Τριπλό Αλληλοτροφοδοτούμενο Έλλειμμα Χρήστος Α. Ιωάννου Αθήνα, 9 Ιουλίου 2012 Ημερίδα Ε.Ι.Ε.Α.Δ. «Η Αγορά Εργασίας σε Κρίση»
Η αγορά εργασίας σε κρίση ; Κρίση είναι επιεικής χαρακτηρισμός. Κρίση ήταν όταν επωαζόταν η τρέχουσα διαρθρωτική κατάρρευση (2000-2009). Αυξανόμενη ανεργία, μείωση απασχόλησης και μείωση ποσοστού απασχόλησης, κατάρρευση συνθηκών εργασίας. Αιτία: τα τρία αλληλοτροφοδοτούμενα ελλείμματα. Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 2
Το «Κλειδί» για την Απασχόληση και τις Εργασιακές Σχέσεις «Δεν είναι ότι δεν βλέπουν την λύση. Δεν μπορούν καν να δούνε το πρόβλημα» G.K. Chesterton (1874-1936) Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 3
2000-2009 : Αυταπάτη «Ανάπτυξης» Δανεική Κατανάλωση & Επενδύσεις «φούσκες» Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 4
Παραγωγική - Ανταγωνιστική συρρίκνωση Εθνική Εξωτερική Οικονομική ανισορροπία 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009-2 -4-6 -8-7,7-7,2-6,5-6,5-5,8-7,5-10 -12-11,3-11,2-14 -16 Έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ως % του ΑΕΠ -14,4-14,6 Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 5
Ανισορροπία Διατηρούμενη και μέσα στην Κρίση Χρεοκοπία- Εσωτερική Υποτίμηση Έλλειμμα Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών % ΑΕΠ 2006-11,3 2007-14,4 2008-14,6 2009-11,2 2010-12,3 2011-11,3 Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 6
Η κατάρρευση της βιομηχανικής παραγωγής και του ΑΕΠ, 2008-2011 Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 7
ΑΕΠ Δημόσιο Έλλειμμα Πρωτογενές Έλλειμμα ΑΕΠ μεταβολή % Δημόσιο Έλλειμμα % ΑΕΠ Πρωτογενές Έλλειμμα % ΑΕΠ Έτος 2007 3,0-6,4-2,0 2008-0,2-9,8-4,8 2009-3,2-15,4-10,6 2010-3,5-10,5-5,0 2011-7,0-9,1-2,1 2012-4,7-7,3 +1,0 Πηγή: Eurostat and ECB. Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 8
Το Πρωτογενές Έλλειμμα του Ελληνικού Δημοσίου (% ΑΕΠ) Πηγή: European Central Bank - Statistical Data Warehouse. Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 9
Κοινωνικός Διάλογος ρύθμιση εργασιακών σχέσεων Κατάρρευση λόγω νομικών αλλαγών ή οικονομικού περιβάλλοντος / ρυθμίσεων; «Εσωτερική Υποτίμηση» για μισθούς / ιδιωτικού /δημόσιου/ ιδιωτικοδημόσιου. Ραγδαία αποκέντρωση συλλογικών διαπραγματεύσεων. «Οργανωμένη» Αποκέντρωση ή Άτακτη Κατάρρευση Δομής ΣΣΕ; Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 10
Αυταπάτη ο «επικουρικός ρόλος» της Διαιτησίας ; Πηγή: Χρ. Ιωάννου (2011) Ο Ο.ΜΕ.Δ. και οι Συλλογικές Διαπραγματεύσεις πριν και μετά το νόμο 1876/1990. Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 11
Η «εξάρτηση» των ΣΣΕ από Μεσολάβηση & Διαιτησία (% ΣΣΕ & ΔΑ) Πηγή: Χρ. Ιωάννου (2011) Ο Ο.ΜΕ.Δ. και οι Συλλογικές Διαπραγματεύσεις πριν και μετά το νόμο 1876/1990. Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 12
Η «εξάρτηση» από Μεσολάβηση ανά είδος ΣΣΕ Πηγή: Χρ. Ιωάννου (2011) Ο Ο.ΜΕ.Δ. και οι Συλλογικές Διαπραγματεύσεις πριν και μετά το νόμο 1876/1990. Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 13
Προσφυγή σε Διαιτησία ανά είδος ΣΣΕ Πηγή: Χρ. Ιωάννου (2011) Ο Ο.ΜΕ.Δ. και οι Συλλογικές Διαπραγματεύσεις πριν και μετά το νόμο 1876/1990. Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 14
Η «εξάρτηση» από Διαιτησία ανά είδος ΣΣΕ ¼ Ομοιοεπαγγελματικών ¼ Κλαδικών 1/20 Επιχειρησιακών Πηγή: Χρ. Ιωάννου (2011) Ο Ο.ΜΕ.Δ. και οι Συλλογικές Διαπραγματεύσεις πριν και μετά το νόμο 1876/1990. Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 15
ΟΜΕΔ 28/4/2010 Συζήτηση για ιδιωτ.τομέα προσεχώς; Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 16
Κατώτατοι Μισθοί, ΕΕ, Ιαν.2012 (Ονομαστικός -12μηνη αναγωγή) Πηγή: Eurostat. Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 17
Κατώτατοι Μισθοί, ΕΕ, Ιαν. 2012 (Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης) Πηγή: Eurostat. Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 18
Πόσο θα ήταν ο κατώτατος με ευρωπληθωρισμό (2001-2009); Με ευρωπληθωρισμό : 576,75 Με ελληνικό πληθωρισμό (ΑΤΑ): 658,95 Με ΕΓΣΣΕ : 751,39 Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 19
Κατώτατοι Μισθοί, Φεβρ. 2012 Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 20
Ανταγωνιζόμαστε την Γερμανία; Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 21
Μνημόνιο 2: Κόστος Εργασίας Για την προστασία της απασχόλησης και την εξάλειψη του «κενού ανταγωνιστικότητας» της Ελλάδας με μεγαλύτερη ταχύτητα, η κυβέρνηση σκοπεύει να στοχεύσει σε μια μείωση του ανά μονάδα κόστους εργασίας κατά περίπου 15 % κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Εάν ο συνεχιζόμενος κοινωνικός διάλογος είναι ανεπιτυχής στον καθορισμό συγκεκριμένων λύσεων έως το τέλος Φεβρουαρίου για την επίτευξη του στόχου αυτού, η κυβέρνηση θα λάβει τα αναγκαία νομοθετικά μέτρα, με γνώμονα το επείγον δημόσιο συμφέρον, για να επιτρέψει την προσαρμογή του μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους όπως απαιτείται (Ν.4046/2012, παράρτημα V-1, παρ. 29, σελ. 712) Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 22
Οικονομικός Λογισμός: Μία Πάγια και Διαρκής ανάγκη Η ανάγκη ενίσχυσης (αν όχι εισαγωγής) του οικονομικού λογισμού στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και, συνεπώς, η ανάγκη αξιοποίησης οικονομικών στοιχείων υπήρχε και στην λογική του Ν. 1876/90. Η «καινοτομία» του ως προς τα είδη των ΣΣΕ / την δομή του συστήματος συλλογικών διαπραγματεύσεων, με εισαγωγή το 1990 Κλαδικών και Επιχειρησιακών συνδεόταν και με την ενίσχυση του οικονομικού λογισμού. Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 23
Σύνοψη «Κρίση» έως ότου τα τρία αλληλοτροφοδούμενα ελλείμματα μειωθούν. Κρίσιμο το τρίτο έλλειμμα - Συγκρούσεις: «καταστροφικές» και «δημιουργικές». Ανάγκη για προσαρμογές σε επαφή με την οικονομική πραγματικότητα της συμμετοχής σε νομισματική ένωση. Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 24
Πηγές: 3 εργασίες Ιωάννου, Χρ. (2012α) «Συλλογικές Διαπραγματεύσεις, ΣΣΕ και Μισθοί στην Ελληνική Οικονομική Κρίση», Εισήγηση Ημερίδα ΟΜΕΔ, 19 Μαΐου 2012. (2012b) Recasting Greek Industrial Relations: Internal Devaluation in Light of the Economic Crisis and European Integration,The International Journal of Comparative Labour Law and Industrial Relations 28, no. 2 (2012): 199 222. (2012c) Greek Public Service Employment Relations in the era of Sovereign Default: A Gordian Knot?, Paper at ILERA 2012 World Congress, Philadelphia USA, 3rd July 2012. Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 25
Επίλογος: Μια κρίση δεκαετίας Μία Παγκόσμια Οικονομική Κρίση ανάλογη εκείνης που ξεκίνησε με Μεγάλη Ύφεση των Η.Π.Α του 1929-30 οδήγησε παγκοσμίως σε «ισμούς» αλλά και σε New Deal και σε (μεταπολεμικό) κοινωνικό κράτος Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 26
Βαθύτερη κρίση δεκαετίας για την Ελλάδα Το ελληνικό μοντέλο ρύθμισης της εργασίας που ξεκίνησε ως απάντηση στην κρίση 1932-1936, αναδιαμορφώθηκε μετά τον πόλεμο και τον εμφύλιο 1940-49, το 1955 εξελίχθηκε στην Γ Ελληνική Δημοκρατία 1974-2012 Ξανά από την αρχή ; Χρήστος Α. Ιωάννου, ΟΜΕΔ, Ιούλιος 2012 27