1 ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΜΗΜΑ VII Αποτελούμενο από την Πρόεδρο του Κλιμακίου Ελένη Λυκεσά, Σύμβουλο και τους Φωτεινή Πούλιου Πάρεδρο και Ανδρέα Σώκο (εισηγητή), Εισηγητή. Γραμματέας: Ιωάννης Αθανασόπουλος, υπάλληλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Συνήλθε στο Κατάστημά του, στις 10 Οκτωβρίου 2017, για να αποφανθεί αν πρέπει να θεωρηθεί το 156, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Αφού έλαβε υπόψη Την 163/26.7.2017 έγγραφη γνώμη του Αντεπιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο Κωνσταντίνου Τόλη, σύμφωνα με την οποία το ανωτέρω χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. Σκέφθηκε κατά το νόμο 1. Η Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον Δήμο αρνήθηκε, με τη15/7.6.2017 πράξη της, τη θεώρηση του 156, οικονομικού έτους 2017, χρηματικού εντάλματος πληρωμής του Δήμου, ποσού 3.673,59 ευρώ, που αφορούσε στην καταβολή αμοιβής στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία για την εκτέλεση τμήματος σύμβασης με αντικείμενο τη διαμόρφωση της εισόδου της Δημοτικής σκηνής, συνολικού τιμήματος 24.490,62 ευρώ
2 συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.. Ως λόγος της άρνησής της προβλήθηκε ότι η ανωτέρω σύμβαση αφορά στην εκτέλεση δημοσίου έργου, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 2 παρ. 6 και 7 και του Παραρτήματος I του Προσαρτήματος Β του ν. 4412/2016, και όχι στην εκτέλεση εργασιών και, ως εκ τούτου, για την ανάθεσή της έπρεπε να διενεργηθεί, λόγω του προϋπολογισμού της που είναι μικρότερος των 20.000,00 ευρώ, δημόσια ηλεκτρονική κλήρωση (άρθρο 118 παρ. 5 του ν. 4412/2016). Ο Δήμος επανυπέβαλε για θεώρηση το ανωτέρω χρηματικό ένταλμα πληρωμής, υποστηρίζοντας τη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης, η Επίτροπος, όμως, ενέμεινε στην άρνησή της με αποτέλεσμα να ανακύψει διαφωνία, για την άρση της οποίας παραδεκτώς απευθύνεται, με την από 28.6.2017 έκθεσή της, στο παρόν Κλιμάκιο. 2. Ο ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ )» (Α 147), ορίζει στο άρθρο 2 ότι: «1. Για τους σκοπούς του παρόντος εφαρμόζονται οι ακόλουθοι ορισμοί: 1) ( ) 6) ως «δημόσιες συμβάσεις έργων» και ως «συμβάσεις έργων» νοούνται οι συμβάσεις που έχουν ως αντικείμενο, ένα από τα κάτωθι: α) την εκτέλεση ή συγχρόνως τη μελέτη και την εκτέλεση εργασιών που αφορούν μία από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο Παράρτημα II του Προσαρτήματος Α και στο Παράρτημα I του Προσαρτήματος Β`, β) την εκτέλεση ή συγχρόνως τη μελέτη και την εκτέλεση έργου, γ) την υλοποίηση, με οποιαδήποτε μέσα, έργου ανταποκρινόμενου στις απαιτήσεις που ορίζει η αναθέτουσα αρχή / αναθέτων φορέας που ασκεί αποφασιστική επιρροή στο
3 είδος ή στη μελέτη του έργου, 7) ως «έργο» νοείται το αποτέλεσμα ενός συνόλου οικοδομικών εργασιών ή εργασιών μηχανικού το οποίο επαρκεί αυτό καθαυτό για την εκπλήρωση μίας οικονομικής ή τεχνικής λειτουργίας. Η εκτέλεση των εργασιών του προηγούμενου εδαφίου απαιτεί ιδίως την εφαρμογή μελέτης κατά την έννοια του παρόντος, με τη χρήση τεχνικών γνώσεων και μεθόδων και αφορά νέες κατασκευές, επεκτάσεις, ανακαινίσεις, επισκευές - συντηρήσεις κατά τη λειτουργία, κατεδαφίσεις υποδομών, ιδίως στις κατηγορίες οδοποιίας, οικοδομικών, υδραυλικών, ηλεκτρομηχανολογικών, λιμενικών, βιομηχανικών - ενεργειακών, δικτύων, πρασίνου, καθαρισμού και επεξεργασίας νερού, υγρών, στερεών και αερίων αποβλήτων, γεωτρήσεων, ειδικών μονώσεων, ανελκυστήρων, ηλεκτρονικού εξοπλισμού, πλωτών έργων και εγκαταστάσεων, ναυπηγείων, αποκαλύψεις μεταλλείων ή όπως οι κατηγορίες αυτές διαμορφώνονται από τις κείμενες διατάξεις και των υποδομών εκ του συνδυασμού των ανωτέρω κατηγοριών». Σύμφωνα με τα ανωτέρω, έργο κατά την έννοια του ως άνω νόμου αποτελεί ένα σύνολο εργασιών το οποίο κατατείνει στην κατασκευή, επέκταση, ανακαίνιση, επισκευή, ή συντήρηση και στις κατεδαφίσεις υποδομών, ιδίως στις κατηγορίες που αναλυτικά αναφέρονται σε αυτόν, απαιτεί, λόγω της πολυπλοκότητάς του, την εφαρμογή μίας μελέτης μέσω εξειδικευμένων τεχνικών γνώσεων και προορίζεται να επιτελεί αυτό καθ εαυτό μία οικονομική και τεχνική λειτουργία επιφέροντας ένα άρτιο λειτουργικό αποτέλεσμα. Αντίστοιχα, οι συμβάσεις που αποβλέπουν στην εκτέλεση ενός έργου ή συγχρόνως στη μελέτη και στην εκτέλεση έργου, ή στη μελέτη και στην εκτέλεση εργασιών που αφορούν μία από τις δραστηριότητες που αναφέρονται
4 στα σχετικά Παραρτήματα του νόμου αυτού, συνιστούν «συμβάσεις δημοσίου έργου». Αντιθέτως, όταν οι αναγκαίες εργασίες είναι απλές, δηλαδή για την εκτέλεσή τους δεν απαιτούνται ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις και μέθοδοι, ούτε απασχόληση εξειδικευμένου επιστημονικού ή τεχνικού προσωπικού ή χρησιμοποίηση ιδιαίτερων τεχνικών μέσων και εγκα-ταστάσεων, τότε πρόκειται για παροχή υπηρεσιών (πρβλ. και Απόφ. VI Τμήμ. 752/2013, και Πρ. Ε Κλιμ. 56/2017, 309/2013 και 360/2014 και την εκεί παρατιθέμενη νομολογία). 3.Στην υπό κρίση υπόθεση προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την 268/27.3.2017 (Α.Δ.Α.: 71ΜΒΩΨΒ-ΦΙΛ) απόφαση του Δημάρχου, αφενός εγκρίθηκε η απευθείας ανάθεση των εργασιών για τη διαμόρφωση της εισόδου της δημοτικής σκηνής και την ενοποίησή της με το παρακείμενο κηπάριο της πρασιάς του κτιρίου του 1ου Γ.Ε.Λ..., προϋπολογισθείσας δαπάνης 24.738,00 ευρώ (με Φ.Π.Α.) και αφετέρου εγκρίθηκε η σχετική τεχνική έκθεση που εκπόνησε η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου. Στην τεχνική αυτή έκθεση και στον συνημμένο αναλυτικό προϋπολογισμό συγκεκριμενοποιούνται οι εργασίες ως εξής: 1) Καθαιρέσεις, αποξηλώσεις υφιστάμενων στοιχείων και αποκομιδή προϊόντων καθαιρέσεων, προϋπολογισθείσας δαπάνης 2.600,00 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.). 2) Εξωτερικές μικροκατασκευές (κατασκευή τοιχίου, κατασκευή ράμπας ΑμεΑ με χρήση κυβολίθων, κατασκευή δύο μαρμάρινων σκαλοπατιών, διάστρωση με κυβόλιθους του νέου πεζοδρομίου, κατασκευή καθιστικού από σκυρόδεμα), προϋπολογισθείσας δαπάνης 4.700,00 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.). 3) Προμήθεια και τοποθέτηση νέας μεταλλικής θύρας στον προαύλιο χώρο του σχολείου, προϋπολογισθείσας δαπάνης 2.200,00 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.).
5 4) Επισκευή και στεγανοποίηση της υφιστάμενης σκάλας αποθήκης, προϋπολογισθείσας δαπάνης 1.150,00 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.). 5) Δημιουργία πρόσβασης στον εσωτερικό χώρο πίσω από τη θεατρική σκηνή, προϋπολογισθείσας δαπάνης 3.900,00 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.). 6) Ηλεκτρολογικές εργασίες (εγκατάσταση πριζών, διακοπτών και φωτιστικών σωμάτων), προϋπολογισθείσας δαπάνης 900,00 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.). 7) Επισκευή θεατρικής σκηνής, ήτοι αποκατάσταση των φθαρμένων υλικών της σκηνής, τρίψιμο και λουστράρισμα του δαπέδου αυτής, προϋπολογισθείσας δαπάνης 2.800,00 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.). 8) Χρωματισμοί όλων των νέων στοιχείων, προϋπολογισθείσας δαπάνης 1.700,00 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.). Οι άνω εργασίες ανατέθηκαν απευθείας, με την 409/28.4.2017 απόφαση του Δημάρχου, στην εταιρεία «.», η οποία προσέφερε έκπτωση 1% επί του συνολικού προϋπολογισμού, υπογράφηκε δε η σχετική 8210/3.5.2017 σύμβαση, ποσού 24.490,62 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.). Μετά την εκτέλεση μέρους αυτής εκδόθηκε το υπό έλεγχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής υπέρ της αντισυμβαλλομένης αναδόχου εταιρείας. 4. Με αυτά τα δεδομένα προέχων χαρακτήρας της συναφθείσας σύμβασης είναι αυτός των υπηρεσιών/εργασιών και δεν πρόκειται για σύμβαση έργου κατά τους ορισμούς του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, διότι: α) Οι εργασίες υπό στοιχεία 2 και 8 που αναφέρονται στο Παράρτημα I του Προσαρτήματος Β του ν. 4412/2016 και χαρακτηρίζονται, ως εκ τούτου, «δημόσια έργα» κατά την έννοια του νόμου, αποτελούν ήσσον τμήμα του συνόλου των εργασιών που ανατέθηκαν με την κρινόμενη σύμβαση, ήτοι πρόκειται για δύο ομάδες
6 εργασιών επί συνόλου οκτώ ομάδων, ενώ το άθροισμα του προϋπολογισμού τους (6.400, 00 ευρώ) ανέρχεται σε ποσοστό 32% επί του συνολικού προϋπολογισμού των εργασιών (19.950,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.). β) Οι λοιπές εργασίες, που αφορούν κυρίως σε τμηματικές παρεμβάσεις στους εξωτερικούς χώρους των κτιρίων και σε χώρους πέριξ αυτών, είναι συνήθεις και δεν απαιτούν ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις και μεθόδους ούτε εξειδικευμένο προσωπικό για τη διεκπεραίωσή τους, όπως άλλωστε καταδεικνύει εν προκειμένω η ύπαρξη μιας απλής τεχνικής περιγραφής των προς εκτέλεση εργασιών, χωρίς ειδική τεχνική μελέτη (πρβλ. Ε.Σ. Ε Κλιμ. 56/2017). Επομένως ο Δήμος δεν υποχρεούνταν να τηρήσει στην προκειμένη περίπτωση τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 118 παρ. 5 του ν. 4412/2016 για τις απευθείας αναθέσεις των δημοσίων έργων. 5. Κατόπιν αυτών το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι το 156, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου, ποσού 3.673,59 ευρώ, πρέπει να θεωρηθεί.