Ένας οδηγός για τους γονείς, ώστε τα παιδιά με διαβήτη τύπου 1 να επιστρέψουν στην καθημερινότητά τους
Τι θα βρείτε σε αυτό το φυλλάδιο Επιστροφή στο σχολείο Σωματική άσκηση και παιχνίδι Πάρτι και γιορτές Διανυκτέρευση στο σπίτι φίλου Οικογενειακή έξοδος για φαγητό σελ. 4 σελ. 8 σελ. 12 σελ. 16 σελ. 20
2 Ένας οδηγός για τους γονείς, ώστε τα παιδιά τους με διαβήτη τύπου 1 να επιστρέψουν στην καθημερινότητά τους
Με το σχολείο Είναι εξαιρετικά σημαντικό, πριν το παιδί σας επιστρέψει στο σχολείο, να καθίσετε και να συζητήσετε με τους ανθρώπους που πρόκειται να είναι υπεύθυνοι γι αυτό στη διάρκεια των μαθημάτων ή των άλλων σχολικών δραστηριοτήτων. Δάσκαλοι, γυμναστές, οδηγοί σχολικών λεωφορείων, προσωπικό της καντίνας και διευθυντές - ιδίως ο επικεφαλής δάσκαλος - χρειάζεται να είναι ενήμεροι για το σχέδιο αντιμετώπισης του διαβήτη. Τι χρειάζεται να συζητήσετε Πόσο ικανό είναι το παιδί σας να ελέγξει μόνο του τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα του και να λάβει την ινσουλίνη που χρειάζεται, καθώς και σε ποια πράγματα θα χρειαστεί βοήθεια και ποιος θα το βοηθήσει - αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ηλικία του παιδιού και το βαθμό ανεξαρτησίας του. Τις απαραίτητες διευθετήσεις, ώστε το παιδί σας να έχει όλες τις προμήθειες και τα σνακ που θα χρειαστεί για να παραμένει το επίπεδο του σακχάρου του στο επιθυμητό εύρος - θα χρειαστεί να διαθέσετε εσείς αυτές τις προμήθειες, αλλά συζητήστε κατά πόσο θα φυλάσσονται στο σχολείο ή θα τις παίρνει καθημερινά το παιδί μαζί του και πού θα φυλάσσονται. Την επιλογή ενός χώρου, όπου το παιδί σας θα μπορεί να ελέγχει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα του και να παίρνει την ινσουλίνη του - ο χώρος αυτός χρειάζεται να του επιτρέπει να έχει όση ησυχία θέλει για τη διαδικασία αυτή. Ποια είναι τα συμπτώματα από τα οποία μπορεί κάποιος να αναγνωρίσει τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα (υπογλυκαιμία) και πώς αντιμετωπίζονται, καθώς και πώς και πότε απαιτείται επείγουσα θεραπεία για τη σοβαρή υπογλυκαιμία. Ίσως θα χρειαστεί να δώσετε ένα φυλλάδιο που να περιγράφει τα συμπτώματα του χαμηλού και του υψηλού σακχάρου αίματος (υπεργλυκαιμία) στους δασκάλους, τους διευθυντές και το προσωπικό. Καθορίστε ένα σχέδιο για τις εκδρομές και τις σχολικές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα εκτός του σχολικού κτιρίου, όπως οι αθλητικοί αγώνες. Πώς μπορεί ο διαβήτης να επηρεάσει την απόδοση στο σχολείο. Δημιουργία στην τάξη μιας ατμόσφαιρας κατανόησης για την κατάσταση του παιδιού σας, στην οποία το παιδί αισθάνεται ελεύθερο να κάνει ό,τι χρειάζεται για την αντιμετώπιση του διαβήτη του, όπως το να μη διστάζει να ζητήσει κάτι που χρειάζεται ή να βγει συχνότερα από την τάξη για να πάει στην τουαλέτα κ.λπ. Πρόσβαση στην τουαλέτα και σε νερό - το παιδί σας μπορεί να αισθάνεται δίψα συχνότερα ή να χρειάζεται να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα πιο συχνά λόγω του διαβήτη του. 7
Σωματική άσκηση & παιχνίδι Η τακτική σωματική άσκηση αποτελεί μέρος του υγιεινού τρόπου ζωής όλων των ανθρώπων, αλλά και μέρος της φυσικής ανάπτυξης κάθε παιδιού. Η άσκηση μπορεί ασφαλώς να σημαίνει ομαδικά ή ατομικά αθλήματα, αλλά και ο χορός, το περπάτημα ή το παιχνίδι στην αυλή είναι επίσης μορφές άσκησης. Η σωματική δραστηριότητα έχει σημαντικά οφέλη για τη σωματική και συναισθηματική ευεξία του παιδιού σας και παρέχει μια σπουδαία ευκαιρία για διασκέδαση και κοινωνική αλληλεπίδραση με τα άλλα παιδιά. Το παιδί σας μπορεί να λάβει μέρος σε οποιεσδήποτε σωματικές δραστηριότητες συμμετείχε πριν τη διάγνωση του διαβήτη τύπου 1. Απλά είναι αναγκαίο να φροντίσετε να έχει όλα όσα μπορεί να χρειαστεί στη διάρκεια της άσκησης και να μεριμνήσετε, ώστε τόσο το παιδί όσο και οι ενήλικες που θα είναι παρόντες να γνωρίζουν καλά τι χρειάζεται να κάνουν για την αντιμετώπιση του διαβήτη. 8
Για την περίπτωση που αναπτυχθεί σοβαρή υπογλυκαιμία, είναι απαραίτητο να υπάρχει πάντα διαθέσιμη επείγουσα θεραπεία και ένας εκπαιδευμένος ενήλικας που να μπορεί να τη χορηγήσει, αν χρειαστεί. Αν έχετε ερωτήσεις σχετικά με τη χρήση της επείγουσας θεραπείας, συμβουλευθείτε ένα γιατρό, μια νοσοκόμα ή ένα φαρμακοποιό. 11
Tι χρειάζεται να γνωρίζετε Μιλήστε με την ομάδα περίθαλψης πριν το παιδί σας πάει στο πρώτο του πάρτι μετά τη διάγνωση, αλλά γενικά δεν υπάρχει λόγος να μην μπορεί το παιδί με διαβήτη να φάει περιστασιακά ένα κομμάτι τούρτα ή ένα κέρασμα, όπως οι φίλοι του. Λάβετε υπόψη σας τι θα φάει και μιλήστε με το γιατρό σας για πιθανές ρυθμίσεις στη δόση ινσουλίνης. Στα πάρτι είναι πιθανό να αυξηθεί τόσο το σάκχαρο αίματος όσο και η δραστηριότητα του παιδιού σας. Αν πρόκειται να είναι δραστήριο στο πάρτι - να παίξει παιχνίδια, να χορέψει ή απλά να τρέξει - οι ανάγκες του σε ινσουλίνη μπορεί να αλλάξουν περισσότερο από ό,τι συνήθως. Το σάκχαρο αίματος θα χρειαστεί να ελέγχεται συχνότερα, όταν το παιδί βγαίνει εκτός του συνηθισμένου του προγράμματος διατροφής/ δραστηριότητας. 13
Με τον ενήλικα οικοδεσπότη Ενημερώστε το πρόσωπο που είναι υπεύθυνο για το πάρτι ότι το παιδί σας έχει διαβήτη, έτσι ώστε να μην υπάρξουν εκπλήξεις αν το παιδί σας χρειαστεί να ελέγξει το σάκχαρό του ή να πάρει την ινσουλίνη του. Το πρόσωπο αυτό μπορεί να είναι ο δάσκαλος αν το πάρτι γίνεται στο σχολείο ή ο γονέας του παιδιού που κάνει πάρτι γενεθλίων μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του από πριν και να μάθετε τι φαγητά πρόκειται να σερβιριστούν και ποιες δραστηριότητες προγραμματίζονται. Αν θέλετε να υπάρχουν υγιεινές επιλογές φαγητών για το παιδί σας, μπορείτε να το στείλετε με τα δικά του σνακ και ποτά. Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού σας, το πόσο ικανό είναι να φροντίζει τον εαυτό του και πόσο άνετος είναι ο ενήλικας οικοδεσπότης, μπορείτε να προσφερθείτε να βοηθήσετε στο πάρτι, έτσι ώστε να μπορείτε να παρακολουθείτε το διαβήτη του παιδιού σας. Προσπαθήστε όμως να του αφήσετε χώρο για να διασκεδάσει με τους φίλους του. Διαφορετικά, βεβαιωθείτε ότι, όποια και αν είναι η περίσταση, υπάρχει κάποιος ενήλικας που γνωρίζει τι χρειάζεται το παιδί σας για να διατηρηθεί το επίπεδο του σακχάρου του στο επιθυμητό εύρος. 15
Τι χρειάζεται να συζητήσετε Με την ομάδα περίθαλψης Συζητήστε με την ομάδα περίθαλψης πώς θα γίνει η προσαρμογή της ινσουλίνης και της διατροφής του παιδιού σας για ένα «ξενύχτι». Με το παιδί σας Φροντίστε το παιδί σας να καταλάβει πόση ινσουλίνη θα χρειαστεί να πάρει και πότε, ανάλογα με τα επίπεδα του σακχάρου του. Γράψτε τα για να τα έχει μαζί του. Στο ίδιο χαρτί, γράψτε και όλα τα απαραίτητα τηλέφωνα που χρειάζεται να έχει μαζί του. Μιλήστε με το παιδί σας σχετικά με το πόσο άνετα αισθάνεται για το γεγονός ότι θα ελέγξει το σάκχαρό του και θα πάρει ινσουλίνη χωρίς εσάς. Πείτε του ότι, αν θέλει, θα μιλήσετε με τους γονείς του φίλου του, ώστε να έχει ένα μέρος, για παράδειγμα την τουαλέτα, όπου θα μπορεί να πάρει την ινσουλίνη με την ησυχία του. Είναι άλλη μία περίπτωση όπου είναι αναγκαίο να φροντίσετε να θυμίζουν στο παιδί σας να τηρεί το πρόγραμμα του ελέγχου του σακχάρου αίματος. Η διασκέδαση και ο ενθουσιασμός της διανυκτέρευσης σε άλλο σπίτι μπορούν εύκολα να κάνουν το παιδί να χάσει την αίσθηση του χρόνου. Με τους γονείς και το παιδί που θα φιλοξενήσουν το δικό σας Βεβαιωθείτε ότι ο γονιός που θα φιλοξενήσει το παιδί σας γνωρίζει ότι το παιδί σας έχει διαβήτη, καθώς και τι πρέπει να κάνει το παιδί σας για την αντιμετώπισή του - πότε είναι ανάγκη να φάει, να πάρει την ινσουλίνη του κ.λπ. Γράψτε μερικές οδηγίες για το γονιό, για το τι χρειάζεται να κάνει σε περίπτωση επείγουσας κατάστασης, καθώς και έναν κατάλογο με τηλέφωνα που μπορεί να χρειαστεί. Επίσης, θυμηθείτε να κάνετε όλα τα πράγματα που θα κάνατε για οποιοδήποτε άλλο πάρτι και να μάθετε τι τροφές μπορεί να σερβιριστούν και ποιες δραστηριότητες προγραμματίζονται. 18
What Τι χρειάζεται to Know να γνωρίζετε Το λίπος μπορεί να επιβραδύνει την απορρόφηση του σακχάρου από τον οργανισμό. Έτσι, ένα γεύμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά μπορεί να προκαλέσει υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα αρκετές ώρες μετά το γεύμα. Ορισμένες φορές, όταν είστε έξω για φαγητό, καταλήγετε να φάτε πιο αργά από ό,τι συνήθως. Το δείπνο αργά δεν αποτελεί πρόβλημα, εφόσον έχετε κάνει τις απαραίτητες ρυθμίσεις στο πρόγραμμα ινσουλίνης του παιδιού σας. 21
23
Τι να πακετάρετε Οπουδήποτε και αν πάει το παιδί σας, υπάρχουν κάποιες βασικές προμήθειες που είναι απαραίτητο να έχει πάντα μαζί του. Ο παρακάτω κατάλογος θα σας βοηθήσει να είστε σίγουροι ότι το παιδί σας έχει όλα όσα μπορεί να χρειαστεί, όταν θα είναι εκτός σπιτιού: Ιατρική Ενημερωτική Κάρτα Προμήθειες για τον έλεγχο του σακχάρου αίματος (π.χ. μικρό νυστέρι, ταινίες, μετρητής, ημερολόγιο) Ινσουλίνη Επιπλέον προμήθειες για τη χορήγηση ινσουλίνης (π.χ. σύριγγες ή εφεδρική πένα χορήγησης ινσουλίνης, βελόνες, επιθέματα αλκοόλης) Πράγματα για την αντιμετώπιση του χαμηλού σακχάρου, όπως δισκία γλυκόζης ή καραμέλες, χυμούς ή σνακ, όπως μπισκότα, τυρί ή καρύδια Επείγουσα θεραπεία για τη σοβαρή υπογλυκαιμία Τηλεφωνικούς αριθμούς επείγουσας επικοινωνίας, όπως το κινητό σας τηλέφωνο ή το τηλέφωνο της δουλειάς σας Εναλλακτικά σνακ/τροφές, για την περίπτωση που χρειάζεται κάποια αντικατάσταση Είναι πιο εύκολο να έχετε πάντα έτοιμη και πακεταρισμένη μια τσάντα, ώστε να μην χρειάζεται να την ετοιμάζετε κάθε φορά που το παιδί σας πάει κάπου. 24