Οι επιπτώσεις των ενδοκρινικών διαταρακτών στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα.

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Οι επιπτώσεις των ενδοκρινικών διαταρακτών στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα."

Transcript

1 Ανασκόπηση Οι επιπτώσεις των ενδοκρινικών διαταρακτών στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα. Χριστίνα Μαντζούκη, Γεώργιος Μαστοράκος, Δημήτριος Γ. Γουλής, Ελένη Κούστα Πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών Έρευνα στη γυναικεία αναπαραγωγή Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Τμήμα Μαιευτικής ΤΕΙ Αθηνών Περίληψη: Τα τελευταία 40 έτη παρατηρείται αυξημένο ενδιαφέρον για τη μελέτη της επίδρασης που ασκούν οι ενδοκρινικοί διαταράκτες (ΕΔ) στην υγεία του ανθρώπου. Οι ουσίες αυτές βρίσκονται στο περιβάλλον, στα τρόφιμα και τα καταναλωτικά προϊόντα, που χρησιμοποιούνται καθημερινά και σε ευρεία κλίμακα από τον άνθρωπο. Πρόκειται για χημικές ουσίες, φυσικές ή συνθετικές, οι οποίες παρεμβαίνουν στην ομαλή λειτουργία του ενδοκρινικού ορμονικού συστήματος, τόσο των ανθρώπων, όσο και των ζώων και επηρεάζουν τη δράση, τη σύνθεση, το μεταβολισμό και την απέκκριση των ορμονών. Η έκθεση των εμβίων όντων στους ΕΔ μπορεί να λάβει χώρα μέσω του αέρα, του νερού ή του εδάφους και, κατά την εμβρυϊκή ζωή, μέσω του πλακούντα. Επιπρόσθετα, κατά την περίοδο της γαλουχίας, τα νεογνά και τα βρέφη εκτίθενται στην επίδραση των ΕΔ μέσω του θηλασμού. Πολυάριθμες μελέτες σε ανθρώπους και ζώα δείχνουν την επίπτωση των ΕΔ σε όλα τα στάδια της ζωής, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας. Η παρούσα ανασκόπηση αναφέρεται στις επιπτώσεις των ΕΔ στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα. Ειδικότερα εστιάζεται στη δυνητική τους επίδραση στη λειτουργία του ωοθυλακίου, την έμμηνο ρύση, το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, καθώς και την ηλικία εμφάνισης της εμμηνόπαυσης. Εξαιτίας των σοβαρών αυτών επιδράσεων σε θεμελιώδεις ανθρώπινες λειτουργίες, προβάλλει επιτακτική η ανάγκη υλοποίησης επιδημιολογικών μελετών, ώστε να διευκρινιστεί η δράση τους. Επιπρόσθετα απαιτείται να ενεργοποιηθούν κρατικοί μηχανισμοί πρόληψης, προκειμένου να αποφευχθεί η έκθεση του πληθυσμού στις ουσίες αυτές. Λέξεις κλειδιά : Ενδοκρινικοί διαταράκτες, ωοθυλάκιο, διαταραχές έμμηνης ρύσης, εμμηνόπαυση, πολυκυστικές ωοθήκες.

2 10 ΙΑΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 2013, Τόμος 9, Τεύχος 1 1. Εισαγωγή Ενδοκρινικός διαταράκτης (ΕΔ), σύμφωνα με τον ορισμό που υιοθετήθηκε από την Αμερικανική Εταιρεία Προστασίας Περιβάλλοντος (U.S. Environmental Protection Agency - EPA), είναι ένας εξωγενής παράγοντας, ο οποίος επεμβαίνει στη σύνθεση, έκκριση, μεταβολισμό, δεσμευτική ικανότητα ή απέκκριση των φυσικών ορμονών του σώματος, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την ομοιόσταση, την αναπαραγωγή και την ανάπτυξη 1,2. Ως ΕΔ µπορούν να δράσουν: 1. Προϊόντα της χηµικής βιομηχανίας, όπως: α) Τα πολυχλωριωµένα διφαινύλια (polychlorinated bisphenyls, PCBs), τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως ως µονωτικά υλικά. β) Τα πολυβρωµιούχα διφαινύλια (polybrominatedbisphenyls, PBBs), τα οποία έχουν χρησιµοποιηθεί ως επιβραδυντικά ανάφλεξης σε ηλεκτρικές συσκευές και πλαστικά. γ) Οι διοξίνες. δ) Τα πλαστικά, όπως η δισφαινόλη-α (bisphenol-a, ΒΡΑ), που χρησιµοποιούνται σε πλαστικά µπιµπερόν και µπουκάλια νερού, κουτιά αναψυκτικών, φακούς επαφής, οικιακές συσκευές, κ.ά. ε) Οι πλαστικοποιητές, όπως οι φθαλικές ενώσεις, που χρησιµοποιούνται σε παιδικά παιχνίδια, παιδικές πάνες, συσκευασίες τροφίµων, προϊόντα περιποίησης, κ.ά. στ) Τα φυτοφάρµακα, όπως το DDT και το DDE. ζ) Ορισµένα φάρµακα, όπως η diethylstilbestrol (DES). 2. Διάφορες φυσικές ενώσεις, όπως: α) Τα φυτοοιστρογόνα, όπως η σόγια και οι ξηροί καρποί και β) Τα βαρέα µέταλλα, όπως ο μόλυβδος και ο υδράργυρος, που εικονίζονται στον Πίνακα 1 1,2,3. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η ευρύτατη αυτή χρήση των ΕΔ στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου συνεπάγεται και την εκτεταμένη έκθεσή του στις ουσίες αυτές, με όλες τις επιπτώσεις. Η έκθεση αυτή, όπως προαναφέρθηκε, υλοποιείται μέσω της τροφής, του νερού, του αέρα και του εδάφους. Ιδιαίτερη κλινική σηµασία εμφανίζει η έκθεση των εμβρύων και των νεογνών στους ενδοκρινικούς διαταράκτες, η οποία γίνεται µέσω του πλακούντα, στην περίπτωση των εμβρύων, και μέσω του θηλασµού, στην περίπτωση των νεογνών και των βρεφών 1. Σηµαντικό ρόλο ως προς τις επιπτώσεις της έκθεσης διαδραματίζει η ηλικία του εκτιθέμενου, η χρονική διάρκεια της έκθεσης και η αθροιστική έκθεση σε έναν ή περισσότερους ενδοκρινικούς διαταράκτες 3. Σημαντική παρατήρηση, που πρέπει να λαμβάνεται υπ όψιν, είναι ότι η έκθεση, ακόµα και σε περιορισμένη ποσότητα (µικρές δόσεις ή συγκεντρώσεις) ΕΔ µπορεί να προκαλέσει ενδοκρινικές διαταραχές, ιδιαίτερα όταν η έκθεση πραγματοποιηθεί σε περιόδους της ζωής όπου ο άνθρωπος είναι πιο ευάλωτος, δηλαδή κατά τη διάρκεια της εµβρυϊκής ζωής ή της βρεφικής, παιδικής και εφηβικής ηλικίας 1,4. Οι ΕΔ έχουν µεγάλο χρόνο ηµίσειας ζωής και δεν µεταβολίζονται εύκολα. Επιπρόσθετα, αρκετά συχνά µπορεί να µεσολαβεί ένα σηµαντικό χρονικό διάστηµα από την έκθεση µέχρι την εκδήλωση της διαταραχής. Αξιοσημείωτο επίσης είναι και το συμπέρασμα, που έχει προκύψει από παρατηρήσεις σε πειραματόζωα, ότι η έκθεση στις ως άνω ουσίες μπορεί να επηρεάσει όχι µόνο το άτομο που εξετέθη, αλλά και τις επόµενες γενιές 1,5,6. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι ενώ κάποια φυτοφάρµακα, που περιέχουν ΕΔ, έχουν απαγορευτεί εδώ και δεκαετίες στις αναπτυγµένες χώρες, συνεχίζουν να χρησιµοποιούνται σε αναπτυσσόμενες περιοχές, όπως η Αφρική και η Ασία 1,3. Εχουν καταστεί πλέον γνωστές σήμερα, από μελέτες σε ανθρώπους και ζώα, οι επιπτώσεις των ΕΔ στο ορμονικό σύστημα των ανθρώπων κάθε ηλικίας. Η παρακάτω ανασκόπηση στοχεύει στο να συνοψίσει τις υφιστάμενες γνώσεις σχετικά με την επίδραση των ΕΔ στο αναπαραγωγικό σύστημα των γυναικών και ειδικότερα στις πιθανές επιδράσεις τους στη λειτουργία του ωοθυλακίου, στις διαταραχές της έμμηνης ρύσης, στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και στο χρόνο εμφάνισης της εμμηνόπαυσης. 2. Η επίδραση των ενδοκρινών διαταρακτών στο ωοθυλάκιο: 2.1. Ουσίες που μπορούν να δράσουν ως οιστρογόνα, μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του ωοθυλακίου. Η δισφαινόλη Α (ΒΡΑ) είναι προϊόν της χηµικής βιοµηχανίας, το οποίο χρησιµοποιείται εκτεταµένα σε πολλές βιοµηχανικές εφαρµογές. Η ΒΡΑ έχει κυρίως οιστρογονική δράση 7. Εχει καταδειχτεί ότι συνδέεται µε τους οιστρογονικούς υποδοχείς α και β και έχει μεγάλη χημική συγγένεια, κυρίως με τον οιστρογονικό υποδοχέα β. Η ΒΡΑ, αν και ασθενέστερο οιστρογόνο από την οιστραδιόλη, μπορεί να δράσει ως οιστρογόνο, όχι μόνο μέσω της γενομικής (κλασικής, μέσω πυρηνικών υποδοχέων), αλλά και της μη γενομικής δράσης (μη κλασικής, μέσω υποδοχέων στην κυτταρική μεμβράνη) των οιστρογόνων 8. Ενδιαφέρον είναι ότι η ΒΡΑ έχει ανιχνευτεί στο ωοθυλακικό υγρό, ενώ διέρχεται από τον πλακούντα και ανιχνεύεται στον ορό του εµβρύου, στο αµνιακό υγρό και στον οµφάλιο λώρο 9. Οι παρατηρήσεις αυτές, σχετικά με την ανίχνευσή της σε όλα τα ανωτέρω σημεία του ανθρώπινου οργανισμού, δημιουργούν ερωτηματικά για το κατά πόσον η έκθεση στην ΒΡΑ θα µπορούσε να έχει

3 Οι επιπτώσεις των ενδοκρινικών διαταρακτών στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα. 11 επιπτώσεις στη φυσιολογική ανάπτυξη τόσο των εµβρύων, όσο και των νεογνών. Στα πειραµατόζωα, η έκθεση στην ΒΡΑ κατά την ενδοµήτριο ζωή, στα τελικά στάδια ανάπτυξης του ωοκυττάρου, οδηγεί σε ανευπλοειδία 10. Οδηγούμαστε δηλαδή στο συμπέρασμα ότι, δυνητικά, η έκθεση στους ΕΔ μπορεί να επηρεάζει την ομαλή χρωμοσωμική λειτουργία των ωοθυλακίων. Είναι επίσης πιθανόν η έκθεση στους ΕΔ να επηρεάζει τα στάδια της ανάπτυξης του ωοκυττάρου, όπως προκύπτει από παρατηρήσεις κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Πιο συγκεκριμένα, στον άνθρωπο η έκθεση στην ΒΡΑ µπορεί να επηρεάσει την ποιότητα των ωαρίων που λαμβάνονται κατά τη διαδικασία της ωοληψίας και, κατά συνέπεια, και το ίδιο το αποτέλεσμα της εξωσωµατικής γονιμοποίησης 11. Η diethylstilbestrol (DES) είναι ένα συνθετικό οιστρογόνο που χρησιµοποιήθηκε εκτενώς σε έγκυες γυναίκες κατά την δεκαετία του 70, µε σκοπό την πρόληψη των αποβολών 4,12,13. Η χορήγηση του φαρµάκου αυτού όμως διακόπηκε, καθώς η χρήση του συνδέθηκε µε εμφάνιση συγγενών ανωµαλιών στα έμβρυα. Συγκεκριµένα, έχει αποδειχθεί ότι η ενδοµήτρια έκθεση ποντικών, µεταξύ της 9ης-16ης εβδοµάδας της κύησης στη DES, οδηγεί σε µείωση του αριθµού των ωοκυττάρων 1. Σε παρόµοια αποτελέσµατα οδηγεί και η έκθεση στον καπνό, ο οποίος, εκτός από νικοτίνη, περιέχει µέταλλα και πολυκυκλικούς αρωµατικούς υδρογονάνθρακες. Στα ποντίκια, η ενδοµήτρια έκθεση σε πολυκυκλικούς αρωµατικούς υδρογονάνθρακες αυξάνει το ρυθµό απόπτωσης των ωοκυττάρων, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται μειωμένος ο αριθµός αυτών κατά τη γέννηση. Συγκεκριμένα, τα ποντίκια, που εξετέθησαν ενδομήτρια στον καπνό γεννιούνται µόνο µε το 1/3 των ωοκυττάρων, σε σχέση µε τα ποντίκια που δεν είχαν εκτεθεί 14. Επομένως, η έκθεση στους ΕΔ κατά την ενδομήτρια ζωή, είναι πιθανόν να µειώνει τον αριθµό των ωοκυττάρων. Από την υπάρχουσα βιβλιογραφία αποδεικνύεται η αρνητική επίδραση των ενδοκρινικών διαταρακτών στα ωοθυλάκια των πειραµατόζωων, ενώ αναφορικά με τις επιδράσεις στα ωοθυλάκια των ανθρώπων απαιτείται επί πλέον έρευνα. 3. Η έκθεση στους ενδοκρινικούς διαταράκτες συσχετίζεται με διαταραχές της έμμηνης ρύσης Οι διαταραχές της έμμηνης ρύσης θεωρούνται σημαντικές ενδοκρινικές διαταραχές, που επηρεάζουν τη γονιμότητα των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία. Γνωστοί παράγοντες, που έχουν συσχετιστεί με διαταραχές της έμμηνης ρύσης, αποτελούν η ηλικία, ο δείκτης μάζας σώματος, το κάπνισμα, η έντονη άσκηση, η διατροφή, το άγχος, αλλά και η έκθεση στους ΕΔ. Το DDT είναι ένα φυτοφάρμακο, που κατασκευάστηκε το 1945 και χρησιμοποιήθηκε ευρέως στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη ως εντομοκτόνο, τόσο προς όφελος των γεωργικών καλλιεργειών, όσο και για τον περιορισμό ασθενειών από δήγματα εντόμων, όπως η ελονοσία και ο τύφος 1. Η έκθεση στο DDT έχει συσχετιστεί με εμφάνιση εμμηναρχής νωρίτερα, όπως διαπιστώθηκε από μία μελέτη στην οποία συμμετείχαν 466 γυναίκες, που εκτέθηκαν σε DDT 15. Στην ίδια μελέτη παρατηρήθηκε ότι οι γυναίκες με τις υψηλότερες συγκεντρώσεις DDΤ εμφάνιζαν κύκλους λιγότερο των 21 ημερών (προφανώς ανωοθυλακιορηκτικούς), σε σύγκριση με εκείνες με τις χαμηλότερες συγκεντρώσεις DDT 15. Σε μία άλλη μελέτη, σε δείγμα 1494 γυναικών (εκ των οποίων οι 454 γυναίκες ήταν από την Γροιλανδία, οι 463 από τη Σουηδία, οι 203 από την Πολωνία και οι 374 από την Ουκρανία), επιβεβαιώνεται ότι η έκθεση στους ΕΔ διαταράσσει την έμμηνο ρύση 16. Παρ ότι το αρχικό συμπέρασμα της μελέτης ήταν ότι οι συγκεντρώσεις PCBs και DDE δεν σχετίζονται με διαταραχές έμμηνης ρύσης, σε λεπτομερέστερη ανάλυση παρατηρήθηκαν διαφορές στους επιμέρους πληθυσμούς. Βρέθηκε ότι οι γυναίκες από τη Σουηδία με υψηλές συγκεντρώσεις PCB είχαν αυξημένη συχνότητα εμφάνισης κύκλων < 24 ημερών, οι δε γυναίκες από την Πολωνία, με αντίστοιχες συγκεντρώσεις DDE, παρουσίαζαν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης κύκλων > 32 ημερών. Τέλος οι γυναίκες από τη Γροιλανδία με αυξημένες συγκεντρώσεις PCB και DDE δεν σχετίστηκαν με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κύκλων >32 μέρες. Από τις ανωτέρω παρατηρήσεις συνάγεται ότι η έκθεση στους ΕΔ μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την έμμηνο ρύση και ότι κάποιοι πληθυσμοί πιθανόν να είναι πιο ευάλωτοι στις τοξικές αυτές ουσίες. Σύμφωνα με τα πορίσματα των μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί και δημοσιευθεί μέχρι σήμερα, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι οι ΕΔ σχετίζονται με φαινόμενα διαταραχών της έμμηνης ρύσης. Είναι φανερό ότι χρειάζεται να πραγματοποιηθεί μεγαλύτερη έρευνα, προκειμένου να διευκρινιστεί η δράση τους στον ανθρώπινο οργανισμό και να τεκμηριωθούν οι συγκεκριμένες παρατηρήσεις. 4. Οι επιπτώσεις των ενδοκρινικών διαταρακτών στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) είναι η συχνότερα εμφανιζόμενη ενδοκρινική διαταραχή σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Η υπερανδρογοναιμία και η ανωοθυλακιορηξία αποτελούν χαρακτηριστικά του συνδρόμου αυτού 17. Το PCOS είναι μία από τις πιο σημαντικές αιτίες υπογονιμότητας, ενώ συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου και διαβήτη τύπου 2. Συγκεκριμένα, η παχυσαρκία και η αντίσταση στην ινσουλίνη εμφανίζονται σε ποσοστό πε-

4 12 ΙΑΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 2013, Τόμος 9, Τεύχος 1 ρίπου 50% σε γυναίκες με PCOS. Oι παχύσαρκες γυναίκες διατρέχουν τον κίνδυνο να εμφανίσουν PCOS σε ποσοστό 12% 1. Πρόσφατες παρατηρήσεις συσχετίζουν τους EΔ με το PCOS. Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκε ότι οι συγκεντρώσεις της ΒΡΑ στον ορό γυναικών με PCOS είναι υψηλότερες σε σύγκριση με γυναίκες χωρίς PCOS 18. Οι παρατηρήσεις αυτές επιβεβαιώθηκαν από έρευνα Ελλήνων ερευνητών, που δημοσιεύτηκε το Στην έρευνα αυτή βρέθηκε ότι 71 γυναίκες με PCOS, το οποίο διαγνώστηκε σύμφωνα με τα κριτήρια του ΝΙΗ, είχαν υψηλότερες συγκεντρώσεις ΒΡΑ σε σχέση με 100 περιπτώσεις γυναικών που δεν είχαν PCOS. Σημαντικό είναι επίσης ότι στην ομάδα των γυναικών με PCOS υπήρξε θετική συσχέτιση της ΒΡΑ με την αντίσταση στην ινσουλίνη. Οι παρατηρήσεις αυτές αφορούσαν τόσο λιπόσαρκες, όσο και παχύσαρκες γυναίκες με PCOS. Παρατηρήσεις σε πειραματόζωα οδηγούν σε παρόμοια συμπεράσματα. Η έκθεση ποντικών στη Δισφαινόλη Α, κατά τη διάρκεια της νεογνικής ηλικίας, οδηγεί στην ανάπτυξη συνδρόμου, που μοιάζει με το PCOS στα ενήλικα ποντίκια 19. Ακόμη, η έκθεση εγκύων ποντικών σε μείγμα EΔ, οδήγησε τους απογόνους της τρίτης γενιάς στην εμφάνιση συνδρόμου παρόμοιου με το PCOS. Ομοίως οδήγησε σε γέννηση απογόνων με μειωμένο αριθμό ωοθυλακίων κατά τη γέννηση, κατάσταση που θυμίζει την πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια 6. Αξίζει να σημειωθεί ότι, παρά το γεγονός, ότι η έκθεση πραγματοποιήθηκε στα ποντίκια που κυοφορούσαν, νόσησαν και οι τρείς γενιές απογόνων που μελετήθηκαν έως τώρα. Οι παρατηρήσεις αυτές οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι EΔ είναι πιθανό να συσχετίζονται με την ανάπτυξη του PCOS. 5. Οι επιπτώσεις των ενδοκρινικών διαταρακτών στην ηλικία εμφάνισης της εμμηνόπαυσης Είναι γνωστό ότι το θήλυ άτομο κατά τη γέννηση του έχει ωάρια στις ωοθήκες, τα οποία σταδιακά µειώνονται, από τη στιγμή της γέννησης, και βαθμηδόν καθ όλη τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας, έως την πλήρη εξάντληση των αποθεµάτων των ωοθηκών κατά την εμμηνόπαυση. Είναι πιθανόν, λοιπόν, ο ρυθµός ατρησίας των ωοθυλακίων να επηρεάζει την ηλικία εµφάνισης της εµµηνόπαυσης. Η ηλικία κατά την οποία εμφανίζεται η εμμηνόπαυση, ιδιαίτερα όταν εμφανίζεται πρώιμα, έχει διάφορες σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου 20. Στα πειραµατόζωα έχει παρατηρηθεί ότι η έκθεση στον καπνό του τσιγάρου και συγκεκριµένα στους πολυκυκλικούς αρωµατικούς υδρογονάνθρακες, οδηγεί σε µειωµένο αριθµό ωοθυλακίων. Ίσως, λοιπόν, και η έκθεση των γυναικών στον καπνό κατά την ενδομήτριο ζωή να οδηγεί σε ελαττωμένη ωοθηκική εφεδρεία και πρωϊμότερη ηλικία εμμηνόπαυσης 1. Σε µελέτη γυναικών, καταδείχτηκε ότι οι γυναίκες που είχαν εκτεθεί ενδοµήτρια σε DES εµφάνισαν εµµηνόπαυση κατά ένα έτος νωρίτερα, µε µέση ηλικία εμφάνισης εµµηνόπαυσης τα 51,5 έτη, σε αντιδιαστολή με γυναίκες που δεν είχαν εκτεθεί στην ως άνω ουσία, οι οποίες εμφάνισαν µέση ηλικία εµµηνόπαυσης τα 52,2 έτη. Ενδιαφέρον είναι ότι η έκθεση σε µεγαλύτερη δόση DES επιφέρει εμφάνιση εμμηνόπαυσης σε πρωϊμότερη ηλικία 20. Συμπερασματικά και με βάση τις έως τώρα παρατηρήσεις στα πειραματόζωα καθώς και τις περιορισμένες μελέτες στον ανθρώπινο οργανισμό συνάγεται ότι η έκθεση στους ΕΔ µπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση της εμμηνόπαυσης νωρίτερα. 6. Συμπεράσματα Από µελέτες σε πειραµατόζωα και ανθρώπους προκύπτει ότι οι ΕΔ, που βρίσκονται στο περιβάλλον του ανθρώπου, µπορούν να επιδράσουν στη λειτουργία του ωοθυλακίου, στην εµφάνιση του PCOS, στο χρόνο εµφάνισης της εµµηνόπαυσης και να προκαλέσουν διαταραχές έµµηνης ρύσης. Η έκθεση στους ΕΔ γίνεται µέσω της τροφής, του νερού, του εδάφους, αλλά και διά της µητρικής οδού, µέσω του πλακούντα και του θηλασµού. Μεγάλη σηµασία έχει η ηλικία κατά την έκθεση, καθώς φαίνεται ότι ο άνθρωπος είναι πιο ευάλωτος στους ΕΔ κατά την εµβρυϊκή, βρεφική, παιδική και εφηβική ηλικία. Σε ορισµένες περιπτώσεις, ενδέχεται να µεσολαβεί ένα σηµαντικό χρονικό διάστηµα από την έκθεση στους ΕΔ έως την εµφάνιση των συµπτωµάτων, γεγονός που καθιστά τη µελέτη της δράσης τους ιδιαίτερα δύσκολη. Μελλοντικά, είναι απαραίτητο να γίνουν μελέτες, ώστε να εξακριβωθεί η δράση των ΕΔ. Είναι επίσης σηµαντικό, οι επαγγελµατίες υγείας να ενηµερωθούν για τις επιπτώσεις των ΕΔ, αλλά και να δοθεί στο κοινό δυνατότητα εύκολης πρόσβασης σε σχετικές με το θέμα πληροφορίες. Τέλος, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα από τους αρμόδιους φορείς, µε σκοπό τον περιορισµό της έκθεσης των ανθρώπων στις ουσίες αυτές. Summary The impact of endocrine disrupters on the female reproductive system C. Mantzouki, G. Mastorakos, D.G. Goulis, E. Kousta Over the last 40 years, there has been an increased interest in the impact of endocrine disruptors (ED) on human health. ED can be found in the environment, the

5 Οι επιπτώσεις των ενδοκρινικών διαταρακτών στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα. 13 Πίνακας 1. Δυνητικοί ενδοκρινικοί διαταράκτες. food and the consumer products, which are used daily by a wide range of people. These are chemical substances, natural or synthetic, which interfere with the normal functioning of the endocrine system of both humans and animals, and affect the action, production, metabolism and secretion of hormones. The exposure of living beings to ED can occur through air, water, soil and, during fetal life, through the placenta. In addition, newborns and infants are exposed to the effects of ED during the breastfeeding stage. Numerous studies of humans and animals showed the importance of the impact of ED in all stages of life, regardless of gender and age. This review examines the impact of ED on the female reproductive system. It focuses, specifically, on the potential impact on follicular action, menstruation, PCOS and the age of menopause. Due to these important effects on basic human functions, there is a strong need to conduct studies to further explore ED actions and to mobilize state mechanisms of prevention in order to avoid exposure of the population to these substances. Βιβλιογραφία 1. Diamanti - Κandarakis E, Bourguignon JP, Giudice LC, Hauser R, Prins GS, Soto AM et al Endocrinedisrupting chemicals: An Endocrine Society scientific statement. Endocr Rev 30: Κούστα Ε, Μαστοράκος Γ Ενδοκρινικοί διαταράκτες και θυρεοειδική λειτουργία. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής 29: Caserta D, Maranghi L, Mantovani A, Marci R, Maranghi F, Moscarini M :59 72 Impact of endocrine disruptor chemicals in gynaecology. Hum Reprod Update 4. Woodruff TK, Walker CL 2008 Fetal and early postnatal environmental exposures and reproductive health effects in the female. Fertil Steril 89:e47 e51 5. Anway MD, Skinner MK 2006 Epigenetic transgenerational actions of endocrine disruptors. Endocrinology 147:S43 S49 6. Nilsson E, Larsen G, Manikkam M, Guerrero-Bosagna C, Savenkova MI, Skinner MK Environmentally induced epigenetic transgenerational inheritance of ovarian disease. PLoS One 7:e Vom Saal FS, Akingbemi BT, Belcher SM, Birnbaum LS, Crain DA, Eriksen M et al Chapel Hill Bisphenol A Expert Panel Consensus Statement: integration of mechanisms, effects in animals and potential to impact human health at current levels of exposure. Reprod Toxicol 24: Vandenberg LN, Hauser R, Marcus M, Olea N, Welshons WV Human exposure to bisphenol A (BPA). Reprod Toxicol 24: Ikezuki Y, Tsutsumi O, Takai Y, Kamei Y, Taketani Y Determination of bisphenol A concentrations

6 14 ΙΑΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 2013, Τόμος 9, Τεύχος 1 in human biological fluids reveals significant early prenatal exposure. Hum Reprod 17: Susiarjo M, Hassold TJ, Freeman E, Hunt PA Bisphenol A exposure in utero disrupts early oogenesis in the mouse. PLoS Genet 3:e5 11. Fujimoto VY, Kim D, vom Saal FS, Lamb JD, Taylor JA, Bloom MS 2011 Serum unconjugated bisphenol A concentrations in women may adversely influence oocyte quality during in vitro fertilization. Fertil Steril 95: McLachlan JA, Simpson E, Martin M Endocrine disrupters and female reproductive health. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab 20: Crain DA, Janssen SJ, Edwards TM, Heindel J, Ho SM, Hunt P et al Female reproductive disorders: the roles of endocrine-disrupting compounds and developmental timing. Fertil Steril 90: Jurisicova A, Taniuchi A, Li H, Shang Y, Antanos M, Detmar J et al Maternal exposure to polycyclic aromatic hydrocarbons diminishes murine ovarian reverse via induction of hara-kiri. J Clin Inv 117: Ouyang F, Perry MJ, Venners SA, Chen C, Wang B, Yang F, et al Serum DDT, age at menarche, and abnormal menstrual cycle length. Occup Environ Med 62: Toft G, Axon A, Lindh C.H, Giwercman A, Bonde JP 2008 Menstryal Cycle characteristics in European and Inuit women exposed to persistent organochlorine pollutants. Hum Reprod 23: Kandaraki Ε, Chatzigeorrgiou A, Livadas S, Palioura E, Economou F, Koutsilieris M et al Endocrine disruptors and polycystic ovary syndrome (PCOS): Elevated serum levels of bisphenol A in woman with PCOS. J Clin Endocrinol Metabol 96: Takeuchi T, Tsutsumi O, Ikezuki Y, Takai Y, Taketani Y Positive relationship between androgen and the endocrine disruptor, bisphenol A, in normal women and women with ovarian dysfunction. Endocr J 51: Fernandez M, Bourguignon N, Lux-Lantos V, Libertun C Neonatal exposure to bisphenol A and reproductive and endocrine alterations resembling the polycystic ovarian syndrome in adult rats. Environ Health Perspect 118: Hatch EE, Troisi R, Wise LA, Hyer M, Palmer JR, Titus- Ernstoff L, et al Age at natural menopause in women exposed to diethylstilbestrol in utero. Am J Epidemiol 164:

Περιβαλλοντικοί παράγοντες και θυρεοειδική λειτουργία

Περιβαλλοντικοί παράγοντες και θυρεοειδική λειτουργία 08 Περιβαλλοντικοί παράγοντες και θυρεοειδική λειτουργία Ε. ΚΟΥΣΤΑ Ενδοκρινολόγος Εισαγωγή Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει κατανοητό ότι περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως οι ενδοκρινικοί διαταράκτες (EΔ),

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή εργασία ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΑΤΟΜΟ ΠΟΥ ΝΟΣΕΙ Ραφαέλλα Χαραλάμπους Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ενδοκρινικοί διαταράκτες (Εndocrine disruptors) Ορισμός

Ενδοκρινικοί διαταράκτες (Εndocrine disruptors) Ορισμός Δεδομένα από την επίδραση των διαταρακτών στην εμφάνιση της εφηβείας -στην λειτουργία των γονάδων γυναικολογικούς καρκίνους Ελένη Κούστα Ενδοκρινικοί διαταράκτες (Εndocrine disruptors) Ορισμός ενας εξωγενής

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας στις γυναίκες

Εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας στις γυναίκες Εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας στις γυναίκες Δημήτριος Ρίζος Αναπληρωτής Καθηγητής Κλινικής Χημείας Υπεύθυνος Ορμονολογικού Εργαστηρίου, Αρεταίειο Νοσοκομείο Περίληψη παρουσίασης Προϋποθέσεις γυναικείας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΕΦΟΣ Θ.

ΣΤΕΦΟΣ Θ. Επηρεάζει την αύξηση του βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης Επηρεάζει τη μακροχρόνια διατήρηση των προσληφθέντων κιλών κατά τη διάρκεια της κύησης (5-9μήνες) Επηρεάζει την εμφάνιση παχυσαρκίας σε γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

Ιατρικά Χρονικά Βορειοδυτικής Ελλάδας

Ιατρικά Χρονικά Βορειοδυτικής Ελλάδας Ιατρικά Χρονικά Βορειοδυτικής Ελλάδας Περιοδικό της Ιατροχειρουργικής Εταιρείας Κέρκυρας Ιούλιος 2013 - Τόμος 9 - Τεύχος 1 IATRIKA CHRONIKA NORTH-WESTERN GREECE Journal of the Medical and Surgical Society

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ Ο ΠΡΟΩΡΟΣ ΤΟΚΕΤΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΔΥΣΧΕΡΕΙΑΣ Όνομα Φοιτήτριας: Χρυσοστομή Αγαθοκλέους Αριθμός φοιτητικής

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: Παχυσαρκία και κύηση:

Θέμα: Παχυσαρκία και κύηση: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜ Α ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέμα: Παχυσαρκία και κύηση: επιπτώσεις στην έκβαση της κύησης και στο έμβρυο Ονοματεπώνυμο: Στέλλα Ριαλά Αριθμός

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης διαβήτης και μητρικός θηλασμός

Σακχαρώδης διαβήτης και μητρικός θηλασμός Σακχαρώδης διαβήτης και μητρικός θηλασμός Νικόλαος Παπάνας Αν. Καθηγητής Παθολογίας-Σακχαρώδους Διαβήτη Υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου- Ιατρείου Διαβητικού Ποδιού Β Παθολογική Κλινική Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Μικροβιολογικό & Ερευνητικό Εργαστήριο Καθ έξιν Αποβολές Οι καθ 'έξιν αποβολές είναι μια ασθένεια σαφώς διακριτή από τη στειρότητα, και που ορίζεται ως δύο ή περισσότερες αποτυχημένες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΤΥΧΙΑΚΗ. Λεμεσός

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΤΥΧΙΑΚΗ. Λεμεσός ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ Η ΒΛΑΠΤΙΚΗ ΕΠΙΔΡΑ ΑΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Ονοματεπώνυμο Αγγελική Παπαπαύλου Αριθμός Φοιτητικής

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ ΒΡΕΦΙΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ ΒΡΕΦΙΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ ΒΡΕΦΙΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ Ονοματεπώνυμο: Λοϊζιά Ελένη Λεμεσός 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Χωρίς ενδιάμεση τελειόμηνη κύηση ζώντος νεογνού

Χωρίς ενδιάμεση τελειόμηνη κύηση ζώντος νεογνού Υπογονιμότητα: Η αδυναμία επίτευξης τελειόμηνης κύησης ζώντος νεογνού, μετά από «εύλογο» χρονικό διάστημα (reasonable time) σεξουαλικών επαφών χωρίς αντισυλληπτική προστασία Reasonable time? 12 μήνες (WHO)

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ Τα καρδιαγγειακά νοσήματα παραδοσιακά θεωρούνται νοσήματα των ανδρών. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου στις γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

Πρώιμη ήβη: πόσο νωρίς είναι το νωρίς;

Πρώιμη ήβη: πόσο νωρίς είναι το νωρίς; Πρώιμη ήβη: πόσο νωρίς είναι το νωρίς; Τριανταφύλλου Παναγιώτα Παιδοενδοκρινολόγος Πανεπιστημιακή υπότροφος Α.Π.Θ. Α Παιδιατρική Κλινική Πρώιμη ήβη - Ατζέντα Πως ορίζεται; Κλινική εικόνα Αιτιολογία Αντιμετώπιση

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημονική Ημερίδα: Φιλοσοφία, Φυσικές Επιστήμες, Βιοηθική Πανεπιστήμιο Αθηνών, 12/11/2014 ISBN:

Επιστημονική Ημερίδα: Φιλοσοφία, Φυσικές Επιστήμες, Βιοηθική Πανεπιστήμιο Αθηνών, 12/11/2014 ISBN: Η χωρίς συγκατάθεση, έκθεση του πληθυσμού σε περιβαλλοντικούς ρύπους: ηθικά ζητήματα Κωνσταντίνος Καλαχάνης 1 Χρυσάνθη Κοταμπάση 1 Παναγιώτης Σταμάτης 1 Ιωάννης Ματιάτος 1 Πολυξένη Νικολοπούλου- Σταμάτη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Δομή και λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος 1. Να ονομάσετε τις αριθμημένες δομές του παρακάτω σχήματος. Βλέπε εικ. 12.1 της σ. 219 του βιβλίου του μαθητή. 2. Να ενώσετε

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΕΟΓΝΟ 7ο ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ Δρ. Μαρία Τζητηρίδου- Χατζοπούλου Παιδίατρος Νεογνολόγος-Αναπτυξιολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Π.Ο.Υ

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Σακχαρώδης Διαβήτης Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Number of people with diabetes by IDF Region, 2013 IDF Diabetes Atlas.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΥΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΥΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΥΣ Μετεµµηνοπαυσιακό Ορµονικό Προφίλ (Για µετεµµηνοπαυσιακούς και ακανόνιστους κύκλους) Η εµµηνόπαυση προκαλείται από σταδιακή µεταβολή της ευαισθησίας των ωοθηκών προς τις Γοναδοτροπίνες

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές

Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές Φλώρα Μπακοπούλου Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής - Εφηβικής Ιατρικής Ειδικό Κέντρο Εφηβικής Ιατρικής (Ε.Κ.Ε.Ι.) Α Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας

ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αν. Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας Πρωτόκολλα πρόκλησης πολλαπλής ωοθυλακικής ωρίμανσης. Ασφάλεια των μεθόδων της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Πρόκληση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΛΕΜΕΣΟΣ 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 1 Ο ΘΕΜΑ 1. Η γέννηση ενός παιδιού με σύνδρομο Down συνήθως οφείλεται: α. στην προσβολή της μητέρας από ερυθρά κατά τη διάρκεια της κύησης, β. στην ανεπαρκή πρόσληψη ασβεστίου

Διαβάστε περισσότερα

gr

gr ΟΡΙΣΜΟΣ - ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Αδυναµία σύλληψης µετά από ένα έτος ελεύθερων επαφών. Αφορά το 10 15% όλων των ζευγαριών αναπαραγωγικής ηλικίας. Η συχνότητα της υπογονιµότητας εξαρτάται από την ηλικία της γυναίκας.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΑ ΚΥΤΤΑΡΑ (STEM CELLS).

ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΑ ΚΥΤΤΑΡΑ (STEM CELLS). ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΑ ΚΥΤΤΑΡΑ (STEM CELLS). ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ Επικ. Καθηγητής Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΚΑΘ. Α. ΑΝΤΣΑΚΛΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ. Εισαγωγή. Σκοπός

ΠΕΡΙΛΗΨΗ. Εισαγωγή. Σκοπός ΠΕΡΙΛΗΨΗ Εισαγωγή Η παιδική παχυσαρκία έχει φτάσει σε επίπεδα επιδημίας στις μέρες μας. Μαστίζει παιδιά από μικρές ηλικίες μέχρι και σε εφήβους. Συντείνουν αρκετοί παράγοντες που ένα παιδί γίνεται παχύσαρκο

Διαβάστε περισσότερα

& Xρόνια. Nοσήματα: Το Μεταβολικό Σύνδρομο. Τρόπος Zωής. Νένη Περβανίδου Παιδίατρος Ιατρείο Παιδικής-Εφηβικής

& Xρόνια. Nοσήματα: Το Μεταβολικό Σύνδρομο. Τρόπος Zωής. Νένη Περβανίδου Παιδίατρος Ιατρείο Παιδικής-Εφηβικής Τρόπος Zωής & Xρόνια Nοσήματα: Το Μεταβολικό Σύνδρομο στα παιδιά και τους έφηβους Νένη Περβανίδου Παιδίατρος Ιατρείο Παιδικής-Εφηβικής Παχυσαρκίας Α Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Nοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ 1 ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ Δ. Κιόρτσης Ενδοκρινολόγος Αν. Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων European SCOPE fellow 1η ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΥ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Ελληνική Ιατρική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Επιβλέπων Καθηγητής: Δρ. Νίκος Μίτλεττον Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2 ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Ονοματεπώνυμο: Ιωσηφίνα

Διαβάστε περισσότερα

Bιοπαρακολούθηση και επιπτώσεις στην υγεία και στο περιβάλλον από την έκθεση στα φυτοφάρμακα τα τελευταία χρόνια στην Κρήτη"

Bιοπαρακολούθηση και επιπτώσεις στην υγεία και στο περιβάλλον από την έκθεση στα φυτοφάρμακα τα τελευταία χρόνια στην Κρήτη ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Bιοπαρακολούθηση και επιπτώσεις στην υγεία και στο περιβάλλον από την έκθεση στα φυτοφάρμακα τα τελευταία χρόνια στην

Διαβάστε περισσότερα

Το κινητό τηλέφωνο εκπέμπει παλμική ασύρματη ακτινοβολία συχνότητας

Το κινητό τηλέφωνο εκπέμπει παλμική ασύρματη ακτινοβολία συχνότητας ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Το κινητό τηλέφωνο εκπέμπει παλμική ασύρματη ακτινοβολία συχνότητας 900-2100 MHz την ώρα που μιλάμε. Σε κατάσταση αναμονής, στέλνει ένα περιοδικό σήμα για να επικοινωνήσει με την κοντινότερη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΒΗΤΗ ΚΥΗΣΗΣ Χρυστάλλα, Γεωργίου Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/2066(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/2066(INI) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων 2.10.2012 2012/2066(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ για την προστασία της δημόσιας υγείας από τους ενδοκρινικούς διαταράκτες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ. Ενότητα 2: Υπογονιμότητα Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ. Ενότητα 2: Υπογονιμότητα Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ Ενότητα 2: Υπογονιμότητα Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Σκοποί ενότητας Αίτια υπογονιμότητας Κλινική και εργαστηριακή διερεύνηση υπογονιμότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΘΕΜΑ: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

ΥΠΟΘΕΜΑ: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ 13 ΓΕΛ ΠΕΙΡΑΙΑ ΜΑΘΗΜΑ:ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ-PROJECT ΘΕΜΑ:ΥΓΕΙΑ-ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-14 ΤΑΞΗ Α1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: 1)ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΗΤΡΑΣ- ΝΩΤΙΑΙΟΥ ΜΥΕΛΟΥ 2)AIDS 3)ΜΗΝΙΣΚΟΣ 4)ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ ΥΠΟΘΕΜΑ: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2.

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2. Χαράλαμπος Ταμβάκος, Αναστάσιος Κουτσοβασίλης, Αλέξης Σωτηρόπουλος, Μαρία Παππά, Ουρανία Αποστόλου,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΠΑΙ ΙΩΝ ΤΗΣ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ. Μανουρά Αντωνία. Νεογνολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Κρήτης

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΠΑΙ ΙΩΝ ΤΗΣ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ. Μανουρά Αντωνία. Νεογνολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Κρήτης ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΠΑΙ ΙΩΝ ΤΗΣ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ Μανουρά Αντωνία Νεογνολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Κρήτης Σχεδόν τριάντα χρόνια έχουν περάσει από τη γέννηση του πρώτου «µωρού του σωλήνα». Από τότε,

Διαβάστε περισσότερα

Παθητικό κάπνισμα και παιδιά

Παθητικό κάπνισμα και παιδιά Παθητικό κάπνισμα και παιδιά Το παθητικό κάπνισμα αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο δεδομένου ότι οι άνθρωποι σε όλες τις χώρες και τους πολιτισμούς εκτίθενται σε αυτό ( second hand smoke SHS ). Εμφανίζεται

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή Διατριβή

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή Διατριβή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή Διατριβή Η ΣΥΝΗΘΕΙΑ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ, ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΤΟ ΕΜΒΡΥΟ ΣΤΕΦΑΝΗ ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΥ Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014

Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014 Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014 Παθητικό Κάπνισμα Το παθητικό κάπνισμα θεωρείται σήμερα η τρίτη προλήψιμη αιτία θνησιμότητας. «Ο εισπνεόμενος και εκπνεόμενος από τους καπνιστές καπνός (καπνός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝ ΡΟΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ

ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝ ΡΟΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝ ΡΟΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗ PREMA Σ. Ευσταθίου, Ε. Σκεύα, Ε. Ζορµπαλά, Α. Αχείµαστος, Θ. Μουντοκαλάκης Κέντρο Πρόληψης Καρδιαγγειακών Νόσων, Κλινική «Υγείας Μέλαθρον» ΜΕΛΕΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

Τελικό κείμενο της Μελέτης. Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών: Διατροφή και Υγεία

Τελικό κείμενο της Μελέτης. Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών: Διατροφή και Υγεία Τελικό κείμενο της Μελέτης Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών: Διατροφή και Υγεία Τα τελικά προϊόντα προχωρημένης γλυκοζυλίωσης (Advanced Glycation End products, ) είναι μόρια υψηλής δραστικότητας, τα οποία

Διαβάστε περισσότερα

Αλέξανδρος Δ. Τζεφεράκος

Αλέξανδρος Δ. Τζεφεράκος Κλασσική Εξωσωματική Γονιμοποίηση και Εμβρυομεταφορά στο στάδιο της βλαστοκύστης Αλέξανδρος Δ. Τζεφεράκος «ΜΟΝΑΝΑΔΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ» μαιευτήρια «ΜΗΤΕΡΑ» και «ΛΗΤΩ» 2002 Κατά τη διαδικασία της εξωσωματικής

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Πυελική μάζα

Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Πυελική μάζα Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών Πυελική μάζα Επιδημιολογία Η πυελική μάζα είναι ένα σχετικά συχνό κλινικό εύρημα. Σε αρκετές περιπτώσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΤΟΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΘΑΛΑΜΟ-ΥΠΟΦΥΣΕΟ ΥΠΟΦΥΣΕΟ- ΘΥΡΕΟΕΙ ΙΚΟΥ ΑΞΟΝΑ ρ. Γεώργιος ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΣ Ενδοκρινολόγος Β ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ, ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Chromosome Location

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Επιπτώσεις από τη χρήση αντικαταθλιπτικής αγωγής στην εγκυμοσύνη στο έμβρυο Όνομα Φοιτήτριας: Άντρια Λυσάνδρου Αριθμός φοιτητικής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Ο ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥΣ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΟΓΚΟΓΟΝΙΔΙΟΥ BRCA1 ΚΑΙ BRCA2. Βασούλλα

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος

Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Πώς πρέπει να υπολογίζω τον κύκλο και την ωορρηξία μου; Ο κύκλος μιας γυναίκας μετριέται από την πρώτη μέρα της περιόδου της μέχρι την

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Ονοματεπώνυμο: Μιχαέλλα Σάββα Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής!

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής! Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής Το θαύµα... της ζωής! Οι Υπέρηχοι Εγκυμοσύνης... Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής Στο Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής της ΡΕΑ Μαιευτικής Γυναικολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Κλινική περιγραφή μεταγεννητική ομοιόσταση της γλυκόζης σε μεγάλα πρόωρα και τελειόμηνα νεογνά

Κλινική περιγραφή μεταγεννητική ομοιόσταση της γλυκόζης σε μεγάλα πρόωρα και τελειόμηνα νεογνά Κλινική περιγραφή μεταγεννητική ομοιόσταση της γλυκόζης σε μεγάλα πρόωρα και τελειόμηνα νεογνά Clinical Report Postnatal Glucose Homeostasis in Late-Preterm and Term Infants David H. Adamkin, MD and COMMITTEE

Διαβάστε περισσότερα

Δελτίο Τύπου. ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΥΓΕΙΑ για τις έγκυες γυναίκες και τα νεογνά στην Ευρώπη το έτος 2015

Δελτίο Τύπου. ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΥΓΕΙΑ για τις έγκυες γυναίκες και τα νεογνά στην Ευρώπη το έτος 2015 Δελτίο Τύπου ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΥΓΕΙΑ για τις έγκυες γυναίκες και τα νεογνά στην Ευρώπη το έτος 2015 Τρίτη Ευρωπαϊκή Έκθεση για την Περιγεννητική Υγεία που δημοσιεύθηκε από το έργο Euro

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Ενήβωση - Εφηβεία Puberty - Adolescence Puberty vs. Adolescence Ενήβωση vs. Εφηβεία 12-15 y 12- >>15

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών και Σακχαρώδης Διαβήτης

Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών και Σακχαρώδης Διαβήτης Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών και Σακχαρώδης Διαβήτης Βασίλης Κ. Ταρλατζής Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας και Ανθρώπινης Αναπαραγωγής Μονάδα Ανθρώπινης Αναπαραγωγής Α Μαιευτική ESHRE/ASRM PCOS Consensus

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, Α ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, Α ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, Α ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΜΕ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ» MSc: Environment and Health.

Διαβάστε περισσότερα

Καραλέξη Μαρία, Θωμόπουλος Θωμάς, Πετρίδου Ελένη Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, ΕΚΠΑ

Καραλέξη Μαρία, Θωμόπουλος Θωμάς, Πετρίδου Ελένη Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, ΕΚΠΑ Καραλέξη Μαρία, Θωμόπουλος Θωμάς, Πετρίδου Ελένη Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, ΕΚΠΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι ανίχνευσης εμβρυϊκής υποξίας. Νικόλαος Βιτωράτος, MD Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών

Μέθοδοι ανίχνευσης εμβρυϊκής υποξίας. Νικόλαος Βιτωράτος, MD Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών Μέθοδοι ανίχνευσης εμβρυϊκής υποξίας Νικόλαος Βιτωράτος, MD Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών Η εκτίμηση της κατάστασης του εμβρύου περιλαμβάνει 2 φάσεις. Η πρώτη φάση αφορά το α μισό της εγκυμοσύνης και

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London

Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London Στη διαδικασία της τεχνητής γονιμοποίησης (IVF) μεταφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

Δημότριοσ Γ. Γουλόσ Επύκουροσ καθηγητόσ Ενδοκρινολογύασ Αναπαραγωγόσ ΑΠΘ

Δημότριοσ Γ. Γουλόσ Επύκουροσ καθηγητόσ Ενδοκρινολογύασ Αναπαραγωγόσ ΑΠΘ Μονϊδα Ενδοκρινολογύασ Αναπαραγωγόσ Α Μαιευτικό - Γυναικολογικό Κλινικό ΑΠΘ Ιατρικό Σχολό Αριςτοτϋλειο Πανεπιςτόμιο Θεςςαλονύκησ Θεραπεύα του υπογοναδιςμού κατϊ τη διϊρκεια τησ αναπαραγωγικόσ ηλικύασ Δημότριοσ

Διαβάστε περισσότερα

Η Α ΕΝΟΫΠΟΦΥΣΗ: OI ΓΟΝΑ ΟΤΡΟΠΙΝΕΣ (FSH, LH) ΚΑΙ Η ΠΡΟΛΑΚΤΙΝΗ (PRL)

Η Α ΕΝΟΫΠΟΦΥΣΗ: OI ΓΟΝΑ ΟΤΡΟΠΙΝΕΣ (FSH, LH) ΚΑΙ Η ΠΡΟΛΑΚΤΙΝΗ (PRL) Η Α ΕΝΟΫΠΟΦΥΣΗ: OI ΓΟΝΑ ΟΤΡΟΠΙΝΕΣ (FSH, LH) ΚΑΙ Η ΠΡΟΛΑΚΤΙΝΗ (PRL) Κωνσταντίνος Καλλαράς Ιατρός Παθολόγος Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ. FSH:ΜΒ 33000,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν.

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν. ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΕΝΑ ΜΑΓΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ Ένα μακρύ «υπεραντλαντικό αεροπορικό

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 15 (Ιατρική Γενετική) Προγεννητική διάγνωση

Κεφάλαιο 15 (Ιατρική Γενετική) Προγεννητική διάγνωση Κεφάλαιο 15 (Ιατρική Γενετική) Προγεννητική διάγνωση Η προγεννητική διάγνωση Ενδείξεις: -Προχωρημένη ηλικία μητέρας (πιο συχνό: σύνδρομο Down) -Προγενέστερο παιδί με de novo χρωμοσωμική ανωμαλία -Ύπαρξη

Διαβάστε περισσότερα

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο.

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο. ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Παχυσαρκία σημαίνει υπέρμετρη αύξηση του σωματικού λίπους σε ποσοστό τέτοιο, ώστε να δυσχεραί- νει την υγεία του ανθρώπου. Η παιδική & εφηβική παχυσαρκία συνήθως διατηρείται και στην

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία ΕΠΙΛΟΧΕΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ. Φοινίκη Αλεξάνδρου

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία ΕΠΙΛΟΧΕΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ. Φοινίκη Αλεξάνδρου ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία ΕΠΙΛΟΧΕΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ Φοινίκη Αλεξάνδρου Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία. Ελένη Αριστοτέλους Α.Φ.Τ :2010612548

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία. Ελένη Αριστοτέλους Α.Φ.Τ :2010612548 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Θέμα: «Επιπλοκές της προεκλαμψίας στην εμβρυϊκή και νεογνική ηλικία» Ελένη Αριστοτέλους Α.Φ.Τ :2010612548 Επιβλέπουσα Καθηγήτρια:

Διαβάστε περισσότερα

Έκβαση της κύησης γυναικών με Διαβήτη της Κύησης

Έκβαση της κύησης γυναικών με Διαβήτη της Κύησης Έκβαση της κύησης γυναικών με Διαβήτη της Κύησης B. Π. Παπαδοπούλου (1,2), Δ. Βαβίλης (2), Κ. Κώτσα (3), Δ. Γ. Γουλής (1) (1), Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Φροντίδα στο Σακχαρώδη Διαβήτη», Αλεξάνδρειο

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών. Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας

Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών. Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας Μεταβολικό Σύνδρομο Δεν είναι ασθένεια αλλά ένα σύμπλεγμα από ιατρικές διαταραχές που

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ - ΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ - ΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ - ΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΕΛ. ΦΡΥΣΙΡΑ Επ. Καθηγήτρια Κλινικής Γενετικής ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙ ΩΝ «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ κ.ε. ΚΑΝΑΒΑΚΗΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Παρακάτω θα αναφερθούμε χωριστά στις επιπτώσεις και την αντιμετώπιση (α) του

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή εργασία ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Ραφαέλα Χριστοδούλου Α.Φ.Τ.: 2010335637 Λεμεσός,

Διαβάστε περισσότερα

Γεννητικά όργανα. Εγκέφαλος

Γεννητικά όργανα. Εγκέφαλος Φύλο και Εγκέφαλος Φυλετικός διµορφισµός: Ø ύπαρξη διαφορετικών µορφών σε ένα είδος Ø αναφέρεται σε κάθε χαρακτηριστικό που είναι διαφορετικό στο αρσενικό και στο θηλυκό Ø αναπαραγωγικές και µη-αναπαραγωγικές

Διαβάστε περισσότερα

Πυελική μάζα. Ενότητα 3: Πύελος Παθολογία πυέλου

Πυελική μάζα. Ενότητα 3: Πύελος Παθολογία πυέλου Πυελική μάζα Ενότητα 3: Πύελος Παθολογία πυέλου Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Ιατρική Σχολή Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών Σκοποί ενότητας Παρουσίαση Πυελικής Μάζας Πρόπτωση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΟΧΗ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1 ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ

ΕΠΟΧΗ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1 ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ 27 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελληνικής Εταιρείας Κοινωνικής Παιδιατρικής και Προαγωγής Υγείας ΕΠΟΧΗ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1 ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ Κοντογεώργη Ευαγγελία, Θωμοπουλος Θωμάς, Πετρίδου

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α.

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α. ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α. ΑΝΤΣΑΚΛΗΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Η ανικανότητα σύλληψης μετά από ένα χρόνο σεξουαλικών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗ ΘΗΛΑΣΜΟ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α Π/Δ ΓΝΞΑΝΘΗΣ

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗ ΘΗΛΑΣΜΟ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α Π/Δ ΓΝΞΑΝΘΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗ ΘΗΛΑΣΜΟ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α Π/Δ ΓΝΞΑΝΘΗΣ ΑΜΕΣΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΕΠΙΛΟΧΕΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΜΗ ΓΡΗΓΟΡΗ ΕΠΑΝΑΦΟ- ΡΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ ΜΗ ΓΡΗΓΟΡΗ ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κύηση Υψηλού Κινδύνου Δεδομένα ΜΕΝΝ ΡΕΑ

Κύηση Υψηλού Κινδύνου Δεδομένα ΜΕΝΝ ΡΕΑ Κύηση Υψηλού Κινδύνου Δεδομένα ΜΕΝΝ ΡΕΑ 2011-2017 Αντωνία Χαρίτου Συντονίστρια-Διευθύντρια ΜΕΝΝ ΡΕΑ Αντιπρόεδρος ΕΕΠΙ Γενικός Γραμματέας ΕΝΕ 30ο Συνέδριο ΕΕΚΠΠΥ- Τήνος 1 Κύηση Υψηλού Κινδύνου Κύηση στην

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Αφροδίτη Ελισσαίου-Ξενοφώντος

Δρ Αφροδίτη Ελισσαίου-Ξενοφώντος ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΕΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΕΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΑΛΚΟΟΛΗΣ ΣΤΑ ΤΡΙΑ ΤΡΙΜΗΝΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΘΗΛΑΣΜΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΘΗΛΑΣΜΟ Σύνδρομο

Διαβάστε περισσότερα

Αιμιλίζα Στεφανίδου 1, Δημοσθένης Μπούρος 2, Μιλτιάδης Λειβαδίτης 2, Αθανασία Πατάκα 1, Παρασκευή Αργυροπούλου 1

Αιμιλίζα Στεφανίδου 1, Δημοσθένης Μπούρος 2, Μιλτιάδης Λειβαδίτης 2, Αθανασία Πατάκα 1, Παρασκευή Αργυροπούλου 1 Αιμιλίζα Στεφανίδου 1, Δημοσθένης Μπούρος 2, Μιλτιάδης Λειβαδίτης 2, Αθανασία Πατάκα 1, Παρασκευή Αργυροπούλου 1 1 Μονάδα Αναπνευστικής Ανεπάρκειας, Α.Π.Θ., Γ.Π.Ν. «Γ.Παπανικολάου» 2 Τμήμα Ιατρικής, Δημοκρίτειο

Διαβάστε περισσότερα

Αναπαραγωγή. Π.Παπαζαφείρη. 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη

Αναπαραγωγή. Π.Παπαζαφείρη. 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ 43-44 / 30 Μαΐου 2018 Αναπαραγωγή Π.Παπαζαφείρη 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη 1. Γενικές λειτουργίες του

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή διατριβή. Ονοματεπώνυμο: Αργυρώ Ιωάννου. Επιβλέπων καθηγητής: Δρ. Αντρέας Χαραλάμπους

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή διατριβή. Ονοματεπώνυμο: Αργυρώ Ιωάννου. Επιβλέπων καθηγητής: Δρ. Αντρέας Χαραλάμπους ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή διατριβή Διερεύνηση της αποτελεσματικότητας εναλλακτικών και συμπληρωματικών τεχνικών στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής σε άτομα με καρκίνο

Διαβάστε περισσότερα

Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο

Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ Ι. Ιωαννίδης Παθολόγος Υπεύθυνος ιαβητολογικού Ιατρείου και Ιατρείου Παχυσαρκίας Κωνσταντοπούλειο Συγκρότηµα Γ.Ν.Ν.Ιωνίας«Αγία Όλγα» Προδιαβήτης

Διαβάστε περισσότερα

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 24 Ιουλίου 2017 (OR. en)

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 24 Ιουλίου 2017 (OR. en) Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 24 Ιουλίου 2017 (OR. en) 11470/17 AGRILEG 145 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Ημερομηνία Παραλαβής: Αποδέκτης: Ευρωπαϊκή Επιτροπή 20 Ιουλίου 2017 Αριθ. εγγρ.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή Εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή Εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή Εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗΣ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗΣ Βασιλική Αλκιβιαδου

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Α' Λυκείου Λύκειο Επισκοπής

Βιολογία Α' Λυκείου Λύκειο Επισκοπής Βιολογία Α' Λυκείου Λύκειο Επισκοπής Κεφάλαιο 12ο Αναπαραγωγή Ανάπτυξη Μαυροματάκης Γιώργος- Βιολόγος σχολική χρονιά 2011-2012 1ο Μάθημα Κεφ. 12 Οι ζωντανοί οργανισμοί, ανεξάρτητα εάν ανήκουν στα Βακτήρια,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΩΧΡΙΝΟΤΡΟΠΟΣ ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΕ ΚΥΗΣΗ 35 ΕΒΔ. ΧΩΡΙΣ ΑΛΛΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ. Κουμπής Δ.Χρυσοβαλάντης M.

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΩΧΡΙΝΟΤΡΟΠΟΣ ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΕ ΚΥΗΣΗ 35 ΕΒΔ. ΧΩΡΙΣ ΑΛΛΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ. Κουμπής Δ.Χρυσοβαλάντης M. 96 ΤΥΕΘ - Κλινική Χιος, 2401 ΓΣΝΑ, 3Κλινίκη Χίος, 4ΓΝΝ ΧΙΟΥ 1 Εισαγωγή Το περιστατικό που περιγράφεται αποτελεί σπάνια εμφάνιση του συνδρόμου της ωχρινοτρόπου διέγερσης των ωοθηκών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΕΣ ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΕΣ ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΕΣ ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ 1) ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ ΣΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΩΝ ΕΥΠΛΟΕΙΔΙΑ: ΚΑΘΕ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΟ ΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ Ν (ΑΠΛΟΕΙΔΕΣ ΓΟΝΙΔΙΩΜΑ) 3Ν ΑΥΘΟΡΜΗΤΕΣ ΑΠΟΒΟΛΕΣ 4Ν τριπλοειδία Α) Γονιμοποίηση ωαρίου

Διαβάστε περισσότερα

Τοξικολογία Τροφίμων. Αξιολογήση του ρίσκου της έκθεσης στα υπολείμματα φυτοφαρμάκων

Τοξικολογία Τροφίμων. Αξιολογήση του ρίσκου της έκθεσης στα υπολείμματα φυτοφαρμάκων Τοξικολογία Τροφίμων Αξιολογήση του ρίσκου της έκθεσης στα υπολείμματα φυτοφαρμάκων Στόχοι ενότητας 1.Κ α τ α ν ό η σ η τ ο υ τ ρ ό π ο υ α ξ ι ο π ο ί η σ η ς τ ω ν αποτελεσμάτων αναλυτικών μεθόδων ανίχνευσης

Διαβάστε περισσότερα

Παρακαλώ δώστε τις ημερομηνίες των τελευταίων σας τεσσάρων περιόδων, συμπεριλαμβανομένων των ημερομηνιών έναρξης και λήξης.

Παρακαλώ δώστε τις ημερομηνίες των τελευταίων σας τεσσάρων περιόδων, συμπεριλαμβανομένων των ημερομηνιών έναρξης και λήξης. Προετοιμασία για την επίσκεψη σε έναν ειδικό σε θέματα γονιμότητας Κάντε άλλο ένα βήμα μπροστά Απαιτείται μεγάλη ικανότητα ώστε να προσδιοριστεί η πηγή των προβλημάτων γονιμότητας και να συστηθεί η κατάλληλη

Διαβάστε περισσότερα

Κύηση και φυσιολογικός τοκετός: Πόσο επηρεάζουν το προσδόκιμο ζωής της μητέρας;

Κύηση και φυσιολογικός τοκετός: Πόσο επηρεάζουν το προσδόκιμο ζωής της μητέρας; Κύηση και φυσιολογικός τοκετός: Πόσο επηρεάζουν το προσδόκιμο ζωής της μητέρας; Ε. Ε. Σαλαμαλέκης Ομότιμος Καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας The UNDP Human Development Report, 2009 Επιβίωση μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

Edwin Chandraharan, MBBS, MS (Obs & Gyn), DFFP, DCRM, FSLCOG, FRCOG, Lead Consultant Labour Ward / Consultant - Acute Gynaecology St.

Edwin Chandraharan, MBBS, MS (Obs & Gyn), DFFP, DCRM, FSLCOG, FRCOG, Lead Consultant Labour Ward / Consultant - Acute Gynaecology St. 2 Edwin Chandraharan, MBBS, MS (Obs & Gyn), DFFP, DCRM, FSLCOG, FRCOG, Lead Consultant Labour Ward / Consultant - Acute Gynaecology St George s University Hospitals NHS Foundation Trust, London & Honorary

Διαβάστε περισσότερα

Σύγκριση Λιποκινών μεταξύ παιδιών και εφήβων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 με παχυσαρκία και φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος

Σύγκριση Λιποκινών μεταξύ παιδιών και εφήβων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 με παχυσαρκία και φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος Σύγκριση Λιποκινών μεταξύ παιδιών και εφήβων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 με παχυσαρκία και φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος Κ.Κώστα, Κ.Τσιρουκίδου, Μ.Παπαγιάννη, Α.Βαμβάκης, Ι.Τσανάκας Παιδοενδοκρινολογική

Διαβάστε περισσότερα

Αδραμερινά Άλκηστις Ειδικευόμενη Ιατρός Παιδιατρικής Κλινικής ΓΝ Δράμας

Αδραμερινά Άλκηστις Ειδικευόμενη Ιατρός Παιδιατρικής Κλινικής ΓΝ Δράμας Αδραμερινά Άλκηστις Ειδικευόμενη Ιατρός Παιδιατρικής Κλινικής ΓΝ Δράμας Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ) από το 1997 αναγνώρισε την παχυσαρκία ως μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας Παγκόσμιο πρόβλημα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΙΙ Καλλιρρόη Παπαδοπούλου ΕΚΠΑ/ΤΕΑΠΗ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΙΙ Καλλιρρόη Παπαδοπούλου ΕΚΠΑ/ΤΕΑΠΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΙΙ Καλλιρρόη Παπαδοπούλου ΕΚΠΑ/ΤΕΑΠΗ Προγεννητική ανάπτυξη Πολλά στοιχεία της ανάπτυξης, άρα και της προγεννητικής ανάπτυξης, καθορίζονται από περίπλοκες γενετικές οδηγίες. Όμως και

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D σχετιζόμενα με το βρογχικό άσθμα στα παιδιά και στους έφηβους Κουρομπίνα Αλεξάνδρα Λεμεσός [2014] i ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Δημήτριος Π. Χιώτης, Διευθυντής Ενδοκρινολογικού Τμήματος και Κέντρου Παιδικής Παχυσαρκίας Ευρωκλινικής Παίδων

Γράφει: Δημήτριος Π. Χιώτης, Διευθυντής Ενδοκρινολογικού Τμήματος και Κέντρου Παιδικής Παχυσαρκίας Ευρωκλινικής Παίδων Γράφει: Δημήτριος Π. Χιώτης, Διευθυντής Ενδοκρινολογικού Τμήματος και Κέντρου Παιδικής Παχυσαρκίας Ευρωκλινικής Παίδων Η συχνότητα της παιδικής παχυσαρκίας έχει παγκοσμίως αυξηθεί και καθίσταται ολοένα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Εισηγήτρια: Σουλτάνα Αυγέρη 1 Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) Σύνθετη διαταραχή μεταβολισμού των υδατανθράκων που προκαλείται μερική ή ολική έλλειψη

Διαβάστε περισσότερα

Κάπνισμα και Καρκίνος. μισές αλήθειες μισά ψέμματα

Κάπνισμα και Καρκίνος. μισές αλήθειες μισά ψέμματα Κάπνισμα και Καρκίνος μισές αλήθειες μισά ψέμματα Ερώτηση: «Το κάπνισμα δεν αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου στους πνεύμονες αλλά και σε άλλα όργανα;» Απάντηση: «...Μιλώντας,

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Στατίνες και σακχαρώδης διαβήτης Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης και καρδιαγγειακός κίνδυνος Μετα-ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΜΣ Έρευνα στη Γυναικεία Αναπαραγωγή

ΠΜΣ Έρευνα στη Γυναικεία Αναπαραγωγή ΠΜΣ Έρευνα στη Γυναικεία Αναπαραγωγή Μεθοδολογία και πρακτικές εφαρμογές της έρευνας στην προεμφυτευτική διάγνωση Φαρμακολογία στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή Ορμονικά σχήματα Προετοιμασία IVF Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα