Στοιχεία φυσιολογίας αμπελιού Αύξηση Αποθησαυρισμός Χειμέρια ανάπαυση Μεταφορά και διακίνηση αποθησαυριστικών ουσιών Αναπαραγωγική φάση
Αύξηση: από την έκπτυξη των οφθαλμών (θ>10 0 C) μέχρι την ωρίμανση των καρπών Έκπτυξη λανθανόντων οφθαλμών Οι ταξιανθίες διακρίνονται από νωρίς, όταν οι βλαστοί είναι μόλις λίγα εκατοστά. Ανάπτυξη και διαφοροποίηση βλαστών Μετά την καρπόδεση η αύξηση των βλαστών μειώνεται, μετά δε την έναρξη ωρίμανσης (γυάλισμα) σταματά. Ιδανικό μήκος βλαστών μέχρι 1 m, με 10-15 πλήρως αναπτυγμένα φύλλα. Ανάπτυξη και ωρίμανση των καρπών
Στάδια εκβλάστησης λανθανόντων οφθαλμών Διόγκωση Πτώση λεπίων και εμφάνιση πυκνού χνουδιού Εμφάνιση βλαστικού κώνου Έξοδος φυλλαρίων Εμφάνιση νεαρών φυλλαρίων Εμφάνιση νεαρών ταξιανθιών Εξέλιξη ταξιανθιών Στάδιο μούρου Πλήρης άνθηση Καρπόδεση
Διάφορα φαινολογικά στάδια αμπέλου
Διάφορα φαινολογικά στάδια αμπέλου
Διάφορα φαινολογικά στάδια αμπέλου
Διάφορα φαινολογικά στάδια αμπέλου
Η χρονική στιγμή έκπτυξης των οφθαλμών εξαρτάται από την ποικιλία, τη θερμοκρασία και την αμπελοκομική τεχνική. Στις πρώιμες ποικιλίες γίνεται νωρίτερα, ακόμη και στους 5 0 C. Ο πρώιμος χρόνος έκπτυξης δεν συνεπάγεται και πρώιμη ωρίμανση. Θερμοκρασίες πάνω από 10 0 C αυξάνουν λογαριθμικά τον αριθμό των εκπτυσσόμενων οφθμ. Χρόνος και αυστηρότητα κλαδέματος, ζωηρότητα
Όψιμη έκπτυξη λανθ. οφθαλμών λόγω: Εξάντλησης φυτών λόγω ανεπαρκούς θρέψης, παγετού, υπερβολικού φορτίου Παράτασης βλαστικής περιόδου λόγω υψηλών θερμοκρασιών ή άρδευσης το φθινόπωρο Διατήρησης μεγάλου μήκους παραγωγικών μονάδων πάνω στο πρέμνο.
Κατά την τρέχουσα βλάστηση γίνεται εκβλάστηση των ταχυφυών οφθμ πάνω στους βλαστούς που προκύπτουν από τους λανθάνοντες οφθμ που διατηρήθηκαν στην παραγωγική μονάδα από την προηγούμενη χρονιά. Ο επάκριος οθφμ ασκεί κυριαρχία επί της έκπτυξης των κατώτερων και η αφαίρεσή του με το κορυφολόγημα προτρέπει την έκπτυξη των ταχυφυών. Η έκπτυξη των ταχυφυών εξαρτάται και από την ευρωστία του πρέμνου. Οι ταχυφυείς συνήθως εκπτύσσονται 30-40 cm κάτω από τον επάκριο.
Η παρουσία του επάκριου εμποδίζει την έκπτυξη των λανθάνοντων οφθμ για 5-6 εβδομάδες. Μετά οι λανθάνοντες οφθμ μπαίνουν σε προληθαργικό στάδιο. Ο ρυθμός ανάπτυξης των βλαστών είναι μεγαλύτερος τις πρώτες 3-4 εβδομάδες μετά την έκπτυξη των λανθάνοντων οφθμ μέχρι την έναρξη της άνθησης. Μετά μειώνεται και σταματά κατά την έναρξη αποθησαυρισμού.
Προς το τέλος της περιόδου αύξησης παρατηρείται: Αλλαγή χρώματος και υφής βλαστών λόγω ξυλοποίησης Αποχρωματισμός των φύλλων (κίτρινα ή ερυθρά αναλόγως της ποικιλίας) Πτώση φύλλων που αρχίζει από τα κατώτερα τμήματα του βλαστού που είναι πιο ξυλοποιημένα.
Αποθησαυρισμός Αποθησαυρισμός: από τη διακοπή της κατά μήκος αύξησης των βλαστών (Ιούλιο-Αύγουστο) μέχρι την έναρξη πτώσης των φύλλων. Κατά την ωρίμανση των σταφυλιών επέρχεται μικρή κάμψη του αποθησαυρισμού. Παρατηρείται πρώτα στο ξύλο και μετά στο φλοιό. Ο βαθμός εξαρτάται από την ηλικία του φυτικού τμήματος και είναι πολύ έντονος στις ρίζες.
Χειμέρια ανάπαυση: Δεν διακρίνεται καμμία μεταβολική δραστηριότητα (βλαστική ανάπτυξη) λόγω δυσμενών περιβαλλοντικών συνθηκών. Παρατηρείται μετά την πτώση των φύλλων μέχρι την έκπτυξη των λανθανόντων οφθαλμών. Πριν από αυτήν, παρατηρείται η προληθαργική περίοδος των λανθανόντων οφθαλμών λόγω κυριαρχίας της κορυφής (επάκριος οφθαλμός), η οποία αρχίζει τους πρώτους μήνες καλοκαιριού.
Λήθαργος Ο λήθαργος ξεκινά από τα μέσα του 1 ου 15ήμερου του Αυγούστου, από την έναρξη διαφοροποίησης των βλαστών σε κληματίδες. Από το φθινόπωρο και όλο το χειμώνα οι λανθ. οφθμ μπαίνουν σε λήθαργο λόγω επίδρασης ενδογενών και εξωγενών παραγόντων. Η είσοδος των λανθ. οφθμ στο λήθαργο γίνεται από τη βάση προς την κορυφή της κληματίδας και συμπίπτει με τη φάση του αποθησαυρισμού. Διαρκεί 2-3 μήνες, μέχρι τέλη Νοέμβρη. Η έναρξή του μπορεί να παραταθεί λόγω ήπιων συνθηκών ή λόγω άρδευσης. Ο χρόνος διακοπής του ληθάργου των οφθμ εξαρτάται από τη θερμοκρασία (θ<10 ο C) και την αφυδάτωση των οφθαλμών. Ταχύτερη διακοπή ληθάργου με γιββερελλίνες, ρηντίτη κλπ
Bud dormancy Conditional bud dormancy Early in the season, on green shoots because of tip inhibition Deep or organic dormancy In late summer or early in autumn, it declines with the onset of winter. Enforced dormancy or rest Towards the end of winter because of low temperature.
Διακίνηση και μεταφορά αποθ/κών ουσιών Η κινητοποίηση των αποθησαυριστικών ουσιών κατά την προβλαστική περίοδο και μέχρι και την έκπτυξη των οφθαλμών καλείται δακρύρροια. Συμαίνει επειδή η πίεση του νερού από τη ρίζα είναι μεγαλύτερη από την πίεση της ατμόσφαιρας. Μετά την έκπτυξη των οφθαλμών παρατηρείται διακίνηση υδατανθράκων από τα φύλλα της κορυφής κυρίως προς την αυξανόμενη κορυφή, από τα φύλλα της βάσης προς τη βάση του βλαστού και από τα φύλλα στο μέσο του βλαστού και προς τις δύο κατευθύνσεις. Μετά την καρπόδεση ένα μεγάλο μέρος των υδατανθράκων μεταφέρεται προς τους αναπτυσσόμενους καρπούς.
Αναπαραγωγική φάση Αρχίζει από το σχηματισμό ανθικών καταβολών στους λανθάνοντες οφθαλμούς και ολοκληρώνεται με την ωρίμανση των καρπών. Διαρκεί δύο βλαστικές περιόδους. Οι ανθικές καταβολές σχηματίζονται αμέσως μετά την άνθηση και διαρκούν μέχρι 6 εβδομάδες μετά. Η ηλιακή ακτινοβολία και η θερμοκρασία είναι καθοριστικοί παράγοντες. Γι αυτό το σύστημα μόρφωσης και η διαχείριση του φυλλώματος καθορίζουν την παραγωγή των πρέμνων.
Στάδια άνθησης oπτώση πιλιδίου oδιάρρηξη ανθήρων oεπιδεκτικότητα ύπερου για γονιμοποίηση Έναρξη άνθησης: 6-8 εβδομάδες μετά την έκπτυξη οφθαλμών, όταν η θ>15 0 C, με opt θ 20-22 0 C. Η έναρξη της άνθησης εξαρτάται από: ποικιλία, ηλικία, ζωηρότητα και ευρωστία πρέμνου, υποκείμενο, καλλ/κές φροντίδες (κλάδεμα, σύστημα μόρφωσης), κλιματικές συνθήκες. 20-30% των ανθέων ανά ταξιανθία αναπτύσσονται σε ράγες
Οι ανώτερες ταξιανθίες στο βλαστό ανθίζουν νωρίτερα. Στην ίδια ταξιανθία ανθίζουν πρώτα τα άνθη στη μέση, μετά στη βάση και τέλος στην κορυφή. Η επικονίαση γίνεται με τον άνεμο. Η βλαστικότητα γύρης διαρκεί 5-7 μέρες. Η βλάστηση της γύρης εξαρτάται από τη θρέψη (Βόριο) Opt θ για τη γονιμοποίηση και την καρπόδεση 25-30 0 C. Η ανάπτυξη και η ωρίμανση της ράγας εξαρτάται από την παρουσία ή όχι γιγάρτων (max αριθμός γιγάρτων: 4).
Στάδιο πράσινης ράγας: από την καρπόδεση μέχρι την έναρξη ωρίμανσης (γυάλισμα) της ράγας Στάδιο ωρίμανσης ράγας: από το γυάλισμα (ανάπτυξη χρώματος, μαλάκωμα) μέχρι την πλήρη ωρίμανση. Αύξηση σακχάρων, μείωση οξέων. Στάδιο υπερωρίμανσης ράγας: Περαιτέρω αύξηση σακχάρων και μείωση οξέων αλλά και μείωση όγκου ράγας. o Η αύξηση ράγας ακολουθεί διπλή σιγμοειδή καμπύλη. o Κατά τη 2η φάση, παρατηρείται μείωση ρυθμού αύξησης ράγας και έντονη ανάπτυξη γιγάρτων.
Στάδιο Ια πράσινης ράγας: Ράγα σκληρή και πράσινη, μικρή αύξηση εμβρύου, διάρκεια μέχρι και 60 μέρες Αύξηση ράγας Στάδιο Ιβ πράσινης ράγας: Ράγα ελαστική, διάρκεια 10-15 μέρες, φελλοποίηση στομάτων (φακίδια). Στάδιο ΙΙ: Ωρίμανσης ράγας, αλλαγή χρώματος (γυάλισμα) μέχρι την πλήρη ωρίμανση, διάρκεια 5-8 εβδομάδες. Χρόνος συγκομιδής: βάσει συγκέντρωσης σακχάρων.
Μεταβολές της συγκέντρωσης σακχάρων και της ολικής ογκουμετρουμένης οξύτητας κατά την ωρίμανση σε Σαββατιανό.
Γονιμότητα των λανθανόντων οφθαλμών Οι οφθαλμοί άλλοτε είναι γόνιμοι και άλλοτε όχι. Η διαφοροποίηση ξεκινά από τη βάση του βλαστού και συνεχίζεται σταδιακά προς την κορυφή. Γονιμότητα των ταχυφυών οφθαλμών Αποτελεί χαρακτήρα της ποικιλίας. Τα σταφύλια που παράγονται από τους ταχυφυείς λέγονται καμπανίτες.
Η γονιμότητα των λανθανόντων οφθαλμών (σχηματισμός ανθικών καταβολών) επηρεάζεται από: τη θερμοκρασία (να είναι < 25 0 C) τη φωτοπερίοδο (η μεγάλη ημέρα ευνοεί) την ένταση φωτισμού (η χαμηλή δεν ευνοεί) την υγρασία (η ξηρασία δεν ευνοεί) τη θρεπτική κατάσταση του πρέμνου το Ν ευνοεί τον αριθμό ανθικών καταβολών, ο Ρ το σχηματισμό τους και το Κ το σχηματισμό και το μέγεθός τους.
την καλλιεργητική τεχνική Υποκείμενο (μέσω της ζωηρότητάς του) Αραίωμα φορτίου (ευνοεί) Σύστημα υποστύλωσης (κατακόρυφοι βλαστοί την ευνοούν) τις φυτορρυθμιστικές ουσίες Οι γιββερελλίνες ευνοούν την έκπτυξη πλάγιων οφθμ άρα δρουν ανταγωνιστικά στο σχηματισμό ανθικών καταβολών Οι επιβραδυντές αύξησης δρουν ανταγωνιστικά στις γιββερελλίνες άρα ευνοούν το σχηματισμό ανθικών καταβολών Οι κυτοκινίνες τον ευνοούν την ποικιλία