Επιλογές για τη βιώσιμη πεξεργασία τροφίμων
|
|
- Ζώνα Τρικούπης
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 Τεχνολογικές επιλογές για τον επισιτισμό 10 ισεκατομμυρίων ανθρώπων Science and Technology Options Assessment Επιλογές για τη βιώσιμη πεξεργασία τροφίμων Σύνοψη EL Αξιολόγηση Επιστημονικών και Τεχνολογικών Επιλογών Γενική Διεύθυνση Υπηρεσιών Κοινοβουλευτικής Έρευνας Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Νοέμβριος 2013 PE
2
3 Τεχνολογικές επιλογές για τον επισιτισμό 10 δισεκατομμυρίων ανθρώπων Επιλογές για τη βιώσιμη επεξεργασία τροφίμων Σύνοψη IC STOA 2013/122 Νοέμβριος 2013 PE
4 STOA - Αξιολόγηση Επιστημονικών και Τεχνολογικών Επιλογών Η έκθεση σχετικά με τις πλέον πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις της Αξιολόγησης Επιστημονικών και Τεχνολογικών Επιλογών (STOA), με τίτλο «Options for Sustainable Food Processing» (Επιλογές για τη βιώσιμη επεξεργασία τροφίμων) στο πλαίσιο του έργου «Technology options for feeding 10 billion people» (Τεχνολογικές επιλογές για τον επισιτισμό 10 δισεκατομμυρίων ανθρώπων), διενεργήθηκε από το πανεπιστημιακό κέντρο έρευνας Wageningen UR Food & Biobased Research και το πανεπιστήμιο Wageningen University (πρόγραμμα Food Process Engineering). ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ H.C. Langelaan, F. Pereira da Silva, U. Thoden van Velzen, J. Broeze, A.M. Matser, M. Vollebregt Wageningen UR Food & Biobased Research K. Schroën, Wageningen University Food Process Engineering Bornse Weilanden WG Wageningen The Netherlands ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΗΣ STOA Lieve Van Woensel Αξιολόγηση Επιστημονικών και Τεχνολογικών Επιλογών (Science and Technology Options Assessment- STOA) Διεύθυνση Εκτίμησης Αντικτύπου και Ευρωπαϊκής Προστιθέμενης Αξίας Γενική Διεύθυνση Υπηρεσιών Κοινοβουλευτικής Έρευνας Rue Wiertz 60 - RMD 00J012 B-1047 Brussels lieve.vanwoensel@ep.europa.eu ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Πρωτότυπο: EN ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΚΔΟΤΗ Για να επικοινωνήσετε με τη STOA, στείλτε μήνυμα στο STOA@ep.europa.eu Το παρόν έγγραφο είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο στην ακόλουθη διεύθυνση: Το χειρόγραφο ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2013 Βρυξέλλες, Ευρωπαϊκή Ένωση, 2013 ΑΠΟΠΟΙΗΣΗ ΕΥΘΥΝΗΣ Οι απόψεις που εκφράζονται στο παρόν έγγραφο αποτελούν αποκλειστική ευθύνη των συντακτών και δεν εκφράζουν κατ' ανάγκη την επίσημη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η αναπαραγωγή και η μετάφραση για μη εμπορικούς σκοπούς επιτρέπεται υπό την προϋπόθεση ότι γίνεται μνεία της πηγής και ο εκδότης έχει ενημερωθεί και του έχει αποσταλεί αντίγραφο. PE CAT BA EL-C ISBN DOI /53764
5 Τεχνολογικές επιλογές για τον επισιτισμό 10 δισεκατομμυρίων ανθρώπων Επιλογές για τη βιώσιμη επεξεργασία τροφίμων Το παρόν έγγραφο συνοψίζει, σε απλή και κατανοητή γλώσσα, την έκθεση της STOA σχετικά με τις πλέον πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις στον συγκεκριμένο τομέα, με τίτλο «'Technology options for feeding 10 billion people - Options for sustainable food processing» (Τεχνολογικές επιλογές για τον επισιτισμό 10 δισεκατομμυρίων ανθρώπων Επιλογές για τη βιώσιμη επεξεργασία τροφίμων). Η πλήρης έκθεση σχετικά με το εν λόγω ζήτημα είναι διαθέσιμη στον ιστότοπο της STOA. Περίληψη της έκθεσης Οι καινοτομίες που αφορούν τις τεχνικές επεξεργασίας τροφίμων μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην κάλυψη των αναγκών του παγκόσμιου πληθυσμού, ο οποίος μελλοντικά αναμένεται να ανέλθει σε 10 δισεκατομμύρια, ως προς την ποιότητα, την ποσότητα και τη βιωσιμότητα των τροφίμων που καταναλώνονται. Με την παρούσα μελέτη παρέχεται η γνώμη των εμπειρογνωμόνων όσον αφορά τις δυνατότητες των νέων και αναδυόμενων τεχνολογιών να αυξήσουν τη βιωσιμότητα του τομέα επεξεργασίας τροφίμων. Στη μελέτη εξετάζονται οι ακόλουθες τεχνολογίες: τεχνολογία αισθητήρων, βιώσιμες συσκευασίες και ψύξη-κλιματισμός, μη θερμική παστερίωση και αποστείρωση, νανοτεχνολογία και μικροτεχνολογία, καινοτόμες διαδικασίες για την αξιοποίηση των υποπροϊόντων, εναλλακτικές διαδικασίες που χρησιμοποιούν λιγότερη ενέργεια ή νερό, υποκατάστατα κρέατος φυτικής προέλευσης και μεταφορά γνώσεων και πληροφοριών. Για κάθε τεχνολογία περιγράφεται τόσο ο άμεσος αντίκτυπος (λιγότερες απώλειες, μειωμένη χρήση ενέργειας και νερού) όσο και ο έμμεσος αντίκτυπος (απώλειες τροφίμων, μη βέλτιστη αξιοποίηση και άσκοπη υποβάθμιση της ποιότητας στο εσωτερικό της αλυσίδας εφοδιασμού), καθώς και η συμβολή της κάθε τεχνολογίας στους τομείς βελτίωσης της ευρωπαϊκής βιομηχανίας επεξεργασίας τροφίμων (νέα και καλύτερα τρόφιμα, αποδοτικές από πλευράς πόρων διαδικασίες μεταποίησης, ολοκληρωμένες και διαφανείς αλυσίδες εφοδιασμού και ενισχυμένη ικανότητα καινοτομίας).
6 STOA - Αξιολόγηση Επιστημονικών και Τεχνολογικών Επιλογών
7 Τεχνολογικές επιλογές για τον επισιτισμό 10 δισεκατομμυρίων ανθρώπων - Επιλογές για τη βιώσιμη επεξεργασία τροφίμων ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η επεξεργασία τροφίμων, η οποία εντάσσεται στο σύστημα εφοδιασμού τροφίμων, αφορά τη μετατροπή γεωργικών πρώτων υλών σε (συσκευασμένα) τρόφιμα με τα επιθυμητά ποιοτικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά. Η βιομηχανική παραγωγή τροφίμων ξεκίνησε τον 18ο και 19ο αιώνα, περίοδο κατά την οποία οι παραδοσιακές και βιοτεχνικές μέθοδοι παραγωγής αντικαθίσταντο σταδιακά από τεχνικές που βασίζονταν περισσότερο στην επιστήμη και μπορούσαν να αναπαραχθούν. Οι σύγχρονες τεχνικές επεξεργασίας τροφίμων έχουν τους εξής τρεις βασικούς στόχους: 1. Να παράγουν τρόφιμα που είναι επαρκώς σταθερά και ασφαλή για ανθρώπινη κατανάλωση (από μικροβιολογική και χημική άποψη). 2. Να προσδώσουν στα προϊόντα τα απαιτούμενα εγγενή χαρακτηριστικά ποιότητας, μεταξύ άλλων, πεπτικότητα, θρεπτικά συστατικά, γεύση, χρώμα και υφή. 3. Να προσδώσουν αξία στα προϊόντα σε σχέση και με άλλες πτυχές, π.χ. ως προς την ευκολία, τον τρόπο ζωής και την εμπορική προώθηση. Οι καινοτομίες όσον αφορά τις τεχνικές για την επεξεργασία των τροφίμων μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην κάλυψη των αναγκών του παγκόσμιου πληθυσμού, ο οποίος μελλοντικά αναμένεται να ανέλθει σε 10 δισεκατομμύρια, ως προς την ποιότητα, την ποσότητα και τη βιωσιμότητα των τροφίμων που καταναλώνονται. Με την παρούσα μελέτη παρέχεται η γνώμη των εμπειρογνωμόνων όσον αφορά τις δυνατότητες των νέων και αναδυόμενων τεχνολογιών να αυξήσουν τη βιωσιμότητα του τομέα επεξεργασίας τροφίμων. Ειδικότερα, προσδιορίζονται οι τεχνολογικές επιλογές που προωθούν επίσης την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας επεξεργασίας τροφίμων, λόγω του ότι προσφέρουν τα εξής: 1. Νέα και καλύτερα τρόφιμα με σκοπό την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης για τρόφιμα, τη μείωση του χάσματος όσον αφορά την επισιτιστική ασφάλεια, την αντιμετώπιση των δημογραφικών αλλαγών και των μεταβαλλόμενων απαιτήσεων των καταναλωτών, καθώς και την πρόληψη των ασθενειών που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής. 2. Αποδοτικές από πλευράς πόρων διαδικασίες μεταποίησης που ελαχιστοποιούν την εξάρτηση από καλλιέργειες υψηλής αξίας, καταναλώνουν λιγότερο νερό και ενέργεια και διατηρούν τις τοπικές ισορροπίες, αποτρέπουν την παραγωγή αποβλήτων, παράγουν προϊόντα υψηλής ποιότητας και λειτουργικότητας με μεγαλύτερη και προβλέψιμη διάρκεια ζωής και καθιστούν δυνατή τη διαφοροποίηση με γνώμονα τις ειδικές απαιτήσεις των καταναλωτών. 3. Ολοκληρωμένες και διαφανείς αλυσίδες εφοδιασμού που συμβάλλουν στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια, συνδέουν την παγκόσμια βιομηχανία τροφίμων και το λιανικό εμπόριο τροφίμων με την τοπική παραγωγή και ζήτηση για τρόφιμα, ενισχύουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών λόγω της διαφάνειας, της ιχνηλασιμότητας και της αντικειμενικής πληροφόρησης, δημιουργούν λιγότερες απώλειες και απόβλητα και λειτουργούν με συνεργατικό τρόπο με άλλους τομείς της ανερχόμενης βιοοικονομίας. 1
8 STOA - Αξιολόγηση Επιστημονικών και Τεχνολογικών Επιλογών 4. Ενισχυμένη ικανότητα καινοτομίας της ίδιας της βιομηχανίας με σκοπό την ταχύτερη μετουσίωση των αποτελεσμάτων της επιστημονικής έρευνας σε βιομηχανικές εφαρμογές, καθώς και την αξιοποίηση της επιστημονικής προόδου από άλλους τομείς (π.χ. νανοτεχνολογία και ΤΠΕ), παρά τον έντονα κατακερματισμένο χαρακτήρα της (ΕΕ: επιχειρήσεις, εκ των οποίων οι είναι ΜΜΕ). Στον πίνακα 1 συνοψίζονται οι τεχνολογίες που εξετάζονται στην παρούσα μελέτη και η σύνδεσή τους με τους τομείς βελτίωσης, και προσδιορίζονται κατ επέκταση οι ευκαιρίες για καινοτομία στη βιομηχανία επεξεργασίας τροφίμων. 2
9 Τεχνολογικές επιλογές για τον επισιτισμό 10 δισεκατομμυρίων ανθρώπων - Επιλογές για τη βιώσιμη επεξεργασία τροφίμων Πίνακας 1. Σύνοψη των βιώσιμων τεχνολογικών επιλογών και της σύνδεσής τους με τους τομείς βελτίωσης της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών της ΕΕ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ Τεχνολογία αισθητήρων Βιώσιμες συσκευασίες και ψύξη-κλιματισμός Μη θερμική παστερίωση και αποστείρωση Νανοτεχνολογία & μικροτεχνολογία Καινοτόμες διαδικασίες για τη χρήση υπολειμμάτων & υποπροϊόντων Νέα και καλύτερα τρόφιμα Αύξηση των ελέγχων ποιότητας & ασφάλειας Ημιπαρασκευα σμένα τρόφιμα υψηλής ποιότητας Έτοιμα φρέσκα προϊόντα που διατηρούνται σε θερμοκρασία περιβάλλοντος Προηγμένη ανάπτυξη προϊόντων Δημιουργία φυσικών και ωφέλιμων για την υγεία συστατικών από υποπροϊόντα Αποδοτικές από πλευράς πόρων διαδικασίες μεταποίησης Μείωση των απωλειών τροφίμων: λήψη αποφάσεων με βάση τις μετρήσιμες ιδιότητες των προϊόντων Μείωση των απωλειών τροφίμων μέσω αύξησης της διάρκειας ζωής έμφαση στις βιώσιμες συσκευασίες Μείωση των απωλειών μέσω αύξησης της διάρκειας ζωής Μειωμένη χρήση ενέργειας εντοπισμός μολυσματικών προσμείξεων και αλλοιώσεων μικροχλωρίδας Δημιουργία συστατικών τροφίμων από υποπροϊόντα αξιοποίηση αντί απόρριψης Ολοκληρωμένη και διαφανής αλυσίδα Προηγμένη διαχείριση και έλεγχος της ποιότητας και της ασφάλειας των τροφίμων Έξυπνες συσκευασίες Ενισχυμένη ικανότητα καινοτομίας Ενισχυμένος ποιοτικός έλεγχος και διαφοροποίηση των προϊόντων Νέες τεχνολογίες επεξεργασίας για την παραγωγή προϊόντων με βελτιωμένες ιδιότητες Νέες τεχνολογίες επεξεργασίας για την παραγωγή προϊόντων με βελτιωμένες ιδιότητες Εναλλακτική αντιμετώπιση με αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων αντιλήψεων και προϊόντων συνεχής βελτίωση όσον αφορά την αποφυγή αποβλήτων 3
10 STOA - Αξιολόγηση Επιστημονικών και Τεχνολογικών Επιλογών ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ Εναλλακτικές διαδικασίες που απαιτούν λιγότερη ενέργεια ή νερό Νέα και καλύτερα τρόφιμα Λιγότερο εντατική επεξεργασία, λιγότερο ραφιναρισμένα προϊόντα Αποδοτικές από πλευράς πόρων διαδικασίες μεταποίησης Μειωμένη χρήση ενέργειας και νερού Ολοκληρωμένη και διαφανής αλυσίδα Λιγότερο ραφιναρισμένα συστατικά προϊόντων: στενότερη συνεργασία μεταξύ των προμηθευτών συστατικών και των παραγωγών τροφίμων Ενισχυμένη ικανότητα καινοτομίας Αναζήτηση νέων τρόπων εναλλακτικού σχεδιασμού της αλυσίδας επεξεργασίας τροφίμων Ανάπτυξη προϊόντων: υποκατάστατα κρέατος φυτικής προέλευσης Μεταφορά πληροφοριών και γνώσεων Ανάπτυξη περισσότερο ελκυστικών υποκατάστατω ν κρέατος Βελτίωση του ποιοτικού ελέγχου κατά μήκος της αλυσίδας Η παραγωγή προϊόντων φυτικής προέλευσης είναι αποδοτικότερη σε σχέση με τα προϊόντα ζωικής προέλευσης Βελτίωση του προγραμματισμού της παραγωγής βάσει των πληροφοριών που ανταλλάσσονται κατά μήκος της αλυσίδας Βελτίωση της ανταλλαγής γνώσεων κατά μήκος της αλυσίδας επίτευξη διαφάνειας της αλυσίδας προς όφελος του καταναλωτή Ένα ευρύτερο φάσμα πρώτων υλών επιταχύνει τη διαδικασία καινοτομίας των προϊόντων Ταχύτερη μετουσίωση των αποτελεσμάτων Ε&Α σε βιομηχανικές εφαρμογές 4
11 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΑΙΣΘΗΤΗΡΩΝ Τεχνολογικές επιλογές για τον επισιτισμό 10 δισεκατομμυρίων ανθρώπων - Επιλογές για τη βιώσιμη επεξεργασία τροφίμων Η τεχνολογία αισθητήρων αποτελεί καίριο στοιχείο για την αξιολόγηση της ποιοτικής εξέλιξης και της ιχνηλασιμότητας των πρώτων υλών, των ενδιάμεσων και των τελικών προϊόντων σε όλο το μήκος της αλυσίδας, από την παραγωγή έως την κατανάλωση των τροφίμων. Στον τομέα της επεξεργασίας τροφίμων, οι αισθητήρες χρησιμοποιούνται για τον σχεδιασμό, τον έλεγχο και τη βελτιστοποίηση των διαδικασιών μεταποίησης (συμπεριλαμβανομένης της εφοδιαστικής και της αποθήκευσης). Οι τεχνολογικές εξελίξεις στον εν λόγω τομέα εστιάζουν στην ανάπτυξη νέων αισθητήρων και αναλυτικών τεχνολογιών για την άμεση μέτρηση βασικών παραμέτρων ποιότητας, στη χρήση ΤΠΕ για την απόκτηση πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο σε σχέση με τη διαδικασία (καθιστώντας δυνατή την επιτάχυνση των κυκλωμάτων εμπρόσθιας και οπίσθιας τροφοδότησης) καθώς και στην εφαρμογή ποιοτικών μοντέλων για τη διευκόλυνση προγνωστικού ελέγχου. Οι αναβαθμισμένοι έλεγχοι των διαδικασιών συμβάλλουν στη βιωσιμότητα της αλυσίδας τροφίμων μέσω της βελτιστοποίησης της ποιότητας των προϊόντων, μεταξύ άλλων μειώνοντας τις απώλειες ποιότητας και τα ελαττώματα, καθώς και μέσω του περιορισμού της κατανάλωσης νερού, ενέργειας και συστατικών υψηλής αξίας. Οι έξυπνοι αισθητήρες μπορούν επίσης να συμβάλουν στην αποδοτική χρήση των πόρων και σε άλλα τμήματα του συστήματος εφοδιασμού τροφίμων. Οι προσαρμόσιμες συνθήκες αποθήκευσης βάσει ταυτόχρονης μέτρησης του οξυγόνου, του διοξειδίου του άνθρακα και της αιθανόλης κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης, καθιστούν δυνατή τη μακροχρόνια διατήρηση των ευαλλοίωτων φρούτων, όπως τα μήλα και τα αχλάδια. Η χρήση συσκευών παρακολούθησης (οι οποίες είναι εξοπλισμένες με τους απαιτούμενους αισθητήρες) καθιστά δυνατή την απόκτηση ζωτικής σημασίας πληροφοριών σχετικά με τις πραγματικές συνθήκες υπό τις οποίες αποθηκεύονται και μεταφέρονται τα προϊόντα. Η μοναδική αναγνώριση κάθε προϊόντος επιτυγχάνεται μέσω της συνδυαστικής χρήσης των εν λόγω συσκευών παρακολούθησης με τις ετικέτες αναγνώρισης μέσω ραδιοσυχνοτήτων (radio frequency identification - RFID). Οι ετικέτες με ενσωματωμένο μικροελεγκτή επιτρέπουν την ανάλυση των περιβαλλοντικών δεδομένων εντός του μικροπεξεργαστή (on-chip). Κατόπιν ανάγνωσης του μικροεπεξεργαστή, καθίσταται άμεσα διαθέσιμη η πραγματική κατάσταση των εμπορευμάτων, ενώ η προβλεπόμενη μελλοντική κατάστασή τους μπορεί να διαπιστωθεί με τη χρήση ποιοτικών μοντέλων τα οποία αντλούν στοιχεία από τις επικρατούσες περιβαλλοντικές συνθήκες. Η τεχνολογία αυτή καθιστά δυνατή τη χρήση πιστοποιητικών εγγυημένης ποιότητας, την παροχή έτοιμων προς κατανάλωση προϊόντων στα σουπερμάρκετ, καθώς και την εφαρμογή εννοιών σχετικών με τη διαχείριση των εμπορευμάτων όπως είναι το σύστημα FEFO (First Expired First Out), βάσει του οποίου τα προϊόντα με την πλησιέστερη ημερομηνία λήξης αποχωρούν πρώτα από τις αποθήκες. ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΨΥΞΗ-ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ Οι απώλειες και η σπατάλη τροφίμων στις αναπτυγμένες χώρες οφείλονται κυρίως στη συμπεριφορά των καταναλωτών και στην έλλειψη συντονισμού εντός της (ολοένα περισσότερο περίπλοκης) αλυσίδας εφοδιασμού. Η υποβάθμιση της ποιότητας των οπωροκηπευτικών οφείλεται σε μια σειρά βιοχημικών και φυσιολογικών αλλαγών οι οποίες προκαλούνται από τις συνθήκες μεταχείρισής τους. Για να εξασφαλισθεί η βέλτιστη ποιότητα των προϊόντων και η παράταση της διάρκειας ζωής, απαιτείται μια προσέγγιση που αφορά ολόκληρη την αλυσίδα και η οποία περιλαμβάνει στρατηγικές ελέγχου, όπως συσκευασία (σε 5
12 STOA - Αξιολόγηση Επιστημονικών και Τεχνολογικών Επιλογών ελεγχόμενη ατμόσφαιρα), έλεγχο της θερμοκρασίας, της σχετικής υγρασίας και του αιθυλενίου, καθώς και φυτοϋγειονομικές και αντιμυκητικές αγωγές. Οι εξελίξεις στις τεχνολογίες συσκευασίας σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με τις συσκευασίες σε κενό αέρος, τη χρήση περιεκτών τροφίμων από χαρτόνι που καθιστά δυνατή τη μέθοδο της τροποποιημένης ατμόσφαιρας, τη μείωση (του βάρους) των υλικών, τη χρήση βιοϋλικών συσκευασίας (όπως PLA και PEF) και τις συσκευασίες από ανακυκλωμένα υλικά (κυρίως από ΡΕΤ). Ο έλεγχος της θερμοκρασίας και μια άρτια σχεδιασμένη αλυσίδα ψύξης αποτελούν μακράν την καλύτερη στρατηγική για τη διατήρηση της επιθυμητής ποιότητας των προϊόντων. Λόγω των υψηλών ενεργειακών απαιτήσεών της, η ψύξη αποτελεί μια λιγότερο βιώσιμη τεχνολογία. Ωστόσο, αυτή η κατανάλωση ενέργειας είναι σχετική, δεδομένου ότι η ψύξη αποτρέπει τη σπατάλη μεγάλης ποσότητας τροφίμων. Ωστόσο, μέσω της έξυπνης διαχείρισης του συμπιεστή και της εσωτερικής κυκλοφορίας του αέρα των ψυχόμενων εμπορευματοκιβωτίων, μπορεί να επιτευχθεί σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας (έως και 65% λιγότερες εκπομπές CO 2). ΜΗ ΘΕΡΜΙΚΗ ΠΑΣΤΕΡΙΩΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ Οι παραδοσιακές τεχνολογίες συντήρησης, όπως η θερμική παστερίωση ή η αποστείρωση, μολονότι αυξάνουν την ασφάλεια και τη διάρκεια ζωής των τροφίμων, συνήθως επηρεάζουν αρνητικά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους, όπως η γεύση, το χρώμα, η υφή και τα θρεπτικά στοιχεία. Ως εκ τούτου, οι τεχνολογίες ήπιας επεξεργασίας μπορούν να αποτελέσουν μια ενδιαφέρουσα επιλογή τόσο για τα προϊόντα που διατηρούνται στην ψύξη όσο και για τα προϊόντα που διατηρούνται σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, ικανοποιώντας κατά τον τρόπο αυτό την αυξανόμενη ζήτηση των καταναλωτών για νωπά και θρεπτικά προϊόντα που είναι ασφαλή και διατηρούνται σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Σήμερα στη βιομηχανία τροφίμων χρησιμοποιούνται τεχνικές όπως η επεξεργασία με υψηλή πίεση, η θέρμανση με τη χρήση μικροκυμάτων, η ωμική θέρμανση και η θέρμανση με τη χρήση ραδιοσυχνοτήτων, κυρίως για την παστερίωση των τροφίμων. Άλλες τεχνολογίες, όπως η υπό υψηλή πίεση αποστείρωση συσκευασμένων τροφίμων, η χρήση παλλόμενων ηλεκτρικών πεδίων για την παστερίωση υγρών τροφίμων και η χρήση ψυχρού πλάσματος για την απολύμανση επιφανειών, βρίσκονται ακόμη υπό ανάπτυξη. Πέραν της βελτίωσης της ποιότητας των προϊόντων, οι καινοτόμες τεχνολογίες επεξεργασίας συμβάλλουν επίσης στην ενίσχυση της βιωσιμότητας της επεξεργασίας τροφίμων. Καθώς οι τεχνολογίες ήπιας επεξεργασίας μπορούν να εφαρμοστούν σε πολύ χαμηλότερες θερμοκρασίες σε σχέση με τις συμβατικές μεθόδους επεξεργασίας, απαιτείται λιγότερη ενέργεια για τη θέρμανση και την ψύξη των τροφίμων. Επιπλέον, οι εν λόγω τεχνολογίες καθιστούν δυνατή την παραγωγή έτοιμων προς κατανάλωση γευμάτων ίδιας ποιότητας με αυτήν των νωπών γευμάτων υπό ψύξη, χωρίς όμως να χρειάζεται να διατηρούνται σε ψύξη ή σε κατάψυξη. Η παράταση της διάρκειας ζωής των νωπών προϊόντων επίσης αποτρέπει τη δημιουργία απορριμμάτων τροφίμων στην αλυσίδα εφοδιασμού. Τέλος, τα προϊόντα τα οποία υφίστανται επεξεργασία με υψηλή πίεση, με τη χρήση μικροκυμάτων ή με τη χρήση ραδιοσυχνοτήτων συσκευάζονται πριν υποβληθούν σε επεξεργασία. Κατ αυτό τον τρόπο, 6
13 Τεχνολογικές επιλογές για τον επισιτισμό 10 δισεκατομμυρίων ανθρώπων - Επιλογές για τη βιώσιμη επεξεργασία τροφίμων αποφεύγεται ο κίνδυνος επιμόλυνσης των προϊόντων και μειώνεται σημαντικά ο όγκος των υλικών συσκευασίας, δεδομένου ότι δεν απαιτείται επανασυσκευασία. ΝΑΝΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Η νάνο/μικροτεχνολογία θεωρείται βασική τεχνολογία του μέλλοντος για τον τομέα των τροφίμων και της διατροφής, καθώς καθιστά δυνατή την ανάπτυξη στοχευμένων συστημάτων παραγωγής και διάθεσης (συσκευασία σε κάψουλες/γαλακτωματοποίηση), νέων αισθητήρων για τον εντοπισμό παθογόνων και τοξινών (που καθιστούν δυνατό τον προηγμένο έλεγχο των διεργασιών και την παρακολούθηση της ποιότητας) καθώς και προηγμένων υλικών συσκευασίας με μοναδικές ιδιότητες φραγμού ή αναστολής της μικροβιακής ανάπτυξης. Επιπλέον, η νανο/μικροτεχνολογία προσφέρει πολλές επιλογές για την ανάπτυξη προηγμένων εργαλείων και εξοπλισμού στον τομέα της επεξεργασίας τροφίμων με σκοπό την ανάμειξη και την ομογενοποίηση, τον διαχωρισμό, την κλασμάτωση και τον σχηματισμό δομής. Καθώς οι περισσότεροι μηχανισμοί για τον σχηματισμό δομής στα τρόφιμα λειτουργούν σε κλίμακα μικρομέτρου, οι εν λόγω νέες τεχνολογίες επεξεργασίας έχουν εγγενώς πολύ μεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση και αξιοποιούν καλύτερα τις διαθέσιμες πρώτες ύλες. Όσον αφορά τη γαλακτωματοποίηση και την κλασμάτωση, έχει ήδη αποδειχθεί στην πράξη η σκοπιμότητά τους, ενώ άλλες εφαρμογές βρίσκονται ακόμη στο στάδιο της ανάπτυξης. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Στην Ευρώπη, η μεταποίηση τροφίμων ευθύνεται κατά μέσο όρο για το 5% των συνολικών απωλειών τροφίμων. Παράλληλα, ωστόσο, δημιουργούνται σχετικά μεγάλες ποσότητες υποπροϊόντων. Για την απευθείας αξιοποίηση των εν λόγω ποσοτήτων τροφίμων απαιτείται η ανάπτυξη εναλλακτικών (και εν γένει τεχνικά περισσότερο σύνθετων) μεθόδων επεξεργασίας: ως εκ τούτου, μεγάλος μέρος των υποπροϊόντων αυτών δεν αξιοποιείται επαρκώς. Στην προσπάθειά τους να μεγιστοποιήσουν την (οικονομική) αξία της παραγωγής, οι βιομηχανίες, και ιδίως οι βιομηχανίες μεγάλης κλίμακας, έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο όσον αφορά την αξιοποίηση των υποπροϊόντων. Για παράδειγμα, τα υποπροϊόντα του τομέα επεξεργασίας κρέατος και γαλακτοκομικών, ενώ αρχικά προορίζονταν μόνο για στοιχειώδεις εφαρμογές στις ζωοτροφές, έχουν πλέον αναδειχθεί σε υψηλής αξίας συστατικά τροφίμων. Λόγω των αυξανόμενων τιμών των τροφίμων και της συνεχούς καθιέρωσης/αναβάθμισης διαφόρων βιομηχανιών επεξεργασίας τροφίμων, η εν λόγω πρακτική αναμένεται να εφαρμοστεί και σε άλλους τομείς (π.χ. υποπροϊόντα του τομέα μεταποίησης αλιευτικών προϊόντων ή οπωροκηπευτικών). Εκτός από τις τεχνολογικές εξελίξεις (π.χ. τεχνολογία διαχωρισμού, εξαγωγής, μετατροπής, σταθεροποίησης και ξήρανσης) απαιτούνται επίσης νέα ποιοτικά πρότυπα για τα συστατικά και τα ενδιάμεσα προϊόντα, πρωτόκολλα αξιολόγησης της βιωσιμότητας, καθώς και πρακτικές επιδείξεις των δυνατοτήτων των υποπροϊόντων. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΜΕ ΜΙΚΡΟΤΕΡΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ Οι πλέον ενεργοβόρες διεργασίες στη βιομηχανία τροφίμων είναι η βιομηχανική θέρμανση (εξάτμιση, παστερίωση, βρασμός, ξήρανση), η βιομηχανική ψύξη/κατάψυξη, τα μηχανήματα επεξεργασίας (π.χ. ανεμιστήρες, αντλίες, εξαερισμός, πεπιεσμένος αέρας) και οι μεταφορές. Στρατηγικές όπως η χρήση της υπολειπόμενης θερμότητας, η εντατικοποίηση των 7
14 STOA - Αξιολόγηση Επιστημονικών και Τεχνολογικών Επιλογών διαδικασιών και η εναλλακτική διαμόρφωση της αλυσίδας (π.χ. συμπεριλαμβάνοντας ένα στάδιο ήπιας συντήρησης) συμβάλλουν στη μείωση των ενεργειακών απαιτήσεων της βιομηχανικής θέρμανσης. Η αποθήκευση υπό ψύξη είναι ιδιαίτερα σημαντική για τον βιώσιμο εφοδιασμό τροφίμων καθώς συμβάλλει στη μείωση των απωλειών τροφίμων. Επιπλέον ενίσχυση της βιωσιμότητας μπορεί να επιτευχθεί μέσω της περαιτέρω ανάπτυξης της τεχνολογίας ψύξης (νέα ψυκτικά μέσα, εξοπλισμός με υψηλότερη ενεργειακή απόδοση και χαμηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου), των προηγμένων συστημάτων ελέγχου (π.χ. όσον αφορά τη μεταφορά ψυχόμενων εμπορευματοκιβωτίων) καθώς και της εφαρμογής ήπιων τεχνολογιών για την αποθήκευση νωπών προϊόντων σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Το νερό χρησιμοποιείται κυρίως στο πλαίσιο των διαδικασιών πλύσης, αραίωσης και διαχωρισμού. Οι μέθοδοι ξηρής κλασμάτωσης (αντί της υγρής κλασμάτωσης) θα μπορούσαν να μειώσουν σημαντικά τη χρήση νερού και ενέργειας κατά την επεξεργασία τροφίμων, καθώς μέσω αυτών αποφεύγεται η συνήθης στην παραγωγή συστατικών πρακτική της προσθήκης νερού, της ξήρανσης και της συνακόλουθης επανενυδάτωσης κατά το στάδιο της ανάμειξης/σύνθεσης. Η ξηρή κλασμάτωση έχει ως αποτέλεσμα τα συστατικά να είναι λιγότερο «καθαρά», αλλά σε πολλές εφαρμογές τροφίμων η υψηλή καθαρότητα των συστατικών δεν είναι ουσιωδώς απαραίτητη (αν και συνήθως, στο τρέχον σύστημα, προτιμάται από τη βιομηχανία τροφίμων). ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ: ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΚΡΕΑΤΟΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ Η ανάπτυξη νέων προϊόντων μπορεί να συμβάλει στη μείωση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου της διατροφής μας. Σε πολλές περιπτώσεις, η ανάπτυξη τεχνολογικών καινοτομιών είναι απαραίτητη προκειμένου τα προϊόντα να αποκτούν τις επιθυμητές ιδιότητες. Παραδείγματος χάρη, για την ανάπτυξη των αποκαλούμενων υποκατάστατων κρέατος φυτικής προέλευσης τρίτης γενιάς χρειάστηκε να βελτιωθούν οι υφιστάμενες τεχνολογίες επεξεργασίας με σκοπό την καλύτερη ανταπόκριση στις απαιτήσεις των καταναλωτών όσον αφορά, μεταξύ άλλων, την υφή και τη χυμώδη σύσταση. Οι τεχνολογίες διαμόρφωσης μέσω διάτμησης, οι οποίες βρίσκονται υπό ανάπτυξη, αποσκοπούν στην καλύτερη απομίμηση της ινώδους υφής του κρέατος. Το επόμενο επίτευγμα όσον αφορά τα υποκατάστατα κρέατος μπορεί να είναι η ανάπτυξη νέων βιώσιμων πηγών πρωτεΐνης, όπως είναι τα έντομα, η λέμνα και τα φύκια. Για την αξιοποίηση των νέων πηγών πρωτεϊνών απαιτείται η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών ήπιας επεξεργασίας με σκοπό τον διαχωρισμό και την εξαγωγή της πρωτεΐνης. Η εφαρμογή της έννοιας των βιοδιυλιστηρίων (η οποία συνίσταται στη μέγιστη αξιοποίηση υποκλασμάτων σε εφαρμογές τροφίμων και άλλες) αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στην εμπορική εκμετάλλευση των εν λόγω πηγών. Οι υφιστάμενες νομοθετικές και κανονιστικές ρυθμίσεις ενδέχεται να αποτελέσουν περιοριστικό παράγοντα για τη χρήση νέων πηγών πρωτεϊνών. ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΓΝΩΣΕΩΝ Η μειωμένη ικανότητα καινοτομίας αποτελεί μία από τις βασικές αιτίες για τη μείωση του μεριδίου της ευρωπαϊκής βιομηχανίας τροφίμων και ποτών στις διεθνείς αγορές. Η υψηλού επιπέδου επιστημονική έρευνα που διεξάγεται στον τομέα των τροφίμων και της διατροφής δεν μετουσιώνεται επαρκώς σε βιομηχανικές εφαρμογές για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών ή νέων τροφίμων (το λεγόμενο «ευρωπαϊκό παράδοξο» στον τομέα της καινοτομίας). Για την 8
15 Τεχνολογικές επιλογές για τον επισιτισμό 10 δισεκατομμυρίων ανθρώπων - Επιλογές για τη βιώσιμη επεξεργασία τροφίμων ενθάρρυνση της μεταφοράς γνώσεων εντός της βιομηχανίας τροφίμων είναι διαθέσιμα διάφορα εργαλεία και μέσα, όπως είναι η παροχή οικονομικών κινήτρων, η διαμόρφωση δικτύων και η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. Παρότι έχουν αναπτυχθεί και δοκιμαστεί στην πράξη πολλά συστήματα και μέσα, δεν έχει ακόμη εντοπιστεί μια ευρέως εφαρμόσιμη βέλτιστη πρακτική για τη μεταφορά γνώσεων στη βιομηχανία επεξεργασίας τροφίμων. Η πιο εύλογη εξήγηση για το φαινόμενο αυτό είναι πιθανώς ο έντονα κατακερματισμένος χαρακτήρας του εν λόγω βιομηχανικού κλάδου, ο οποίος περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό ΜΜΕ. Ωστόσο, λύσεις ΤΠΕ όπως η διαδικτυακή πύλη καινοτομίας για τον τομέα της τεχνολογίας τροφίμων (Food Technology Innovation Portal-Food TIP, η οποία δημιουργήθηκε εντός του δικτύου αριστείας HighTech Europe) μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της μεταφοράς γνώσεων από τον ακαδημαϊκό χώρο στις επιχειρήσεις. Επιπλέον, για την προώθηση της καινοτομίας στον τομέα των τροφίμων, ενεργό ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν και οι ρυθμιστικοί φορείς. Όπως και στη βιομηχανία φαρμάκων, μια μονόπλευρη εστίαση στην εξάλειψη των κινδύνων όσον αφορά την ασφάλεια των τροφίμων θα οδηγήσει σε αδράνεια σε σχέση με την καινοτομία. Με την εφαρμογή σύγχρονων συστημάτων διαχείρισης κινδύνου καθώς και διαδικασιών μεταποίησης τροφίμων που βασίζονται περισσότερο στην επιστήμη, θα καταστεί δυνατό να επιτευχθεί η σωστή ισορροπία μεταξύ, αφενός, της εξασφάλισης της ασφάλειας των προϊόντων και, αφετέρου, της τόνωσης της καινοτομίας. Ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση μπορεί να είναι η εξασφάλιση μεγαλύτερης κανονιστικής ελευθερίας για τη βιομηχανία επεξεργασίας τροφίμων, μεταξύ άλλων για την εφαρμογή νέων τεχνολογιών ή τη χρήση υποπροϊόντων σε εφαρμογές τροφίμων, υπό τον όρο να μπορεί να αποδειχθεί επαρκής κατανόηση των σχετικών διαδικασιών μεταποίησης («μεταποίηση βασισμένη στην επιστήμη»). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ Η τεχνολογική ανάπτυξη μπορεί να συμβάλει στην καθιέρωση οικολογικά αποδοτικών διαδικασιών επεξεργασίας στη βιομηχανία τροφίμων, εξασφαλίζοντας άμεση εξοικονόμηση πόρων, ιδίως ενεργειακών και υδάτινων, καθώς και μείωση των αποβλήτων. Μπορεί να συμβάλει επίσης στον περιορισμό του κόστους και τη μείωση της ευπάθειας έναντι τυχόν μελλοντικών ελλείψεων πόρων και αυξήσεων των τιμών. Ως παραδείγματα μπορούν να αναφερθούν τα εξής: περισσότερο βιώσιμες τεχνολογίες ψύξης σε συνδυασμό με αποτελεσματικότερες στρατηγικές κλιματισμού, αναζήτηση κατευθυντήριων επιλογών όσον αφορά την ποιότητα των προϊόντων, και χρήση καινοτόμων συσκευασιών με σκοπό τη μείωση της ενεργειακής χρήσης των ψυκτικών μέσων ξηρή επεξεργασία, ως εναλλακτική επιλογή αντί της υγρής επεξεργασίας, με αποτέλεσμα τη μείωση του ενεργειακού κόστους των διεργασιών ξήρανσης καινοτόμα μικροσυστήματα τροφίμων τα οποία θα συμβάλουν στη μείωση της ενέργειας που απαιτείται για τις διαδικασίες κλασμάτωσης και για την παραγωγή προηγμένων δομών τροφίμων όπως οι σχηματισμοί γαλακτώματος προηγμένα συστήματα ελέγχου της παραγωγικής διαδικασίας με σκοπό τη διαχείριση των μεταβολών στη διαδικασία. Μέσω της βελτιωμένης αξιοποίησης των πόρων, μπορεί να επιτευχθεί ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση της βιωσιμότητας (έμμεσες επιπτώσεις). Οι βασικότερες αδυναμίες του τομέα της 9
16 STOA - Αξιολόγηση Επιστημονικών και Τεχνολογικών Επιλογών επεξεργασίας τροφίμων είναι οι απώλειες τροφίμων, η μη βέλτιστη αξιοποίηση των υποπροϊόντων/υπολειμμάτων επεξεργασίας και η άσκοπη υποβάθμιση της ποιότητας στο εσωτερικό της αλυσίδας εφοδιασμού. Η τεχνολογική ανάπτυξη θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση των εν λόγω αδυναμιών μεταξύ άλλων με τους κάτωθι τρόπους: Εφαρμογή διαδικασιών ψύξης, σταθεροποίησης/συντήρησης και τεχνολογιών συσκευασίας, οι οποίες συμβάλλουν στην αύξηση της διάρκειας ζωής των προϊόντων, με αποτέλεσμα τη μείωση των απωλειών στο σύνολο της αλυσίδας. Οι τεχνολογικές εξελίξεις όσον αφορά τις καινοτόμες τεχνολογίες αισθητήρων και συσκευασιών στηρίζουν τις εξελίξεις αυτές. Δημιουργία μεγαλύτερης προστιθέμενης αξίας μέσω εφαρμογών υποπροϊόντων υψηλότερης αξίας. Οι βιομηχανίες που αναπτύσσουν νέα συστατικά τροφίμων από πρώην ροές αποβλήτων ή από υποπροϊόντα χαμηλής αξίας αποτελούν επιτυχημένα παραδείγματα. Εφαρμογή έξυπνων αισθητήρων και ετικετών RFID με σκοπό τον ποιοτικό έλεγχο ολόκληρης της αλυσίδας εφοδιασμού. Η εφαρμογή των εν λόγω αισθητήρων καθιστά δυνατή τη χρήση πιστοποιητικών εγγυημένης ποιότητας, την παροχή έτοιμων προς κατανάλωση προϊόντων στα σουπερμάρκετ, καθώς και την εφαρμογή εννοιών σχετικών με τη διαχείριση των εμπορευμάτων όπως είναι το σύστημα FEFO (First Expired First Out). Εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών ήπιας συντήρησης όπως οι τεχνικές μη θερμικής παστερίωσης ή αποστείρωσης. Η χρήση των εν λόγω τεχνολογιών θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των απωλειών τροφίμων κατά μήκος της αλυσίδας παρατείνοντας τη διάρκεια ζωής των (έτοιμων) φρέσκων προϊόντων. Εφαρμογή τεχνολογιών ήπιου διαχωρισμού για την ανάπτυξη λειτουργικών κλασμάτων (αντί καθαρών συστατικών): εκτός από τη διατήρηση της θρεπτικής αξίας του πρωτότυπου φυτικού υλικού, η χρήση των λειτουργικών κλασμάτων θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική εξοικονόμηση νερού και ενέργειας, κυρίως διότι θα μπορούσαν να παραλειφθούν τα στάδια της ξήρανσης και της συνακόλουθης επανενυδάτωσης της μεταποιητικής διεργασίας. Ανάπτυξη υποκατάστατων κρέατος φυτικής προέλευσης: οι τεχνολογικές εξελίξεις που έχει δρομολογήσει η βιομηχανία επεξεργασίας τροφίμων μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση της αποδοχής των εν λόγω προϊόντων από τους καταναλωτές. Οι συστάσεις πολιτικής για την υποστήριξη της εφαρμογής των τεχνολογιών βιώσιμης επεξεργασίας είναι οι ακόλουθες: Τόνωση της εφαρμογής καινοτόμων τεχνολογιών συντήρησης που είναι έτοιμες προς χρήση (π.χ. παστερίωση υψηλής πίεσης, προηγμένα συστήματα θέρμανσης) μέσω της μεταφοράς γνώσεων και της διεξαγωγής μελετών σκοπιμότητας, στοχεύοντας ιδίως στις ΜΜΕ. Ενίσχυση της βάσης γνώσεων για τις τεχνολογίες που δεν είναι ακόμη έτοιμες προς εφαρμογή, όπως η επεξεργασία με ψυχρό πλάσμα. Προώθηση της ανάπτυξης βιομηχανικού εξοπλισμού για τις τεχνολογίες που παρουσιάζουν αποδεδειγμένο ενδιαφέρον (π.χ. αποστείρωση υπό υψηλή πίεση και παλλόμενα ηλεκτρικά πεδία) αλλά για τις οποίες δεν διατίθεται προς το παρόν ο 10
17 Τεχνολογικές επιλογές για τον επισιτισμό 10 δισεκατομμυρίων ανθρώπων - Επιλογές για τη βιώσιμη επεξεργασία τροφίμων κατάλληλος βιομηχανικός εξοπλισμός (λόγω του ότι οι κατασκευαστές διστάζουν να επενδύσουν στην ανάπτυξη καινοτόμου εξοπλισμού). Στήριξη της έκδοσης εγχειριδίων οικολογικής αποδοτικότητας που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να εντοπίσουν τομείς βελτίωσης, μεταξύ άλλων μέσω της παροχής δεδομένων συγκριτικής αξιολόγησης σχετικά με την κατανάλωση ενέργειας και νερού ή μέσω της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών. Δυναμική προώθηση των προγραμμάτων επιχειρησιακής αριστείας, όπως το Lean Manufacturing ή το Six Sigma, ως σύγχρονων μεθόδων για την ποιοτική διαχείριση των κινδύνων. Τα εν λόγω προγράμματα έχουν ήδη εφαρμοστεί με επιτυχία σε άλλους βιομηχανικούς τομείς και θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μειώσεις της τάξης του 80% του κόστους λόγω κακής ποιότητας. Περαιτέρω ανάπτυξη των προγραμμάτων Βιομηχανικής Συμβίωσης με σκοπό την τόνωση νέων συνεργασιών μεταξύ προμηθευτών και δυνητικών χρηστών ροών υπολειμμάτων ή αποβλήτων. 11
18 Πρόκειται για δημοσίευση της Διεύθυνσης Αξιολόγησης Αντικτύπου, και Ευρωπαϊκής Προστιθέμενης Αξίας Γενική Διεύθυνση Υπηρεσιών Κοινοβουλευτικής Έρευνας, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο PE CAT BA EL-C ISBN DOI /53764
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 2.12. COM() 614 final ANNEX 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ για την ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ
Διαβάστε περισσότεραΔΕΣΜΗ ΜΕΤΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΧΑΡΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΝΩΣΗ. που συνοδεύει την
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 25.2.2015 COM(2015) 80 final ANNEX 1 ΔΕΣΜΗ ΜΕΤΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΧΑΡΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΝΩΣΗ που συνοδεύει την ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ
Διαβάστε περισσότεραΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΤΗΣ ΕΕ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Β: ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΤΗΣ ΕΕ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Διαβάστε περισσότεραΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2014/2208(INI) της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2014-2019 Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας 24.2.2015 2014/2208(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας προς την Επιτροπή Περιβάλλοντος,
Διαβάστε περισσότεραΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΝΩΣΗ. στην
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 18.11.2015 COM(2015) 572 final ANNEX 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΝΩΣΗ στην ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ,
Διαβάστε περισσότεραΤην αρωγή του κλάδου Τεχνολογιών
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΛΟΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΤΕΧΟΝΟΛΟΓΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Προστασία του Περιβάλλοντος με τη χρήση Την αρωγή του κλάδου Τεχνολογιών Πληροφορικής
Διαβάστε περισσότεραΥποστήριξη της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε όλους τους τομείς
2014-20202020 Υποστήριξη της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε όλους τους τομείς Γιάννης Βουγιουκλάκης PhD, Διπλ. Μηχ. Μηχανικός Υπεύθυνος Τμήματος Ανάπτυξης Αγοράς Θεματικός στόχος
Διαβάστε περισσότεραΚυκλική Οικονομία. Κλείσιμο του κύκλου Το Σχέδιο Δράσης της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία
Κυκλική Οικονομία Κλείσιμο του κύκλου Το Σχέδιο Δράσης της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία Το Πακέτο Κυκλικής Οικονομίας της ΕΕ Εγκρίθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2015 Ανακοίνωση του Σχεδίου Δράσης Λίστα των Πρωτοβουλιών
Διαβάστε περισσότεραΓεώργιος Λώλος, Μέλος ΔΣ ΓΕΩΤΕΕ. Ανοικτή Καινοτομία & Επιχειρηματικότητα στις ΜΜΕ του Κλάδου των Τροφίμων
Γεώργιος Λώλος, Μέλος ΔΣ ΓΕΩΤΕΕ Ανοικτή Καινοτομία & Επιχειρηματικότητα στις ΜΜΕ του Κλάδου των Τροφίμων Χαρακτηριστικά του Κλάδου Τροφίμων & Ποτών Εκθεση ΙΟΒΕ-2014 Αριθμός Επιχειρήσεων: ~14.000 μονάδες
Διαβάστε περισσότεραΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. στην. Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. για τη θέσπιση του προγράμματος InvestEU
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 6.6.2018 COM(2018) 439 final ANNEX 2 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ στην Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του προγράμματος InvestEU {SEC(2018) 293
Διαβάστε περισσότεραΠρόταση κανονισμού (COM(2018)0437 C8-0380/ /0226(NLE)) Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή
10.1.2019 A8-0406/ 001-030 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 001-030 κατάθεση: Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας Έκθεση Miapetra Kumpula-Natri Πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Ευρατόμ 2021-2025 A8-0406/2018 (COM(2018)0437
Διαβάστε περισσότεραΟριζόντια Προτεραιότητα & Εγκάρσιος Στόχος
Οριζόντια Προτεραιότητα & Εγκάρσιος Στόχος Στην Πρόταση Κανονισμού για τη στήριξη της Αγροτικής Ανάπτυξης μετά το 2013, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην καινοτομία αφού, όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα,
Διαβάστε περισσότεραΠΕΙΡΑΙΩΣ 226, ΤΑΥΡΟΣ 177 78, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 210-3469606, ΦΑΞ 210-3469906,
ΠΕΙΡΑΙΩΣ 226, ΤΑΥΡΟΣ 177 78, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 210-3469606, ΦΑΞ 210-3469906, Cryologic Αρτέµιδος 119, Παλαιό Φάληρο 175 62 τηλ 210 98 37 940 fax 210 98 43 624 email info@cryologic.gr Σεµινάρια Cryologic Τα σεµινάρια
Διαβάστε περισσότεραΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ Ο ΗΓΟΥ ΜΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΚΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟ ΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΤΟΜΕΑ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ Ο ΗΓΟΥ ΜΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΚΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΟ ΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΤΟΜΕΑ «Ηµερίδα για τον Αγροδιατροφικό Τοµέα Παρουσίαση Τοπικών Προϊόντων µε Γευσιγνωσία» ιοργάνωση: ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΙΛΚΙΣ
Διαβάστε περισσότεραΜέτρηση των επιστημονικών επιδόσεων για βελτιωμένη χάραξη πολιτικής
Ενημερωτικό σημείωμα Μέτρηση των επιστημονικών επιδόσεων για βελτιωμένη χάραξη πολιτικής Ενημερωτικό σημείωμα επιλογών Βασικός στόχος της παρούσας μελέτης είναι η ανάλυση της σκοπιμότητας και της εφικτότητας
Διαβάστε περισσότεραΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η στην έκθεσή της με θέμα περιγράφει πώς με την πρόοδο της ανάπτυξης, υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για: Κοινωνικο κεντρικούς λόγους (ικανοποίηση ανθρώπινων προσδοκιών και φιλοδοξιών).
Διαβάστε περισσότεραΣύντομη Ιστορία του Έργου
Σύντομη Ιστορία του Έργου Η ιστορία του «LOCPROII» βρίσκει τις ρίζες της στην επιτυχημένη ολοκλήρωση ενός έργου Interreg IIIA με όνομα «LOCPRO». Η εκ των υστέρων γνώση από το «LOCPRO» κατέστησε εμφανές
Διαβάστε περισσότεραΠεριεχόμενα. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Εισαγωγή. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Θέρμανση Τροφίμων με Ηλεκτρική Ενέργεια
Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Εισαγωγή 1.1 Tρόφιμα...21 1.2 Βιομηχανία Τροφίμων...24 1.3 Αίτια Αλλοίωσης των Τροφίμων...25 1.3.1 Χαρακτηριστικά μικροοργανισμών...26 1.3.2 Άλλα αίτια αλλοίωσης των τροφίμων...29
Διαβάστε περισσότεραEL Eνωµένη στην πολυµορφία EL A7-0430/1. Τροπολογία. Bas Eickhout εξ ονόµατος της Οµάδας Verts/ALE
8.1.2014 A7-0430/1 1 Παράγραφος -1 (νέα) -1. θεωρεί ότι δεν θα πρέπει να δοθεί δηµόσια στήριξη για την ανάπτυξη της CCS στον κλάδο της παραγωγής ενέργειας 8.1.2014 A7-0430/2 2 Παράγραφος 1 1. αναγνωρίζει
Διαβάστε περισσότεραΕνημερωτικό δελτίο για το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης για την Ελλάδα
Ενημερωτικό δελτίο για το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης 2014-2020 για την Ελλάδα Το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) για την Ελλάδα εγκρίθηκε επίσημα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 11 Δεκεμβρίου 2015,
Διαβάστε περισσότεραΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. Που συνοδεύει το έγγραφο
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 10.7.2013 SWD(2013) 252 final ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Που συνοδεύει το έγγραφο Πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Διαβάστε περισσότεραΠροπαρασκευαστική δράση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Προπαρασκευαστική δράση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Υφιστάμενη και επιθυμητή κατάσταση του οικονομικού δυναμικού σε περιοχές εκτός της περιοχής της ελληνικής πρωτεύουσας 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αυτή η προπαρασκευαστική
Διαβάστε περισσότεραΣχηματισμών Η Περίπτωση της Ελληνικής Ένωσης Βιομηχανιών Ψύχους
Συστάδες Συνεργατικών Δρ Παναγιώτης Γραμμέλης, Δ/ντής Ερευνών, Ι.Δ.Ε.Π. / Ε.ΚΕ.Τ.Α. Σχηματισμών Η Περίπτωση της Ελληνικής Ένωσης Βιομηχανιών Ψύχους Logistics Conferences Γλυφάδα Golf Gardens, 19-20 Μαΐου
Διαβάστε περισσότεραΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΑΡΤΗΡΙΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Β: ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΑΡΤΗΡΙΩΝ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Σύνοψη Στην παρούσα
Διαβάστε περισσότεραεσμεύσεις Ευρωπαϊκών πόλεων με Πράσινο Ψηφιακό Χάρτη
εσμεύσεις Ευρωπαϊκών πόλεων με Πράσινο Ψηφιακό Χάρτη Ο χάρτης δεσμεύσεων που ακολουθεί κάνει λόγο για τις προσπάθειες αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής μέσα από προσπάθειες και πρωτοβουλίες των Ευρωπαϊκών
Διαβάστε περισσότεραΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Η σημασία της Καινοτομίας για το Μ16 : ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ. Κοκκινοπλίτης Κωσνσταντίνος 28-Jun-2018
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Η σημασία της Καινοτομίας για το Μ16 : ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Κοκκινοπλίτης Κωσνσταντίνος 28-Jun-2018 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΤΥΠΟΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΜΕΤΡΟ
Διαβάστε περισσότερα1 Ενισχυμένος ρόλος για τη ΜΕΓΕ
Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 2 Δεκεμβρίου 2015 (OR. en) 14927/15 AGRI 635 RECH 300 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Προεδρία Αντιπροσωπίες Διαδικασία ανάλυσης προοπτικών της ΜΕΓΕ με
Διαβάστε περισσότεραΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Β: ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ ΥΠΟΜΝΗΜΑ Σύνοψη Το παρόν υπόμνημα εξετάζει
Διαβάστε περισσότεραΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. που συνοδεύει το έγγραφο
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 11.7.2019 SWD(2019) 331 final ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 1 Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του αγροδιατροφικού τομέα
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 1 1. Ενίσχυση της ελκυστικότητας του αγροτικού χώρου μέσω βελτίωσης
Διαβάστε περισσότεραενεργειακό περιβάλλον
Προστατεύει το ενεργειακό περιβάλλον Αλλάζει τη ζωή μας www.epperaa.gr www.ypeka.gr Ε.Π. «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» 2007-2013 Το ΕΠΠΕΡΑΑ δημιουργεί ένα βιώσιμο Ενεργειακό Περιβάλλον βελτιώνει την
Διαβάστε περισσότεραΕξοικονόμησης Ενέργειας
Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας Πράσινη Επιχειρηματικότητα στον τομέα της Ενέργειας Γ. Βουγιουκλάκης Υπ. Τμήματος Ανάπτυξης Αγοράς ΚΑΠΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΕΝ.
Διαβάστε περισσότεραΔιαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο SWD(2017) 290 final.
Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 13 Σεπτεμβρίου 2017 (OR. en) 12165/17 ADD 3 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Ημερομηνία Παραλαβής: Αποδέκτης: Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: Θέμα: WTO 191 SERVICES 28 FDI
Διαβάστε περισσότεραΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΛΙΕΙΑΣ & ΘΑΛΑΣΣΑΣ Εισήγηση Ευαγγελία Μηνά
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΛΙΕΙΑΣ & ΘΑΛΑΣΣΑΣ 2014-2020 Εισήγηση Ευαγγελία Μηνά 1 Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εγκρίθηκε με την Απόφαση C(2015) 7415/23-10-2015 Με δημόσια δαπάνη 523.406.309 - κοινοτική συμμετοχή:
Διαβάστε περισσότεραΟ ρόλος των πόλεων στην πολιτική συνοχής
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Β: ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ο ρόλος των πόλεων στην πολιτική συνοχής 2014-2020 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Σύνοψη Οι
Διαβάστε περισσότεραAgro-logistics: Πιστοποίηση και Ιχνηλασιμότητα
Agro-logistics: Πιστοποίηση και Ιχνηλασιμότητα Τσιτσάμης Σπυρίδων 1, Ιακώβου Ελευθέριος 2, Βλάχος Δημήτριος 2 Τα Logistics των αγροτικών προϊόντων (Agro-logistics) είναι αναμφίβολα ένας ραγδαία αναπτυσσόμενος
Διαβάστε περισσότερα1. Την παρουσίαση του ελληνικού προτύπου ΕΛΟΤ 1452 για τη διαχείριση της ποιότητας εμπορικών καταστημάτων,
Εκδήλωση για Πρότυπο ποιότητας για εμπορικά καταστήματα Νέες εκδόσεις προτύπων συστημάτων διαχείρισης αίθουσα Εμπορικού και Εισαγωγικού Συλλόγου Πατρών πλ. Γεωργίου Α 25, ΠΑΤΡΑ Τετάρτη, 25 Νοεμβρίου 2015
Διαβάστε περισσότεραΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/2295(INI)
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων 2012/2295(INI) 5.3.2013 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την καινοτομία για βιώσιμη ανάπτυξη: μια βιοοικονομία
Διαβάστε περισσότεραΥποπρόγραμμα: Περιβάλλον
Υποπρόγραμμα: Περιβάλλον Τομέας προτεραιότητας: Περιβάλλον & Αποδοτικότητα Πόρων Στόχοι & Θέματα έργων Δημήτρης Χωματίδης, Εμπειρογνώμονας Περιβάλλοντος & Αποδοτικότητας Πόρων Στόχοι του υποπρογράμματος
Διαβάστε περισσότεραΗ βιομηχανική συμβίωση ως μοχλός βιώσιμης ανάπτυξης
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Η βιομηχανική συμβίωση ως μοχλός βιώσιμης ανάπτυξης Καθηγήτρια Μαρία Λοϊζίδου Αθήνα, 3/4/2014 Βιομηχανική Συμβίωση Ως Βιομηχανική Συμβίωση (Industrial
Διαβάστε περισσότεραΠεριγραφή Χρηματοδοτούμενων Ερευνητικών Έργων 1η Προκήρυξη Ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μεταδιδακτόρων Ερευνητών/Τριών
Περιγραφή Χρηματοδοτούμενων Ερευνητικών Έργων 1η Προκήρυξη Ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μεταδιδακτόρων Ερευνητών/Τριών Τίτλος Ερευνητικού Έργου «Αξιοποίηση αγροτοβιομηχανικών υπο- και
Διαβάστε περισσότεραΠροτεραιότητες Εθνικής και Περιφερειακής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης. Αγροδιατροφικό Σύμπλεγμα
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Προτεραιότητες Εθνικής και Περιφερειακής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης Αγροδιατροφικό Σύμπλεγμα Κοντζικλίδης Ευθύµιος Περιφέρεια Θεσσαλίας / Ειδική Υπηρεσία ιαχείρισης Προτεραιότητες
Διαβάστε περισσότεραΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΤΑ ΜΕΤΡΑ ΤΟΥ ΠΑΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 2014 2020 Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΤΑ ΜΕΤΡΑ ΤΟΥ ΠΑΑ 2014 2020 ΜΑΡΙΑ ΤΣΑΡΑ, ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΙΔΙΚΗ
Διαβάστε περισσότερα13864/18 ΜΜ/γπ 1 ECOMP 1A
Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 7 Νοεμβρίου 2018 (OR. en) 13864/18 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Με ημερομηνία: 6 Νοεμβρίου 2018 Αποδέκτης: Θέμα: Αντιπροσωπίες
Διαβάστε περισσότεραΕθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, εκπονήθηκε στο πλαίσιο εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Ενεργειακής Πολιτικής σε σχέση με την
Διαβάστε περισσότεραΕυρώπη 2020 Αναπτυξιακός προγραμματισμός περιόδου 2014-2020 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή Ευρώπη 2020 Αναπτυξιακός προγραμματισμός περιόδου 2014-2020 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Μακεδονία Θράκη»
Διαβάστε περισσότεραΗΜΕΡΙΔΑ Σ.Ε.Γ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΓΕΩΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου: Δρ Πέτρος Κουτσοβίτης Επιστημονικοί Συνεργάτες: Αμαλία Ρούφη Δρ Παύλος Τυρολόγου Υπόβαθρο Το έργο INTRAW είναι μέρος του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ορίζοντας 2020
Διαβάστε περισσότεραΚριτήρια της ΕΕ για τις ΠΔΣ στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας
Κριτήρια της ΕΕ για τις ΠΔΣ στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας Οι Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις (GPP/ΠΔΣ) αποτελούν προαιρετικό μέσο. Το παρόν έγγραφο παρέχει τα κριτήρια της ΕΕ για τις ΠΔΣ, τα οποία έχουν
Διαβάστε περισσότεραΈλεγχος της αλυσίδας διακίνησης από τη βιομηχανία τροφίμων - Κανόνες και εργαλεία. Ρόδιος Γαμβρός: Πρόεδρος Επιστημονικής Επιτροπής ΣΕΒΤ
Έλεγχος της αλυσίδας διακίνησης από τη βιομηχανία τροφίμων - Κανόνες και εργαλεία Ρόδιος Γαμβρός: Πρόεδρος Επιστημονικής Επιτροπής ΣΕΒΤ Ποιος είναι ο ΣΕΒΤ 1978: Επίσημο όργανο εκπροσώπησης των κοινών θέσεων
Διαβάστε περισσότεραΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ. Επίδοση, Αξιοπιστία, Διαφάνεια
ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ Επίδοση, Αξιοπιστία, Διαφάνεια ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ - EMAS Το Κοινοτικό Σύστημα Οικολογικής Διαχείρισης και Οικολογικού
Διαβάστε περισσότεραΑσφάλεια ως ευκαιρία για καινοτομία στην βιομηχανία τροφίμων
Ασφάλεια ως ευκαιρία για καινοτομία στην βιομηχανία τροφίμων Ιωάννης Σμαρνάκης *Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Τεχνολόγων Επιστημόνων Τροφίμων (Π.Ε.Τ.Ε.Τ.) *Διευθυντής Εργοστασίου και Έρευνας & ανάπτυξης
Διαβάστε περισσότεραOικο-καινοτομία: ένας εφικτός στόχος ένα αειφόρο μέλλον
ΗΜΕΡΙΔΑ «Καινοτομία, Έρευνα και Ανάπτυξη στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Περιφερειακής Πολιτικής» Oικο-καινοτομία: ένας εφικτός στόχος ένα αειφόρο μέλλον Μανώλης Αγγελάκας Ευρωβουλευτής ΕΛΚ-Ε Αθήνα, 26 Φεβρουαρίου
Διαβάστε περισσότεραEL Eνωμένη στην πολυμορφία EL B8-0184/36. Τροπολογία
12.3.2019 B8-0184/36 36 Παράγραφος 17 γ (νέα) 17γ. υπενθυμίζει ότι, εφόσον η Ευρώπη καταστεί η πρώτη μεγάλη οικονομία η οποία επιδιώκει την κλιματική ουδετερότητα, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα είναι σε
Διαβάστε περισσότεραΣτόχοι του υποπρογράμματος «Περιβάλλον», για τον τομέα προτεραιότητας «Περιβάλλον και Αποδοτικότητα Πόρων» & Θέματα έργων
Στόχοι του υποπρογράμματος «Περιβάλλον», για τον τομέα προτεραιότητας «Περιβάλλον και Αποδοτικότητα Πόρων» & Θέματα έργων Δημήτρης Χωματίδης, Εμπειρογνώμονας Περιβάλλοντος & Αποδοτικότητας Πόρων - GRLTF
Διαβάστε περισσότεραΤο smart cascade και η λειτουργία του
Καινοτομία HITACHI Έξυπνος διαδοχικός ψυκτικός κύκλος (Smart Cascade) Από τον Γιάννη Κονίδη, Μηχανολόγο Μηχανικό Τομέας Συστημάτων Κλιματισμού ΑΒΒ Ελλάδος Το συνεχώς αυξανόμενο κόστος θέρμανσης, με τη
Διαβάστε περισσότεραEL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0482/25. Τροπολογία
9.1.2019 A8-0482/25 25 Αιτιολογική σκέψη 1 α (νέα) (1α) Οι οικονομίες των κρατών μελών χρειάζονται επειγόντως ένα σχέδιο δημόσιων επενδύσεων που θα είναι προσανατολισμένο στην κοινωνική, οικονομική και
Διαβάστε περισσότεραΤαμείου Αγροτικής Επιχειρηματικότητας,
Παρέμβαση του αναπληρωτή διευθύνοντος συμβούλου της Τράπεζας Πειραιώς κ. Χριστόδουλου Αντωνιάδη, στο συνέδριο «Αριστοτέλης» της ΕΕΔΕ, στις 28 Νοεμβρίου 2014, στη Θεσσαλονίκη Χρηματοδοτικά Νέα Εργαλεία
Διαβάστε περισσότεραΘεσσαλονίκη, 5 Απριλίου 2019
Υπο-πρόγραμμα: Περιβάλλον Τομέας προτεραιότητας: Περιβάλλον & Αποδοτικότητα Πόρων Στόχοι & Θέματα έργων Θεσσαλονίκη, 5 Απριλίου 2019 Δημήτρης Χωματίδης, Εμπειρογνώμονας Περιβάλλοντος & Αποδοτικότητας Πόρων,
Διαβάστε περισσότεραHeating 61AF Μ Ο Ν Α Δ Α Θ Ε Ρ Μ Α Ν Σ Η Σ Υ Ψ Η Λ Ω Ν Θ Ε Ρ Μ Ο Κ Ρ Α Σ Ι Ω Ν
Heating αντλία θερμότητας 61AF Αέρα/νερού Μ Ο Ν Α Δ Α Θ Ε Ρ Μ Α Ν Σ Η Σ Υ Ψ Η Λ Ω Ν Θ Ε Ρ Μ Ο Κ Ρ Α Σ Ι Ω Ν Τεχνολογία και βιωσιμότητα SINCE 1902 Μια αξιόπιστη μάρκα Όταν ο Willis Carrier το 1902 έφηυρε
Διαβάστε περισσότερα9073/15 ΠΧΚ/νικ 1 DG E2b
Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 1 Ιουνίου 2015 (OR. en) 9073/15 ENER 185 CLIMA 56 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων(1ο Τμήμα) Συμβούλιο Σχέδιο συμπερασμάτων
Διαβάστε περισσότεραΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟ ΟΣΗ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ
Συνέδριο ΟΠΕ - ΣΒΒΕ Ποιότητα, Προδιαγραφές, Πιστοποίηση, Έλεγχος Αγοράς στον κλάδο των οµικών Υλικών Ξεν. Hyatt Regency, Θεσσαλονίκη, 2 εκεµβρίου 2008 ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟ ΟΣΗ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ
Διαβάστε περισσότερα1. Προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας και τεχνολογίες παραγωγής με έμφαση σε παραδοσιακούς κλάδους - Αναλυτική περιγραφή των προτεραιοτήτων
1. Προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας και τεχνολογίες παραγωγής με έμφαση σε παραδοσιακούς κλάδους - Αναλυτική περιγραφή των προτεραιοτήτων 1.1 Πολυλειτουργικά προϊόντα Ανάπτυξη προϊόντων που ενσωματώνουν
Διαβάστε περισσότεραΤεχνικό φυλλάδιο Αντλίες θερμότητας Yutaki S80
Τεχνικό φυλλάδιο Αντλίες θερμότητας Yutaki S80 Yutaki S80 Τεχνικά χαρακτηριστικά και πλεονεκτήματα Θερμοκρασία εξόδου ζεστού νερού έως 80 o C ακόμα και με εξωτερική θερμοκρασία περιβάλλοντος -20 o C. Αποτελεί
Διαβάστε περισσότεραΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 2009 Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας 7.12.2007 PE398.537v01-00 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 1-15 Σχέδιο γνωμοδότησης (PE396.682v01-00) Werner Langen Βιώσιμη γεωργία και το βιοαέριο:
Διαβάστε περισσότεραΈγγραφο συνόδου B7-0000/2013 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. εν συνεχεία της ερώτησης για προφορική απάντηση B7-0000/2013
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Έγγραφο συνόδου 22.4.2013 B7-0000/2013 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ εν συνεχεία της ερώτησης για προφορική απάντηση B7-0000/2013 σύμφωνα με το άρθρο 115, παράγραφος 5, του Κανονισμού
Διαβάστε περισσότεραΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. που συνοδεύει το έγγραφο
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 30.11.2016 SWD(2016) 406 final ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Διαβάστε περισσότερα«ΕΡΕΥΝΩ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ»
«ΕΡΕΥΝΩ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ» 26/09/2016 Προδημοσίευση Ενιαίας Δράσης Κρατικών Ενισχύσεων «ΕΡΕΥΝΩ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ» http://www.eyde-etak.gr/central.aspx?sid=119i499i1288i646i491458&jscript=1 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Διαβάστε περισσότεραΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ EL Ενωμένη στην πολυμορφία EL 2013/2777(RSP) Σχέδιο πρότασης ψηφίσματος Jerzy Buzek, εξ ονόματος της επιτροπής ITRE
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2014-2019 Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας 2013/2777(RSP) 4.8.2014 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 1-16 Jerzy Buzek, εξ ονόματος της επιτροπής ITRE σχετικά με τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών
Διαβάστε περισσότεραΟΡΙΣΜΟΣ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΕ Δρ. Ευάγγελος Α. ΘΕΟΔΩΡΟΥ Διευθύνων Σύμβουλος ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΙ ΑΒΕΤΕ & ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ Α.Ε. ΟΡΙΣΜΟΣ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Σύμφωνα
Διαβάστε περισσότεραΕθνικός ενεργειακός σχεδιασμός. Συνοπτικά αποτελέσματα εξέλιξης εγχώριου ενεργειακού συστήματος
Εθνικός ενεργειακός σχεδιασμός Συνοπτικά αποτελέσματα εξέλιξης εγχώριου ενεργειακού συστήματος μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και περιβαλλοντικοί στόχοι αύξηση συμμετοχής ΑΠΕ στην κατανάλωση ενέργειας
Διαβάστε περισσότεραΕΠΑνΕΚ ΤΟΣ Περιβάλλον. Τομεακό Σχέδιο. Αθήνα,
ΕΠΑνΕΚ 2014-2020 ΤΟΣ Περιβάλλον Τομεακό Σχέδιο Αθήνα, 27.3.2014 1. Προτεινόμενη στρατηγική ανάπτυξης του τομέα Η στρατηγική ανάπτυξης του τομέα εκτείνεται σε δραστηριότητες που έχουν μεγάλες προοπτικές
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑ-KYΠΡΟΣ Η ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑ-KYΠΡΟΣ 2014-2020 1 Η ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΣ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: 16.000.000,00 ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ: 15.03.2016, 15:00 ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ: ΕΛΛΑΔΑ:
Διαβάστε περισσότεραΣύνοψη της Σύμβασης Εταιρικής Σχέσης για την Κύπρο, 2014-2020
ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 20 Ιουνίου 2014 Σύνοψη της Σύμβασης Εταιρικής Σχέσης για την Κύπρο, 2014-2020 Συνολική πληροφόρηση Η σύμβαση εταιρικής σχέσης με την Κύπρο καθορίζει ένα ορόσημο για επενδύσεις
Διαβάστε περισσότεραΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 2009 Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων 14.11.2007 PE396.812v01-00 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 1-20 Σχέδιο γνωμοδότησης (PE396.728v01-00) Eija-Riitta Korhola
Διαβάστε περισσότεραΓιατί η διαμεσολάβηση δεν χρησιμοποιείται συχνότερα ως εναλλακτικό μέσο επίλυσης διαφορών;
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Γ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Γιατί η διαμεσολάβηση δεν χρησιμοποιείται συχνότερα ως εναλλακτικό μέσο επίλυσης
Διαβάστε περισσότεραEΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ
EΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών 14 Μαϊου 2002 ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ 2001/0265(COD) ΣΧΕ ΙΟ ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗΣ/ΕΚΘΕΣΗΣ της Επιτροπής Περιβάλλοντος, ηµόσιας
Διαβάστε περισσότεραΚΑΤ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) /... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. της
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 4.3.2019 C(2019) 1616 final ΚΑΤ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) /... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 4.3.2019 για την τροποποίηση των παραρτημάτων VIII και IX της οδηγίας 2012/27/ΕΕ σχετικά
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΑΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΓΝΩΣΕΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΑΕΙ (ΠΕΓΑ)
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΑΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΓΝΩΣΕΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΑΕΙ (ΠΕΓΑ) «Οι σύγχρονες τεχνικές βιο-ανάλυσης στην υγεία, τη γεωργία, το περιβάλλον και τη διατροφή» Ιχνηλασιμότητα και Ταυτοποίηση
Διαβάστε περισσότεραΔιαχείριση ψυκτικής αλυσίδας µε ξηρό πάγο
Μάιος 2012 Τί είναι ο ξηρός πάγος; Ο ξηρός πάγος είναι η στερεά µορφή του διοξειδίου του άνθρακα. Χρησιµοποιείται κυρίως ως µέσο ψύξης. Στα πλεονεκτήµατα του συµπεριλαµβάνονται η χαµηλότερη θερµοκρασία
Διαβάστε περισσότεραΣυμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 7 Φεβρουαρίου 2019 (OR. en)
Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 7 Φεβρουαρίου 2019 (OR. en) 5887/1/19 REV 1 CLIMA 35 ENV 94 ENER 45 TRANS 61 SUSTDEV 5 AGRI 46 ECOFIN 84 COMPET 84 MI 80 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα:
Διαβάστε περισσότεραΣτρατηγικοί στόχοι για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Τυποποίησης* μέχρι το 2020
Στρατηγικοί στόχοι για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Τυποποίησης* μέχρι το 2020 Η Ευρωπαϊκή τυποποίηση θα αποτελέσει ουσιαστικό παράγοντα για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης σε παγκόσμιο επίπεδο, την ανάπτυξη,
Διαβάστε περισσότεραΟΔΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ: ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΕ ΠΡΟΤΙΜΟΥΝ ΤΑ ΦΟΡΤΗΓΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΤΡΕΝΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Β: ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΟΔΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ: ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΕ ΠΡΟΤΙΜΟΥΝ
Διαβάστε περισσότεραΑΚΑΔΗΜΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α ΠΕΡΙΟΔΟΥ Διδάσκων: Ιωάννης Ψαρράς
ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α ΠΕΡΙΟΔΟΥ Διδάσκων: Ιωάννης Ψαρράς 1) Με την ενεργειακή διαχείριση: α) εξασφαλίζονται οι αναγκαίες συνθήκες και υπηρεσίες με μικρή υποβάθμιση της
Διαβάστε περισσότεραΣχέδιο πρότασης «Ερευνώ - Δημιουργώ - Καινοτομώ»
Σχέδιο πρότασης «Ερευνώ - Δημιουργώ - Καινοτομώ» ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 2Σχέδιο πρότασης «Ερευνώ - Δημιουργώ - Καινοτομώ» Τίτλος πρότασης: Θεματικός Τομέας και Θεματικός Υποτομέας Προτεραιότητας: (Επιλέγονται ο
Διαβάστε περισσότεραΠακέτο εργαλείων του έργου «OPTIMES»
Πακέτο εργαλείων του έργου «OPTIMES» Περιεχόμενα 1/ Περιβαλλοντική κατάσταση ανά περιοχή... 2 2/ Ευρωπαϊκοί και εθνικοί κανονισμοί... 2 2.1 Ευρωπαϊκοί κανονισμοί... 2 2.1.1 Διαχείριση των αποβλήτων...
Διαβάστε περισσότεραΕπιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού. προς την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού 2011/0300(COD) 5.3.2012 ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού προς την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας σχετικά
Διαβάστε περισσότεραΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2011/0300(COD) Σχέδιο γνωμοδότησης Sandra Kalniete (PE v01-00)
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών 2011/0300(COD) 7.5.2012 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 12-32 Σχέδιο γνωμοδότησης Sandra Kalniete (PE487.677v01-00) Διευρωπαϊκές ενεργειακές
Διαβάστε περισσότεραΤΟΣ Εφοδιαστική Αλυσίδα (Logistics)
ΕΠΑνΕΚ 2014-2020 ΤΟΣ Εφοδιαστική Αλυσίδα (Logistics) Τομεακό Σχέδιο Αθήνα, 03.04.2014 Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί μια σύνθεση των απόψεων που μέχρι τώρα διατυπώθηκαν από Υπηρεσίες, Κοινωνικούς Εταίρους
Διαβάστε περισσότεραΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 17.12.2012 COM(2012) 765 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Επανεξέταση της οδηγίας 2009/125/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του
Διαβάστε περισσότεραΒιοτεχνολογία και Παραγωγή: Ποια ερωτήµατα πρέπει να απαντηθούν
Βιοτεχνολογία και Παραγωγή: Ποια ερωτήµατα πρέπει να απαντηθούν Γ. Ν. Σκαράκης Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών Συνέδριο Αγροτικής Επιχειρηµατικότητας Αθήνα, 10 Μαΐου 2015 Βασικοί στόχοι γεωργικής ανάπτυξης
Διαβάστε περισσότεραΕυρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΕΓΚΡΙΘΗΚΑΝ P8_TA(2017)0069 Οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους, απόβλητα ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών και απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού
Διαβάστε περισσότεραΑθήνα 15/3/2017 Α.Π: _1. ΘΕΜΑ: Ομιλία προέδρου ΠΕΤΕΤ σε ημερίδα ΠΑΚΟΕ για την παγκόσμια ημέρα καταναλωτή. Κυρίες και κύριοι
ΘΕΜΑ: Ομιλία προέδρου ΠΕΤΕΤ σε ημερίδα ΠΑΚΟΕ για την παγκόσμια ημέρα καταναλωτή. Αθήνα 15/3/2017 Α.Π: 170315_1 Κυρίες και κύριοι Ευχαριστώ για την πρόσκληση στην εκδήλωση σας, για την παγκόσμια ημέρα του
Διαβάστε περισσότεραΕισαγωγή Ιστορική Αναδρομή Μεθοδολογικό Πλαίσιο Προϋποθέσεις εφαρμογής Στόχοι Πρότυπα Αξιολόγησης Κύκλου Ζωής Στάδια
Εισαγωγή Ιστορική Αναδρομή Μεθοδολογικό Πλαίσιο Προϋποθέσεις εφαρμογής Στόχοι Πρότυπα Αξιολόγησης Κύκλου Ζωής Στάδια Εισαγωγή Ιστορική Αναδρομή Σημασία στην ανάλυση ολόκληρου του κύκλου ζωής ενός προϊόντος
Διαβάστε περισσότεραΜΑΝΑΣΑΚΗ ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ
ΜΑΝΑΣΑΚΗ ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ Νησί που βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης. Μόνιμος πληθυσμός (απογρ. 2011) 680.000 κάτοικοι. Ελκυστικός τουριστικός προορισμός
Διαβάστε περισσότεραΑλλάζει τη. ζωή μας. www.epperaa.gr. www.ypeka.gr. Προστατεύει από τα Απόβλητα
Προστατεύει από τα Απόβλητα Αλλάζει τη ζωή μας www.epperaa.gr www.ypeka.gr Ε.Π. «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» 2007-2013 Το ΕΠΠΕΡΑΑ ενισχύει την Ολοκληρωμένη Διαχείριση Αποβλήτων βελτιώνει την Ποιότητα
Διαβάστε περισσότεραΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ. σύμφωνα με το άρθρο 294 παράγραφος 6 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, XXX [ ](2016) XXX draft 2013/0029 (COD) ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ σύμφωνα με το άρθρο 294 παράγραφος 6 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής
Διαβάστε περισσότεραΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΠΙΒΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Β: ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΠΙΒΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ
Διαβάστε περισσότεραΠΑΡΑΡΤΗΜΑ της. Σύστασης για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 2.3.2015 COM(2015) 99 final ANNEX 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ της Σύστασης για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών
Διαβάστε περισσότεραΠολιτικές και μέτρα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης για την κλιματική αλλαγή
Πολιτικές και μέτρα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 για την κλιματική αλλαγή Προτεραιότητες 1: Προώθηση της μεταφοράς γνώσεων και της καινοτομίας στην γεωργία, τη δασοπονία και τις αγροτικές
Διαβάστε περισσότερα