ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΥ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ

Transcript

1 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΥ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΤΕΥΧΟΣ 29 ΜΑΪΟΣ 2019 ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Συστράτευση για ένα κόσμο χωρίς καρκίνο Παγκύπρια εκστρατεία ενημέρωσης για την παγκόσμια ημέρα καρκίνου Σελ. 2 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Πρώτος γραμμικός επιταχυντής σε κλινική χρήση Συνεχής τεχνολογική αναβάθμιση του Ογκολογικού Κέντρου Σελ. 3 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΝΕΑ ΤΟ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΣΤΟ ΓεΣΥ Μέλημά μας ο ασθενής και η ισότιμη παροχή υπηρεσιών σε όλους Εξελίξεις στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού Όλα τα νεότερα από το φετεινό παγκόσμιο συνέδριο St Gallen, που έγινε στη Βιέννη Σελ. 6 Με απόφαση του Συµβουλίου των Επιτρόπων το Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύπρου θα ενταχθεί στο Γενικό Σύστηµα Υγείας (ΓεΣΥ). Η απόφαση θεμελιώθηκε πάνω στις αξίες του Κέντρου, του οποίου πρώτο µέληµα είναι ο ασθενής και η ισότιµη παροχή ψηλού επιπέδου υπηρεσιών, µε βάση τις ανάγκες των ασθενών, ανεξάρτητα από τις οικονοµικές δυνατότητες και την κοινωνική τους τάξη ή από άλλους συναφείς παράγοντες. ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Σελ. 8 Φίλος ο ήλιος ή εχθρός; Tι να γνωρίζετε για να προστατευθείτε Aσφαλής συνταγογράφηση, έλεγχος, διάλυση και χορήγηση χηµειοθεραπείας Στο Ογκολογικό Κέντρο οι χηµειοθεραπείες χορηγούνται βάσει προτυπωµένων πρωτοκόλλων, τα οποία πληρούν τις απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών προτύπων ποιότητας QuapoS (Quality Standards for the Oncology Pharmacy Practice). Σελ. 4-5 ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ Boηθός φαρμακείου, το δεξί χέρι του φαρμακοποιού Σελ. 7 Bank of Cyprus Oncology Centre

2 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Συστράτευση για ένα κόσμο χωρίς καρκίνο Με ένα δυναμικό και κοινό μήνυμα «Είμαι και θα» (I am and I will), πραγματοποιήθηκε η παγκύπρια εκστρατεία ενημέρωσης της Παγκόσμιας Ημέρας Καρκίνου. Το Ογκολογικό Κέντρο σε συνεργασία με τον Αντικαρκινικό Σύνδεσμο Κύπρου, τον ΠΑΣΥΚΑΦ, την Europa Donna Κύπρου, τον Europa Uomo Κύπρου, το Καραϊσκάκειο Ίδρυμα, το Ίδρυμα Χριστίνα Α. Αποστόλου, τον Σύνδεσμο «Ένα όνειρο, μια Ευχή», το Γκολ στη Ζωή, τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου και τον Σύνδεσμο Φοιτητών Ιατρικής Κύπρου, υπό την αιγίδα και συμβολή του Υπουργείου Υγείας και τη στήριξη της Εθνικής Επιτροπής για τον Καρκίνο, συστρατεύτηκαν για ακόμα μια χρονιά για ένα κόσμο χωρίς καρκίνο. Η Παγκόσμια Ημέρα Καρκίνου είναι αφιερωμένη στις ενέργειες που μπορεί να κάνει ο καθένας από μας, ανάλογα με την ιδιότητα και τις δυνατότητές του, ώστε να ενημερωθεί για θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης του καρκίνου και να αναλάβει δράση αλλάζοντας τον τρόπο ζωής του. Στο πλαίσιο της εκστρατείας πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις σε όλες τις πόλεις με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού. Διεξήχθη επίσης στη Λευκωσία ποδοσφαιρικός αγώνας μεταξύ των ομάδων APOEL FC και PAPHOS FC. Σε όλες τις πόλεις, φοιτητές ιατρικής και φοιτητές νοσηλευτικής έκαναν δωρεάν μετρήσεις αρτηριακής πίεσης, ζαχάρου και χοληστερόλης, φοιτητές διαιτολογίας και διατροφολογίας έκαναν δωρεάν σωματομετρικές μετρήσεις και εκπαιδευτικά παιχνίδια διατροφής, λειτουργοί των Προγραμμάτων Διακοπής του Καπνίσματος του Υπουργείου Υγείας και του ΠΑΣΥΚΑΦ έκαναν μετρήσεις μονοξειδίου του άνθρακα (CO), ενώ διεξάγονταν και δειγματοληψίες (με τη μέθοδο του σάλιου) για την εγγραφή νέων εθελοντών δοτών μυελού των οστών. Τα παιδιά απασχολούνταν με ζωγραφική και παιχνίδια με θέμα την υγιεινή διατροφή και οι Υπεραγορές ΆλφαΜέγα πρόσφεραν δωρεάν φρούτα. Την εκστρατεία ενημέρωσης της Παγκόσμιας Ημέρας Καρκίνου στήριξαν οι: Semio Productions, Costa Coffee, K Cineplex, improvast, DeLeMa McCANN Cyprus, Υπεραγορές Άλφα- Μέγα, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Kings Avenue Mall, Mall of Cyprus, My Mall, Nicosia Mall, Θεατρικές Παιχνιδοπεριπέτειες, ΡΙΚ, Συγκρότημα Φιλελεύθερος, Συγκρότημα Δίας και το ΑΠΟΕΛ. Ενημερωτικό Δελτίο Ογκολογικού Κέντρου Τράπεζας Κύπρου ISSN (print) ISSN (online) Λεωφόρος Ακροπόλεως 32, 2006 Στρόβολος, Λευκωσία Tηλ.: , Φαξ: , oncology@bococ.org.cy Οι τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες υποστηρίζονται από τη Συντακτική Επιτροπή Δρ. Βασίλης Βασιλείου, Δρ. Πέτρος Πολυβίου, Δρ. Γιόλα Μάρκου, Ανδριάνα Περατικού, Πέτρος Μιχαηλούδης, Διαμάντω Παναγιωτίδου, Δημήτρης Νικολάου Επιμέλεια-παραγωγή: Άλφα Δημιουργική, Εκτύπωση: Τυπογραφεία Κ. Γιαλλούρης & Υιοί Λτδ. 2

3 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Πρώτος Γραμμικός Επιταχυντής σε κλινική χρήση Δρ. Δημήτρης Ανδρεόπουλος Διευθυντής Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας & Ακτινοδιαγνωστικής Συνεχής τεχνολογική αναβάθμιση του Κέντρου για καλύτερες υπηρεσίες Η Κλινική Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας, στα πλαίσια της συνεχιζόμενης αναβάθμισης των υπηρεσιών της, βρίσκεται στη διαδικασία αντικατάστασης και των τριών γραμμικών επιταχυντών από τον Ιανουάριο Μέχρι σήμερα έχει ολοκληρωθεί με επιτυχία η εγκατάσταση και ο έλεγχος αποδοχής του πρώτου μηχανήματος. Αφού διενεργήθηκε από το τμήμα ιατροφυσικής η δοσιμετρία του μηχανήματος, που είναι η πιο σημαντική αλλά και χρονοβόρα διαδικασία, ο πρώτος γραμμικός επιταχυντής τέθηκε σε κλινική λειτουργία από τα τέλη Μαΐου. Οι νέοι, τελευταίας τεχνολογίας, γραμμικοί επιταχυντές της εταιρείας VARIAN, θα επιτρέπουν επιπλέον των μέχρι σήμερα προσφερόμενων σύγχρονων θεραπευτικών τεχνικών, τη χορήγηση ακτινοχειρουργικής και στερεοτακτικής ακτινοθεραπείας. Τα μηχανήματα που θα είναι εξοπλισμένα με σύστημα κατευθυντήρα πολλαπλών λεπτών φύλλων πάχους 0.5 εκατοστών (Multi Leaf Collimator), θα παράγουν δέσμες φωτονίων διαφόρων ενεργειών (6, 10 και 15MV καθώς 6 και 10MV FFF), ώστε να εξυπηρετούνται καλύτερα οι ανάγκες της ακτινοθεραπείας, ανάλογα με το βάθος της περιοχής που ακτινοβολείται και της τεχνικής που εφαρμόζεται. Επιπλέον θα παράγουν δέσμες ηλεκτρονίων ενεργειών 6, 9, 12, 15 και 18 MeV για την ακτινοθεραπεία περιοχών σε σχετικά μικρό βάθος. Και τα τρία μηχανήματα θα είναι εξοπλισμένα εκτός των κλασσικών ψηφιακών συστημάτων λήψης εικόνων (2D) των περιοχών που υποβάλλονται σε θεραπεία και με ενσωματωμένους αξονικούς τομογράφους κωνικής δέσμης ακτίνων-χ (CBCT) για την εφαρμογή απεικονιστικά καθοδηγούμενης ακτινοθεραπείας (IGRT), επιτρέποντας την παρακολούθηση της ακτινοβολούμενης περιοχής του ασθενή σε πραγματικό χρόνο θεραπείας. Με αυτή τη διαδικασία ελέγχεται και κατά περίπτωση διορθώνεται, η θέση του ασθενή στην τράπεζα του γραμμικού επιταχυντή. Μέχρι σήμερα μόνο στα δύο μηχανήματα εφαρμοζόταν αυτή η δυνατότητα. Οι δύο επιταχυντές στους οποίους θα εφαρμόζεται η στερεοτακτική τεχνική και θα έχουν τις δέσμες φωτονίων αυξημένου ρυθμού δόσης (FFF), θα είναι εξοπλισμένοι με ρομποτικές τράπεζες θεραπείας, που σε συνδυασμό με τα προαναφερθέντα συστήματα παρακολούθησης της ακτινοβολούμενης περιοχής, θα επιτρέπουν την πιο ακριβή τοποθέτηση των ασθενών. Με την ανανέωση των μηχανημάτων θα εγκατασταθούν επίσης νέα πρωτοποριακά εργαλεία που θα υποβοηθούν στην ακριβή στόχευση και έλεγχο της ακτινοβολίας. Μία από αυτές τις τεχνολογίες θα βοηθά στη ρύθμιση της αναπνοής των ασθενών (RGSC), μειώνοντας την έκθεση των υγιών ιστών σε ακτινοβολία, που κατά συνέπεια οδηγεί στη μείωση των παρενεργειών της ακτινοθεραπείας. Η άλλη καινοτόμος πρωτοποριακή δυνατότητα θα είναι η επιφανειακά καθοδηγούμενη ακινητοποίηση για ακτινοθεραπεία που θα συμβάλει στην ακριβή τοποθέτηση των ασθενών στην τράπεζα θεραπείας. Τέλος με την ανανέωση του εξοπλισμού του τμήματος θα αντικατασταθούν και τα λογισμικά συστήματα υπολογισμού θεραπείας και διαχείρισης ασθενών. Το προσωπικό του τμήματος (Τεχνολόγοι Ακτινοθεραπείας, Ιατροφυσικοί και Ιατροί -Ακτινοθεραπευτές Ογκολόγοι), παρακολουθεί εντατική εκπαίδευση εξοικείωσης των νέων συστημάτων και θα είναι έτοιμο να τα λειτουργήσει απρόσκοπτα. Η εγκατάσταση του δεύτερου μηχανήματος είναι προγραμματισμένη για τον Ιούλιο 2019 με στόχο την κλινική του λειτουργία τον Νοέμβριο 2019 και του τρίτου γραμμικού για τον Ιανουάριο 2020 με παράδοση για κλινικές εφαρμογές τον Μάιο

4 ΤΟ ΘΕΜΑ ΑΥΣΤΗΡΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΜΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ Aσφαλής συνταγογράφηση, έλεγχος, διάλυση και χορήγηση χημειοθεραπείας O ασθενής βρίσκεται στο επίκεντρο των υπηρεσιών μας. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της συνεχούς και καθημερινής συνεργασίας μεταξύ των ιατρών, φαρμακοποιών και νοσηλευτών, οι οποίοι εργάζονται μεθοδικά για να παρέχουν με ασφάλεια τη χημειοθεραπεία στον σωστό ασθενή, στη σωστή δόση και οδό χορήγησης. Χωρίς την αλυσίδα αυτή δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί η ασφάλεια η οποία παρέχεται σήμερα στον ασθενή. Η διαδικασία της προμήθειας των φαρμάκων είναι αρκετά επίπονη, κυρίως όταν πρόκειται για φάρμακα που απαιτούν Σταυρούλα Κιτηρή Προϊστάμενη Φαρμακείου stavroula.kitiri@bococ.org.cy έγκριση από τις Φαρμακευτικές Υπηρεσίες σε ονομαστική βάση. Ο φαρμακοποιός συμβάλλει καθημερινά, μέσω διαδικασιών, στην έγκαιρη εξασφάλιση, σωστή φύλαξη και ασφαλή διάθεση του φαρμάκου ξεχωριστά για τον κάθε ασθενή. Στο Ογκολογικό Κέντρο οι χημειοθεραπείες χορηγούνται βάσει προτυπωμένων πρωτοκόλλων χημειοθεραπείας, η δημιουργία και ανανέωση των οποίων γίνεται από τους κλινικούς φαρμακοποιούς σε συνεργασία με τους ογκολόγους. Η δημιουργία των πρωτοκόλλων βασίζεται στις απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών προτύπων ποιότητας QuapoS (Quality Standards for the Oncology Pharmacy Practice). O κλινικός φαρμακοποιός μεριμνά έτσι ώστε τα πρωτόκολλα να περιλαμβάνουν τη διάγνωση, την ημερομηνία, τον κύκλο χημειοθεραπείας, τα στοιχεία του ασθενή (βάρος, ύψος, επιφάνεια σώματος), τις ιατρικές/βιοχημικές εξετάσεις, το θεραπευτικό σχήμα, την ανασύσταση, τη διάλυση, τη διάρκεια χορήγησης, και την φαρμακευτική αγωγή πριν και μετά τη χημειοθεραπεία. Επίσης λαμβάνονται υπόψη η σειρά χορήγησης φαρμάκων, η καρδιακή, η ηπατική και η νεφρική λειτουργία. Από το 1998 οι διαλύσεις των φαρμάκων γίνονταν με κανόνες ασφαλείας σε κλειστό κουβούκλιο. Το 2004 δημιουργήθηκε η πρώτη κεντρική μονάδα διάλυσης κυτταροστατικών φαρμάκων ενώ από τον Ιανουάριο 2016 λειτουργεί η νέα κεντρική μονάδα διάλυσης η οποία διασφαλίζει την ασφάλεια του προσωπικού, αλλά και του ασθενή, μέσω της άσηπτης προετοιμασίας φαρμάκων. Για την ετοιμασία της χημειοθεραπείας επιτελείται ένας κύκλος εργασίας ξεκινώντας από τον ιατρό, ο οποίος συνταγο- 4

5 γραφεί το πρωτόκολλο, το οποίο παραλαμβάνεται στη μονάδα διάλυσης από τον φαρμακοποιό., Ο φαρμακοποιός στη συνέχεια ελέγχει και προσαρμόζει την τελική δοσολογία του κάθε φαρμάκου, υπολογίζοντας και τον αντίστοιχο όγκο. Μέσω αυτής της διαδικασίας, καθώς και του προγραμματισμού των θεραπειών ψηλού κόστος την ίδια ημέρα, γίνεται εξοικονόμηση μεγάλου ποσού φαρμάκων (480,000 ευρώ το 2017). Ακολούθως, τα φάρμακα εισάγονται στο δωμάτιο προπαρασκευής όπου ετοιμάζονται οι ετικέτες των φαρμάκων και τα σετ έγχυσης. Επίσης, τα παρεντερικά διαλύματα εισάγονται στον κυρίως χώρο εργασίας για διάλυση από το έμπειρο νοσηλευτικό προσωπικό. Tα διαλυμένα φάρμακα επιστρέφονται στο φαρμακείο από όπου παραλαμβάνονται για χορήγηση. Σημαντικές πληροφορίες, όπως η σταθερότητα των διαλυμένων φαρμάκων, πληροφορίες για τα φωτοευαίσθητα φάρμακα και τα ειδικά σετ χορήγησης, παρέχονται από το φαρμακείο. Η χημειοθεραπεία χορηγείται είτε στη μονάδα ημερήσιας νοσηλείας, είτε στους θαλάμους εσωτερικών ασθενών. Ο νοσηλευτής μεριμνά για την ορθή χορήγηση των φαρμάκων βάσει κανονισμών ασφαλείας και όλες οι χημειοθεραπείες χορηγούνται και ελέγχονται από δυο νοσηλευτές. Επιπρόσθετα, η ενδορραχιαία χημειοθεραπεία καθώς και ο χημειοεμβολισμός, χορηγούνται βάσει διαδικασιών εξασφαλίζοντας τη μέγιστη ασφάλεια για τον ασθενή. Ο φαρμακοποιός μεριμνά για την ορθή χορήγηση της χημειοθεραπείας από το στόμα, τη συμμόρφωση του ασθενή στη θεραπεία και την ασφάλεια του ασθενή και των συγγενών του μέσω κατάλληλης σήμανσης και παροχής ενημερωτικών εντύπων για τον ασφαλή χειρισμό της χημειοθεραπείας. Στόχος μας είναι η συνεχής εκπαίδευση του προσωπικού και η παροχή όλων των μέτρων ασφαλείας ώστε μέσω του προσωπικού να επιτυγχάνεται και η ασφάλεια του ασθενή. Έχοντας τον πήχη ψηλά οραματιζόμαστε και αγωνιζόμαστε για την περαιτέρω ανάπτυξη και βελτίωση των υπηρεσιών μας. 5

6 EΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΝΕΑ ST GALLEN INTERNATIONAL BREAST CONFERENCE Εξελίξεις στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού Πραγματοποιήθηκε από τις Μαρτίου 2019 στη Βιέννη το συνέδριο St Gallen International Breast Conference για τον καρκίνο του μαστού. Το παρακολούθησαν 3000 σύνεδροι από 90 χώρες. Από το Ογκολογικό Κέντρο παρευρέθηκαν οι Δρ. Γ. Μάρκου, Δρ. Ε. Κακουρή, Δρ. Μ. Δανιήλ και Δρ. Π. Παπαδόπουλος, για να ενημερωθούν για τα τελευταία δεδομένα που αφορούν στον καρκίνο του μαστού. Σημαντικά θέματα που συζητήθηκαν στο συνέδριο ήταν: 1. Η συζήτηση γύρω από τη χειρουργική θεραπεία της μασχάλης με κύριο συμπέρασμα ότι λιγότερη χειρουργική παρέμβαση στη μασχάλη, κυρίως μέσω των λεμφαδένων φρουρών, είναι σημαντικό για τις γυναίκες με καρκίνο του μαστού. Ακόμα και σε γυναίκες με καρκίνο του μαστού, οι για ένα χρόνο του φαρμάκου TDM1 σε γυναίκες με υπολειπόμενο HER2 καρκίνο του μαστού μετά από προεγχειρητική χημειοθεραπεία. Έγινε επίσης αναφορά στην ανεύρεση ομάδας λιγότερου κινδύνου στις γυναίκες με HER2 θετικό καρκίνο του μαστού οι οποίες θα μπορούν να θεραπευτούν χωρίς ανθρακυκλίνη και να πάρουν μόνο Ταξάνη μαζί με το Trastuzumab. 3. Έγινε εκτενής αναφορά για τις γυναίκες με προκαρκινικό καρκίνο - DCIS - οι οποίες σήμερα αποτελούν μια σημαντική ομάδα λόγω της ευρείας χρήσης της μαστογραφίας και πώς αυτές οι γυναίκες μπορούν να κατηγοριοποιηθούν αναλόγως του μελλοντικού κινδύνου και να τους προσφερθεί ή όχι τοπική θεραπεία. 4. Έγινε αναφορά στην ορμονοθεραπεία για τον καρκίνο Δρ. Γιόλα Μάρκου Παθολόγος Ογκολόγος yiola.marcou@bococ.org.cy οποίες πιθανόν να ανευρεθούν με διηθημένο το λεμφαδένα φρουρό, αν πληρούν προϋποθέσεις μιας καθαρής υπερηχογραφικά μασχάλης, δεν χρειάζεται να υποβληθούν σε περαιτέρω χειρουργείο, εφόσον θα ακολουθήσουν τις υπόλοιπες συμπληρωματικές θεραπείες. 2. Έγινε εκτενής αναφορά στα συμπεράσματα των μελετών με τα νέα μονοκλονικά αντισώματα στην κατηγορία του HER2 θετικού καρκίνου του μαστού. Έγινε αναφορά στη μελέτη Katherine η οποία ανέδειξε όφελος από τη χρήση του μαστού και ειδική αναφορά για τις νεαρές γυναίκες οι οποίες με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης SOFT θα μπορούσαν να ωφεληθούν από τη χρήση του φαρμάκου Zoladex (ενέσιμη καταστολή της έμμηνου ρήσης), μαζί με τη χρήση των αναστολέων της αρωματάσης. Το συμπέρασμα είναι ότι και σε αυτές τις γυναίκες πρέπει να εξηγηθούν όλες οι πιθανές παρενέργειες και ίσως οι υψηλού κινδύνου προεμμηνοπαυσιακές να πάρουν αναστολέα της Αρωματάσης. 6

7 ANΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ Βοηθός φαρμακείου, το δεξί χέρι του φαρμακοποιού Διαμάντω Παναγιωτίδου Φαρμακοποιός Από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του Ογκολογικού Κέντρου, αναπόσπαστο μέρος της ομάδας του φαρμακείου και της καθημερινής ροής εργασίας, αποτελούν οι βοηθοί φαρμακείου. Είναι τα άτομα που με την εποπτεία και τις οδηγίες των φαρμακοποιών, επικουρούν το έργο του φαρμακοποιού, καθώς είναι υπεύθυνα για την εύρυθμη λειτουργία του φαρμακείου και συμβάλλουν καθοριστικά στις προσφερόμενες υπηρεσίες από το φαρμακείο στον ασθενή. Στο παρόν στάδιο, στο Ογκολογικό Κέντρο εργοδοτούνται τρεις βοηθοί φαρμακείου. Οι κυριότερες δραστηριότητες τoυ βοηθού φαρμακείου περιλαμβάνουν την παροχή βοήθειας στον φαρμακοποιό στην εκτέλεση συνταγών εξωτερικών και εσωτερικών ασθενών και πρωτοκόλλων χημειοθεραπείας με εύρεση των φαρμάκων. Ο βοηθός φαρμακείου μεταφέρει τις έτοιμες χημειοθεραπείες στους θαλάμους νοσηλείας. Με την εποπτεία του υπευθύνου φαρμακοποιού, προμηθεύει τα διάφορα τμήματα του Κέντρου με φάρμακα γενικής χρήσης, παρεντερικά διαλύματα και αναλώσιμα και τροφοδοτεί με φάρμακα το φαρμακείο εξωτερικών συνταγών και χημειοθεραπειών. Επίσης, μεταφέρει φάρμακα στο Ογκολογικό Κέντρο από τις Φαρμακευτικές Αποθήκες και τα άλλα νοσοκομεία. Μετά την παραλαβή, καταμετρά και τακτοποιεί τα φάρμακα στον κατάλληλο χώρο του φαρμακείου, σύμφωνα με τις διαδικασίες. Ετοιμάζει ανασυσκευασίες φαρμάκων βάσει καθορισμένης διαδικασίας. Καθημερινά αρχειοθετεί τις εξωτερικές συνταγές, τα πρωτόκολλα και τα άλλα έντυπα του φαρμακείου ανά αύξων αριθμό και τα φυλάει στα κατάλληλα αρχεία. Με την καθοδήγηση του υπεύθυνου φαρμακοποιού καταμετρά το απόθεμα του φαρμακείου και συμμετέχει στις απογραφές. Καταμετρά τα επιστρεφόμενα φάρμακα και ελέγχει τις ημερομηνίες λήξης. Τέλος, οι βοηθοί φαρμακείου φροντίζουν ώστε το φαρμακείο και τα ράφια να είναι συγυρισμένα καθώς και για την τήρηση της ασφάλειας και υγιεινής στο χώρο εργασίας. Αναμφισβήτητα, οι βοηθοί αποτελούν πολύτιμα μέλη της ομάδας του φαρμακείου και το δεξί χέρι του φαρμακοποιού, αναλαμβάνοντας ένα μεγάλο μέρος από το διαδικαστικό κομμάτι της λειτουργίας του φαρμακείου. Αυτό διευκολύνει τον φαρμακοποιό, ώστε να μπορεί να επικεντρωθεί αποτελεσματικά στις ανάγκες των ασθενών, ενόψει των συνεχών εξελίξεων στον τομέα των ογκολογικών φαρμάκων και της ψηλής ποιότητας υπηρεσιών την οποία επιθυμεί το φαρμακείο να προσφέρει. ΒΟΗΘΟΙ ΙΑΤΡΟΙ Οι φύλακες άγγελοι των ασθενών «Ουκ ένι ιατρικήν είδέναι, όστις μη οίδεν ο τι εστίν άνθρωπος» Ιπποκράτης Η ιατρική ομάδα του τμήματος εσωτερικών ασθενών απαρτίζεται από παθολόγους και νεαρούς ιατρούς, επιστήμονες άρτια εκπαιδευμένους που διακρίνονται για τον επαγγελματισμό, την εργατικότητα και υπευθυνότητα που επιδεικνύουν. Είναι ιατροί που επέλεξαν να εργαστούν στο τμήμα αυτό γιατί πιστεύουν στον σκοπό του Κέντρου, που είναι ο άνθρωπος και δίνουν καθημερινά τον καλύτερο τους εαυτό δουλεύοντας ακούραστα για την παροχή υψηλών προδιαγραφών ιατρικής φροντίδας. Είναι αυτοί που βλέπεις μόλις γίνεις εισαγωγή, που θα πεις όλα όσα σε ταλαιπωρούν, όλα όσα σε προβληματίζουν και θα σε ακούσουν, που θα είναι δίπλα σου όταν δεν αισθάνεσαι καλά και που θα μείνουν ξύπνιοι όλο το βράδυ παρακολουθώντας την πίεση και τη θερμοκρασία σου. Θα απαντήσουν στις τηλεφωνικές κλήσεις και θα λύσουν απορίες και θα δώσουν συμβουλές. Φεύγοντας από το Κέντρο θα σε χαιρετίσουν με ένα μεγάλο χαμόγελο. Οι βοηθοί ιατροί είναι οι φύλακες άγγελοι των ασθενών. Δρ. Ελένη Φωτίου Παθολόγος 7

8 ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ήλιος: Φίλος ή εχθρός; Ο ήλιος είναι πηγή ζωής. Η σημασία του ήλιου στην εξέλιξη και την διατήρηση της ζωής στη γη είναι καθοριστική, αφού με τη θεμελιώδη διαδικασία της φωτοσύνθεσης προσφέρει την απαραίτητη ενέργεια για την ανάπτυξη των ζωντανών οργανισμών και διατηρεί την επιφανειακή θερμοκρασία της γης σε ανεκτά για τη ζωή επίπεδα. Ενώ η σημασία του για την ζωή είναι καίρια η υπερβολική έκθεση στην ακτινοβολία του κρύβει κινδύνους για τον άνθρωπο. Η υπερβολική έκθεση στην ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία και το τεχνητό μαύρισμα ενοχοποιούνται σε μεγάλο βαθμό για την ανάπτυξη δερματικών καρκινωμάτων. Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπου. Προφυλάσσει τα εσωτερικά όργανα από τραυματισμούς, Δρ Νίκος Κατωδρύτης Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος μικρόβια, απώλεια υγρών. Βοηθά στον έλεγχο της θερμοκρασίας του σώματος και στην αποβολή τοξικών ουσιών. Διαθέτει αισθητήρια κύτταρα υπεύθυνα για την αισθητικότητα δηλαδή την αίσθηση της θερμοκρασίας, της αφής, του πόνου κλπ. Ο καρκίνος του δέρματος είναι ο πιο συχνός καρκίνος. Στις ΗΠΑ υπολογίζεται να αναλογεί στο 50% των διαγνώσεων. Το βασικοκυτταρικό και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα ανήκουν στα μη-μελανωτικά καρκινώματα. Διαχωρίζονται από τα μελανώματα λόγω διαφορετικής εμφάνισης, διάγνωσης, θεραπείας και πρόγνωσης. Τα περισσότερα μη-μελανωτικά καρκινώματα αναπτύσσονται σε περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο και είναι συνήθως θεραπεύσιμα. Το πιο σοβαρό είδος είναι τα μελανώματα που προέρχονται από τα μελανοκύτταρα, δηλαδή τα κύτταρα που παράγουν μελανίνη. Είναι επικίνδυνα αλλά θεραπεύσιμα. Παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρκινωμάτων Υπερβολική έκθεση σε ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία/τεχνητό μαύρισμα, Ανοιχτόχρωμο δέρμα (ξανθά/κόκκινα μαλλιά, γαλάζια μάτια), Έκθεση σε χημικές ουσίες/ακτινοβολία, Κληρονομικότητα, Πολλαπλοί ασυνήθιστοι σπίλοι (ελιές), Εγκαύματα στην παιδική ηλικία. Λόγω θέσης το μελάνωμα εντοπίζεται νωρίς. Τα συμπτώματα που προκαλεί είναι αλλαγές στο δέρμα όπως, σπίλοι που αλλάζουν μέγεθος, χρώμα, σχήμα ή προκαλούν φαγούρα, αιμορραγία και πόνο. Επειδή η καλύτερη μέθοδος προστασίας είναι η πρόληψη, χρειάζεται προσοχή ιδιαίτερα σε περιόδους με ψηλές θερμοκρασίες. Τι να προσέξετε Ο κίνδυνος εμφάνισης μειώνεται με την: 1. Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο μεταξύ 10:00π.μ.- 4:00μ.μ., ιδίως τα παιδιά. 2. Χρήση ανοιχτόχρωμων μεταξωτών ρούχων. 3. Χρήση αντηλιακής κρέμας τουλάχιστον 15 δειχτών προστασίας, η οποία να επαλείφεται 30 λεπτά πριν από κάθε εξωτερική δραστηριότητα και να επαναλαμβάνετε κάθε δύο ώρες, όπως και μετά το κολύμπι. Το αντηλιακό δεν προστατεύει από παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο. Καλό είναι να χρησιμοποιείται και σε συννεφιά αφού η υπεριώδης ακτινοβολία διαπερνά τα σύννεφα. 4. Χρήση καπέλου για προστασία προσώπου, αυτιών, λαιμού. 5. Χρήση γυαλιών ηλίου. 6. Αποφυγή τεχνητού μαυρίσματος. Μύθοι και αλήθειες Αποτελεί μύθο ότι άτομα με δέρμα σκούρου χρώματος και άτομα που δεν εκτίθενται υπερβολικά στον ήλιο δεν χρειάζονται προστασία. Αλήθεια είναι ότι οποιοσδήποτε μπορεί να εμφανίσει καρκίνο δέρματος. Μύθος είναι η άποψη ότι η θάλασσα ή η ομπρέλα παρέχουν προστασία. Αλήθεια είναι ότι η ηλιακή ακτινοβολία διεισδύει και διαθλάται στο νερό και αντανακλάται στην άμμο και συνεπώς απορροφάται από το δέρμα. Αλήθεια είναι ακόμα ότι ο καρκίνος του δέρματος, ο οποίος οφείλεται κυρίως στην ηλιακή ακτινοβολία, μπορεί να προληφθεί ή να διαγνωστεί έγκαιρα και σε αρχικά στάδια να θεραπευτεί πλήρως. Μύθος είναι ότι ο ήλιος είναι εχθρός και επικίνδυνος. Αλήθεια είναι ότι ο ήλιος είναι φίλος και ωφέλιμος αν τον χαίρεται κανείς με μέτρο. 8