ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΟΛΑΡΙΟ, Του Αριστείδη Τερζή Κατά τους ατέλειωτους μήνες που διήρκησε το σκάνδαλο Watergate ο αμερικανικός λαός έγινε μάρτυρας του εξής φαινομένου : -Τα ΜΜΕ έφερναν στο φως της δημοσιότητας άλλη μία «αμαρτία» του Λευκού Οίκου (Νίξον) - Ο Λευκός Οίκος το διέψευδε μετά βδελυγμίας - Τα ΜΜΕ δημοσίευαν επιπλέον στοιχεία για την «αμαρτία» -Ο Λευκός Οίκος παραδέχονταν την ενοχή του. Τότε κυκλοφόρησαν στους κύκλους των ακτιβιστών οι δύο αρχές της πολιτικής γνωστές ως The Watergate Principles. Η πρώτη έλεγε : Μη πιστεύετε τίποτε έως ότου διαψευστεί επίσημα. Τους τελευταίους μήνες δεν περνάει μέρα, χωρίς τους Μπους, Μπλερ και τις κλίκες τους να διαψεύδουν ότι ο «πόλεμος» (σφαγή) κατά του Ιράκ είναι για το πετρέλαιο. Άρα μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως είναι για το πετρέλαιο. Όμως, το πετρέλαιο είναι στο φόντο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής εδώ και πενήντα χρόνια και δεν είναι η άμεση αιτία του «πολέμου». Θα ισχυριστούμε ότι η σφαγή του Ιράκ γίνεται για να διατηρηθεί η ηγεμονία του δολαρίου και ότι το πετρέλαιο του Ιράκ είναι το εργαλείο (χωρίς καθόλου να υποτιμούμε το οτι το πετρέλαιο είναι σημαντικότατο εργαλείο και για την εξάπλωση και διατήρηση της αμερικανικής αυτοκρατορίας). Σήμερα η ηγεμονία του δολαρίου δεν δικαιολογείται με οικονομικά κριτήρια. Οι λόγοι είναι πολλοί, μεταξύ των οποίων και οι εξής : 1. Το έλλειμμα των εμπορικών συναλλαγών (ΕΕΣ) των ΗΠΑ είναι 450 δις δολάρια ετησίως δηλαδή το 5% του ΑΕΠ. 2. Το εξωτερικό χρέος της Αμερικής βρίσκεται στα 2.7 τρις δολάρια δηλαδή περίπου το 30% του ΑΕΠ. Είναι αξιοσημείωτο ότι πριν από 15 χρόνια το εξωτερικό χρέος ήταν μηδέν. 3. Αν το ΕΕΣ παραμείνει σε αυτά τα επίπεδα σε δέκα χρόνια το εξωτερικό χρέος θα είναι το 50% του ΑΕΠ. 4. Αν στο εξωτερικό χρέος προσθέσουμε και το εσωτερικό χρέος φθάνουμε στο αστρονομικό Εθνικό χρέος των ΗΠΑ 6.3 τρις δολάρια δηλαδή το 60% του ΑΕΠ (The Observer 26/1/03).
5. Υπάρχουν σοβαρές δομικές στρεβλώσεις στην οικονομία διότι κυβέρνηση και πολίτες δεν αποταμιεύουν. Αντίθετα, συνεχώς δανείζονται από τους ξένους οι οποίοι μέχρι τώρα ήταν πρόθυμοι να αγοράζουν τα ομόλογα των ΗΠΑ. 6. Περισσότερα από τα μισά δολάρια που κυκλοφορούν βρίσκονται στην κατοχή των ξένων. Κανονικά, μία οικονομία με τέτοια χαρακτηριστικά και ένα εθνικό χρέος να καλπάζει θα αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα διότι οι επενδυτές θα είχαν τρομοκρατηθεί, θα άρχιζαν να αποσύρουν τις επενδύσεις τους και οι τράπεζες θα έκλειναν τον κρουνό των δανείων. Αν αυτή η οικονομία ανήκε σε κράτος του Τρίτου Κόσμου θα αναγκάζονταν να στραφεί προς το ΔΝΤ και την ΔΤ τα οποία γνωρίζουμε πολύ καλά τι επιβάλουν : επίθεση κατά του κράτους πρόνοιας, υψηλά επιτόκια, μείωση του δημόσιου τομέα και των μισθών, ιδιωτικοποιήσεις σε εξευτελιστικές τιμές. Και το αποτέλεσμα πάντα είναι περισσότερη δυστυχία για τον λαό αυτού του κράτους. Όμως, οι ΗΠΑ συσσώρευσαν ένα πραγματικά αστρονομικό εθνικό χρέος χωρίς να αναγκαστούν να προσφύγουν στο ΔΝΤ και ο λόγος είναι ο εξής : η Αμερική εδώ και δεκαετίες έχει την ισχυρότερη οικονομία στον κόσμο και τα τελευταία δεκατρία χρόνια είναι η μόνη στρατιωτική υπερδύναμη. Όταν ο Νίξον κατήργησε μονομερώς (με την στήριξη και τότε της Αγγλίας) την συμφωνία Bretton-Woods και το Gold Standard (όπου όλα τα νομίσματα στηρίζονταν από τον χρυσό που είχαν στην κατοχή τους οι κεντρικές τράπεζες), το δολάριο έγινε πραξικοπηματικά το νόμισμα του διεθνούς εμπορίου αλλά και το συναλλαγματικό απόθεμα των κεντρικών τραπεζών με το οποίο αυτές στηρίζουν το τοπικό νόμισμα αν αυτό δεχτεί κερδοσκοπική επίθεση από τους σπεκουλαδόρους. Με μυστική συμφωνία μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και ΗΠΑ το 1973 οι ΗΠΑ εξασφάλισαν από τον ΟΠΕΚ να πουλάει το πετρέλαιο μόνο σε δολάρια. Αφού όλα τα κράτη χρειάζονται πετρέλαιο, είναι πρόθυμα να πουλούν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους σε δολάρια ώστε με αυτά να μπορούν να προμηθεύονται πετρέλαιο. Όταν οι ΗΠΑ αναγκάζονται να πληρώσουν κάποια χρέη τους απλά εκδίδουν ομόλογα τα οποία οι διεθνείς επενδυτές σπεύδουν να αγοράσουν. Με αυτό τον τρόπο οι ΗΠΑ όπου λαός και κυβέρνηση έχουν ξεχάσει τη λέξη αποταμίευση, απορροφούν τις αποταμιεύσεις όλου του πλανήτη, εξασφαλίζουν την δυνατότητα να εισάγουν κάθε χρόνο περισσότερα από ότι εξάγουν, να αποφεύγουν την
κακομεταχείριση στα χέρια του ΔΝΤ (σε αντίθεση με κράτη όπως Μεξικό, Ινδονησία, Κορέα, Αργεντινή, Βραζιλία...) και να περνούν αυτοί καλά και εμείς χειρότερα. Ο Henry Liu (Asian Times 4/11/02) εκφράζει την αγανάκτηση όλου του κόσμου όταν γράφει : «το διεθνές εμπόριο είναι πια ένα παιχνίδι όπου οι ΗΠΑ παράγουν δολάρια και ο υπόλοιπος κόσμος παράγει προϊόντα για να αγοράζονται με τα δολάρια... αυτό το φαινόμενο είναι γνωστό ως ηγεμονία του δολαρίου». Αυτή όμως η ικανότητα των ΗΠΑ να κατακλέβουν τις αποταμιεύσεις του υπόλοιπου κόσμου είναι και η αχίλλειος πτέρνα της Αμερικής. Οι ξένοι διαθέτουν ένα πολύ καλό όπλο κατά της αμερικανικής αυτοκρατορίας και της ηγεμονίας του δολαρίου : έχουν στα χέρια τους πάνω από τα μισά δολάρια και αν αποφασίσουν να ξεφορτωθούν ένα μέρος από αυτά και να τα μετατρέψουν σε άλλο νόμισμα, η αξία του δολαρίου θα κατρακυλήσει και οι ξένοι επενδυτές στην αμερικανική οικονομία θα το βάλουν στα πόδια. Σε μία τέτοια περίπτωση δε θα μπορέσουν οι ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν ούτε καν το εργαλείο που επιβάλει το ΔΝΤ στα κράτη του Τρίτου Κόσμου σε ανάλογες περιπτώσεις, δηλαδή την αύξηση των επιτοκίων ώστε να δελεάσουν τους επενδυτές να επιστρέψουν. Διότι με μία σημαντική αύξηση των επιτοκίων οι καταχρεωμένοι αμερικανοί πολίτες, επιχειρήσεις και κράτος δε θα μπορούν πια να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους και θα αρχίσουν να ξεπουλούν τα περιουσιακά τους στοιχεία, των οποίων οι τιμές με τη σειρά τους θα πάρουν και αυτές την κατρακύλα. Οι πρώτες βολές κατά της ηγεμονίας του δολαρίου 1. Επί δεκαετίες το δολάριο δεν κινδύνευε διότι δεν υπήρχε άλλο νόμισμα το οποίο να στηρίζεται από μια οικονομία μεγέθους σαν αυτή των ΗΠΑ. Με την εισαγωγή του ευρώ αυτό άλλαξε. Με τα δέκα νέα μέλη της ΕΕ προβλέπεται ότι το 2004 η οικονομία της ευρωζώνης θα έχει ΑΕΠ 9.6 τρις δολάρια όταν οι ΗΠΑ θα έχουν ΑΕΠ 10.5 τρις. Αν στην οικονομία του ευρώ προσθέσουμε και την Αγγλία, Νορβηγία, Δανία, Σουηδία οι οποίες προβλέπεται να υιοθετήσουν το ευρώ ως το τέλος της δεκαετίας τότε η οικονομία του ευρώ θα ξεπεράσει το ΑΕΠ των ΗΠΑ, θα αγοράζει πάνω από το μισό πετρέλαιο του ΟΠΕΚ, ενώ περίπου το 50% των εισαγωγών του ΟΠΕΚ θα γίνονται από την ευρωζώνη. Το
κίνητρο για τον ΟΠΕΚ να δέχεται ευρώ για το πετρέλαιό του είναι προφανές. 2. Το Ιράκ ήδη από τον Νοέμβριο του 2000 δέχεται ευρώ αντί δολαρίων για το πετρέλαιό του και λίγους μήνες αργότερα μετέτρεψε το απόθεμα των 10 δις δολαρίων που κρατάει ο ΟΗΕ υπέρ αυτού σε ευρώ (Observer 16/2/03). 3. Το Ιράν κατά τη διάρκεια του 2002 μετέτρεψε πάνω από το μισό συναλλαγματικό απόθεμα της κεντρικής τράπεζας σε ευρώ και προτείνει να πουλάει πετρέλαιο στην ευρωζώνη σε ευρώ (Iran Financial Times 25/8/02). 4. Η Βόρειος Κορέα (και εδώ συμπληρώνεται ο «άξονας του κακού») διεξάγει του εμπόριό της σε ευρώ από τις 7/12/02. 5. Η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας μετέτρεψε μέρος του αποθεματικού της σε ευρώ, καθώς κεντρικές τράπεζες της Ασίας (οι οποίες κατέχουν την πλειοψηφία των ομολόγων των ΗΠΑ) σκέφτονται να πράξουν το ίδιο (Dow Jones 25/1/03). 6. Η Βενεζουέλα του Chavez, η τέταρτη σε παραγωγή πετρελαίου χώρα του κόσμου, έκανε κάτι ακόμα καλύτερο. Υπέγραψε συμφωνίες με δεκατρία κράτη της Λατινικής Αμερικής με τις οποίες απέκλεισε από το κύκλωμα της συναλλαγής το δολάριο και α) ανταλλάσσει το πετρέλαιό της απευθείας με προϊόντα και υπηρεσίες αυτών των κρατών και β) τα δεκατρία αυτά κράτη διεξάγουν το μεταξύ τους εμπόριο όχι σε δολάρια αλλά σε πετρέλαιο Βενεζουέλας. 7. Οι Σαουδάραβες επενδυτές έχουν επενδύσει περίπου 750 δις δολάρια στις ΗΠΑ. Επειδή οι περισσότεροι από τους τρομοκράτες της 11/9/01 ήταν Σαουδάραβες, συγγενείς των θυμάτων των δύο πύργων θεώρησαν καλό να καταθέσουν μήνυση κατά της Σαουδικής Αραβίας για το εξωφρενικό ποσό του ενός τρις δολαρίων. Πανικοβλημένοι Σαουδάραβες επενδυτές σήκωσαν 200 δις δολάρια από τις επενδύσεις τους στις ΗΠΑ και το έβαλαν στα πόδια (Financial Times 21/8/02). Η απάντηση των ΗΠΑ
Σε αυτή την οικονομική πρόκληση κατά της ηγεμονίας του δολαρίου, οι ΗΠΑ δεν επέλεξαν να απαντήσουν με μία κίνηση οικονομική/πολιτική συγκαλώντας μία νέα διάσκεψη τύπου Bretton-Woods η οποία να αποφασίσει μία νέα νομισματική ισορροπία ανάμεσα στο δολάριο, το ευρώ, το γιεν και το γιουάν στη βάση των μεγεθών, δυνατοτήτων και προοπτικών των οικονομιών που τα στηρίζουν. Αντ αυτού επέλεξαν τη βία όπου η υπεροχή τους είναι αδιαμφισβήτητη. Κατά της Βενεζουέλας χρησιμοποιήθηκε η γνωστή από το παρελθόν τακτική η οποία επιτυχώς ανέτρεψε τις εκλεγμένες προοδευτικές κυβερνήσεις του Allende (1973), Manley (1980), Ortega (1991). Σε κάθε περίπτωση, ξεκίνησαν μία λασπολογία, από τα ελεγχόμενα ΜΜΕ, εναντίον των ηγετών με την οποία τους χαρακτήριζαν «ψεύτες», «ανίκανους», «τύραννους», «κομουνιστές», ότι όλοι τους έπαιρναν διαταγές από τον Φιντέλ Κάστρο και όλοι τους όπλιζαν τρομοκράτες. Σε όλες δε τις περιπτώσεις οι ανατροπές των κυβερνήσεων έγιναν μετά από απεργίες των εργοδοτών. Από το «Κολωνάκι» των πρωτευουσών ξεκινούσαν οι απεργίες των καλοθρεμμένων, με τις κυρίες να κοπανούν τους τεντζερέδες τους (με τους οποίους πρέπει να έρχονταν σε επαφή για πρώτη φορά) και να διαμαρτύρονται για την έλλειψη προϊόντων στην αγορά. Φαίνεται όμως πως ο Chavez έχει μάθει καλά το μάθημα της Χιλής, της Τζαμάικα και της Νικαράγουα. Το στρατιωτικό πραξικόπημα που οργάνωσε εναντίον του η Αμερική στις 11/4/02 διήρκησε 30 ώρες, όμως οι ΗΠΑ πρόλαβαν και αναγνώρισαν την κυβέρνηση των προδοτών για να εξευτελιστούν λίγες ώρες αργότερα όταν ο Chavez επέστρεψε στο προεδρικό μέγαρο με το επιπλέον πλεονέκτημα τώρα, τη δυνατότητα να καθαρίσει το στρατό από τους προδότες και έτσι να καταστήσει ένα δεύτερο πραξικόπημα σχεδόν αδύνατο. Μετά την αποτυχία του πραξικοπήματος οι ΗΠΑ προσέφυγαν τον Δεκέμβριο του 2002 στην απεργία των εργοδοτών. Επιχειρήσεις και εργοστάσια έκλεισαν τις πόρτες τους με πρώτη την κρατική εταιρεία πετρελαίου της οποίας τα στελέχη (διορισμένα από προηγούμενες φασιστοειδείς κυβερνήσεις) έπαιρναν οδηγίες από την Ουάσινγκτον. Αλλά και αυτό το σοβαρό πλήγμα το άντεξε ο Chavez και ο λαός που τον στηρίζει και έτσι απέκτησε άλλο ένα πλεονέκτημα, τη δυνατότητα να απολύσει τα στελέχη-προδότες της εταιρείας πετρελαίου. Μετά από αυτές τις αποτυχίες οι ΗΠΑ στράφηκαν προς το δύσμοιρο Ιράκ με σκοπό να ελέγξουν τα πετρέλαιά του και αυτά της Μέσης Ανατολής (όχι ευκαταφρόνητη λεία) και να επιβάλουν έτσι στον ΟΠΕΚ να συνεχίσει την πολιτική του δολαρίου.
Έως τώρα γνωρίζαμε από την ιστορία ότι οι επεκτατικοί πόλεμοι γίνονταν για την κλοπή γης και για την λεηλασία και εκμετάλλευση πρώτων υλών και ανυπεράσπιστων ανθρώπων. Ο Μπους προσθέτει και έναν νέο λόγο, τη στήριξη του εθνικού νομίσματος. 12/3/2003 ( 1724 λέξεις )