ΤΕΝΙΚΑ EΠIΠΛEON Σήμανση CE σε πόρτες και παράθυρα Η εφαρμογή CE-marking σε πολλά προϊόντα είναι πλέον υποχρεωτική. Με το παρόν άρθρο θα ενημερωθείτε για όλες τις παραμέτρους που πρέπει να λαμβάνουν πλέον υπόψη τους οι Έλληνες κατασκευαστές ώστε να παραμείνουν ανταγωνιστικοί στην διευρυμένη ευρωπαϊκή αγορά. Επιμέλεια Φανή Μοτεσνίτσα ΤΤα παράθυρα και οι εξώθυρες, τα πετάσματα, οι πύλες (πόρτεςρολά για βιομηχανική χρήση, γκαραζόπορτες, μπάρες) είναι σύνθετα δομικά στοιχεία, τα οποία πρέπει να εκπληρώνουν ένα πλήθος διαφορετικών απαιτήσεων και σκοπών όπως είναι η διαδικασία προγραμματισμού, η εξειδίκευση των υπεργολαβικών εργασιών καθώς επίσης η ένταξη των δομικών στοιχείων στο συνολικό οικοδόμημα και η ποιότητα στο πρωταρχικό προϊόν. Το γεγονός αυτό εντείνεται από την τεράστια πίεση κοστολόγησης και χρόνου στη σημερινή δραστηριότητα της οικοδόμησης. Γι αυτό οι κατασκευαστικές αστοχίες της οικοδόμησης αυξάνονται συνεχώς όπως και ταυτόχρονα η έρευνα για την αναζήτηση των αιτιών αστοχίας. Τα εναρμονισμένα πρότυπα προϊόντων για εξώθυρες και παράθυρα, πύλες και πετάσματα (χωρίς ιδιότητες πυροπροστασίας) έχουν ήδη συνταχθεί. Σε άλλα πεδία, όπως π.χ. στα ελάσματα για τις θύρες εξόδων κινδύνου και πανικού, καθώς επίσης και σε περιστρεφόμενες μονοαξονικές θύρες και παράθυρα στον τομέα της πυροπροστασίας η Σήμανση CE είναι ήδη δεσμευτική. 2 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
TENIKA EΠIΠΛEON Τα πρότυπα για πύλες (ΕΝ 13241-1 χωρίς ιδιότητες πυροπροστασίας και καπνοπροστασίας) και για τα πετάσματα (ΕΝ 13830) υπάρχουν εδώ και αρκετό καιρό και η φάση συνύπαρξης έληξε, έτσι ώστε η Σήμανση CE να είναι υποχρεωτική για όλους του κατασκευαστές. Το εναρμονισμένο πρότυπο προϊόντος για παράθυρα και εξώθυρες (ΕΝ 14351-1) συντάχθηκε και δημοσιεύτηκε στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Από τις 31 Ιανουαρίου 2010, που θα λήξει και η φάση της συνύπαρξης, η σήμανση CE θα είναι πλέον υποχρεωτική για τα παράθυρα και τις εξώθυρες και θα αντικαταστήσει του εθνικούς κανονισμούς. ΠΟΙΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΛΕΓΘΟΥΝ Οι υποχρεωτικές τυποποιημένες ιδιότητες των προϊόντων (Τυποποιημένες ιδιότητες) ορίζονται στο παράρτημα ΖΑ των σχετικών εναρμονισμένων προτύπων προϊόντων. Τα προϊόντα του κλάδου παραθύρων και πετασμάτων, διακρίνονται σε αυτά που προορίζονται για απλή χρήση και σε εκείνα που υπάγονται στους κανονισμούς ειδικής συμπεριφοράς σε περίπτωση πυρκαγιάς. Αντίστοιχα κατατάσσονται τα προϊόντα αυτά σε διαφορετικά συστήματα συμμόρφωσης. Προϊόντα που δεν έχουν σαν σκοπούμενη χρήση την ειδική συμπεριφορά σε ειδικές συνθήκες, όπως π.χ. πυροπροστασία και προστασία καπνού, κατατάσσονται στο σύστημα συμμόρφωσης 3. Ανάλογα το σύστημα συμμόρφωσης είναι διαφορετικές και οι υποχρεώσεις του κοινοποιημένου φορέα και του κατασκευαστή. Μια επισκόπηση δίνεται στον Πίνακα 1. ΠΑΡΑΘΥΡΑ ΘΥΡΕΣ ΠΑΡΑΘΥΡΑ ΟΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΠΕΤΑΣΜΑΤΑ Οι υποχρεωτικές τυποποιημένες ιδιότητες για παράθυρα, θύρες και παράθυρα οροφής, για τις οποίες δεν τίθενται απαιτήσεις για καπνο- και πυροπροστασία, καθορίζονται στο ΕΝ 14351-1. Ανάλογα το προϊόν, πρέπει να καθορίζονται διαφορετικές ιδιότητες στα έγγραφα της Σήμανσης CE. Μια επισκόπηση δίνεται στον Πίνακα 2. Για τα πετάσματα είναι καθοριστικό το πρότυπο προϊόντος ΕΝ 13830. Μια περίπτωση των τυποποιημένων ιδιοτήτων απορρέει από τον Πίνακα 3. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ Για την απόδειξη των εκάστοτε ιδιοτήτων πρέπει να εκτελεστούν οι Αρχικοί Έλεγχοι Τύπου (ΙΤΤ), οι οποίοι, πρέπει να πραγματοποιηθούν από κοινοποιη - μένο φορέα. Οι βασικές απαιτήσεις της οδηγίας 89/106/ΕΕ, που αναφέρονται στα δομικά έργα, είναι: Μηχανικά χαρακτηριστικά Πυροπροστασία Υγιεινή, υγεία και περιβάλλον Ασφάλεια χρήσης Ηχοπροστασία Εξοικονόμηση ενέργειας και θερμοπροστασία Η διαδικασία για την εκτέλεση των ελέγχων, καθώς και το είδος της κατη- Πίνακας 1. Σύστημα συμμόρφωσης και διαδικασίες απόδειξης Σύστημα συμμόρφωσης 1 1+ 2 2+ 3 4 παραγωγής (FPC) Αρμοδιότητες του Κατασκευαστή Aρχικός Τύπου (ΙΤΤ) Δειγματοληπτικός έλεγχος Πρώτη επιθεώρηση της εργασίας και ελέγχου παραγωγής Αρμοδιότητες του κοινοποιημένου φορέα Αρχικός Τύπου (ΙΤΤ) Συνεχής έλεγχος από εξωτερικό φορέα Δειγματοληπτικός έλεγχος 3
TENIKA EΠIΠΛEON Πίνακας 2. Τυποποιημένες ιδιότητες παραθύρων, θυρών και παραθύρων οροφής Τυποποιημένες ιδιότητες Παράθυρα Θύρες Παράθυρα Οροφής Εικονόγραμμα Αντίσταση στην πίεση αέρος Φορτία χιονιού και αδρανειακού φορτίου Συμπεριφορά σε περίπτωση φωτιάς Στεγανότητα κατά καταρρακτώδη βροχή Επικίνδυνες ουσίες Ανθεκτικότητα σε κρούση Αντοχή εξαρτημάτων ασφαλείας Ύψος Δυνατότητα ελεύθερης εξόδου Λειτουργούσες δυνάμεις Ηχοπροστασία Θερμοπροστασία Απορρόφηση ακτινοβολίας Διαπερατότητα αέρος Πίνακας 3. Τυποποιημένες ιδιότητες κρεμαστών πετασμάτων Τυποποιημένες ιδιότητες Εικονόγραμμα Τυποποιημένες ιδιότητες Εικονόγραμμα Επίδοση σε συμπερίφορά έναντι φωτιάς Στεγανότητα από καταρρακτώδη βροχή Αντίσταση στη φωτιά Ηχομόνωση Διάδοση πυρκαγιάς Θερμομόνωση Αντοχή σε αδρανειακό φορτίο Αντοχή σε δυναμικό οριζόντιο φορτίο Ανεμοδυναμική αντοχή Διαπερότητα αέρος Διαπερατότητα υδρατμών Αντίσταση σε κρούση Αντοχή στις θερμοκρασιακές μεταβολές Μηχανική αντοχή στη διάρκεια χρόνου 4 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
TENIKA EΠIΠΛEON γοριοποίησης καθορίζονται στα εναρμονισμένα πρότυπα προϊόντων (ευρωπαϊκά πρότυπα). Η επιλογή ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος ελέγχου είναι υποχρέωση του κατασκευαστή. Η ομαδοποίηση προϊόντων αποτελεί για το σκοπό αυτό μια εφικτή/πρακτική λύση. Δεδομένου ότι τα αποτελέσματα πρέπει να ισχύουν για όσο το δυνατόν μεγαλύτερη γκάμα προϊόντων, προτείνεται για το σκοπό αυτό να επιλεγούν οι πιο μεγάλες διαστάσεις και οι πιο πολύπλοκοι τεχνικοί συνδυασμοί, έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι μετρήσεις σε απλούστερα συστήματα. Ιδιότητες, για τις οποίες ο κατασκευαστής δεν είναι υποχρεωμένος να κάνει μετρήσεις, μπορούν να επισημανθούν με το npd (no performance determined / μη καθορισμένη επίδοση) εντούτοις όμως πρέπει σε κάθε περίπτωση να αναφέρονται στη σήμανση CE. ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΕΛΕΓΟΥ Προκειμένου να χορηγηθεί η δυνατότητα στους παρόχους συστημάτων και σχεδιαστές προϊόντων να θέσουν στη διάθεση των πελατών τους, τους Αρχικούς Ελέγχους Τύπου για τα προσφερόμενα εξαρτήματα / συστήματα, περιγράφονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή δυο διαδικασίες στο Guidance Paper M, οι οποίες ορίζουν τη δυνατότητα: 1) Από κοινού εκμετάλλευση των α - ποτελεσμάτων του αρχικού έλεγχου τύπου (shared Initial Type Test - ITT) 2) Παροχή (αποδοχή) του αρχικού ε - λέγ χου τύπου (cascading ITT) Στο εναρμονισμένο πρότυπο προϊόντος ΕΝ 14351-1 για παράθυρα, θύρες και πα ράθυρα οροφής εισήχθη, μετά από πα ρέμβαση του ift Rosenheim, η διαδικασία 2, έτσι ώστε οι παραγωγοί συ στή - ματος (πάροχοι συστήματος) να μπο - ρούν να διεξάγουν τις αρχικές με τρήσεις σε ένα κοινοποιημένο φορέα και να τις μεταβιβάζουν (υπογράφοντας μια σύμβαση) στους πελάτες / κατασκευαστές τους. Το Guidance Paper M καθορίζει τις ακόλουθες προϋποθέσεις για την μεταβίβαση πιστοποιητικών ελέγχων στους κατασκευαστές: Το προϊόν κατασκευάζεται από τα ίδια υλικά και με τις ίδιες ιδιότητες όπως το πρωταρχικό δείγμα ελέγχου στον Αρχικό Έλεγχο Τύπου (ΙΤΤ). Ο κατασκευαστής φέρνει την ολική ευθύνη για τη συμμόρφωση με τις οδηγίες κατασκευής του παρόχου συστήματος / σχεδιαστή προϊόντος και για τη σωστή παραγωγή του προϊόντος που διατίθεται στην αγορά. Οι οδηγίες κατασκευής του παρόχου συστήματος είναι αναπόσπαστο στοιχείο του ελέγχου παραγωγής στο ε - ργοστάσιο του κατασκευαστή. Ο κατασκευαστής είναι κάτοχος των εκθέσεων / πιστοποιητικών ελέγχου, στη βάση των οποίων διεξάγει τη σήμανση των προϊόντων του και έχει το δικαίωμα να τα χρησιμοποιήσει. Εάν το ελεγμένο προϊόν δεν αντιπροσωπεύει το προϊόν που διατίθεται στην αγορά, ο κατασκευαστής πρέπει να αναθέσει σε έναν κοινοποιημένο φορέα τους συμπληρωματικούς ε - λέγ χους. Οι εποπτικές αρχές πρέπει να έχουν τη δυνατότητα σε περίπτωση ζημιάς / προβλήματος, να θέσουν το σχεδιαστή του προϊόντος / πάροχο συστήματος προ των ευθυνών του. ΕΛΕΓΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ Ο κατασκευαστής είναι υποχρεωμένος να αναπτύξει ένα σύστημα ελέγχου παραγωγής στο εργοστάσιό του. Στις οδηγίες εργασίας και περιγραφές διαδικασιών του θα πρέπει να ορίσει συστηματικά όλα τα στοιχεία, τις απαιτήσεις και τους κανονισμούς παραγωγής των προϊόντων. Για κάθε τομέα παραγωγής ορίζεται ένα υπεύθυνος, ο οποίος έχει τις απαραίτητες τεχνικές γνώσεις και την ικανότητα, να ελέγχει τη συμμόρφωση των κατασκευασμένων προϊόντων. Για το σκοπό αυτό πρέπει ο κατασκευαστής να έχει τις απαραίτητες, κατάλληλες εγκαταστάσεις και τις απαραίτητες συ - σκευές ελέγχου. Εάν εντοπιστούν αποκλίσεις από τον ελεγκτή ποιότητας, πρέπει να διενεργηθούν από αυτόν ά μεσα 5
TENIKA EΠIΠΛEON οι απαραίτητες διορθωτικές ε νέρ γειες για τη συμμόρφωση του προϊόντος. Εάν είναι απαραίτητο γίνονται αναθεωρήσεις στις οδηγίες εργασίας και διεργασίες, για να εξαλειφθούν τα αίτια μη συμμόρφωσης ή να αναγνωριστούν έγκαιρα. Ο έλεγχος παραγωγής πρέπει να ελέγχει τακτικά τα ακόλουθα σημεία: Τις χρησιμοποιούμενες πρώτες ύλες (εισερχόμενα προϊόντα) Τις σχετικές διεργασίες για την ποιότητα κατασκευής και τις απαιτούμενες υποδομές παραγωγής για αυτό το σκοπό. Το έτοιμο προϊόν και τη σωστή συσκευασία και αποθήκευσή του. Τα όργανα μέτρησης/ελέγχου, που χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση της παραγωγής, πρέπει να βαθμονομούνται σε τακτικά χρονικά διαστήματα. Η ιχνηλασιμότητα / ταυτότητα του προϊόντος σε σχέση με τον έλεγχο παραγωγής πρέπει να είναι εξασφαλισμένη και διαθέσιμη ανά πάσα στιγμή. Οι πραγματοποιούμενοι έλεγχοι και τα αποτελέσματά τους πρέπει να τεκμηριώνονται σε κατάλληλη και ικανοποιητική έκταση. Πηγή: Σήμανση CE και πρακτική εφαρμογή μέσω της νέας διασφάλισης ποιότητας του ift Rosenheim. Απαραίτητες αποδείξεις σε παράθυρα και πετάσματα. www.ift-rosenheim.de To ift Rosenheim είναι από τους πρώτους ευρωπαϊκούς διαπιστευμένους κοινοποιημένους φορείς, εξουσιοδοτημένους για δοκιμές, πιστοποίηση και παρακολούθηση σύμφωνα με τη Σήμανση CE. Όσοι ενδιαφέρονται για περισσότερες πληροφορίες μπορούν να επικοινωνήσουν με τον εκπρόσωπο του ift Rosenheim στην Ελλάδα Dr. Γεώργιο Μουστακίδη Τηλ.: 2310 695520 e-mail: ift-rosenheim_greece@planeco.eu Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το συνεργάτη της PLANECO Δρ. Παναγιώτη Αθηναίο κιν: 6932921209 e-mail: p.athinaios@planeco.eu Εφτά κανόνες για την απόκτηση Σήμανσης CE 1. Ποιες ιδιότητες πρέπει να επισημανθούν; Καθορισμός των ιδιοτήτων, που είναι σημαντικές για τον ανταγωνισμό ή που απαιτούνται από την εθνική νομοθεσία στη χώρα εισαγωγής. 2. Καθορισμός των οικογενειών/ομάδων προϊόντος. Οι οικογένειες προϊόντων εμφανίζουν παρόμοιες ιδιότητες και χαρακτηριστικά. Οι ιδιότητες μεταφέρονται κατά κανόνα σε άλλα προϊόντα της ίδιας οικογενείας (βλ. και Παράρτημα F του εναρμονισμένου πρότυπου προϊόντος ΕΝ 14351-1) 3. Καθορισμός ενός συστήματος. Ένα σύστημα περιλαμβάνει κατά κανόνα περισσότερες οικογένειες προϊόντων και εμφανίζει ισχυρές ομοιότητες στα κατασκευαστικά χαρακτηριστικά. 4. Επιλογή δείγματος. Από τις ιδιότητες του συστήματος (προφίλ, τρόποι ανοίγματος, κ.λπ.) επιλέγεται, σύμφωνα με τους πίνακες μεγέθους και τους κανόνες μεταβίβασης, το πιο πολύπλοκο τεχνικά δείγμα δοκιμών, που αντιπροσωπεύει τις περισσότερες παραλλαγές. 5. Αρχικός έλεγχος τύπου initial Type Test (ITT). Αποστολή και μέτρηση των δειγμάτων δοκιμών σ ένα κοινοποιημένο φορέα. 6. Εγκατάσταση του ελέγχου παραγωγής στο εργοστάσιο (FPC). Για την εξασφάλιση της ποιότητα του προϊόντος ο κατασκευαστής είναι υποχρεωμένος, να ελέγχει και να εξασφαλίζει σε τακτικά διαστήματα για τις χρησιμοποιούμενες πρώτες ύλες και προϊόντα, τις βασικές διεργασίες ποιοτικής παραγωγής και τια απαιτούμενες για αυτό το σκοπό υποδομές παραγωγής, όπως επίσης το τελικό προϊόν και τη συσκευασία και αποθήκευσή του, έτσι ώστε να είναι ανά πάσα στιγμή δυνατή η ιχνηλασιμότητα. Για το σκοπό αυτό πρέπει να καθιερωθεί ένα υπεύθυνος FPC. 7. Σήμανση CE του προϊόντος. 6 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ