Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη, στο Περιβάλλον Εκπαιδευτική Πεζοπορία 23 24 Ιουνίου 2018 Όρος Κίρφη (Ξηροβούνι) Ζεμενό Βοιωτίας Απολογιστική Έκθεση Σε συνεργασία με ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Περιεχόμενα Α ΜΕΡΟΣ: ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ... 3 I. ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑΣ... 3 i. Επιστημονικές Εισηγήσεις... 3 ii. Ειδικότερη Θεωρητική Κατάρτιση... 3 iii. Εκπαιδευτικές Επισκέψεις... 3 iv. Εκπαιδευτική Πεζοπορία... 4 II. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ... 5 III. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ... 7 i. Οργανωτική Επιτροπή... 7 ii. Γραμματεία... 7 IV. ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ... 8 V. ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ... 9 Β ΜΕΡΟΣ : ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ... 11 I. ΠΡΟΦΙΛ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ... 11 II. ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ... 13 I. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ... 16 2
Α ΜΕΡΟΣ: ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ I. ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑΣ ΤΟΠΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ: ΟΡΟΣ ΚΙΡΦΗ (ΞΗΡΟΒΟΥΝΙ) ΖΕΜΕΝΟ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ΗΜΕΡΕΣ (23 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018) Σύνολο ΔΕΚΑΤΡΕΙΣ (13) εκπαιδευτικές & διδακτικές ώρες Αναλυτικότερα: i. Επιστημονικές Εισηγήσεις ΔΥΟ (2) ώρες γενική θεωρητική κατάρτιση, κατά τις οποίες εξετάστηκαν τα παρακάτω ζητήματα: ii. - «Ο Αυθεντικός Μαραθώνιος και η Σχέση του με τον Δημιουργισμό και τους Μύθους του», - «Δικαιώματα του Ανθρώπου vs. Δικαιώματα της Φύσης. Σε Αναζήτηση μίας Ισορροπίας», - «Πεζοπορία Βιωματική Εκπαίδευση Πολιτισμός», - «Τα Ελληνικά Γεωπάρκα ως Φορείς για την Εκπαίδευση στη Βιώσιμη Ανάπτυξη» Ειδικότερη Θεωρητική Κατάρτιση ΔΥΟ (2) ώρες ειδικότερης θεωρητικής κατάρτισης μέσω της προβολής και του σχολιασμού ενημερωτικού φιλμ Marathon Boy, της Gemma Atwal, 2010 iii. Εκπαιδευτικές Επισκέψεις ΠΕΝΤΕ (5) ώρες επισκέψεις σε χώρους ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος: - Επίσκεψη στο Μαυσωλείο Θυμάτων Ναζισμού Διστόμου 3
- Ξενάγηση στο Μουσείο «Αλλοτροπία» - Λαϊκή Ακαδημία Γραμμάτων, Τεχνών & Παράδοσης στην Αντίκυρα - Επίσκεψη στις Πηγές Κρύας στη Λιβαδειά iv. Εκπαιδευτική Πεζοπορία ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ώρες ορεινής πεζοπορίας συνολικού μήκους περί τα 7χλμ. (Εθνικό Μονοπάτι Ο22), μέχρι το υψόμετρο των 1.200 μέτρων. H διαδρομή ήταν μέτριας δυσκολίας με υψομετρική διαφορά 650 μέτρων. Σημαντικό μέρος της διαδρομής ήταν σκιερό, παρουσιάζοντας ανηφορική κλίση, ενώ η κατάβαση έγινε από δασικό δρόμο. Πριν από την έναρξη της πεζοπορίας οι συμμετέχοντες έλαβαν οδηγίες σχετικά με τους βασικούς κανόνες πεζοπορικής συμπεριφοράς καθώς επίσης και σχετικά με τη διαχείριση δυνάμεων σε ορεινή πεζοπορία. Σε μία από τις ενδιάμεσες στάσεις, πραγματοποιήθηκε διάλεξη με θέμα τα Γεωπάρκα της UNESCO και ακολούθησε συζήτηση σχετικά με την προοπτική δημιουργίας αντίστοιχου θεσμού στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. Τέλος, κατά την διάρκεια της πεζοπορίας οι συμμετέχοντες συγκέντρωσαν όποια απορρίμματα βρήκαν στο μονοπάτι. 4
II. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ Η πρωτοβουλία αυτή του Παντείου Πανεπιστημίου, σε συνεργασία με τον Πεζοπορικό Όμιλο Διστόμου, προέκυψε από την ανάγκη σύγκλισης των θεωρητικών προσεγγίσεων του περιβάλλοντος με την πρακτική κατανόηση και παρουσία στη φύση. Η ιδέα αυτή ετέθη κατά τη διάρκεια του Χειμερινού Σχολείου «Ατζέντα 2030: Προς μια Βιωσιμότητα για Όλους» του Παντείου Πανεπιστημίου (Δίστομο, Στείρι, Αράχωβα, 8-11 Μαρτίου 2018) οπότε και οι εμπλεκόμενοι φορείς συμφώνησαν τόσο για την αναγκαιότητα της όσο και για την άμεση ανάληψη πρωτοβουλίας για την υλοποίηση της. Κατόπιν διαβουλεύσεων, αλλά και μίας αναγνωριστικής επίσκεψης στο πεδίο ένα περίπου μήνα πριν την πραγματοποίηση της Πεζοπορίας, οι συνδιοργανωτές: ΕΚεΠΕΚ, Γυμναστήριο Παντείου Πανεπιστημίου, Πεζοπορικός Όμιλος Διστόμου, προχώρησαν στο σχεδιασμό και υλοποίηση μιας καινοτόμας εκπαιδευτικής δράσης, με στόχο την διαφυγή από την ακαδημαϊκή πεπατημένη, βγαίνοντας δηλαδή έξω από τους τέσσερις τοίχους της αίθουσας, κάνοντας μάθημα μέσα στο δάσος και δίνοντας σάρκα και οστά σε αυτό που λέγεται «Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη, στο Περιβάλλον». Η πρωτοβουλία αυτή βασίστηκε σε μία σειρά οργανωτικών και ουσιαστικών χαρακτηριστικών τα οποία ενσωματώθηκαν στη δράση από την πρώτη κιόλας στιγμή και αποτέλεσαν σημαντικό μέρος της επιτυχίας της. Πιο αναλυτικά, ακολουθήθηκαν οι εξής πρακτικές: α) Σχεδιασμός από τη βάση σύμφωνα με τις ανάγκες και τους στόχους της δραστηριότητας, β) Ελαχιστοποίηση του χρησιμοποιούμενου 5
χαρτιού και αντικατάσταση του από ηλεκτρονικά έγγραφα, γ) Πλήρης αυτοχρηματοδότηση του προγράμματος από τους συμμετέχοντες, δ) Χαμηλό ανθρακικό αποτύπωμα στις μετακινήσεις, ε) Συνεργασία και συντονισμός μεταξύ των οργανωτών αλλά και των συμμετεχόντων, στ) Αξιοποίηση τοπικών εταίρων και ζ) Εκπαιδευτικές Δραστηριότητες στο πεδίο. DIY approach Local Partnerships Field Activities Paperless Cooperation Self-funded Low Carbon Footprint 6
III. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ i. Οργανωτική Επιτροπή Ρούσσος Χρήστος, Καθηγητής Φ.Α. - Μέλος Ε.Ε.Π., Πάντειο Πανεπιστήμιο (Αρχηγός Αποστολής) Λούκας Γεώργιος, Πρόεδρος Πεζοπορικού Ομίλου Διστόμου (Οδηγός Πεζοπορίας) Δρ. Ροδοθεάτος Γεράσιμος, Ερευνητής ΕΚεΠΕΚ (Συντονιστής Δράσης) ii. Γραμματεία Νικητόπουλος Ευστάθιος, Γυμναστήριο Παντείου Πανεπιστημίου Γαβαλά Στεφανία, φοιτήτρια Τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών Πάντειον Πανεπιστήμιο Μάρκου Βασιλική, φοιτήτρια Τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών Πάντειον Πανεπιστήμιο Χατζή Μαρία, φοιτήτρια ΠΜΣ Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση και Βιώσιμη Ανάπτυξη Πάντειον Πανεπιστήμιο 7
IV. ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ Οι τέσσερις (4) συνολικά διδάσκοντες της Εκπαιδευτικής Πεζοπορίας προέρχονται: α) από τον ακαδημαϊκό χώρο, β) από τον ερευνητικό χώρο και γ) από το χώρο της Κοινωνίας των Πολιτών. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΟΜΙΛΗΤΩΝ (σε αλφαβητική σειρά) 1. Λούκας Γεώργιος, Φιλόλογος, Πρόεδρος Πεζοπορικού Ομίλου Διστόμου 2. Νικητόπουλος Ευστάθιος, Μεταπτυχιακός Φοιτητής ΠΜΣ Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση και Βιώσιμη Ανάπτυξη Πάντειον Πανεπιστήμιο Γυμναστήριο Παντείου Πανεπιστημίου 3. Δρ. Ροδοθεάτος Γεράσιμος, Ερευνητής ΕΚεΠΕΚ, Πάντειον Πανεπιστήμιο 4. Ρούσσος Χρήστος, Καθηγητής Φ.Α. - Μέλος Ε.Ε.Π., Πάντειον Πανεπιστήμιο 8
V. ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ Στην Εκπαιδευτική Πεζοπορία έλαβαν μέρος συνολικά ΔΩΔΕΚΑ (12) συμμετέχοντες, προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές και απόφοιτοι, διδάκτορες και ερευνητές, προερχόμενοι από ΕΞΙ (6) διαφορετικά πανεπιστήμια. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ Συμμετέχοντες: 1. Καστρίτης Παναγιώτης, χημικός 2. Κάτσαρη Χριστίνα Νίκη, φοιτήτρια Τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών Πάντειον Πανεπιστήμιο 3. Λούβη Κωνσταντίνα, απόφοιτη ΠΜΣ Ποινική Δικονομία και ΠΜΣ Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Ενέργειας Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 4. Πανόπουλος Δημήτρης, φοιτητής Τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών Πάντειον Πανεπιστήμιο 5. Σοφός Σπυρίδων, απόφοιτος Τμήματος Παιδαγωγικού Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστήμιο Αιγαίου 6. Χάιδα Βασιλική, απόφοιτη ΠΜΣ Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση και Βιώσιμη Ανάπτυξη Πάντειον Πανεπιστήμιο 7. Χατζηπέτρου Κωνσταντίνα, φοιτήτρια Τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών Πάντειον Πανεπιστήμιο Παρατηρητές: 1. Λούκας Γεώργιος, απόφοιτος Τμήματος Φιλολογίας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων 2. Νικητόπουλος Ευστάθιος, φοιτητής ΠΜΣ Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση και Βιώσιμη Ανάπτυξη Πάντειον Πανεπιστήμιο 3. Ροδοθεάτος Γεράσιμος, διδάκτορας Δικαίου της Θάλασσας Πάντειον Πανεπιστήμιο 9
4. Ρούσσος Χρήστος, απόφοιτος ΠΜΣ του Τμήματος Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης Πάντειον Πανεπιστήμιο 5. Σταθάς Ιωάννης, Πρόεδρος Εργατικού Κέντρου Λιβαδειάς 10
Β ΜΕΡΟΣ : ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ I. ΠΡΟΦΙΛ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ 1 Ηλικία Συμμετεχόντων Άλλη Ηλικία 33% 20-25 ετών 50% 26-30 ετών 17% Φύλο Συμμετεχόντων Άντρας 40% Γυναίκα 60% 1 Τα γραφήματα προκύπτουν από την καταγραφή και κατηγοριοποίηση των απαντήσεων που δόθηκαν από τους συμμετέχοντες στα Ερωτηματολόγια Αξιολόγησης του προγράμματος. 11
Πώς Ενημερωθήκατε για το Πρόγραμμα Μέσω Γνωστού 17% Μέσω Site 17% Μέσω Facebook 33% Μέσω Σχετικού e- mail 33% 12
II. ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 2 Αξιολόγηση Ενημερωτικού / Εκπαιδευτικού Υλικού [ΟΝΟΜΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ] [ΠΟΣΟΣΤΟ] [ΟΝΟΜΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ] 16% [ΟΝΟΜΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ] [ΠΟΣΟΣΤΟ] Μη Ικανοποιητικά Καλά Άριστα Μέτρια Πολύ Καλά Δεν επιθυμώ να απαντήσω [ΟΝΟΜΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ] [ΠΟΣΟΣΤΟ] 2 Τα γραφήματα προκύπτουν από την καταγραφή και κατηγοριοποίηση των απαντήσεων που δόθηκαν από τους συμμετέχοντες στα Ερωτηματολόγια Αξιολόγησης του Προγράμματος. 13
14
15
I. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 3 Τι προσδοκίες είχατε από την εκπαιδευτική πεζοπορία; Ικανοποιήθηκαν; 1. Οι προσδοκίες μου ικανοποιήθηκαν και οι εντυπώσεις ήταν πολύ ανώτερες από αυτές. 2. Να δοκιμάσω τις δυνάμεις και τις αντοχές μου, και να έρθω σε άμεση επαφή και γνωριμία με το φυσικό περιβάλλον. Ήταν καλύτερο από ότι πίστευα, αξέχαστη εμπειρία. 3. Δεν είχα ιδιαίτερες προσδοκίες, ήμουν επιφυλακτικός στην αρχή αλλά τελικά πέρασα υπέροχα. Ποια από τις θεματικές ήταν πιο ενδιαφέρουσα για σας και γιατί; 1. Η πεζοπορία και η διάλεξη στις ενδιάμεσες στάσεις. 2. Τα γεωπάρκα, δεν γνώριζα τίποτα γι αυτά. 3. Η πεζοπορία και η περιβαλλοντική συζήτηση μέσα στην ίδια την φύση καθώς και ο συνδυασμός φυσικής και πνευματικής εργασίας. 4. Ο διαχωρισμός φύσης και περιβάλλοντος, το ντοκιμαντέρ και η πεζοπορία, επειδή μου ξεκλείδωσαν ενδιαφέροντα που δεν φανταζόμουν ότι είχα. 5. Η πεζοπορία διότι ήταν μια δραστηριότητα στην οποία δεν ήμουν εξοικειωμένη. Απαριθμήστε τα 3 σημαντικότερα πράγματα που αποκομίσατε. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων συμφώνησε στα εξής: 3 Οι απαντήσεις της Ποιοτικής Αξιολόγησης προκύπτουν από την κατηγοριοποίηση και επιλογή λεκτικών σχολίων που δόθηκαν από τους συμμετέχοντες στα Ερωτηματολόγια Αξιολόγησης του Προγράμματος. 16
1. Βιωματική ενημέρωση απόκτηση νέων γνώσεων μέσα στην ίδια τη φύση 2. Γνωριμία με νέους ανθρώπους 3. Σωματική Άσκηση Τι ερωτήματα είχατε σχετικά με θέματα Περιβάλλοντος και Φυσικής Αγωγής πριν την συμμετοχή σας στο πρόγραμμα; Πιστεύετε ότι απαντήθηκαν; Οι συμμετέχοντες απάντησαν ότι καλύφθηκαν τα ερωτήματα τους σχετικά με: 1. Την παρέμβαση του ανθρώπου στη φύση, και πώς συμβάλλει στην προστασία ή την υποβάθμιση της 2. Τη διαφορά μεταξύ φύσης περιβάλλοντος 3. Το μέλλον της φύσης και του περιβάλλοντος Άλλα σχόλια: 1. Εξαιρετική εκδρομή. Καλή συνέχεια! 2. Σας ευχαριστούμε για την ευκαιρία και την πρωτοβουλία. Τι πιστεύετε ότι έλειπε από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα; 1. Θα μου άρεσε περισσότερη επιστημονική ανάλυση πάνω στα θέματα φυσικής αγωγής. 2. Αναλυτικότερη παρουσίαση του αντικειμένου. 17