Σηµείωµα ΣΕΒΕ στον Υφυπουργό Οικονοµικών κ. Γιώργο Μαυραγάνη Ι. Εισαγωγή Θέσεις-Προτάσεις ΣΕΒΕ για το νέο φορολογικό σύστηµα Θεσσαλονίκη, 01.10.12 Οι εξαγωγές αποτελούν το µόνο µακροοικονοµικό µέγεθος µε θετική επίδραση στην ελληνική οικονοµία σήµερα (αύξηση εξαγωγών: 9,5% το 2011 χωρίς τα πετρελαιοειδή συγκριτικά µε το 2010) και δείχνουν το δρόµο εξόδου από την κρίση. Το νέο µοντέλο ανάπτυξης της χώρας µε έµφαση στην ελληνική παραγωγή και στην εξωστρέφεια είναι ο υγιής πυλώνας για µια οικονοµία που προσπαθεί να επανέλθει σε τροχιά ανάπτυξης. Με αυτά τα δεδοµένα απαιτείται ένα πλαίσιο συνεκτικών δράσεων από την παραγωγή ως τη στοχευµένη διαρκή παρουσία των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών σε διεθνές επίπεδο, υπό ένα εθνικό, ισχυρό Brand Name. Ο ΣΕΒΕ προτείνει την αλλαγή του οικονοµικού µοντέλου ανάπτυξης µε έµφαση στην παραγωγή και στην εξωστρέφεια. Το νέο οικονοµικό µοντέλο µε στόχο την άνοδο των εξαγωγών βασίζεται στην λογική ότι η πραγµατικά υγιής οικονοµική ανάπτυξη συµβαίνει όταν η αύξηση του ρυθµού ανάπτυξης συµβαδίζει µε την µείωση του εµπορικού ελλείµµατος, µε βραχυπρόθεσµο στόχο τον ισοσκελισµό και µεσοπρόθεσµο το εµπορικό πλεόνασµα (χωρίς τα πετρελαιοειδή). «Παράγω και εξάγω» σηµαίνει ότι έχοντας µια ανταγωνιστική παραγωγή και έχοντας θέσει τις σωστές βάσεις µπορούµε να διεκδικήσουµε µερίδιο στις διεθνείς αγορές. ΙΙ. Γενικές παρατηρήσεις 1. Ο προωθούµενος νέος φορολογικός νόµος έχει δηµιουργήσει προσδοκίες στον επιχειρηµατικό κόσµο για ουσιαστική απλούστευση της σχετικής νοµοθεσίας. Αυτό ελπίζουµε ότι θα γίνει επιτέλους καθώς αποτελεί διαχρονικό αίτηµα των επιχειρηµατικών φορέων. Θα πρέπει όµως να προηγηθεί µια σύντοµη µεν ουσιαστική δε διαβούλευση του Υπουργείου Οικονοµικών και µε επιλεγµένους επιχειρηµατικούς φορείς ώστε το νοµοθέτηµα που θα προωθηθεί, σύµφωνα µε δηµοσιεύµατα, µέσα Οκτωβρίου στη Βουλή, να είναι το καλύτερο δυνατό. Σηµειώνουµε ότι έχει προηγηθεί µια ατελείωτη σειρά διαδοχικών φορολογικών αλλαγών που συντελέστηκαν σε διάστηµα σχεδόν ενός έτους, δίνοντας την εντύπωση µιας αποσπασµατικής αντιµετώπισης των προβληµάτων του φορολογικού συστήµατος, που δε δίνει λύση στο οξύτατο πρόβληµα της φοροδιαφυγής και στερείται αναπτυξιακού χαρακτήρα. Εποµένως ο νέος νόµος επιβάλλεται να αποτελέσει µια συνολική και ενιαία φορολογική αναδόµηση και όχι αποσπασµατική ρύθµιση. 2. Οι σηµερινές διεθνείς και εσωτερικές οικονοµικές και κοινωνικές εξελίξεις και η βαθιά ύφεση που αντιµετωπίζει η χώρα µας επιβάλλουν θεµελιώδεις αλλαγές σε όλους τους τοµείς και τις δοµές της παραγωγικής διαδικασίας του ανθρώπινου δυναµικού.
Ο νέος φορολογικός νόµος δεν µπορεί να µοιάζει µε κανέναν από τους προηγούµενους. εν µπορεί δηλαδή να είναι άλλος ένα νόµος ευκαιριακός, ο οποίος θα κλείσει κάποιες «τρύπες». Θα δηµιουργήσει ενδεχοµένως περισσότερα προβλήµατα από όσα θα λύσει και σε λίγο καιρό θα µιλάµε πάλι για ένα νέο νόµο. Ένα τέτοιο νόµο δεν έχει ανάγκη ούτε ο τόπος ούτε οι πολίτες ούτε οι παραγωγικές τάξεις. Ο νέος νόµος οφείλει να είναι ένα συµβόλαιο που θα τιµηθεί και θα τηρηθεί από όλους, ένα µήνυµα εντός και εκτός Ελλάδος ότι η χώρα µπορεί να παράγει, να µοιράζει δίκαια, να αντιµετωπίζει τον διεθνή ανταγωνισµό, να αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήµατα και, τέλος, να καλλιεργήσει σταθερότητα, ασφάλεια, προοπτική και φορολογική συνείδηση. 3. Κατευθύνσεις στοχεύσεις του νέου νόµου: Ο νέος φορολογικός νόµος πρέπει να είναι: αποτελεσµατικός αναπτυξιακός ανταποδοτικός δίκαιος Zητούµενα για το ΣΕΒΕ παραµένουν η απλοποίηση, η διαφάνεια, η ανταποδοτικότητα και ο αναπτυξιακός χαρακτήρας του φορολογικού συστήµατος, µαζί βεβαίως µε τη σταθερότητα τουλάχιστον µία 10ετία, την κωδικοποίηση και τον αναδιανεµητικό του χαρακτήρα, ώστε να δηµιουργείται ένα φιλικό περιβάλλον για την επιχειρηµατικότητα, αποκαθιστώντας το βαθύ ρήγµα εµπιστοσύνης µεταξύ κράτους και φορολογουµένου και αίροντας την επιφυλακτικότητα και καχυποψία των φορολογικών αρχών έναντι όλων των επιχειρήσεων. Ο νέος φορολογικός νόµος θα πρέπει να εξασφαλίζει τον υγιή ανταγωνισµό µεταξύ των επιχειρήσεων (π.χ. δεν µπορεί να ρυθµίζει συνεχώς τις οφειλές των ασυνεπών κακοπληρωτών, όταν οι συνεπείς ανταγωνιστές τους έχουν εξοφλήσει τα πάντα στο ακέραιο -φόρος, ΦΠΑ, ασφαλιστικά θέµατα κλπ). Ιδιαίτερα ως προς την ανταποδοτικότητα του φορολογικού συστήµατος, πιστεύουµε ότι θα πρέπει να προβλέπονται µετρήσιµα ανταγωνιστικά πλεονεκτήµατα για τις επιχειρήσεις που τηρούν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις π.χ. παροχή κινήτρων σε συνεπείς επιχειρήσεις και παροχή κινήτρων για εθελοντική συµµετοχή σε µέτρα που µπορεί να παροτρύνουν και τις µη συνεπείς επιχειρήσεις να συµµορφωθούν στις υποχρεώσεις τους. Επίσης ο φορολογικός νόµος θα πρέπει να παρέχει κίνητρα για επενδύσεις και εκσυγχρονισµό. 4. Τα έσοδα του δηµοσίου µπορούν να ενισχυθούν σηµαντικά µε την ισχυροποίηση της ανταγωνιστικής θέσης στο διεθνές περιβάλλον, µε την ανάπτυξη της εξωστρέφειας καθώς και µε την αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων. Ο ΣΕΒΕ πιστεύει στο δόγµα ενιαίος φορολογικός συντελεστής, φορολογική σταθερότητα, περισσότερα κέρδη για τις επιχειρήσεις άρα και περισσότερα έσοδα (σε απόλυτους αριθµούς) για το δηµόσιο. Επίσης, όσο περισσότερο εξωστρεφείς γίνονται οι ελληνικές επιχειρήσεις, τόσο περισσότερο µειώνεται το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου. Η ενίσχυση της εξωστρέφειας και της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων που αποτελούν τη µόνη διέξοδο για βιώσιµη ανάπτυξη πρέπει να αποτελέσει πρωταρχικό µέληµα και της αναµόρφωσης του φορολογικού συστήµατος. Ο εθνικός στρατηγικός στόχος που πρότεινε ο ΣΕΒΕ και υιοθέτησε η Κυβέρνηση για αύξηση των εξαγωγών µπορεί να επιτευχθεί µέσα από τη βελτίωση του επιχειρηµατικού περιβάλλοντος και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, σηµαντική παράµετρος της οποίας είναι το φορολογικό καθεστώς. Είναι απαράδεκτο σήµερα µία ελληνική εξαγωγική επιχείρηση να έχει µεγαλύτερες δυσκολίες και εµπόδια για τις πωλήσεις της σε σχέση µε µία επιχείρηση µε έδρα ανταγωνιστικές χώρες. 2
5. Απαραίτητη είναι η πλήρης αξιοποίηση του ΤAXIS και η αναδιοργάνωση του φορολογικού, ελεγκτικού και εισπρακτικού µηχανισµού, µε στόχο την καταπολέµηση της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής και τη διασφάλιση της αντικειµενικότητας, της ταχύτητας και της διαφάνειας ώστε να εξαλειφθούν ή να ελαχιστοποιηθούν οι δυνατότητες συναλλαγής µεταξύ των εµπλεκόµενων, ελεγκτών-επιχειρήσεων. Επίσης θα πρέπει να καθιερωθούν κοινά και διαφανή πρότυπα φορολογικού ελέγχου. Η ελεγκτική διαδικασία ως πρότυπο και το περιεχόµενο του φορολογικού ελέγχου στις επιχειρήσεις θα πρέπει να καθορίζονται και να γνωστοποιούνται ώστε να υπάρχει κοινή γνώση, κοινή αντιµετώπιση επιχειρήσεων και διαφάνεια συναλλαγών. Ο ελεγκτής θα πρέπει να είναι σύµβουλος και όχι τιµωρός. 6. Κρίσιµη είναι και η σαφής αναφορά και η αναθεώρηση από το Υπουργείο Οικονοµικών του καταλόγου εκπιπτόµενων δαπανών επιχειρήσεων, ο οποίος σήµερα είναι αυστηρός και δε συνάδει µε την επιχειρηµατική πραγµατικότητα. Το ηµόσιο δεν πρέπει να είναι µόνο «µέτοχος» στα κέρδη των επιχειρήσεων, αλλά και συµµέτοχος στην καθηµερινότητα των επιχειρήσεων. Το Υπουργείο θα πρέπει να καταρτίσει έναν εξαντλητικό κατάλογο µε το σύνολο των «µη εκπιπτόµενων δαπανών». Ειδικά για τις δαπάνες που συνδέονται µε την εξωστρέφεια, προτείνεται η αναγνώριση και έκπτωση του συνόλου των δαπανών φιλοξενίας των πελατών και συνεργατών και σε κάθε περίπτωση έκπτωση των δαπανών µεταφοράς και διατροφής ή κατ ελάχιστο έκπτωση ενός καθορισµένου ποσού ανά ηµέρα φιλοξενίας, πέρα από την δαπάνη του ξενοδοχείου (ήδη εκπίπτει). 7. Προτείνουµε να δοθούν ιδιαίτερα κίνητρα για την απασχόληση και τις δαπάνες για την εκπαίδευση του προσωπικού. Επίσης να υπάρχει ευνοϊκότερη φορολογική µεταχείριση σε επιχειρήσεις που δείχνουν κοινωνικό πρόσωπο, προωθούν την απασχόληση και στηρίζουν τις επενδύσεις. Ο ΣΕΒΕ έχει καταθέσει πρόταση επιδότησης κατά 30% των εργοδοτικών εισφορών των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τοµέα από τα αδιάθετα κονδύλια του ΕΣΠΑ. Προτείνεται η επιδότηση των εργοδοτικών εισφορών των επιχειρήσεων, µέσω ειδικού Ταµείου το οποίο θα δηµιουργηθεί για το σκοπό αυτό. Οι σχετικοί πόροι για το «Ταµείο» µπορούν να ευρεθούν άµεσα από τα αδιάθετα κονδύλια του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ), ώστε να µην διακινδυνεύσει η βιωσιµότητα των ασφαλιστικών ταµείων. 8. Στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης των ΟΥ προτείνεται: 8.1. Κατάργηση της ΟΥ Μεγάλων Επιχειρήσεων ή τουλάχιστον εκχώρηση δυνατότητας διεκπεραίωσης διαδικασιών που απαιτούν φυσική παρουσία συναλλασσοµένων και ελέγχων σε κεντρικές ΟΥ της χώρας ανά νοµό Η δηµιουργία της ΟΥ Μεγάλων Επιχειρήσεων µε έδρα την Αθήνα, αν και ξεκίνησε για συγκεκριµένους λόγους, µόνο προβλήµατα δηµιούργησε στις µεγάλες επιχειρήσεις της περιφέρειας, καθώς υπάρχουν πλήθος περιπτώσεων όπου η φυσική παρουσία των συναλλασσοµένων είναι αναγκαία, όπως δηλώσεις φορολογικών µηχανισµών, ειδικές εγκρίσεις και θέµατα Κ.Β.Σ. (έως την κατάργησή του), υποβολή στοιχείων και εγγράφων που συνοδεύουν τις δηλώσεις, θέµατα αλλαγών στο µητρώο και άλλα διοικητικής φύσης θέµατα. Επιπρόσθετα, λόγω κόστους µετάβασης ελεγκτών στην περιφέρεια από την εν λόγω ΟΥ, έχουν διακοπεί πλήρως οι φορολογικοί έλεγχοι, µε αποτέλεσµα να έχουν «παγώσει» ακόµη και οι συµψηφισµοί πιστωτικού ΦΠΑ (µικρότερου των 300.000 ) µε οφειλές φόρου εισοδήµατος. 3
Προτείνουµε είτε την κατάργηση της ΟΥ Μεγάλων Επιχειρήσεων είτε, εναλλακτικά, την εκχώρηση από αυτή της δυνατότητας διεκπεραίωσης διαδικασιών που απαιτούν φυσική παρουσία συναλλασσοµένων και ελέγχων σε κεντρικές ΟΥ της χώρας ανά νοµό ώστε να µην υφίσταται ανάγκη µετάβασης επιχειρηµατιών και στελεχών επιχειρήσεων από όλη την υπόλοιπη Ελλάδα στην Αθήνα και ελεγκτών στην περιφέρεια µε ό,τι αυτό συνεπάγεται ιδίως αυτή την περίοδο της κρίσης τόσο για το δηµόσιο όσο και για τις επιχειρήσεις. 8.2. θα πρέπει να λειτουργούν σε όποιες ΟΥ παραµείνουν µετά τις συγχωνεύσεις ειδικά γραφεία πληροφοριών για όλα τα θέµατα φορολογικής φύσης που αφορούν τις επιχειρήσεις και να καθιερωθεί µια ανοιχτή γραµµή helpdesk και όχι να παραπέµπονται οι επιχειρήσεις αλλά και οι πολίτες από υπηρεσία σε υπηρεσία όπως είναι το ισχύον καθεστώς. Ακόµη προτείνουµε να καθιερωθεί δωρεάν εκπαίδευση επιχειρήσεων και πολιτών για τα φορολογικά θέµατα από τις αρµόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου και όχι µόνο για τους υπαλλήλους των ΟΥ όπως ισχύει σήµερα. 9. Ο φορολογικός νόµος θα πρέπει να ενταχθεί σε µία γενικότερη επιλογή της Κυβέρνησης για συνολική αντιµετώπιση και ενίσχυση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονοµίας (π.χ. έργα υποδοµών, αδειοδοτήσεις, ΕΣΠΑ, επενδυτικός νόµος, µεταφορές, διεθνές εµπόριο και διανοµή) όπως και κατάργηση των κάθε είδους µη ανταποδοτικών τελών και λοιπών επιβαρύνσεων υπέρ τρίτων που µειώνουν την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων. Ενδεικτικά αναφέρουµε: ΕΤΕ και ανταποδοτικά τέλη για ποιοτικούς και φυτοϋγειονοµικούς ελέγχους Χαρτοσήµανση στα δάνεια που λαµβάνουν οι επιχειρήσεις, είτε από τους µετόχους τους, είτε από συνδεδεµένες επιχειρήσεις, όταν πρόκειται για οµίλους επιχειρήσεων Τέλος υπέρ ΕΡΤ που εισπράττεται µέσω των λογαριασµών της ΕΗ σύµφωνα µε το άρθρο 21 του Ν. 2644/1998 Tέλη εισόδου σε Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης και ΟΛΘ ηµοτικά τέλη, λιµενικά τέλη, µισθώµατα µεταλλείων: τα τελευταία αντί να µειωθούν εναρµονιζόµενα µε τα αντίστοιχα µισθώµατα ανταγωνιστριών χωρών, διπλασιάστηκαν τον προηγούµενο χρόνο µε επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα των εξαγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου Πλήθος άλλων χαρτοσήµων και τελών ΙΙΙ. Ειδικές παρατηρήσεις 1. Πρόταση για ριζική ανατροπή του υφιστάµενου φορολογικού συστήµατος & καθιέρωση Ενιαίου Φορολογικού Συντελεστή (Flat Tax Rate) στις επιχειρήσεις Η ύφεση της ελληνικής οικονοµίας και η κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει σήµερα το επιχειρηµατικό περιβάλλον θα πρέπει να δράσουν ως καταλύτης για τη ριζική ανατροπή του υφιστάµενου φορολογικού συστήµατος, στοχεύοντας στη δηµιουργία ενός πιο δίκαιου πλαισίου φορολογίας. Σε αυτό το πλαίσιο, προτείνουµε τη δηµιουργία ενός συστήµατος που 4
θα στηρίζεται στην καθιέρωση ενός ενιαίου φορολογικού συντελεστή (Flat Tax Rate), της τάξης του 15% - 19%. Ενδεικτικά, αναφέρουµε την περίπτωση της Σλοβακίας, η οποία το 2004 πραγµατοποίησε ένα δηµοσιονοµικό άλµα, εισάγοντας ενιαίο φορολογικό συντελεστή (flat tax) 19% επί της φορολόγησης φυσικών προσώπων, επιχειρήσεων και προϊόντων. Η Σλοβακία ως γνωστόν, αποτελούσε µία οικονοµία µε παρόµοια διαρθρωτικά προβλήµατα µε αυτά της Ελλάδας. Ωστόσο σήµερα, καταγράφει το 2 ο υψηλότερο ρυθµό ανάπτυξης σε επίπεδο ΕΕ-27 µετά τη Σουηδία, καθώς το 2010 η µεταβολή του ΑΕΠ ανήλθε σε 4%, ενώ για το 2011 εκτιµάται ότι θα αυξηθεί κατά 4,1% και το 2012 κατά 4,3%. Επίσης, αµέσως µετά την καθιέρωση αυτού του φορολογικού συστήµατος το 2004, η εισροή Άµεσων Ξένων Επενδύσεων στη Σλοβάκικη οικονοµία, αυξήθηκε κατά 7,2%, σε αντίθεση µε το 2003 που η αντίστοιχη αύξηση δεν ξεπέρασε το 1,7%. Σε αντίστοιχες κινήσεις τα τελευταία έτη έχουν προβεί και άλλες ευρωπαϊκές οικονοµίες, όπως η Ρουµανία, η Λετονία, η Λιθουανία και η Εσθονία. Απώτερος στόχος του συστήµατος αυτού θα είναι η ορθολογικότερη φορολόγηση µέσω της καθιέρωσης ενός ανώτερου φορολογικού συντελεστή, ο οποίος θα µειώνεται ανάλογα µε το ύψος των δαπανών. Το σύστηµα αυτό αναµένεται να συµβάλλει: - στη δραστική απλοποίηση του φορολογικού συστήµατος σε συνδυασµό µε την ενίσχυση της εµπιστοσύνης στις σχέσεις Κράτους-επιχειρηµατιών και Κράτους επενδυτών, καθώς και στον περιορισµό της γραφειοκρατίας, µεταφέροντας κατ' αυτόν τον τρόπο, «πραγµατικά» και πιθανότατα- σταθερότερα έσοδα στο ταµείο του κράτους. - στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων - σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να αποφασισθεί η υιοθέτηση του Flat tax rate ως στρατηγική επιλογή της χώρας και να διασφαλισθεί η διακοµµατική συναίνεση ώστε να υπάρχει συνέχεια και µακροχρόνια δέσµευση για διατήρηση του εν λόγω φορολογικού καθεστώτος 2. Πλήρης κατάργηση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων Ηλεκτρονική θεώρηση Ο Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων είναι αναχρονιστικός και προσθέτει βάρη στις επιχειρήσεις, επιτρέποντας την αυθαιρεσία και τη διακριτική µεταχείριση. Μείζονος λοιπόν σηµασίας θέµα για την αναµόρφωση του φορολογικού συστήµατος συνιστά η πλήρης κατάργηση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (και όχι απλά η ενσωµάτωσή του στη φορολογία εισοδήµατος) και η αντικατάστασή του από ένα ηλεκτρονικό σύστηµα τήρησης τιµολογίων, βιβλίων και άλλων φορολογικών στοιχείων. Οι αλλαγές θα πρέπει να συνίστανται στην πλήρη κατάργηση της διάτρησης των τιµολογίων για όλους τους επιτηδευµατίες, καθώς είναι γνωστό ότι από την υποχρέωση θεώρησης φορολογικών στοιχείων έχουν ήδη απαλλαγεί οι µεγάλες επιχειρήσεις. 3. Βελτίωση µηχανισµών ελέγχου για την αντιµετώπιση της φοροδιαφυγής Κατάργηση επανελέγχων - Προαιρετικός χαρακτήρας του Ετήσιου Φορολογικού Πιστοποιητικού και αναπροσαρµογή του κόστους για την έκδοσή του 3.1 Η φοροδιαφυγή αποτελεί µια από τις σηµαντικότερες παθογένειες της ελληνικής οικονοµίας και κοινωνίας. Οι εξοντωτικές ποινές και τα πρόστιµα που έχουν υιοθετηθεί το τελευταίο διάστηµα δίνουν κίνητρα στη φοροδιαφυγή και τη διαφθορά. Αντίθετα η παραβατικότητα µειώνεται µόνον όταν αυξάνει αισθητά η πεποίθηση ότι ο παραβάτης µπορεί εύκολα να εντοπιστεί. Η φοροαποφυγή, η φοροδιαφυγή και η παραοικονοµία πρέπει να αποτελέσουν το βασικότερο παράγοντα για την αναµόρφωση του φορολογικού µας συστήµατος. Η πρόληψη είναι αυτή που θα παράγει αποτέλεσµα και όχι µόνο η τιµωρία. 5
Απαιτείται η θεσµοθέτηση συστηµάτων πρόληψης και εντοπισµού των παραβατών. Η αξιοποίηση των πόρων που εισπράττονται από τη φορολογία, η απλότητα και η αξιοπιστία της φορολογικής νοµοθεσίας πρέπει να µην αµφισβητούνται από τον πολίτη έτσι ώστε να δηµιουργείται κλίµα εµπιστοσύνης και να µη δηµιουργείται το απαραίτητο άλλοθι των παραβατών αυτής. Με αυτά τα δεδοµένα το Υπουργείο Οικονοµικών θα πρέπει, µεταξύ άλλων, να δώσει απόλυτη προτεραιότητα στις συνεχείς ηλεκτρονικές διασταυρώσεις στοιχείων και να αξιοποιήσει πλήρως το «Ολοκληρωµένο Πληροφοριακό Σύστηµα των Ελεγκτικών Υπηρεσιών» («Elenxis»), ένα αξιόπιστο εργαλείο µέσω του οποίου διενεργούνται οι φορολογικοί έλεγχοι. Με τον τρόπο αυτό το κράτος εισάγει ενιαία τεχνολογική υποδοµή για τη διενέργεια ελέγχων, διαθέσιµη σε όλες τις ελεγκτικές υπηρεσίες της χώρας (και ειδικότερα τις εφορίες, τα τελωνεία, το Σ ΟΕ καθώς και την Οικονοµική Επιθεώρηση). 3.2. Επίσης θα πρέπει να καταργηθούν οι επανέλεγχοι που προβλέπονται σε πολλές περιπτώσεις της φορολογικής νοµοθεσίας και συνιστούν βάση για περαιτέρω επιβάρυνση των επιχειρήσεων σε χρόνο και κόστος, διατήρηση εκκρεµοτήτων αλλά και αντικείµενο συναλλαγής. 3.3. Ως ΣΕΒΕ είµαστε υπέρ της δυνατότητας ελέγχων ως προς την ορθή τήρηση των φορολογικών υποχρεώσεων µιας οικονοµικής µονάδας σε συνδυασµό µε την καθιέρωση της φορολογικής αναµόρφωσης των αποτελεσµάτων, οι οποίοι θα διασφαλίζουν τον µη περαιτέρω φορολογικό έλεγχο, αφού η Πολιτεία θα έχει εισπράξει τους αναλογούντες φόρους και λοιπές επιβαρύνσεις. Έτσι θα διασφαλίζεται και η ταχύτερη εκκαθάριση φορολογικών εκκρεµοτήτων και θα αποφευχθούν φαινόµενα διαφθοράς και συναλλαγής µεταξύ ελεγκτικών οργάνων και ελεγχόµενης επιχείρησης. Ο παράδοξος και απαράδεκτος τρόπος που, αν και προαιρετική, καθίσταται κατ ουσία υποχρεωτική αυτή η δυνατότητα του φορολογικού πιστοποητικού (άρθρο 82 παρ.5 του ΚΦΕ, όπως διαµορφώθηκε από τον Ν. 4038/12) µας βρίσκει αναµφισβήτητα αντίθετους. Και αυτό γιατί στις ΑΕ και ΕΠΕ οι οποίες για τους όποιους δικούς τους λόγους δεν προχωρούν σε έλεγχο και έκδοση του φορολογικού πιστοποιητικού διενεργείται µεν κατά προτεραιότητα φορολογικός έλεγχος από την αρµόδια φορολογική αρχή, επιβάλλεται όµως σε κάθε περίπτωση πρόστιµο από 10.000 έως 100.000 ανάλογα µε τα ακαθάριστα έσοδα που έχουν πραγµατοποιήσει κατά την ελεγχόµενη διαχειριστική περίοδο! Εποµένως ο έλεγχος καθίσταται κατ ουσία υποχρεωτικός για όλες τις ΑΕ και ΕΠΕ που υποχρεούνται στην έκδοση ετήσιου πιστοποιητικού. Η απροθυµία των επιχειρήσεων να υιοθετήσουν τη δυνατότητα του ετήσιου φορολογικού πιστοποιητικού συνδέεται κατά κύριο λόγο µε το υψηλό κόστος του και ειδικότερα τις υψηλές αµοιβές των νόµιµων ελεγκτών και ελεγκτικών γραφείων για τους ελέγχους. Οι αµοιβές αυτές υποτίθεται ότι προσδιορίζονται µε βάση τα δεδοµένα της αγοράς µε ελεύθερη διαπραγµάτευση και εκπίπτονται από τα φορολογητέα έσοδα. Είναι όµως σε όλους γνωστό ότι οι ελεγκτές ζητούν από τις επιχειρήσεις και µάλιστα µε εναρµονισµένες πρακτικές αµοιβή ανάλογη µε αυτή του ελέγχου των οικονοµικών καταστάσεων που δεν είναι κατώτερη των 10.000, ενώ και το ύψος του προστίµου δηµιουργεί οδηγό για τη διαµόρφωση ανάλογης αµοιβής από τους ελεγκτές. Αποτέλεσµα των παραπάνω είναι ο τρόπος και το κόστος εφαρµογής του µέτρου να λειτουργούν αποτρεπτικά για τις επιχειρήσεις, οι οποίες αφενός αδυνατούν, στο πλαίσιο της παρούσας οικονοµικής συγκυρίας και µε προβλήµατα ρευστότητας που απειλούν ακόµη και τη βιωσιµότητα υγιών επιχειρήσεων, να αντιµετωπίσουν το υψηλό κόστος του Ετήσιου 6
Φορολογικού Πιστοποιητικού και αφετέρου, σε περίπτωση που δεν προσφεύγουν στους νόµιµους ελεγκτές και ελεγκτικά γραφεία για τον έλεγχο της οικονοµικής διαχείρισης και τον έλεγχο της φορολογικής συµµόρφωσης, τιµωρούνται εκ προοιµίου µε ένα επαχθές πρόστιµο, πέραν βεβαίως των όσων σε κάθε περίπτωση µπορεί να κληθούν να καταβάλλουν ως αποτελέσµατα του ελέγχου που θα διενεργηθεί (πρόσθετες επιβαρύνσεις, κ.λ.π.). Λαµβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, προτείνουµε την επανεξέταση του θέµατος ώστε να διασφαλισθεί στην πράξη ο προαιρετικός χαρακτήρας του µέτρου καθώς και η αναπροσαρµογή του κόστους για την εφαρµογή του. 4. Mείωση του ποσοστού προβεβαίωσης στο 25% - Φορολογική δικαιοσύνη Η αύξηση του ποσοστού προβεβαίωσης από 25% στο 50% του αµφισβητούµενου κύριου φόρου, πρόσθετου φόρου και λοιπών συµβεβαιουµένων µε αυτόν φόρων και τελών, για την άσκηση προσφυγής στα δικαστήρια για φορολογικές διαφορές είναι υπέρογκη και ουσιαστικά κλείνει το δρόµο προς τη ικαιοσύνη για τις επιχειρήσεις στις οποίες διαπιστώθηκαν κάποιες φορολογικές παραβάσεις, για τις οποίες όµως τελικώς θα αποφανθούν τα διοικητικά δικαστήρια. Πρόκειται για µέτρο που ουσιαστικά στερεί, σε αυτή ιδίως την περίοδο της κρίσης και της µειωµένης ρευστότητας, από τις επιχειρήσεις και τους πολίτες το συνταγµατικά κατοχυρωµένο δικαίωµα προσφυγής στη δικαιοσύνη, καθιστώντας την Ελλάδα χώρα όπου η επιχείρηση είναι στο έλεος των προθέσεων των ελεγκτικών υπηρεσιών χωρίς δικαστική προστασία, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο διαφάνειας και αντικειµενικοποίησης της φορολογίας. Πιστεύουµε ότι το Υπουργείο θα πρέπει να επανεξετάσει τη σχετική διάταξη και να µειώσει ή τουλάχιστον να διατηρήσει την προβεβαίωση του 25%, όπως συνεχίζει να ισχύει για τα πρόστιµα. Το ίδιο θα πρέπει να ισχύσει και για την αύξηση του ποσοστού στη φορολογία ΦΠΑ. Γενικότερα θα πρέπει να γίνει δραστική παρέµβαση όσον αφορά στη φορολογική δικαιοσύνη, δικαιώµατα φορολογουµένων, παραγραφές, εκδίκαση υποθέσεων στα φορολογικά δικαστήρια (χρόνος και προϋποθέσεις), ισοδύναµη αντιµετώπιση κράτους και πολιτών στις µεταξύ τους συναλλαγές. 5. Άµεση επιστροφή υπολοίπου ΦΠΑ στις εξαγωγικές επιχειρήσεις - Συµψηφισµός Μείζον φορολογικό πρόβληµα για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις αποτελούν οι καθυστερήσεις και κατ ουσία το πάγωµα επιστροφής υπολοίπου ΦΠΑ στις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Το πάγωµα του ΦΠΑ συνιστά καίριο πλήγµα στις εξαγωγικές επιχειρήσεις και απειλή της ίδιας της βιωσιµότητας και ανταγωνιστικότητάς τους. Και αυτό γιατί έρχεται να προστεθεί στην ήδη µειωµένη ρευστότητα των επιχειρήσεων, στη τραπεζική ασφυξία και στις συνεχώς αυξανόµενες φορολογικές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων, πολλές από τις οποίες µολονότι έχουν επιτύχει άριστα αποτελέσµατα τα τελευταία δύο χρόνια, κινδυνεύουν µε στάση πληρωµών λόγω της αυξηµένης πλέον χρηµατοδότησής τους, µε ιδιαίτερα αυξηµένα επιτόκια, για να καλύψουν τα οφειλόµενα εκατοµµύρια του ΦΠΑ που ήδη έχουν καταβάλει µετρητά. 7
Ο ΣΕΒΕ τονίζει ότι το πρόβληµα βρίσκεται σε οριακό πλέον επίπεδο και επιδεινώνεται µέρα µε τη µέρα, παρά την χρήση από τις εξαγωγικές επιχειρήσεις του Ειδικού ιπλοτύπου Απαλλαγής (Ε Α) από το ΦΠΑ, αφενός διότι αυτό δεν καλύπτει όλες τις δαπάνες των επιχειρήσεων και αφετέρου διότι και οι προµηθευτές εξαγωγικών επιχειρήσεων έχουν σταµατήσει σε µεγάλο βαθµό να δέχονται Ε Α από τους πελάτες τους εξαγωγείς, καθώς έτσι δυσχεραίνεται η δική τους χρηµατοοικονοµική ρευστότητα και µάλιστα προτιµούν να προµηθεύονται οι ίδιοι πρώτες ύλες από άλλες κοινοτικές χώρες. Απαιτείται λοιπόν άµεση επιστροφή των ήδη οφειλοµένων ποσών ΦΠΑ στους εξαγωγείς αλλά και στις άλλες κατηγορίες που δεν µπορούν να συµψηφίσουν το φόρο (διαφορές συντελεστή, επενδύσεις) και γενικότερα πιστή τήρηση της υποχρέωσης του ηµοσίου για πραγµατικά άµεση επιστροφή του ΦΠΑ µέσω µιας αυτοµατοποιηµένης και τυποποιηµένης διαδικασίας. Ως προς το συµψηφισµό από τις ΟΥ βεβαιωµένων χρεών των επιχειρήσεων και την άρνηση των πρώτων να χορηγούν σε επιχειρήσεις αποδεικτικό ενηµερότητας για είσπραξη απαιτήσεων χωρίς την παρακράτηση του προς είσπραξη ποσού, αν και οι επιχειρήσεις είναι συνεπείς στην καταβολή των προβλεποµένων δόσεων, ζητούµε ο συµψηφισµός να επεκταθεί σε όλο το δηµόσιο και ευρύτερο δηµόσιο τοµέα (όπως λ.χ. επιστροφή ΦΠΑ, ΦΠΑ εισαγωγών, επιδότηση ΟΑΕ, επιδότηση αναπτυξιακών νόµων, υποχρεώσεις προς ΙΚΑ και άλλα ασφαλιστικά ταµεία, φόροι εισοδήµατος, παρακρατούµενοι φόροι, κλπ.), και να αφορά αποκλειστικά βέβαιες και εκκαθαρισµένες απαιτήσεις, εξαιρουµένων σε κάθε περίπτωση των µη ληξιπρόθεσµων. Συµπληρωµατικές προτάσεις του ΣΕΒΕ αναφορικά µε την επιστροφή πιστωτικού υπολοίπου ΦΠΑ είναι οι εξής: α) υνατότητα εκχώρησης απαιτήσεων στις τράπεζες από κατατεθείσες στις ΟΥ αιτήσεις ΦΠΑ για δανειοδότηση επιχειρήσεων µε κεφάλαια κίνησης µε εγγύηση του Ελληνικού ηµοσίου Η τραπεζική δανειοδότηση επιχειρήσεων µε εγγύηση του Ελληνικού ηµοσίου βάσει εκχώρησης απαιτήσεων από ΦΠΑ θα πρέπει να προχωρήσει άµεσα, είτε αυτοτελώς από το Υπουργείο Οικονοµικών, είτε σε συνεργασία µε το ΥΠΑΑ στο πλαίσιο του ΕΤΕΑΝ και του Ταµείου Εξωστρέφειας. β) Προτεραιότητα επιστροφών ΦΠΑ σε αµιγώς εξαγωγικές επιχειρήσεις βάσει Εξαγωγικού Μητρώου ΟΥ Στις επιχειρήσεις που έχουν σχεδόν αµιγώς εξαγωγική δραστηριότητα (ποσοστό εξαγωγών επί του κύκλου εργασιών προς προσδιορισµό) προτείνουµε ο ΦΠΑ να επιστρέφεται κατά προτεραιότητα, βάσει ενός Μητρώου που θα καταρτιστεί από τις οικείες ΟΥ. Οι επιχειρήσεις αυτές, αντίθετα µε εκείνες που πραγµατοποιούν περιστασιακές εξαγωγές, έχουν αναπτύξει συστηµατική και κατά κανόνα αξιόπιστη εξαγωγική δραστηριότητα και έχουν επανειληµµένα ελεγχθεί από τις υπηρεσίες του υπουργείου, στερούνται όµως της δυνατότητας συµψηφισµού ΦΠΑ, εποµένως έχουν µεγαλύτερη ανάγκη επιστροφών. γ) Άµεση επιστροφή του ΦΠΑ µε κατάθεση από τις εξαγωγικές επιχειρήσεις ισόποσης εγγυητικής επιστολής στις ΟΥ Προτείνουµε οι επιχειρήσεις που συνεχίζουν να έχουν τη δυνατότητα έκδοσης εγγυητικών από τις τράπεζες να καταθέτουν µε την αίτησή τους στις ΟΥ για επιστροφή ΦΠΑ ισόποση εγγυητική επιστολή, η οποία θα τις επιστρέφεται µετά την ολοκλήρωση του ελέγχου. Τονίζουµε ότι προϋπόθεση στην υιοθέτηση µιας τέτοιας ρύθµισης, αποτελεί η πρόβλεψη η έκδοση της σχετικής εγγυητικής να γίνεται µε χαµηλά τέλη, ώστε να υπάρξουν οι 8
µικρότερες δυνατές επιβαρύνσεις για τις επιχειρήσεις. Η πρόταση αυτή διασφαλίζει πλήρως τα συµφέροντα του ηµοσίου και ανακουφίζει τις επιχειρήσεις, που λόγω των καθυστερήσεων, κινδυνεύουν από υγιείς να γίνουν προβληµατικές. 6. Αντιµετώπιση των προβληµάτων στις ενδοκοινοτικές συναλλαγές των επιχειρήσεων (ιδίως της Βόρειας Ελλάδας µε χώρες νέα µέλη της ΕΕ) στο πλαίσιο αντιµετώπισης της φοροδιαφυγής στον κοινοτικό ΦΠΑ Ο ΣΕΒΕ σαφώς καταδικάζει τις εικονικές ενδοκοινοτικές συναλλαγές και τους εµπλεκόµενους σε αυτές που συνεπάγονται φοροδιαφυγή και απώλεια εσόδων του ηµοσίου, αλλά πλήττουν και την υγιή επιχειρηµατικότητα, το ενδοκοινοτικό εµπόριο και δηµιουργούν αθέµιτο ανταγωνισµό µεταξύ αξιόπιστων και µη ελληνικών επιχειρήσεων. Λόγω της γειτνίασης της Βόρειας Ελλάδας µε τις νέες χώρες µέλη της ΕΕ είναι πολύ συχνές οι ενδοκοινοτικές συναλλαγές µε τις χώρες αυτές. Σε αυτές όµως τις συναλλαγές δηµιουργούνται, χωρίς καµία ευθύνη των ελληνικών επιχειρήσεων, προβλήµατα ως προς τον ΦΠΑ. Η παρέµβαση του ΣΕΒΕ αφορά τις συναλλαγές αξιόπιστων εξαγωγικών επιχειρήσεων που, παρά το ότι λαµβάνουν κάθε δυνατό µέτρο (έλεγχος µέσω Internet της ύπαρξης και των στοιχείων της ξένης επιχείρησης κατά τη στιγµή της φόρτωσης, επαλήθευση από το Τµήµα VIES του ΥΠΟΙΟ, τιµολόγια, φορτωτικές µε αποδείξεις παραλαβής από τον πελάτη, καταβολή τιµήµατος µέσω τράπεζας, κ.λ.π.) ώστε να είναι καλυµµένες, βρίσκονται εµπλεκόµενες χωρίς καµία υπαιτιότητα, λόγω µη δηλώσεων των συναλλαγών εκ µέρους των επιχειρήσεων των άλλων κρατών µελών ή λόγω λαθών όσον αφορά σε δηλωθέντα στοιχεία (επωνυµία, ΑΦΜ/ΦΠΑ, κ.λ.π.) ή λόγω µη διαγραφής προβληµατικών επιχειρήσεων (υπό πτώχευση, κ.λ.π.) από το σύστηµα VIES. Στο πλαίσιο αυτό και της νέας πολιτικής της ΕΕ για την καταπολέµηση της φοροδιαφυγής στο ΦΠΑ, ο ΣΕΒΕ ζητά µέτρα για την προστασία των αξιόπιστων ελληνικών επιχειρήσεων που βρίσκονται εµπλεκόµενες σε τέτοιες υποθέσεις µε σοβαρές επιπτώσεις για τις ίδιες (καθυστερήσεις σε χρόνο, κόστος, προσπάθεια συγκέντρωσης πρόσθετων δικαιολογητικών από τις ξένες επιχειρήσεις και φορολογικές αρχές, πρόσθετη απασχόληση προσωπικού, µείωση ρευστότητας, κίνδυνο συνεπειών λόγω εικαζόµενης εικονικότητας στοιχείων, κ.λ.π.). Το πρόβληµα που θα πρέπει να αντιµετωπιστεί αποτελεσµατικά από το Υπουργείο Οικονοµικών, γίνεται επιτακτικότερο στην χώρα µας, διότι, στις περιπτώσεις που δοθεί σχετική εντολή, ο έλεγχος καθυστερεί σηµαντικά, λόγω της ανεπάρκειας των ελεγκτικών µηχανισµών, οπότε οι επιπτώσεις είναι ακόµη µεγαλύτερες. 7. Αύξηση ποσοστού επισφαλειών (άρθρο 31.1 περ. θ του ΚΦΕ) Μείωση αποδεικτικών στοιχείων για τον χαρακτηρισµό µιας απαίτησης ως οριστικά ανεπίδεκτης είσπραξης Ο ΣΕΒΕ ζητά να εισαχθεί ρύθµιση για την αύξηση του ποσοστού επισφαλειών των επιχειρήσεων, καθώς θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι ιδιαίτερα αυξηµένες, λόγω της διεθνούς και εσωτερικής οικονοµικής κρίσης, επισφάλειες και οι πραγµατικές ανάγκες των επιχειρήσεων. Το ισχύον ποσοστό του 0,5% δεν καλύπτει παρά ένα µικρό µόνο µέρος των εν λόγω επισφαλειών. Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα σε αυτή την εξαιρετικά δυσµενή συγκυρία, είναι περισσότερο ευάλωτες σε επισφάλειες. Σε αυτό συµβάλλει η αντικειµενική δυσκολία για έκδοση τελεσίδικων δικαστικών αποφάσεων στο εξωτερικό αλλά και η µη προσφυγή στη δικαστική οδό στην ξένη χώρα για εµπορικές απαιτήσεις χαµηλού κόστους. Προτείνεται η εφαρµογή αυξηµένου συντελεστή 3% αντί για 0,5% για τον υπολογισµό των προβλέψεων και για όσο χρόνο διαρκεί η οικονοµική κρίση και τα 9
προβλήµατα ρευστότητας της ελληνικής οικονοµίας. Επίσης, στις περιπτώσεις προσφυγών στη δικαιοσύνη να αναγνωρίζεται και να εκπίπτει η επισφαλής απαίτηση από τα ακαθάριστα έσοδα, µε το αποτέλεσµα της πρωτόδικης απόφασης και όχι µε την εξάντληση των ένδικων µέσων (Εφετείο, Συµβούλιο της Επικρατείας κλπ). Παράλληλα µε την προτεινόµενη αύξηση του ποσοστού για διενέργεια πρόβλεψης για επισφαλείς απαιτήσεις, θα µπορούσε να λειτουργήσει και η µείωση περιορισµός των «αποδεικτικών» στοιχείων που απαιτούνται προκειµένου µια απαίτηση να θεωρηθεί οριστικά ανεπίδεκτη εισπράξεως και να διαγραφεί. Ειδικά όταν αυτή η απαίτηση αφορά σε πελάτη χρεώστη εξωτερικού για τον οποίο η συγκέντρωση στοιχείων είναι ακόµη πιο δυσχερής. 8. Κατάργηση της εισφοράς 0,6% για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις Προτείνουµε κατάργηση της εισφοράς 0,6% του Ν. 128/75, τουλάχιστον για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις, η οποία σήµερα επιβαρύνει το επιτόκιο χορηγήσεων. Από την κατάργηση της εισφοράς αυτής θα επωφεληθούν οι δανειολήπτες και αντίστοιχα η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, συµπεριλαµβανοµένων και των πιστωτικών ιδρυµάτων, καθώς η επιβολή του δηµιουργεί συνθήκες άνισου ανταγωνισµού εις βάρος των ελληνικών τραπεζών. Αντίστοιχη ρύθµιση είχε γίνει στο παρελθόν για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις ως προς τον Ειδικό Φόρο Τραπεζικών Εργασιών (ΕΦΤΕ). 9. Επαναφορά του κινήτρου της φορολογικής απαλλαγής για δαπάνες εξαγωγών ύψους 2% επί του συνόλου των εξαγωγών χωρίς παραστατικά, ρύθµιση που διευκόλυνε τις εξαγωγικές επιχειρήσεις και ανταποκρινόταν στις ιδιαιτερότητές τους και θα πρέπει να επανέλθει, µε συγκεκριµενοποίηση των σχετικών δαπανών και εφαρµογή του µέτρου τουλάχιστον για τις συναλλαγές µε τρίτες χώρες, ώστε να είναι κατά το δυνατό συµβατή µε τους κανόνες ανταγωνισµού της ΕΕ. 10. Μείωση Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στη βιοµηχανία Η συµπερίληψη (άρθρο 36) στο Ν.3986/11 «Επείγοντα Μέτρα Εφαρµογής Μεσοπρόθεσµου Πλαισίου ηµοσιονοµικής Πολιτικής 2012-2015» επιβολής Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) 1,5 ευρώ/gigajoule στο φυσικό αέριο, δεκαπλάσιο από το ελάχιστο ύψος που προβλέπει η σχετική οδηγία, τη στιγµή που τα περισσότερα κράτη της ΕΕ δεν επιβάλουν ΕΦΚ στις βιοµηχανίες τους ή επιβάλλουν το ελάχιστο της οδηγίας (0,15 ευρώ/gigagoule), έχει προκαλέσει την έντονη δυσαρέσκεια του συνόλου της επιχειρηµατικής κοινότητας. Παράλληλα αυξάνεται κατακόρυφα ο ΕΦΚ πετρελαίου. Πρόκειται για ένα φοροεισπρακτικό και αντιαναπτυξιακό και µέτρο που επιβαρύνει την παραγωγική διαδικασία και επιφέρει πλήγµα στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονοµίας, ακυρώνει την εξαγωγική προσπάθεια των επιχειρήσεων και θα οδηγήσει σε κλείσιµο επιχειρήσεων και απώλεια θέσεων εργασίας. Ο ΣΕΒΕ κρίνει ότι το µέτρο αυτό θα αποτελέσει άλλο ένα ισχυρό αντικίνητρο για τη δραστηριότητα µεγάλου πλήθους παραγωγικών και µεταποιητικών µονάδων, που «καταδικάζονται» λόγω της επιλογής τους να εκσυγχρονιστούν και να γίνουν πιο φιλικές προς το περιβάλλον, υιοθετώντας «πράσινες» πρακτικές. Ήδη το ενεργειακό κόστος µε τις διαδοχικές αυξήσεις της τιµής του φυσικού αερίου έχει αυξηθεί υπέρµετρα και η οποιαδήποτε επιπλέον αύξηση θα έχει καταστροφικά αποτελέσµατα στην ανταγωνιστικότητα ιδίως των ενεργοβόρων βιοµηχανιών. 10
Σε µία περίοδο, όπου έχει καταστεί σαφές από το σύνολο του πολιτικού κόσµου ότι η ανάκαµψη της ελληνικής οικονοµίας µπορεί να επέλθει µόνο µέσα από την αύξηση της εγχώριας παραγωγής, την ενίσχυση των εξαγωγών και την υποκατάσταση των εισαγωγών, είναι αδιανόητο αντί να γίνεται άρση των αντικινήτρων - να αυξάνεται το ενεργειακό κόστος και δηµιουργούνται συνεχώς νέα προσκόµµατα στη δραστηριότητα των επιχειρήσεων. 11. Άµεση επιστροφή Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης Καυσίµων σε δικαιούχους εξαγωγείς Με το Ν. 2861/1954 θεσπίστηκε, για την ενίσχυση της εξαγωγικής δραστηριότητας των ελληνικών επιχειρήσεων, η επιστροφή στον εξαγωγέα των δασµών και φόρων των πρώτων και βοηθητικών υλών και καυσίµων, υγρών και στερεών, που χρησιµοποιούνται για την παραγωγή των εξαγοµένων προϊόντων (όπου οι ύλες και τα καύσιµα υπεισέρχονται στο κόστος FOB των προϊόντων για να γίνουν µερικώς ανταγωνιστικά). Η συγκεκριµένη διαδικασία που ισχύει πλέον µόνο για εξαγωγές (και όχι για ενδοκοινοτικές παραδόσεις) διεκπεραιώνεται για το σύνολο των επιχειρήσεων της Βόρειας Ελλάδας από το πρώην Γ Τελωνείο Θεσσαλονίκης (νυν Α Τελωνείο Θεσσαλονίκης Εισαγωγών-Εξαγωγών). Σήµερα η όλη διαδικασία, η οποία είναι πολύ γραφειοκρατική, καθυστερεί σηµαντικά, κυρίως λόγω ελλείψεων στο προσωπικό του συγκεκριµένου τµήµατος του Τελωνείου που είναι αρµόδιο για τη σχετική διαδικασία, µε αποτέλεσµα να δηµιουργούνται σοβαρά προβλήµατα ρευστότητας στις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Οι επιστροφές αρχικά πραγµατοποιούνταν εντός τριµήνου, ενώ σήµερα φθάνουν και υπερβαίνουν κατά πολύ τον ένα χρόνο, ενώ η κατάσταση έχει επιδεινωθεί µε την άτυπη «στάση πληρωµών» του ηµοσίου, λόγω της κρίσιµης δηµοσιονοµικής κατάστασης της χώρας. Για την επίλυση του προβλήµατος αυτού και πέρα από το θέµα της ενίσχυσης του τµήµατος επιστροφών σε προσωπικό, ο ΣΕΒΕ προτείνει: εκσυγχρονισµό, απλούστευση, τυποποίηση και συντόµευση της όλης διαδικασίας επαναφορά της δυνατότητας προκαταβολικής επιστροφής καθιέρωση δεσµευτικού χρόνου επιστροφής 11.1. Η διαδικασία χρήζει απλούστευσης και τυποποίησης ώστε να είναι σαφές και εκ των προτέρων γνωστό στις επιχειρήσεις ποια είναι ακριβώς τα δικαιολογητικά που θα πρέπει να προσκοµίζουν στο τελωνείο και να υποδεικνύονται τα έντυπα που ζητά το τελωνείο (υπόδειγµα αίτησης, υπόδειξη του προσώπου που θα πρέπει να την υποβάλλει, τύπος κατάστασης τιµολογίων, θεώρηση ή µη τιµολογίων, κ.λ.π.). Επίσης θα πρέπει να εξεταστεί αν και ποιο µέρος της διαδικασίας θα µπορούσε να διεκπεραιώνεται ηλεκτρονικά ώστε να περιοριστεί η γραφειοκρατία και να µειωθεί ο χρόνος απασχόλησης τόσο του προσωπικού των επιχειρήσεων όσο και των τελωνειακών. Αυτό θα διευκόλυνε και τις επιχειρήσεις στις οποίες ο τόπος παραγωγικής και εξαγωγικής δραστηριότητας δεν ταυτίζεται µε εκείνο του λογιστηρίου, οπότε έτσι θα αποφευχθεί η διακίνηση εγγράφων που και χρονοβόρα και κοστοβόρα είναι, και κινδύνους απώλειας ενέχει. Σήµερα παρατηρείται το φαινόµενο να ζητούνται εκ των υστέρων πρόσθετα δικαιολογητικά που έχουν µάλιστα ήδη ελεγχθεί από το τελωνείο όπως τα δελτία αποστολής, αλλά και να απαιτούνται αλλαγές στον τρόπο προσκόµισης των δικαιολογητικών που δεν είναι ουσιαστικές (πχ συγκεκριµένη γραµµογράφηση στις καταστάσεις των τιµολογίων µε στοιχεία αριθµό τιµολογίου-ηµεροµηνία-προµηθευτής-ποσότητα, ενώ οι επιχειρήσεις είχαν 11
καταθέσει κατάσταση µε τα ίδια στοιχεία αλλά διαφορετική σειρά: ηµεροµηνίαπροµηθευτής-αριθµός τιµολογίου-ποσότητα ή συγκεκριµένος τρόπος τοποθέτησης ή συρραφής των δικαιολογητικών ή θέση στην οποία θα πρέπει να τίθεται µια σφραγίδα). Αυτό το πισωγύρισµα δηµιουργεί πρόσθετη καθυστέρηση και επιβάρυνση στις επιχειρήσεις που θα πρέπει να απασχολούν, πολλές φορές άσκοπα, το προσωπικό του λογιστηρίου, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται. 11.2. Επαναφορά της δυνατότητας προκαταβολικής επιστροφής (δυνατότητα των εξαγωγέων να λαµβάνουν προκαταβολικά όλο ή µέρος του ποσού της επιστροφής) που προβλεπόταν στο άρθρο 5 του Ν.. 4002/59 και καταργήθηκε το 2002. Η δυνατότητα αυτή θα διευκολύνει σηµαντικά τη ρευστότητα των εξαγωγικών επιχειρήσεων, ιδίως αυτή την περίοδο της κρίσης που απειλείται η ίδια η βιωσιµότητά τους. 11.3. εσµευτικός χρόνος επιστροφής: θα πρέπει στο όποιο νέο θεσµικό πλαίσιο της διαδικασίας επιστροφών να προβλεφθεί δεσµευτική προθεσµία εντός της οποίας θα πρέπει να πραγµατοποιείται η επιστροφή. 12. απάνες επιχειρήσεων - Αναγνώριση πρόσθετου ποσού για δαπάνες έρευνας και τεχνολογίας Η πρόσθετη έκπτωση για το λογιστικό προσδιορισµό του καθαρού εισοδήµατος των επιχειρήσεων των δαπανών επιστηµονικής και τεχνολογικής έρευνας από τα καθαρά κέρδη των επιχειρήσεων (άρθρο 31.1.ια.εδ. 3-7 ΚΦΕ) παρατάθηκε µέχρι 31.12.2014. Η έκπτωση αυτή αποτελεί σηµαντικό φορολογικό κίνητρο για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις, καθώς η έρευνα και η καινοτοµία συνιστούν καθοριστικές παραµέτρους της διεθνούς ανταγωνιστικότητάς τους. Πέρα από το αίτηµα για περαιτέρω παράταση του µέτρου, το οποίο θα πρέπει να έχει µακροχρόνια διάρκεια, για να µπορούν οι επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε µακροπρόθεσµο στρατηγικό σχεδιασµό, προτείνουµε: α) να καταργηθεί η προϋπόθεση για την έκπτωση από τα καθαρά κέρδη οι εν λόγω δαπάνες να πρέπει να αυξάνονται. Σύµφωνα µε την ισχύουσα διάταξη, µόνο εφόσον οι δαπάνες υπερβαίνουν µέσα στη χρήση, το µέσο όρο των αντίστοιχων δαπανών που πραγµατοποιήθηκαν τις δύο προηγούµενες χρήσεις, αφαιρείται από τα καθαρά κέρδη επιπλέον ποσοστού πενήντα τοις εκατό (50%) των δαπανών αυτών που πραγµατοποιήθηκαν στη χρήση. Η ενίσχυση της έρευνας δεν πρέπει να γίνεται µόνο αν οι δαπάνες γι αυτή αυξάνονται και υπερβαίνουν το µέσο όρο των δύο προηγούµενων ετών. To αίτηµα αυτό ενισχύεται και από το γεγονός ότι, λόγω της δυσµενούς οικονοµικής συγκυρίας που µαστίζει τις περισσότερες επιχειρήσεις στην χώρα µας, όπου οι περισσότερες από αυτές είναι αναγκασµένες να περικόπτουν δαπάνες, µη εξαιρουµένων, δυστυχώς, των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης. β) να διευρυνθεί η έννοια των δαπανών έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης ώστε σε αυτές να συµπεριληφθούν οι παρακάτω δαπάνες που είναι αναπόσπαστο µέρος της διαδικασίας έρευνας και τεχνολογίας: απόκτηση και διατήρηση σηµάτων συµµόρφωσης: οι δαπάνες απόκτησης και διατήρησης σηµάτων συµµόρφωσης που συνδέονται άµεσα µε τις δαπάνες επιστηµονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης έχει διευκρινιστεί από το ΥΠΟΙΟ (ΠΟΛ 1106/24.07.08) ότι εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων, θα πρέπει 12
όµως να υπαχθούν και στις δαπάνες επιστηµονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης που εκπίπτουν από τα καθαρά κέρδη των επιχειρήσεων εργαστηριακές δοκιµές από αναγνωρισµένα εργαστήρια έξοδα κατοχύρωσης πνευµατικής/βιοµηχανικής ιδιοκτησίας έξοδα για έρευνες αγοράς γ) να µη περικόπτονται από τη Γενική Γραµµατεία Έρευνας και Τεχνολογίας δαπάνες που αφορούν υποχρεώσεις των επιχειρήσεων από την ίδια συµµετοχή σε ερευνητικά έργα ή προγράµµατα που συγχρηµατοδοτούνται από το ηµόσιο ή την Ευρωπαϊκή Ένωση ή διεθνείς οργανισµούς (σχετ. ΠΟΛ 1228/02 του Υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών στην οποία, µε βάση την υπ'αριθ. 12962/87 Απόφαση του Υπουργού Βιοµηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας, ως δαπάνες επιστηµονικής και τεχνολογικής έρευνας εκπεστέες από το εισόδηµα των επιχειρήσεων χαρακτηρίζονται οι δαπάνες που αφορούν υποχρεώσεις της επιχείρησης από την ίδια συµµετοχή σε ερευνητικά έργα ή προγράµµατα που συγχρηµατοδοτούνται από το ηµόσιο ή την Ευρωπαϊκή Ένωση ή διεθνείς οργανισµούς). 13. ιεύρυνση εκπιπτόµενων επιχειρηµατικών δαπανών: (α) Τα έξοδα µετακίνησης και συντήρησης (καύσιµα, επισκευές, µισθώµατα, αποσβέσεις) των επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης, τα οποία κατέχουν οι επιχειρήσεις είτε ως ιδιοκτησία είτε µέσω µίσθωσης (χρηµατοδοτικής ή λειτουργικής), εκπίπτουν από το ακαθάριστο εισόδηµα αυτών µόνο κατά ποσοστό εξαρτώµενο από τον κυβισµό του Ε.Ι.Χ.. Θεωρούµε ότι το συγκεκριµένο µέτρο µη αναγνώρισης του συνόλου της δαπάνης, αποτελεί οικονοµικό, φορολογικό, αλλά και ταµειακό πλήγµα για τις επιχειρήσεις, οι οποίες πραγµατοποιούν τα συγκεκριµένα έξοδα στα πλαίσια της φυσιολογικής και παραγωγικής τους δράσης και λειτουργίας, αλλά δεν έχουν το δικαίωµα να τα εκπέσουν εξολοκλήρου φορολογικά. Το συγκεκριµένο πρόβληµα είναι πολύ πιο έντονο σε επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν «στόλο» επιβατικών αυτοκινήτων, ο οποίος εξυπηρετεί βασικές ανάγκες καθώς χρησιµοποιείται από τους πωλητές της εταιρίας. Στη συγκεκριµένη περίπτωση, η συνδεόµενη µε το µεταφορικό µέσο δαπάνη δεν είναι πια µία απλή διοικητική δαπάνη διαθέσεως, αλλά µία πολύ σηµαντική και απαραίτητη για την λειτουργία και την εξυπηρέτηση των σκοπών της επιχείρησης «παραγωγική» δαπάνη. Η θέσπιση λοιπών άλλων πιο «λογικών» και αντικειµενικών κριτηρίων για την έκπτωση ή µη των συγκεκριµένων δαπανών και όχι η εφαρµογή απρόσωπων και κοινών για όλους ποσοστών, θα βοηθούσε τόσο στην φορολογική ελάφρυνση των επιχειρήσεων όσο και στην αποφυγή της φοροδιαφυγής, η οποία συντελείται τώρα όταν οι επιχειρήσεις εκπίπτουν το σύνολο των συγκεκριµένων δαπανών, παρά το ότι µε το ισχύον φορολογικό σύστηµα δεν έχουν αυτό το δικαίωµα. (β) Τα έξοδα κινητής τηλεφωνίας, τα οποία εκπίπτουν κι αυτά µε περιορισµούς, αποτελούν πια µία βασικότατη δαπάνη για τις επιχειρήσεις και θα έπρεπε να επανεξεταστούν οι όροι και οι περιορισµοί στην έκπτωσή τους από το φορολογητέο εισόδηµα, για τους ίδιους λόγους φορολογικής ελάφρυνσης και αποφυγής της φοροδιαφυγής που αναφέρονται ανωτέρω. (γ) Σηµαντικότατη «δαπάνη» µη ταµειακή για τις επιχειρήσεις είναι και οι ετήσιες αποσβέσεις των παγίων στοιχείων τους. Οι αποσβέσεις και πολλές φορές η διενέργεια υπεραποσβέσεων, έχει λειτουργήσει στο παρελθόν ευεργετικά 13
όσον αφορά στην επενδυτική δράση των επιχειρήσεων. Ως εκ τούτου, µία πρόταση για αλλαγή του τρόπου υπολογισµού των αποσβέσεων, θα πρέπει να περάσει µέσα από το φίλτρο της αναγκαιότητας και της χρησιµότητας. Εξάλλου ας µην ξεχνάµε ότι, µία µελλοντική υποχρεωτική ή οικειοθελής εφαρµογή των ιεθνών Λογιστικών Προτύπων από το σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων, θα οδηγήσει από µόνη της στην εφαρµογή νέων κανόνων υπολογισµού των αποσβέσεων. Οι αποσβέσεις υπολογίζονται βάσει των συντελεστών που έχουν ορισθεί από το Προεδρικό ιάταγµα 299/2003. Σίγουρα η δυνατότητα επιλογής συντελεστή απόσβεσης µεταξύ ενός υψηλού και ενός χαµηλού όπως αυτοί ορίζονται από το Π.. 299/2003 δίνει µία ελαστικότητα στις επιχειρήσεις και την δυνατότητα να ξεφύγουν από την απόλυτη οµαδοποίηση που ίσχυε βάσει του προηγούµενου Π.. 100/1998, που ανεξάρτητα από το είδος της επιχείρησης και την χρήση του παγίου όριζε ένα συντελεστή απόσβεσης για κάθε οµάδα παγίων. Και πάλι όµως, η υιοθέτηση ενός συστήµατος αποσβέσεων που θα χαρακτηρίζεται από αντικειµενικότητα και θα δίνει στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να αποσβένουν τα πάγιά τους βάσει της πραγµατικής τους χρήσης, αξίας και χρησιµότητας, θα βοηθούσε στην «εξυγίανση» των Οικονοµικών Καταστάσεων και στην εξαγωγή ενός πιο ειλικρινούς και πραγµατικού φορολογικού αποτελέσµατος (κέρδους ή ζηµίας). Φυσικά ένα τέτοιο σύστηµα υπολογισµού των αποσβέσεων θα πρέπει να συνοδεύεται από τις ασφαλιστικές δικλείδες και κανόνες που θα εξασφαλίσουν την ορθή και νόµιµη χρήση του από τις επιχειρήσεις και που δε θα επιτρέψουν να γίνει όργανο φοροδιαφυγής µέσω της δηµιουργίας υπερβολικών εικονικών δαπανών απόσβεσης, ή της δηµιουργίας ψευδών κερδών µέσω της διενέργειας µικρότερων από τις ορθές αποσβέσεις. (δ) ηµοτικό Τέλος ιαφήµισης 2%: σύµφωνα µε τον Νόµο 2880/2001 (ΦΕΚ 9/30.1.2001, τ. Α'), το ηµοτικό Τέλος ιαφήµισης ορίσθηκε σε ποσοστό 2% υπολογιζόµενο επί της πραγµατοποιηθείσας δαπάνης διαφήµισης. Αντιλαµβάνεστε ότι τόσο οι συγκεκριµένες δαπάνες, όσο και το αναλογούν τέλος διαφήµισης, για την πλειοψηφία των επιχειρήσεων, ανέρχονται σε σηµαντικά ποσά. H απόδοση δε του τέλους, γίνεται πάντοτε από τον διαφηµιζόµενο, µέχρι τη λήξη προθεσµίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήµατος. H καταβολή πραγµατοποιείται σε οποιοδήποτε γραφείο του Tαµείου Παρακαταθηκών και ανείων λειτουργεί σε ηµόσια Oικονοµική Yπηρεσία (.O.Y.) και αποδεικνύεται µε την παροχή ανάλογου παραστατικού στοιχείου (διπλότυπου). Σε περίπτωση όµως εκπρόθεσµης απόδοσης των οφειλόµενων τελών, οι σχετικές δαπάνες διαφήµισης δεν αναγνωρίζονται ως εκπεστέες από τα ακαθάριστα έσοδα. ηλαδή, τα ποσά των δαπανών που υπόκεινται σε τέλος διαφηµίσεων υπέρ δήµων και κοινοτήτων δεν αναγνωρίζονται ως δαπάνη της διαφηµιζόµενης επιχείρησης, αν δεν αποδεικνύεται µέχρι τη λήξη προθεσµίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήµατος η καταβολή του τέλους που αναλογεί µε τριπλότυπο είσπραξης του οικείου δήµου ή κοινότητας. Σηµαντική διευκόλυνση για τις επιχειρήσεις θα ήταν, σε περίπτωση εκπρόθεσµης καταβολής του τέλους 2%, να υπολογίζονται µεν προσαυξήσεις ανάλογα µε την καθυστέρηση (κάτι που τώρα δεν γίνεται), να µην χάνεται όµως το δικαίωµα έκπτωσης των συγκεκριµένων διαφηµιστικών δαπανών, καθώς είναι κατανοητό ότι η «ζηµία» από τις προσαυξήσεις θα είναι σαφώς µικρότερη από την αντίστοιχη της µη αναγνώρισης των δαπανών διαφήµισης ως εκπεστέες από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης. 14
14. Μείωση ποσοστού προκαταβολής φόρου εισοδήµατος Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων, η µείωση του ποσοστού της προκαταβολής φόρου εισοδήµατος επόµενης χρήσης, θα µπορούσε να παίξει ένα επικουρικό ρόλο. 15. Κατάργηση του ΦΑΠ στα ακίνητα που χρησιµοποιούνται για τη λειτουργία της επιχείρησης Κρίνεται απαραίτητη η κατάργηση του ΦΑΠ στα ακίνητα που χρησιµοποιούνται για τη λειτουργία της επιχειρήσεις (παραγωγή, τυποποίηση, αποθήκευση, κ.λ.π.), ο οποίος επιβαρύνει σηµαντικά τις επιχειρήσεις πλήττοντας την ανταγωνιστικότητά τους. 16. Αποποινικοποίηση και εξαίρεση από τις διατάξεις του νόµου για Νοµιµοποίηση Εσόδων από Παράνοµες ραστηριότητες, των αναλήψεων από µέλη του.σ. ποσών από τα διαθέσιµα της εταιρίας για επιχειρηµατικούς σκοπούς Θα πρέπει να εξεταστεί το θέµα της «αποποινικοποίησης» και εξαίρεσης από τις διατάξεις του νόµου για Νοµιµοποίηση Εσόδων από Παράνοµες ραστηριότητες, των αναλήψεων από µέλη του.σ. ποσών από τα διαθέσιµα της εταιρίας, όταν βέβαια οι αναλήψεις αυτές αποδεδειγµένα χρησιµοποιούνται για επιχειρηµατικούς σκοπούς της επιχείρησης. Μία τέτοια εξαίρεση θεωρούµε θα διευκόλυνε σηµαντικά την επιχειρηµατική δράση, καθώς θα απελευθέρωνε τους επιχειρηµατίες τόσο από τον φόβο παραβάσεων του ανωτέρω νόµου όσο και αντίστοιχων του Εµπορικού Νόµου 2190/1920. 17. Καθιέρωση µαχητού τεκµηρίου στις περιπτώσεις που ελληνική επιχείρηση πωλεί σε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο ή νοµική οντότητα, µε έδρα σε κράτος µη συνεργάσιµο ή µε προνοµιακό φορολογικό καθεστώς, αγαθά σε τιµή κατώτερη από αυτή στην οποία πωλεί τα ίδια εµπορεύµατα σε ηµεδαπή ή αλλοδαπή επιχείρηση. Με την ισχύουσα νοµοθεσία η χαµηλή τιµή δεν αναγνωρίζεται και η επιπλέον διαφορά, που προκύπτει προστίθεται στα ακαθάριστα έσοδα της ελληνικής επιχείρησης χωρίς τη δυνατότητα ανταπόδειξης (αµάχητο τεκµήριο). 18. Μείωση ΦΠΑ σε είδη σίτισης Η αύξηση του ΦΠΑ σε είδη σίτισης αποτελεί ένα ακόµη πλήγµα σε ένα από τα πλέον εξαγώγιµα «προϊόντα» της χώρας µας, τον τουρισµό. Αντίθετα, η ενίσχυση του τουρισµού και των τουριστικών επενδύσεων θα έπρεπε να είναι βασικότατος στόχος ενός νέου φορολογικού σχεδιασµού. 15