سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه توزيع نحوه )1379-1390( ايران استانهاي بين در پژوهشي - علمي فصلنامه 2251-9092 )چاپي( شاپا 1 شماره بیستم سال 1394 بهار ISC در نمايه 37-66 ص ص mr_ghasemy@yahoo.co.uk قاسمي محمدرضا اصفهان دانشگاه اقتصاد دکتراي arbabian_sh@yahoo.com اربابيان شيرين اصفهاني اشرفي شهيد غيرانتفاعي دانشگاه استاديار )نويسندهمسئولمکاتبات( shahram.moeeni@gmail.com معيني شهرام اصفهان دانشگاه اقتصاد گروه استاديار bahar270040@yahoo.com سليمي بهاره غيرانتفاعي دانشگاه اقتصاد رشته ارشد کارشناس اصفهاني اشرفي شهيد 1394/5/15 پذيرش: 1393/7/30 دريافت: طريق از ايران اقتصاد در دولت سرمايهگذاريهاي زياد تأثير و سهم به توجه با چکيده: بين در منابع اين توزيع نحوه همواره سرمايهاي داراييهاي تملک بودجههاي کردن هزينه نظري لحاظ به استانها بين بودجه توزيع است. بوده کشور اقتصاد در مهم مسائل از استانها به مرکزي دولت تاکتيکي رويکرد در است. برنامهاي رويکرد يا و/ تاکتيکي رويکرد بر مبتني در اما مينمايد اعتبار توزيع قدرت تحکيم و حفظ براي انتخاباتي و سياسي مالحظات دنبال و ميگيرد تعلق استانها به اقتصادي معيارهاي و مالکها اساس بر بودجه برنامهاي رويکرد ميشود. توجه استانها بين بودجه توزيع در برابري و کارايي شاخصهاي به عمدت ا تاکتيکي متغيرهاي شامل سرمايهاي دارايي تملک بودجه توزيع براي مدلي مطالعه اين در 1379-1390 زماني دوره طي تابلويي دادههاي قالب در ايران استان 28 براي برنامهاي و بودجه توزيع در را سياسي و اقتصادي معيارهاي نقش ميتواند که ميشود زده تخمين و کارايي شاخص تاکتيکي متغيرهاي که است اين بيانگر پژوهش تجربي نتايج دهد. بازتاب دارند. دارايي تملک بودجه بر معناداري و مثبت اثر برابري شاخص برنامهاي کارايي رويکرد تاکتيکي رويکرد سرمايهاي تملکداراييهاي بودجه کليدواژهها: برابري..H72, H61, G31 :JEL طبقهبندي
1394 بهار 1 شماره بیستم سال پژوهشی علمی- فصلنامه مقدمه آن سياسي و اجتماعي اقتصادي سياستهاي اجراي در دولت ابزار مهمترين کشور هر بودجه هک سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه را دولت سرمايهگذاريهاي از توجهي قابل ميزان است. کشور دولت اقتصادي رفتار حساسيت ميدهند. تشکيل مييابد اختصاص استانها به ساليانه بودجه محل از منطقهاي توسعه بر آن تأثيرگذاري عميق درجه به توجه با استانها بين منابع تخصيص در بويژه اهميت است. بوده سياستگذاران و اقتصاددانان توجه مورد همواره جهت همين به و بوده باال بسيار به نيست پوشيده کسي بر اقتصادي توسعه و پيشرفت در آن تأثير و منابع و سرمايه بهينه تخصيص اقتصادي زيرساختهاي و زيربنايي امور توسعه در سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه دليل همين بين سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه تخصيص نحوه بنابراين مينمايد. ايفا را مهمي نقش اجتماعي متوازن و پايدار توسعه به دستيابي زيرا است برخوردار فوقالعادهاي اهميت از کشور مختلف مناطق بين از و مناطق اين در توسعه و رشد زمينههاي ايجاد و مناطق از محروميتزدايي مستلزم کشور در است. ديگر مناطق در تمرکز بردن يافته تخصيص سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه توزيع نحوه به حاضر مطالعه چارچوب اين در رب سالها اين در بودجه شود مشخص تا ميپردازد ايران استانهاي بين 1379-1390 سالهاي طي محور( )برنامه اقتصادي رويکرد اساس بر يا و شده توزيع محور( )سياست سياستگذاران منافع اساس يا و برنامهمحور رويکرد فقط بود قرار اگر که صورتي در تخصيص مقدار همچنين است. شده توزيع نيز نهايت در است. شده محاسبه سالها اين طي در ميگرفت قرار عمل مالک محور سياست فقط خود به را بودجه تخصيص از سهمي چه کدام هر اقتصادي و سياسي معيارهاي که ميشود تعيين دادهاند. اختصاص ادبيات و مباني به دوم بخش در مقدمه بيان از پس است. شده تنظيم بخش شش در مقاله اين چهارم بخش شد. خواهد اشاره شده انجام مطالعات اهم بر سوم بخش در ميشود. پرداخته نظري پيشنهادهاي و تجربي نتايج ششم و پنجم بخش در و ميکند. بيان را مقاله در رفته بکار تحقيق روش ميشوند. ارائه سياستي بودجه نظري ادبيات مهمترين بودجه امروز دنياي در است. کشورها اقتصاد سازماندهي مقولههاي و مفاهيم از بودجه براي ابزاري بودجه حقيقت در است. عمومي اولويتهاي بيان جامعترين و دولتها سياستگذاري ابزار 38
هست و بوده اقتصادي نظامهاي چالشهاي از يکي همواره بودجهريزي است. برنامه اهداف به رسيدن مختلف دوران طي که دارد آن از حکايت تاريخ دارد. ساله صد تاريخچهاي نيز ايران در مقوله اين و بودجه در ساختاري تحوالت مبناي را بينالمللي کارشناسان بر تکيه زيادي حدود تا حاکم دولتهاي رسيده خود امروزي جايگاه به بودجه تا است پذيرفته صورت آن در زيادي تحوالت و دادهاند قرار طوري به است نامحدود نيازهاي برابر در محدود مالي منابع از منسجم تفکري بودجهريزي است. اصل در بودجهريزي باشد. شده لحاظ غيرمالي و مالي منابع بين جانبه همه و ارگانيک ارتباطات که مفهوم در بودجهاي سياستهاي است. اولويت تعيين و انتخاب نيازمند ذات ا و است منابع تخصيص محدود منابع از مقدار چه که است اينباره در تصميمگيري براي رقيب مدعيان نزاع محل گسترده 1381(. )قاسمي شوند تقسيم ضروري ملي اهداف از زيادي تعداد ميان در بايد دولت نام به انگليسي زبان در سپس و گرفته 1 بوژت کلمه از ايران مالي قانون در لغوي نظر از بودجه برنامه بودجه )الماسي 1387 (. نيست فرانسويان متداول ديگر امروزه و است شده اقتباس "Budget" رد کشور آتي خطمشيهاي و سياستها اجراي و اهداف به رسيدن منظور به کشور خرج و دخل ميشود. تنظيم و تهيه سال هر ساله پنج عمراني برنامه چارچوب عامل مهمترين اهميت لحاظ از و مالي سند بزرگترين عظمت و حجم لحاظ از دولت بودجه فرهنگي سياسي اقتصادي اجتماعي پيشرفت و اداره جهت که است اقتصادي سطح در پويا مستقل نسبي مقدار لحاظ از سند اين ميشود. گرفته کار به کشور توسعه کلمه يک در و بينالملل روابط و که است کشور کل بودجه طريق از است. بااليي اهميت حائز هزينهها و درآمدها اقالم ترکيب حجم و اقتصاد از بزرگي بخش که ايران در بگذارد. تأثير اقتصادي کالن متغيرهاي سطح بر ميتواند دولت است جامعه و اقتصاد بخشهاي بيشتر رشد و تغذيه منبع دولت نفتي درآمدهاي و است دولتي درآمدهاي حياتبخش خون انتقال در مهمي نقش بدن شريانهاي سيستم مانند بودجهريزي نظام در سالمتي شفافيت انضباط و نظم بنابراين ميکند. بازي اقتصاد و جامعه مختلف اجزاي به نفتي و مواجه سرزندهداري و پويايي و رشد با را اجتماعي و سياسي نظام کل ميتواند بودجهريزي نظام کي اجتماعي و سياسي نظام کل ميتواند نيز بودجهريزي نظام در فساد و بيقاعدگي درهمريختگي 1387(. )الماسي سازد روبرو بحران با را کشور ديد باشد. داشته کشور و جهان اقتصاد وضعيت از اطالعاتي بايد دولت بودجهريزي انجام براي باشد. داشته درآمدها وصول تعيين در گذشته عملکرد بر نظري با آتي سال از الزم آگاهي و بصيرت بین... در سرمایهای داراییهای تملک بودجه توزیع نحوه دیگران و قاسمی محمدرضا 39 1. Boujette
پژوهشی علمی- فصلنامه شامل بودجه ديگر سوي از نمايد. ترسيم را خود درآمدي سياستهاي سنجيده و دقيق اطالعات با که است ميسر هنگامي امر اين درآيد اجرا مرحله به بايد آتي سال در که است جاري هزينههاي گردد. حاصل درآمدها دستيابي به اطمينان شامل: که است مرحله چهار شامل ايران در بودجهريزي فرايند بودجه پيشنهاد و تنظيم و تهيه مرحله الف قابل نکته اين ليکن است. بودجه مراحل از مرحله فنيترين و اساسيترين مهمترين مرحله اين است ذکر نيايد در اجرا مورد به دقيق ا ولي شود تهيه دقيق و فني و علمي بهصورت بودجه قدر هر که است. توسعه حال در کشورهاي اکثر مشکل اين و نميگردد عايد نتيجهاي بیستم سال بودجه تصويب مرحله ب مجلس به تصويب جهت دولت رئيس توسط الزم کارشناسي و بررسيها از پس بودجه اليحه بودجه تصويب و است مقننه قوه اختيارات و وظايف از بودجه تصويب ميگردد. تقديم اسالمي شوراي.)1384 آشتياني )سليماني است کشور خطمشيهاي و برنامهها سياستها تصويب معناي به بودجه اجراي مرحله ج ابالغ و مجلس در بودجه تصويب از پس که است مجريه قوه اختيارات و وظايف از بودجه اجراي مينمايد. اقدام هزينهها پرداخت و درآمدها وصول جهت دولت به آن بودجه بر نظارت مرحله د خطمشيهاي و سياستها اهداف بيان بودجه است. نظارت مرحله بودجه اجراي از مرحله آخرين ميزان چه تا يابد آگاهي ميخواهد دولت به مأموريت و مجوز اين دادن با مقننه قوه و است دولتها 1377(. )فرجوند است متمايل آن از شدن دور يا و شده پيشبيني اهداف سمت به دولت 1 شماره 1394 بهار سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه به ساله پنج عمراني برنامه در که است اعتباراتي سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه از منظور عمراني )اعتباراتي عمراني طرحهاي اجراي جهت تفکيک به دولت عمومي بودجه در و کلي صورت )اعتبارات دولت اجتماعي و اقتصادي برنامههاي به مربوط جاري هزينههاي توسعه همچنين و ثابت( 40
بین... در سرمایهای داراییهای تملک بودجه توزیع نحوه دیگران و قاسمی محمدرضا 41 جاري بودجه درآمد کشور(. بودجه و برنامه قانون يک ماده 7 )بند ميشود پيشبيني غيرثابت( عمراني هک حالي در ميدهند تشکيل دولت مستمر و مرسوم درآمدهاي ساير يا و مالياتها عمده بهطور را و داخلي وامهاي يا و نفت درآمد مانند خاص درآمدهاي محل از سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه داراييهاي تملک»اعتبارات مرسوم ايران در عمراني بودجه از منظور ميشود. اعتبار تأمين خارجي ميگيرد تعلق برنامه سازمان به نفت درآمد محل از قانون مطابق که وجوهي يعني است سرمايهاي«تملک بودجه شامل که استان مصوب بودجه کل بودجه نوع اين از منظور اينجا در 1385(. )سعيدي مدنظر ملي بودجه و است نظر مد استاني بودجهاي منظور يعني است. گاز و نفت درصد دو عالوه به نميشود. گرفته قرار طريق از اجتماعي عدالت تحقق جهت در تالش کشور اقتصادي توسعه برنامههاي اهداف از يکي استانهاي بين اختالف همه اين با است. استانها بين عمومي امکانات و منابع مناسب تقسيم توسط آن به راجع مباحثي همواره و است داشته وجود پيش مدتها از برخوردار غير و برخوردار عالقهمندي اسالمي انقالب از پس بخصوص اخير دهه در ولي است. شده عنوان صاحبنظران است آمده بوجود اختالف اين برداشتن ميان از راهحلهاي و اختالف اين شناسايي درباره گستردهاي ملي اقتصاد بر مخربي اثرات طوالني دورههاي براي مناطق بين اقتصادي عمده تفاوتهاي تداوم زيرا به نسبت استانها از بعضي در مردم زندگي سطح اختالف داليل از يکي بتوان شايد ميگذارد. جاي بر داراييهاي تملک بودجه نامناسب تخصيص و برنامهريزي نامناسب روشهاي اتخاذ را استانها ديگر 1386(. )طباطبايينسب دانست سرمايهاي رد اخير دهه چند در آن به مربوط سرمايهگذاريهاي و سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه آنچه است. گرفته عهده به را متعددي وظايف هستند آزاد اقتصاد نظام به متکي اصوال که کشورهايي ميتواند چنين مختلف جهات از آيد شمار به مناطق عمران براي کوشش نظري هدفهاي ميتواند 1385(: )سعيدي باشد اقتصادي رشد اختالف و تبعيض رفع است ممکن مناطق عمران سياست هدف اقتصادي: نظر از باشد. اقتصادي برنامه يک چارچوب در منطقه امکانات و منابع کليه از استفاده و مختلف مناطق پايتخت در فعاليتها تمرکز عدم و ايجاد به ناظر مناطق عمران سياست اداري: و سياسي نظر از کند. ايجاد مختلف مناطق مردم در را بنفس اعتماد حس بايد سياست اين است. بزرگ شهرهاي و گرفت. دستکم نبايد و نميتوان را مناطق برخي عقبماندگي سياسي اهميت اما دارند توسعه و رشد قابليت بالقوه که دارد وجود مناطقي کشور هر در جغرافيايي: نظر از
1394 بهار 1 شماره بیستم سال پژوهشی علمی- فصلنامه است. شده آنها پيشرفت مانع کوچک يا بزرگ جغرافيايي موانع برخي وجود سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه تخصيص نحوه درآمدهاي که ميشود مشاهده گذشته سالهاي در بودجه و برنامهريزي نظام بر نظري با کلي طور به قالب در گاز( و )نفت زيرزميني ثروت فروش از ناشي درآمد بويژه و مالياتي پايدار درآمد از اعم دولت هب استانها بين در را بودجه ميتواند دولت ميشود. صرف سرمايهاي داراييهاي تملک و جاري بودجه در تقريب ا دهد. کاهش اقتصادي اجتماعي گروههاي افراد ميان در نابرابري که دهد تخصيص گونهاي اين براي مؤسساتي ميکند توزيع استانها بين را بودجه مرکزي دولت که کشورهايي بويژه کشوري هر مبلغ دليل همين به و هستند پايدار نسبت ا سالها طول در مؤسسات اين شدهاند تعيين تخصيص نحوه.)Gonzales et al., )2011 ميماند باقي ثابت زمان از زيادي مدت براي استاني سهم و قانون در که موارد از برخي در اروپا اتحاديه و اسپانيا استراليا آلمان کانادا مانند کشورهايي در استانهايي مانند مشابهي عمومي خدمات هستند فقير که استانهايي است شده درج آنها اساسي باشد. عمومي کاالهاي براي يارانه صورت به است ممکن خدمات اين ميکنند. دريافت ثروتمند و قوانين اساس بر که معني بدان هستند شده برنامهريزي بودجه تخصيصي سياستهاي اينگونه.)Castels & Solle- Olle, )2005 ميشود داده تخصيص دارد اختيار در دولت که فرمولهاي توسعه جاي به عمران رويکرد اول رويکرد کرد: اتخاذ ميتوان رويکرد دو دولت بودجه مصرف در و کاال توليد باعث پروژهها اين که ميشود عمراني پروژههاي صرف دولت بودجه آن قالب در که است رويکرد دوم رويکرد نميشوند. سود ايجاد باعث مشخصا و ميکنند ايجاد درآمد که ميشوند خدماتي اقتصادي توجيه داراي پروژههاي صرف بايستي دولت بودجه آن مطابق که است عمران جاي به توسعه افزايش ملي درآمد شود افزوده ملي توليد بر دائم ا طريق اين از تا ميشوند مولد و سودآور مشخص ا و را استانها بين بودجه تخصيص دهد. رخ اقتصادي توسعه کلي طور به و شود ايجاد اشتغال يابد )Solle-Olle, )2009 کرد: طبقهبندي مختلف شکل دو به ميتوان رويکرد استاني بودجه تخصيص در دوم رويکرد و محور( )سياست تاکتيکي رويکرد نخست جنبه است. محور( )برنامه اقتصادي يا برنامهاي )سياستمحور( تاکتيکي رويکرد حداکثر را خود منافع که هستند اين دنبال به سياستگذاران و دولت سياستمحور رويکرد اساس بر 42
طريق از قدرت حفظ ميشود دنبال بودجه تخصيص مورد در که هدفي مهمترين نظر اين از سازند. و کرده حداکثر را سياستگذاران يا سياستگذار محبوبيت نهايت ا که است تخصيص از نوعي انتخاب سياستگذاران و مسئوالن ديگر عبارت به ميآورد. فراهم را شوند پيروز انتخابات در دوباره اينکه امکان نظام و انتخاباتي مالحظات و ميکنند عمل منافع اساس بر استانها بين بودجه توزيع در بودجه تخصيص Cacs & Macabin )1998) دارد. استانها بين بودجه تخصيص نحوه در نهايي و قطعي تأثيري چانهزني سرمايهگذاريهاي که ميگيرند کار به را روشي سياستمداران رويکرد اين اساس بر که داشتند اظهار هستند آنها پشتيبان که گروههايي در و هستند مخالف آنها با که ميدهند انجام استانهاي در را کوچک هب رسيدن براي را بودجه سياستمدارن ديگر عبارت به ميدهند. انجام را بيشتري سرمايهگذاريهاي که دهندگان راي از دوم و کنند حفظ را خود سياسي قدرت اينکه يکي ميکنند توزيع اصلي هدف دو.)Grossman & Helpman, )1992 کنند حمايت بودهاند آنها حامي رئيسجمهور است تأثيرگذار بودجه توزيع روي بر نيز مقننه قوة که ميدهد نشان شواهد نمايندگان استان اگر ميشود ارزيابي خاص طور به دهد. تغيير خود استان نفع به را بودجه ميتواند کنند دريافت را بيشتري بودجه که دارد بيشتري احتمال باشد داشته اصلي کميتههاي در بيشتري.)Holcombe & Zardkohi, 1981( رأيدهندگان که استانهايي به سياستگذاران که معتقدند عدهاي Case )2001) نظر اساس بر سياستگذار به نسبت داوري پيش فاقد رأيدهندگان از دسته اين ميکنند. توجه دارند 1 شناور سياستگذار نفع به است ممکن انتخابات سال در ويژه به اقتصادي منافع دريافت صورت در و هستند ايران در است. شده داده نشان مختلف کشورهاي در استراتژي اين از عمومي شواهد شوند. عمل وارد رويکرد اين وجود صورت در و هستند ساکن توسعهيافته کمتر استانهاي در شناور رأيدهندگان از ديگر برخي کنند. جلب خود سمت به را بودجه توزيع جهتگيري است ممکن سياستگذار در عمل وارد خود اجتماعي پايگاه و 2 راي پايگاه نفع به اصوال سياستگذاران که هستند آن بر مطالعات کمتري نااطميناني متضمن دهندگان راي از دسته اين راي جلب يعني منافع دريافت ميشوند. در شوند. متمرکز دهندگان راي از دسته اين روي ميدهند ترجيح سياستگذاران بنابراين و است استانهايي به بيشتر بودجه که ميکند بيان را مسئله اين )سياستمحور( تاکتيکي رويکرد نهايت بماند. باقي قدرت)سمت( در که کمککنند رئيسجمهور به ميتوانند که ميشود داده اختصاص بین... در سرمایهای داراییهای تملک بودجه توزیع نحوه دیگران و قاسمی محمدرضا 43 1. Swing 2. Stronghols
پژوهشی علمی- فصلنامه هس به استانها هستند. متحد رئيسجمهور با سياسي فرمانداران آن در که هستند استانهايي اينها ميشوند: تقسيم دسته استانها اين که ميرود )انتظار هستند بيشتر رئيسجمهور با مخالفان تعداد که استانهايي کنند(. دريافت را کمتري بودجه بيشتري بودجه ميرود )انتظار دارند قرار وسط تراز در حزبي شرايط اساس بر که استانهايي کنند(. دريافت را رئيسجمهور با استاندار درآن که استانهايي يعني است مشهور نوسان مناطق به که استانهايي کنند( دريافت را بودجه سهم بيشترين مناطق اين که ميرود )انتظار باشند انتخاباتي حزب يک در.)Gonzales & et al., 2011( 1394 بهار 1 شماره بیستم سال محور( )برنامه اقتصادي رويکرد رويکرد اين است. محور برنامه و اقتصادي رويکردي که استاني بودجه تخصيص در دوم رويکرد ميدهند قرار مدنظر را انتخاباتي مالحظات سياستگذاران آنکه عين در که است استوار مبنا اين بر استاني بين توزيع در نيز برابري و کارايي به و ميگيرند نظر در نيز را اقتصادي ضوابط و مالحظات اما وجود کمتر يا نداشته وجود اقتصادي متغيرهاي به توجه اين تاکنون اگر حتي دارند. توجه بودجه اين در است. بودجه تخصيص بهينه مدل استخراج و آن بر تأکيد پژوهشگر وظيفه است داشته دولت صالحديد اساس بر عمل که است عام هدف اصول يا فرمولها قواعد استخراج هدف چارچوب کلي طور به است. داشته وجود مباحثاتي نيز آن مفهوم و برنامهاي رويکرد خصوص در سازد. مقيد را يا و برابري ضابطه کارايي ضابطه به نيل هدف دو استانها بين بودجه برنامهاي توزيع رويکرد در ترجيحات ساختار به دو اين ترکيب نحوه است طبيعي گيرد. قرار نظر مورد ميتواند دو هر از ترکيبي سهميه از بيش مجلس در فقير مناطق نمايندگان تعداد اگر مثال دارد. بستگي ايدئولوژيک ويژگيهاي يابد. بيشتري وزن و قويتر پشتوانه برابري ضابطه است ممکن طبيعي طور به باشد آنها جمعيتي.)Gonzales et al., )2011 بگذارد اثر بودجه توزيع ساختار بر قدرت توزيع ساختار ديگر عبارت به کارايي ضابطه الف. داراييهاي تملک بودجه صرف که ميکند تأکيد امر اين بر کارايي ضابطه برنامهاي رويکرد در مثال ديگر عبارت به دارد. دنبال به بيشتري کارايي که گيرد صورت استانهايي در بايد سرمايهاي دارند. وجود بيشتري کاربران که گيرد صورت مناطقي در بيشتر بايد زيربنايي سرمايهگذاريهاي 44
عمل در تا شود احداث دارند بيشتري نقل و حمل و توليد که استانهايي در بيشتر جادههاي مثال منظر اين از.)Solle-Olle, )2009 شود بيشتر توليد به منجر و شود واقع کاراتر و بيشتر استفاده مورد بهرهوري بلکه نميدهد افزايش را توليد ميزان يک به مختلف مناطق در زيربنايي سرمايهگذاريهاي زيربنايي سرمايهگذاري است. متفاوت مختلف مناطق در عمومي و زيربنايي سرمايهگذاري نهايي صورت در که شود مي گرفته نظر در توليد افزايش کننده تشديد و کننده همراهي کننده تقويت دنبال به را وکارآفريني توليد افزايش جهت خصوصي بخش و دولت بهينه همافزايي مناسب انتخاب در کارآفريني و توليد توان معدل نمايشگر توليد جاري و گذشته روند ديگر سوي از داشت. خواهد ميگيرد صورت استاني داخلي ناخالص توليد اساس بر استاني بودجه تخصيص رو اين از است مناطق.)Castels & Solle- Olle, 2005( و انگيزهتر با هم اقتصادي مالحظات بهينه گرفتن نظر در براي خصوصي بخش اساس اين بر بهينهسازي و اقتصادي مالحظات ميدهد نشان تجارب که همانطور عمل در و است توانمندتر هم بهتر بسيار خدماتي و صنعتي توليدي اقتصادي فعاليتهاي مکانيابي جمله از زمينهها همه در را نظريههاي در نيز نظري ديدگاه از ميآورد. حساب به و گرفته نظر در دولت بروکراسي دستگاه از کاراتري تصميمات و انتخابها خصوصي بخش تصميمات و انتخابها که ميشود داده نشان اقتصادي توليد تقويت و همراهي تسهيل هدف با که دولت سرمايهگذاريهاي از بخشي شرايط اين تحت است. هب و تناسب در بايستي زيربنايي سرمايهگذاري ميگيرد. صورت خصوصي بخش با است همافزايي و شود. بهرهوري حداکثر به منجر تا شود هدايت و برنامهريزي خصوصي بخش فعاليتهاي از پيروي توسعه مسير در کارايي مراتب سلسله و پيشرو استانهاي و مناطق کارايي مزيت از که کشوري عقبافتادگي دچار ميکند مالحظه قوي ا را مزيت اين که کشوري به نسبت نهايتا نميگيرد کافي بهره فعلي نمايندگان و مسئولين آني منافع و کوتاهمدت ديد حاکميت ميرسد نظر به شد. خواهد به است. بلندمدت بهينه تخصيص پذيرش و آتي منافع مالحظه در مانعي غيرپيشرو استانهاي دوره و کوتاهمدت در شود تلقي بازي يک آن سر بر چانهزني و توزيع سياست اگر ديگر عبارت وا آني منافع براساس چانهزني به را نواحي نمايندگان که است 1 صفر حاصلجمع بازي يک يکساله کارا تخصيص صورت در و نيست صفر حاصلجمع بازي يک توزيع سياست بلندمدت در اما ميدارد. است جايي مناطق عالقهترين مورد معيار اين اساس بر نهايت در. 2 باشد مثبت حاصلجمع ميتواند بین... در سرمایهای داراییهای تملک بودجه توزیع نحوه دیگران و قاسمی محمدرضا 45 1. Zero-Sum Game 2. Positive-Sum Game
1394 بهار 1 شماره بیستم سال پژوهشی علمی- فصلنامه زا که ميکنند دريافت بيشتري بودجه استانهايي است. بيشتر مناطق اين در پروژهها تأثيرگذاري که.)Solle-Olle 2010 ( هستند توسعهيافتهتر )GDP( داخلي ناخالص توليد لحاظ برابري ضابطه ب. به بيشتر بودجه ضابطه اين اساس بر است. برابري ضابطه برنامهاي رويکرد در دوم ضابطه صورت در است ممکن ضعيفتر مناطق رويکرد اين اساس بر يابد. اختصاص بايد نيازمندتر مناطق دريافت عوض در و نکنند بودن نيازمند وضعيت از خروج براي کافي تالش ضابطه اين کارگيري به محور برابري رويکرد مطابق بنابراين.)Gonzales, )2011 دهند ادامه را بيشتر تخصيصي بودجه منطقه سرانه توليد بر ملي سرانه توليد نسبت با استانها عمراني اعتبارات سهم مکميالن و مکلين کمتر و نيازمندتر مناطق به بيشتر بودجه محور برابري رويکرد در صورت هر در ميآيد. بدست داراي و فقيرتر مناطق در بيشتر بهداشتي مراکز و بيمارستانها مثال مييابد تخصيص توسعهيافتهتر دامنه واقع در ضابطه اين چارچوب در.)Solle-Olle, )2010 گردد احداث پايينتر سالمت شاخص بر ملي سرانه توليد نسبت با Maclin & Macmilan پيشنهاد طبق که استان يا منطقه يک نيازمندي تخصيص براي ضريبي واقع در فوق نسبت پيشنهاد اين اساس بر ميآيد. بهدست استان سرانه توليد نمايندگان به رويکرد اين طبق واقع در است. برابري ضابطه مبناي بر شده اولويتبندي منطقهاي بين انجام Kessler & Lessman )2009) توسط که مطالعاتي در ميشود. داده توافق و مذاکره اجازه استان هدف حتي عمل در اصوال برابري بر مبتني منطقهاي بازتوزيع که دارد تأکيد امر اين بر است شده عدم بيشتر اعتبارات تخصيص و جابجايي که است اين پرسش است نکرده تأمين هم را سازي برابر انتقالي پرداختهاي که ميدهند نشان لسمان و کسلر خير يا ميدهد کاهش را 1 منطقهاي تقارن منحرف و داده کاهش را است همگرايي محرک خود که را استاني بين مهاجرتهاي بيناستاني عمل استاني نابرابريهاي بقاي براي عاملي صورت به خود 2 جمعيتي تحرک فقدان اين که ميسازند.)Kessler & Lessman, 2009( ميکند برابري و کارايي ضابطه بين رابطه ج. هک گفت بايد برابريمحور تخصيص و کاراييمحور تخصيص بين تبادل درباره کلي بهطور شود. مي تلقي آن توزيع و ثروت توليد جاي به آن توزيع و فقر بازتوليد واقع در دوم نوع تخصيص سالهاي در نتيجه در ميسازد کند را )کشور( ملي واحد در ثروت توليد فرايند دوم نوع تخصيص 1. Interregional Disparty 2. Population Movment 46
بعد و طول زمان ثروت و در نتيجه بودجه قابل تخصيص به همه مناطق از جمله مناطق غير پيشرو همچنان محدود بوده و رشد کمي دارد حال آنکه تخصيص کاراييمحور به تقويت فرايند توليد ثروت و تسريع آن ميانجامد به نحوي که در سالهاي بعدي امکان تخصيص بودجه بسيار باالتر حتي به مناطق غير پيشرو هم فراهم ميآيد. بنابراين انتخاب در بلندمدت در واقع بين توزيع درآمدهاي بيشتر )در تخصيص نوع اول( يا درآمدهاي کمتر )در تخصيص نوع دوم( است. نهايت ا تخصيص برابريمحور فقط در کوتاهمدت بودجه مطلق بيشتري نصيب مناطق غيرپيشرو ميکند و گرنه عملکرد ضد رشد اين گونه بودجهريزي در بلندمدت به زيان همه مناطق از جمله مناطق غيرکارا خواهد بود. بنابراين سرمايهگذاريهاي عمراني با افزايش سطح سرمايه عمومي تأثيري قوي بر تقويت بهرهوري بخش خصوصي در طول زمان خواهد داشت )2000 Ohkawara,.)Yaman & از آنجا که بخش خصوصي بهينهساز است و به طور طبيعي سرمايهگذاري در مناطق مستعدتر را کاراتر يافته و انتخاب ميکند سرمايهگذاري بيشتر در مناطق پيشرو باعث رشد بيشتر توليد به قيمت عدم کاهش آني برابري ميشود. چنانکه يامونو و اکاوارا توضيح ميدهند در ژاپن پس از جنگ سياست مساواتگرايانه تحت عنوان توسعه منطقهاي هماهنگ 1 تعقيب شد اما از 1976 تا حدي چرخش به سمت سياست کارايي محور رقم خورد )1986.)Mira, ميتوان مزاياي زير را براي قاعدهمند کردن تخصيص بودجههاي تملک داراييهاي سرمايهاي استاني ذکر کرد: - تضعيف نقش چانهزني البيگري و ارتباطات و تعلقات سياسي و حزبي مسئولين استاني در موضوع کارشناسي و اقتصادي توزيع و تخصيص بودجههاي استاني. - ايجاد انگيزه براي استانها جهت افزايش کارايي به عنوان کانال دريافت بودجه بيشتر. - استفاده حداکثري و کارا از سرمايهگذاريهاي زيربنايي و جلوگيري از بالاستفاده ماندن سرمايهگذاريهاي زيربنايي - سرمايهگذاري بر روي سرمايه انساني با تقويت آموزش بهداشت و فرهنگ در مناطق غيرپيشرو با هدف ارتقاء کارايي. - همافزايي سرمايهگذاريهاي دولتي و خصوصي. - جلوگيري از تأثير نظام رأيگيري و ساختار راي دهندگان )شناور يا پايگاه رأي( بر موضوع کارشناسي و اقتصادي توزيع و تخصيص بودجههاي استاني. نحوه توزیع بودجه تملک داراییهای سرمایهای در بین... محمدرضا قاسمی و دیگران 47 1. Hermonized Regional Development
فصلنامه علمی- پژوهشی - جلوگيري از نقش تبانيها وابستگيهاي محلي دولتمردان و ائتالفهاي رانت جويانه بر موضوع کارشناسي و اقتصادي توزيع و تخصيص بودجههاي استاني. - جلوگيري از تأثيرگذاري منافع و مالحظات فوري و کوتاهمدت مديران مسئوالن و نمايندگان فعلي استانها و مناطق غيرپيشرو بر منافع بلندمدت مناطق غير پيشرو و به طور کلي همه مناطق. در جدول )1( نحوه تخصيص بودجه در برخي از کشورهاي منتخب نشان داده شده است که بودجه در هر کشور بر اساس کدام رويکرد توزيع شده است جدول 1: نحوه توزيع بودجه در کشورهاي منتخب سال بیستم کشور اياالت متحده انگلستان فرانسه ژاپن نحوه تخصيص بودجه تخصيص بودجه فدرال تحت تأثير سياستهاي رييس جمهوري است. ايالتهاي که به شدت از رئيسجمهور در انتخابات رياستجمهوري پشتيباني ميکنند تمايل دارند که بودجه بيشتري را دريافت کنند در حالي که ايالتهاي حاشيهاي بودجه چنداني را دريافت نميکنند. در انگلستان قؤه مجريه اقتدار وسيعي به تهية بودجه داراست. حق ابتکار بودجه در انگلستان با يک وضع مطلق و خصوصي متعلق به دولت است. وظيفه حکومت پيشنهاد و وظيفة مجلس عطا کردن است. در بررسي تاريخي از وضعيت بودجه و بودجهريزي در فرانسه مشاهده ميشود که قوه مقننه از اختيارات وسيعي برخوردار است. در اين کشور وکالي مجلس حق پيشنهادهاي شخصي بنا به ميل خود نسبت به هر نوع اضافه مخارج و هر نوع تخفيف و تقليل عايدات را دارند. ابتکار نمايندگان مثل حق دولت در اين موضوع برقرار و به همان درجه از حقوق دولت کاسته ميشود. در فرانسه دولت و مجلس هر دو در تهيه بودجه شرکت دارند. در ژاپن سياست مؤثر براي تخصيص بودجه به اين صورت است که بودجه بيشتر را به مناطقي که توليد ناخالص داخلي بيشتر دارند توزيع کنند در حالي که سياست واقعي تخصيص بودجه به مناطقي که GDP پايينتري دارند و از لحاظ توسعهيافتگي در درجه پايينتري قرار دارند است. رويکرد تاکتيکي و تا حدودي برنامه اي تاکتيکي تاکتيکي برنامهاي )عدالت محور( شماره 1 بهار 1394 منبع: (2000( Ohkawara Valentino et al., (2000) Yamano & شبيرينژاد )1387( 48
بین... در سرمایهای داراییهای تملک بودجه توزیع نحوه دیگران و قاسمی محمدرضا 49 تحقيق پيشينه اعتبارات تخصيص براي الگويي کارگيري»به عنوان تحت مقالهاي در )1381( منظريحصار هب محروميتزدايي اعتبارات تخصيص بهينهسازي براي رياضي مدلي ارائه درصدد محروميتزدايي«اعتبار توزيع شاخصهاي وزن و اهميت تعيين و توجه ضمن مقاله اين در است. استان شهرستانهاي تعيين ايدهآل وضع تا شهرستان هر موجود وضع فاصله استان شهرستانهاي به استاني عمراني است. عملياتي پژوهش روش نظر مورد پژوهش در استفاده مورد روش ميگردد. شهرستانها به فارس استان عمراني بودجههاي»تخصيص براي پژوهشي )1381( کمالي و نمازي اين در استفاده مورد الگوي دادند. انجام آرماني«برنامهريزي روش اساس بر 1375-1379 دوره در روش که داد نشان پژوهش نتايج است. شده تهيه آرماني برنامهريزي اساس بر و است خطي پژوهش است. شده نيز استاني اعتبارات شدن خرد باعث بلکه نبوده بهينه نهتنها اعتبارات تخصيص موجود اساس بر را بهينه تخصيص است قادر پيشنهادي مدل راستا اين در شده ارائه الگوي به توجه با کند کمک تصميمگيران به آن رفع براي و پيشبيني را احتمالي مازاد يا کسري و تعيين محدوديتها يابد. دست شده تعيين هدفهاي به نتيجه در و روش به مالي منابع متعادل»توزيع عنوان تحت مقالهاي در )1383( مياندشتي جديدي هب توجه با سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه توزيع براي روشي ارائه به مناطق«توسعه سطحبندي توانمندسازي تأسيس تازه شهرهاي به کمک از: است عبارت )که رويکرد چهار با استاني تفاوتهاي در اضطراري و مهم پروژههاي برخي از حمايت و متوسط شهرهاي از حمايت کوچک شهرهاي است. پرداخته هستند( بااهميت امنيتي و اجتماعي سياسي اقتصادي نظر از که بزرگ شهرهاي انجام استاني نهاد توسط استان شهرستانهاي بين در اعتبارات توزيع که ميکند حکم تمرکززدايي انجام متمرکز شکل به کشور در يکسان ضوابطي اساس بر آن از استفاده نحوة و توزيع کنترل و شود است. نداشته ارتباط شده مشخص ضرايب با اعتبارات حجم ميدهدکه نشان نتايج شود. و بودجهريزي در بخش اثر رويکردي آرماني»برنامهريزي عنوان تحت پژوهشي )1391( رجبي استانهاي به درمان و بهداشت وزارت بودجه تخصيص موردي: )مطالعه مالي منابع بهينه تخصيص وسيله به ابتدا کشور استانهاي به بودجه بهينه تخصيص براي مطالعه اين در داد. انجام کشور(«به توجه با سپس است. شده تعيين استانها ساير به نسبت استان هر موقعيت شاخصسازي اساس اين بر و طراحي آرماني برنامهريزي روش با بودجه تخصيص الگوي نظر مورد اولويتهاي پژوهش از حاصل نتايج ميشود. داده تخصيص کشور استانهاي به وزارتخانه اين ساالنه بودجهي
1394 بهار 1 شماره بیستم سال پژوهشی علمی- فصلنامه بلندمدت در کشور استانهاي به بودجه بهينه تخصيص ضمن پيشنهادي روش که است آن بيانگر شد. خواهد استانها بين در توازن و عدالت ايجاد به منجر وجوه توزيع و چانهزني قدرت قانونگذاري»نمايندگي عنوان تحت را مطالعهاي Knight )2008) قانونگذاري مجالس در نمايندگي بين رابطه مقاله اين است. داده انجام را آمريکا«کنگره در فدرال با مناطق در باالتر بودجه ميدهد نشان بررسي مورد مدل ميپردازد. فدرال وجوه جغرافيايي توزيع و پيشنهاد قدرت )عامل است نتيجه اين زمينهساز مهم عامل دو و است شده متمرکز بيشتر نمايندگي نمايندگي نقش نشاندهنده رأي هزينههاي عامل و مجلس وظايف در نمايندگي نقش نشاندهنده بودجه بزرگ ايالتهاي به نسبت کوچک ايالتهاي که ميدهد نشان نتايج ائتالف(. شکلگيري در ميکنند. دريافت آمريکا سناي مجالس در بيشتري سرمايهگذاري منطقهاي»تخصيص عنوان تحت مقالهاي در Yamano & Ohkawara )2000) ژاپن استان 47 براي منطقهاي اقتصاد روي بر عمومي سرمايهگذاري اثر تساوي «يا کارايي عمومي: بين تبادل آنها دادند. قرار آزمون مورد را 1970-1994 دوره طي زماني سري دادههاي از استفاده با مؤثر سياست ميدهد نشان نتايج ميدهند. شرح را عمومي سرمايهگذاري عادالنه و کارآمد تخصيص به بيشتري سرمايه است باالتر آنها GDP که استانهاي که است اساس اين بر بودجه تخصيص براي رد که حالي در است يافته افزايش استانهاي در سرمايه نهايي بهرهوري که چرا ميگيرد تعلق آنها است. کرده پيدا کاهش توسعهيافته کمتر استانهاي به متحده اياالت فدرال بودجه»تخصيص عنوان تحت مطالعهاي در Valentino et al. )2005) 1982-2000 دوره طي متحده اياالت ايالت 48 بين بودجه تخصيص در جمهور رييس نقش ايالتها«بودجه تاکتيکي توزيع در جمهور رييس که ميدهد نشان مطالعه اين ميدهند. قرار بررسي مورد را سياستهاي تأثير تحت فدرال بودجه تخصيص که ميدهد نشان نتايج دارد. تأثير اياالت به فدرال پشتيباني جمهوري رييس انتخابات در جمهور رييس از شدت به که ايالتهايي است. رييسجمهوري داراي و حاشيهاي ايالتهاي که حالي در کنند دريافت را بيشتري بودجه که دارند تمايل ميکنند نميکنند. دريافت را چنداني کمکهاي آراء در نوسان توزيع منطقهاي«نابرابري و مجدد»توزيع عنوان تحت مقالهاي در Lessmann & Kasler )2009) دوره طي در OECD کشورهاي براي پانل دادههاي و کشورها بين اطالعات از استفاده با را بودجه ميان در زندگي استانداردهاي برابرسازي هدف با بودجه توزيع دادهاند. قرار آزمون مورد 1982-2000 است. محروم و فقير استانهاي مالي قدرت تقويت منظور به بودجه توزيع اين ميگيرد. انجام استانها 50
بین... در سرمایهای داراییهای تملک بودجه توزیع نحوه دیگران و قاسمی محمدرضا 51 استانهايي از مردم نگيرد انجام برابر بصورت بودجه توزيع اگر که ميشود ارائه مدل يک مقاله اين در اگر ميکنند. مهاجرت ميشود پرداخت آنها به باالتر دستمزدهاي که استانهايي به کم درآمد با مهاجرت براي تصميم کند توزيع غني و فقير مناطق بين برابر صورت به را بودجه توزيع فدرال دولت و منطقهاي درون انتقاالت بين مثبت رابطه که ميدهد نشان نتايج مييابد. کاهش نابرابريها و کمتر دارد. وجود منطقهاي نابرابريهاي سرمايهگذاري طريق از منطقهاي بين مجدد»توزيع عنوان تحت مقالهاي در Solle-Olle )2009) طول در اسپانيا کشور براي پنل دادههاي از استفاده با معادله يک برنامهاي«يا تاکتيکي ساختها: زير متغير دو به است شده استفاده پژوهش اين در که متغيرهايي است. زده تخمين 1964-2004 دورهاي سرانه ناخالص توليد سرانه درآمد شامل: اقتصادي متغيرهاي ميشود: تقسيم سياسي و اقتصادي نتايج قيمت. حاشيه حاشيه راي منطقهاي احزاب شامل: سياسي متغيرهاي و جغرافيايي وضعيت است بودجه توزيع معيار تاکتيکي سياست کشور اين در که ميدهد نشان پژوهش اين از آمده بدست هستند. بيشتري سياسي قدرت داراي که دارند بيشتري سهم بودجه از مناطقي و مطالعه هستند تاکتيکي دولتي بين کمکهاي»آيا عنوان تحت مقالهاي در Jorocinska )2010) با 1997-2000 دوره طي روسيه مورد در دولتي بين مالي کمکهاي مورد در فرضيه دو روسيه«موردي با استانها به فدرال بودجه انتقال اول فرضيه اساس بر است. داده قرار آزمون مورد پانل روش از استفاده استانهايي به باالتر بودجه ميکند بيان دوم فرضيه است. مرتبط منطقه رفتارهاي و اخير رأيگيريهاي شود تأييد فرضيه اولين اينکه براي دليلي ميگيرد. تعلق دارند بيشتري سياسي قدرت آنها فرمانداران که نتايج است. نيافته 1995-1998 سالهاي براي فرضيه دومين براي کافي شواهد اما است شده پيدا است. نداشته بودجه توزيع در تأثيري هيچ اتخاباتي متغيرهاي 1999-2001 سالهاي در ميدهد نشان کشورهاي در بودجه تخصيص سياسي»اقتصاد عنوان تحت مقالهاي در Gonzales et al. )2011) منطقه 24 براي بودجه تخصيص در اقتصادي و سياسي عوامل تأثير مطالعه به فدرال«توسعه حال در اقتصادي رويکرد اساس بر پرداختند. پانل روش از استفاده با 1993-2006 دوره طي آرژانتين کشور زا نميتوانند شرايط واجد استانهاي از يک هيچ همچنين و ميگيرد تعلق استانها اکثر به بودجه کساني به انتخابات در خود نوبه به شهروندان سياسي رويکرد اساس بر شوند. حذف بودجه تخصيص رد که ميدهد نشان نتايج ميدهند. بيشتري وعده آنان به که ميدهند رأي سياسي نامزدهاي از متحد رييسجمهور با که استانهايي و دارد بيشتري تأثير تاکتيکي استراتژي بودجه تخصيص ميکنند. دريافت بيشتري بودجه هستند
سال بیستم شماره 1 بهار 1394 فصلنامه علمی- پژوهشی ارائهي الگو و روش تحقيق مدل پايهي اين مقاله برگرفته از مقالهي )2011) al. Gonzales et است. اين مقاله به بررسي تأثير عوامل سياسي و اقتصادي در تخصيص بودجه براي 24 استان کشور آرژانتين طي دورهي 2006-1993 با استفاده از روش پانل پرداخته است. به منظور بررسي عوامل تأثيرگذار بر تخصيص بودجه دو رويکرد را در نظر گرفتهاند. ابتدا مدل رويکرد برنامهاي را ارائه دادند که به صورت معادله )1( است: α β GDPC β Poverty β urban β popul ε )1( در اين رابطه وابسته در نظر گرفته شده است. مبلغ بودجه تخصيص يافته به استان i در زمان t تعريف شده و به عنوان متغير : توليد سرانه ناخالص داخلي استان i : : نرخ فقر در استان i : : درصدي از جمعيت شهري هر استان i سهم جمعيت استان :: در ادامه مدل رويکرد تاکتيکي به صورت معادله )2( ارائه شده است: Y α β )2( ميشود: i مبلغ بودجه تخصيص يافته به استان : :: قدرت حزبي نماينده استان i : سهم آراي نماينده هر استان در انتخابات گذشته مجلس : سهم کرسي نماينده استان i پس از آخرين انتخابات مجلس مدل پيشنهادي در اين مطالعه با اعمال تغييراتي روي مدل پايه به صورت معادله )3( تصريح β β β β ε )3( مبلغ بودجهي تملک داراييهاي سرمايهاي تخصيص يافته به استان i در زمان t و متغير وابسته اين الگو است. : شاخص متغير ضابطهي کارايي براي کارايي ميتوان پارامترهاي متعددي در نظر گرفت اما در حقيقت توليد منطقهاي يک معيار تلخيص شده است که معيارهاي ديگر را در درون خود دارد. سرمايهگذار خصوصي مولد 52 منطقهاي که کاراتر است را انتخاب ميکند که طبع ا به توليد بيشتر در اين مناطق ميانجامد
تقويت ميکند تقويت را کارا و مولد اقتصادي فعاليت متناسب زيربنايي سرمايهگذاري انجام و باالترين و سرعت حداکثر با را دولت مالياتي درآمد و ملي ثروت خود نوبه به کارا توليدي فعاليت رد بنابراين ميگردد. برقرار يابنده بهبود سيکل يک درون همافزايي اين و ميدهد افزايش نرخ استانها بين بودجه تخصيص معناي به کارايي ضابطه بر اتکا کردهاند بيان برخي چنانکه عمل تخصيص مفهوم به بدهد برابري به وزني که ضابطهاي هر و است استاني توليد با متناسب دقيق ا صورت به توزيع فرمول حالت اين در است. استاني توليد از کمتر تناسبي با استانها بين بودجه بین... در سرمایهای داراییهای تملک بودجه توزیع نحوه دیگران و قاسمی محمدرضا.)Castels and Solle- Olle, 2005( است ارائه قابل )4( معادله سرمايهاي دارايي تملک بودجه کل )4( استان هر داخلي ناخالص توليد : کشور داخلي ناخالص توليد : برابري ضابطهي متغير شاخص : مکميالن و مکلين پيشنهاد طبق که استان يک نيازمندي دامنه واقع در ضابطه اين چارچوب در آن استحقاقي بودجه تعيينکننده ميآيد بدست استان سرانه توليد بر ملي سرانه توليد نسبت با است. استان اولويتبندي استاني بين تخصيص براي ضريبي واقع در نسبت اين پيشنهاد اين اساس بر ميشود. ناميده 1 معکوس توليد )4( معادله نسبت ميدهد. دست به برابري ضابطه مبناي بر شده ضريب اما ميشود داده توافق و مذاکره اجازه مناطق نمايندگان به رويکرد اين طبق واقع در فرمول روي مناطق نمايندگان که صورتي در دارد. وجود نيز معيار يک صورت به )4( معادله اينکه ضمن رود. کار به ميتواند معيار اين نرسند توافق به متفقالقول قاعده عنوان به ديگري ديگر معيارهاي برخي است. 2 نيازها از سازگارتر تعريفي براي مناسب گزينه يک معيار اين معيار اين اما دهد کاهش را عقبافتادگي و نيازمندي کاهش براي استاني انگيزهاي است ممکن استانها عمراني اعتبارات سهم مکميالن و مکلين رويکرد مطابق بنابراين نيست. اينگونه زير رابطه قالب در ميتواند که باشد سرانه توليد معکوس ضريب با متناسب بايستي استاني.)Maclin and Macmilan, 2003( شود داده نمايش سرمايهاي دارايي تملک بودجه کل )5( استان هر سرانه درآمد يا توليد : 53 1. Inverse GDP 2. Incentive-Compatible Definition of Needs
1394 بهار 1 شماره بیستم سال پژوهشی علمی- فصلنامه استان هر جمعيت : 79-90 سالهاي طي استانها تمام سرانه توليد به استان هر جمعيت مجموع : سياسي شاخص : سرمايهاي دارايي تملک بودجه کل )6( مجلس در t دوره در i استان نمايندگان :تعداد مجلس در دوره هر در نمايندگان کل : استانهاي بين در 1379-1390 سالهاي زماني سري و مقطعي دادههاي از مطالعه اين در استانهاي يعني است. شده گرفته نظر در استان 28 استانها تعداد ميشود. استفاده ايران عنوان به رضوي و جنوبي شمالي خراسان استانهاي و استان يک عنوان به تهران و البرز البرز استان که است اين ترکيبات اين علت است. شده گرفته نظر در مشترک استان يک و داخلي ناخالص توليد و است شده گرفته نظر در جدا استان يک عنوان به 1390 سال از فقط و نيست موجود استان اين براي 79-89 سالهاي سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه بودجه و داخلي ناخالص توليد و است دسترس در استان اين براي 1390 سال از آمارها اين 1382 تا 1379 سالهاي از جنوبي و شمالي خراسان استانهاي سرمايهاي داراييهاي تملک مربوط آمارهاي است. دسترس در بعد به 1383 سال از استانها اين آمارهاي و نيست موجود جمهوري مرکزي بانک و ايران آمار مرکز آماري سالنامه طريق از شده تعريف متغيرهاي به ادبيات جمعآوري فرضيهها تدوين در پژوهش اين در همچنين است. شده تهيه ايران اسالمي طرحهاي و مجالت مقاالت کتابها )مطالعه کتابخانهاي روشهاي مدل ارائه و موضوع است. شده گرفته بهکار پژوهشي( نتايج تحليل بودجهريزي سياسي و اقتصادي شاخصهاي براساس نتايج تحليل - بودجهريزي سياسي و اقتصادي شاخصهاي اساس بر استانها دستهبندي به مرحله اين در هک اقتصادي معيار با تحققيافته بودجه مقايسه يکي ميگيرد انجام مقايسه نوع دو ميشود. پرداخته است. )تاکتيکي( سياسي معيار با تحققيافته بودجه مقايسه ديگري و برابري و کارايي شامل 54
جدول 2: دستهبندي استانها بر اساس شاخصهاي اقتصادي بودجهريزي استانها آذربايجان شرقي آذربايجان غربي اردبيل خراسان سيستان و بلوچستان فارس کرمان گلستان گيالن لرستان کردستان مازندران همدان اصفهان تهران ايالم بوشهر سمنان مرکزي چهارمحالبختياري کرمانشاه هرمزگان زنجان خوزستان کهگيلويه و بويراحمد قزوين قم يزد شاخص برابري بودجه بيشترين بودجه را دريافت کنند. بودجه بيشتري دريافت کنند. کمترين بودجه را دريافت کنند. بودجه کمتري دريافت کنند. کمترين بودجه را دريافت کنند. شاخص کارايي بودجه کمترين بودجه را دريافت کنند. بيشترين بودجه را دريافت کنند. بيشترين بودجه را دريافت کنند. کمترين بودجه را دريافت کنند. بيشترين بودجه را دريافت کنند. بودجه تحققيافته در حد مياني دو نوع معيار بودجه دريافت کردهاند. کمتراز دو نوع معيار بودجه دريافت کردهاند. در حد مياني دو نوع معيار بودجه دريافت کردهاند. بيشتراز دو نوع معيار بودجه دريافت کردهاند. در حد مياني دو نوع معيار بودجه دريافت کردهاند در اين سه استان در سالهاي مختلف بودجهها متغير بودهاند. نحوه توزیع بودجه تملک داراییهای سرمایهای در بین... محمدرضا قاسمی و دیگران منبع: محاسبات پژوهش بر گرفته از سايت مرکز آمار ايران 55 با توجه به جدول )2( استانها بر اساس شاخصهاي اقتصادي بودجهريزي به شش دسته تقسيم ميشوند. دسته اول: استانهاي آذربايجان شرقي غربي خراسان سيستان و بلوچستان فارس کردستان کرمان گلستان لرستان مازندران و همدان قرار دارند. در اين استانها بودجه مبني بر معيار برابري باالتر از دو نوع بودجه يعني تحقق يافته و بودجه مبني بر معيار کارايي قرار دارد. به اين معني که بودجهاي که به اين استانها طي اين دوره زماني تعلق گرفته است کمتر از تخصيص بودجه بر اساس معيار برابري و بيشتر از تخصيص بودجه بر اساس معيار کارايي است يعني اگر بودجه بر اساس معيار
سال بیستم شماره 1 بهار 1394 فصلنامه علمی- پژوهشی برابري تخصيص مييافت بايد به اين استانها بودجه بيشتري تعلق ميگرفت در حالي که اگر بودجه بر اساس معيار کارايي تخصيص مييافت )که مبناي آن بر اين است که Gdp باالتري دارند بودجه بيشتري دريافت کنند( به اين استانها بودجه کمتري بايد تعلق ميگرفت )چون Gdp پايينتري داشتهاند(. در گروه دوم استانهاي اصفهان و تهران قرار دارند که در اين استانها بودجه تحقق يافته کمتر از بودجه مبني بر معيار کارايي و برابري است. اگر بودجه هم بر مبناي کارايي و برابري تخصيص مييافت بايد بودجه بيشتري به اين دو استان داده ميشد. البته با توجه به اينکه توليد ناخالص داخلي اين دو استان در طي دوره زماني 1379-1390 باال بوده است پس براساس مبناي کارايي بايد بودجه بسيار بيشتري به اين دو استان داده ميشد. سومين گروه از استانها استانهاي ايالم بوشهر سمنان و مرکزي است که نحوه تخصيص بودجه اين استانها به اين صورت است که بر عکس دو استان اصفهان و تهران بودجه تحقق يافته بيشتر از هر دو نوع معيار )کارايي و برابري( بودجه است. يعني اگر معيار توزيع بودجه شاخص کارايي بود براي اين استانها بايد بودجه کمتري در نظر گرفته ميشد و اگر هم معيار توزيع شاخص برابري ميبود بايد بودجه بسيار کمتري به اين استانها تعلق ميگرفت. استانهاي هرمزگان چهارمحال بختياري کرمانشاه و زنجان نيز وضعيتي مشابه سومين گروه از استانها دارند يعني بودجه تحققيافته براي اين استانها بيشتر از هر دو نوع معيار تخصيص بودجه است. دو استان بعدي استانهاي خوزستان و کهگيلويه هستند. در اين دو استان بودجه تحققيافته کمتر از بودجه مبني بر کارايي و بيشتر از بودجه مبني بر برابري است. اگر معيار تخصيص بودجه شاخص کارايي باشد بودجه تعلق گرفته به اين دو استان بايد بيشتر باشد و اگر شاخص برابري براي تخصيص بودجه در نظر گرفته شود بودجه کمتري بايد اختصاص مييافت. گروه آخر اين دستهبندي سه استان قزوين قم و يزد است. وضعيت اين سه استان به صورتي است که در طول اين دوره زماني وضعيتهاي متفاوتي داشتهاند. از سال 1383-1388 بر اساس هر دو شاخص اقتصادي بودجه بيشتري به استان قزوين داده شده است. تا سال روند بودجه به صورت صعودي بوده است اما از سال 1388 تا سال 1390 روند هر سه بودجه نزولي شده است. در استان قم از سال 1379-1387 با روند آرامي افزايش پيدا کرده است اما 56 از سال 1387 تا 1390 بصورت فزايندهاي افزايش پيدا کرده است. اگر مبناي تخصيص بودجه معيار
کارايي باشد بودجه بيشتري به اين استان داده شده است و اگر معيار تخصيص معيار برابري باشد بودجه کمتري به اين استان داده شده است. در استان يزد در سال 1379-1382 اين سه بودجه بر هم منطبقاند و از سال 1382-1388 بر اساس هر دو شاخص بودجهريزي بودجه بيشتري به اين سه استان داده شده است. در سال 1388 بودجه تحقق يافته و کارايي برابرند و از اين سال به بعد اگر مبناي تخصيص کارايي باشد بايد بودجه بيشتري به اين استان داده ميشد. استان آذربايجانشرقي آذربايجان غربي اردبيل اصفهان تهران فارس گلستان گيالن مازندران هرمزگان همدان ايالم بوشهر چهارمحالبختياري خوزستان سيستانوبلوچستان کردستان کرمان کرمانشاه کهگيلويهوبويراحمد قم يزد خراسان زنجان سمنان قزوين لرستان مرکزي جدول 3: دستهبندي استانها بر اساس شاخص سياسي بودجهريزي شاخص سياسي بودجهريزي بيشترين بودجه را دريافت کنند کمترين بودجه را دريافت کنند بودجه تحقق يافته کمترين بودجه را دريافت کردهاند بيشترين بودجه را دريافت کردهاند در اين استانها در برخي دورهها بودجه تحقق يافته و بودجه مبني بر شاخص سياسي با يکديگر برابرند. منبع: محاسبات پژوهش برگرفته از سايت مرکز آمار ايران نحوه توزیع بودجه تملک داراییهای سرمایهای در بین... محمدرضا قاسمی و دیگران 57 اکنون با توجه به جدول )3( استانها به سه گروه تقسيم ميشوند: گروه اول استانهاي آذربايجانشرقي آذربايجان غربي اردبيل اصفهان تهران فارس گلستان گيالن مازندران هرمزگان و همدان قرار دارند که بودجه تحقق يافته آنها کمتر از بودجه مبني بر شاخص سياسي است يعني اينکه اگر بودجه بر مبناي شاخص سياسي تخصيص مييافت بايد بودجه بيشتري به اين استانها داده ميشد. به دليل اينکه مبناي اين شاخص تعداد نمايندگان هر استان در مجلس شوراي اسالمي است و تعداد نمايندگان اين استانها بيشتر بوده است در نتيجه معيار شاخص سياسي تأثير بااليي داشته است. در گروه دوم استانهاي ايالم بوشهر چهارمحالبختياري خوزستان سيستان و بلوچستان کردستان کرمانشاه کهگيلويه و بويراحمد قم و يزد قرار دارند. در اين استانها بودجه تحقق يافته بيشتر از بودجه مبني بر شاخص سياسي است يعني اگر بودجه بر
1394 بهار 1 شماره بیستم سال پژوهشی علمی- فصلنامه هک حالي در ميبود کمتر استانها اين به گرفته تعلق بودجه بايد ميشد توزيع سياسي معيار اساس است. شده داده استانها اين به بيشتري بودجه وضعيت هستند. مرکزي لرستان قزوين سمنان زنجان خراسان استانهاي سوم دسته تحقق بودجه 1379-1384 سال از خراسان استان که است صورت اين به استانها اين از برخي بودجه 1384-1390 سال از اما منطبقاند همديگر بر سياسي معيار بر مبني بودجه و يافته تخصيص مبناي سياسي معيار اگر يعني است سياسي معيار بر مبني بودجه باالتر يافته تحقق 1386 سال در سمنان استان براي ميشد. داده استان اين به کمتري بودجه بايد ميبود بودجه 86 سال از قبل اما منطبقاند همديگر بر سياسي معيار بر مبني بودجه و يافته تحقق بودجه بودجه 86 سال از بعد و ميشد داده استان اين به کمتري بودجه بايد سياسي شاخص اساس بر شاخص اين اساس بر مرکزي و لرستان استان دو ميبود. بيشتر بايد استان اين به گرفته تعلق معيار بر مبني بودجه و يافته تحقق بودجه 1379-1384 سال از که دارند هم به مشابه وضعيت بايد بيشتري بودجه سياسي معيار اساس بر بعد به 84 سال از اما منطبقاند همديگر بر سياسي ميشد. داده استان اين به تحقق بودجه پايين و باال حدود با معيارها از هريک مقايسه مقايسه انجام براي ديگر راه يک فاصله يافته تحقق بودجه پايين و باال حدود از درصد 5 از کمتر بودجهها تمامي چون است. يافته است حالي در اين کردهاند. دريافت بودجه معيارها از يکي اساس بر استانها اکثر بنابراين دارند امر اين علت نکردهاند. دريافت بودجه معيارها از کدام هيچ براساس تهران اصفهان استان دو که توليد آن کننده تعيين معيار که کارايي شاخص اساس بر برنامهاي رويکرد لحاظ از که است اين شاخص اساس بر و است بوده باال استان دو اين ناخالص توليد ميانگين است داخلي ناخالص بااليي جمعيت داراي استان دو اين است جمعيت آن تعيينکننده عاملهاي از يکي برابري از است. بوده رويکرد اين اساس بر بودجه از کمتر آنها به تحققيافته بودجه که حالي در هستند اسالمي شوراي مجلس در تهران و اصفهان استان نمايندگان تعداد چون تاکتيکي رويکرد لحاظ قرار بودجه تخصيص مبناي معيار اين اگر است بوده 40 و 19 ترتيب به شده تعيين دورههاي در تعلق آنان به )بالفعل( تحققيافته بودجه از بيشتري بالقوه بودجه استان دو اين بايد ميگرفت ميگرفت. داراييهاي تملک بودجه ميانگين اساس بر استانها آن در که ميشود تنظيم جدولي نهايت در ميشود. رتبهبندي سياسي و اقتصادي شاخصهاي و سرمايهاي 58
و برابري کارايي سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه ميانگين در کشور استانهاي رتبههاي 4: جدول )1379-1390( سياسي استان خوزستان خراسان فارس تهران و سيستان بلوچستان بوشهر کرمان کرمانشاه آذربايجان شرقي اصفهان آذربايجان غربي گيالن لرستان مرکزي رتبه تملک دارايي رتبه کارايي رتبه برابري رتبه سياسي استان رتبه تملک دارايي رتبه کارايي رتبه برابري رتبه سياسي بین... در سرمایهای داراییهای تملک بودجه توزیع نحوه دیگران و قاسمی محمدرضا 5 17 2 1 کردستان 18 14 24 15 2 1 4 2 يزد 21 24 16 16 6 4 5 3 هرمزگان 20 19 14 17 1 2 1 4 گلستان 16 13 19 18 14 3 21 5 کهگيلويه بوير و احمد 28 28 8 19 23 27 10 6 ايالم 27 27 22 20 10 8 9 7 مازندران 8 10 7 21 13 12 15 8 اردبيل 15 16 23 22 4 6 6 9 چهار و محال بختياري 22 21 28 23 3 7 3 10 زنجان 19 20 26 24 9 5 13 11 همدان 12 15 17 25 7 9 11 12 قزوين 25 22 18 26 11 11 20 13 قم 26 18 25 27 17 23 12 14 سمنان 24 26 27 28 پژوهش هاي يافته منبع: 59 دستهبندي بررسي مورد سالهاي طي يافته تحقق بودجه ميانگين ترتيب به استانها 4 جدول در رتبه يافته تحقق سرمايهاي دارايي تملک بودجه نظر از متوسط طور به خوزستان استان مثال براي شدهاند. خوزستان استان شود توزيع کارايي شاخص اساس بر بودجه کشور در بود قرار اگر که حالي در دارد را اول رده در بايد استان اين مييافت تخصيص بودجه برابري معيار اساس بر اگر و ميداشت را دوم رتبه بايد
فصلنامه علمی- پژوهشی هفدهم قرار ميگرفت. و در نهايت اگر شاخص سياسي معيار تخصيص ميبود اين استان بايد رتبه پنجم را در تخصيص بودجه به خود اختصاص ميداد. اگر بر اساس معيار کارايي بودجه تخصيص مييافت بايد بيشترينبودجهبهترتيبتهران خوزستانو اصفهانتعلقميگرفتوکمترينبودجهچهارمحالبختياری سمنان و زنجان بايد کمترين بودجه را دريافت کنند. بر اساس معيار برابري بودجه بيشتر بايد به استانهاي خراسان تهران و سيستان و بلوچستان داده ميشد و بودجه کمتر به استانهاي کهگيلويه و بويراحمد ايالم و سمنان تعلق ميگرفت و بر اساس شاخص سياسي تهران خراسان و اصفهان بيشترين بودجه به اين استانها تعلق ميگرفت و استانهاي کهگيلويه ايالم و قم بايد کمترين بودجه به آنها داده ميشد. سال بیستم تحليل نتايج براساس برآورد الگو به منظور بررسي نحوه تخصيص بودجه تملک داراييهاي سرمايهاي 28 استان ايران طي دوره زماني 1379-1390 از روش دادههاي تابلويي براي برآورد معادله )3( استفاده ميشود. براي تخمين الگو از نرمافزارهاي Eviwes7 و Stata12 استفاده شده است. به دليل اينکه در الگوهاي اقتصادسنجي مانايي متغيرها از اهميت زيادي برخوردار است به منظور جلوگيري از تخمين رگرسيون کاذب پيش از برآورد الگوها الزم است ايستايي متغيرها مورد ارزيابي قرار گيرد. در اين مطالعه به منظور آزمون ريشه واحد دادههاي تابلويي ايم شين و پسران )IPS( استفاده شده است. فرضيهي صفر اين آزمون بيانگر نامانايي متغير و وجود ريشه واحد است. نتايج آزمون ريشه واحد براي متغيرهاي الگو بر اساس اين آزمون در جدول )5( ارائه شده است. جدول 5: نتايج آزمون ريشه واحد دادههاي تابلويي به روش ايم شين و پسران در سطح متغيرهاي الگو LCB نام متغير بودجه تملک دارايي آماره محاسبه شده سطح احتمال 0/000-4/31736 LE it شاخص کارايي 0/000-3/72087 LP it شاخص برابري 0/000-3/33448 LC it شاخص سياسي 0/000-4/21073 نتيجهي آزمون فرضيهي صفرمبني برنامانايي تأييد نميشود. فرضيهي صفرمبني برنامانايي تأييد نميشود. فرضيهي صفرمبني برنامانايي تأييد نميشود فرضيهي صفرمبني برنامانايي تأييد نميشود. شماره 1 بهار 1394 منبع: يافتههاي پژوهش 60
همانطور که در جدول )5( مشاهده ميشود آزمون شين و پسران در سطح براي متغيرهاي مورد مطالعه مانا شده است. قبل از برآورد مدل الزم است كه روش تخمين )تلفيقي يا تابلويي( مشخص شود. بدين منظور از آزمون F ليمر استفاده ميشود که نتيجهي آن در جدول )6( ارائه شده است. ازآنجا که براي الگو مذکور در آزمون F ليمر احتمال آماره کوچکتر از 0/05 است بنابراين از روش دادههاي تابلويي استفاده ميگردد. به منظور انتخاب بين روش اثرات ثابت و اثرات تصادفي در دادههاي تابلويي آزمون هاسمن مورد استفاده قرار ميگيرد. همانطور که در جدول )6( مشاهده ميشود از آنجايي که احتمال آمارهي بهدست آمده از طريق اين آزمون براي الگو کوچکتر از 0/05 است براي برآورد الگو مذکور روش اثرات ثابت انتخاب ميشود. جدول 6: نتايج آزمون F ليمر و هاسمن جهت انتخاب روش برآورد الگو نحوه توزیع بودجه تملک داراییهای سرمایهای در بین... محمدرضا قاسمی و دیگران F( )= P>F= / آزمون F ليمر آزمون هاسمن H=N 2 ( ) = / P>N 2 / منبع: يافتههاي پژوهش بايد وجود يا عدم وجود واريانس ناهمساني بررسي شود. بررسي مقادير آزمون LR نشان ميدهد که فرضيهي صفر مبني بر برابري واريانس تأييد نميشود و بنابراين مشکل ناهمساني واريانس در الگو مشهود است بنابراين اين مشکل بايد قبل از برآورد رفع شود. براي رفع مشکل ناهمساني واريانس الگوي مورد نظر به روش حداقل مربعات تعميم يافته )GLS( برآورد ميشود. نهايتا الگو به صورت پانل GLS با اثرات ثابت برآورد گرديده است. نتايج برآورد در جدول )7( ارائه شده است. 61 prob 0/000 0/000 0/000 0/001 متغير توضيحي جدول 7: نتايج برآورد الگوي ارائه شده به روش دادههاي مبتني بر GLS ضرايب برآورد ضرايب آماره Z 11/46 5/64 9/58 3/30 3/07 0/21 0/36 0/20 β 0 β 1 β 2 Waldchi 2)3( =1539/74 Prob>Chi = 0/000 LRchi)2(27=269/80 prob>chi = 0/000 β 3 Cons LE it LP it LC it منبع: يافتههاي پژوهش
پژوهشی علمی- فصلنامه تاکتيکي و برابريمحور کاراييمحور مستقل متغيرهاي ضرايب که است آن از حاکي برآورد نتايج به برابريمحور متغير براي 0/21 برآوردي ضريب هستند. دار معنا و مثبت درصد 5 اهميت سطح در در )کاهش( افزايش واحد يک ازاي به مستقل متغيرهاي ساير داشتن نگه ثابت با که است معنا اين مييابد. فزايش)کاهش( واحد 0/21 را سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه متوسط طور به برابريمحور داشتن نگه ثابت با که است معنا اين به کاراييمحور متغير براي 0/36 برآوردي ضريب صورت همين به تملک بودجه متوسط طور به کاراييمحور در )کاهش( افزايش واحد يک ازاي به مستقل متغيرهاي ساير مستقل متغير شده برآورد ضريب بررسي مييابد. )کاهش( افزايش 0/36 واحد را سرمايهاي داراييهاي تاکتيکي متغير در درصدي يک افزايش متغيرها ساير بودن ثابت با که ميدهد نشان نيز تاکتيکي ميشود. سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه در واحد 0/20 افزايش موجب )سياستمحور( 1394 بهار 1 شماره بیستم سال پيشنهادات و نتيجهگيري قالب در ايران استانهاي در سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه تخصيص نحوه پژوهش اين در پژوهش اين نتايج از يکي گرفت. قرار آزمون مورد 1379-1390 زماني دوره در تابلويي دادههاي شاخصها از يکي است. سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه تخصيص براي نوين شاخصهاي از استفاده بيانکننده کارايي متغير است. برابريمحور و کاراييمحور متغيرهاي شامل که است اقتصادي شاخص و بودجه جذب توان متغير اين از استفاده با و است دسترس در تجهيزات و امکانات از استفاده ميزان برابريمحور متغير اساس بر است. شده گرفته نظر در بودجه تخصيص در استان هر زيرساختهاي و مييابد اختصاص دارند پايينتري داخلي ناخالص توليد و نيازمندترند که مناطقي به بيشتر بودجه يک به امکانات به دسترسي حيث از قابليتها اساس بر کشور مختلف استانهاي تا بوده اين بر سعي در )تاکتيکي( سياستمحور شاخص بودجه تخصيص ديگر شاخص يابند. دست يکساني تقريب ا سطح بودجه توزيع براي شاخص اين از انگلستان اياالتمتحده نظير کشورها از برخي در که شد گرفته نظر حداکثر را خود منافع که دارند سعي سياستگذاران و دولت رويکرد اين اساس بر کردهاند استفاده کنند کمک جمهور رئيس به ميتوانند که ميشود داده اختصاص استانهاي به بيشتر بودجه و کنند بماند. باقي خود سمت در که گرفت قرار مقايسه مورد تاکتيکي برابري کارايي معيار سه با يافته تحقق بودجه پژوهش اين در ميشد گرفته نظر در کارايي معيار اگر احمد بوير و کهگيلويه خوزستان تهران استانهاي آن در که ميشد. داده استانها اين به بيشتري بودجهاي بايد 62
بین... در سرمایهای داراییهای تملک بودجه توزیع نحوه دیگران و قاسمی محمدرضا 63 ايالم آذربايجانغربي استانهاي به بايد گيرد قرار بودجه تخصيص مبناي برابري معيار اگر کرمانشاه کرمان زنجان بختياري محال چهار فارس بلوچستان و سيستان سمنان خراسان بوشهر ميگرفت. تعلق بيشتري بودجه بايد همدان لرستان گلستان کردستان اساس بر مرکزي مازندران هرمزگان گيالن اصفهان اردبيل آذربايجانشرقي استانهاي در ميگرفت. تعلق بايد بيشتري بودجه تاکتيکي معيار قابليتها براساس کشور مختلف استانهاي تا ميشود سعي برابري شاخص به توجه با صورت بدين اختالفات و يابند دست يکساني تقريب ا سطح يک به امکانات به دسترسي حيث از موجود وضعيت و از بعضي اينکه به توجه با و شود جبران گذشته دورههاي در بودجه صحيح ندادن تخصيص از ناشي باعث کارايي شاخص از استفاده ندارند را آن جذب زمينه بودجه تخصيص صورت در حتي استانها در و شود گرفته نظر در نيز بودجه تخصيص در استان هر زيرساختهاي و بودجه جذب توان ميشود برآورد نتايج بود. خواهد مناسب و منطقي نيز بودجه تخصيص معيار شاخص دو اين ترکيب با واقع رب معنيداري و مثبت اثر داراي برنامهاي و تاکتيکي متغيرهاي که ميدهد نشان شده ارائه الگوي است. استانها سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه ميشود: ارائه سياستي پيشنهاد چند ادامه در منظور بدين گسترش جهت در استاني و ملي به دولت وظايف و درآمدها طبقهبندي به دوباره نگاهي - بايد نگاه اين است. ضروري کشور مختلف مناطق در توسعه از متعادل سطح برقراري و تمرکززدايي باشد. استاني سطوح به ملي سطح از بيشتر واگذاري همپاي استاني درآمدي اقالم افزايش مستلزم مسئولين حزبي و سياسي تعلقات همچنين و دولت انتخاباتي و سياسي مالحظات ورود از - شود. جلوگيري استاني بودجههاي تخصيص و توزيع اقتصادي و کارشناسي موضوع به استاني سازند. مرتبط خصوصي بخش فعاليتهاي با را زيربنايي سرمايهاي داراييهاي تملک بودجههاي - باشد. تأثيرگذار بودجه توزيع ساختار بر قدرت توزيع ساختار که نشود داده اجازه توسعهيافته کمتر استانهاي به بيشتر خدماتي سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه اختصاص - کيفيت ارتقاءدهنده که طوري مناطق اين در سرمايهگذاريها اين با مرتبط شاخصهاي سريع ارتقاء و را و... فرهنگي ورزشي آموزشي مراکز بيمارستان نظير شهروندان انساني سرمايه و باشد آنها زندگي کارايي نحو به و...( فرودگاه جاده )احداث زيربنايي سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه آورند. فراهم نحو به و...( فاضالب شبکه بيمارستان )احداث خدماتي سرمايهاي داراييهاي تملک بودجه و محور شود. توزيع محور برابري