ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2014-2019 Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας 11.12.2014 2014/2153(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για την ενεργειακή ασφάλεια (2014/2153(INI)) Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας Εισηγητής: Algirdas Saudargas PR\1039978.doc PE541.614v01-00 Ενωμένη στην πολυμορφία
PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...14 PE541.614v01-00 2/16 PR\1039978.doc
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για την ενεργειακή ασφάλεια (2014/2153(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ευρωπαϊκή στρατηγική για την ενεργειακή ασφάλεια» και τα συνοδευτικά έγγραφα εργασίας (COM(2014)0330), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Η ενεργειακή απόδοση και η συμβολή της στην ενεργειακή ασφάλεια και το πλαίσιο του 2030 για τις πολιτικές που αφορούν το κλίμα και την ενέργεια» (COM(2014)0520), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Η πρόοδος προς την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας» (COM(2014)0634), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Η βραχυπρόθεσμη αντοχή του ευρωπαϊκού συστήματος φυσικού αερίου. Ετοιμότητα σε πιθανή διαταραχή του εφοδιασμού εξ Ανατολών το φθινόπωρο και τον χειμώνα 2014/2015» (COM (2014)0654), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Για την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας» και τα συνοδευτικά έγγραφα εργασίας (COM(2012)0663), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Προτεραιότητες για την ενεργειακή υποδομή για το 2020 και μετέπειτα - Προσχέδιο για ενοποιημένο ευρωπαϊκό ενεργειακό δίκτυο» (COM(2010)0677), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Μακροπρόθεσμο όραμα για τις υποδομές στην Ευρώπη και εκτός αυτής» (COM(2013)0711), στην οποία παρατίθεται κατάλογος έργων κοινού ενδιαφέροντος (ΕΚΕ) για τις ενεργειακές υποδομές, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 347/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Απριλίου 2013, σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές, την κατάργηση της απόφασης αριθ. 1364/2006/ΕΚ και την τροποποίηση των κανονισμών (EΚ) αριθ. 713/2009, (EΚ) αριθ. 714/2009 και (EΚ) αριθ. 715/2009, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για τη σύσταση της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη», την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 913/2010 και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 680/2007 και (ΕΚ) αριθ. 67/2010, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 13ης Νοεμβρίου 2008, με τίτλο «Δεύτερη επισκόπηση της ενεργειακής στρατηγικής Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την ενεργειακή ασφάλεια και αλληλεγγύη» (COM(2008)0781), PR\1039978.doc 3/16 PE541.614v01-00
έχοντας υπόψη το Μνημόνιο Συνεννόησης σχετικά με το σχέδιο διασύνδεσης των αγορών ενέργειας της περιοχής της Βαλτικής, της 17ης Ιουνίου 2009, που υπογράφηκε μεταξύ των κρατών μελών της Βαλτικής Θάλασσας και της Επιτροπής, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Για μια ευρωπαϊκή βιομηχανική αναγέννηση» (COM(2014)0014), έχοντας υπόψη την οδηγία 2012/27/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, για την ενεργειακή απόδοση, την τροποποίηση των οδηγιών 2009/125/ΕΚ και 2010/30/ΕΕ και την κατάργηση των οδηγιών 2004/8/ΕΚ και 2006/32/ΕΚ, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την προώθηση καθαρών και ενεργειακώς αποδοτικών οχημάτων (COM(2013)0214), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ευρωπαϊκή στρατηγική για τα καθαρά και ενεργειακώς αποδοτικά οχήματα» (COM(2010)0186), έχοντας υπόψη την οδηγία 2009/33/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Απριλίου 2009, σχετικά με την προώθηση καθαρών και ενεργειακώς αποδοτικών οχημάτων οδικών μεταφορών, έχοντας υπόψη την οδηγία 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Μαΐου 2010, για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και τη διεθνή συνεργασία με τίτλο «Η ενεργειακή πολιτική της ΕΕ: η συνεργασία με τους πέραν των συνόρων μας εταίρους» COM(2011)0539), έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή με τίτλο «Εφαρμογή της ανακοίνωσης σχετικά με την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και τη διεθνή συνεργασία και των συμπερασμάτων του Συμβουλίου Ενέργειας του Νοεμβρίου του 2011» (COM(2013)0638), έχοντας υπόψη την έκθεση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της 12ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με την πορεία ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς ενέργειας της ΕΕ κατ εφαρμογήν των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 22ας Μαΐου 2013, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Πλαίσιο πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια κατά την περίοδο από το 2020 έως το 2030» (COM(2014)0015), έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 26ης/27ης Ιουνίου 2014, έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 23ης/24ης Οκτωβρίου 2014, έχοντας υπόψη τη δημόσια ακρόαση σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για την PE541.614v01-00 4/16 PR\1039978.doc
ενεργειακή ασφάλεια που διοργανώθηκε από την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας στις 5 Νοεμβρίου 2014, έχοντας υπόψη την προσεχή πρόταση για την ενεργειακή ένωση, που αναμένεται το πρώτο τρίμηνο του 2015, έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας (A8-0000/2014), A. λαμβάνοντας υπόψη ότι για την ευημερία και την ασφάλεια της ΕΕ απαιτούνται ορθολογική χρήση της ενέργειας και σταθερός, οικονομικά προσιτός και βιώσιμος ενεργειακός εφοδιασμός B. λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει συντελεστεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ τα τελευταία χρόνια λαμβάνοντας, εντούτοις, υπόψη ότι η ΕΕ εξακολουθεί να εισάγει το 53% της συνολικής της κατανάλωσης ενέργειας και ορισμένα κράτη μέλη εξαρτώνται ακόμη από μία μόνο εξωτερική πηγή εφοδιασμού, γεγονός που παρακωλύει την οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης και διακυβεύει την εθνική και ενωσιακή ασφάλεια Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το 61% του φυσικού αερίου που καταναλώνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση χρησιμοποιείται σε κτίρια, και σε ποσοστό 75% αυτών πρόκειται για κατοικίες λαμβάνοντας υπόψη ότι τυχόν διακοπές στην παροχή φυσικού αερίου που οδηγούν σε ανεπαρκή θέρμανση θέτουν σε κίνδυνο την υγεία και την ευημερία μεγάλου ποσοστού των πολιτών της ΕΕ Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εξωτερικές ενεργειακές δαπάνες της ΕΕ υπερβαίνουν το 1 δισεκατομμύριο ευρώ ημερησίως 400 δισεκατομμύρια ευρώ το 2013 και αντιστοιχούν σε περισσότερο από το ένα πέμπτο των συνολικών εισαγωγών της Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο της κρίσης στην Ουκρανία, το ζήτημα της διασφάλισης αξιόπιστου εφοδιασμού με φυσικό αέριο είναι σημαντικότερο από ποτέ ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι βάσει της εμπειρίας του 2006 και του 2009, όταν η Ρωσία απέκοψε τον εφοδιασμό με αέριο στην Ουκρανία, καθίσταται σαφές ότι οι διακοπές που βίωσαν ορισμένα κράτη μέλη της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης είναι απόδειξη των υφιστάμενων κινδύνων ως προς την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η λεγόμενη «χειμερινή δέσμη μέτρων» ύψους 4,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ συμφωνήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2014 και ήδη εφαρμόζεται, διασφαλίζοντας εφοδιασμό με αέριο για την Ουκρανία και για τα κράτη μέλη της ΕΕ Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας έως το 2014 και για την κατάργηση των «ενεργειακών νησίδων» της ΕΕ έως το 2015 PR\1039978.doc 5/16 PE541.614v01-00
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή έχει καταρτίσει τον κατάλογο έργων κοινού ενδιαφέροντος για τις ενεργειακές υποδομές που θα υλοποιηθούν έως το 2020, και ότι το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020 συνεισφέρει στη χρηματοδότησή τους μέσω της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη» και μέσω του Επενδυτικού Σχεδίου Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης αποσύνδεσε εν μέρει την οικονομική ανάπτυξη από την κατανάλωση ενέργειας την τελευταία δεκαετία και η διαδικασία αυτή πρέπει να συνεχιστεί ΙΑ. ΙΒ. ΙΓ. ΙΔ. ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εισαγωγές φυσικού αερίου της ΕΕ μπορούν να μειωθούν κατά 2,6 % για κάθε μία επιπλέον ποσοστιαία μονάδα εξοικονόμησης ενέργειας σύμφωνα με την Επιτροπή λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά τη διάσκεψη κορυφής της 24ης Οκτωβρίου 2014 οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συμφώνησαν σε έναν δεσμευτικό στόχο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε επίπεδο ΕΕ για το 2030, της τάξης του 27 % τουλάχιστον, και σε έναν ενδεικτικό στόχο βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης σε επίπεδο ΕΕ, της τάξης του 27 % τουλάχιστον ενέκριναν επίσης έναν δεσμευτικό στόχο της ΕΕ για τη μείωση των εγχώριων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 40 % τουλάχιστον έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 λαμβάνοντας υπόψη ότι η βελτίωση των επιπέδων διασύνδεσης για την ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο θα αυξήσει την ενεργειακή ασφάλεια, εξισορροπώντας παράλληλα την προσφορά και τη ζήτηση μεταξύ των κρατών μελών λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξωτερική διάσταση της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ χρειάζεται περισσότερη συνοχή και δεν είναι ακόμη σε θέση να διαδραματίσει πλήρως τον ρόλο της όσον αφορά την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και την ανταγωνιστικότητα της Ένωσης λαμβάνοντας υπόψη ότι η στρατηγική για την ενεργειακή ασφάλεια πρέπει να περιλαμβάνει δράσεις για τον μετριασμό της ζήτησης ενέργειας, αλλά και εξίσου αποτελεσματικές δράσεις για την υπέρβαση των μεγάλων και επικείμενων διαταραχών, καθώς και μηχανισμούς αλληλεγγύης και συντονισμού για την προστασία και την ενίσχυση των υποδομών παραγωγής, μεταφοράς και διανομής ενέργειας και των αγωγών διασύνδεσης λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ανωτέρω υποδομές πρέπει να επιτρέπουν τον χειρισμό μεταβλητών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να εντάσσονται σε μια πλήρως ολοκληρωμένη και εύρυθμα λειτουργούσα εσωτερική αγορά ενέργειας ως ουσιώδες μέρος μιας ενεργειακής ένωσης με διαφοροποιημένες εξωτερικές πηγές εφοδιασμού Προς μια ευρωπαϊκή ενεργειακή ένωση 1. χαιρετίζει την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ευρωπαϊκή στρατηγική για την ενεργειακή ασφάλεια», σημειώνοντας ότι βασίζεται σε ενδελεχή ανάλυση της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ, επισημαίνοντας τους βασικούς τομείς και περιγράφοντας το σημαντικό έργο που πρέπει να επιτελεστεί βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της PE541.614v01-00 6/16 PR\1039978.doc
ενεργειακής ασφάλειας 2. σημειώνει ότι η ισότιμη ενεργειακή ασφάλεια, ανταγωνιστικότητα και βιωσιμότητα σε μια πλήρως ολοκληρωμένη αγορά ενέργειας αποτελούν τους βασικούς πυλώνες για τη δημιουργία μιας ενεργειακής ένωσης, η οποία μπορεί να επιτευχθεί με τη συγκέντρωση των πόρων, τη διασύνδεση των δικτύων, τη διασφάλιση ενιαίας ρύθμισης της αγοράς ενέργειας και την καθιέρωση ενιαίων διαπραγματευτικών θέσεων έναντι τρίτων χωρών 3. σημειώνει ότι η κρίση του 2014 στην Ουκρανία και τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων ακραίων καταστάσεων που διενεργήθηκαν από την Επιτροπή πρέπει να οδηγήσουν σε περαιτέρω επιτάχυνση της ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς, συμπεριλαμβανομένης της ενσωμάτωσης των υφιστάμενων «ενεργειακών νησίδων», καθώς και στην επικαιροποίηση των εκτιμήσεων κινδύνου, των προληπτικών σχεδίων δράσης και των σχεδίων έκτακτης ανάγκης 4. τονίζει ότι, όπως έδειξαν οι προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων για το φυσικό αέριο που διενεργήθηκαν από την Επιτροπή, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα πλέον ευάλωτα κράτη μέλη 5. υπογραμμίζει τη σημασία της ενίσχυσης της ενεργειακής ανεξαρτησίας στην περίπτωση βραχυπρόθεσμων μέτρων όπως η αποθήκευση αερίου, τη σημασία της ανάπτυξης υποδομών αντίστροφης ροής αερίου, της κατάρτισης περιφερειακών σχεδίων ασφάλειας του εφοδιασμού και της αποτελεσματικότερης αξιοποίησης των δυνατοτήτων εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στα κράτη μέλη που εξαρτώνται αποκλειστικά από έναν μόνο προμηθευτή φυσικού αερίου επισημαίνει ότι είναι επιτακτική η ανάγκη συνεργασίας μεταξύ της Επιτροπής, των κρατών μελών, των γειτονικών χωρών, των ρυθμιστικών φορέων, του Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενεργείας (ACER), των διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς και των προμηθευτών φυσικού αερίου 6. τονίζει ότι η ενεργειακή ένωση, πέραν της διασφάλισης της ασφάλειας του εφοδιασμού, πρέπει να υιοθετήσει ολοκληρωμένη προσέγγιση εστιάζοντας σε καίριους πυλώνες, όπως η επίτευξη μιας πλήρως ολοκληρωμένης εσωτερικής αγοράς ενέργειας, ο μετριασμός της ζήτησης ενέργειας, η απαλλαγή του ενεργειακού μείγματος από στοιχεία άνθρακα και η έρευνα και καινοτομία ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ Μετριασμός της ζήτησης ενέργειας 7. υπενθυμίζει ότι ο μετριασμός της ζήτησης ενέργειας μέσω της ενεργειακής απόδοσης έχει τριπλή βαρύτητα: επηρεάζει θετικά την ασφάλεια, την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητα του ενεργειακού τομέα της ΕΕ 8. σημειώνει ότι η ΕΕ δεν βρίσκεται ακόμη κοντά στην επίτευξη της δέσμευσής της για εξοικονόμηση ενέργειας κατά 20 % (371 Mtoe) έως το 2020, και ότι πάνω από το ένα τρίτο της μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας οφείλεται στην πραγματικότητα στα χαμηλότερα επίπεδα οικονομικής δραστηριότητας PR\1039978.doc 7/16 PE541.614v01-00
9. τονίζει ότι η ενεργειακή ζήτηση στον κατασκευαστικό τομέα ευθύνεται για το 40 % περίπου της ενεργειακής κατανάλωσης στην ΕΕ και για το ένα τρίτο της χρήσης φυσικού αερίου, και ότι είναι συνεπώς αναγκαία η επίσπευση της ανακαίνισης των κτιρίων με σκοπό τη μείωση της ζήτησης ενέργειας, ενθαρρύνοντας παράλληλα την αύξηση συμμετοχής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και προάγοντας ενεργειακές υπηρεσίες όπου οι πόροι της ΕΕ θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά προς τα εθνικά συστήματα χρηματοδότησης 10. αναγνωρίζει ότι ο ρόλος των τοπικών αρχών των ευρωπαϊκών πόλεων στην αύξηση της ενεργειακής απόδοσης, μέσω της συμπαραγωγής, του εκσυγχρονισμού των συστημάτων τηλεθέρμανσης, της αυξημένης χρήσης καθαρότερων δημόσιων μεταφορών, της ενθάρρυνσης μοντέλων μετακίνησης περισσότερο ενεργών, και της ανακαίνισης των κτιρίων, συμβάλλει επίσης αδιαμφισβήτητα και σημαντικά στην ενεργειακή ανεξαρτησία 11. σημειώνει ότι έχουν καίρια σημασία η βελτίωση των προτύπων που αφορούν τις επιδόσεις των οχημάτων και η αυξημένη εξοικονόμηση καυσίμων, τόσο για τη μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από το πετρέλαιο όσο και για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, και καλεί συνεπώς την Επιτροπή να συνεχίσει και να επιταχύνει τις προσπάθειές της στον τομέα αυτόν 12. καλεί τα κράτη μέλη να θέσουν φιλόδοξους στόχους όσον αφορά την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση, να είναι δηλαδή έτοιμα να λάβουν εθνικά και περιφερειακά μέτρα για τη ραγδαία μείωση της ζήτησης ενέργειας τόσο πριν όσο και μετά από διαταραχές του εφοδιασμού 13. καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί στενά την εφαρμογή της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση και της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, και να διενεργήσει περιορισμένης έκτασης επανεξέταση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση, ώστε να επικαιροποιήσει τις διατάξεις σχετικά με τον ενδεικτικό στόχο που αφορά βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 27 % τουλάχιστον έως το 2030 πιστεύει ότι ο υπολογισμός και η επαλήθευση των βελτιώσεων ενεργειακής απόδοσης θα πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των ετήσιων εκθέσεων για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο 14. επισημαίνει τη σημασία της ενσωμάτωσης του σχεδιασμού προσφοράς και ζήτησης ενέργειας προκειμένου να επιτευχθεί η βέλτιστη από άποψη κόστους ασφάλεια του εφοδιασμού και να αποφευχθούν περιττές ή υπερεκτεταμένες επενδύσεις σε υποδομές και λανθάνοντα έξοδα 15. θεωρεί ότι οι επενδύσεις για τον μετριασμό της ζήτησης ενέργειας, ιδίως σε κτίρια, συμβάλλουν σημαντικά στην ενεργειακή ασφάλεια και ότι αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν εξετάζεται το ενδεχόμενο χρηματοδοτικών ενισχύσεων PE541.614v01-00 8/16 PR\1039978.doc
Αύξηση της εγχώριας παραγωγής ενέργειας 16. τονίζει ότι πρέπει να προωθηθεί περαιτέρω στην ΕΕ μια μακροπρόθεσμη στρατηγική για την ανάπτυξη των εγχώριων πηγών ενέργειας 17. υπογραμμίζει ότι είναι ουσιώδους σημασίας να αυξηθεί η συμμετοχή της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και τεχνολογίας στο σύνολο της αλυσίδας παραγωγής ενέργειας, που περιλαμβάνει όχι μόνο τις πρώτες ύλες αλλά και την παραγωγή, τη μεταφορά και τη διανομή ενέργειας, καθώς αποτελούν καίρια στοιχεία για τη μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τις εισαγωγές στον τομέα της ενέργειας 18. θεωρεί ότι πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και να αναπτύσσεται σε πλήρη συμμόρφωση προς τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις κάθε πηγή ενέργειας που μπορεί να συμβάλει στην ενεργειακή ασφάλεια 19. θεωρεί ότι η πυρηνική ενέργεια, που έχει ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα, εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική εναλλακτική της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σημειώνει ότι η επιλογή της χρήσης, ή μη, της πυρηνικής ενέργειας παραμένει αρμοδιότητα των κρατών μελών 20. πιστεύει ότι η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με στόχο το 20 % έως το 2020 και τουλάχιστον 27 % έως το 2030 είναι ουσιώδους σημασίας, λαμβάνοντας υπόψη το ενεργειακό κόστος υπογραμμίζει τη σημασία της ανάπτυξης ευφυέστερων διασυνδεδεμένων δικτύων ενέργειας και νέων λύσεων αποθήκευσης ενέργειας για την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας 21. καλεί την Επιτροπή να καθιερώσει κοινά πρότυπα για ευφυή δίκτυα, καθώς διασφαλίζουν σταθερό εφοδιασμό και ελεύθερη ροή ενέργειας σε διασυνοριακό επίπεδο και συμβάλλουν στην ενεργειακή ασφάλεια 22. σημειώνει ότι ένα πιο αποκεντρωμένο σύστημα ενέργειας, με την τοποθέτηση των πηγών τροφοδοσίας ισχύος εγγύτερα στο σημείο χρήσης, ελαττώνει τον κίνδυνο επίθεσης σε ευάλωτες υποδομές και παρέχει ταυτόχρονα επιχειρηματικές ευκαιρίες στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις καλεί συνεπώς την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διευκολύνουν την περαιτέρω ανάπτυξη των τοπικών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των τοπικών δικτύων διανομής Ανάπτυξη ενεργειακών τεχνολογιών 23. τονίζει ότι η αποτελεσματική αξιοποίηση της έρευνας και των τεχνολογικών καινοτομιών προάγει την πρωτοπορία της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και συμβάλλει στην επίτευξη των βασικών στόχων της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων της ασφάλειας του εφοδιασμού, της ανταγωνιστικότητας και της αειφόρου ανάπτυξης της παραγωγής, μεταφοράς και κατανάλωσης ενέργειας 24. καλεί τα κράτη μέλη να επιδιώξουν καλύτερη αλληλεπίδραση και συντονισμό των εθνικών και των ευρωπαϊκών ερευνητικών προγραμμάτων μεταξύ τους, καθώς και PR\1039978.doc 9/16 PE541.614v01-00
μεταξύ κρατών μελών και Επιτροπής, και δη στους τομείς της ενέργειας και των κατασκευών, προκειμένου να εξασφαλίζεται προτεραιότητα σε κοινές προκλήσεις, όπως η αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου 25. τονίζει ότι η δέσμευση της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου δεν πρέπει να υπονομεύσει την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της ΕΕ θεωρεί, συνεπώς, ότι απαιτείται μια σύνθετη προσέγγιση της κλιματικής αλλαγής και της ανταγωνιστικότητας 26. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως, με σκοπό την αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας και τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, τις ευκαιρίες χρηματοδότησης ενεργειακών έργων μέσω κρατικών ενισχύσεων, καθώς και μέσω των χρηματοδοτικών μέσων που διατίθενται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, του προγράμματος «Ορίζων 2020», του μέσου της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας και των επενδυτικών μηχανισμών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, καθώς και μέσω δημόσιων και ιδιωτικών μεσαζόντων 27. αναγνωρίζει ότι για να μειωθεί η ενεργειακή εξάρτηση, να διαφοροποιηθούν και να εδραιωθούν οι επιλογές εφοδιασμού, να βελτιστοποιηθούν οι υποδομές του ενεργειακού δικτύου και να αυξηθεί η ενεργειακή απόδοση μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, είναι αναγκαίο να αναπτυχθούν νέες ενεργειακές τεχνολογίες με τη χρήση πόρων του προγράμματος πλαισίου για την έρευνα και την καινοτομία «Ορίζων 2020» 28. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αυξήσουν την ασφάλεια των ΤΠ και την προστασία των στρατηγικών υποδομών ενέργειας που παρέχουν ζωτικής σημασίας υπηρεσίες στους καταναλωτές Προς μια πλήρως ολοκληρωμένη εσωτερική αγορά ενέργειας 29. ζητεί την ανάπτυξη επαρκώς ολοκληρωμένων και ανταγωνιστικών περιφερειακών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου συμπεριλαμβανομένων, όπου απαιτείται, αγορών δυναμικότητας που να καλύπτουν όλη την επικράτεια της Ένωσης καλεί την Επιτροπή να δράσει αποφασιστικά κατά παντός είδους αντιανταγωνιστικής συμπεριφοράς και των φραγμών εισόδου και εξόδου από την αγορά 30. πιστεύει ότι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες της ολοκλήρωσης μιας διαφανούς, εύρυθμα λειτουργούσας και πλήρως ολοκληρωμένης αγοράς φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας είναι η πλήρης εφαρμογή της τρίτης δέσμης μέτρων για την ενέργεια 31. αναγνωρίζει ότι ένα πιο ολοκληρωμένο σύστημα ενέργειας θα μπορούσε να ενισχύσει τη διασυνοριακή αλληλεγγύη σε περιόδους διαταραχών του εξωτερικού ενεργειακού εφοδιασμού καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι η παραγωγή και η μετάδοση ενέργειας μπορούν να λειτουργήσουν διασυνοριακά ως λειτουργικό στοιχείο της PE541.614v01-00 10/16 PR\1039978.doc
εσωτερικής αγοράς ενέργειας της ΕΕ, χωρίς αδικαιολόγητους περιορισμούς 32. επικροτεί την πρόταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για ελάχιστα επίπεδα ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ των κρατών μελών της τάξης του 10 % έως το 2020 και 15 % έως το 2030 33. τονίζει ότι είναι αναγκαίο να συνεχιστούν οι προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων για την ηλεκτρική ενέργεια μέχρι να εξαλειφθεί πλήρως η εξάρτηση των συστημάτων ελέγχου μετάδοσης των κρατών μελών από φορείς εκμετάλλευσης προερχόμενους από τρίτες χώρες και μέχρι να υλοποιηθεί η συγχρονισμένη λειτουργία στα ευρωπαϊκά ηπειρωτικά δίκτυα 34. τονίζει ότι είναι άκρως απαραίτητη η επιτάχυνση της εφαρμογής στρατηγικών σχεδίων υποδομών και ενθαρρύνει, συνεπώς, την Επιτροπή να συμμετάσχει πιο ενεργά στην εν λόγω διαδικασία 35. ζητεί να εκτελεστούν αμελλητί τα έργα κοινού ενδιαφέροντος (ΕΚΕ) που εγκρίθηκαν το 2013 36. τονίζει την ανάγκη ενίσχυσης της περιφερειακής συνεργασίας σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς έτσι τα ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας μπορούν να επιλυθούν αποτελεσματικότερα και να υπάρξει ορθολογικότερη παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας σε περιφερειακό επίπεδο επισημαίνει ότι το σχέδιο διασύνδεσης των αγορών ενέργειας της περιοχής της Βαλτικής, που αποσκοπεί στην ένταξη των χωρών της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας στα δίκτυα ενεργειακής υποδομής της ΕΕ, αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα περιφερειακής συνεργασίας 37. τονίζει ότι η ενέργεια πρέπει να καταστεί οικονομικά προσιτή για όλους τους πολίτες της ΕΕ θεωρεί ότι η αποφυγή της περιττής κατανάλωσης, η βελτίωση της απόδοσης και η πραγματοποίηση βιώσιμων επενδύσεων στον τομέα της ενέργειας, ιδίως στα κτίρια, θα έδινε σε πολλά νοικοκυριά τη δυνατότητα να αποφύγουν την ενεργειακή πενία ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ Διαφοροποίηση του εξωτερικού εφοδιασμού 38. τονίζει ότι η εξάρτηση από έναν μόνο προμηθευτή ενεργειακών πόρων, με την έλλειψη ανταγωνισμού που αυτό συνεπάγεται, μπορεί να παρεμποδίσει την οικονομική μεγέθυνση και να διακυβεύσει την ασφάλεια σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο και ότι, ως εκ τούτου, πρέπει να υλοποιηθούν με συνέπεια όλα τα έργα που αφορούν τη διαφοροποίηση των προμηθευτών ενέργειας 39. επισημαίνει ότι για την ενεργειακή διαφοροποίηση της ΕΕ πρέπει αφενός να δοθεί προτεραιότητα στα έργα που διαφοροποιούν όχι μόνο τις οδούς παροχής αλλά και τις πηγές ενέργειας και αφετέρου να πληρούνται όλες οι απαιτήσεις του δικαίου της ΕΕ τονίζει ότι στο θέμα διαφοροποίησης των οδών απαιτείται ο προσανατολισμός προς αξιόπιστους προμηθευτές PR\1039978.doc 11/16 PE541.614v01-00
40. εκφράζει την άποψη ότι η Ρωσία δεν μπορεί να θεωρείται πλέον αξιόπιστος εταίρος, καθώς θέτει ρητώς υπό αμφισβήτηση το δίκαιο της ΕΕ, μεταξύ άλλων στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, και χρησιμοποιεί τον ενεργειακό εφοδιασμό για πολιτικούς σκοπούς τονίζει, συνεπώς, ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην ανάπτυξη και την περαιτέρω επέκταση της υποδομής εφοδιασμού με φυσικό αέριο από τη Νορβηγία, του Νότιου Διαδρόμου φυσικού αερίου, καθώς και του Μεσογειακού κόμβου φυσικού αερίου 41. τονίζει ότι οι εταιρείες τρίτων χωρών που συμμετέχουν στο σύνολο της αλυσίδας παραγωγής ενέργειας της ΕΕ, η οποία περιλαμβάνει τις πρώτες ύλες, την παραγωγή, τη μεταφορά και τη διανομή, καθώς και την αποθήκευση φυσικού αερίου, πρέπει να σέβονται όλες τις απαιτήσεις της νομοθεσίας της ΕΕ, ώστε να αποφεύγεται η στρέβλωση της αγοράς και να διασφαλίζεται η ανταγωνιστικότητα και η διαφάνεια της εσωτερικής αγοράς ενέργειας προς όφελος της ενεργειακής ασφάλειας 42. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την υλοποίηση στρατηγικών έργων υποδομών ενέργειας πιστεύει ότι οι υπάρχουσες υποδομές πρέπει να συμβάλλουν στην περιφερειακή ολοκλήρωση Συντονισμός και ομοφωνία 43. επιβεβαιώνει τη βασική αρχή της αλληλεγγύης μεταξύ όλων των κρατών μελών τονίζει ότι η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού είναι ζήτημα συλλογικής δράσης και αφορά όλα τα κράτη μέλη, παρά τα διαφορετικά επίπεδα ευπάθειας σε διαταραχές του εφοδιασμού τονίζει ότι κανένα κράτος μέλος δεν πρέπει να διακυβεύει με τη δράση ή την αδράνειά του την ασφάλεια άλλου κράτους μέλους ή της ΕΕ συνολικά 44. επισημαίνει ότι η Ενεργειακή Κοινότητα θα μπορούσε να αποτελέσει αποτελεσματικό μέσο αύξησης της ενεργειακής ασφάλειας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο τονίζει ότι πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω ο μηχανισμός επιβολής και η θεσμική της δομή προκειμένου να ενισχυθεί η σταθερότητα των επενδύσεων πιστεύει ότι η Ενεργειακή Κοινότητα μπορεί να αποβεί χρήσιμη για τη σύνδεση υποψήφιων και εν δυνάμει υποψήφιων χωρών με τους μηχανισμούς αλληλεγγύης της ΕΕ τονίζει ότι αυτό θα οδηγήσει στην καλύτερη ενοποίηση της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας στον τομέα της ενέργειας 45. καλεί τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τις νομικές ικανότητες της Γραμματείας της Ενεργειακής Κοινότητας για να διασφαλιστεί η ταχεία και αποτελεσματική εφαρμογή του ενεργειακού κεκτημένου της ΕΕ στις χώρες της Ενεργειακής Κοινότητας τονίζει την ανάγκη αύξησης της ενεργειακής ασφάλειας όχι μόνο στην ΕΕ, αλλά και στην Ευρώπη συνολικά 46. καλεί την Επιτροπή να προβεί σε ανάλυση της δυνητικής δομής ενός μηχανισμού συλλογικών προμηθειών, του αντίκτυπου αυτού του μηχανισμού στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας και της συμβολής του στη διασφάλιση ασφαλούς εφοδιασμού με αέριο επισημαίνει ότι η πληθώρα μοντέλων των μηχανισμών συλλογικών προμηθειών ωθεί σε περαιτέρω προσπάθειες προσδιορισμού του καλύτερου αγορακεντρικού μοντέλου για τις περιφέρειες της ΕΕ και τους ενδιαφερόμενους προμηθευτές PE541.614v01-00 12/16 PR\1039978.doc
47. είναι της άποψης ότι η βασική προϋπόθεση για τη δημιουργία της μελλοντικής ευρωπαϊκής ενεργειακής ένωσης είναι η ολοκλήρωση της ενιαίας εσωτερικής αγοράς ενέργειας της ΕΕ, πράγμα που απαιτεί την πλήρη εφαρμογή της τρίτης δέσμης μέτρων για την ενέργεια και την ύπαρξη μιας ισχυρής εξωτερικής διάστασης της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ που θα βασίζεται στον στενό συντονισμό των θέσεων και την ομοφωνία έναντι τρίτων χωρών 48. επισημαίνει την ανάγκη ενίσχυσης της ικανότητας ομοφωνίας της ΕΕ προκειμένου να επιτευχθεί πιο συνεκτική διπλωματία στον τομέα της ενέργειας στις χώρες εταίρους και στα πολυμερή φόρα σημειώνει εν προκειμένω ότι πρέπει να απαιτείται η υποχρεωτική συμμετοχή της Επιτροπής υπό καθεστώς παρατηρητή στις διαπραγματεύσεις για διακυβερνητικές συμφωνίες, καθώς και η εκ των προτέρων και εκ των υστέρων αξιολόγηση των συμφωνιών υπό διαπραγμάτευση, ώστε να ελαχιστοποιείται η πιθανότητα μη συμμόρφωσης με το δίκαιο της ΕΕ 49. συμφωνεί απόλυτα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ότι πρέπει να αναπτυχθεί ένα αξιόπιστο και διαφανές σύστημα διακυβέρνησης, το οποίο θα συντελέσει στη διασφάλιση του γεγονότος ότι η ΕΕ θα επιτύχει τους στόχους της ενεργειακής της πολιτικής, ενώ παράλληλα τα κράτη μέλη θα διατηρήσουν την αναγκαία ευελιξία και θα γίνει απόλυτα σεβαστή η ελευθερία τους να αποφασίζουν για το ενεργειακό τους μείγμα 50. καλεί την Επιτροπή να στηρίξει επειγόντως την ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής ενεργειακής ένωσης τόσο από άποψη ζήτησης όσο και προσφοράς ενέργειας, επιδιώκοντας διαφοροποιημένες και ασφαλείς εξωτερικές σχέσεις στον τομέα της ενέργειας, καθώς και μια εύρυθμα λειτουργούσα εσωτερική αγορά ενέργειας με αποδοτική χρήση των πόρων καλεί τα κράτη μέλη να επιδείξουν ισχυρή πολιτική βούληση για την επίτευξη των στόχων της ενεργειακής ένωσης 51. τονίζει ότι πρέπει να διασφαλιστεί η τακτική αναθεώρηση της εφαρμογής της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ενεργειακή ασφάλεια και ότι πρέπει να διενεργείται ετήσια αξιολόγηση προόδου της στρατηγικής, συνεκτιμώντας τις σχετικές προκλήσεις της ενεργειακής ασφάλειας καλεί την Επιτροπή να υποβάλλει ετήσιες εκθέσεις σχετικά με την κατάσταση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ενεργειακή ασφάλεια 52. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη της Ενεργειακής Κοινότητας. PR\1039978.doc 13/16 PE541.614v01-00
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Εισαγωγή Το ξέσπασμα της κρίσης στην Ουκρανία υπενθύμισε στην Ευρωπαϊκή Ένωση τη σημασία της ενεργειακής ασφάλειας και τον καίριο ρόλο της στην επιβεβαίωση της ισχυρής πολιτικής και οικονομικής θέσης της Ευρώπης. Το ευάλωτο της αγοράς ενέργειας σε γεωπολιτικό πλαίσιο έχει καταστήσει την ενεργειακή πολιτική μία από τις στρατηγικές προτεραιότητες στον τομέα των εξωτερικών υποθέσεων. Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αναπτύξει μια ενεργειακή πολιτική βασισμένη στον στενό συντονισμό των θέσεων και στην ομοφωνία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιέγραψε τις βασικές προκλήσεις στον τομέα της ενέργειας στην ανακοίνωσή της σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για την ενεργειακή ασφάλεια και τώρα χρειάζεται πολιτική ώθηση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ώστε να καθοριστεί το πλαίσιο για τη βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας. Στην παρούσα έκθεση εξετάζονται επίσης: η ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την ενεργειακή απόδοση και τη συμβολή της στην ενεργειακή ασφάλεια και το πλαίσιο του 2030 για τις πολιτικές που αφορούν το κλίμα και την ενέργεια, η ανακοίνωση σχετικά με την πρόοδο προς την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας και η ανακοίνωση σχετικά με τη βραχυπρόθεσμη αντοχή του ευρωπαϊκού συστήματος φυσικού αερίου. Σε όλα αυτά τα έγγραφα αντικατοπτρίζεται η τρέχουσα κατάσταση στην αγορά ενέργειας της ΕΕ. Παρότι έχει συντελεστεί σημαντική πρόοδος για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ τα τελευταία χρόνια, η ΕΕ εξακολουθεί να αντιμετωπίζει πλήθος προκλήσεων, όπως η αστάθεια στις περιφέρειες παραγωγής ενέργειας, ο κατακερματισμός της εσωτερικής αγοράς και η κλιματική αλλαγή. Η ΕΕ καλύπτει με εισαγωγές το 53% της συνολικής της κατανάλωσης ενέργειας και πολλά κράτη μέλη εξαρτώνται ακόμη από μία μόνο εξωτερική πηγή εφοδιασμού, γεγονός που παρακωλύει την οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης και διακυβεύει την εθνική και ενωσιακή ασφάλεια. Ο εισηγητής αντιλαμβάνεται τη στρατηγική όχι ως βραχυπρόθεσμο σχέδιο δράσης αλλά ως μακροπρόθεσμη στρατηγική που προσδιορίζει στρατηγικούς στόχους σχετικά με την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Έτσι, η έκθεση περιλαμβάνει δράσεις για τον μετριασμό της ζήτησης ενέργειας, δράσεις για την αύξηση της εγχώριας παραγωγής ενέργειας και την ανάπτυξη ενεργειακών τεχνολογιών, περαιτέρω δράσεις για τη δημιουργία μιας πλήρως ολοκληρωμένης και εύρυθμα λειτουργούσας εσωτερικής αγοράς ενέργειας, καθώς και μηχανισμούς αλληλεγγύης και συντονισμού. Ευρωπαϊκή ενεργειακή ένωση για ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια Με τον διορισμό της νέας Επιτροπής εμφανίστηκε μια νέα έννοια, η ενεργειακή ένωση, η οποία πρέπει να αποσαφηνιστεί και να αναπτυχθεί. Καθιερώθηκε το νέο αξίωμα του Αντιπροέδρου για την Ενεργειακή Ένωση προκειμένου να υπογραμμιστεί η ανάγκη μιας κοινής ενεργειακής πολιτικής. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να θεωρηθεί μεσάζων στον καθορισμό των βημάτων προς τη δημιουργία της ενεργειακής ένωσης. Ο εισηγητής πιστεύει ότι η ευρωπαϊκή στρατηγική για την ενεργειακή ασφάλεια πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ευρύτερης, αναδυόμενης έννοιας της ενεργειακής ένωσης και ενθαρρύνει τη νέα PE541.614v01-00 14/16 PR\1039978.doc
Επιτροπή να συνεχίσει να εργάζεται προς αυτήν την κατεύθυνση. Πέραν της ασφάλειας του εφοδιασμού, η ενεργειακή ένωση πρέπει να αναπτυχθεί βάσει μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης εστιάζοντας σε καίριους πυλώνες, όπως η επίτευξη μιας πλήρως ολοκληρωμένης εσωτερικής αγοράς ενέργειας, ο μετριασμός της ζήτησης ενέργειας, η απαλλαγή του ενεργειακού μείγματος από στοιχεία άνθρακα και η έρευνα και καινοτομία. Μια ενεργειακή πολιτική που εδράζεται στον στενό συντονισμό των θέσεων και στην ομοφωνία προς τις τρίτες χώρες αποτελεί τη βάση της ύπαρξης της ενεργειακής ένωσης για τον λόγο αυτόν, πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο συλλογικών προμηθειών φυσικού αερίου. Μετριασμός της ζήτησης ενέργειας Ο μετριασμός της ζήτησης ενέργειας μέσω της ενεργειακής απόδοσης είναι καίριας σημασίας για την ασφάλεια, την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητα του ενεργειακού τομέα της ΕΕ. Η ενεργειακή απόδοση επηρεάζει θετικά τομείς όπως ο ενεργειακός εφοδιασμός, η ενεργειακή πενία, οι τιμές της ενέργειας, η βιομηχανική παραγωγικότητα, η απασχόληση και η διαχείριση των πόρων. Εντούτοις, παρά τις τεράστιες αυτές δυνατότητες, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν βρίσκεται ακόμη κοντά στην επίτευξη της δέσμευσής της για εξοικονόμηση ενέργειας κατά 20 % έως το 2020. Ως εκ τούτου, πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της για να ενισχύσει σημαντικά την ενεργειακή απόδοση μετά το 2020, καθώς τα υφιστάμενα μέσα δεν αρκούν. Οι τοπικές αρχές των ευρωπαϊκών πόλεων θα μπορούσαν να συμβάλουν σε σημαντικό βαθμό στην ενεργειακή απόδοση μέσω της συμπαραγωγής, του εκσυγχρονισμού των συστημάτων τηλεθέρμανσης, της αυξημένης χρήσης καθαρότερων δημόσιων μεταφορών, της ενθάρρυνσης μοντέλων μετακίνησης περισσότερο ενεργών, και της ανακαίνισης των κτιρίων. Αύξηση της εγχώριας παραγωγής ενέργειας και ανάπτυξη ενεργειακών τεχνολογιών Για να μειώσει την ενεργειακή εξάρτηση, η ΕΕ πρέπει να αυξήσει την εγχώρια παραγωγή ενέργειας και να αναπτύξει ενεργειακές τεχνολογίες. Επισημαίνεται στην έκθεση ότι απαιτείται μακροπρόθεσμη στρατηγική για την ανάπτυξη εγχώριων πηγών ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ΕΕ πρέπει να εξετάσει την ανάπτυξη κάθε πηγής ενέργειας που μπορεί να συμβάλει στην ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ. Οι νέες ενεργειακές τεχνολογίες μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης, στη διαφοροποίηση και εδραίωση των επιλογών εφοδιασμού, στη βελτιστοποίηση των υποδομών του ενεργειακού δικτύου και στην αυξημένη απόδοση της ενεργειακής κατανάλωσης. Μια εύρυθμα λειτουργούσα εσωτερική αγορά ενέργειας Με την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας διασφαλίζεται η συμμετοχή διαφορετικών προμηθευτών ενέργειας οι οποίοι δύνανται να προσφέρουν αξιόπιστες υπηρεσίες σε χαμηλότερες τιμές. Η Ευρώπη έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο προς την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας. Απαιτούνται, όμως, περαιτέρω προσπάθειες για την ανάπτυξη διασυνδέσεων και την εξάλειψη των εμποδίων προκειμένου να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα και η πλήρης ολοκλήρωση των περιφερειακών αγορών ενέργειας. Ο εισηγητής επικροτεί την άποψη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην επίλυση του προβλήματος των ανεπαρκών διασυνδέσεων των κρατών μελών με τα ευρωπαϊκά δίκτυα φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και PR\1039978.doc 15/16 PE541.614v01-00
στη διασφάλιση της συγχρονισμένης λειτουργίας των κρατών μελών στα ευρωπαϊκά ηπειρωτικά δίκτυα. Αυτό θα συμβάλει στην επίτευξη του στόχου του ελάχιστου επιπέδου διασύνδεσης, ήτοι 15 %, μεταξύ των κρατών μελών. Επιπλέον, προβάλλει έντονη η ανάγκη για αποτελεσματική και συνεκτική υλοποίηση και εφαρμογή των διατάξεων που ορίζονται στην τρίτη δέσμη μέτρων για την ενέργεια. Εξωτερική διάσταση της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ Όσον αφορά την τρέχουσα γεωπολιτική κατάσταση, η Ρωσία δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται πλέον ως αξιόπιστος εταίρος, καθώς θέτει ρητώς υπό αμφισβήτηση το δίκαιο της ΕΕ και χρησιμοποιεί την ενέργεια για πολιτικούς σκοπούς. Συνεπώς, είναι άκρως αναγκαίο να διαφοροποιηθούν οι ενεργειακές οδοί και πηγές, και ιδιαιτέρως να διασφαλιστεί ότι στο θέμα των οδών θα υπάρξει προσανατολισμός προς αξιόπιστους προμηθευτές. Καθώς η περιφερειακή ολοκλήρωση αποτελεί βασικό στοιχείο της ενεργειακής ασφάλειας, η ΕΕ πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της για την υλοποίηση στρατηγικών έργων υποδομών ενέργειας. Δίδοντας βαρύτητα στην αρχή της αλληλεγγύης, ο εισηγητής υπογραμμίζει ότι η ενεργειακή ασφάλεια είναι ζήτημα συλλογικής δράσης. Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν τη διαφάνεια των διαπραγματεύσεων και να υιοθετούν κοινή στάση έναντι ξένων προμηθευτών. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τη βραχυπρόθεσμη αντοχή του ευρωπαϊκού συστήματος φυσικού αερίου, οι στρατηγικές εφοδιασμού των κρατών μελών είναι μονομερούς χαρακτήρα και ανεπαρκώς συντονισμένες. Στο πλαίσιο αυτό, το Κοινοβούλιο καλεί την Επιτροπή να προβεί σε ανάλυση των δυνητικών μηχανισμών συλλογικών προμηθειών φυσικού αερίου. Πρέπει επίσης να υπογραμμισθεί εν προκειμένω η σημασία της Ενεργειακής Κοινότητας. Εφαρμόζοντας το ενεργειακό κεκτημένο της ΕΕ, η Ενεργειακή Κοινότητα δύναται να αποτελέσει αποτελεσματικό μέσο αύξησης της ενεργειακής ασφάλειας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι σημαντική η αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας όχι μόνο στην ΕΕ, αλλά και στην Ευρώπη συνολικά, καθώς αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένη ενοποίηση της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας στον τομέα της ενέργειας. PE541.614v01-00 16/16 PR\1039978.doc