Περιβάλλον και Ανάπτυξη ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ. Πολυκριτηριακή Ανάλυση ταμιευτήρα Πλαστήρα Δ.Π.Μ.Σ. "ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ"

Σχετικά έγγραφα
ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

Υδρολογική διερεύνηση λειτουργίας ταµιευτήρα Πλαστήρα

Μάθημα: Διαχείριση Υδατικών Πόρων Εργασία 3: Πολυκριτηριακή ανάλυση ταμιευτήρα Πλαστήρα

Περιβαλλοντική θεώρηση του οικολογικού δυναμικού της Λίμνης Πλαστήρα

Περιβάλλον και Ανάπτυξη ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΕΡΓΑΣΙΑ 3: ΠΟΛΥΚΡΙΤΙΡΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

Υδροηλεκτρικοί ταμιευτήρες

Υδρολογική διερεύνηση της διαχείρισης της λίµνης Πλαστήρα

Υδρολογική διερεύνηση της διαχείρισης της λίµνης Πλαστήρα

Ταµιευτήρας Πλαστήρα

Διονύσης Νικολόπουλος

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

Υδρολογική θεώρηση της λειτουργίας του υδροηλεκτρικού έργου Πλαστήρα

ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗΣ ΝΕΡΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ MIKE BASIN

Το υπολογιστικό σύστηµα Υδρονοµέας και η εφαρµογή του στην µελέτη των έργων εκτροπής του Αχελώου

Διαχείριση Υδατικών Πόρων

Το υπολογιστικό σύστηµα Υδρονοµέας και η εφαρµογή του στην µελέτη των έργων εκτροπής του Αχελώου

Υ ΡΟΓΑΙΑ. Λογισµικό ιαχείρισης Υδατικών Πόρων. Υ ΡΟΝΟΜΕΑΣ: : Βέλτιστη διαχείριση υδροσυστηµάτων

ιάρθρωση παρουσίασης 1. Ιστορικό διαχείρισης της λίµνης Πλαστήρα 2. Συλλογή και επεξεργασία δεδοµένων 3. Μεθοδολογική προσέγγιση

ΑΣΚΗΣΗ 2 Στην έξοδο λεκάνης απορροής µετρήθηκε το παρακάτω καθαρό πληµµυρογράφηµα (έχει αφαιρεθεί η βασική ροή):

Σελίδα 1. (Είναι: Λ = Λίμνη, ΑΔ = Αρδευτική Δεξαμενή, Γ1 = Γεώτρηση 1, Γ2 = Γεώτρηση 2)

Το µαθηµατικό µοντέλο του Υδρονοµέα

Υδροηλεκτρικά Έργα. 8ο εξάμηνο Σχολής Πολιτικών Μηχανικών. Ταμιευτήρες. Ανδρέας Ευστρατιάδης, Νίκος Μαμάσης, & Δημήτρης Κουτσογιάννης

Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο

Υδρονοµέας Σύστηµα υποστήριξης της διαχείρισης υδατικών πόρων

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

Συστήματα υποστήριξης αποφάσεων στη διαχείριση υδατικών πόρων: Η περίπτωση του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας

ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΗΔΗ ΣΤΑ 450 ΚΥΒΙΚΑ ΤΟ ΣΤΡΕΜΜΑ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΙ Ο Αχελώος «φεύγει», το πλαφόν στο νερό άρδευσης έρχεται

ΔΥΠ χρησιμοποιώντας πολύκριτηριακές μεθόδους

Ο ΠΗΝΕΙΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΣΕ ΚΡΙΣΗ

Συστήματα υποστήριξης αποφάσεων στη διαχείριση υδατικών πόρων: Η περίπτωση του υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΔΠΜΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

υδρογεωλογικών διεργασιών και λειτουργίας υδροσυστήµατος υτικής Θεσσαλίας

Υδρολογική και ποιοτική θεώρηση της λειτουργίας του ταμιευτήρα Πλαστήρα

Τεχνική Υδρολογία (Ασκήσεις)

Ιωάννα Ανυφαντή, Μηχανικός Περιβάλλοντος Επιβλέπων: Α. Ευστρατιάδης, ΕΔΙΠ ΕΜΠ. Αθήνα, Ιούλιος 2018

Υδατικοί πόροι και έργα αξιοποίησης

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ-ΘΕΩΡΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 30 ΛΕΠΤΑ ΜΟΝΑΔΕΣ: 3 ΚΛΕΙΣΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Μελέτη Προέγκρισης Χωροθέτησης του Μικρού Υδροηλεκτρικού Σταθμού Βαλορέματος. Υδρολογική μελέτη

Αθανάσιος Λουκάς Καθηγητής Π.Θ. Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Εργαστήριο Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων

Η επίδραση της δειγματοληπτικής αβεβαιότητας των εισροών στη στοχαστική προσομοίωση ταμιευτήρα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

15η Πανελλήνια Συνάντηση Χρηστών Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών ArcGIS Ο ΥΣΣΕΥΣ

ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΩΝ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Ο ΥΣΣΕΥΣ ΦΠ18

Α. Επανάληψη και εμπλουτισμός εννοιών Β. Ζήτηση νερού Γ. Επιφανειακό Εκμεταλλεύσιμο Υδατικό Δυναμικό

Περίπου ίση µε την ελάχιστη τιµή του δείγµατος.

Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο

Υδατικοί πόροι Ν. Αιτωλοακαρνανίας: Πηγή καθαρής ενέργειας

Νερό και ενέργεια τον 21 ο αιώνα Πτυχές της υδροηλεκτρικής παραγωγής

Κεφάλαιο 6: Γενική διάταξη υδρευτικών έργων

Δρ Παρισόπουλος Γεώργιος. Πολιτικός Μηχανικός Α.Π.Θ., M.Sc., Ph.D. Water Resources & Environmental Eng., I.C., U.K.

ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τεχνική Υδρολογία Διαγώνισμα κανονικής εξέτασης

Κασταλία Σύστηµα στοχαστικής προσοµοίωσης υδρολογικών µεταβλητών

Σύνθεση προσεγγίσεων-μελλοντική έρευνα

Ημερίδα Η έρευνα των αρχαίων συστημάτων ύδρευσης του Πειραιά στο πλαίσιο των έργων του ΜΕΤΡΟ. Μια πρώτη θεώρηση.

ΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟ ΟΣΕΩΣ ΤΩΝ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ

ΑΥΞΗΣΗ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΥΔΡΟΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ της Δ.Ε.Υ.Α.Α. ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ & ΩΦΕΛΗ

Πτυχές της υδροηλεκτρικής παραγωγής

Διάρθρωση παρουσίασης

Απογραφές Γεωμετρικό μοντέλο Γραμμικό μοντέλο

Παρά το γεγονός ότι παρατηρείται αφθονία του νερού στη φύση, υπάρχουν πολλά προβλήματα σε σχέση με τη διαχείρισή του.

Το πρόγραμμα i adapt

Υδραυλική & Υδραυλικά Έργα. Παροχές ακαθάρτων. Ανδρέας Ευστρατιάδης & Δημήτρης Κουτσογιάννης

Επικαιροποίηση των οικονοµικών µεγεθών που συνδέονται µε τη λειτουργία των έργων εκτροπής Αχελώου

ΕΚΘΕΣΗ. Ανασκόπηση. Λειτουργίας θυροφράγματος Κούλας και. Διαχείριση στάθμης λίμνης Μικρής Πρέσπας. το έτος 2012

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣΒΟΛΟΥ

ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τεχνική Υδρολογία Διαγώνισμα κανονικής εξέτασης

Διαχείριση Υδατικών Πόρων και Οικολογική Παροχή στον ποταμό Νέστο

Νερό για την πόλη: Στρατηγικός σχεδιασμός, διαχείριση της ζήτησης και έλεγχος των διαρροών στα δίκτυα

Εύη Λίττη ΛΔΚ ΕΠΕ Άνδρος 2008

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑΘΜΟΣ ΚΑΤΑΚΡΗΜΝΙΣΕΙΣ ΕΞΑΤΜΙΣΗ. Μ mm 150 mm. Μ mm 190 mm. Μ mm 165 mm. Μ mm 173 mm.

1. ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Εξάμηνο: Κωδικός μαθήματος:

Ιωάννης Καραβοκύρης Γ. Καραβοκύρης και Συνεργάτες Σύµβουλοι Μηχανικοί Αλεξανδρουπόλεως 23, Aθήνα 11527,

Διαχείριση Υδατικών Πόρων Εισαγωγή στη βελτιστοποίηση συστημάτων υδατικών πόρων

Η συμβολή των Συστημάτων Γεωγραφικής Πληροφορίας στον υδρολογικό σχεδιασμό

Η Μελέτη Περίπτωσης για τη Σύρο: Υλοποιημένες δράσεις και η επιθυμητή συμβολή φορέων του νησιού

Υδροηλεκτρικά έργα. Εφαρμογές Σχεδιασμού Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων

ΤΕΧΝΙΚΗ Υ ΡΟΛΟΓΙΑ. Εισαγωγή στην Υδρολογία. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Εργαστήριο Υδρολογίας και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων

«Η πολλαπλή ωφελιμότητα και συμβολή των ΥΗΕ στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας. Παραμετρική αξιολόγηση υδροδυναμικών έργων της Θεσσαλίας»

Υδραυλική & Υδραυλικά Έργα. Δεξαμενές. Ανδρέας Ευστρατιάδης, Παναγιώτης Κοσσιέρης & Χρήστος Μακρόπουλος

Από το μεμονωμένο υδραυλικό έργο στο υδροσύστημα: Το παράδειγμα του υδρολογικού σχεδιασμού των έργων Ευήνου

Είναι το διάγραμμα ενός διατεταγμένου υδραυλικού μεγέθους συναρτήσει του ποσοστού του χρόνου κατά τον

Έννοιες από προηγούμενα μαθήματα (επανάληψη)

«ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

βλπ και αυτή είναι η διδαχθείσα. Να δώσετε ένα Τι κατανοείται

5000 Γεωµετρικό µοντέλο 4500 Γραµµικό µοντέλο

Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και Περιφερειακή Ανάπτυξη: Η περίπτωση του Πηνειού

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΤΥΠΟΥΣ ΑΔΕΙΩΝ

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Υ ΡΑΥΛΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΠΑΛΑΙΑΣ ΚΑΙ ΝΕΑΣ ΚΟΙΤΗΣ Π. ΠΗΝΕΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ Υ ΡΟΛΟΓΙΚΗ ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ - ΜΕΡΟΣ Β ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΙΑΡΚΕΙΑΣ ΠΑΡΟΧΩΝ

Αστικά υδραυλικά έργα

Αστικά δίκτυα αποχέτευσης ομβρίων

Πληθυσμιακά δεδομένα Δεδομένα τουριστικής ανάπτυξης: Παραθεριστικός οικισμός Βιομηχανικές-βιοτεχνικές χρήσεις Δίκτυο πυρόσβεσης Ζητούνται:

Αστικά υδραυλικά έργα

Η ΣΥΧΡΟΝΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ

5 Αποτίμηση του επιφανειακού υδατικού δυναμικού και των δυνατοτήτων εκμετάλλευσής του στη λεκάνη του Αχελώου και τη Θεσσαλία

ΕΚΘΕΣΗ ΜΕΡΤΖΙΟΥ Ε. Ανασκόπηση. Λειτουργίας θυροφράγματος Κούλας και. Διαχείρισης στάθμης λίμνης Μικρής Πρέσπας. έτους 2013

Σκοπός «η θέσπιση πλαισίου για την προστασία των επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων».

Transcript:

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Δ.Π.Μ.Σ. "ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ" ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΏΝ ΠΟΡΩΝ Πολυκριτηριακή Ανάλυση ταμιευτήρα Πλαστήρα, Γεωπόνος Περιβάλλον και Ανάπτυξη Αθήνα, Ιούνιος 2015 Διδάσκοντες: Α. Ευστρατιάδης, Δ. Κουτσογιάννης

Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή... 2 2. Διαχειριστική πολιτική (Ερώτημα 4)... 2 3. Κατάρτιση μοντέλου λειτουργίας της μηνιαίας λειτουργίας του ταμιευτήρα (Ερώτημα 1)... 3 4. Εκτίμηση Ασφαλούς Ετήσιας Απόληψης για την Άρδευση (Ερώτημα 2)... 5 5. Ενεργειακή συνιστώσα (Ερώτημα 5)... 6 6. Οικολογική Παροχή (Ερώτημα 6)... 6 7. Βιβλιογραφία... 9 1

1. Εισαγωγή Ο υδροηλεκτρικός ταμιευτήρας Πλαστήρα είναι ένα έργο πολλαπλού σκοπού, καθώς εκτός από την παραγωγή ενέργειας, καλύπτει τις υδρευτικές ανάγκες ενός μεγάλου τμήματος του Νομού Καρδίτσας, καθώς και μέρος των αρδευτικών αναγκών. Τα τελευταία χρόνια, το τοπίο της λίμνης αποτελεί σημαντικό πόλο έλξης τουριστών, συμβάλλοντας καθοριστικά στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Ωστόσο, λόγω της εντατικής χρήσης των υδατικών πόρων της λίμνης, παρατηρούνται προβλήματα ευτροφισμού που επιδρούν αρνητικά και στην ποιότητα του υδρευτικού νερού, όταν η στάθμη διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα. Ακόμη, η ταπείνωση της στάθμης οδηγεί σε υποβάθμιση της αισθητικής του τοπίου, καθώς αποκαλύπτεται μια περιοχή γυμνή από βλάστηση, που καταλαμβάνει μεγάλο τμήμα της παρόχθιας ζώνης. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος μελετάται η αλλαγή της διαχειριστικής πολιτικής, που ως τώρα δίνει έμφαση στη μεγιστοποίηση των απολήψεων, με συνέπεια την εμφάνιση έντονων διακυμάνσεων της στάθμης. Προκειμένου να περιοριστούν οι εν λόγω διακυμάνσεις και να προστατευτούν η ποιότητα τόσο του νερού της λίμνης όσο και του περιβάλλοντος τοπίου, αποφασίζεται η θεσμοθέτηση μιας σταθερής ετήσιας εκροής νερού για αρδευτικές χρήσεις και μιας ελάχιστης επιτρεπόμενης στάθμης αρδευτικών απολήψεων, υψηλότερης της στάθμης υδροληψίας. Η ετήσια υδρευτική κατανάλωση θεωρείται δεδομένη, ενώ η ετήσια αρδευτική ζήτηση αποτελεί μεταβλητή ελέγχου του προβλήματος. 2. Διαχειριστική πολιτική (Ερώτημα 4) Ο ρόλος ενός ταμιευτήρα είναι αποθηκεύει νερό, το οποίο θα διατηρεί διαθέσιμο για την κάλυψη των εκάστοτε αναγκών. Αυτό, άλλωστε, υποδηλώνει και η ετυμολογία της λέξης «ταμιευτήρας». Υπό τη σκοπιά της επιστήμης της υδρολογίας και στα πλαίσια της προσπάθειας κατάρτισης ενός διαχειριστικού πλάνου, η κατασκευή ενός ταμιευτήρα αποσκοπεί στην αποθήκευση νερού κατά τις περιόδους υψηλής υδροφορίας και διάθεσής του κατά τις περιόδους, αντίστοιχα, χαμηλής υδροφορίας. Συνεπώς, για την ορθολογική διαχείριση ενός ταμιευτήρα και την υπερετήσια ρύθμιση της παροχής, προϋπόθεση αποτελεί ο καθορισμός των απαιτήσεων ετήσιων απολήψεων. Αυτό οδηγεί στην ανάγκη πολύ αυστηρότερου ιδίως για τα ελληνικά δεδομένα προγραμματισμού των παραγωγικών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη λειτουργία του ταμιευτήρα, ώστε να καταστεί δυνατή η θέσπιση της ελάχιστης στάθμης λειτουργίας. Υπό αυτό το καθεστώς διαχείρισης, ο όγκος απολήψεων ετησίως θα παραμένει σταθερός, κάτι που δύναται να συμβεί μόνο εφόσον και οι ανάγκες θα είναι εκ των προτέρων γνωστές και μη μεταβαλλόμενες, ανεξαρτήτως των εισροών, με όριο ασφαλείας την προαναφερθείσα ελάχιστη στάθμη. Η δικλείδα αυτή δε θα παραβιάζεται στα ελλειμματικά έτη. Για την σωστή λειτουργία του συστήματος αυτού, είναι απαραίτητο ο φορέας διαχείρισης να μεριμνά για την ενημέρωση των αρμοδίων στα έτη εκείνα που διαφαίνεται ότι δεν θα είναι εφικτό να ικανοποιηθούν πλήρως οι ανάγκες (περίοδοι ξηρασίας), ώστε ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα. Η περίπτωση της λίμνης Πλαστήρα, όπως περιγράφηκε προηγούμενα, είναι το «παραδοσιακότερο» παράδειγμα ταμιευτήρα πολλαπλού σκοπού και, για το λόγο αυτό, 2

αποτελεί πρόσφορο έδαφος για μελέτες πολυκριτηριακής ανάλυσης για τη διαχείριση ενός ταμιευτήρα. Το πρώτο βήμα της πολυκριτηριακής ανάλυσης αποτελεί ο καθορισμός των προβλημάτων και κατ επέκταση των κριτηρίων. Στον υπό μελέτη ταμιευτήρα κριτήρια για την εύρεση της ελάχιστης στάθμης αποτέλεσαν: 1. Ο καθορισμός της ασφαλούς απόληψης. Ο ταμιευτήρας καλείται να καλύψει αρδευτικές και υδρευτικές ανάγκες, αλλά και παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας. 2. Η προστασία του τοπίου, λόγω τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής 3. Διασφάλιση ποιότητας του πόσιμου- νερού. Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας δεν είναι δυνατό να αναλυθούν πλήρως όλες οι διαχειριστικές παράμετροι που αφορούν στη λίμνη Πλαστήρα. Συνοπτικά, όμως, μπορεί να αναφερθεί ότι οι τεράστιοι όγκοι που απαιτούνται για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών ταπεινώνουν τη στάθμη του ταμιευτήρα. Αντίθετα, όμως, για τη διασφάλιση της ποιότητας του νερού και την προστασία του τοπίου η στάθμη, αλλά και για τη συμφερότερη παραγωγή ενέργειας η στάθμη πρέπει να παραμένει σε αρκετά υψηλότερα επίπεδα. Προκειμένου να καταλήξει κανείς σε ένα συγκεκριμένο συμπέρασμα, τα παραπάνω κριτήρια πρέπει να εκφραστούν ποσοτικά και, τελικά, να οριστεί το όριο της ελάχιστης αποδεκτής στάθμης του ταμιευτήρα και ο αντίστοιχος όγκος ασφαλούς απόληψης. Έπειτα από μελέτες, τα 786m ύψους στάθμης ήταν η πλέον επιθυμητή στάθμη και τα 784m η κατώτατη αποδεκτή τιμή, ενώ η ετήσια ονομαστική απόληψη φάνηκε να είναι τα 117,3 ως 127,5hm 3. Αξίζει να αναφερθεί ότι, παρά το ότι έχουν εκπονηθεί πλήθος μελετών για την ορθολογική διαχείριση του ταμιευτήρα αυτού και ενώ τα πορίσματα είχαν θετική απήχηση, η πολιτική που εφαρμόζεται δεν είναι αυτή που περιγράφεται και οι απολήψεις ακολουθούν τις υδρολογικές εισροές του εκάστοτε έτους, αναιρώντας έτσι την έννοια της ταμίευσης και μέριμνας εξασφάλισης νερού για την κάλυψη αναγκών κατά τις περιόδους ξηρασίας. Μία ακόμα δυσμενής επίπτωση του φαινομένου αυτού, είναι ότι τις περιόδους όπου το διαθέσιμο απόθεμα δεν επαρκεί, οι παραγωγοί στρέφονται στην εναλλακτική (υπέρ)άντλησης νερού από γεωτρήσεις για την άρδευση των καλλιεργειών, με τη συνεπακόλουθη μη αναστρέψιμη, πολλές φορές- υποβάθμιση των υπόγειων υδατικών συστημάτων. Τονίζεται, ακόμα, ότι η προσομοίωση με ιστορικά δεδομένα εισροών για τον Πλαστήρα και τηρώντας το όριο στάθμης 784 786m, έδειξε ότι στο 75% των περιπτώσεων θα υπήρχε δυνατότητα απόληψης μεγαλύτερων όγκων νερού από τους καταγεγραμμένους. 3. Κατάρτιση μοντέλου λειτουργίας της μηνιαίας λειτουργίας του ταμιευτήρα (Ερώτημα 1) Όπως συμπεραίνεται από τα παραπάνω, για την ορθολογική διαχείριση ενός ταμιευτήρα απαιτείται ο καθορισμός ασφαλούς απόληψης που αντιστοιχεί σε κάθε επίπεδο επιτρεπτής στάθμης του ταμιευτήρα και, μάλιστα, για συγκεκριμένο ποσοστό αξιοπιστίας. Για τη διαδικασία αυτή είναι καταρχήν απαραίτητα δεδομένα εισροών. Στην παρούσα εργασία, δίνονται ιστορικά δεδομένα για τον ταμιευτήρα Πλαστήρα για τα υδρολογικά έτη 3

1961 62 ως 2009-10. Σημειωτέον ότι ως εισροές υπολογίζονται η επιφανειακή απορροή της ανάντη υδρολογικής λεκάνης και της βροχόπτωσης επί της επιφάνειας του ταμιευτήρα, έχοντας αφαιρέσει την εξατμισοδιαπνοή. Ακόμα, απαιτούνται δεδομένα για τη ζήτηση. Σε αυτό το στάδιο, γίνεται η κατάρτιση του μοντέλου λαμβάνοντας υπόψη μόνο τις χρήσεις της ύδρευσης, που θεωρείται δεδομένη και ίση με 15 hm 3, και της άρδευσης, που αποτελεί τη μεταβλητή ελέγχου του προβλήματος. Οι δύο χρήσεις νερού ακολουθούν τη μηνιαία κατανομή του Πίνακα 1. Ας σημειωθεί ότι οι αρδευτικές ανάγκες υπολογίζονται από τις υδατικές ανάγκες κάθε είδους καλλιέργειας, αλλά και από τα κλιματικά δεδομένα της περιοχής, και την αναγωγή αυτών στις αρδευόμενες εκτάσεις. Στον Πίνακα 1 παρουσιάζεται μια συνήθης κατανομή των υδατικών αναγκών στην αρδευτική περίοδο. Οι υδρευτικής ανάγκες υπολογίζονται βάσει του πληθυσμού που εξυπηρετείται, λαμβάνοντας υπόψη ότι τους θερινούς μήνες αυξάνεται η κατανάλωση. Πίνακας 1 - Μηνιαία κατανομή ετήσιας υδρευτικής και αρδευτικής ζήτησης. Μήνας Ύδρευση (%) Άρδευση (%) Οκτώβριος 6.4 Νοέμβριος 6.4 Δεκέμβριος 6.4 Ιανουάριος 6.4 Φεβρουάριος 6.4 Μάρτιος 6.4 Απρίλιος 9.9 11.0 Μάιος 9.9 23.6 Ιούνιος 9.9 30.2 Ιούλιος 12.0 26.4 Αύγουστος 9.9 3.8 Σεπτέμβριος 9.9 11.0 Για την κατάρτιση του μοντέλου λειτουργίας του ταμιευτήρα, ως εκροές υπολογίζονται κάθε μήνα η ελάχιστη τιμή ανάμεσα στην τιμή της προβλεπόμενης ζήτησης και του διαθέσιμου αποθέματος. Στα λογιστικά φύλλα (excel 2007) σε προηγούμενη στήλη εισάγεται η υδρευτική ζήτηση, εδραιώνοντας έτσι την προτεραιότητα για την κάλυψη αυτής της χρήσης. Ο πλεονάζον όγκος της μέγιστης χωρητικότητας του ταμιευτήρα υπερχειλίζει. Για τα ζητούμενα της παρούσας εργασίας, αντιμετωπίζεται μόνο το πρόβλημα της ασφαλούς απόληψης και όχι του θέματος της βελτιστοποίησης παραγωγής ενέργειας. Ειδάλλως, ο όγκος αυτός δε θα αφηνόταν να υπερχειλίσει, διότι θεωρείται απώλεια νερού που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για παραγωγή ενέργειας. Επομένως, βελτιστοποιείται η ασφαλής απόληψη για δεδομένο το επίπεδο ελάχιστης στάθμης και μια αποδεκτή πιθανότητα αστοχίας. Τοιουτοτρόπως, εκτελώντας την 4

προσομοίωση / βελτιστοποίηση με μεταβλητές τις τιμές της ελάχιστης στάθμης και του διαθέσιμου αποθέματος. 4. Εκτίμηση Ασφαλούς Ετήσιας Απόληψης για την Άρδευση (Ερώτημα 2) Έχοντας καταρτίσει το παραπάνω μοντέλο προσομοίωσης της μηνιαίας λειτουργίας του ταμιευτήρα, είναι πλέον εφικτή η εκτίμηση του όγκου της ασφαλούς απόληψης. Ικανοποιητικό επίπεδο αξιοπιστίας για την ύδρευση θεωρείται 95% και για την άρδευση 80%. Εν προκειμένω, θεωρείται ότι είναι δυνατή η εκμετάλλευση όλου του ρυθμιστικού όγκου του ταμιευτήρα, δηλαδή μέχρι το νεκρό όγκο. Ως αρχικό απόθεμα εισήχθη η τιμή 250 hm 3. Για την επίτευξη αξιοπιστίας 80% στην άρδευση, η ασφαλής απόληψη είναι 150hm 3. Σε αυτήν την τιμή, όμως, το ποσοστό αστοχίας για την ύδρευση είναι και αυτό 20%, που δεν είναι αποδεκτό. Τελικά, για την επίτευξη αξιοπιστίας τουλάχιστον 95% στην ύδρευση, ασφαλής απόληψη άρδευσης ήταν τα 134,785 hm 3 (δηλ. συνολικά και με την ύδρευση = 150,085 hm 3 ), ανεβάζοντας αναγκαστικά και το ποσοστό αξιοπιστίας της άρδευσης. Παρατηρείται ότι τα ελλειμματικά έτη για την ύδρευση είναι τρία (υδρολογικά έτη: 1990-91, 1992-93, 1993-94), ενώ για την άρδευση είναι δύο (υδρολογικά έτη: 1990-91, 1992-93, 1993-94). Τα ελλειμματικά έτη για την ύδρευση είναι περισσότερα, γιατί παρουσιάζεται ζήτηση όλο το χρόνο και χαρακτηριστικό είναι ότι ελλειμματικός είναι ο μήνας Οκτώβριος, δηλαδή στο τέλος της ξηρής περιόδου. Τα παραπάνω είναι ενδεικτικά της περιόδου της μεγάλης ξηρασίας 1987-1994. Κάνοντας δοκιμές με σταθερές απολήψεις για άρδευση (150hm 3, που έδωσαν αξιοπιστία 80%), φαίνεται ότι όσο αυξάνεται η στάθμη των επιτρεπόμενων απολήψεων αυξάνεται και η αστοχία. Αυτό είναι φυσικό, αφού απαιτούμε τον ίδιο όγκο από μικρότερο απόθεμα. Αντίθετα, αν μειώσουμε τη στάθμη, τα ποσοστά αξιοπιστίας/αστοχίας παραμένουν τα ίδια, δείχνοντας ότι οι εν λόγω ανάγκες μπορούν να ικανοποιηθούν με μέγιστο επίπεδο αξιοπιστίας (80%) από όποιο απόθεμα μέχρι τα 772m. Αν η στάθμη πέσει στα 770, η αξιοπιστία αυξάνεται στο 86%. Οι δοκιμές γίνονται για να φανούν οι μεταβολές της αξιοπιστίας, αφού η στάθμη υδροληψίας βρίσκεται στα 776m. Βρέθηκε ότι ασφαλής απόληψη (αξιοπιστία = 80%) είναι 150hm 3 στη στάθμη 776m. Άρα, για τις στάθμες από 776 ως 792m ποσοστό αξιοπιστίας 80% δίνουν οι όγκοι, όπως παρουσιάζονται στο γράφημα της Εικόνας 1(Ερώτημα 3). 5

160.00 140.00 120.00 100.00 80.00 60.00 40.00 20.00 0.00 Ασφαλής Απόληψη Εικόνα 1 Γράφημα σχέσης μεταβολής ασφαλούς αρδευτικής απόληψης συναρτήσει του περιορισμού της ελάχιστης στάθμης 5. Ενεργειακή συνιστώσα (Ερώτημα 5) Σκοπός κατασκευής του ταμιευτήρα Πλαστήρα ήταν η παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Ο υδροηλεκτρικός σταθμός δεν βρίσκεται κατάντη του φράγματος, αλλά το νερό εκτρέπεται μέσω σήραγγας στη ΛΑΠ Πηνειού, δημιουργώντας έτσι ύψος πτώσης 577m. Τώρα, πλέον, προτεραιότητα δίνεται στην κάλυψη των αρδευτικών αναγκών. Ενώ το ίδιο νερό που αρδεύει το θεσσαλικό κάμπο παράγει και την υδροηλεκτρική ενέργεια, θεωρούνται αντικρουόμενες χρήσεις, αφού ο τεράστιος όγκος που απαιτείται για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών ρίχνει πολύ χαμηλά τη στάθμη, κάτι που μειώνει το όφελος στην παραγωγή ενέργειας. Αντίθετα, αν δοθεί προτεραιότητα στη βέλτιστη παραγωγή ενέργειας, τότε δεν θα μπορέσουν να καλυφθούν οι αρδευτικές ανάγκες. Ένα επιπλέον πρόβλημα συνιστά και ο χρονικός προγραμματισμός απολήψεων για τους δύο σκοπούς, αφού οι ώρες αιχμής για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας δεν συμπίπτουν με εκείνες της ζήτησης αρδευτικού νερού. Συνεπώς, θα πρέπει να δοθεί ανά περίπτωση προτεραιότητα σε κάποια από τις δύο χρήσεις, δηλαδή να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα σε κάποιο από τα δύο κριτήρια. Όπως αναφέρθηκε και προηγούμενα, εν προκειμένω πρωτευόντως καλύπτονται οι αρδευτικές ανάγκες και άρα υπάρχει δυνατότητα μόνο παραγωγής δευτερεύουσας ενέργειας. Στην αντίθετη περίπτωση, θα μπορούσε ο προγραμματισμός να γίνεται βάσει της βέλτιστης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και ο ταμιευτήρας να συμβάλει κατά την περίοδο αιχμής (συνηθέστερα τον Ιούλιο) στην κάλυψη των αρδευτικών αναγκών. 6. Οικολογική Παροχή (Ερώτημα 6) Βάσει νομοθεσίας στης Ελλάδα, και συγκεκριμένα με το Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τις ΑΠΕ, η οικολογική παροχή ορίζεται ως το 30% της μέσης θερινής παροχής ή το 50% της παροχής του Σεπτεμβρίου. Στην Ελλάδα και βάσει υδρολογικών μεθόδων Η απλοϊκή αυτή 6

μέθοδος δε λαμβάνει υπόψη την έννοια του υδρολογικού καθεστώτος, δηλαδή της φυσικής μεταβολής της παροχής ενός υδατορεύματος στη διάρκεια του έτους. Έτσι, για έναν χειμερινό μήνα, που η επιφανειακή απορροή είναι σαφώς μεγαλύτερη, η επιβολή της οικολογικής παροχής προτείνει μία δυσανάλογα μικρή παροχή νερού. Εφόσον, λοιπόν, έχει καθοριστεί η ελάχιστη αλλά όχι και η μέγιστη παροχή που αφήνεται στο ποτάμι, σωστότερο θα ήταν να διατηρείται απαραιτήτως μεν αυτή η ελάχιστη, αλλά η τελική παροχή να μεταβάλλεται με ανάλογο τρόπο της φυσικής ροής. Σύμφωνα με τον Diego Garcίa de Jalόn (2003), ο υπολογισμός του μέσου υπερετήσιου, εν προκειμένω οικολογικού καθεστώτος ροής συνίσταται στον καθορισμό των μηνιαίων παροχών καθ όλο το έτος. Ο υπολογισμός των μέσων μηνιαίων παροχών γίνεται με βάση την ακόλουθη σχέση για τις περιπτώσεις όπου η μέση παροχή κάθε μήνα του έτους είναι μεγαλύτερη από την ελάχιστη αποδεκτή οικολογική παροχή, όπως αυτή έχει εκτιμηθεί τελικά: Q ' i = Q e Q Q min i Όπου Q i είναι η νέα μέση παροχή του μήνα i, Qe είναι η ελάχιστη αποδεκτή οικολογική παροχή, Qi είναι η φυσική μέση παροχή του μήνα i, και Qmin είναι η ελάχιστη φυσική μέση μηνιαία παροχή. Στην περίπτωση που για κάποιους μήνες η μέση παροχή είναι μικρότερη της ελάχιστης αποδεκτής οικολογικής παροχής, τότε η οικολογική παροχή για τους μήνες αυτούς τίθεται ίση με την φυσική μέση μηνιαία παροχή. Η καταλληλότητα του ετήσιου οικολογικού καθεστώτος μπορεί να εξεταστεί με τη μέθοδο RVA (Range of Variability Approach), η οποία μπορεί να εφαρμοστεί με το ανοιχτό λογισμικό ΙΗΑ (Indicators of Hydrological Alteration). Ως δεδομένα εισόδου δίνονται η χρονοσειρα εισροών του ποταμού πριν την κατασκευή του ταμιευτήρα και μετά την κατασκευή. Το λογισμικό κάνει υδρολογική ανάλυση υπολογίζοντας πληθώρα υδρολογικών παραμέτρων και εξάγεται το συμπέρασμα κατά πόσο έχει μεταβληθεί το καθεστώς ροής μετά την κατασκευή του ταμιευτήρα. Σύμφωνα με τα δεδομένα για τον Πλαστήρα, η μέση θερινή παροχή είναι 3.07 hm 3, ενώ η μέση παροχή Σεπτεμβρίου είναι 1,93 hm 3, άρα οι αντίστοιχες οικολογικές παροχές είναι 0,92 και 0,97 hm 3, αντίστοιχα. a. Εξετάζεται το σενάριο της σταθερής οικολογικής παροχής. Η τιμή που επιλέγεται είναι η μέγιστη μεταξύ του 30% της μέσης υπερετήσιας θερινής παροχής (Ιουνίου, Ιουλίου, Αυγούστου) και του 50% της μέσης υπερετήσιας παροχής Σεπτεμβρίου. Στην υπο μελέτη περίπτωση, επιλέγεται η δεύτερη λύση και η τιμή αυτή είναι 0,97hm 3. Προκύπτει ότι για την ίδια αρδευτική ζήτηση που προηηγούμενα έδινε αξιοπιστία 95%, τωρα η αξιοπιστία στην ύδρευση έχει πέσει στο 82% και στην άρδευση στο 86%. Για να επιτευχθεί 95% αξιοπιστία στην ύδρευση (και, τελικά, και στην άρδευση), η ασφαλής απόληψη αρδεύσεων πρέπει να είναι 124 hm 3. 7

b. Εξετάζεται το σενάριο του μέσου υπερετήσιο οικολογικού καθεστώτως. Όπως είναι αναμενόμενο, η μείωση της αξιοπιστίας (22%) σε αυτήν την περίπτωση είναι πολύ μεγαλύτερη, αφού οι υδατικοί όγκοι που απαιτούνται για την οικολογική παροχή είναι πολλαπλάσιοι, ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες. Έτσι, για να επιτευχθεί 95% αξιοπιστία, η ασφαλής απόληψη αρδεύσεων πρέπει να είναι 53hm 3, περίπου. 8

7. Βιβλιογραφία Christofides, A., A. Efstratiadis, D. Koutsoyiannis, G.-F. Sargentis, and K. Hadjibiros, Resolving conflicting objectives in the management of the Plastiras Lake: can we quantify beauty?, Hydrology and Earth System Sciences, 9 (5), 507-515, 2005. Efstratiadis, A., and K. Hadjibiros, Can an environment-friendly management policy improve the overall performance of an artificial lake? Analysis of a multipurpose dam in Greece, Environmental Science and Policy, 14 (8), 1151 1162, 2011. Ομάδα ερευνητικού έργου Πλαστήρα 2002, Συνοπτική έκθεση, Διερεύνηση των δυνατοτήτων διαχείρισης και προστασίας της ποιότητας της Λίμνης Πλαστήρα, Τεύχος 1, 23 σελίδες, Τομέας Υδατικών Πόρων, Υδραυλικών και Θαλάσσιων Έργων Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα, Μάρτιος 2002. Παπαδάκη Χ., Ντοανίδης Λ., Δημητρίου Η., Ζόγκαρης Σ., Καμπόλης Ι., Ευελπίδου Ν., Francisco Martínez Capel., Rafael MasMunoz, (1η Περίοδος Αναφοράς: 04/03/2013 04/03/2014). ECOFLOW-11ΣΥΝ_8_917, Π.2.1. Σχεδιασμός των προσαρμοσμένων στις Ελληνικές συνθήκες μοντέλων οικοτόπων και IFIM (2 water body types), Χρηματοδοτούμενο έργο από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 2011» 9