «επαθή» καδί ηνπο. Μέζα απφ απηά ζα επηιερζνχλ εθείλνη νη ππνςήθηνη πνπ ζα θιεζνχλ γηα ζπλέληεπμε. (www.e-forologia.gr) «Σν πξψην απηφ βήκα είλαη θαη ην «θνζθίληζκα» ησλ ππνςεθίσλ. Απηφ γίλεηαη κε θξηηήξην ην βηνγξαθηθφ ζεκείσκα πνπ έρεη ιάβεη ν νξγαληζκφο απεπζείαο απφ ηνλ ππνςήθην. Απηφ ην πξψην βήκα είλαη εμαηξεηηθά ζεκαληηθφ γηα ηνπο επίδνμνπο ππνςεθίνπο, γηαηί δελ ηνπο πξνζθέξεηαη δεχηεξε επθαηξία λα πξνρσξήζνπλ ζην επφκελν ζηάδην απηή ηε ζηηγκή ζην Ζλσκέλν Βαζίιεην πάλσ απφ ην 80% φζσλ έρνπλ ππνβάιεη αίηεζε απνξξίπηνληαη ζε απηφ ην ζηάδην». (Paul James,1998,ζει.245) ηε ζπλέρεηα εμεηάδνληαη νη ζπζηάζεηο ησλ ππνςεθίσλ. Οη ζπζηάζεηο σο κέζνδνο επηινγήο ρξεζηκνπνηνχληαη σο πεγή πιεξνθνξηψλ αλαθεξνκέλσλ θπξίσο ζηελ απφδνζε ηνπ ππνςεθίνπ ζε ζέζεηο πνπ θαηείρε ζε άιινπο νξγαληζκνχο θαηά ην παξειζφλ αιιά θαη ζε άιια ζηνηρεία ζρεηηδφκελα κε ηηο ηθαλφηεηεο θαη ηελ πξνζσπηθφηεηα ηνπ. Σα ζηνηρεία απηά ππνβάιινληαη απφ ηνλ ππνςήθην κε ηελ κνξθή ζπζηαηηθψλ επηζηνιψλ. Γελ απνθιείεηαη φκσο θαη ε ζπγθέληξσζε ζρεηηθψλ (ζπζηαηηθψλ) πιεξνθνξηψλ εθ κέξνπο ηνπ ππεχζπλνπ manager, κέζσ ηειεθσληθήο ή πξνθνξηθήο επηθνηλσλίαο κε πξφζσπα πνπ θαηέρνπλ ηέηνηεο πιεξνθνξίεο. 23

Οη επηρεηξήζεηο αιιά θαη γεληθφηεξα, νη ηδησηηθνί θαη δεκφζηνη νξγαληζκνί θάλνπλ επξχηαηε ρξήζε ησλ ζπζηάζεσλ σο κέζνπ επηινγήο θπξίσο γηα λα επηβεβαηψζνπλ ζηνηρεία ηα νπνία δειψλεη ν ππνςήθηνο θαηά ηε ζπκπιήξσζε ηνπ εληχπνπ ηεο αίηεζεο πξφζιεςεο (Υξήζηνπ Γ. Φιψξνπ, 1993) Έπεηηα απφ απηφ ην πξψην βήκα έρνπκε δηάθνξα ζηάδηα κέζα απφ ηα νπνία πεξλά θάζε ππνςήθηνο. ε θάζε ζηάδην νξηζκέλνη απφ ηνπο ππνςεθίνπο απνθιείνληαη, σο αθαηάιιεινη γηα ηελ θάιπςε ηεο ζπγθεθξηκέλεο ζέζεο εξγαζίαο. Σα ζπλήζε ζηάδηα γηα ηελ επηινγή ησλ ππνςεθίσλ είλαη: α) Ζ πξνθαξηαηηθή ζπλέληεπμε β) ε ζπκπιήξσζε ηνπ πιεξνθνξηαθνχ εληχπνπ (θφξκαο) απφ ηνλ ππνςήθην, γ) ε ζπλέληεπμε εξγαζίαο, δ) ην ηεζη (δνθηκαζία) γηα ηελ επηινγή ε)ε ηαηξηθή εμέηαζε ζη) ε απφθαζε επηινγήο Πξηλ αλαιπζνχλ ηα παξαπάλσ ζηάδηα επηινγήο ηνπ πξνζσπηθνχ, ζεσξείηαη ζθφπηκν λα ηνληζζεί πσο δελ αθνινπζείηαη θαηά αλάγθε ε ίδηα δηαδηθαζία επηινγήο πξνζσπηθνχ γηα φιεο ηηο πεξηπηψζεηο. Ζ κέζνδνο επηινγήο πξνζδηνξίδεηαη απφ ην είδνο ηεο ζέζεο εξγαζίαο, θαζψο θαη απφ ην επίπεδν ηεο δηνηθεηηθήο ηεξαξρίαο ζην νπνίν βξίζθεηαη ε ζέζε πνπ πξφθεηηαη λα θαιπθζεί. Έηζη άιιε ζα είλαη ε δηαδηθαζία επηινγήο αλ ε ζέζε απαηηεί πξφζσπν εμεηδηθεπκέλν θαη άιιε αλ ε ζέζε κπνξεί λα θαιπθζεί απφ πξφζσπν ρσξίο εμεηδίθεπζε. Δπίζεο, δηαθνξεηηθή ζα είλαη ε δηαδηθαζία επηινγήο γηα κηα ζέζε εθθίλεζεο ηνπ θαησηέξνπ επηπέδνπ ηεο δηνηθεηηθήο ηεξαξρίαο, απφ εθείλε γηα κηα ζέζε αλψηεξνπ επηπέδνπ (π.ρ. θάιπςε ζέζεο Γηεπζπληή Μάξθεηηλγθ).(Κ. Σδσξηδάθεο,1992,) α) Πξνθαηαξθηηθή ζπλέληεπμε: Ο ζθνπφο ηεο πξνθαηαξθηηθήο ζπλέληεπμεο είλαη λα γίλεη ην δεχηεξν «μεθαζάξηζκα» ησλ ππνςεθίσλ. Ζ ζπλέληεπμε είλαη πξνζρεδηαζκέλε θαη πεξηιακβάλεη ηελ ππνβνιή ζηνλ ππνςήθην εξσηεκάησλ θαζνξηζκέλσλ εθ ησλ πξνηέξσλ. Ζ ρξεζηκνπνίεζε ηεο εμππεξεηεί θπξίσο πεξηπηψζεηο θαηά ηηο νπνίεο επηδηψθεηαη θάπνηα πξνεπηινγή, κέζα απφ κεγάιν αξηζκφ ππνςεθίσλ (ψζηε λα παξακείλνπλ νη έρνληεο πεξηζζφηεξα πξνζφληα). (Υξήζηνπ Γ. Φιψξνπ,1993,) Ο πξνζσπάξρεο θαηά απηφ ην ζηάδην δηαζέηεη ην πνιχ πέληε ιεπηά ηεο ψξαο γηα θάζε ππνςήθην, πνπ απφ ηα πξψηα ζηνηρεία γίλεηαη θαλεξφ πσο δελ είλαη ν θαηάιιεινο ππνςήθηνο γηα ηε ζπγθεθξηκέλε ζέζε εξγαζίαο. β) πκπιήξσζε πιεξνθνξηαθνχ εληχπνπ (θφξκαο): ηνπο ππνςεθίνπο πνπ πέξαζαλ ην ζηάδην ηεο πξνθαηαξθηηθήο ζπλέληεπμε ηεο επηινγήο, δίλεηαη γηα ζπκπιήξσζε ην πιεξνθνξηαθφ έληππν (θφξκα) πνπ έρεη εηνηκάζεη ε επηρείξεζε. Σν έληππν απηφ ζπκπιεξψλεηαη απφ 24

φινπο ηνπο ππνςεθίνπο απηνχ ηνπ ζηαδίνπ, αλεμάξηεηα αλ έρνπλ ήδε θαηαζέζεη ην βηνγξαθηθφ ηνπο ζεκείσκα ή άιια ζηνηρεία γηα λα ππνζηεξίμνπλ ηελ ππνςεθηφηεηα ηνπο. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί ε έληππε θφξκα είλαη νκνηφκνξθε θαη ηα πιεξνθνξηαθά ζηνηρεία ησλ ππνςεθίσλ ζπγθξίλνληαη εχθνια. γ) πλέληεπμε εξγαζίαο: Ζ ζπλέληεπμε εξγαζίαο απνηειεί ηελ θαξδηά ηεο δηαδηθαζίαο ηεο επηινγήο. Πξάγκαηη, πνιιέο κειέηεο δείρλνπλ πσο ε ζπλέληεπμε γηα ηε ζέζε εξγαζίαο είλαη ην βαζηθφηεξν ζηάδην επηινγήο. Ο ιφγνο γηα απηφ είλαη φηη δελ ππάξρεη θαιχηεξνο ηξφπνο γηα ηελ επηρείξεζε λα ζπγθεληξψζεη πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε ηνλ ππνςήθην (φπσο δεμηφηεηεο ηνπ ππνςεθίνπ, ραξαθηεξηζηηθά ηεο πξνζσπηθφηεηαο ηνπ θα.). Δπίζεο ζε κηα ζπλέληεπμε δίλεηαη ε επθαηξία ζηνλ ππνςήθην λα «πνπιήζεη» ηηο ππεξεζίεο ηνπ ζηελ επηρείξεζε, ζηε δε επηρείξεζε λα «πνπιήζεη» ηε ζπγθεθξηκέλε ζέζε ζηνλ ππνςήθην θαη λα ζεκειηψζνπλ ηηο ακνηβαίεο πξνζδνθίεο ηνπο. εκαληηθφ είλαη ζηε ζπλέληεπμε λα ιέγεηαη ζηνπο ππνςεθίνπο φιε ε αιήζεηα γηα ηε ζπγθεθξηκέλε ζέζε εξγαζίαο. Γειαδή λα δίλεηαη έκθαζε ηφζν ζηα ζεηηθά φζν θαη ζηα αξλεηηθά ζεκεία ηεο ζέζεο εξγαζίαο. Απηφ ζα δηεπθφιπλε θαη ηελ επηινγή αθνχ νη ππνςήθηνη πνπ δελ ζπκθσλνχλ κε ηα αξλεηηθά ζεκεία ηεο εξγαζίαο δελ ζα ζπλερίζνπλ ηελ δηαδηθαζία επηινγήο. Έξεπλεο έρνπλ δείμεη πσο κηα πξαγκαηηθή ζπλέληεπμε γηα πξφζιεςε πξνζσπηθνχ ειαηηψλεη ζην ειάρηζην ηε γξήγνξε αληηθαηάζηαζε ηνπ. Ζ ζπλέληεπμε σο κέζν επηινγήο έρεη δερζεί πνιιέο θξηηηθέο, φπσο : 1. Σν ζηέιερνο ηεο επηρείξεζεο πνπ παίξλεη ηε ζπλέληεπμε έρεη κηα ζηεξεφηππε γλψκε γηα ην πσο πξέπεη λα είλαη έλαο θαιφο ππνςήθηνο. 2. Απηφο πνπ παίξλεη ηε ζπλέληεπμε, ζπλήζσο επηιέγεη απηφλ πνπ ζπκθσλεί κε ηηο απφςεηο ηνπ. 3. Ζ ζεηξά κε ηελ νπνία απνζπψληαη νη πιεξνθνξίεο θαηά ηε ζπλέληεπμε πηζαλφλ λα επεξεάζεη ηελ εθηίκεζε εθείλνπ πνπ παίξλεη ζπλέληεπμε. 4. πλήζσο ην ζηέιερνο πνπ παίξλεη ηε ζπλέληεπμε απνθαζίδεη πνιχ λσξίο εάλ ν ππνςήθηνο είλαη θαηάιιεινο ή φρη γηα ηε ζέζε 5. πλήζσο νη ζπλεληεχμεηο δελ είλαη ζπγθξνηεκέλεο θαη νξγαλσκέλεο. Αλ θαη φλησο ππάξρνπλ πάληα απηνί νη θίλδπλνη ζηε ζπλέληεπμε αλ απηή γίλεη ζσζηά θαη απφ πεξηζζφηεξα απφ έλα άηνκα απηνί νη θίλδπλνη ειαηηψλνληαη. δ)σεζη (δνθηκαζία) επηινγήο: Οξηζκέλεο επηρεηξήζεηο ρξεζηκνπνηνχλ 25

δηάθνξα ηεζη γηα λα ζπγθεληξψζνπλ πεξηζζφηεξα ζηνηρεία, θαη κάιηζηα αληηθεηκεληθά, πνπ ζα βνεζήζνπλ ηε δηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο γηα ηε ζσζηή επηινγή ηνπ λένπ πξνζσπηθνχ. Έλα απφ ηα βαζηθφηεξα πιενλεθηήκαηα ησλ ηεζη είλαη πσο κπνξνχλ λα αλαθαιχςνπλ πξνζφληα θαη δεμηφηεηεο ησλ ππνςεθίσλ, πνπ δελ είλαη δπλαηφλ λα αλαθαιπθζνχλ κε ηελ κέζνδν ηεο ζπλέληεπμεο. Σα πην ζπλεζηζκέλα ηεζη πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη κπνξνχλ λα ηαμηλνκεζνχλ αθνινχζσο : Σεζη λνεκνζχλεο: είλαη ζρεδηαζκέλα γηα λα κεηξνχλ ηηο πλεπκαηηθέο ηθαλφηεηεο ηνπ ππνςεθίνπ, φπσο ηελ κλήκε ηνπ, ηελ ηαρχηεηα ζθέςεο, ηελ ηθαλφηεηα λα μερσξίδεη ηηο δηάθνξεο ζρέζεηο πνπ ππάξρνπλ ζε έλα πεξίπινθν πξφβιεκα, ηε δεκηνπξγηθή ηνπ θαληαζία θ.α. Σεζη γηα επαγγεικαηηθά ελδηαθέξνληα ηνπ ππνςεθίνπ : Σν ηεζη απηφ είλαη ζρεδηαζκέλν γηα λα δείμεη πνηα είλαη ηα επαγγεικαηηθά ελδηαθέξνληα ηνπ ππνςεθίνπ. Έηζη, ε επηρείξεζε γλσξίδεη ζε πνην ηνκέα ηεο επηρεηξεζηαθήο δξαζηεξηφηεηαο ζα απνδψζεη θαιχηεξα. Σεζη πξνζσπηθφηεηαο: Δίλαη ζρεδηαζκέλν γηα λα βγάιεη ζηε επηθάλεηα ηα πξνζσπηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ππνςεθίνπ. Δπίζεο, δείρλεη πσο ζα ζπκπεξηθεξζεί φηαλ ζπλεξγάδεηαη κε άιινπο. Έηζη ε δηνίθεζε γλσξίδεη εάλ ππάξρνπλ πηζαλφηεηεο λα γίλεη, κειινληηθά, ν ππνςήθηνο έλα θαιφ εγεηηθφ ζηέιερνο γηα ηελ επηρείξεζε. ε) Ηαηξηθή εμέηαζε : Πξηλ θηάζεη ε επηρείξεζε ζην ηειηθφ ζηάδην επηινγήο δεηά απφ ηνπο ππνςεθίνπο λα ζπκπιεξψζνπλ έλα ηαηξηθφ έληππν, φπνπ πεξηγξάθνπλ ην ηζηνξηθφ ηεο πγείαο ηνπο, ή λα πεξάζνπλ απφ κηα ζεηξά εμεηάζεσλ. Ζ ηαηξηθή εμέηαζε έρεη δπν ζηφρνπο: 1) Να απνθιείζεη ππνςεθίνπο πνπ ηα ζσκαηηθά ηνπο πξνζφληα είλαη αλεπαξθή γηα ηε ζέζε εξγαζίαο πνπ πξννξίδνληαη θαη 2) λα ππάξρεη ζην αξρείν ηεο επηρείξεζεο ην ηζηνξηθφ ηεο πγεηάο ηνπ εξγαδφκελνπ, γηα ηελ πεξίπησζε θάπνηνπ αηπρήκαηνο. ζη) Απφθαζε επηινγήο: Μεηά ηελ νινθιήξσζε ησλ παξαπάλσ ζηαδίσλ, αθνινπζεί ην ζηάδην ηεο ζχγθξηζεο ησλ ππνςεθίσλ πνπ επηιέρζεθαλ, γηα λα ιεθζεί ε ηειηθή απφθαζε επηινγήο. Σν ηκήκα πξνζσπηθνχ ζηέιλεη ηνπο θαθέινπο ησλ δχν ή ηξηψλ ππνςεθίσλ πνπ έρνπλ πεξάζεη επηηπρψο ηα πξνεγνχκελα ζηάδηα, ζηνλ ππεχζπλν ηεο νξγαλσηηθήο κνλάδαο ζηελ νπνία ππάξρεη ε θελή ζέζε πξνο θάιπςε. Ο ππεχζπλνο ηεο νξγαλσηηθήο κνλάδαο πξνγξακκαηίδεη ζπλεληεχμεηο κε ηνπο ελαπνκείλαληεο θαη παίξλεη ηελ ηειηθή απφθαζε επηινγήο.(κ. Σδσξηδάθεο, 1992) 26

Μία θαηλνχξγηα κέζνδνο επηινγήο είλαη ηα θέληξα εθηίκεζεο. Πνιιέο κεγάιεο επηρεηξήζεηο ζηηο ΖΠΑ, ρξεζηκνπνηνχλ ηειεπηαίσο σο κέζνδν επηινγήο ηελ πξαθηηθή δνθηκαζία ησλ ππνςεθίσλ κέζσ ησλ νλνκαδφκελσλ, θέληξσλ εθηίκεζεο (assessment centers ). Σα θέληξα εθηίκεζεο είλαη πξνγξάκκαηα ζηα νπνία νη ππφ δνθηκαζία ππνςήθηνη ππνβάιινληαη ζε κηα ζεηξά αζθήζεσλ ζρεδηαζκέλσλ θαηά απνκίκεζε πεξηζηαηηθψλ θαη θαηαζηάζεσλ θαη πξνβιεκάησλ πνπ απνηεινχλ θξίζηκα ζηνηρεία ηεο θαζεκεξηλήο εξγαζίαο. Σα θέληξα εθηίκεζεο ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο γηα ηελ επηινγή δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ. Ζ κέζνδνο απηή, φηαλ είλαη πξνζεθηηθά ζρεδηαζκέλε, παξνπζηάδεη πςεινχ βαζκνχ απνηειεζκαηηθφηεηα.(υξήζηνπ Γ. Φιψξνπ, 1993) 2.3.4. ΔΡΓΑΙΑΚΔ ΥΔΔΙ «Ζ ιεηηνπξγία απηή ξπζκίδεη κηα ζεηξά απφ ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηε βειηίσζε ησλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ φπσο: επίιπζε εξγαζηαθψλ δηαθνξψλ, ζπιινγηθέο δηαπξαγκαηεχζεηο, θαιιηέξγεηα επράξηζηνπ εξγαζηαθνχ θιίκαηνο θαη εξγαζηαθήο (εηαηξηθήο) θνπιηνχξαο, ζπκκεηνρή ηνπ πξνζσπηθνχ ζηε ιήςε απνθάζεσλ θ.α.» (www.huq.gr) Αθφκε αθνξά ηηο ζρέζεηο εξγνδνζίαο θαη ζσκαηείνπ εξγαδνκέλσλ. Ο αξκφδηνο γηα ζέκαηα αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ είλαη απηφο πνπ ζα πξνζπαζήζεη λα δηακνξθψζεη έλα θιίκα εξγαζηαθήο εηξήλεο. ηελ πξνζπάζεηα ηνπ απηή : Γηαπξαγκαηεχεηαη ηε ζπιινγηθή ζχκβαζε εξγαζίαο, ηελ εξκελεχεη θαη ηελ εθαξκφδεη ζε θαζεκεξηλή βάζε. Πξνζθέξεη εμεηδηθεπκέλε γλψζε θαη ζπκβνπιεχεη ηα ζηειέρε γξακκήο γηα ηνλ ρεηξηζκφ ησλ πξνβιεκάησλ πνπ πξνθχπηνπλ κε ην πξνζσπηθφ. Υεηξίδεηαη ηα παξάπνλα ηνπ πξνζσπηθνχ θαη επηβάιεη πεηζαξρία. Δπηιχεη ηηο ζπγθξνχζεηο. 27

Υεηξίδεηαη ηηο απνιχζεηο. Δηζεγείηαη εθαξκνγή ζπκκεηνρηθψλ ζπζηεκάησλ θαη εηδηθψλ ζπκθσληψλ ( π.ρ. ζπκθσλίεο λέαο ηερλνινγίαο ). πδεηά θαη αληαιιάζεη απφςεηο κε ην ζσκαηείν θαη πξνζπαζεί λα ρηίζεη έλα ζεηηθφ θιίκα ζπλεξγαζίαο. 2.3.5 ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΠΡΟΧΠΙΚΟΤ Δπηιέμακε, ινηπφλ ηνπο θαηάιιεινπο αλζξψπνπο. Αλζξψπνπο κε δπλαηφηεηεο θαη πξννπηηθή, ελζνπζηψδεηο γηα ηελ εηαηξεία καο, αλππφκνλνπο γηα δνπιεηά. Καη ηψξα ηη θάλνπκε; Σα επφκελν βήκα είλαη ε εθπαίδεπζε θαη αλάπηπμε ηνπ πξνζσπηθνχ πξάγκα πνπ είλαη απαξαίηεην γηα κηα επηρείξεζε. Δίλαη ην αλζξψπηλν ηζνδχλακν ηεο ζπληήξεζεο ηνπ εμνπιηζκνχ. (Paul James, 1998, ζει.246) Ο παξαθάησ πίλαθαο δείρλεη ηηο δηαθνξέο αλάκεζα ζηελ εθπαίδεπζε θαη ζηελ αλάπηπμε ζηειερψλ: 28

ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΔΛΔΥΧΝ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΣΔΛΔΥΧΝ ΑΝΣΙΚΔΙΜΔΝΙ Πξνεηνηκαζία ζηειερψλ γηα λα Παξνρή ζηα ζηειέρε ησλ ΚΟ ΚΟΠΟ αληαπνθξηζνχλ ζηηο αλάγθεο γλψζεσλ, δεμηνηήησλ θαη ζπγθεθξηκέλσλ ζέζεσλ ή αληηιήςεσλ πνπ ηκεκάησλ ηεο επηρείξεζεο. απαηηνχληαη γηα ηελ εθηέιεζε ηεο εξγαζίαο ηνπο. ΓΙΑΠΙΣΧΗ Οη αλάγθεο βαζίδνληαη ζηνλ Οη αλάγθεο βαζίδνληαη ζηε ΑΝΑΓΚΗ πξνγξακκαηηζκφ αλζξψπηλνπ δηαπίζησζε κεησκέλεο δπλακηθνχ θαη ζηα κειινληηθά απφδνζεο θαη ζηελ έιιεηςε ζρέδηα ιεηηνπξγίαο ηεο ηθαλνπνηεηηθήο ζπλεξγαζίαο επηρείξεζεο.. ΔΠΙΛΟΓΗ Σα ζηειέρε επηιέγνληαη δηφηη Σα ζηειέρε επηιέγνληαη ΤΠΟΦΗΦΙΧΝ εκθαλίδνπλ δπλακηζκφ θαη γηαηί έρνπλ ειιείςεηο ζηηο ηθαλφηεηα αλάιεςεο γλψζεηο. Ηθαλφηεηεο θιπ πςειφηεξσλ θαζεθφλησλ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ Αμηνινγείηαη ε απφδνζε ηνπ Ζ απφδνζε ηνπ ζηειέρνπο ζηειέρνπο ζε ζρέζε κε ηνπο ζπγθξίλεηαη κε ηα ζηφρνπο ηεο επηρείξεζεο. εθπαηδεπηηθά θξηηήξηα ηνπ πξνγξάκκαηνο. Πίλαθαο 1 Πεγή: Γηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ, Κσλζηαληίλνο Υξ. Κνχξηεο έξξεο 2002 ηελ ζεσξία γίλεηαη ελλνηνινγηθή δηάθξηζε κεηαμχ εθπαίδεπζεο θαη αλάπηπμεο. Με ηνλ φξν εθπαίδεπζε ραξαθηεξίδεηαη ε δηαδηθαζία βειηίσζεο ηεο απφδνζεο ηνπ αηφκνπ ζηελ παξνχζα εξγαζία. Δλψ σο αλάπηπμε ραξαθηεξίδεηαη ε δηαδηθαζία δεκηνπξγίαο ησλ πξνυπνζέζεσλ γηα βειηίσζε ηεο απφδνζεο ηνπο ζε κειινληηθέο ζέζεηο. Δληνχηνηο ε δηάθξηζε απηή ζπλήζσο παξαβιέπεηαη. Ζ εθπαίδεπζε ζηεξίδεη ηελ αλάπηπμε. Ζ κέζσ ηεο εθπαίδεπζεο βειηίσζε ησλ ηθαλνηήησλ ηνπ αηφκνπ, απνηειεί ην ππφβαζξν γηα ηελ πξνψζεζε ηνπ θαη ζε άιιεο (θαη αλψηεξεο ζέζεηο. 29

Ζ δηαδηθαζία ηεο εθπαίδεπζεο πεξηιακβάλεη ηα αθφινπζα βαζηθά ζηάδηα : Σνλ πξνζδηνξηζκφ ηνλ εθπαηδεπηηθψλ αλαγθψλ Σε ζρεδίαζε θαη εθαξκνγή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πξνγξάκκαηνο θαη Σελ αμηνιφγεζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πξνγξάκκαηνο. (Υξήζηνπ Γ. Φιψξνπ, 1993) Ο πποζδιοπιζμόρ ηον εκπαιδεςηικών αναγκών μποπεί να πποέπσεηαι από: 1. Σηο δηαθνξέο ηνπ είδνπο, ηνπ εχξνπο θαη ηνπ βάζνπο ησλ γλψζεσλ πνπ έρνπλ νη λενπξνζιακβαλφκελνη ππάιιεινη ζε ζρέζεηο κε ηηο εηδηθέο απαηηήζεηο ηνπ επαγγέικαηνο πνπ πξφθεηηαη λα αθνινπζήζνπλ. 2. Σελ πξφνδν ηεο ηερλνινγίαο πνπ δηαθνξνπνηεί ζπλερψο ηηο απαξαίηεηεο ζε θάζε επηρείξεζε εηδηθφηεηεο θαη ην απαηηνχκελν είδνο γλψζεσλ ζε θάζε εηδηθφηεηα. 3. Σελ αιιαγή ηνπ αληηθεηκέλνπ εξγαζίαο νξηζκέλσλ εξγαδφκελσλ, πνπ επηβάιιεηαη γηα λα πξνζαξκνζζεί θαιχηεξα ην είδνο ησλ γλψζεσλ θαη εκπεηξηψλ ηνπο ζηηο αλάγθεο ηεο επηρείξεζεο. 4. Σηο πξναγσγέο ησλ εξγαδνκέλσλ ζε ζέζεηο κε κεγαιχηεξεο επζχλεο, πνπ θαζηζηνχλ απαξαίηεηε ηφζν ηελ πεξαηηέξσ εκβάζπλζε ζην εξγαζηαθφ αληηθείκελν, φζν θαη ηελ εθπαίδεπζε ζε ζέκαηα ππνθίλεζεο, εγεζίαο, επηθνηλσλίαο, δπλακηθήο ησλ νκάδσλ θ.ιπ. 5. Σελ αληηζηνηρία κεηαμχ ησλ πξνδηαγξαθψλ ζέζεσλ εξγαζίαο θαη ησλ ζπγθεθξηκέλσλ γλψζεσλ, εκπεηξηψλ θαη ηθαλνηήησλ κηαο δεδνκέλεο ζχλζεζεο πξνζσπηθνχ. 6. Σηο ιεηηνπξγηθέο αλαπξνζαξκνγέο θαη ηηο νξγαλσηηθέο αλαδηαξζξψζεηο πνπ επηβάιινληαη απφ ηνλ αλαπξνζακαηνιηζκφ ησλ ζηξαηεγηθψλ ζηφρσλ ηεο επηρείξεζεο. Απηέο ζπλεπάγνληαη αιιαγέο ζηηο πεξηγξαθέο θαη πξνδηαγξαθέο θάζε ζέζεο εξγαζίαο. 7. Σνλ αλαγθαίν εκπινπηηζκφ ησλ γεληθφηεξσλ γλψζεσλ ηνπ πξνζσπηθνχ κε ηηο λεφηεξεο εμειίμεηο ηεο επηζηήκεο θαη ηεο ηερλνινγίαο θαη κε ηηο αιιαγέο πνπ ζπληεινχληαη ζην κίθξν- θαη καθξννηθνλνκηθφ θαη θνηλσληθφ πεξηβάιινλ. Ζ επηκφξθσζε ζε ζέκαηα γεληθφηεξεο ππνδνκήο ζε γλψζεηο είλαη απαξαίηεηε γηα ηε βαζχηεξε θαηαλφεζε ησλ αιιεινζπζρεηηζκψλ ησλ επηκέξνπο πξνβιεκάησλ κε θάζε εμεηδηθεπκέλν αληηθείκελν εξγαζίαο. (Υαξάιακπνο Καλειιφπνπινο, 1990) 30

Η ζσεδίαζη και εθαπμογή ηος ππογπάμμαηορ εκπαίδεςζηρ : Σν ζηάδην απηφ πεξηιακβάλεη ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ κεζφδσλ εθπαίδεπζεο, ηελ επηινγή ησλ δηδαθηέσλ αληηθεηκέλσλ θαη ηελ δηεμαγσγή ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Μεηαμχ ησλ κεζφδσλ εθπαίδεπζεο πεξηιακβάλνληαη νη δηαιέμεηο, νη πξνβνιέο βηληενηαηληψλ, ε αλάιπζε ξφισλ θαη ε πξαθηηθή άζθεζε ζηελ εξγαζία. Η αξιολόγηζη ηος ππογπάμμαηορ εκπαίδεςζηρ: απνηειεί ην ηξίην ζηάδην ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Καηά απηφ ην ζηάδην ζπληειείηε κέηξεζε ηνπ απνηειέζκαηνο ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο θαη παξαβνιή πξνο ηνπο αληηθεηκεληθνχο ζθνπνχο. «Έλαο ηξφπνο αμηνιφγεζεο ηεο εθπαίδεπζεο είλαη ν πξνζδηνξηζκφο ησλ αληηδξάζεσλ, εθείλσλ πνπ παξαθνινχζεζαλ ην πξφγξακκα, απφ ηηο νπνίεο πξνθχπηνπλ ζπκπεξάζκαηα πεξί ηνπ εάλ ζεσξνχλ ρξήζηκε ή φρη ηελ εθπαίδεπζε. Χο θξηηήξηα ρξεζηκνπνηνχληαη επίζεο α) ε αιιαγή ηεο ζπκπεξηθνξάο πξνο ηνλ πξντζηάκελν θαη πξνο ηνπο πθηζηάκελνπο θαη β) ν βαζκφο βειηίσζεο ηεο απφδνζεο.»(υξήζηνπ Γ. Φιψξνπ, 1993, ζει.363) Με ηελ εθπαίδεπζε φπσο είλαη γλσζηφ επηηπγράλεηαη αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο ησλ εξγαδνκέλσλ. Δπίζεο κε ηελ εθπαίδεπζε επηηπγράλεηαη κείσζε ηνπ θφζηνπο θαη αχμεζε ησλ θεξδψλ ηεο επηρείξεζεο. Με ηελ αχμεζε ηεο απφδνζεο ηεο εξγαζίαο, νη εξγαδφκελνη βειηηψλνπλ ηηο απνδνρέο ηνπο θαη κεηψλνπλ ηηο πηζαλφηεηεο αληηθαηάζηαζεο ηνπο (απφιπζεο ηνπο). Σέινο κε ηελ εθπαίδεπζε απινπνηείηαη ε εξγαζία ηεο δηεχζπλζεο θαη κεηψλεηαη ν ρξφλνο επίβιεςεο. Σν πξνζσπηθφ πνπ εθπαηδεχεηαη απφ ηηο επηρεηξήζεηο είλαη δπλαηφ λα ηαμηλνκεζεί ζηηο πην θάησ θαηεγνξίεο : a) ην λέν πξνζσπηθφ ρσξίο πείξα. b) ην λέν πξνζσπηθφ κε πείξα. c) ην θαλνληθφ πξνζσπηθφ. Εκπαίδεςζη νέος πποζωπικού σωπίρ πείπα : Γηα ηελ εθπαίδεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ απηνχ, γίλεηαη πξψηα πξνζπάζεηα λα ηνπ δνζεί κηα γεληθή εηθφλα ζρεηηθά κε ηελ νξγάλσζε ηεο επηρείξεζεο, δειαδή, λα ελεκεξσζεί γηα ηηο δηάθνξεο πνιηηηθέο ηηο επηρείξεζεο, φπσο π.ρ. ηελ πνιηηηθή πνπ αθνινπζεί ζηα απνζέκαηα, ζηηο πηζηψζεηο, ζηηο εθπηψζεηο, ζηηο απνπζίεο απφ ηελ εξγαζία, θαζψο επίζεο θαη γηα ηνπο θαλνληζκνχο αζθάιεηαο, ηε ρξήζε δηάθνξσλ κεραλεκάησλ θ.ιπ. 31