فراتحلیل خودکارآمدی پیشرفت تحصیلی

فراتحلیل و بررسی عوامل مؤثر در نقش خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی *** ولیاهلل فرزاد ** * لیال بختیاری معصومه قائد رحمتی چكيده: پژوهش حاضر با هدف بهرهگیری از یکی از شیوههای نوین پژوهش تحت عنوان»فراتحلیل«به تحلیل و ترکیب نتایج پژوهشهای انجامشده در کشور ایران در زمینه مطالعات خودکارآمدی در پیشرفت تحصیلی انجام شده است. بدین منظور تعداد 34 پژوهش انجامیافته در زمینه مطالعات خودکارآمدی در پیشرفت تحصیلی از مراکز پژوهشی کشور گردآوری شد. پژوهشها بر اساس این فهرست که شامل مؤلفههای روششناختی تحقیق مانند پرسشها فرضیهها اهداف جامعه آماری نمونهگیری روش پژوهش روش آماری روایی و پایایی پرسشنامههاست برای فراتحلیل انتخاب شدند. تحلیلهای آماری با استفاده از نرمافزار فراتحلیل جامع صورت گرفت. نتایج پژوهش حاضر با بهرهگیری از روش ترکیب اندازه اثر به روش»اشمیت وهانتز«نشان داد که متغیر خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت معنادار دارد بدین معنی که خودکارآمدی باال پیشرفت تحصیلی بیشتری را موجب میگردد. كليد واژهها: فراتحلیل خودکارآمدی پیشرفت تحصیلی ï تاريخ دريافت مقاله: ï 94/11/25 تاريخ شروع بررسي: ï 94/12/16 تاريخ پذيرش مقاله: 95/11/11 * کارشناسی ارشد رشتة تحقیقات آموزشی دانشگاه خوارزمی... rahmati.m1388@yahoo.com ** کارشناسی ارشد رشتة تکنولوژی آموزشی دانشگاه خوارزمی )نویسنده مسئول( leila.bakhtiari@khu.ac.ir... *** استاد گروه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه خوارزمی daneshsabz@yahoo.com... 133 شمارة ë 63 سال شانزدهم ë پاییز 1396 ë

پژوهشی علمی نشریة آموزشی های نوآوری فصلنامه تحصیلی پیشرفت با خودکارآمدی نقش در مؤثر عوامل بررسی و فراتحلیل مقدمه میدهد تشکیل را فرد هر زندگی از مهمی بخش تحصیل بهطورکلی و تعلیموتربیت حاضر عصر در یک به نزدیک اساس این بر میکند. ایفا فرد آیندة در مهمی نقش نیز تحصیل کمیت و کیفیت بهعالوه پیشرفت پیشبینیکننده عوامل شناسایی برای تالش در گسترده بهصورت روانشناسان که است قرن زیرا 2004( 3 گیبسون و الولند استیل بوری النس 2003 2 فورنهام و )پرموزیک میباشند 1 تحصیلی رد دانشآموزان تحصیل جهت را زیادی هزینههای نیز جامعه بلکه آنها خانوادههای و دانشآموزان نهتنها شناسایی )با تحصیل زمینه در مثبت نتایج به یافتن دست بنابراین میکند صرف تحصیلی مختلف مقاطع گردد جامعه و دانشآموزان همةجانبه پیشرفت به منجر میتواند تحصیلی( پیشرفت بر تأثیرگذار عوامل یکی دانشآموزان تحصیلی پیشرفت نیز تعلیموتربیت نظام هر در 2005(. 4 باستین و دنیلسون )کم لمیر مسائل جمله از آن بر مؤثر عوامل بررسی ازاینرو است. علمی فعالیتهای در موفقیت شاخصهای از حیدری و رحیمینژاد خداپناهی )غالمی است کرده جلب خود به را محققان توجه که است عمدهای 5 کارآمدی خود دانشآموزان تحصیلی پیشرفت بر تأثیرگذار و مهم متغیرهای از یکی دراینبین 1385(. موضوع مورد در پژوهش به راغب را مقاله پژوهشگران مدرسه در شکست پیامدهای از پیشگیری است. است. نموده فوق سالمت و زندگی بر تأثیرگذار حوادث کنترل و اداره برای انسان سازوکار بنیادیترین خودکارآمدی یا تکلیف یک انجام در فرد ادراکشده توانایی به «6»خود سیستم از مهمی بخش بهعنوان همچنین و افراد )لی میکند ایفا اساسی نقش افراد مناسب عملکرد در که میشود اطالق خاص موقعیتهای با کنارآمدن فرد توانایی خودکارآمدی )2003( 8 بندورا اجتماعی شناختی دیدگاه طبق بر همچنین 2008(. 7 وویز آرتور قضاوتهای به خودکارآمدی عبارتی به است ویژه موقعیت یک با آمدن کنار در خاص عمل یک انجام در است ممکن میگردد. اطالق عملکرد طراحیشده سطوح ثمررساندن به برای توانایشان با رابطه در افراد یا خوب ضعیف عملکرد متفاوت شرایط در شخصی یک یا یکسان شرایط در و تواناییها لحاظ از افراد افراد 2008(. 9 مینهارت و )آستین دارد بستگی شخص خودکارآمدی به این که باشد داشته فوقالعادهای محدودیتهای بر دارند سعی و مینمایند استفاده بهخوبی محیطی فرصتهای از باال خودکارآمدی دارای 1377(. پور )حمیدی میشوند ناامید محدودیتها و موانع قبال در ناکارآمد افراد ولی شوند. چیره محیط زمانی و میکند ایفا شناختی کنشهای بین در را تسهیلکننده و میانجی یک نقش خودکارآمدی حقیقت در بود خواهد تحصیلی پیشرفت برای دقیقتری و بهتر پیشبینی باشد داشته اختصاص معینی تکلیف به که 2001(. )بندورا بود تحصیلی پیشرفت در آن نقش و خودکارآمدی زمینه در پژوهش کثرت موضوع این انتخاب دالیل شده نوشته دوپهلو نظر مورد موضوع خصوص در که پایاننامههایی و مقالهها نتایج تا شد گرفته تصمیم که پژوهشی یافتههای شود. بررسی فراتحلیل روش با ابهام بدون و کلی تصمیم یک آوردن دست به برای 63 شمارة ë شانزدهم سال ë 1396 پاییز ë 134

آموزشی های نوآوری فصلنامه تحصیلی پیشرفت با خودکارآمدی نقش در مؤثر عوامل بررسی و فراتحلیل )گرین میلر است ارتباط در معنادار و عمیق راهبردهای با مثبت بهطور خودکارآمدی که میدهند نشان بین مثبت رابطه نیز بسیاری پژوهشهای 2006(. 11 منسل و گرین واکر 2004 10 کی و دوک کراسون و 13 کرانزلر 1994 12 میلر و پاجارس مثال: )برای کردهاند تأیید را تحصیلی پیشرفت و خودکارآمدی 2003 16 هال و رینک تاکر کاری 2001 15 لین و لین 1997 بندورا 1996 14 میمی 1995 پاچارس 1382 کدیور 1381 سیف و رضایی 2004 18 وهمکاران ویلکنس 2003 17 پینتریچ و الیننبرینک مولتون مطالعات در آن بر عالوه 1386(. امینی 1382 اصغرنژاد 1382 نصراصفهانی 1382 پیرحسینلو راهبردهای از بهرهگیری باالی سطوح با خودکارآمدی که است شده مشخص نیز 1991 19 لنت و بروان مطالعات در دیگر سوی از دارد. معنادار مثبت رابطه درسی تکالیف دادن انجام در پایداری و شناختی 1380 ارتانیان و 1377 تکلی 1999 22 میهر و کاپالن 1997 21 ومیگلی میدلتن 1994 20 یونگ و آندرمن است. شده گزارش تحصیلی پیشرفت و خودکارآمدی بین منفی رابطه پرسش یک به متعدد پاسخهای وجود از ناشی چالشهای که میشود باعث تناقضها این وجود انسان ذهن ازآنجاییکه بهعبارتدیگر شود. حل 23 فراتحلیل کمی روشهای طریق از واحد پژوهشی فراتحلیل به که روشی از باید بهناچار ندارد را فراوان مطالعات از منتج دادههای انتظام و ترکیب توانایی منجر که است 24 نظامدار مروری مطالعات از خاصی نوع فراتحلیل 1384(. )بهراد کرد استفاده شده موسوم پیدا برای تحلیل فرا 1385(. فر )سهرابی میشود کمی اطالعات بهصورت کلی اطالعات از خالصهای به یک پیرامون قبال که میپردازد مقاالتی آماری جمعبندی نیاز صورت در و ترکیب کردن ارزشیابی کردن دارد اقتضا تحلیل فرا انجام 1384(. شواخی و عریضی )عابدی درآمدهاند تحریر رشته به خاص موضوع انجام ازاینرو باشد داشته وجود جامعه در واحد موضوعی در پژوهشی کارهای از اتکایی قابل تعداد که توجه درخور آن در تحقیقات تعداد کم ی لحاظ به حداقل که است امکانپذیر موضوعاتی و حوزهها در آن آنهاست. از یکی تحصیلی پیشرفت در کارآمدی خود نقش موضوع که باشد هب برای فراتحلیل قالب در تحلیل( واحد )بهعنوان انجامشده پژوهشهای از استفاده و نتایج ترکیب تعریف از مؤثرتر و مفیدتر بهمراتب پژوهشی موضوع یک از ابهام بدون و کلی تصویر یک آوردن دست زمینه در که پژوهشهایی اساس این بر 1387(. )هومن است موضوع آن در جدید پژوهشی طرحهای تصویر یک آوردن دست به برای انجامشده دانشآموزان تحصیلی پیشرفت در خودکارآمدی متغیر نقش است شده سعی حاضر پژوهش در لذا میرسد. نظر به ضروری پژوهشی موضوع این از ابهام بدون و کلی پیشرفت در خودکارآمدی نقش زمینة در ایران در انجامشده پژوهشهای نتایج ترکیب و بررسی به تا خودکارآمدی نقش بررسی پژوهش این انجام از هدف شده یاد تمهیدات به ه توج با گردد. اقدام تحصیلی یادگیری بهبود جهت را راهکارهایی میتواند مسئله این که است دانشآموزان تحصیلی پیشرفت در بین آیا از: است عبارت حاضر پژوهش سؤال اساس این بر دهد. ارائه آنان تحصیلی افزایش و دانشآموزان دارد رابطه تحصیلی پیشرفت و کارآمدی خود پژوهشی علمی نشریة 135 ë 63 شمارة ë شانزدهم سال ë 1396 پاییز

پژوهشی علمی نشریة آموزشی های نوآوری فصلنامه تحصیلی پیشرفت با خودکارآمدی نقش در مؤثر عوامل بررسی و فراتحلیل پژوهش روش نمونهگیری روش و نمونه جامعه سازی کمی شیوه از استفاده با انجامشده مطالعات تحلیل فرا پژوهش این در استفاده مورد روش دستگاههای توسط انجامشده پژوهشهای تمامی را حاضر پژوهش آماری جامعه است. بوده اثر اندازه انجام زمان تا ایران کشور پژوهشی و علمی مجالت در چاپشده پژوهشهای و پایاننامهها اجرایی پیشرفت در خودکارآمدی نقش بررسی به یادشده پژوهشهای میدهند. تشکیل را حاضر پژوهش است: شده استفاده ذیل منابع از مربوط پژوهشهای یافتن برای میپردازند. دانشآموزان تحصیلی ایران علمی مدارک اطالعات و اسناد مرکز 1. دانشگاهی جهاد علمی اطالعات پایگاه 2. ایران ملی کتابخانه 3. تعلیموتربیت مطالعات پژوهشگاه انتشارات و پژوهشها 4. فناور. و تحقیقات علوم وزارت به وابسته دانشگاههای 5. منابع از که بدینصورت شد گرفته نظر در برفی گلوله نمونهگیری نمونهگیری روش کار ابتدای در 34 تعداد جمعآوریشده پژوهش 65 میان از و شد ردیابی انجامشده پژوهشهای و مقاالت اطالعات 25 )تابانه پیشنهادی روش مطالعات این انتخاب مالک گردید. انتخاب پژوهش نمونة بهعنوان پژوهش از: است عبارت که میباشد 2004( زیاد نمونه حجم با مطالعه 1. الزم روایی و پایایی دارای و مناسب اندازهگیری ابزار 2. باالتر و ارشد کارشناسی پژوهشهای 3. تصادفی( )نمونهگیری مناسب نمونهگیری روش 4. مؤلفههای شامل که پژوهشی طرحهای گزینش چکلیست از پژوهش این اطالعات گردآوری برای پژوهش روش نمونهگیری آماری جامعه اهداف فرضیهها پرسشها مانند پژوهش روششناختی مؤلفههای که پژوهشهایی و مقاالت شد. انتخاب فراتحلیل برای است پایایی و روایی آماری روش با مقاله( 14 و پایاننامه 20 )شامل پژوهش 34 نهایت در و شدند گذاشته کنار نداشتند را یادشده اطالعات تحلیل برای گردید. انتخاب تحلیل جهت نفر 330 نمونه حجم متوسط و نفر 11211 تعداد انجام برای 26 جامع فراتحلیل برنامه از کدگذاری از پس نظر مورد پژوهشهای از جمعآوریشده از پس فرضیات در استفادهشده آماری آزمونهای که ترتیب بدین گردید استفاده آماری محاسبات هب اثر اندازههای ترکیب با )1986( 28 ولف توسط ارائهشده فرمولهای طریق از 27 اثر اندازه به تبدیل استفاده )1997( 29 کوهن جدول از اثر اندازه تفسیر برای گرفتند. قرار تحلیل مورد اشمیت و هانتز روش شد. 63 شمارة ë شانزدهم سال ë 1396 پاییز ë 136

نتایج فصلنامه نوآوری های آموزشی فراتحلیل و بررسی عوامل مؤثر در نقش خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی نشریة علمی پژوهشی جدول 1. رابطة خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی در هر یک از 34 مطالعه مقدار p خالصه آمارههای فراتحلیل مطالعه اندازه اثر حد پایین اندازه اثر فاصله اطمینان %95 حد باالی اندازه اثر 0/094 0/183-0/014 0/0850 ۱ 0/507 0/192 0/360 ۲ 0/202 0/099 0/151 ۳ 0/495 0/305 0/405 ۴ 0/457 0/260 0/363 ۵ 0/816 0/738 0/780 ۶ 0/816 0/738 0/780 ۷ 0/350 0/165 0/260 ۸ 0/058 0/240 0/004 0/120 ۹ 0/776 0/658 0/722 ۱0 0/025* 0/290 0/020 0/156 ۱۱ 0/411 0/233 0/325 ۱۲ 0/928 0/892 0/911 ۱۳ 0/018* 0/306 0/030 0/171 ۱۴ 0/610 0/461 0/540 ۱۵ 0/817 0/737 0/780 ۱۶ 0/029* 0/281 0/015 0/151 ۱۷ 0/476 0/155 0/325 ۱۸ 137 شمارة ë 63 سال شانزدهم ë پاییز ë 1396

مقدار p نشریة علمی پژوهشی فصلنامه نوآوری های آموزشی فراتحلیل و بررسی عوامل مؤثر در نقش خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی جدول 1. )ادامه( رابطة خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی در هر یک از 34 مطالعه خالصه آمارههای فراتحلیل مطالعه اندازه اثر حد پایین اندازه اثر فاصله اطمینان %95 حد باالی اندازه اثر 0/501 0/338 0/423 ۱۹ 0/533 0/337 0/440 ۲0 0/005 * -0/042-0/235-0/140 ۲۱ 0/362 0/172 0/270 ۲۲ 0/002 * -0/064-0/272-0/170 ۲۳ 0/320 0/155 0/235 ۲۴ 0/720 0/611 0/669 ۲۵ 0/619 0/482 0/553 ۲۶ 0/694 0/437 0/580 ۲۷ 0/375 0/212 0/296 ۲۸ 0/813 0/670 0/750 ۲۹ 0/095 0/297-0/025 0/140 ۳0 0/997 0/137-0/133 0/002 ۳۱ 0/764 0/622 0/700 ۳۲ 0/377 0/168 0/276 ۳۳ 0/078 0/014-0/257-0/124 ۳۴ 0/413 0/382 اثرات ترکیبی ثابت 0/398 0/517 0/292 اثرات ترکیبی تصادفی 0/411 0/05 > P جدول 1 نشان میدهد که هم اثرات ثابت و هم اثرات تصادفی بهاحتمال 95 درصد معنادار میباشند. نمودار 1 که فاصله اطمینان اندازه اثر را برای 34 مطالعه نشان میدهد مؤید این مطلب است. ë شمارة 63 ë سال شانزدهم ë پاییز 1396 138

فصلنامه نوآوری های آموزشی فراتحلیل و بررسی عوامل مؤثر در نقش خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی نشریة علمی پژوهشی -1/00-0/50 0/00 0/50 1/00 نمودار 1. نمودار ترسیمی فاصله اطمینان اندازه اثر برای 34 مطالعه بخشی از هر فراتحلیل ارزیابی سوگیری انتشار است که ناشی از انتشار پژوهشهای چاپشده )معنادار( و عدم انتشار پژوهشهای چاپنشده )غیر معنادار( و انواع خطاها میباشد. هر فراتحلیلی به سبب مالکهای انتخاب و حذف مطالعات مقداری سوگیری دارد. نمودار 2 سوگیری انتشار را نشان میدهد. 0/00 0/05 خطای استاندارد 0/10 0/15 0/20-2/0-1/5-1/0-0/5 0/0 0/5 1/0 1/5 2/0 Z فیشر نمودار 2. نمودار قیفی مربوط به سوگیری انتشار در 34 مطالعه 139 شمارة ë 63 سال شانزدهم ë پاییز ë 1396

نشریة علمی پژوهشی فصلنامه نوآوری های آموزشی فراتحلیل و بررسی عوامل مؤثر در نقش خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی با توجه به نمودار 2 مطالعاتی که خطای استاندارد پایین دارند و در باالی قیف جمع میگردند دارای سوگیری انتشار نیستند و هر چه مطالعات به سمت پایین کشیده شوند خطای استاندارد آنها باال میرود و دارای سوگیری انتشار میباشند. با توجه به نمودار 2 مطالعات مورد استفاده در پژوهش حاضر به میزان کم دارای سوگیری انتشار میباشد. جدول 2 نتایج فراتحلیل رابطة خودکارآمدی را با پیشرفت تحصیلی نشان میدهد. جدول 2. یافتههای فراتحلیل فرض پژوهش به روش ترکیب اندازه اثر سطح معناداری ( 2 )χ درجه آزادی ( 2 )χ آزمون همگنی: مقدار ( 2 χ( فرض پژوهش آمارههای فراتحلیل تعداد مطالعه اثرات ترکیبی ثابت اثرات ترکیبی تصادفی واریانس تبیین شده فاصله اطمینان %95 اندازه اثر تصادفی 0/000 33 172177 * 0/292 0/517 0/169 0/411 0/398 خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی 34 * همگن در سطح 0/01 )معنادار بودن آن ناخالص بودن رابطه بین دو متغیر و نیاز به بررسی اثر متغیرهای مداخلهگر را تأیید میکند(. * p > 0/05 نتایج حاصل از جدول 2 نشان داد که میانگین اندازه اثر )اثرات ترکیب تصادفی( رابطه بین خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی در نمونه مورد پژوهش معادل 0/411 میباشد و خودکارآمدی به میزان 0/169 مثبت و معنادار )0/01 > p( میباشد. ازآنجاییکه اندازه اثر برآورد شده در محدوده اطمینان اندازه اثر میباشد وجود رابطه بین خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی تأیید میشود. بحث و نتیجهگیری تفاوتهای فردی دانشآموزان از نظر پیشرفت تحصیلی و عوامل مؤثر بر آن از جمله مسائل مهمی است که همیشه مورد توجه دستاندرکاران تعلیموتربیت و متخصصان روانشناسی تربیتی بوده است )گرین و همکاران 2004(. شناخت متغیرهای مؤثر بر پیشرفت تحصیلی از یکسو پیشگیری از پیامدهای شکست در ë شمارة 63 ë سال شانزدهم ë پاییز 1396 140

آموزشی های نوآوری فصلنامه تحصیلی پیشرفت با خودکارآمدی نقش در مؤثر عوامل بررسی و فراتحلیل سوی از و میدهد افزایش را یادگیری برای خوشایند محیطی پدیدآوری و مدرسه کاربردی اولویتهای بر تکیه و مناسب روشهای به دستیابی در میتواند دیگر انجام در پافشاری و کوشش با را خود تأثیر که ازاینرو نیز خودکارآمدی کند. کمک در پایداری خودسازماندهی شناختی فرا و شناختی راهبردهای بهکارگیری تکلیف شمرده تحصیلی پیشرفت بر مؤثر متغیر میسازد مشخص دشواریها با رویارویی تحصیلی پیشرفت در خودکارآمدی نقش فراتحلیل 1996(. 30 )شانک میشود این در پژوهشها زیاد شمار به ه توج با که است موضوعاتی از یکی دانشآموزان نتایج بود. نشده پرداخته آن به ایران در اصال حاضر پژوهش انجام از قبل زمینه روش به اثر اندازه ترکیب روش از بهرهگیری با فراتحلیل روش بهکارگیری از حاصل پیشرفت و خودکارآمدی بین که داد نشان حاضر پژوهش در هانتز«و»اشمیت پیشرفت باال خودکارآمدی که معنی بدین دارد وجود معنادار مثبت رابطه تحصیلی 1995 پاچارس و کرانزلر 1994 پاجارس مطالعات میگردد. موجب را تحصیلی الیننبرینک 2003 همکاران و کاری 2001 لین و لین 1997 بندورا 1996 میمی 1382 کدیور 1381 سیف و رضایی 2004 وهمکاران ویلکنس 2003 پینتریچ و حاکی نیز 1386 امینی 1383 نژاد اصغر 1382 نصراصفهانی 1382 پیرحسینلو و میدلتن 1994 یونگ و آندرمن مطالعات در دیگر سوی از است. امر این از نیست همسو 1380 ارتانیان و 1377 تکلی 1999 میهر و کاپالن 1997 میگلی دو این بین جنسیت نظیر مداخلهگری متغیرهای وجود به بتوان شاید را امر این که خودکارآمدی بین معنادار مثبت رابطه وجود احتمالی تبیین در داد. نسبت متغیر بندورا اجتماعی شناختی دیدگاه طبق بر که گفت میتوان تحصیلی پیشرفت و یک با آمدن کنار در خاص عمل یک انجام در فرد توانایی خودکارآمدی )2003( با رابطه در افراد قضاوتهای به کارآمدی خود عبارتی به است ویژه موقعیت لذا میگردد. اطالق عملکرد طراحیشده سطوح رساندن ثمر به برای توانایشان و مینمایند استفاده بهخوبی محیطی فرصتهای از باال خودکارآمدی دارای افراد موقعیتهای از اجتناب جای به و شوند چیره محیط محدودیتهای بر دارند سعی افراد مقابل در مینمایند. برخورد آنها با و میشوند نزدیک آنها به موانع و دشوار )حمیدی میشوند ناامید محدودیتها و موانع قبال در پایین خودکارآمدی دارای بین در را تسهیلکننده و میانجی یک نقش خودکارآمدی حقیقت در 1377(. پور باشد داشته اختصاص معینی تکلیف به که زمانی و میکند ایفا شناختی کنشهای پژوهشی علمی نشریة 141 ë 63 شمارة ë شانزدهم سال ë 1396 پاییز

پژوهشی علمی نشریة آموزشی های نوآوری فصلنامه تحصیلی پیشرفت با خودکارآمدی نقش در مؤثر عوامل بررسی و فراتحلیل این بر 2001(. )بندورا بود خواهد تحصیلی پیشرفت برای دقیقتری و بهتر پیشبین انتظار از دور تحصیلی پیشرفت و خودکارآمدی بین معنادار مثبت رابطه وجود اساس درباره فرد اعتقاد خودکارآمدی که گفت میتوان دیگر احتمالی تبیین در نیست. 31 کیتسانتاس و )زیمرمن است مؤثر بهطور عملی انجام یا یادگرفتن برای ظرفیتش میزان تصمیمگیری اهداف گزینش مثل زندگی جنبههای از بسیاری بر که 2005( لذا 1991(. )بندورا دارد تأثیر مسائل با رویارویی و پایداری و استمرار سطح تالش تلقی دانشآموزان برای هدف یک بهعنوان تحصیلی پیشرفت به دستیابی ازآنجاییکه یادشده ویژگیهای با خودکارآمدی است پایدار کوشش و تالش مستلزم و شده پژوهشی یافته این تبیین در باشد. داشته هدف آن به دستیابی در مهمی نقش میتواند باشد مطمئن حوزه یک در خود تواناییهای به نسبت فرد که هنگامی گفت میتوان تواناییهای به داشتن باور که معنی بدان مییابد. دست پیشرفتهایی به حوزه آن در میشود. کار آن در پیشرفت باعث کاری هر در خود رد عملی و نظری کاربرد دسته دو به میتوان بهدستآمده یافتههای اساس بر خودکار نقش بررسی اینکه به توجه با نظری سطح در کرد. اشاره حاضر پژوهش ه توج مورد هنوز فراتحلیل طرح قالب در دانشآموزان تحصیلی پیشرفت بر آمدی پژوهشگران ه توج میتواند حاضر پژوهش است نگرفته قرار داخلی پژوهشگران متغیرهای سایر با مرتبط فراتحلیلهایی انجام همچنین و موضوع این به را داخلی جلب تحصیلی مختلف سطوح و دروس تفکیک به تحصیلی پیشرفت بر تأثیرگذار بر تأثیرگذار متغیرهای دادن قرار توجه مورد با میتوان نیز عملی سطح در نماید. خانواده آموزش و مدرسه برنامههای در کارآمدی خود نظیر تحصیلی پیشرفت به توجه با همچنین کرد. تسهیل را دانشآموزان تحصیلی پیشرفت به دستیابی مدارس مشاوران بهویژه آموزشوپرورش دستاندرکاران حاضر پژوهش یافتههای و دانشآموزان فردی تفاوتهای به دادن اهمیت با میتوانند مشاوره کلینیکهای و تحصیلی پیشرفت موجبات دانشآموزان خودکارآمدی ارتقا جهت برنامههایی تدوین دانشآموزان آمدی خودکار بررسی ازآنجاییکه آن بر عالوه سازند. فراهم را آنان )2000 )شانک کند کمک دانشآموزان عملکرد پیشبینی در معلمان به میتواند دانشآموزان واقعی عملکرد برای که اندازه همان به که میشود توصیه معلمان به توجه نیز تواناییهایشان از دانشآموزان ارزشیابیهای خود به میشوند قائل اهمیت نمایند. 63 شمارة ë شانزدهم سال ë 1396 پاییز ë 142

آموزشی های نوآوری فصلنامه تحصیلی پیشرفت با خودکارآمدی نقش در مؤثر عوامل بررسی و فراتحلیل را فراتحلیل به شدن وارد شرایط که سازههایی بررسی به تنها حاضر پژوهش در آمدی خودکار نقش شناسایی جهت در فقط نتایج بنابراین است پرداخته داشتند هب میتواند زیر پیشنهادهای لذا هستند. اهمیت حائز دانشآموزان تحصیلی پیشرفت باشد: پژوهشگران سایر راهگشای و مفید کاربردی و نظری لحاظ پژوهشی علمی نشریة دو تأثیر تحت تحصیلی پیشرفت میدهد نشان تربیتی روانشناسی مطالعات 1. این در فردی. برون متغیرهای 2. فردی درون متغیرهای 1. است متغیر دسته بررسی مورد خودکارآمدی بهعنوان فردی درون متغیرهای از یکی پژوهش فردی درون دیگر متغیرهای میتوانند پژوهشگران بنابراین است. گرفته قرار دهند. قرار بررسی مورد فردی برون سایر و تحصیلی پیشرفت با آن رابطه و خودکارآمدی متغیر پژوهشگران سایر 2. بررسی مورد مجزا بهطور پسر و دختر برای تحصیلی مختلف سطوح در باورهای پرورش به آموزش بر عالوه که میگردد پیشنهاد دهند. قرار شود. توجه بیشتر دانشآموزان خودکارآمدی بنابراین دارد. متفاوت باورهای خود تواناییهای به نسبت دانشآموز هر 3. آموزشوپرورش دستاندرکاران برای حاضر پژوهش یافتههای کاربرد بیشتری توجه دانشآموزان فردی تفاوتهای به که است آن مشاوران بهویژه دانش دریافت فرایند و ماهیت خصوص در را باورهایشان و باشند داشته هر مناسب هدف سمت به را باورها این که کنند سعی و بخشند تحول دهند. سوق دانشآموز با را آن رابطه و خودکارآمدی متغیرهای میشود توصیه پژوهشگران به 4. دهند. قرار بررسی مورد تحصیلی مختلف دروس در تحصیلی پیشرفت انجام تحصیلی پیشرفت خصوص در که مطالعاتی شناسایی با پژوهشگران 5. پژوهش انجام چراکه ورزند مبادرت بیشتر فراتحلیلهای انجام به میگیرد است. مفید کامال یادشده زمینههای در 143 ë 63 شمارة ë شانزدهم سال ë 1396 پاییز

نشریة علمی پژوهشی فصلنامه نوآوری های آموزشی فراتحلیل و بررسی عوامل مؤثر در نقش خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی منابع... اصغر نژاد طاهره. )1382(. بررسی رابطه باورهای خودکارآمدی مسند مهارگذاری با موفقیت تحصیلی )پایاننامة منتشر نشدة کارشناسی ارشد(. دانشگاه شهید بهشتی تهران. امینی شهریار. )1386(. بررسی نقش خودکارآمدی خودتنظیمی و عزتنفس در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سال سوم دبیرستان رشته علوم تجربی شهرستان شهرکرد )پایاننامة منتشر نشدة کارشناسی ارشد(. دانشگاه تربیتمعلم تهران تهران. بهراد بهنام. )1384(. فرا تحلیل شیوع ناتوانیهای یادگیری در دانش آموزان ابتدایی ایران. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی 18)5(.417-436 پیرحسینلو سعیده. )1382(. بررسی رابطه بین خود کارآمدی ریاضی اضطراب ریاضی انتظار عملکرد ریاضی در پیشرفت ریاضی )پایاننامة منتشر نشدة کارشناسی ارشد(. دانشگاه تربیتمعلم تهران. تکلی همیال. )1377(. بررسی رابطه باورهای انگیزشی و مسند علیت با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سال دوم دبیرستان )پایاننامة منتشر نشدة کارشناسی ارشد(. دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز تهران. حمیدی پور رحیم. )1377(. رابطه جو مدرسه با کارآمدی شخصی مشاوران مدرسه )پایاننامة منتشر نشدة کارشناسی ارشد(. دانشگاه تربیتمعلم تهران تهران. رضایی اکبر سیف علیاکبر. )1381(. نقش باورهای انگیزشی راهبردهای یادگیری و جنسیت در عملکرد تحصیلی. سازمان آموزشوپرورش آذربایجان غربی. سهرابی فرد نسرین. )1385(. مروری بر مبانی فراتحلیل. روانشناسان ایرانی 3)10( 169-171. عابدی احمد عریضی حمیدرضا و شواخی علیرضا. )1384(. فرا تحلیل عوامل مؤثر بر افزایش کاربست یافتههای پژوهشی در وزارت آموزشوپرورش. نوآوریهای آموزشی 12)4( 109-132. عریضی حمیدرضا. فراهانی حجت اله. )1388(. روشهای پیشرفته پژوهش در علوم انسانی )رویکردی کاربردی( برای دانشجویان رشتههای علوم رفتاری علوم اجتماعی علوم تربیتی تربیت بدنی مدیریت و علوم سیاسی. اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی. غالمی یونس خداپناهی محمد کریم رحیمی ناد عباس و حیدری محمود. )1385(. رابطه انگیزش پیشرفت و خود پنداشت تحصیلی دانشآموزان پایه هشتم در درس علوم بر اساس تحلیل نتایج»تیمز-آر«. روانشناسان ایرانی 2)7( 218-207. کدیور پروین. )1382(. نقش باورهای خودکارآمدی خودگردانی و هوش در پیشرفت درسی دانش آموزان دبیرستانی. علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز 10)1 و 2( 58-45. نصراصفهانی زهرا. )1382(. نقش خودکارآمدی ریاضی خود پنداره ریاضی اضطراب ریاضی و سودمندی ادراکشده ریاضی در پیشرفت ریاضی دانش آموزان سال اول دبیرستان )پایاننامة منتشر نشدة کارشناسی ارشد(. دانشگاه تربیتمعلم تهران. وارتانیان لیدا. )1380(. بررسی رابطه یادگیری خودتنظیم خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی در دانشآموزان سال دوم دبیرستان شهر تهران )پایاننامة منتشر نشدة کارشناسی ارشد(. دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی تهران. هومن حیدرعلی. )1387(. راهنمای عملی فراتحلیل در پژوهش علمی. تهران: انتشارات سمت. Anderman, E. M. & youngt, A. J. (1994). Motivation and strategy use in science: Individual Differences and classroom effects. Journal of Research in science teaching, 31, 811-831 Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Worth Publishers. Bandura, A. (1991). Self-regulation of motivation through anticipatory and self-regulatory mechanisms. In R. A. Dienstbier (Ed.), Perspectives on motivation: Nebraska symposium on motivation (pp. 69-164). Lincoln, NE: University of Nebraska Press. Bandura, A. (2001). Guide For constructing Self efficacy. Retrieved from http://www.emory. edu/educagon /mfp / bguide. html. Bandura. A., & Locke. E. A. (2003). Negative self- efficacy and goal revisited. Journal of Applied psychology, 88(1), 87-89. Cohen, J. (1997). Statistical power analysis for the behavioral sciences (second ed). Hillsdale,N.J: Lawrence Erlbaum Associates. Caraway, K., Tucker, C. M., Reinke, W. M., & Hall, C. (2003). Self-efficacy, goal orientation, and fear of failure as predictors of school engagement in high school students. Psychology in the School, 40(4), 417-427. Greene, B. A., Miller, R. B., Crowson, H. M., Duke, B.L., & A key, K. L. (2004). Predicting high school students cognitive engagement and achievement: Contributions of classroom perceptions and motivation. Contemporary Educational Psychology, 29(4), 462-482. Kaplan, A. & Maehr, M. L. (1999). Achievement goals and student well-being. Contemporary Educational psychology, 24, 330-358. Kemmelmeier, M., Danielson, C., & Bastten. J. (2005). What in a grad? Academic success and political orientation. Personality and social psychology Bulletin, 31, 1386-1399. Lane, J., & Lane, A. M. (2001). Self-efficacy and academic performance. Social Behavioral and Personality. An International Journal, 29(7), 687-693. ë شمارة 63 ë سال شانزدهم ë پاییز 1396 144

فصلنامه نوآوری های آموزشی فراتحلیل و بررسی عوامل مؤثر در نقش خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی نشریة علمی پژوهشی Lee, L., Arthur, A., & Avis, M. (2008). Using self-efficacy theory to develop interventions that help older people overcome psychological barriers to physical activity: A discussion paper. International Journal of Nursing Studies, 45(11). 1690-1699. Linnenbrink, E. A., & Pintrich, P. R. (2003). The role of self-efficacy in student engagement and learning in the classroom. Reading and Writing Quarterly, 19(2), 119-137. Lounsbury, J. W., Steel, R. P., Loveland, J. M., & Gibson, L. W. (2004). An investigation of personality traits in relation to adolescent school absenteeism. Journal of Youth and Adolescence, 33, 457-466. Middleton, M. J & Midgley, C. (1997). Avoiding the demonstration of lack of ability: An underexplored aspect of goal theory- Journal of Educational psychology, 89(4), 710-718. Mimi, B. (1996). Perceived similarity among tasks and generalizability of academic, self-efficacy. Retrieved from http://ericae. net/ericdb / ED411 2580htm Moulton, Karen, D., Brown, S, D., & Robert, W. (1991). Relation of self-efficacy beliefs to academic out comes: a metaanalytic investigation. Journal of counseling psychology, 38, 30-38. Pajares., F. & Kranzler, J. (1995). Role of self-efficacy and General Mental Ability in Mathematical problem-solving: A path analysis. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association (San Francisco, CA, April 18-22, 1995). Pajares, F. & Miller., D. (1994). Role of self-efficacy and self-concept Beliefs in Mathematical problem solving: A path Analysis. Journal of educational psychology, 86, 193-203. Pajares, F. (1997). Self-efficacy in academic setting. American Research Association, 96, 1-22. Premuzic, T. & Frunham. A. (2003). Personality traits and academic examination performance. European Journal of personality, 17, 237-250. Schunk, D. H. (2000). Learning theories: An educational perspective. Englewood Cliffs, NJ: Merrill. Steyn, R., & Mynhardt, J. (2008). Factors that influence the forming of self-efficacy perceptions. South African Journal of Psychology, 38(3), 563-573. Schunk, Dale. H. (1996). Attributions and the Development of Self-Regulatory Competence. Paper presented at the Annual Conference of the American Educational. Research Association, 8 12 April 1996, New York, NY, USA. Thabane, Lehana. (2004). An Overview of meta analysis: Statistical and methodological issues in randomized Clinical trials. Mc Master University. Walker, C. O., Greene, B. A., & Mansell, R. A. (2006). Identification with academics, intrinsic/extrinsic motivation, and selfefficacy as predictors of cognitive engagement. Learning and Individual Differences, 16(1), 1-12. Wilkins, j. M. (2004). Mathematics and science self-concept: An International Investigation. Journal of Experimental Education, 72, 331-346. Wolf, F. M. (1986). Meta-analysis: Quantitative methods for research synthesis (Vol. 59). Beverly Hills, California: Sage Publications. Zimmerman, B., Kistantas, A. (2005). Homework practices and academic achievement: the mediating role of self-efficacy and perceived respoliefs. Contemporary education psychology, 30, 379-417. پی نوشت ها... 1. academic achievement 2. Premuzic, T. & Frunham. A. 3. Lounsbury, J. W., Steel, R. P., Loveland, J. M., & Gibson, L. W. 4. Kemmelmeier, M., Danielson, C., & Bastten. J. 5. self-efficacy 6. self 7. Lee, L., Arthur, A., & Avis, M. 8. Bandura. A. 9. Steyn, R., & Mynhardt, J. 10. Greene, B. A., Miller, R. B., Crowson, H. M., Duke, B.L., & A key, K. L. 11. Walker, C. O., Greene, B. A., & Mansell, R. A. 12. Pajares, F. & Miller., D. 13. Kranzler, J 14. Mimi, B. 15. Lane, J., & Lane, A. M. 16. Caraway, K., Tucker, C. M., Reinke, W. M., & Hall, C. 17. Linnenbrink, E. A., & Pintrich, P. R. 18. Wilkins, j. M. 19. Moulton, Karen, D., Brown, S, D., & Robert, W. 20. Anderman, E. M. & youngt, A. J. 21. Middleton, M. J & Midgley, C. 22. Kaplan, A. & Maehr, M. L. 23.meta analysis 24. systematic review 25. Thabane, Lehana. 26. comprehensive meta-analysis 27. effect size 28. Wolf, F. M. 29. Cohen, J 30. Schunk, Dale. H. 31. Zimmerman, B., Kistantas, A. 145 شمارة ë 63 سال شانزدهم ë پاییز ë 1396