Ιστορική αναδρομή. Έκταση του φαινομένου. Κάπνισμα και ιατροί. Ουσίες του τσιγάρου. Βλαπτική δράση της πίσσας 14/3/2013 ΚΑΠΝΙΣΜΑ & ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ

Transcript

1 Ιστορική αναδρομή ΚΑΠΝΙΣΜΑ & ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ Πνευμονολογική Κλινική ΠΓΝΠατρών 600 π.χ. Εμφάνιση του φυτού στην Αμερική 1492 μ.χ. Rodrigo de Jerez- 7 έτη φυλάκιση 1600 Καθολική Εκκλησία 1633 Τουρκία Σουλτάνος 18 εκτελέσεις/ημ 1638 Κίνα- Αποκεφαλισμός 1939 Γερμανία Κάπνισμα και ιατροί 41% είναι ή ήταν καπνιστές Έναρξη μεταξύ ετών 99% συστήνει διακοπή ή μείωση 62% μέτριο, 26% πολύ καλό αποτέλεσμα Χειρότερα αποτελέσματα όσοι καπνίζουν οι ίδιοι ή μπροστά στους ασθενείς Έκταση του φαινομένου Το 43% των Ελλήνων καπνίζουν με αποτέλεσμα θάνατοι το χρόνο Το 3% των θανάτων αυτών οφείλονται στο παθητικό, δηλαδή περίπου 500 Έλληνες πεθαίνουν ετησίως εξαιτίας της έκθεσης τους στο των άλλων θάνατοι ανδρών και 500 θάνατοι γυναικών στη χώρα μας οφείλονται κάθε χρόνο σε καρκίνο του πνεύμονα Ουσίες του τσιγάρου Το τσιγάρο έχει την ιδιότητα όταν καπνίζεται να παράγει ουσίες που εισπνέονται και απορροφούνται πλήρως με κυριότερες: Μονοξείδιο του άνθρακα = αίτιο δηλητηριάσεων από ξυλόσομπες Αμμωνία = προκαλεί ζαλάδα όταν εισπνέεται π.χ. στα καθαριστικά Υδροκυάνιο = γνωστό δηλητήριο Θείο = παράγεται στις μεγάλες βιομηχανίες και προκαλεί δηλητηρίαση Πίσσα = υλικό που χρησιμοποιείται στην άσφαλτο Nικοτίνη = εξαρτησιογόνος ουσία Βλαπτική δράση της πίσσας Η πίσσα απλώνεται παντού στους πνεύμονες και καταστρέφει την εσωτερική δομή των βρόγχων (μεγάλων και μικρότερων). Οι βρόγχοι είναι οι σωλήνες που οδηγούν τον αέρα στο εσωτερικό του πνεύμονα 1

2 Βλεννοκροσσωτή κάθαρση και προστασία Στην εσωτερική τους επιφάνεια υπάρχει ένα στρώμα λεπτής βλέννης και βλεφαρίδες, οι οποίες προωθούν τη βλέννη προς τα έξω. Στη βλέννη παγιδεύονται σωματίδια που εισπνέουμε, μικρόβια και άλλες ουσίες. Η συντονισμένη κίνηση των βλεφαρίδων απομακρύνει τις άχρηστες ουσίες Δράση της νικοτίνης και εθισμός Η νικοτίνη απορροφάται πολύ γρήγορα και εντόπίζεται στο αίμα περίπου 20 δευτερόλεπτα μετά την πρώτη εισπνοή Σημαντικά επίπεδα νικοτίνης ανιχνεύονται στο αίμα ακόμα και 45 λεπτά μετά την τελευταία εισπνοή, επομένως ακόμα και οι εθισμένοι είναι καλυμμένοι φαρμακολογικά στο διάστημα αυτό Αποβάλλεται από τα ούρα Ένα τσιγάρο δίνει ποσότητα νικοτίνης στον οργανισμό που για να αποβληθεί χρειάζεται περίπου 8 ώρες. Έτσι εξηγείται ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως και των νεφρών Επίδραση της νικοτίνης στα αγγεία Η νικοτίνη επηρεάζει τα αγγεία: Προκαλεί αγγειοσύσπαση Προάγει την πήξη του αίματος Επομένως παρατηρούμε έμφρακτα σε αγγεία που έχουν μικροβλάβες και που σε άλλη περίπτωση δε θα είχαν πρόβλημα Τα αγγειακά επεισόδια εμφανίζονται 6 φορές συχνότερα σε καπνιστές από ότι σε μη καπνιστές αντίστοιχης ηλικίας Κάπνισμα και καρδιά Μια μελέτη παρακολούθησε άτομα που ήταν >65 ετών καπνιστές αλλά χωρίς εμφανή νόσο με απλά check up για μία 5ετία Στο τέλος της 5ετίας είχαν πεθάνει οι 1442 δηλαδή το 20% του πληθυσμού των καπνιστών εκ των οποίων οι 729 από καρδιακό επεισόδιο και οι 316 από καρκίνο Λόγοι εξάρτησης Σύμφωνα με στοιχεία από πολλές έρευνες η επιθυμία του νέου να φτιάξει το δικό του στυλ προσωπικότητας, καθώς και η επιρροή που δέχεται από κοινωνικά πρότυπα και από τη διαφήμιση είναι οι βασικές αιτίες έναρξης του Το νέο δεν τον προβληματίζουν ούτε τα εμφράγματα ούτε τα εγκεφαλικά ούτε οι πνευμονοπάθειες και όλη αυτή η «κινδυνολογία», γιατί απλούστατα νιώθει υγιής και δυνατός Συγκεντρωτικά Μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης (Μείωση 4,6 έτη σε άνδρες καπνιστές 20 τσιγάρων /ημέρα από 25 ετών) Στεφανιαία νόσος Εμφράγματα Περιφερική αγγειοπάθεια, ανεύρυσμα αορτής ΑΕΕ Θρομβοφλεβίτιδα Καρδιακές αρρυθμίες Αύξηση περιεγχειρητικής θνητότητας Καρκίνος πνεύμονος, λάρυγγος, οισοφάγου,στόματος, γλώσσας, κύστεως Χρόνιες αποφρακτικές πνευμονοπάθειες Πεπτικό έλκος Περιοδοντικές παθήσεις Οι γυναίκες γεννούν πρόωρα και λιποβαρή νεογνά Οστεοπόρωση Ρυτίδες-πρόωρη γήρανση Παθητικοί καπνιστές: βρογχίτις,άσθμα νεογνών,ερεθισμό ματιών και βλεννογόνου ρινός,επιδείνωση στηθάγχης και άσθματος,καρκίνος πνεύμονος Έμμεσες και άμεσες οικονομικές επιπτώσεις 2

3 Παθητικό Πνευμονολογική Κλινική ΠΓΝΠατρών Τσιγάρο και παθητικό Αποτελεί σημαντικό και απόλυτα αναγνωρισμένο ρύπο των εσωτερικών χώρων Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει: χημικά 100 τοξικά 50 καρκινογόνα Ποσοστά παθητικού Το 2004 εκτέθηκαν σε παθητικό : 40% των παιδιών 33% των μη καπνιστών ανδρών 35% των μη καπνιστριών γυναικών Η έκθεση ενός μη καπνιστή που συμβιώνει με καπνιστή είναι ισοδύναμη περίπου με το 1% της έκθεσης ενός ενεργητικού καπνιστή 20 τσιγάρων την ημέρα Συμπτώματα στα παιδιά Συριγμός Βήχας Απόχρεμψη Δύσπνοια Αυξημένη βρογχική υπεραντιδραστικότητα Aτοπία Παθητικό και παιδιά Λοιμώξεις κατώτερου αναπνευστικού Συχνές σε παιδιά 0-2 ετών που εκτίθενται στον καπνό του τσιγάρου στο σπίτι Συνηθέστερες εκδηλώσεις Βρογχίτιδα Βρογχιολίτις Πνευμονία Συχνές εισαγωγές στο νοσοκομείο για λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού 3

4 Παθητικό και παιδιά Οξεία μέση ωτίτιδα Υποτροπιάζουσα μέση ωτίτιδα Συλλογές μέσου ωτός Κύηση και Η νικοτίνη επιδρά αρνητικά στην κυκλοφορία πλακούντα-μήτρας Μειωμένες διαστάσεις αγγείων πλακούντα Αύξηση στις αυτόματες αποβολές Καθυστέρηση ενδομήτριας ανάπτυξης Αύξηση κινδύνου αποκόλλησης πλακούντα Αυτόματη αποβολή 1ου τριμήνου Εμβρυïκή θνησιμότητα Πρώιμη ρήξη υμένων Πρώïμος τοκετός Πρόδρομος πλακούντας Παιδικό άσθμα Διαταραχές ανάπτυξης Κεντρικού Νευρικού Συστήματος Μηχανισμός επίδρασης Πρότυπα συμπεριφοράς Η νικοτίνη είναι λιποδιαλυτή και διαχέεται εύκολα μέσω των βιολογικών μεμβρανών Κατά τη διάρκεια της κύησης μεταφέρεται μέσω του πλακούντα και εναποτίθεται στους εμβυϊκούς ιστούς. Οι επιπτώσεις της νικοτίνης στην κύηση οφείλονται κυρίως στα παρακάτω: αγγειοδιασταλτικές ιδιότητές της νικοτίνης Αύξηση στα επίπεδα κατεχολαμινών Αύξηση της καρδιακής συχνότητας και της αρτηριακής πίεσης Η έκθεση στον καπνό του τσιγάρου μετά τη γέννηση ενέχει ΣΟΒΑΡΟΥΣ, ΑΠΟΛΥΤΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΟΥΣ κινδύνους για το νεογνό, βρέφος και παιδί, αντίστοιχους με αυτούς της έκθεσης του εμβρύου καπνίστριας μητέρας στη διάρκεια της κύησης Το των γονέων αποτελεί πρότυπο για την έναρξη στα παιδιά και συγκεκριμένα διπλασιάζει τον κίνδυνο της καπνιστικής συνήθειας στα παιδιά Σε ποσοστό 1/3 περίπου των παιδιών που αρχίζουν το μπορεί να αποδοθεί στην καπνιστική συνήθεια των γονέων Μακροχρόνιες βλάβες παθητικού Καρκίνος πνεύμονα (αύξηση κινδύνου κατά 20-30%) 1/3 των καρκίνων σε μη καπνιστές αποδίδεται σε παθητικό Καρκίνος παραρρινίων κόλπων Καρκίνος λάρυγγα Καρκίνος τραχήλου μήτρας (?) Λευχαιμία (?) Καρκίνος μαστού (?) Καρκίνος εγκεφάλου στα παιδιά (?) Άμεσες βλάβες παθητικού Ερεθισμός των οφθαλμών (20%) Βήχας (21%) Ναυτία (8%) Κεφαλαλγία (6%) 4

5 ετησίως από παθητικό Οι θάνατοι από παθητικό είναι περισσότεροι στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες Το 28% αφορά παιδιά μικρότερα των 5 ετών ετησίως από παθητικό θάνατοι από Στεφανιαία Νόσο (εμφράγματα) θάνατοι από λοιμώξεις κατώτερου αναπνευστικού λόγω θάνατοι από άσθμα θάνατοι από καρκίνο πνεύμονα Συμπεράσματα Συμπεράσματα Δεν υπάρχει ασφαλές όριο έκθεσης στο παθητικό Το παθητικό σκοτώνει πάνω από ανθρώπους ετησίως Παγκοσμίως τα παιδιά εκτίθενται περισσότερο στο παθητικό από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα Οι θάνατοι και η νοσηρότητα λόγω παθητικού είναι περισσότεροι στις γυναίκες και τα παιδιά Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να προστατεύσουν τους πολίτες από τους κινδύνους του παθητικού με τη θέσπιση νόμων απαγόρευσης του στους χώρους εργασίας και στους δημόσιους χώρους. Το παθητικό βλάπτει σοβαρά την υγεία. Καθένας πρέπει να εκτίθεται σε παθητικό μόνο με δική του βούληση. Ευχαριστώ για την προσοχή σας 5