ΟΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΗΛΙΘΙΟΙ

Transcript

1 ΟΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΗΛΙΘΙΟΙ Έτσι αποτυπώθηκε η άποψη των Ελλήνων πολιτών για τις ιδιωτικοποιήσεις σε δημοσκόπηση της 15ής Ιουλίου. Η άποψη αυτή της λεγόμενης κοινής γνώμης εκείνο που αποδεικνύει περίτρανα είναι το πόσο ηλίθιο είναι ένα μεγάλο ποσοστό αυτών που συναποτελούν την κοινή γνώμη. Για την πλειονότητα δηλαδή των Ελλήνων πολιτών, και κατά τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, τα όσα έχουν συμβεί κατά την τελευταία διετία δε στάθηκαν ικανά να τους μάθουν τίποτα. Η τουλάχιστον δεν τους έμαθαν και πολλά. Γι αυτό και οι κυβερνώντες συνεχίζουν απτόητοι το καταστροφικό, για τους εργαζόμενους και την κοινή γνώμη φυσικά, έργο τους. Προσέξτε πως για να τους χειραγωγήσουν, τους ηλίθιους, δεν χρησιμοποιούν τον όρο ιδιωτικοποιήσεις, που είναι και ο παγκόσμια χρησιμοποιούμενος, αλλά τον όρο αποκρατικοποιήσεις. Δεν έβαλαν μυαλό όταν ψήφισαν τη ΝΔ στις αρχές του 1990 που τους έταζε λιγότερο κράτος και οι ηλίθιοι πίστεψαν πως εννοούσε λιγότερους φόρους και γραφειοκρατία ενώ αυτοί εννοούσαν λιγότερα νοσοκομεία και σχολεία. Δεν έβαλαν μυαλό όταν ψήφιζαν το Σημίτη που τους έταζε εκσυγχρονισμό εννοώντας τις ελαστικές εργασιακές σχέσεις ενώ αυτοί, οι ηλίθιοι, πίστεψαν πως θα τους έκανε Σουηδία. Δεν έβαλαν μυαλό ούτε κατά τη δραματική διετία που πέρασε. Πιστεύουν οι άθλιοι μέσα στη σύγχυση που βολοδέρνουν, πως αν πουληθούν οι δημόσιες επιχειρήσεις θα σωθούν. Το μυαλό τους δεν πάει παραπέρα. Κατανοώ απολύτως πως με ιστορικούς όρους ο χρόνος των δύο ετών είναι ασήμαντος και πως οι μεταβολές στις συνειδήσεις είναι μια γενικά αργόσυρτη διαδικασία. Μια διαδικασία η οποία για να πληρωθεί απαιτεί και ειδικές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες. Έτσι αποδίδοντας τους παραπάνω χαρακτηρισμούς αναφέρομαι ειδικά στο συγκεκριμένο θέμα που εδώ εξετάζω. Διότι σε αυτό τουλάχιστον δεν υπάρχουν πλέον αθώοι. Αλλά υπάρχει και κάτι ακόμη χειρότερο που κρύβεται πίσω από τη διάθεση της κοινής γνώμης. Ο φθόνος. Γιατί, για παράδειγμα, ο εργαζόμενος στη ΔΕΗ να παίρνει περισσότερα από αυτόν; Δεν σκέφτονται πως ακριβώς αυτό δείχνει πως και ο ίδιος θα έπρεπε να παίρνει περισσότερα. Γιατί αυτό; Απλούστατα γιατί οι σχετικά ψηλοί μισθοί της ΔΕΗ αποδεικνύουν πως μπορεί μια επιχείρηση να είναι κερδοφόρα, πρώτη σε κερδοφορία επιχείρηση στην Ελλάδα, να πουλά σε χαμηλές τιμές, από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη, και να πληρώνει ικανοποιητικά τους εργαζόμενούς της. Η ΔΕΗ ακριβώς είναι εκείνη που αποδεικνύει το εφικτό όλων των παραπάνω. Και 1

2 όλα αυτά μέσα σε ένα πλέγμα διαφθοράς και διαπλοκής με τους ιδιώτες παραγωγούς. Σκεφτείτε να μην υπήρχαν και όλα αυτά! Για να είμαι όμως δίκαιος όλο και αυξάνεται ο αριθμός εκείνων που ψάχνουν πλέον. Που δεν αρκούνται στα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα. Στις πομφόλυγες, στις αστήρικτες κενές ρητορείες και τη χυδαία προπαγάνδα. Που μεταβάλουν τις συνειδήσεις τους. Τις πολιτικές και όχι μόνο. Που απαρνούνται τον ατομικισμό. Που καταλαβαίνουν πως ή όλοι μαζί θα σωθούμε ή όλοι μαζί θα καταστραφούμε. Ξέρω πως αυτό το άρθρο δεν πρόκειται να το διαβάσει κανένας από αυτούς. Ούτε τους ενδιαφέρει ούτε θα ψάξουν κάτι παρόμοιο. Είναι τόσο σίγουροι για την «άποψή» τους που δεν πρόκειται να καταναλώσουν τον πολύτιμο χρόνο τους όπως εγώ που έψαχνα στοιχεία ή εσύ που μπαίνεις στον κόπο να με διαβάζεις τώρα. Αυτοί πλέουν αμέριμνοι στη θάλασσα της απέραντης ηλιθιότητας. Όμως τότε για ποιόν γράφω όλα αυτά τα πολυσέλιδα, γεμάτα διαγράμματα και πίνακες, αρθράκια; Μα για εκείνους που ενδιαφέρονται και ψάχνουν άσχετα με το αν συμφωνούν με τις απόψεις που εκφράζω. Σε αυτούς βρίσκεται η ελπίδα. Αυτοί θα φροντίσουν, με κόπο πολύ, για την αλλαγή των συνειδήσεων και των υπολοίπων. Ή τουλάχιστον εκείνου του αναγκαίου ποσοστού που μπορεί να εγγυηθεί μια άλλη πολιτική, οικονομική και κοινωνική πορεία. Υπάρχει σε αρκετούς, κυρίως αριστερούς, το ερώτημα: πρέπει ένας αριστερός να είναι υπέρ της ύπαρξης δημοσίων επιχειρήσεων στον καπιταλισμό; Το κράτος, υπό τον έλεγχο και τη διεύθυνση του οποίου βρίσκονται, δεν είναι το κράτος των αστών που φροντίζει για τα συμφέροντά τους; Υπό αυτό το πρίσμα και οι κρατικές επιχειρήσεις δεν θα είναι στην υπηρεσία του κεφαλαίου; Το ερώτημα είναι νόμιμο φυσικά. Η θέση που υποστηρίζω είναι πως οι δημόσιες επιχειρήσεις διαφοροποιούνται σημαντικά από τις ιδιωτικές και λειτουργούν, γενικά, επ ωφελεία του κοινωνικού συνόλου και ιδιαίτερα των εργαζόμενων για τους εξής λόγους: 1. Η δυνατότητα ελέγχου μέσα από τους θεσμούς της λειτουργίας τους και το νόμιμο αυτού του ελέγχου έχει, ή μπορεί να έχει, τα εξής αποτελέσματα: Α) Μειωμένα τιμολόγια σε θεμελιώδη αγαθά και υπηρεσίες όπως ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, νερό και υποδομές. Β) Έλεγχο της ποιότητας των παρεχομένων αγαθών και υπηρεσιών. Γ) Παρέμβαση στην αγορά με το σπάσιμο ολιγοπωλίων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η παρέμβαση της cosmote στο σπάσιμο του ολιγοπωλίου των άλλων δύο εταιρειών κινητής τηλεφωνίας και η μείωση των τιμολογίων τους. Δ) Έσοδα για το κράτος και δυνατότητα ελέγχου αυτών μέσω του κοινοβουλίου αλλά και από τη μεριά οργανώσεων και κινημάτων. Τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι εφικτά αν οι επιχειρήσεις ήσαν ιδιωτικές. Εξάλλου και μόνο η πρεμούρα του κεφαλαίου να βάλει στο χέρι στις δημόσιες επιχειρήσεις θα έπρεπε να αρκεί για να πάρουμε θέση απέναντί του. 2. Σε περίπτωση αλλαγής των πολιτικών και κοινωνικών συσχετισμών και η κατάκτηση της κυβερνητικής εξουσίας από τη μεριά φιλολαϊκών δυνάμεων, το δημόσιο θα βρεθεί έχοντας στην ιδιοκτησία του σημαντικούς τομείς της οικονομίας 2

3 και δε θα χρειάζεται να εμπλακεί στη διαδικασία των κρατικοποιήσεων. Οι δημόσιες επιχειρήσεις είναι οι μόνες μέσω των οποίων μπορεί να ασκηθεί μια οικονομική πολιτική παραγωγικής και οικονομικής ανασυγκρότησης. Οι δημόσιες επιχειρήσεις είναι οι μόνες μέσω των οποίων μπορεί να γίνουν επενδύσεις. Αυτό ισχύει γενικά. Επενδύσεις ιδιωτών απλά αποκλείονται, και ιδιαίτερα στην Ελλάδα και υπό οποιαδήποτε κυβέρνηση. Ότι κάνουμε μόνοι μας επομένως και με μοχλό τις δημόσιες επιχειρήσεις. Για το λόγο αυτό, και ιδιαίτερα σήμερα, οι δημόσιες επιχειρήσεις μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν τον μηχανισμό ανόρθωσης της οικονομίας. Η προάσπιση επομένως του δημόσιου χαρακτήρα αυτών των επιχειρήσεων αποτελεί ένα από τα καθήκοντα όχι απλά κάθε αριστερού αλλά και κάθε σκεπτόμενου εργαζόμενου, άνεργου, συνταξιούχου ή το κατώτερο τμήμα της μικροαστικής τάξης και μάλιστα ανεξάρτητα από πολιτική τοποθέτηση. Ας αρχίσουμε επομένως παίρνοντας τα πράγματα από την αρχή. Οι ιδιωτικοποιήσεις αποτελούν τον βασικό κορμό της κυβέρνησης του Σαμαρά. Στο παρακάτω βλέπουμε τους εννέα κύριους στόχους όπως εξαγγέλθηκαν από τον πρωθυπουργό κατά την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεών του: Οι βασικοί άξονες της κυβέρνησης Παρουσιάζοντας τις προτεραιότητες της κυβέρνησης, ο κ. Σαμαράς διευκρίνισε ότι αυτές εστιάζονται στα εξής εννέα βήματα: 1. Έμφαση στις αποκρατικοποιήσεις : 2. Προώθηση αποκρατικοποιήσεων που δεν αποτελούν άμεσες συμβατικές υποχρεώσεις: 3. Συμβάσεις παραχώρησης υποδομών που ήδη υπάρχουν και υπολειτουργούν: 4. Αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας: 5. Ξεμπλοκάρισμα των κοινοτικών πόρων (ΕΣΠΑ): 6. Κλείσιμο-συγχώνευση δεκάδων οργανισμών φορέων του Δημοσίου 7. Μέτρα για στήριξη ρευστότητας και διευκόλυνση επιστροφής καταθέσεων: 8. Μέτρα για την καταπολέμηση της σπατάλης με τη χρήση της τεχνολογίας: 9. Επίσπευση του συμψηφισμού οφειλών από και προς το Δημόσιο: Από τις εννέα επομένως προτεραιότητες που έθεσε ο πρωθυπουργός οι τέσσερεις αφορούν τις ιδιωτικοποιήσεις. Με την κυβέρνηση Σαμαρά μπαίνουμε στην τέταρτη φάση των μεταρρυθμίσεων στην ελληνική οικονομία που έχουν σαν στόχο την ενίσχυση της κερδοφορίας αλλά και της εξουσίας του κεφαλαίου. Κατά την πρώτη φάση τα επισφαλή ενεργητικά των ευρωπαϊκών κυρίως τραπεζών, του δημοσίου δηλαδή χρέους, πέρασαν από τις τράπεζες στο δημόσιο και παράλληλα άρχισε και η δεύτερη φάση που ήταν η συρρίκνωση του τμήματος του δημόσιου τομέα που σχετίζεται με τις κοινωνικές παροχές. Η δεύτερη φάση έχει σαν τελικό στόχο οι δημόσιες δαπάνες να μειωθούν πέφτοντας στο 35% του ΑΕΠ περίπου μετασχηματίζοντας την Ελλάδα σε αναπτυσσόμενη χώρα. Η τρίτη φάση, που ξεκίνησε επίσης με την κυβέρνηση Παπανδρέου, και αφορούσε τη ραγδαία μείωση των μισθών και την αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων. Η φάση αυτή έχει προχωρήσει αρκετά αν και μένουν αρκετά ακόμη βήματα να γίνουν μέχρι την ολοκλήρωσή της. Η απαρχές της τέταρτης φάσης, που είναι το πέρασμα της δημόσιας περιουσίας και των υποδομών στο κεφάλαιο, ξεκίνησε με τις κυβερνήσεις Παπανδρέου και Παπαδήμα και παίρνει την τελική της μορφή από την 3

4 κυβέρνηση Σαμαρά. Εδώ πρέπει να τονίσουμε πως η διαδικασία αυτή δεν είναι καινούρια και ούτε αφορά μόνο την Ελλάδα. Έρχεται από τη δεκαετία του 1980 και στην Ελλάδα πήρε την πιο οξεία μορφή της κατά δεκαετία του 1990 με πρωτεργάτη στην εκποίηση της δημόσιας περιουσίας το Σημίτη. Πριν περάσουμε επομένως στο σήμερα ας ανατρέξουμε στην ιστορία των ιδιωτικοποιήσεων και στα αποτελέσματά τους. Ας δούμε την έκθεση ενός από τους διεθνής εκπροσώπους του κεφαλαίου και καθοδηγητές των ιδιωτικοποιήσεων σε όλο τον κόσμο τον ΟΟΣΑ ( Κατά συνέπεια, από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 και ιδιαίτερα στη δεκαετία του 1990, η πολιτική συζήτηση επικεντρώθηκε στο θέμα της κρατικής ιδιοκτησίας. Η άποψη ότι η κατάσταση ιδιοκτησίας από μόνη της οδηγεί σε αναποτελεσματικότητα και κακή απόδοση τυπικά βασιζόταν στα ακόλουθα επιχειρήματα. (I) Οι εταιρείες υπό κρατικό έλεγχο, θέτουν πολλαπλούς και συχνά αντικρουόμενους στόχους, και επομένως εξαρτώνται από τις ιδιαιτερότητες της πολιτικής και την παρέμβαση των πολιτικών. (Ii) ακόμη και στην περίπτωση που οι ΚΕ θέτουν ως στόχο τη μεγιστοποίηση του πλούτου των μετόχων, είναι πολύ δύσκολο να συνδεθεί άμεσα η απόδοση των διαχειριστών με κίνητρα για την επίτευξη των στόχων αυτών. (Iii) σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις δεν θα επιτραπεί να αποτύχει μια επιχείρηση, και ως εκ τούτου οι περιορισμοί στον προϋπολογισμό δεν είναι δυνατοί, και η κακή απόδοση δεν οδηγεί σε πτώχευση ή σε έκθεση κινδύνου μιας εχθρικής εξαγοράς. Κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η ιδιωτικοποίηση έχει καθιερωθεί ως κύριο συστατικό της δέσμης οικονομικών μεταρρυθμίσεων σε όλο τον κόσμο, παράλληλα με άλλες μεταρρυθμίσεις, όπως η απελευθέρωση στο εμπόριο και την αγορά. Περισσότερες από 100 χώρες έχουν υιοθετήσει τις πολιτικές των ιδιωτικοποιήσεων, αν και σε διάφορους βαθμούς. Οι κύριοι παράγοντες που τροφοδοτούν τη λογική των ιδιωτικοποιήσεων στις χώρες του ΟΟΣΑ ήταν: 1. Η ανάδυση ενός αυστηρού δημοσιονομικού περιβάλλοντος και η ανάγκη για έλεγχο των δαπανών και του δημοσίου χρέους. 2. Απογοήτευση με την εν γένει κακή απόδοση των υπό δημόσιο έλεγχο επιχειρήσεων και η επιθυμία να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα τους. 3. Οι τεχνολογικές αλλαγές σε τομείς όπως οι τηλεπικοινωνίες και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας καθιστά το μονοπώλιο παροχής ορισμένων αγαθών και υπηρεσιών παρωχημένα, και επιβάλει την απελευθέρωση της αγοράς, ιδιαίτερα μεταξύ των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης του ΟΟΣΑ, με την προϋπόθεση περαιτέρω ώθησης για τις ιδιωτικοποιήσεις στους τομείς αυτούς των υποδομών. 4. Η παγκοσμιοποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών έχει ανοίξει νέες δυνατότητες για τη χρηματοδότηση έργων, αλλά για να έχουν πρόσβαση 4

5 αποτελεσματικά στις αγορές οι κρατικές επιχειρήσεις, πρέπει να είναι απαλλαγμένες από το περιορισμούς της κρατικής ιδιοκτησίας, προκειμένου να αυξήσουν το μετοχικό κεφάλαιο. 5. Σε ορισμένες χώρες, υπήρχε μια ιδεολογική στροφή αναφορικά με το ρόλο του κράτους στην οικονομία, και υπήρχε η επιθυμία να μειώσει τις δραστηριότητες που δεν θεωρούνται βασικές κρατικές λειτουργίες. 6. Η μαζική αναμόρφωση των οικονομικών συστημάτων στις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ με υπό μετάβαση οικονομίες (πρώην σοσιαλιστικές χώρες) τροφοδότησαν μια μεγάλης κλίμακας δραστηριότητα ιδιωτικοποίησης στις χώρες αυτές. Από τα παραπάνω καθίσταται αρκετά σαφές πως, ακόμη και ο ΟΟΣΑ, δεν μπορεί να αποκρύψει πως οι λόγοι που επέβαλαν τις ιδιωτικοποιήσεις δεν είχαν να κάνουν με την αποτελεσματικότητα της λειτουργίας τους αλλά με λόγους άλλους. Από τους έξι λόγους που αναφέρονται πως επιβάλουν τις ιδιωτικοποιήσεις μόνο ο ένας, ο δεύτερος, αναφέρει και μάλιστα δειλά την κακή απόδοση των δημοσίων επιχειρήσεων. Όλοι οι άλλοι λόγοι αναφέρονται στην απελευθέρωση των αγορών και τα παρόμοια. Μάλιστα δεν αναφέρονται καν τα κριτήρια βάσει των οποίων κρίνεται ως κακή η απόδοση των δημοσίων επιχειρήσεων ούτε επιχειρείται καν η τεκμηρίωση της παραπάνω θέσης πολύ δε περισσότερο δεν επιχειρείται η σύγκριση μεταξύ των υπηρεσιών των πρώην δημοσίων επιχειρήσεων πριν και μετά την ιδιωτικοποίησή τους. Αυτό δεν ενδιαφέρει τον οργανισμό. Διακηρυγμένος στόχος του είναι το άνοιγμα της αγοράς στο κεφάλαιο (παράγοντες 4 και 5), λόγοι ιδεολογικοί (παράγοντας 5) και το πλιάτσικο στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες (παράγοντας 6). Η διαδικασία πάντως των ιδιωτικοποιήσεων άρχισε από τη δεκαετία του 1980 και πήρε μια μέγιστη ένταση τη δεκαετία του 1990 (διάγραμμα 1) Διάγραμμα 1 Παγκόσμια ποσά από την ιδιωτικοποίηση 5

6 Οι τομείς της οικονομίας που ιδιωτικοποιούνταν, καθώς και η χρονική αλληλουχία τους, φαίνονται στο επόμενο διάγραμμα. Διάγραμμα 2 Από το διάγραμμα μπορούμε να δούμε μια χρονική προτεραιότητα στις ιδιωτικοποιήσεις στη βιομηχανία και η γρήγορη διάχυσή της σε όλους σχεδόν τους κλάδους. Πάντως τη μερίδα του λέοντος κατέχουν οι τηλεπικοινωνίες με το 40% του συνόλου των ιδιωτικοποιήσεων κατά τη δεκαετία του 1990 και ακολουθούν οι 6

7 επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας με 14%, οι χρηματοπιστωτικές με ποσοστό 13% η βιομηχανία με 11% και οι μεταφορές με 10%. Στο επόμενο διάγραμμα βλέπουμε τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις στις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ κατά τη δεκαετία του Βλέπουμε την Ελλάδα να κατέχει επάξια μια από τις πρώτες θέσεις τη δε Πορτογαλία να κατέχει την πρώτη θέση. Τώρα κατέχουν και οι δύο τις πρώτες θέσεις στη χρεοκοπία και στα μνημόνια! Διάγραμμα 3 ΈΣΟΔΑ ΑΠΟΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ P 7

8 Αρκετά συχνά διάφοροι απίθανοι τύποι μιλάνε για την Ελλάδα του σήμερα ως την τελευταία σοβιετία. Είναι ή άσχετοι ηλίθιοι ιδεόπληκτοι ή πουλημένοι. Το πιο πιθανό βέβαια είναι πως είναι και τα δύο. Η πραγματικότητα είναι το εντελώς αντίθετο. Στον επόμενο πίνακα βλέπουμε τις ιδιωτικοποιήσεις σε μια σειρά ευρωπαϊκών χωρών και το βαθμό έντασής τους κατά τη δεκαετία του ΠΙΝΑΚΑΣ 2 ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ. (%ΑΕΠ) ΕΝΤΑΣΗ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΩΝ. ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 20,2 1,22 ΕΛΛΑΔΑ 8,8 0,79 ΙΤΑΛΙΑ 8,2 0,66 ΓΑΛΛΙΑ 4,2 0,29 ΒΕΛΓΙΟ 3 0,34 ΔΑΝΙΑ 2,9 0,21 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 2,7 0,33 ΝΟΡΒΗΓΙΑ 1,7 0,07 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 1,1 0,09 Τη δεκαετία του 2000 ήρθε η σειρά της Ασίας και των υποδομών να μπουν στο χορό των ιδιωτικοποιήσεων ενώ φυσικά συνεχιζόταν και σε ότι άλλο είχε απομείνει στο δημόσιο. Διάγραμμα 4 Perault.pdf?resourceurlname=322Kikeri_Perault.pdf 8

9 Διάγραμμα 5 Perault.pdf?resourceurlname=322Kikeri_Perault.pdf Το μεγάλο φαγοπότι των ιδιωτικοποιήσεων, με πλήρη στοιχεία για κάθε χώρα μπορείτε να το βρείτε εδώ: tentmdk: ~menupk: ~pagepk:210058~pipk:210062~thesitepk:282885,0 0.html και εδώ: Ας περάσουμε τώρα να δούμε τις αποκρατικοποιήσεις στην Ελλάδα, και τα έσοδα από αυτές. Στον πίνακα που ακολουθεί βλέπουμε τις ιδιωτικοποιήσεις από το 1991 ως το 2008 όπως δίνονται από τον Κώστα Μελά. ΠΙΝΑΚΑΣ 3 ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΩΝ ΑΠΟΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ Πώληση της Τράπεζας Πειραιώς σε όμιλο επενδυτών υπό τον καθηγητή και τραπεζίτη Μιχάλη Σάλλα 1991 Ιδιωτικοποίηση των αστικών συγκοινωνιών με την ίδρυση των Συγκοινωνιακών Επιχειρήσεων (ΣΕΠ) 1993 Μετοχοποίηση και εισαγωγή της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης στο Χρηματιστήριο 1993 Πώληση της Τράπεζας Αθηνών στην Hanwha First Investment 1996 Πρώτη μετοχοποίηση ΟΤΕ 1997 Αναγγελία μετοχοποίησης ομίλου ΔΕΠ 1998 Πρώτη και δεύτερη μετοχοποίηση Καταστημάτων Αφορολογήτων Ειδών (δημόσια έσοδα 20 δις και 82 δις δρχ. αντίστοιχα) 1998 Πρώτη και δεύτερη μετοχοποίηση Χρηματιστηρίου Αθηνών (δημόσια έσοδα 22 δις και 10 δις δρχ. αντίστοιχα) 1998 Δεύτερη και τρίτη μετοχοποίηση ΟΤΕ (δημόσια έσοδα 126 δις και 302 δις δρχ. αντίστοιχα) 9

10 1998 Πώληση μετοχών Εθνικής Τράπεζας (δημόσια έσοδα 63 δις δρχ.) 1998 Πώληση Τράπεζας Κρήτης στη Eurobank (δημόσια έσοδα προκαταβολή 22 δις δρχ. ) 1998 Μετοχοποίηση ΔΕΠ (δημόσια έσοδα 35 δις δρχ.) 1998 Τράπεζα Μακεδονίας-Θράκης από Τράπεζα Πειραιώς (δημόσια έσοδα 27,3 δις δρχ.) 1998 Πώληση της Τράπεζας Κεντρικής Ελλάδος στην Εγνατία Τράπεζα (δημόσια έσοδα 17,3 δις δρχ.) 1998 Μετοχοποίηση Olympic Catering (δημόσια έσοδα 2,5 δις δρχ.) 1998 Μετοχοποίηση Γενικής Τράπεζας (δημόσια έσοδα 14 δις δρχ.) 1998 Αναγγελία για την εισαγωγή στο ΧΑ την περίοδο των ακολούθων κερδοφόρων δημόσιων επιχειρήσεων: Διώρυγα Κορίνθου, ΔΕΘ, Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου, ΕΥΔΑΠ, Οργανισμοί Αποχέτευσης και Ύδρευσης Θεσ/νίκης, Οργανισμός Διεξαγωγής Ιπποδρομιών Ελλάδος, Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς, Οργανισμός Λιμένος Θεσ/νίκης, Olympic Catering, Ολυμπιακή Τουριστική και Οργανισμός Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου (ΟΠΑΠ) 1999 Μετοχοποίηση Εθνικής Τράπεζας (δημόσια έσοδα 281 δις δρχ.) 1999 Τρίτη μετοχοποίηση Καταστημάτων Αφορολογήτων Ειδών (δημόσια έσοδα 127 δις δρχ.) 1999 Τέταρτη μετοχοποίηση ΟΤΕ (δημόσια έσοδα 341 δις δρχ) 1999 Νέα μετοχοποίηση ΔΕΠ (δημόσια έσοδα 50 δις δρχ.) 1999 Μετοχοποίηση ΔΕΠΑ (δημόσια έσοδα 35 δις δρχ.) 1999 Μετοχοποίηση ΕΥΔΑΠ (δημόσια έσοδα 60 δις δρχ.) 1999 Πώληση Ιονικής Τράπεζας στην Alpha Bank (δημόσια έσοδα 272 δις δρχ.) 1999 Νέα μετοχοποίηση Olympic Catering (δημόσια έσοδα 3 δις δρχ.) 1999 Μετοχοποίηση ΕΤΒΑ (δημόσια έσοδα 75 δις δρχ.) 2001 Μετοχοποίηση της Εταιρείας Ύδρευσης Αποχέτευσης Θεσ/νίκης (δημόσια έσοδα 10 εκατ. ευρώ) 2001 Μετοχοποίηση Οργανισμού Λιμένος Θεσ/νίκης (δημόσια έσοδα 20 εκατ. ευρώ) 2001 Νέα μετοχοποίηση ΟΠΑΠ (δημόσια έσοδα 90 εκατ. ευρώ) 2002 Πώληση της ΕΤΒΑ στην Τράπεζα Πειραιώς (δημόσια έσοδα 511 εκατ. ευρώ) 2002 Νέα μετοχοποίηση ΟΤΕ (δημόσια έσοδα 652 εκατ. ευρώ) 2002 Νέα μετοχοποίηση ΟΠΑΠ (δημόσια έσοδα 508 εκατ. ευρώ) 2002 Πρώτη και δεύτερη μετοχοποίηση ΔΕΗ (δημόσια έσοδα 814 εκατ. ευρώ) 2002 Πώληση πακέτου 2,3% μετοχών της Εμπορικής Τραπέζης στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων στην Credit Agricole-CA (δημόσια έσοδα 56 εκατ. ευρώ) 2002 Πώληση 58% της Olympic Catering στην Everest ΑΕ (δημόσια έσοδα 18 εκατ. ευρώ) 2002 Πώληση 49% του Ελληνικού Καζίνου Πάρνηθας στην Κοινοπραξία Hyatt-ET και επενδύσεις (δημόσια έσοδα 170 εκατ. ευρώ) 2002 Μακροχρόνια μίσθωση και επενδύσεις των Ακτών Αττικής (δημόσια έσοδα 32 εκατ. ευρώ) 2002 Πώληση των Ελληνικών Ναυπηγείων (Ναυπηγεία Σκαραμαγκά) στην HDW Τρίτη μετοχοποίηση ΔΕΗ (δημόσια έσοδα 636 εκατ. ευρώ) 2003 Πώληση πακέτου 11% της Εθνικής Τράπεζας (δημόσια έσοδα 490 εκατ. ευρώ) 2003 Δημόσια εγγραφή Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς (δημόσια έσοδα 55 εκατ. ευρώ) 2003 Πώληση πακέτου 33,4% της Ελληνικά Χρηματιστήρια Ελλάδος (δημόσια έσοδα 89 εκατ. ευρώ) 2003 Τρίτη μετοχοποίηση (24,61%) ΟΠΑΠ (δημόσια έσοδα 736 εκατ. ευρώ) 2003 Πώληση πακέτου 16,65% των Ελληνικών Πετρελαίων (δημόσια έσοδα 326 εκατ. ευρώ) 2003 Πώληση πακέτου 40% των Καταστημάτων Αφορολογήτων Ειδών (δημόσια έσοδα 174 εκατ. ευρώ) 10

11 2004 Πώληση πακέτου 8,21% των Ελληνικών Πετρελαίων (δημόσια έσοδα 192 εκατ. ευρώ) 2004 Πώληση πακέτου 7,46% της Εθνικής Τράπεζας (562 εκατ. ευρώ) 2005 Διάθεση 16,44% μετοχών του ΟΠΑΠ (δημόσια έσοδα 1266 εκατ. ευρώ) 2005 Διάθεση 10% των μετοχών του ΟΤΕ (δημόσια έσοδα 835 εκατ. ευρώ) 2006 Διάθεση 7,18% των μετοχών της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος (δημόσια έσοδα 328 εκατ. ευρώ) Κεφαλαιακή αναδιάρθρωση Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου και μετοχική συνεργασία με ΕΛΤΑ (δημόσια έσοδα 436 εκατ. ευρώ) Εισαγωγή στο ΧΑ με τη διάθεση 34,84% των μετοχών του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου (δημόσια έσοδα 612 εκατ. ευρώ) 2006 Διάθεση του 11,01% των μετοχών της Εμπορικής Τράπεζας (δημόσια έσοδα 364 εκατ. ευρώ) 2007 Προσφορά 10,7% των μετοχών του ΟΤΕ (δημόσια έσοδα 1100 εκατ. ευρώ) 2007 Διάθεση 20% των μετοχών του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου (δημόσια έσοδα 510 εκατ. ευρώ) 2008 Διάθεση 3% των μετοχών του ΟΤΕ (431 εκατ. ευρώ) Στον επόμενο πίνακα μπορούμε να δούμε τις δημόσιες επιχειρήσεις, το ποσοστό συμμετοχής του δημοσίου και την αξία αυτής της συμμετοχής. Οι τιμές των εισηγμένων έχουν υπολογιστή με τις τιμές κλεισίματος του χρηματιστηρίου της 20 ης Ιουλίου του Για τις μη εισηγμένες οι αποτιμήσεις είναι προ του 2010 και σαφώς υπερτιμημένες. Πάντως με όλες αυτές τις επιφυλάξεις η αξία του χαρτοφυλακίου του δημοσίου με το ζόρι ανέρχεται στα πέντε δισεκατομμύρια. Είναι αυτές οι επιχειρήσεις από τις οποίες θέλουν να πάρουν πενήντα δις! Απομένει βέβαια και κάτι άλλο. Η γή! ΠΙΝΑΚΑΣ 4 ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΑΞΙΑ. ΕΚ. ΟΤΕ 16% 183,5 ΚΑΖΙΝΟ ΠΑΡΝΗΘΑΣ (2) 51,00% 200,00 ΔΕΠΑ (3,4) 65,00% 325,00 ΔΕΣΦΑ (3,4) 65,00% 650,00 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΛΥΚΕΣ 55,00% 7,00 Α/Φ Α ,00% 100,00 ΛΑΡΚΟ 56,20% 0,00 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 0,50% 7,8 ALPHA BANK 0,60% 3,18 ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 2,50% 7,3 ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΤΤΙΚΗΣ 39,00% 24,6 ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 77,00% 253,5 ΟΛΠ 74,00% 198,8 ΟΛΘ 74,00% 88,4 ΕΥΔΑΠ (5) 61,00% 247 ΕΥΑΘ (5) 74,00% 152,00 ΟΠΑΠ 34,00% 731 ΚΑΕ 2,80% 9,00 ΔΕΗ 51,00% 285,15 ΕΛΠΕ 35,50% 597 ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ 34,00% 34 ΔΑΑ (3) 55,00% 550,00 11

12 ΛΟΙΠΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΣΕ ΜΗ ΧΡΗΣΗ 100,00% 100,00 ΕΛΤΑ (3) 90,00% 9000 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΆΛΛΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΑΞΙΑ. ΕΚ. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΕΣ 100,00 HELEXPO 100,00 ETA 100,00 ΑΚΙΝΗΤΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ «ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ» 100,00 ΚΕΔ 100,00 ΟΣΕ 100,00 ΟΔΙΕ 100,00 1= ΤΙΜΗ ΣΥΜΦΩΝΗΜΕΝΗΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΗΣ 2,3 = ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ 4 = 1,5 ΔΙΣ 1/3 ΔΕΠΑ, 2/3 ΔΕΣΦΑ 5 = ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΧΡΗΜΑΤ. + 20% ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ, ΠΣΑ 2010 ΠΙΝΑΚΑΣ: Β. ΒΙΛΙΑΡΔΟΣ Αυτή είναι η περιουσία της ελληνικής σοβιετίας! Το σύνολο των εσόδων του δημοσίου από τις αποκρατικοποιήσεις της περιόδου φαίνονται στο διάγραμμα 6 και στον πίνακα 5 που ακολουθεί τα έσοδα ανά περίοδο σαν ποσοστό του ΑΕΠ. Διάγραμμα 6 Πίνακας 5 ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΣΟΔΑ (% ΑΕΠ) , , , , ,2 12

13 Το σύνολο των εσόδων του δημοσίου όλων των μέχρι και το 2009 ιδιωτικοποιήσεων ανήλθε στα τριάντα δισεκατομμύρια ευρώ περίπου. Αυτά ήσαν όλα κι όλα από ένα τεράστιο αριθμό ιδιωτικοποιήσεων. Η διαδικασία που ξεκίνησε δειλά από την κυβέρνηση Μητσοτάκη πήρε φρενήρεις ρυθμούς με τις κυβερνήσεις Σημίτη οπότε και ξεπουλήθηκε ένας τεράστιος αριθμός δημοσίων επιχειρήσεων. Όλα τα παραπάνω φυσικά για να ελεγχθούν τα δημοσιονομικά και να μη βαρύνεται ο λαός με χρέη. Έτσι δεν διακηρύττει και ο ΟΟΣΑ σαν πρώτο παράγοντα στη λογική των ιδιωτικοποιήσεων; Ωραία λοιπόν ας δούμε στο επόμενο διάγραμμα τη χρονική μεταβολή του δημοσίου χρέους και των εσόδων από τις ιδιωτικοποιήσεις για όλη την περίοδο από το 1990 ως το Τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις είναι η κόκκινη μπάρα που με δυσκολία φαίνεται. Διάγραμμα ΧΡΕΟΣ ΕΣΟΔΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠ ΟΙΗΕΩΝ 0 Διάγραμμα Από το διάγραμμα βλέπουμε πως τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις ήσαν ασήμαντα και δεν έπαιξαν κανέναν απολύτως ρόλο στην τιθάσευση του δανεισμού του δημοσίου ο οποίος και διογκωνόταν παρά τις ιδιωτικοποιήσεις. Και φυσικά δεν ήταν αυτός ο στόχος άσχετα από τις δημόσιες διακηρύξεις. Ο στόχος ήταν η ενίσχυση της κερδοφορίας και της ιδιοκτησίας του κεφαλαίου. Τα έσοδα του δημοσίου όχι μόνο ήσαν ελάχιστα αλλά ήσαν και μικρότερα από τα έσοδα που θα είχε αν δεν ξεπουλούσε τις επιχειρήσεις του. Στον επόμενο πίνακα βλέπουμε μια σειρά από ιδιωτικοποιημένες επιχειρήσεις του δημοσίου, το ποσοστό συμμετοχής του δημοσίου το 2010, τα κέρδη προ φόρων των επιχειρήσεων αυτών και στην 13

14 τελευταία στήλη τα έσοδα του δημοσίου από τη συμμετοχή του σε αυτές τις επιχειρήσεις. ΠΙΝΑΚΑΣ 6 ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΚΕΡΔΗ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ ΕΣΟΔΑ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ % ΟΤΕ Cosmote ΔΕΗ ΟΠΑΠ ΔΕΠΑ ΔΕΣΦΑ 65 52, ΕΛΠΕ 35, ΚΑΕ 2, ΕΛΤΑ (2010) 9 ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ ΕΥΔΑΠ ΕΥΑΘ ΟΛΠ 74 ΟΛΘ 74 ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΖΙΝΟ ΠΑΡΝΗΘΑΣ ΚΑΖΙΝΟ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ ΑΘΗΝΩΝ ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ ΑΤΤΙΚΑ ΔΙΟΔΙΑ ΑΤΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΕΦΥΡΑ ΜΕΤΡΟ ΣΥΝΟΛΟ ΠΗΓΗ: ΚΑΙ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΙ Από τα δεδομένα του πίνακα προκύπτει πως το δημόσιο, μόνο για το 2010, είχε απώλειες εσόδων της τάξης των λόγω των ιδιωτικοποιήσεων των προηγούμενων ετών. Τις απώλειες αυτές δεν πρέπει να τις εκλάβουμε ως πραγματικές γιατί δεν αφορούν τα τελικά κέρδη των επιχειρήσεων. Δείχνουν απλά πως οι δημόσιες επιχειρήσεις είναι κερδοφόρες και φανερώνουν και τις ποσοστιαίες αποκλείσεις μεταξύ των εσόδων που θα είχε το δημόσιο αν δεν είχε προχωρήσει στις ιδιωτικοποιήσεις με αυτά που έχει μετά από αυτές. Για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε καλύτερα πως οι λόγοι που οδηγούν στις ιδιωτικοποιήσεις δεν έχουν να κάνουν με κανενός είδους δημοσιονομική εξυγίανση και εξυπηρέτησης του χρέους ας μιλήσουμε με όρους οικονομικής αποτελεσματικότητας μέσω ενός συγκεκριμένου παραδείγματος. Η ΔΕΗ και ο ΟΠΑΠ έχουν κέρδη που ανέρχονται στα δύο δισεκατομμύρια ευρώ περίπου. Με ένα επιτόκιο των δανείων που έχουν χορηγηθεί στην Ελλάδα της τάξης του 4% τα κέρδη 14

15 των δύο αυτών επιχειρήσεων καλύπτουν τους τόκους 50 δισεκατομμυρίων (50χ0,04=2). Ας υποθέσουμε πως τις πουλάς για 10 δισεκατομμύρια, λέμε τώρα, και μειώνεις το χρέος σου κατά το αντίστοιχο ποσό. Οι τόκοι τότε θα μειωθούν κατά 400 εκατομμύρια (10χ0.04=0,4). Τόκοι επομένως 1,6 δισεκατομμυρίων θα εξακολουθούν να επιβαρύνουν το δημόσιο κάθε χρόνο. Για να έχεις οικονομικό όφελος από την πώληση πρέπει το ποσό της πώλησης να υπερκαλύπτει το ποσό που εξυπηρετείται από τα κέρδη. Στη συγκεκριμένη δηλαδή περίπτωση για να είναι οικονομικά συμφέρουσα η πώληση πρέπει το αντίτιμο να υπερβαίνει τα πενήντα δισεκατομμύρια. Και αυτό υπό πολλές προϋποθέσεις. Για να είναι επωφελείς συνολικά και για την κοινωνία πρέπει ταυτόχρονα να εξασφαλίζεται πως δε θα μειωθούν οι αποδοχές των εργαζόμενων. Πως δε θα γίνουν απολύσεις. Πως δεν θα ανεβούν τα τιμολόγια. Πως δεν θα εξάγονται τα κέρδη και άλλα πολλά. Δηλαδή τρέχα γύρευε καθώς τίποτα από τα παραπάνω δεν ακολουθούν τις ιδιωτικοποιήσεις. Αν πάντως κάποιος νομίζει πως μπορεί να πουλήσει τις δύο αυτές επιχειρήσεις για 60 δισεκατομμύρια ευρώ ας το κάνει. Μόνο τότε μπορεί να υπάρχει ωφέλεια του δημοσίου. Και εννοείται χωρίς τα αποθέματα λιγνίτη. Τα αποτελέσματα των ιδιωτικοποιήσεων ήσαν καταστροφικά σε όλες τις χώρες που εφαρμόστηκαν για τις κοινωνίες και τις οικονομίες τους. Στο επόμενο διάγραμμα βλέπουμε την μεταβολή των διαθέσεων της κοινής γνώμης μεταξύ 1998 και 2003 στο ερώτημα αν ήσαν επωφελής για την οικονομία των χωρών τους οι ιδιωτικοποιήσεις που είχαν γίνει. Διάγραμμα 8 Η μεταστροφή της κοινής γνώμης είναι εντυπωσιακή σε όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Το 1998, κι ενώ οι ιδιωτικοποιήσεις βρίσκονταν σε εξέλιξη η κοινή γνώμη είχε πειστεί για την αναγκαιότητά τους. Πέντε χρόνια μόλις μετά, κι ενώ οι ιδιωτικοποιήσεις είχαν σχεδόν ολοκληρωθεί στη Λατινική Αμερική και τα αποτελέσματά τους γίνονταν φανερά, η κοινή γνώμη μεταστράφηκε και έγινε απολύτως αρνητική. 15

16 Ίσως βέβαια προβάλει κάποιος το επιχείρημα πως αυτά μπορεί να είναι σωστά για χώρες της Λατινικής Αμερικής αλλά στην «προηγμένη» Ευρώπη τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ας δούμε επομένως τα αποτελέσματα τριών από τις θεωρούμενες πιο επιτυχημένες ιδιωτικοποιήσεις σε μια τις πιο προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες και πρωτεργάτη των ιδιωτικοποιήσεων. Τη Βρετανία. Θα αναφερθούμε κυρίως στις ιδιωτικοποιήσεις των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας. Το 1990 η βρετανική κυβέρνηση προχώρησε στην ιδιωτικοποίηση της Βρετανικής Επιχείρησης Ηλεκτρισμού, Central Electricity Generating Board CEGB, σπάζοντάς την σε τέσσερεις εταιρείες. Την National Power και Power Gen που ανέλαβαν τα γεωθερμικά εργοστάσια, την National Grid που ανέλαβε το δίκτυο υψηλής τάσης, και την Nuclear Electric που ανέλαβε τους πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής. Στη συνέχεια τα πιο σύγχρονα πυρηνικά εργοστάσια της Nuclear Electric πωλήθηκαν στη British Energy, ενώ το Βρετανικό δημόσιο κράτησε μόνο τα απηρχαιωμένα πυρηνικά εργοστάσια της 1ης γενιάς. Στη συνέχεια οι νέοι ιδιώτες ιδιοκτήτες προχώρησαν σε επενδύσεις και εκσυγχρονισμούς που διπλασίασαν την παραγωγικότητα της εργασίας. Το κόστος αυτών των ενεργειών καλύφθηκε κατά το ήμισυ από το δημόσιο χωρίς κανένα αντάλλαγμα. Το βρετανικό δημόσιο δηλαδή μόλις πούλησε τη δημόσια επιχείρηση προχώρησε σε χρηματοδότησή της! Μέσα στις παραπάνω ενέργειες περιλαμβανόταν και η μεταβολή της ποσότητας του χρησιμοποιούμενου καυσίμου. Μειώθηκε η χρήση άνθρακα και αυξήθηκε η χρήση φυσικού αερίου από 1% σε 23% μέσα σε μια εξαετία. Το αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν η μείωση του κόστους παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας στη Βρετανία κατά 50%. Εδώ όμως σταματούν τα καλά νέα και αφορούν την πρώτη εξαετία. Παρά τη μείωση του κόστους παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας οι τιμές πώλησής της δεν μειώθηκαν. Τα νοικοκυριά που δαπανούσαν πάνω από το 10% του εισοδήματός τους για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκαν από 2 εκατομμύρια σε 3,5 εκατομμύρια. οι καταναλωτές έχασαν κατά την πρώτη εξαετία ένα ποσό μεταξύ των 1,3 με 4,4 δισεκατομμύρια στερλίνες. Το συνολικό όφελος του δημοσίου εκτιμάται τελικά στο εξαιρετικά ευτελές ποσό των 0,4 ως 1,2 δισεκατομμύρια στερλίνες. και οι εταιρείες; Α αυτές εκτιμάται πως τα κέρδη τους ανήλθαν από 8,1 ως 9,7 δισεκατομμύρια στερλίνες.(δες Καθώς περνούσε ο χρόνος τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν προς το ακόμη χειρότερο. Μεταξύ 1997 και 2002 οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος στη Βρετανία αυξήθηκαν κατά 28% ενώ κατά την πενταετία οι τιμή αυξήθηκε κατά 40%. Ενώ το σύνολο των επενδύσεων των εταιρειών ήσαν βραχείας απόδοσης. Μετά τις παραπάνω διαπιστώσεις η OFGEM ( Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Μ. Βρετανίας) κατάληξε να διαπιστώσει πως οι ιδιωτικοποιήσεις στην ηλεκτρική ενέργεια δεν απέδωσαν στη Βρετανία η οποία κινδυνεύει να βρεθεί με ενεργειακό κενό από το 2015 και προτείνει την πώληση των εταιριών ηλεκτρισμού στους καταναλωτές. Την εποπτεία της εταιρείας ή των εταιρειών θα την έχει ένας κρατικά ελεγχόμενος φορέας. ( Στη Βρετανία οι ιδιωτικοποιήσεις του νερού έγιναν μεταξύ 1989 και Η τιμή του νερού αυξήθηκε κατά 50% αρχικά και μέχρι το 2006 η αύξηση είχε ανέλθει στο 245%. Η αύξηση της τιμής δεν συνοδεύτηκε από καλύτερες υπηρεσίες αφού οι εταιρείες, στην προσπάθειά τους να αυξήσουν την κερδοφορία τους, δεν επένδυαν σε έργα υποδομής. Τα προβλήματα που ανέκυψαν υποχρέωσαν τις αρχές να θεσπίσουν μια αρχή που θα προσπαθούσε να βάλει φρένο στην ανεξέλεγκτη αύξηση 16

17 των τιμών και στην υποβάθμιση των υποδομών. Την Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων οι ενέργειες της οποίας δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα. Όταν οι υποδομές άρχισαν να παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα τα χρήματα για τη συντήρηση τους και τις επενδύσεις σε αυτές δόθηκαν από τον κρατικό προϋπολογισμό. Σχεδόν ίδια είναι και η εξέλιξη και στους βρετανικούς σιδηροδρόμους. Η ιδιωτικοποίηση των σιδηροδρόμων ξεκίνησε στη Βρετανία το 1993 επί John Major. Οι υποδομές παρέμειναν υπό κρατικό έλεγχο κάτι που ουσιαστικά σημαίνει πως το δημόσιο αναλαμβάνει το κόστος και ο ιδιώτης τα κέρδη μια και το πραγματικό κόστος βρίσκεται στη συντήρηση και την επένδυση στις υποδομές. Και όχι μόνο αυτό. Το βρετανικό δημόσιο εγγυάτο ένα ορισμένο επίπεδο κερδών. Αν αυτό έπεφτε κάτω από ένα όριο τα συμφωνημένα κέρδη θα καλύπτονταν από τον προϋπολογισμό. Όπως εκτιμά η μελέτη, «Transport for Quality of Life», ( t_print_version.pdf) Οι εκτιμήσεις του μεγέθους της αύξησης του κόστους ποικίλουν, για τους διαφορετικούς σχολιαστές, αλλά εκτιμούν ότι οι δαπάνες έχουν αυξηθεί κατά ένα συντελεστή μεταξύ των δύο και τριών φορών. Η πιο επιφυλακτική άποψη υποστηρίζει ότι η καθαρή κυβερνητική στήριξη για τους σιδηροδρόμους έχει υπερδιπλασιαστεί σε πραγματικούς όρους από την ιδιωτικοποίηση (από 2,4 περίπου δισ. ανά έτος κατά τη διάρκεια της πενταετούς περιόδου 1990/ /95, σε περίπου 5,4 δισεκατομμύρια ετησίως κατά την περίοδο 2005/ /10, όλα σε τιμές 2009/10). Κατά την ίδια περίοδο, τα χρήματα που πηγαίνουν στους σιδηροδρόμους από ναύλους έχει επίσης αυξηθεί, έτσι ώστε το συνδυασμένο σύνολο της στήριξης της κυβέρνησης, των επιβατών και των εμπορευματικών εσόδων έχει παρόμοια σχεδόν διπλασιστεί, από περίπου 7 δισ. ετησίως σε σχεδόν 13 δισεκατομμύρια το χρόνο (και πάλι, στο 2009/10 τιμές), όπως φαίνεται στο επόμενο διάγραμμα. Διάγραμμα 9 Όπως εκτιμά η μελέτη 1.2 δις λίρες χάνονται κάθε χρόνο από τα κρατικά ταμεία, εξ αιτίας της ιδιωτικοποίησης και του τεμαχισμού των βρετανικών σιδηροδρόμων, 17

18 χρήματα τα οποία θα μπορούσαν να επιφέρουν μειώσεις στα εισιτήρια κατά 18%. Επίσης, το υψηλό κόστος διαχείρισης των τρένων από τους ιδιώτες, και η απουσία λογοδοσίας, κοστίζει στους επιβάτες γύρω στα 4 δις λίρες ετησίως, ποσό που αντανακλάται στο υψηλό κόστος μεταφοράς,.όπως βλέπουμε στο επόμενο πίνακα. ΠΙΝΑΚΑΣ 7 _print_version.pdf) Ένα εντυπωσιακό δεδομένο είναι πως πολλές από τις εταιρείες που ανέλαβαν τους βρετανικούς σιδηροδρόμους είναι θυγατρικές των κρατικών σιδηροδρόμων της Γαλλίας (SNCF), της Γερμανίας (Deutsche Bahn), και της Ολλανδίας! Οι εξελίξεις αυτές στους ιδιωτικοποιημένους βρετανικούς σιδηροδρόμους, με την απόλυτη αποτυχία τους, έκανε τους εργατικούς να δηλώσουν πως θα επανακρατικοποίησουν τους βρετανικούς σιδηροδρόμους όταν επανέλθουν στην κυβέρνηση. ( Αν τα παραπάνω δεν αρκούν στους υπέρμαχους των ιδιωτικοποιήσεων για να κατανοήσουν τα καταστροφικά αποτελέσματα των ιδιωτικοποιήσεων, σε όλους πλην του κεφαλαίου, σε όλες τις χώρες που εφαρμόστηκαν δεν έχουν παρά να δουν τα δραματικά αποτελέσματα της ιδιωτικοποίησης του νερού στη Γαλλία, στην Αργεντινή, τη Βολιβία στη Νότια Αφρική και αλλού. Αν κι αυτά δεν τους φτάνουν τότε δε μπορώ να κάνω κάτι άλλο. Δεν είναι τα επιχειρήματα και τα σκληρά πραγματολογικά δεδομένα που τους πείθουν. Μάλλον είναι απλά ηλίθιοι αν είναι εργαζόμενοι ή κοιτάζουν, και καλά κάνουν, απλά τα συμφεροντάκια τους αν είναι αστοί ή οι μίζες αν είναι πολιτικοί. Για τις συμβάσεις παραχώρησης δες : Τα δημόσια αγαθά και η λεηλασία τους 18