ιαχείριση υδατικών οικοσυστηµάτων: η περίπτωση του Σαρωνικού κόλπου Π. Παναγιωτίδης, ΕΛΚΕΘΕ
Βιβλιογραφία ΕΚΘΕ, 1988. Καταγραφή βιολογικών παραµέτρων του Σαρωνικού Κόλπου για την περίοδο Ιανουαρίου- εκεµβρίου 1987, Τεχνική Έκθεση, Π. Παναγιωτίδης (Επιµ.), 92 σελίδες και Παράρτηµα. ΕΚΘΕ, 1999. Παρακολούθηση οικοσυστήµατος του Σαρωνικού Κόλπου υπό την επίδραση της εκβολής του αγωγού της Ψυττάλειας, Τεχνική Έκθεση, Ι. Σιώκου (Επιµ.), 338 σελίδες και Παράρτηµα. ΕΛΚΘΕ, 2007. Παρακολούθηση οικοσυστήµατος του Σαρωνικού Κόλπου υπό την επίδραση της εκβολής του αγωγού της Ψυττάλειας, Τεχνική Έκθεση, Ε. Κρασακοπούλου (Επιµ.), 168 σελίδες.
Παράµετροι Μορφολογία βαθυµετρία Θερµοκρασία, αλατότητα, κυκλοφορία Οξυγόνο Θρεπτικά Χλωροφύλλη Πλαγκτό Βένθος
Μορφολογία & βαθυµετρία
Παρατηρήσεις για τη βαθυµετρία και την γεωµορφολογία Νησιά και υβώµατα χωρίζουν τον Σαρωνικό σε: 1. Εξωτερικό Κόλπο 2. Κεντρικό Κόλπο 3. υτικό Κόλπο 4. Κόλπο Ελευσίνας
Ετήσια διακύµανση της θερµοκρασίας στην επιφάνεια του κόλπου
Κατακόρυφη κατανοµή θερµοκρασίας (καλοκαίρι): Τοµή από κεντρικό προς δυτικό Σαρωνικό
Κατακόρυφη κατανοµή θερµοκρασίας (χειµώνας): Τοµή από κεντρικό προς δυτικό Σαρωνικό
Κατακόρυφη κατανοµή θερµοκρασίας (καλοκαίρι): Τοµή από κ. Ελευσίνας προς εξωτερικό Σαρωνικό
Κατακόρυφη κατανοµή θερµοκρασίας (χειµώνας): Τοµή από κ. Ελευσίνας προς εξωτερικό Σαρωνικό
Παρατηρήσεις για την θερµοκρασία Στην επιφάνεια: Τον χειµώνα: µείωση της θερµοκρασίας από τον 15 βαθµούς Κελσίου στον εξωτερικό Σαρωνικό στους 13-14 βαθµούς Κελσίου στον κόλπο Ελευσίνας. Το καλοκαίρι: αύξηση της θερµοκρασίας από 25 βαθµούς Κελσίου τον εξωτερικό Σαρωνικό, στους 26-27 βαθµούς Κελσίου προς τον δυτικό Σαρωνικό και τον κόλπο Ελευσίνας. Στα 30-50 µέτρα: Έντονη θερµοκλίνη Σε µεγαλύτερο βάθος: σταθερά στους 13-14 βαθµούς Κελσίου
Αλατότητα
Παρατηρήσεις για την αλατότητα Ετήσια διακύµανση (θερινά µέγιστα λόγω εξάτµισης) Υπερ-ετήσια διακύµανση (πιθανή επίδρασηαπότοαιγαίο)
Θολερότητα- ιαφάνεια 1987: ίσκος Secchi στα 3-5 µέτρα βάθος κοντά στην εκβολή του ΚΑΑ και 20-25 µέτρα βάθος ανοικτά της Αίγινας 2005: ίσκος Secchi στα 10-15 µέτρα βάθος κοντά στην Ψυττάλεια και γενικά κοντά τις ακτές της Αττικής και 20-30 µέτρα βάθος ανοικτά της Αίγινας
Κυκλοφορία: Ιούνιος
Κυκλοφορία: Αύγουστος
Κυκλοφορία: Ιανουάριος
Παρατηρήσεις για την κυκλοφορία Αριστερόστροφη είσοδος νερών από το Αιγαίο Έξοδος από διάφορα σηµεία (ανάλογα µε την εποχή
ιαλυµένο οξυγόνο (καλοκαίρι)
ιαλυµένο οξυγόνο (χειµώνας)
Οριζόντια κατανοµή διαλυµένου οξυγόνου στην Ψυττάλεια Σεπτέµβριος 2003 - Βάθος Πεδίου 6.00 5.80 5.60 5.40 5.20 5.00 4.80 4.60 4.40 4.20 4.00 3.80 3.60 3.40 3.20
Οριζόντια κατανοµή διαλυµένου οξυγόνου στην Ψυττάλεια Ιούνιος 2003 - Βάθος Πεδίου 6.0 5.8 5.6 5.4 5.2 5.0 4.8 4.6 4.4 4.2 4.0 3.8 3.6 3.4 3.2
Κατακόρυφη κατανοµή διαλυµένου οξυγόνου Τοµή από Μέγαρα προς Επίδαυρο, στον δυτικό Σαρωνικό
Ετήσια µέση ολοκληρωµένη τιµή διαλυµένου οξυγόνου στο Σαρωνικό Υποξεία κοντά στον πυθµένα στο υτικό Σαρωνικό και κόλπο Ελευσίνας
Κατακόρυφη κατανοµή διαλυµένου οξυγόνου Τοµή από κόλπο Ελευσίνας προς εξωτερικό Σαρωνικό
Παρατηρήσεις για το οξυγόνο Καλή οξυγόνωση του Σαρωνιού Φυσική υποξία ή ανοξία στις βαθειές λεκάνες Ανθροπογενής υποξία στο πεδίο διασποράς των αστικών λυµάτων
Οριζόντια κατανοµή του αιωρούµενου σωµατιδιακού φορτίου (SNL)
Οριζόντια κατανοµή του αιωρούµενου σωµατιδιακού φορτίου (SNL)
Κοπροστανόλη
Παρατηρήσεις Εντυπωσιακή µείωση της επίδρασης του αγωγού 2-3 χιλιόµετρα από το σηµείο διάθεσης
Κατακόρυφη κατανοµή φωσφορικών αλάτων Τοµή από Μέγαρα προς Επίδαυρο, στον δυτικό Σαρωνικό
Κατακόρυφη κατανοµή νιτρικών αλάτων Τοµή από κεντρικό προς δυτικό Σαρωνικό
ίκτυο σταθµών µέτρησης ευτροφισµού στον Κεντρικό Σαρωνικό
Οριζόντια κατανοµή χλωροφύλλης σε µgr/l, τον χειµώνα
Οριζόντια κατανοµή χλωροφύλλης σε µgr/l, το καλοκαίρι
Χλωροφύλλη 1987 10 9 8.674516667 CHL µg/l 8 7 6 5 4 3 ΣΑP 2 ΣΑP 3 ΣΑP 4 ΣΑP 5 ΣΑP 10 2 1 0.556166667 0.63325 0.557130435 1.096458333 0 ΣΑP 2 ΣΑP 3 ΣΑP 4 ΣΑP 5 ΣΑP 10
Οριζόντια κατανοµή χλωροφύλλης σε µgr/l 1998-1999 2000-2001 0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9
Οριζόντια κατανοµή χλωροφύλλης 2001-2003 (σε µgr/l) 2001-2002 2002-2003 0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9
Μέσες τιµές χλωροφύλλης 1999-2006 (σε µgr/l)
Παρατηρήσεις για τον ευτροφισµό Συνεχής και θεαµατική µείωση κατά την εικοσαετία 1987-2007
Ζωοπλαγκτό
Παρατηρήσεις για το ζωοπλαγκτό Η κατανοµή τηςβιοµάζας του ζωοπλαγκτού ακολουθεί σε γενικές γραµµές την κατανοµή της χλωροφύλλης (έµµεσης έκφρασης της βιοµάζας του φυτοπλαγκτού). Αναµενόµενο αποτέλεσµα αφούτο ζωοπλαγκτό τρέφεται µε φυτοπλαγκτό.
Φυτοβένθος Μεγάλα Φαιοφύκη: ενδείκτες καλής οικολογικής ποιότητας Νιτρόφιλα Χλωροφύκη: ενδείκτες υποβάθµισης οικολογικής ποιότητας
Σταθµοί δειγµατοληψίας 1998-2003 23 00' 23 10' 23 20' 23 30' 23 40' 23 50' 24 00' 24 10' 38 00' GREECE PS KV AK 37 50' AN 37 40' Depths in meters
Στρατηγική δειγµατοληψίας Άγιος Νικόλαος (Σταθµός Αναφοράς) Σταθµός µε έντονη παρουσία µεγάλων φαιοφυκών. Ζητούµενο: Tα µεγάλα φαιοφύκη θα παραµείνουν κυρίαρχα ή θα υποχωρήσουν (απαισιόδοξο σενάριο); Κακή Βίγλα- Σαλαµίνα (Ρυπασµένος Σταθµός) Σταθµός µε έντονη παρουσία νιτρόφιλων χλωροφυκών. Ζητούµενο: Τα νιτρόφιλα χλωροφύκη θα παραµείνουν κυρίαρχα ή θα υποχωρήσουν (αισιόδοξο σενάριο); Άγιος Κοσµάς και Περιστέρια-Σαλαµίνα (Μεταβατικοί Σταθµοί) Σταθµοί µε νιτρόφιλαχλωροφύκηκαιµεγάλα φαιφύκη Ζητούµενο: Θα αλλάξει -και προς ποιά κατεύθυνση- η σχέση µεταξύ τους;
Άγιος Νικόλαος
Άγιος Νικόλαος Μεγάλα Φαιοφύκη / Νιτρόφιλα Χλωροφύκη 180 Νιτρόφιλα Χλωροφύκη Μεγάλα Φαιοφύκη 160 140 Κάλυψη (%) 120 100 80 60 40 20 0 Αυγ- 98 Μαρ - Ιούν 99 Σεπ- 01 Μαρ - Ιούν 02 Σεπ- 02 Μαρ - Ιούν 03
Άγιος Νικόλαος 35 30 Αριθµός Ειδών / Ολική Κάλυψη Αριθµός Ειδών Ολική Κάλυψη 350 300 Αριθµός Ειδών 25 20 15 10 5 250 200 150 100 50 Ολική Κάλυψη (%) 0 Αυγ-98 Μαρ-99 Ιουν-99 Ιουν-01 Σεπ-01 Μαρ-02 Σεπ-02 Μαρ-03 Ιουν-03 0
Κακή Βίγλα - Σαλαµίνα
Κακή Βίγλα Μεγάλα Φαιοφύκη / Νιτρόφιλα Χλωροφύκη Κάλυψη (%) 160,00 140,00 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 Μεγάλα Φαιοφύκη Νιτρόφιλα Χλωροφύκη 0,00 Αυγ- 98 Μαρ - Ιούν 99 Σεπ- 01 Μαρ - Ιουν- 02 Σεπ- 02 Μαρ - Ιουν- 03
35 Κακή Βίγλα Αριθµός Ειδών / Ολική Κάλυψη 350 30 300 25 250 Αριθµός Ειδών 20 15 10 200 150 100 Ολική Κάλυψη (%) 5 Αριθµός Ειδών Ολική Κάλυψη 50 0 Αυγ-98 Μαρ-99 Ιουν-99 Ιουν-01 Σεπ-01 Μαρ-02 Σεπ-02 Μαρ-03 Ιουν-03 0
Περιστέρια - Σαλαµίνα
Περιστέρια Μεγάλα Φαιοφύκη / Νιτρόφιλα Χλωροφύκη 160 140 120 Νιτρόφιλα Χλωροφύκη Μεγάλα Φαιοφύκη Κάλυψη (%) 100 80 60 40 20 0 Aug 98 Mar - jun 99 sep 01 mar - jun 02 sep 02 mar - jun 03
Περιστέρια Αριθµός Ειδών / Ολική Κάλυψη Αριθµός Ειδών 35 30 25 20 15 10 350 300 250 200 150 100 Ολική Κάλυψη (%) 5 0 Αριθµός Ειδών Ολική Κάλυψη 50 0 Aug 98 mar 99 jun 99 jun 01 sep 01 Mar 02 sep 02 Mar 03 jun 03
Άγιος Κοσµάς (Ελληνικό)
Άγιος Κοσµάς Μεγάλα Φαιοφύκη / Νιτρόφιλα Χλωροφύκη 160 Μεγάλα Φαιοφύκη Νιτρόφιλα Χλωροφύκη 140 120 Κάλυψη (%) 100 80 60 40 20 0 Αυγ- 98 Μαρ - Ιουν- 99 Σεπ- 01 Μαρ - Ιουν- 02 Σεπ- 02 Μαρ - Ιούν 03
Άγιος Κοσµάς 35 Αριθµός Ειδών / Ολική Κάλυψη Αριθµός Ειδών Ολική Κάλυψη 350 30 300 25 250 Αριθµός Ειδών 20 15 10 200 150 100 Ολική Κάλυψη (%) 5 50 0 Αυγ-98 Μαρ-99 Ιουν-99 Ιουν-01 Σεπ-01 Μαρ-02 Σεπ-02 Μαρ-03 Ιούνιος 2003 0
ΟΣαρωνικός, ως σύνολο: είδη δείκτες 140 Big Phaeophyta 120 100 80 60 40 20 0 1999 Peristeria 2001 2003 1999 Kaki Vigla 2001 2003 1999 Agios Kosmas 2001 2003 1999 Agios Nikolaos 2001 2003 Coverage % Big Phaeophyta / Nitrofila Chlorophyta Nitrofila Chlorophyta
30 ΟΣαρωνικός, ως σύνολο: αριθµός ειδών Species Number 1999 2001 2003 25 Species Number 20 15 10 5 0 Peristeria Kaki Vigla Agios Kosmas Agios Nikolaos
300 ΟΣαρωνικός, ως σύνολο: καλύψη Total Coverage % 1999 2001 2003 250 Total Coverage % 200 150 100 50 0 Peristeria Kaki Vigla Agios Kosmas Agios Nikolaos
ΟΣαρωνικός, ως σύνολο: ποικιλότητα 2,5 Shannon-Weaver Diversity 1999 2001 2003 2 1,5 H' 1 0,5 0 Peristeria Kaki Vigla Agios Kosmas Agios Nikolaos
J' 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 Ο Σαρωνικός, ως σύνολο: ισοκατανοµή Pielou Evennes 1999 2001 2003 0 Peristeria Kaki Vigla Agios Kosmas Agios Nikolaos
ΟΣαρωνικός, ως σύνολο: Οικολογικό Καθεστώς 1 0,9 0,8 0,7 EEIEQR 1999 2001 2003 EEIEQR 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Peristeria Kaki Vigla Agios Kosmas Agios Nikolaos
Οικολογικό Καθεστώς 38 00' 23 00' 23 10' 23 20' 23 30' 23 40' 23 50' 24 00' 24 10' BAD 1999 37 50' 37 40' 1 2 3 4 LOW Moderate GOOD HIGH 2001 Depths in meters 2003 23 00' 23 10' 23 20' 23 30' 23 40' 23 50' 24 00' 24 10' 23 00' 23 10' 23 20' 23 30' 23 40' 23 50' 24 00' 24 10' 38 00' 37 50' 1 2 3 38 00' 37 50' 1 2 3 37 40' 4 37 40' 4 Depths in meters Depths in meters
Γενικό συµπέρασµα για το Σαρωνικό Παρουσία τεσσάρων θαλάσσιων µαζών υδρολογικά διακριτών: υτικός, Κεντρικός και Εξωτερικός Σαρωνικός και Κόλπος Ελευσίνας ύο φυσικές εστίες υποξίας (Κόλπος Ελευσίνας & υτικός Σρωνικός) και µιά ανθρωπογενής (Ψυττάλεια) Μια κύρια πηγή αιωρούµενων στεραιών (Ψυττάλεια) Εικόνα µεσότροφης περιοχής το χειµώνα και ολιγότροφης το καλοκαίρι, λόγω διάθεσης των λυµάτων κάτω από το θερµοκλινές Τάση µείωσης του ευτροφισµού στην πενταετία 1998-2003
Τάσεις: οξυγόνο
Τάσεις: Νιτρικά
Τάσεις: Φωσφορικά
Τάσεις: θολερότητα
τελικά, πως θα είναι ο Σαρωνικός;
Ευχαριστώ για την προσοχή σας