EΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Bρυξέλλες, 14/10/2010 C(2010)7224 SG-Greffe (2010) D/16116 EΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΑΧΥ ΡΟΜΕΙΩΝ (EETT) Λ. Κηφισίας 60 GR-151 25 Μαρούσι Ελλάδα υπόψη: δρα Λεωνίδα ΚANEΛΛΟΥ Προέδρου αρ. τηλεοµ.: +30 21 06 151 113 Αγαπητέ Κύριε Kανέλλο, Θέµα: Απόφαση της Επιτροπής αναφορικά µε την υπόθεση EL/2010/1130: ευρυζωνική πρόσβαση χονδρικής περαιτέρω στοιχεία σχετικά µε επανορθωτικά µέτρα ελέγχου τιµών Σχόλια κατ' εφαρµογήν του άρθρου 7 παράγραφος 3 της οδηγίας 2002/21/EΚ 1 I. ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Στις 14 Σεπτεµβρίου 2010, η Επιτροπή καταχώρισε κοινοποίηση από την ελληνική εθνική ρυθµιστική αρχή, την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδροµείων (ΕΕΤΤ), σχετικά µε τα λεπτοµερή στοιχεία των επανορθωτικών µέτρων ελέγχου τιµών και υπολογισµού κόστους που έχουν επιβληθεί στον κατεστηµένο φορέα OTE, στη χονδρική αγορά ευρυζωνικής πρόσβασης στην Ελλάδα 2. 1 2 Οδηγία 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 7ης Μαρτίου 2002, σχετικά µε κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών (οδηγία πλαίσιο), ΕΕ L 108 της 24.4.2002, σ. 33. Αντιστοιχεί στην αγορά 5 της σύστασης 2007/879/EΚ της Επιτροπής, της 17ης εκεµβρίου 2007, αναφορικά µε σχετικές αγορές προϊόντων και υπηρεσιών στον τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, οι οποίες επιδέχονται εκ των προτέρων κανονιστική ρύθµιση, σύµφωνα µε την οδηγία 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ΕΕ L 344 της 28.12.2007, σ. 65, (η σύσταση). Commission européenne/europese Commissie, 1049 Bruxelles/Brussel, BELGIQUE/BELGIË - Tel. +32 22991111
Η εθνική διαβούλευση 3 διήρκεσε από τις 25 Mαΐου 2010 έως τις 2 Ιουλίου 2010. Στις 28 Σεπτεµβρίου 2010, η Επιτροπή απέστειλε στην EETT 4 αίτηµα παροχής πληροφοριών και η απάντηση παρελήφθη στις 5 Oκτωβρίου 2010. Κατ' εφαρµογήν του άρθρου 7 παράγραφος 3 της οδηγίας πλαίσιο, οι εθνικές ρυθµιστικές αρχές (ΕΡΑ) και η Επιτροπή µπορούν να υποβάλλουν στην οικεία ΕΡΑ παρατηρήσεις επί των κοινοποιηµένων σχεδίων µέτρων. II. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΜΕΤΡΟΥ II.1. Ιστορικό Η αναθεώρηση της χονδρικής αγοράς ευρυζωνικής πρόσβασης κοινοποιήθηκε στην Επιτροπή και αξιολογήθηκε από αυτήν στο πλαίσιο της υπόθεσης EL/2010/0935. Την εποχή εκείνη, η ΕΕΤΤ όρισε τον κατεστηµένο φορέα OTE ως διαθέτοντα σηµαντική ισχύ στην αγορά (ΣΙΑ) και του επέβαλε, µεταξύ άλλων, υποχρέωση ελέγχου τιµών και υπολογισµού κόστους. Προκειµένου να δηµιουργηθούν κίνητρα για τους νεοεισερχόµενους µε σκοπό να διευρυνθεί ακόµη περισσότερο η κλίµακα των επενδύσεων και να προαχθεί ο ανταγωνισµός βάσει υποδοµών 5, η ΕΕΤΤ έκρινε ότι η τιµολόγηση βάσει κόστους για αποδεσµοποίηση του τοπικού βρόχου (LLU) δεν ήταν επαρκής για να εγγυηθεί τη συνοχή µεταξύ των τιµών χονδρικής πρόσβασης σταθερής γραµµής (WLA) και χονδρικής ευρυζωνικής πρόσβασης (WBA). Η ΕΕΤΤ υποστήριξε ότι οι τιµές WBA δεν πρέπει να γίνουν τόσο συµφέρουσες για τους νεοεισερχόµενους ώστε αυτό να αποτελέσει αντικίνητρο για επενδύσεις σε LLU. Αντίθετα, οι τιµές WBA πρέπει να αντιστοιχούν στο κόστος ενός νεοεισερχόµενου στην αγορά, του οποίου η στρατηγική επέκτασης βασίζεται στην πρόσβαση LLU. Ως εκ τούτου, σύµφωνα µε την απόφαση της ΕΕΤΤ, ο έλεγχος του οικονοµικού χώρου µεταξύ τιµών WBA και WLA πρέπει να περιλαµβάνεται στο πεδίο εφαρµογής της υποχρέωσης ελέγχου των τιµών. Εποµένως, στην απόφασή της η ΕΕΤΤ προεξόφλησε την ανάγκη να οικοδοµηθεί ένα τεχνικο-οικονοµικό µοντέλο, προκειµένου να καθοριστεί ο κατάλληλος οικονοµικός χώρος. II.2. Tο κοινοποιηµένο σχέδιο µέτρου Η σηµερινή κοινοποίηση αφορά το τεχνικο-οικονοµικό µοντέλο για την παρακολούθηση του οικονοµικού χώρου µεταξύ των τιµολογίων WBA και WLA. Κατά την άποψη της ΕΕΤΤ, το µοντέλο είναι σχεδιασµένο για να ληφθούν υπόψη δύο βασικές προϋποθέσεις: ο οικονοµικός χώρος πρέπει αφενός να είναι αρκετά ευρύς ώστε να αποφεύγεται τιµολογιακή εκδίωξη και να µην εµποδίζονται οι επενδύσεις των ανταγωνιστών σε εναλλακτικές υποδοµές αφετέρου δεν πρέπει να είναι υπέρµετρα ευρύς, ώστε να αποφεύγεται η υπερβολική τιµολόγηση, ειδικά σε εκείνες τις γεωγραφικές περιοχές όπου δεν υπάρχει εναλλακτική λύση για τα δυφιορρευµατικά προϊόντα του ΟΤΕ. Συγκροτώντας το µοντέλο, η ΕΕΤΤ υιοθέτησε δυναµική προσέγγιση, η οποία λαµβάνει υπόψη τις εθνικές συνθήκες και την εξέλιξη της αγοράς, συµπεριλαµβανοµένου του 3 4 5 Σύµφωνα µε το άρθρο 6 της οδηγίας πλαίσιο. Κατ' εφαρµογήν του άρθρου 5 παράγραφος 2 της οδηγίας πλαίσιο. Σύµφωνα µε την τελευταία ανάλυση της αγοράς, η δυνατότητα παροχής ευρυζωνικής πρόσβασης µέσω LLU παρέχεται σε 152 αστικά κέντρα που καλύπτουν το 65% του πληθυσµού, ενώ στα υπόλοιπα κέντρα η βασική προσφορά παροχής ευρυζωνικής πρόσβασης σε επίπεδο χονδρικής είναι η προσφορά χονδρικής ευρυζωνικής πρόσβασης του ΟΤΕ. 2
επιπέδου του ανταγωνισµού και της διείσδυσης της ευρυζωνικής πρόσβασης, του επιπέδου αποδεσµοποίησης και των προοπτικών επέκτασής της. Η ΕΕΤΤ θα επικαιροποιεί το µοντέλο και τα αντίστοιχα δεδοµένα τουλάχιστον σε ετήσια βάση, µέσω συλλογής στοιχείων των εναλλακτικών φορέων εκµετάλλευσης και εκτέλεσης του ετήσιου λογιστικού ελέγχου του κόστους 6. Το µοντέλο αποτελείται από τρία επιµέρους µοντέλα : (i) το επιµέρους µοντέλο κόστους της WLA, (i) το επιµέρους µοντέλο του κόστους µετάδοσης και (iii) το επιµέρους µοντέλο κόστους της WBA. Προκειµένου να καθοριστεί ο οικονοµικός χώρος, το άθροισµα του κόστους ανά µονάδα της WLA και το κόστους µετάδοσης συγκρίνεται µε το κόστος ανά µονάδα του WBA. Το πρώτο επιµέρους µοντέλο εκτιµά το κόστος πρόσβασης στον τοπικό βρόχο για εξυπηρέτηση οικιακού χρήστη 7. Περιλαµβάνει µοντέλο της πρόσβασης στο δίκτυο και πλήρη ανάλυση των µεµονωµένων οµάδων κόστους 8 που υπολογίζεται για έναν εύλογα αποδοτικό εναλλακτικό φορέα εκµετάλλευσης 9 µε δεδοµένη πελατεία και τεχνικό εξοπλισµό. 10 Το δεύτερο επιµέρους µοντέλο αφορά το κόστος που αντιµετωπίζει ένας εύλογα αποδοτικός φορέας εκµετάλλευσης κατά τη συγκέντρωση ευρυζωνικής κίνησης από κάθε συντοπισµό σε κεντρικό σηµείο παρουσίας. Τα στοιχεία που περιλαµβάνονται στο κόστος είναι: (i) ορύγµατα (ii) αγωγοί και καλώδια οπτικών ινών εντός των ορυγµάτων (iii) δίκτυο συγκέντρωσης (iv) περιφερειακοί δακτύλιοι µετάδοσης (v) κύριοι δακτύλιοι µετάδοσης και (vi) κόµβοι δικτύου IP. Το τρίτο επιµέρους µοντέλο αφορά το κόστος γραµµής ευρυζωνικής πρόσβασης (σύστηµα ΑΡΥΣ) 11 χονδρικής για οικιακούς πελάτες, συµπεριλαµβανοµένων τέλους ενεργοποίησης, µηνιαίων πάγιων τελών και τέλους απενεργοποίησης. Προκειµένου να καθοριστεί ο οικονοµικός χώρος, το µοντέλο θα συγκρίνει το κόστος της πρόσβασης στον τοπικό βρόχο, συν το κόστος του δικτύου µετάδοσης, µε το κόστος της πρόσβασης σε γραµµή ΑΡΥΣ. Η σύγκριση θα γίνει για κάθε αστικό κέντρο όπου παρέχεται συντοπισµός. Ειδικότερα, θα εξεταστεί κατά πόσον, µε βάση τις τρέχουσες τιµές WLA και WBA, ένας εύλογα αποδοτικός νέος φορέας εκµετάλλευσης θα επιλέξει την παροχή υπηρεσιών µέσω WLA σε επαρκή αριθµό αστικών κέντρων, ενώ στα 6 7 8 9 10 11 Η EETT θα επικαιροποιήσει επίσης το µοντέλο σε περίπτωση που ο κατεστηµένος φορέας εισαγάγει τροποποιήσεις στις παρεχόµενες υπηρεσίες. Στο µοντέλο δεν περιλαµβάνεται το κόστος παροχής υπηρεσιών σε µεγάλους εταιρικούς πελάτες. Λεπτοµερώς: το κόστος (i) πρόσβασης στον τοπικό βρόχο του OTE (πλήρους και µεριζόµενης) (ii) πρόσβασης σε θέση συντοπισµού και (iii) αγοράς DSLAM από φορέα εκµετάλλευσης. Η εκτίµηση του µεριδίου αγοράς του µοντελοποιηµένου φορέα εκµετάλλευσης θα βασιστεί στον υπολογισµό των οικονοµιών κλίµακας που θα µπορούσε να επιτύχει ένας εύλογα αποδοτικός φορέας εκµετάλλευσης, λαµβανοµένων υπόψη της δυναµικής της αγοράς και του ανταγωνισµού. Η τρέχουσα έκδοση του µοντέλου δεν περιλαµβάνει υπηρεσίες οπτικών ινών, δεδοµένου ότι αυτές δεν περιλαµβάνονται στις αγορές χονδρικής (φυσικής) πρόσβασης σε υποδοµή δικτύου και χονδρικής ευρυζωνικής πρόσβασης. Στην απάντησή της στο ΑΠΠ, η ΕΕΤΤ εξηγεί ότι, όταν οι υπηρεσίες πρόσβασης νέας γενιάς συµπεριληφθούν στον ορισµό της αγοράς κατά τον επόµενο γύρο ανάλυσης της αγοράς, το µοντέλο πρέπει να προσαρµοστεί αναλόγως. Η υπηρεσία ΑΡΥΣ (ασύµµετρος ρυθµός σύνδεσης) του ΟΤΕ παρέχει σε παρόχους τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών συνδέσεις ασύµµετρου ρυθµού µεταξύ του σηµείου σύνδεσης του διαποδιαµορφωτή της ADSL (στις εγκαταστάσεις του τελικού χρήστη) και του αντίστοιχου δικτύου ευρυζωνικής πρόσβασης BRAS του ΟΤΕ. Χρησιµοποιείται για τη µεταφορά κίνησης από και προς το ιαδίκτυο. 3
µικρότερα αστικά κέντρα ο πάροχος θα επέλεγε να παράσχει υπηρεσίες χρησιµοποιώντας WBA. Στην περίπτωση κατά την οποία ο προκύπτων οικονοµικός χώρος θα θεωρούνταν µη επαρκής (υπέρµετρα ή όχι αρκετά ευρύς), η ΕΕΤΤ θα αναπροσαρµόσει ανάλογα τα τιµολόγια. Για την προσαρµογή των τιµολογίων, η ΕΕΤΤ θα συγκρίνει τον τρέχοντα οικονοµικό χώρο µε εκείνον του προηγούµενου έτους και θα εξετάσει τις σχετικές εξελίξεις στην αγορά όσον αφορά, για παράδειγµα, το κόστος των συστατικών στοιχείων, των τεχνολογιών, τις οικονοµίες κλίµακας, που µπορούν να επιτευχθούν µε έναν εύλογα αποδοτικό φορέα εκµετάλλευσης, καθώς και εγκατάσταση LLU. III. ΣΧΟΛΙΑ Με βάση την παρούσα κοινοποίηση και τις συµπληρωµατικές πληροφορίες που παρέχονται από την ΕΕΤΤ, η Επιτροπή διατυπώνει τα ακόλουθα σχόλια 12 : Απουσία διαφάνειας και ασφάλειας δικαίου για τους συντελεστές της αγοράς Η Επιτροπή θα ήθελε να επισηµάνει ότι µια συνεπώς εφαρµοζόµενη µεθοδολογία κοστολόγησης για LLU και WBA συνήθως εγγυάται έναν οικονοµικό χώρο που παρέχει αποτελεσµατικά κίνητρα για επενδύσεις. Ο οικονοµικός χώρος µεταξύ LLU και WBA πρέπει εποµένως να αναλυθεί από κοινού µε τις µεθόδους υπολογισµού του κόστους που εφαρµόζονται για τον καθορισµό των τιµών αυτών των προϊόντων πρόσβασης. Κατά την εξέταση του οικονοµικού χώρου µεταξύ WLA και WBA, η ΕΕΤΤ διευκρινίζει ότι θα εκτιµήσει κατά πόσον, µε βάση τα τρέχοντα τιµολόγια WLA και WBA, ένας εύλογα αποδοτικός φορέας εκµετάλλευσης θα επέλεγε να παράσχει υπηρεσίες µέσω WLA σε επαρκή αριθµό αστικών κέντρων (δηλ. όπου τα τηλεφωνικά κέντρα µπορούν να διαχωριστούν), ενώ αντιθέτως, στα µικρότερα αστικά κέντρα, θα επέλεγε την παροχή υπηρεσιών µε τη χρήση WBA. Ωστόσο, στο σχέδιο µέτρου δεν διευκρινίζεται τι σηµαίνει «επαρκής αριθµός» αστικών κέντρων και, κατά συνέπεια, δεν προκύπτει σαφώς από το σχέδιο µέτρου κάτω από ποιες συνθήκες η ΕΕΤΤ θεωρεί ότι ένας οικονοµικός χώρος είναι αρκετά ευρύς. Επιπλέον, η ΕΕΤΤ αναφέρεται σε πρόσθετα κριτήρια (π.χ. στον οικονοµικό χώρο του παρελθόντος έτους και στη σχετική εξέλιξη της αγοράς) που προτίθεται να λάβει υπόψη κατά την προσαρµογή των τιµολογίων, καθώς και στη δυνατότητα προσαρµογής των τιµολογίων που έχουν υποβληθεί σε εκ των υστέρων έλεγχο σε περίπτωση που δεν είναι επαρκής ο οικονοµικός χώρος. Η Επιτροπή παρατηρεί ότι στο σχέδιο µέτρου δεν διευκρινίζεται πώς θα χρησιµοποιούνται τα πρόσθετα κριτήρια που αναφέρονται παραπάνω για την αναπροσαρµογή των τιµολογίων. Επίσης, στο σχέδιο µέτρου δεν προσδιορίζεται σε ποια τιµολόγια (δηλαδή WBA ή WLA) σκοπεύει να παρέµβει η ΕΕΤΤ. Από την άποψη αυτή, η Επιτροπή θα ήθελε επίσης να τονίσει ότι ορισµένα από τα κριτήρια που χρησιµοποιήθηκαν για την αναπροσαρµογή των τιµολογίων που αναφέρονται από την ΕΕΤΤ έχουν προφανώς ήδη ληφθεί υπόψη κατά το στάδιο της µοντελοποίησης και ότι δεν είναι σαφές αν είναι ενδεδειγµένη η συµπερίληψή τους και στο στάδιο αναπροσαρµογής. 12 Σύµφωνα µε το άρθρο 6 παράγραφος 3 της οδηγίας πλαίσιο. 4
Με βάση τις διαθέσιµες πληροφορίες, η Επιτροπή θεωρεί ότι το µέτρο που προτείνει η ΕΕΤΤ στερείται διαφάνειας και ότι δεν είναι πιθανό να παράσχει ασφάλεια δικαίου στους συντελεστές της αγοράς. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή επιθυµεί να καλέσει την ΕΕΤΤ να προσδιορίσει σαφώς στο τελικό µέτρο τα κριτήρια για την αξιολόγηση της επάρκειας του οικονοµικού χώρου και για τις τιµολογιακές αναπροσαρµογές, καθώς και τις συνέπειες αυτής της αξιολόγησης στα κοστοστρεφή τιµολόγια των υπηρεσιών WBA και WLA. Από την άποψη αυτή, η Επιτροπή υπενθυµίζει στην ΕΕΤΤ ότι πρέπει να τηρείται η αρχή της κοστοστρέφειας και για τα δύο προϊόντα πρόσβασης. Κατ' εφαρµογήν του άρθρου 7 παράγραφος 5 της οδηγίας πλαίσιο, η ΕΕΤΤ λαµβάνει ιδιαίτερα υπόψη τις παρατηρήσεις των άλλων ΕΡΑ και της Επιτροπής και µπορεί να θεσπίσει το προκύπτον σχέδιο µέτρου και, εφόσον το πράξει, οφείλει να το κοινοποιήσει στην Επιτροπή. Η θέση της Επιτροπής σχετικά µε τη συγκεκριµένη κοινοποίηση δεν προδικάζει οποιαδήποτε θέση µπορεί να λάβει έναντι άλλων κοινοποιηµένων σχεδίων µέτρων. Κατ' εφαρµογήν του σηµείου 15 της σύστασης 2008/850/EΚ 13, η Επιτροπή θα δηµοσιεύσει το παρόν έγγραφο στην ιστοσελίδα της. Η Επιτροπή δεν θεωρεί ότι οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν είναι εµπιστευτικές. Εντός τριών εργάσιµων ηµερών από την παραλαβή του καλείστε να ενηµερώσετε την Επιτροπή 14 εάν θεωρείτε ότι, σύµφωνα µε τους κοινοτικούς και εθνικούς κανόνες περί επιχειρηµατικού απορρήτου, το έγγραφο αυτό περιέχει εµπιστευτικές πληροφορίες που επιθυµείτε να απαλειφθούν πριν από την εν λόγω δηµοσίευση 15. Κάθε ανάλογο αίτηµα πρέπει να αιτιολογείται. Μετά τιµής, για την Επιτροπή, Robert Madelin Γενικός ιευθυντής 13 14 15 Σύσταση της Επιτροπής, της 15ης Οκτωβρίου 2008, για τις κοινοποιήσεις, τις προθεσµίες και τις διαβουλεύσεις που προβλέπονται στο άρθρο 7 της οδηγίας 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ΕΕ L 301 της 12.11.2008, σ. 23. Το αίτηµά σας πρέπει να αποσταλεί µε ηλε-ταχυδροµείο στη διεύθυνση: INFSO-COMP- ARTICLE7@ec.europa.eu είτε τηλεοµοιοτυπικά στον αριθµό: +32 2 298 87 82. Η Επιτροπή µπορεί να ενηµερώσει το κοινό σχετικά µε τα αποτελέσµατα της αξιολόγησής της πριν από το τέλος της εν λόγω τριήµερης χρονικής περιόδου. 5