ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΥ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΤΕΥΧΟΣ 26 ΙΟΥΝΙΟΣ 2018 ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ωρεά από τον Σύνδεσµο Εastern Cyprus Ladies Επιστηµονική ηµερίδα για τον κοινωνικό ρόλο του Φαρµακοποιού Σελ. 2 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΝΕΑ Εκτίµηση της ποιότητας ζωής ασθενών µε καρκίνο του πρωκτού Σελ. 4 THE WALL GALLERY Η τέχνη ως μέσο στήριξης των ασθενών με καρκίνο Πρωτοπορεί το Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύπρου Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 20 χρόνων λειτουργίας, το Ογκολογικό Κέντρο σε συνεργασία με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό ABR (Alternative Brains Rule) και τη στήριξη της Τράπεζας Κύπρου, δημιούργησε το πρωτοποριακό έργο «Τhe Wall Gallery», με στόχο να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών του. Τα σύγχρονα κέντρα υγείας σε όλο τον κόσμο στρέφονται προς την τέχνη για να δημιουργήσουν ένα θεραπευτικό περιβάλλον. Η όλη πρωτοβουλία ξεκίνησε από τους νοσηλευτές του Κέντρου όταν διαπιστώθηκε ότι θα ήταν προς όφελος των ασθενών να δημιουργηθεί μια όμορφη θέα. Στο «The Wall Gallery» θα εκτίθενται έργα από διάφορες μορφές τέχνης, από καταξιωμένους και ανερχόμενους Κύπριους εικαστικούς. Ο πρώτος καλλιτέχνης που κοσμεί με το έργο του το «Τhe Wall Gallery» είναι ο φωτογράφος Silvio Augusto Rusmigo. Σελ. 3 Σύγχρονες εξελίξεις και πρότυπα ποιότητας στη φαρµακοθεραπεία καρκινοπαθών Σελ. 5 ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ Ο καρκίνος µπορεί να θεραπευτεί φτάνει να µην τα παρατάς ποτέ Η µαρτυρία ενός καρκινοπαθούς, η δύναµη της θέλησης και της πίστης Σελ. 6 ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ Δίπλα στους ασθενείς και τους συγγενείς τους Σελ. 7 ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ Σελ. 8 Ο ρόλος της ακτινοθεραπείας στην αντιμετώπιση του καρκίνου Bank of Cyprus Oncology Centre www.bococ.org.cy
EΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Δωρεά από τον Σύνδεσμο Εastern Cyprus Ladies Αντιπροσωπεία του Συνδέσμου Eastern Cyprus Ladies, επισκέφθηκε το Κέντρο στις 15 Φεβρουαρίου 2018, για την παράδοση συστήματος τηλεδιάσκεψης για τις δύο αίθουσες συνεδριάσεων του Ογκολογικού Κέντρου, αξίας περίπου 9.000. H δωρεά αυτή χρηματοδοτήθηκε μέσα από εκδηλώσεις του Συνδέσμου. Το σύστημα θα χρησιμοποιηθεί από τους ιατρούς του Κέντρου για τηλεδιασκέψεις με συναδέλφους τους από άλλες πόλεις ή/και από το εξωτερικό, κατά τη διάρκεια των συναντήσεων των ογκολογικών συμβουλίων/πολυθεματικών ομάδων (MDTs Multidisciplinary Teams). Τα ογκολογικά συμβούλια είναι συναντήσεις ιατρών από διάφορες ειδικότητες για να αποφασίσουν συλλογικά για τη διαχείριση των ασθενών για τις πλείστες κακοήθειες. Την αντιπροσωπεία καλωσόρισαν η Πρόεδρος του Διοιητικού Συμβουλίου του Κέντρου κα Ανδρούλα Βασιλείου και ο Γενικός Διευθυντής του Κέντρου κ. Πάνος Εργάτουδης, οι οποίοι εξέφρασαν την εκτίμησή τους για τη δωρεά. Κατά την παράδοση παρόντες ήταν και ο Διευθυντής της εταιρείας AV Solutions που παρέσχε και εγκατέστησε το σύστημα, κ. Νίκος Ευστρατίου και ο Διευθυντής Πωλήσεων και Επιχειρήσεων της εταιρείας κ. Γιώργος Φυλάκτου. Επιστημονική ημερίδα για τον κοινωνικό ρόλο του Φαρμακοποιού Ο πολύπλευρος ρόλος του φαρμακοποιού στην κοινωνία, ήταν το θέμα Επιστημονικής Ημερίδας με τίτλο: «Ο Κοινωνικός Ρόλος του Φαρμακοποιού», που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο 2017 από το Τμήμα Επιστημών Ζωής (Φαρμακευτική) του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, σε συνεργασία με τη Μη Κερδοσκοπική Εθελοντική Οργάνωση «Φαρμακοποιοί του Κόσμου Κύπρου», υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας, την υποστήριξη του Παγκύπριου Φαρμακευτικού Συλλόγου και χορηγό τη φαρμακευτική εταιρία MSD. Απευθυνόταν σε φοιτητές και επαγγελματίες του κλάδου και στόχευε στην παρουσίαση ανάγκης ευαισθητοποίησης των λειτουργών υγείας γύρω από θέματα που έχουν σχέση με τον εθελοντισμό, αλλά και συγχρόνως στην προβολή τοπικών και διεθνών ενεργειών κοινωνικής προσφοράς του φαρμακευτικού κλάδου. Τα θέματα που παρουσιάστηκαν στην ημερίδα ήταν: > To ανθρωπιστικό έργο των Φαρμακοποιών του Κόσμου Ελλάδος και Κύπρου, στην Ελλάδα, Κύπρο και στο εξωτερικό, μέσω διεθνών αποστολών, με σκοπό την παροχή βοήθειας και δωρεάν ιατροφαρμακευτικού υλικού σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού. > «Ακαδημαϊκή Κοινωνική Ευθύνη» από ακαδημαϊκό εκπρόσωπο του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου. > «Η κοινωνική ευθύνη του Φαρμακοποιού στη Δημόσια Υπηρεσία» από εκπρόσωπο του Υπουργείου Υγείας > «Ο κοινωνικός ρόλος του φαρμακοποιού μέσα από το ιδιωτικό Φαρμακείο» από τον Φαρμακευτικό Σύλλογο Λεμεσού. > «Η Κοινωνική Εταιρική Ευθύνη στον χώρο της Κυπριακής Φαρμακοβιομηχανίας» από εκπροσώπους των φαρμακευτικών εταιρειών Medochemie και Remedica. Διαμάντω Παναγιωτίδου, Φαρμακοποιός diamanto.panayiotidou@bococ.org.cy Ενημερωτικό Δελτίο Ογκολογικού Κέντρου Τράπεζας Κύπρου ISSN 1986-4728 (print) ISSN 1986-4736 (online) Λεωφόρος Ακροπόλεως 32, 2006 Στρόβολος, Λευκωσία Tηλ.: 22847302, Φαξ: 22511870, email: oncology@bococ.org.cy Οι τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες υποστηρίζονται από τη Συντακτική Επιτροπή Δρ. Βασίλης Βασιλείου, Δρ. Πέτρος Πολυβίου, Δρ. Γιόλα Μάρκου, Ανδριάνα Περατικού, Πέτρος Μιχαηλούδης, Διαμάντω Παναγιωτίδου, Δημήτρης Νικολάου Επιμέλεια-παραγωγή: Άλφα Δημιουργική, www.alfa.com.cy Εκτύπωση: Τυπογραφεία Κ. Γιαλλούρης & Υιοί Λτδ. 2
TO ΘΕΜΑ THE WALL GALLERY Μία θεραπευτική καλλιτεχνική πρόταση από τους ΑΒR στον τοίχο του Ογκολογικού Κέντρου Εδώ και αρκετές μέρες, μπορείτε να παρατηρήσετε ακόμη και από τον δρόμο το φωτογραφικό έργο «Στον ρυθμό του νησιού μας» από τον φωτογράφο Silvio Augusto Rusmigo. Το έργο κοσμεί τον εξωτερικό χώρο, ο οποίος βρίσκεται απέναντι από τα παράθυρα των δωματίων των εσωτερικών ασθενών του Ογκολογικού Κέντρου. Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί την έναρξη ενός από πολλούς εικαστικούς «διαλόγους» που θα παρουσιαστούν στον συγκεκριμένο χώρο που πήρε το όνομα «The Wall Gallery», αφού θα λειτουργεί όπως μία γκαλερί τέχνης. Αυτή η δράση, ήρθε από την ομάδα μας ΑBR (Alternative Brains Rule), σε συνεργασία με την Τράπεζα Κύπρου, μετά από την ανάγκη που προέκυψε από το Ογκολογικό Κέντρο για τη σύλληψη ενός έργου που θα συνέβαλλε στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών του Κέντρου. Στόχος της ομάδας είναι πάντοτε να δημιουργεί και να παρουσιάζει καινοτόμες δραστηριότητες που εμπλουτίζουν και επηρεάζουν θετικά την πολιτιστική σκηνή του νησιού μας. Με ποικίλες πολυεπιστημονικές δράσεις στο ενεργητικό μας, όταν μας ανατέθηκε η πρόκληση από το Ογκολογικό Κέντρο, ξέραμε ότι έπρεπε να ερευνήσουμε εις βάθος αυτή την ανάγκη και να επιστρέψουμε με κάτι «επαναστατικό», πάντοτε με ευαισθησία και σεβασμό προς τους ασθενείς. Μέσα από την έρευνά μας, διαπιστώσαμε ότι τα νοσοκομεία ανά τον κόσμο, στρέφονται προς την τέχνη ως μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας να δημιουργηθεί ένα θεραπευτικό περιβάλλον, καθώς φαίνεται ότι η τέχνη, οποιασδήποτε μορφής, καλεί τον δέκτη, αλλά και τον δημιουργό της, να εκφράσει και να διαχειριστεί τα συναισθήματά του και το στρες. Ιδιαίτερα, οι ασθενείς συχνά φαίνεται να προτιμούν τα τοπία και να ηρεμούν γενικότερα με εικόνες από τη φύση, ενώ η αφηρημένη τέχνη φαίνεται να προκαλεί στρες στους ασθενείς. Αποφασίσαμε λοιπόν ότι θα δημιουργούσαμε έναν μηχανισμό, που θα μπορούσε να φιλοξενήσει πολλές μορφές τέχνης, όπως μια γκαλερί. Έτσι, καταλήξαμε στο prοject «The Wall Gallery». Μελετήσαμε πως λειτουργούν οι γκαλερί ανά τον κόσμο, πως διαμορφώνονται, πως φωτίζονται, ποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά έχουν και τα εφαρμόσαμε στον τοίχο που βλέπετε έξω από το Ογκολογικό Κέντρο. H κύρια πρόθεσή μας ήταν οι ασθενείς να μπορούν να βλέπουν κάτι διαφορετικό από τα παράθυρα των δωματίων τους και η κλίμακα του μεγέθους του έργου να είναι τόσο μεγάλη που να φαίνεται σαν μια πραγματική θέα, σαν ένα πραγματικό τοπίο, έξω από το παράθυρο του καθενός. Στόχος μας είναι κάθε χρονιά το «The Wall Gallery» να φιλοξενεί μια διαφορετική μορφή τέχνης από καταξιωμένους και ανερχόμενους Κύπριους εικαστικούς, των οποίων τα έργα ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές που θέτει η μελέτη για ένα θεραπευτικό περιβάλλον. Ο πρώτος καλλιτέχνης που κλήθηκε να κοσμήσει με το έργο του το «Τhe Wall Gallery» είναι ο φωτογράφος Silvio Augusto Rusmigo, o oποίος καταφέρνει πάντοτε να απαθανατίσει τη φύση και τα τοπία της Κύπρου με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο. Με τις τρεις φωτογραφίες που κινούνται «Στον ρυθμό του νησιού μας», ελπίζουμε ότι οι ασθενείς θα καταφέρουν να αισθανθούν πιο ήρεμοι κοιτάζοντας έξω από το παράθυρό τους. Ως ΑBR, ελπίζουμε ότι αυτό το έργο θα βάλει έστω ένα λιθαράκι στην προσπάθεια ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με τον καρκίνο και τη λειτουργία του Ογκολογικού Κέντρου και παράλληλα θα λειτουργήσει ως χώρος δημιουργίας για τους ανθρώπους του καλλιτεχνικού κόσμου που ανταποκρίθηκαν θερμά, ώστε να εκφράσουν την κοινωνική τους αλληλεγγύη αλλά και να προσφέρουν ηθική υποστήριξη στους καρκινοπαθείς και τις οικογένειές τους, μέσω της τέχνης τους. 3
EΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΝΕΑ ΕΙΔΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ (EORTC) Εκτίμηση της ποιότητας ζωής ασθενών με καρκίνο του πρωκτού Η ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο είναι στις μέρες μας πολύ σημαντική και έχει ιδιαίτερη αξία εάν σκεφτούμε πως όλο και περισσότεροι ασθενείς βγαίνουν νικητές μέσα από τη μάχη με τη νόσο τους. Μετά από την επιβίωση, η ποιότητα ζωής είναι η αμέσως επόμενη σημαντικότερη παράμετρος που αξιολογείται κατά τη διάρκεια των θεραπειών και παρακολούθησης των ασθενών. Η εκτίμησή της, δίνει τη δυνατότητα ανάδειξης πτυχών της ποιότητας ζωής των ασθενών που έχουν επηρεαστεί από πιθανές παρενέργειες, την υποστήριξη των ασθενών και τη βελτίωση των Δρ. Βασίλης Βασιλείου Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος vasilis.vasiliou@bococ.org.cy θεραπευτικών στρατηγικών. Για το λόγο αυτό περιλαμβάνεται ανελλιπώς στις σύγχρονες προοπτικές κλινικές μελέτες. Η ομάδα της EORTC που ασχολείται με την ποιότητας ζωής, είναι ερευνητές ενεργοί στη δημιουργία και στάθμιση ερωτηματολογίων που αφορούν τόσο τις γενικές πτυχές της ποιότητας ζωής των καρκινοπαθών (ερωτηματολόγιο QLQ C30), όσο και την ποιότητα ζωής ασθενών με κοινά χαρακτηριστικά ή με το ίδιο νόσημα (για παράδειγμα καρκίνο του ορθού, μαστού, πνεύμονα κτλ). Το Ογκολογικό Κέντρο συμμετέχει ανελλιπώς στις εργασίες και τα ερευνητικά πρωτόκολλα της ομάδας αυτής από το 2010 και έχει συμβάλει στη δημιουργία πολλών εξειδικευμένων ερωτηματολογίων, όπως αυτά της ικανοποίησης ασθενών στην παροχή υπηρεσιών, των ηλικιωμένων, των ασθενών με οστική ή εγκεφαλική νόσο και των επιβιωσάντων μετά από διάγνωση και θεραπεία κακοήθων νεοπλασιών. Εκτός από την ενεργή συμμετοχή, η ερευνητική ομάδα του Κέντρου έχει προτείνει και ηγείται της δημιουργίας ερωτηματολογίου ασθενών με καρκίνο του πρωκτού που υποβάλλονται σε ριζική άκτινοχημειοθεραπεία. Οι ασθενείς αυτοί αντιμετωπίζουν σημαντικού βαθμού τοξικότητα που επηρεάζει ανέφικτα την ποιότητα ζωής τους. Η προσπάθεια αυτή έχει αγκαλιαστεί από ερευνητές αξιόλογων κέντρων του εξωτερικού, όπως τα πανεπιστήμια Leeds, St. James και Mount Vernon στο Λονδίνο, Όσλο Νορβηγίας και Sunny Brook στον Καναδά. Είμαστε υπερήφανοι που τα αποτελέσματα της όλης διαδικασίας και του τελικού ερωτηματολογίου, που αποτελείται από 27 ερωτήσεις (ANL27), έχουν πρόσφατα δημοσιευτεί στο έγκριτο περιοδικό ογκολογίας Radiotherapy and Oncology. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στους ασθενείς, που με την οικιοθελή συμβολή τους βοήθησαν στην επιτυχή ολοκλήρωση της προσπάθειας αυτής. 4
EΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΝΕΑ Σύγχρονες εξελίξεις και πρότυπα ποιότητας στη φαρμακοθεραπεία καρκινοπαθών Φαρμακοποιοί, μέλη του European Society of Oncology Pharmacists (ESOP) από όλη την Ευρώπη ξεκίνησαν μία επίπονη εργασία για τη συγγραφή των προτύπων ποιότητας στην φαρμακευτική ογκολογία. Η πρώτη προσπάθεια έγινε το 2001, μετά τη διαπίστωση ότι δεν υπήρχαν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες γραπτοί κανονισμοί ή και νομοθεσία για τη φαρμακευτική ογκολογία. Τα πρότυπα αυτά εξελίχθηκαν το 2004 και οριστικοποιήθηκαν σε συνάντηση στο Λουξεμβούργο, παρουσία της τότε Ευρωπαϊκής Επιτρόπου για την Υγεία κας Ανδρούλας Βασιλείου. Τα QuapoS3 εκδόθηκαν στα αγγλικά και μεταφράστηκαν σε 15 διαφορετικές γλώσσες τα οποία βρίσκονται στην ιστοσελίδα του οργανισμού www. esop.eu. Ακολούθησε συντονισμένη προσπάθεια για την έκδοση των νέων προτύπων, Quapos6. Για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκε μία κεντρική και συντονιστική ομάδα από φαρμακοποιούς από διάφορες χώρες. Συνολικά καταγράφηκαν 6 κεφάλαια τα οποία αφορούσαν τη διαχείριση ποιότητας και κινδύνων, την κεντρική μονάδα διάλυσης, τα μέτρα προστασίας από τα αντικαρκινικά φάρμακα, τη συνταγογράφηση της αντικαρκινικής θεραπείας και το φαρμακευτικό τμήμα ως κέντρο συντονισμού υπηρεσιών στην ογκολογία. Το κεφάλαιο 6 ανέλαβε η υπογράφουσα και αφορά τη φαρμακευτική φροντίδα των καρκινοπαθών ασθενών μέσω της εφαρμογής των υπηρεσιών κλινικής φαρμακευτικής και της διεπιστημονικής συνεργασίας με άλλους επαγγελματίες υγείας. Τα μέλη της συντονιστικής ομάδας (QuapoS committee) συναντήθηκαν στις 2 Ιανουαρίου 2018 στο Αμβούργο όπου συζητήθηκαν όλα τα πρότυπα τα οποία και καταγράφηκαν. Ακολούθως τα πρότυπα παρουσιάστηκαν από τον επικεφαλή της κάθε ομάδας προς τους εκπροσώπους των χωρών μελών του ESOP, στις Βρυξέλλες στις 16 Μαρτίου 2018. Τα πρότυπα συζητήθηκαν και ψηφίστηκαν ομόφωνα. Στην Κύπρο, τα πρότυπα ποιότητας παρουσιάστηκαν στις 25 Απριλίου 2018 σε ημερίδα η οποία διοργανώθηκε από το Τμήμα Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Frederick και το Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύπρου με τίτλο «Σύγχρονες εξελίξεις και πρότυπα ποιότητας στη φαρμακοθεραπεία καρκινοπαθών ασθενών». Η ημερίδα έγινε στα πλαίσια της συνεργασίας του Τμήματος Φαρμακευτικής με το ΟΚΤΚ το οποίο εκπαιδεύει μεταπτυχιακούς φοιτητές για απόκτηση διπλώματος Κλινικής Φαρμακευτικής. Επίσης παρουσιάστηκαν από τους ογκολόγους του Κέντρου Δρ. Γιόλα Μάρκου και Δρ. Δημήτρη Παπαμιχαήλ, οι νεότερες εξελίξεις στον τομέα του καρκίνου του Σταυρούλα Θεοφάνους-Κιτηρή Προϊστάμενη Φαρμακείου stavroula.kitiri@bococ.org.cy μαστού και παχέος εντέρου, αντίστοιχα. Μήνυμα της ημερίδας ήταν ο πολυδιάστατος ρόλος των επαγγελματιών υγείας στη θεραπεία καρκινοπαθών ασθενών. Ακολούθως παρουσιάστηκαν από την υπογράφουσα και συζητήθηκαν τα Ευρωπαϊκά πρότυπα ποιότητας στο Πανελλήνιο Συνέδριο των Νοσοκομειακών Φαρμακοποιών (ΠΕΦΝΙ) στις 13 Μαΐου 2018 με θέμα: Βαδίζοντας προς το κοινό Ευρωπαϊκό όραμα μέσω εφαρμογής των νεότερων προτύπων ποιότητας για τη Φαρμακευτική Ογκολογία στην Ευρώπη. Τα Ευρωπαϊκά πρότυπα ποιότητας για τη φαρμακευτική ογκολογία αναμένονται να εκδοθούν επίσημα το έτος 2019. 5
ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ Ο καρκίνος μπορεί να θεραπευτεί φτάνει να μην τα παρατάς ποτέ Η μαρτυρία ενός καρκινοπαθή, η δύναμη της θέλησης και της πίστης Αφού μου ζητήθηκε, με μεγάλη μου χαρά και συνάμα ταπεινότητα, καταθέτω τη δική μου μαρτυρία για τα βιώματα και τις εμπειρίες μου από τη στιγμή που έμαθα ότι είχα καρκίνο του στομάχου. Η πρώτη διάγνωση έγινε το καλοκαίρι του 2011, μετά από γαστροσκόπηση που μου έκανε η Δρ. Δώρα Δημητρίου, γιατί ένιωθα κάψιμο στο στομάχι, το οποίο με τον καιρό γινόταν και πιο έντονο. Στο πρώτο άκουσμα του καρκίνου κυριολεκτικά χάθηκε η γη κάτω από τα πόδια μας. Μέχρι και εκείνη την ημέρα ξέραμε ότι ο καρκίνος είναι κάτι το οποίο δεν θεραπεύεται και αυτό φυσικά μας είχε ρίξει τελείως ψυχολογικά. Ο πρώτος ιατρός που επισκεφθήκαμε δεν μας έδωσε πολλές ελπίδες και τότε πήρα την απόφασή μου: αφού ήταν όλα τόσο αρνητικά, δεν θα έκανα τίποτα και θα προσπαθούσα στον λίγο χρόνο που μου έμενε να κάνω κάτι που θα μου άλλαζε τη διάθεση. Αγόρασα ένα ποδήλατο και ξεκίνησα να κάνω πλέον, αποφάσισα να ασχοληθώ με τον αθλητισμό και την ποδηλασία. Έχω κάνει δύο φορές τον γύρο της Κύπρου με το ποδήλατό μου. Κάθε μέρα στέλνω το δικό μου μήνυμα στον κόσμο που περνά το ίδιο μαρτύριο που πέρασα κι εγώ, ότι ο καρκίνος ΜΠΟΡΕΙ να θεραπευτεί φτάνει να ΜΗΝ τα παρατάς ποτέ και να έχεις μέσα σου πίστη και ελπίδα. Έκανα αμέτρητους αγώνες δρόμου και μαραθώνιους και σε κάθε τερματισμό γυρίζω στον ουρανό και αφιερώνω την κάθε μου νίκη στον αείμνηστο γιατρό μου Δημήτρη Χαραλαμπίδη. Ό,τι και αν κάνω, το χρωστάω σε όλους τους γιατρούς μου και σε όλο το προσωπικό του Ογκολογικού Κέντρου και του Αρεταίειου Νοσοκομείου. Κάθε αγώνα που συμμετέχω, τον αφιερώνω σε όλους τους ασθενείς που δίνουν την δικιά τους μάχη με τον καρκίνο. Πέτρος Στυλιανού ποδηλασίες προς τον Ακάμα και συνάμα ψάρευα. Μετά από πιέσεις των δικών μου, επισκέφτηκα τον χειρούργο Δημήτρη Χαραλαμπίδη, ένα εξαίρετο επιστήμονα που από την πρώτη κιόλας στιγμή με αγκάλιασε και κατάφερε να με μεταπείσει να κάνω πιο εξειδικευμένες εξετάσεις. Στη συνέχεια επισκέφθηκα τον χειρουργό Μιχάλη Θεοφάνους και μετά από ένα επιτυχημένο χειρουργείο ακολούθησε μια σειρά από χημειοθεραπείες και ακτινοθεραπείες στο Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύπρου. Στο Ογκολογικό Κέντρο υπάρχει αγάπη και φροντίδα που σε κάνει να ξεχνάς τον πόνο σου και σου δίνουν δύναμη να συνεχίσεις. Ο ιατρός μου Δρ. Βασίλης Βασιλείου και όλοι εκεί, με αγκάλιασαν με στοργή από την πρώτη στιγμή μέχρι την ολοκλήρωση των θεραπειών μου. Έχοντας αποθεραπευτεί 6
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Υπηρεσία Ψυχολογικής Στήριξης Δίπλα στους ασθενείς και τους συγγενείς τους Μέρος της αλυσίδας των υπηρεσιών του Ογκολογικού Κέντρου, αποτελεί η υπηρεσία ψυχολογικής στήριξης. Το Κέντρο εναρμονίζεται με επιστημονικά δεδομένα και διεθνείς οργανισμούς που προτείνουν ότι η ψυχολογική παρέμβαση από εξειδικευμένους σε θέματα ογκολογίας, επαγγελματίες ψυχικής υγείας, θα έπρεπε να είναι αναπόσπαστο κομμάτι στην παροχή φροντίδας του ογκολογικού ασθενή και του περιβάλλοντός του. Κάθε άτομο και οικογένεια επιστρατεύουν τις δικές τους δυνάμεις για να προσαρμοστούν σε φυσιολογικά συναισθήματα θλίψης, θυμού, φόβου κλπ, από τις αλλαγές που έρχονται με την εμπειρία του καρκίνου, σε όλους τους ρόλους της ζωής (γονιού, εργαζόμενου, συντρόφου, φίλου, παιδιού κλπ). Συναισθήματα και αλλαγές που άλλοτε φαίνεται εφικτό να διαχειριστούν, να «αντέξουν», και άλλοτε μπορεί να οδηγήσουν σε αισθήματα απομόνωσης, μοναξιάς και αίσθησης έλλειψης βοήθειας. Τα συναισθήματα ποικίλλουν, εναλλάσσονται και συχνά επιδρούν στην επικοινωνία των μελών της οικογένειας. Η συζήτηση με ψυχολόγο μπορεί να είναι βοηθητική, ώστε ασθενείς και οικείοι να ενισχύσουν τις προσωπικές τους δυνάμεις και σχέσεις για μία καλύτερη ψυχολογική προσαρμογή στην εμπειρία αυτή. Συνεπώς, η επαφή με την ψυχολόγο του Κέντρου, δεν αφορά ψυχιατρικές διαταραχές, όπως π.χ. κατάθλιψη, αλλά μάλλον περισσότερο μία αίσθηση «ψυχολογικής δυσφορίας», που φυσιολογικά μπορεί να συνοδεύει την εμπειρία του καρκίνου, όπως προτείνεται και στη διεθνή βιβλιογραφία, ως απόρροια των αλλαγών στους ρόλους και στην καθημερινότητα. Συχνές λοιπόν, οι ερωτήσεις π.χ. «Πώς θα το πω στα παιδιά μου;», «Πώς να βοηθήσω τον/την σύζυγό που νόσησε;», «Πώς διαχειρίζομαι τη θλιμμένη μου διάθεση;», «Πώς αντέχω την υποτροπή και τις θεραπείες;», oι οποίες οδηγούν στις συναντήσεις με ψυχολόγο. Σχετικά με την υπηρεσία: Ζωή Γιαννούση, MSc, PhD Ψυχολόγος zoe.giannousi@bococ.org.cy» Προσφέρεται σε όσους ασθενείς ή μέλη οικογένειας το ζητήσουν, ή παραπέμπονται από τον/την ιατρό.» Περιλαμβάνει ατομικές ή/και οικογενειακές συναντήσεις.» Αφορά όλα τα στάδια της νόσου.» Οι συναντήσεις πραγματοποιούνται κυρίως σε εξωτερικά ραντεβού, αλλά και κατά την εσωτερική νοσηλεία ασθενών όταν κρίνεται αναγκαίο.» Προχωρά σε περαιτέρω παραπομπή σε ειδικούς ψυχικής υγείας άλλων ειδικοτήτων, ή σε συναδέλφους των συνδέσμων, όταν κρίνεται απαραίτητο (π.χ. ασθενείς από άλλες επαρχίες).» Οι πληροφορίες που ανταλλάσσονται είναι εμπιστευτικές. Αν είστε ασθενής ή μέλος οικογένειας, μπορείτε είτε να ζητήσετε παραπομπή από τον/την ιατρό σας, είτε να τηλεφωνήσετε για ραντεβού στο 22847406. 7
MYΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ Ο ρόλος της ακτινοθεραπείας στην αντιμετώπιση του καρκίνου H Ακτινοθεραπεία εφαρμόζεται με χρήση διεισδυτικών ακτινών αποτελούμενων από ψηλής ενέργειας κύματα. Αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Σχεδόν ο ένας στους δύο ασθενείς υποβάλλεται σε αυτή κατά την πορεία της νόσου του. Τοποθετείται στη δεύτερη θέση μετά τη χειρουργική, ως προς τη σημαντικότητά της, σε σχέση με την επίτευξη πλήρους ίασης, με συμβολή περίπου 40%. Έχει επίσης πολύ καλά αποτελέσματα στην ανακουφιστική αντιμετώπιση και θα πρέπει να είναι διαθέσιμη σε όλους τους καρκινοπαθείς. Είναι άκρως οικονομικά αποδοτική. Η ακτινοβολία αποκαλείται ιοντίζουσα επειδή σχηματίζει ιόντα (ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια), που εναποθέτουν την ενέργειά τους στα κύτταρα των ιστών από τους οποίους διέρχονται. Η ενέργεια αυτή μπορεί να καταστρέψει άμεσα Δρ. Δημήτρης Ανδρεόπουλος Διευθυντής Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας & Ακτινοδιαγνωστικής demetris.andreopoulos@bococ.org.cy Για αυτό το λόγο υιοθετήσαμε και εφαρμόζουμε διεθνώς αναγνωρισμένα πρωτόκολλα ελέγχου ασφάλειας και ποιότητας. Έχουμε κατά καιρούς υποβληθεί επιτυχώς σε εξωτερικούς ελέγχους (external audits) από διεθνώς αναγνωρισμένους οργανισμούς, όπως πχ. τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΑΕ). Στην 20ετη λειτουργία μας σαν Κέντρο έχουμε καταφέρει, ως μοναδικός μέχρι πρόσφατα παροχέας, να ανταπεξέλθουμε στις ανάγκες των ασθενών που είχαν την απόλυτη ένδειξη και είχαν παραπεμφθεί για ακτινοθεραπεία, χωρίς καθυστερήσεις ή παρατεταμένη αναμονή. Αναλόγως των αναγκών, το ωράριο λειτουργίας του τμήματος ακτινοθεραπευτικής ογκολογίας διαμορφωνόταν τοιουτοτρόπως, ούτως ώστε κανείς ασθενής να μην μένει χωρίς θεραπεία. Έχοντας σαν γνώμονα το καλό συμφέρον των ασθενών μας, ανεξαρτήτως ημέρας και ώρας, προσφέραμε πάντοτε την καλύτερα αποδεκτή θεραπευτική αγωγή. Συνεχίζοντας αυτή την παράδοση εφαρμόζουμε σύγχρονες τεχνικές ακτινοβόλησης με ψηλού επιπέδου πρότυπα. Η επικείμενη αντικατάσταση των γραμμικών επιταχυντών τελευταίας τεχνολογίας, της οποίας η διαδικασία έχει ήδη τροχοδρομηθεί, θα ανεβάσει ακόμη πιο ψηλά τα επίπεδα παροχής της ακτινοθεραπείας. τα καρκινικά κύτταρα ή να προκαλέσει έμμεσα τέτοιες γενετικές αλλαγές, οι οποίες στη συνέχεια οδηγούν στον κυτταρικό θάνατο. Η σημαντική βελτίωση της αποτελεσματικότητας της ακτινοθεραπείας που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, οφείλεται στις εντυπωσιακές τεχνολογικές εξελίξεις, όπως η πρόοδος των απεικονιστικών μεθόδων και τα λογισμικά προγράμματα υπολογισμού κατανομής της δόσης. Από την έναρξη της λειτουργίας του Ογκολογικού Κέντρου Τράπεζας Κύπρου το 1998, προσφέρονται υπηρεσίες ακτινοθεραπείας, με συνεχή δυναμική ανάπτυξης και βελτίωσης των τεχνικών της εφαρμογών. Εκτός από τη συνεχή αναβάθμιση ή/και αντικατάσταση των μηχανημάτων ακτινοβολίας και προγραμματισμού, προωθείται η συνεχιζόμενη εκπαίδευση και εξοικείωση του προσωπικού του σε νέες τεχνικές. Κύριος στόχος μας είναι η διασφάλιση ψηλών επιπέδων ποιότητας και ασφάλειας ξεχωριστά για κάθε θεραπεία. 8