Κεφάλαιο 3. ιαρθρωτικές ενέργειες

Transcript

1 Κεφάλαιο 3 ιαρθρωτικές ενέργειες 3.0. ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Σηµεία Εισαγωγή 3.1 ιαχείριση του προϋπολογισµού Εισαγωγή Εκτέλεση των πιστώσεων Ενδεικτική κατανοµή των διαθέσιµων πιστώσεων για την περίοδο Επισκόπηση των σχολίων της Επιτροπής σχετικά µε τη δηµοσιονοµική διαχείριση Εκτέλεση των προγραµµατισµών Περίοδος : βραδύτερη εφαρµογή από την προβλεφθείσα Περίοδος Περίοδοι προγενέστερες του 1994: κλείσιµο των παρεµβάσεων Ειδική εκτίµηση στο πλαίσιο της δήλωσης αξιοπιστίας Εισαγωγή Ανάλυση των υποκειµένων πράξεων Αναλήψεις υποχρεώσεων Πληρωµές Αναλήψεις υποχρεώσεων που αποµένουν προς εκκαθάριση Ανάλυση των συστηµάτων στον τοµέα του ελέγχου Εφαρµογή του κανονισµού 2064/ Εφαρµογή των νέων διατάξεων ενόψει της περιόδου προγραµµατισµού ιαδικασίες κλεισίµατος των παρεµβάσεων Έλεγχοι που διενήργησε η Επιτροπή Συµπεράσµατα και συστάσεις Συµπεράσµατα Συστάσεις 3.77 Παρακολούθηση των προγενέστερων παρατηρήσεων Οι δράσεις υπέρ των µικρών και µεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) Εισαγωγή

2 Επιβεβαίωση των κενών που διαπίστωσε το Συνέδριο 3.79 Συνυπολογισµός σε κανονιστικό επίπεδο των εντοπισθέντων κενών Βελτιωµένος εντοπισµός των δράσεων υπέρ των ΜΜΕ Πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν για τη βελτίωση της επαλήθευσης της τήρησης των κανόνων ανταγωνισµού Ειδικές πτυχές σχετικά µε το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο Η χρηµατοοικονοµική τεχνική και οι υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις Ειδική έκθεση αριθ. 22/98 για την ισότητα των ευκαιριών µεταξύ γυναικών και ανδρών Η κοινοτική πρωτοβουλία Leader Ο έλεγχος του Leader I Έλεγχος παρακολούθησης της πρωτοβουλίας Leader II Χρηµατοδοτικές χορηγήσεις ιαχειριστικές αδυναµίες της πρωτοβουλίας Leader II Συµπέρασµα Παρατηρήσεις της DAS 1998 σχετικά µε το ΕΤΠΑ και το Ταµείο Συνοχής Περίληψη των ειδικών εκθέσεων Ειδική έκθεση αριθ. 01/2001 σχετικά µε την κοινοτική πρω τοβουλία URBAN Ειδική έκθεση αριθ. 12/2001 σχετικά µε ορισµένες διαρθρωτικές παρεµβάσεις υπέρ της απασχόλησης Ειδική έκθεση αριθ. 10/2001 σχετικά µε το δηµοσιονοµικό έλεγχο των διαρθρωτικών ταµείων Συµπεράσµατα και συστάσεις Οι απαντήσεις της Επιτροπής βρίσκονται στο τέλος του κεφαλαίου. 158

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3.1. Το παρόν κεφάλαιο είναι αφιερωµένο στον τίτλο 2 των δηµοσιονοµικών προοπτικών, που αφορά τις διαρθρωτικές ενέργειες. Αφορά την εκτέλεση των τεσσάρων διαρθρωτικών ταµείων: Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο (ΕΚΤ), Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταµείο Προσανατολισµού και Εγγυήσεων, τµήµα «Προσανατολισµός» (ΕΓΤΠΕ-Προσανατολισµός), Χρηµατοδοτικό Μέσο Προσανατολισµού της Αλιείας (ΧΜΠΑ), καθώς και την εκτέλεση του Ταµείου Συνοχής. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΎ Εισαγωγή 3.2. Το έτος 2000 ήταν το πρώτο οικονοµικό έτος των νέων δηµοσιονοµικών προοπτικών και της περιόδου προγραµµατισµού των διαρθρωτικών ταµείων. Το οικονοµικό έτος χαρακτηρίστηκε από νέα ονοµατολογία του προϋπολογισµού, από πολύ σηµαντική υποεκτέλεση των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων και πληρωµών, που οφειλόταν ιδίως στο ότι η νέα αυτή περίοδος τέθηκε σε εφαρµογή βραδύτερα από ό,τι είχε προβλεφθεί, καθώς και από σηµαντική χρησιµοποίηση της µεταφοράς πιστώσεων Στον προϋπολογισµό 2000 χρησιµοποιήθηκε νέα ονοµατολογία του προϋπολογισµού. Ο τίτλος Β2-1, ιαρθρωτικά Ταµεία, υποδιαιρείται σε κεφάλαια, όχι πλέον ανά ταµείο, αλλά πιο συγκεκριµένα ανά στόχους προτεραιότητας των διαρθρωτικών ταµείων. Η νέα αυτή οργάνωση παρουσιάζει το πλεονέκτηµα του καλύτερου εντοπισµού των πιστώσεων της νέας περιόδου προγραµµατισµού και είναι συνεπής µε τη συγχρηµατοδότηση πολυταµειακών προγραµµάτων ανά στόχο. Εντούτοις, όσον αφορά τις προηγούµενες περιόδους, η νέα ονοµατολογία έχει ως αποτέλεσµα, παραδείγµατος χάρη, σε ένα µόνο άρθρο (Β2-104), να αναφέρεται το σύνολο των πιστώσεων πληρωµών για τα τέσσερα διαρθρωτικά ταµεία στο πλαίσιο της περάτωσης των παλαιότερων προγραµµάτων του στόχου αριθ. 1 (12 δισεκατοµµύρια ευρώ). Όπως έχει ήδη επισηµάνει το Συνέδριο στις γνωµοδοτήσεις του αριθ. 2/2001 και αριθ. 4/97 1, για τα κονδύλια στα οποία έχουν χορηγηθεί τέτοια ποσά, η αρχή της ειδικότητας των πιστώσεων χάνει εν µέρει το νόηµά της κατά την κατάρτιση του προϋπολογισµού. Το γεγονός αυτό έχει ως συνέπεια να συνυπάρχουν κονδύλια του προϋπολογισµού στα οποία έχουν χορηγηθεί τεράστια ποσά πιστώσεων και άλλα στα οποία έχουν χορηγηθεί µερικές χιλιάδες ευρώ Οι διαρθρωτικές ενέργειες αντιστοιχούσαν στο 25,3 % των αναλήψεων υποχρεώσεων και στο 33,1 % των πληρωµών που πραγµατοποιήθηκαν επί του συνόλου των διαθέσιµων πιστώσεων του 2000 (για περισσότερες λεπτοµέρειες βλέπε τους πίνακες 3.2 και 3.3). Οι αναλήψεις υποχρεώσεων στο πλαίσιο της νέας περιόδου προγραµµατισµού των διαρθρωτικών ταµείων ανήλθαν σε ,2 εκατοµµύρια ευρώ και οι πληρωµές σε 5 906,7 εκατοµµύρια ευρώ. Οι πράξεις σχετικά µε τις προγενέστερες περιόδους ανέρχονται σε εκατοµµύρια ευρώ σε αναλήψεις υποχρεώσεων, οι οποίες πραγµατοποιήθηκαν κυρίως επί πιστώσεων που µεταφέρθηκαν 1 Γνωµοδότηση αριθ. 2/2001 σχετικά µε την πρόταση κανονισµού του Συµβουλίου περί δηµοσιονοµικού κανονισµού που εφαρµόζεται στο γενικό προϋπολογισµό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (υποβαλλόµενη δυνάµει του άρθρου 279/ΕΚ), σηµείο 6 (ΕΕ C 162 της , σ. 1). Γνωµοδότηση αριθ. 4/97 σχετικά µε την πρόταση κανονισµού (Ευρατόµ, ΕΚΑΧ, ΕΚ) τoυ Συµβoυλίoυ για τηv τρoπoπoίηση τoυ δηµoσιovoµικoύ καvovισµoύ της 21ης εκεµβρίoυ 1977 πoυ εφαρµόζεται στo γεvικό πρoϋπoλoγισµό τωv Ευρωπαϊκώv Κoιvoτήτωv, σηµείο 15 και παραρτήµατα 1.20 και 1.21 (ΕΕ C 57 της ). 159

4 από το προηγούµενο οικονοµικό έτος και σε ,9 εκατοµµύρια ευρώ σε πληρωµές. Όσον αφορά το Ταµείο Συνοχής, οι πράξεις του ανήλθαν σε 2 246,4 εκατοµµύρια ευρώ σε αναλήψεις υποχρεώσεων και σε 1 685,2 εκατοµµύρια ευρώ σε πληρωµές Οι δηµοσιονοµικές προβλέψεις αποδείχθηκαν, εκ νέου, πολύ αποµακρυσµένες από την πραγµατική εκτέλεση και το δίκτυο του προϋπολογισµού που είχε ως στόχο την ανταλλαγή πληροφοριών µεταξύ της Επιτροπής και των Υπουργείων Οικονοµικών των κρατών µελών αποδείχθηκε ελάχιστα αποτελεσµατικό. Όσον αφορά τις πιστώσεις πληρωµών, κατέστη δυνατό να αποφευχθεί ακόµη σηµαντικότερη υποεκτέλεση για τις δράσεις της περιόδου , µέσω καταβολών έναντι που αντιστοιχούσαν στο 7 % της συµµετοχής των ταµείων αντί του 3,5 % που είχε προβλεφθεί κατά την κατάρτιση του προϋπολογισµού και, για τις προγενέστερες περιόδους, µέσω της όψιµης εκκαθάρισης αιτήσεων πληρωµών οι οποίες αντιστοιχούσαν σε 6,5 δισεκατοµµύρια ευρώ, εν αναµονή εξέτασης και πληρωµής στο τέλος του Ορισµένες νοµικές υποχρεώσεις των Κοινοτήτων της περιόδου προγραµµατισµού βρέθηκαν χωρίς δηµοσιονοµική κάλυψη ύψους 160 εκατοµµυρίων ευρώ 3. Καθώς οι πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων δεν ενεγράφησαν στον προϋπολογισµό 2000 για την περάτωση των παρεµβάσεων της περιόδου , το εν λόγω έλλειµµα χρειάστηκε τελικά να καλυφθεί από µείωση ισόποση µε τις χορηγήσεις της νέας περιόδου προγραµµατισµού, που, αρχικά, είχαν αφιερωθεί κανονιστικά στις καινοτόµες ενέργειες και στην τεχνική βοήθεια 4, µέσω µεταφοράς που πραγµατοποιήθηκε από την αρµόδια για τον προϋπολογισµό αρχή. Εκτέλεση των πιστώσεων 3.7. Ο πίνακας 3.1 παρουσιάζει την εκτέλεση των πιστώσεων των διαρθρωτικών ενεργειών σύµφωνα µε την παρουσίαση του τίτλου 2 των δηµοσιονοµικών προοπτικών. Οι διαθέσιµες πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων, λαµβανοµένων υπόψη των πιστώσεων που ανασυστάθηκαν και των πιστώσεων που µεταφέρθηκαν από το 1999 αντιστοιχούσαν σε εκατοµµύρια ευρώ για τα διαρθρωτικά ταµεία και σε εκατοµµύρια ευρώ για το Ταµείο Συνοχής. Συνολικά, χρησιµοποιήθηκαν κατά 55,3 και 84,4 % αντίστοιχα. Οι διαθέσιµες πιστώσεις πληρωµών, που ανέρχονταν σε εκατοµµύρια ευρώ για τα διαρθρωτικά ταµεία και σε εκατοµµύρια ευρώ για το Ταµείο Συνοχής, χρησιµοποιήθηκαν κατά 79,4 και 57 % αντίστοιχα Οι πίνακες 3.2 και 3.3 παρουσιάζουν λεπτοµερώς την εκτέλεση των πιστώσεων της υποδιαίρεσης Β2 του προϋπολογισµού («ιαρθρωτικές ενέργειες, χρηµατοδοτικός µηχανισµός, άλλες γεωργικές και περιφερειακές ενέργειες, µεταφορές και αλιεία») στα οποία αναφέρεται ο τίτλος 2 των δηµοσιονοµικών προοπτικών 5. Η χρησιµοποίηση της πλειονότητας των κονδυλίων που αφορούσαν τη νέα περίοδο υπήρξε ιδιαίτερα περιορισµένη (βλέπε σηµείο 3.17) Βλέπε την ετήσια έκθεση 1999, σηµεία (ΕΕ C 342 της ). Βλέπε σηµείο 3.6 της ετήσιας έκθεσης για το οικονοµικό έτος 1999 και δήλωση αξιοπιστίας 1999 (ΕΕ C 342 της ). Ο κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 1260/99 του Συµβουλίου, περί γενικών διατάξεων για τα διαρθρωτικά ταµεία (γενικός κανονισµός), προβλέπει την εξής ανάλυση της χορήγησης των διαρθρωτικών ταµείων: 69,7 % για το στόχο αριθ. 1 (135,9 δισεκατοµµύρια ευρώ), 11,5 % για το στόχο αριθ. 2 (22,5 δισεκατοµµύρια ευρώ), 12,3 % για το στόχο αριθ. 3 (24,05 δισεκατοµµύρια ευρώ), 5,35 % για τις κοινοτικές πρωτοβουλίες και 0,65 % για τις καινοτόµες ενέργειες και την τεχνική βοήθεια. Οι τίτλοι B2-5 έως B2-9 της υποδιαίρεσης B2 του προϋπολογισµού δεν αφορούν τις διαρθρωτικές ενέργειες. Η νέα ονοµατολογία του προϋπολογισµού δεν έχει ακόµη επιλύσει την ασυνέπεια αυτή. 160

5 Ιδιαίτερα, τα ποσοστά εκτέλεσης σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων για τα κονδύλια του στόχου αριθ. 1 και του στόχου αριθ. 2 µόνον για τη νέα περίοδο είναι 56,8 % και 4,5 %, και τα ποσοστά εκτέλεσης σε πιστώσεις πληρωµών είναι 53,7 % και 7,2 %. Όλες οι πληρωµές που πραγµατοποιήθηκαν το 2000 αντιστοιχούν στην αρχική καταβολή έναντι, καθώς δεν έχει ακόµη καταβληθεί καµία ενδιάµεση πληρωµή. Κατά την κατάρτιση του προϋπολογισµού, οι ενδιάµεσες πληρωµές είχαν εκτιµηθεί σε 1,3 δισεκατοµµύρια ευρώ. Όσον αφορά τις νέες κοινοτικές πρωτοβουλίες (Leader, Interreg, EQUAL και URBAN) η εκτέλεση του προϋπολογισµού ήταν 0 % τόσο όσον αφορά τις αναλήψεις υποχρεώσεων όσο και τις πληρωµές, καθώς δεν εγκρίθηκε καµία παρέµβαση Η Επιτροπή αποφάσισε να µεταφέρει στο οικονοµικό έτος 2001 ποσά ύψους εκατοµµυρίων ευρώ σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων (εκ των οποίων εκατοµµύρια ευρώ αντιστοιχούν σε εγκεκριµένες παρεµβάσεις, βλέπε σηµείο 9.16) και εκατοµµυρίων ευρώ σε πιστώσεις πληρωµών (εκ των οποίων εκατοµµύρια ευρώ αντιστοιχούν σε αναληφθείσες παρεµβάσεις, βλέπε σηµείο 9.17) για τον τίτλο 2. Η απόφαση αυτή χρησιµεύει στην de facto παράταση του οικονοµικού έτους κατά τρεις µήνες και αφαιρεί κάθε περιεχόµενο από την αρχή του ενιαυσίου. Το Συνέδριο, στη γνωµοδότησή του αριθ. 2/2001 6, συνέστησε την κατάργηση των µεταφορών πιστώσεων. Εξάλλου, οι εξηγήσεις που παρέσχε η Επιτροπή 7 προκειµένου να δικαιολογήσει τις εν λόγω µεταφορές θα έπρεπε να ήταν καλύτερα αιτιολογηµένες. Η περιορισµένη εκτέλεση το 2000 θα έχει συνέπειες στη διεξαγωγή της διαχείρισης του προϋπολογισµού κατά το υπόλοιπο της περιόδου προγραµµατισµού Οι προβλέψεις εξέλιξης των αναλήψεων υποχρεώσεων και των πληρωµών για την περίοδο, ήδη από το πρώτο έτος έχουν µεταβληθεί και θα έπρεπε να είχε προταθεί 8 από την Επιτροπή προσαρµογή των δηµοσιονοµικών προοπτικών κατ' εφαρµογή της διοργανικής συµφωνίας 9. Η µεταφορά της µη χρησιµοποιηθείσας χορήγησης σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων (6 152 εκατοµµύρια ευρώ) προς τα οικονοµικά έτη οδηγεί, όπως και για την προηγούµενη περίοδο, στη συγκέντρωση περαιτέρω δηµοσιονοµικών πράξεων στα τελευταία έτη της περιόδου προγραµµατισµού. Ενδεικτική κατανοµή των διαθέσιµων πιστώσεων για την περίοδο Ο καθορισµός της χορήγησης των πιστώσεων των διαρθρωτικών ταµείων για την περίοδο και η ενδεικτική του κατανοµή µεταξύ των τριών στόχων, των κοινοτικών πρωτοβουλιών και των κρατών µελών, αποτέλεσε τεχνική και πολιτική πράξη σηµαντικής ευρύτητας, η οποία κατέληξε σε ένα γενικό µεθοδολογικό πλαίσιο που καθορίστηκε στα Γνωµοδότηση αριθ. 2/2001, σηµείο 7 (ΕΕ C 162 της , σ. 1). Απόφαση της Επιτροπής: Μεταφορές πιστώσεων από το οικονοµικό έτος 2000 στο οικονοµικό έτος 2001 (διαχωριζόµενες πιστώσεις) (SEC (2001) 449 τελικό της 14ης Φεβρουαρίου 2001). COM (2001)149 τελικό της 13ης Μαρτίου Πρόταση απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε την προσαρµογή των δηµοσιονοµικών προοπτικών στους όρους εκτέλεσης. ιοργανική συµφωνία της 6ης Μαΐου 1999 µεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συµβουλίου και της Επιτροπής για τη δηµοσιονοµική πειθαρχία και τη βελτίωση της διαδικασίας του προϋπολογισµού (ΕΕ C 172 της , σ. 1). 161

6 συµπεράσµατα του ευρωπαϊκού συµβουλίου του Βερολίνου, στο νέο γενικό κανονισµό (άρθρο 7) και στα πρακτικά της συνεδρίασης του Συµβουλίου της 21ης Ιουνίου Η κατανοµή των πιστώσεων µεταξύ των κρατών µελών για τους τρεις στόχους προτεραιότητας µπόρεσε να βασιστεί αρχικά στην εφαρµογή αντικειµενικών κριτηρίων 11. Κατόπιν, προστέθηκαν οι χορηγήσεις που αντιστοιχούν σε «ειδικές περιπτώσεις» των κρατών µελών, οι οποίες αποφασίστηκαν πολιτικά κατά το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του Βερολίνου (2,8 δισεκατοµµύρια στο πλαίσιο του στόχου αριθ. 1; 160 εκατοµµύρια στο πλαίσιο του στόχου αριθ. 2 και 650 εκατοµµύρια στο πλαίσιο του στόχου αριθ. 3) Όσον αφορά την ενδεικτική κατανοµή των πιστώσεων των κοινοτικών πρωτοβουλιών ανά κράτος µέλος, η Επιτροπή καθιέρωσε σαφέστερες διαδικασίες σε σχέση µε εκείνες που εφαρµόστηκαν κατά τις προηγούµενες περιόδους. Για την πρωτοβουλία URBAN, χρησιµοποιήθηκαν µόνο αντικειµενικά κριτήρια. Για τις πρωτοβουλίες Interreg, EQUAL και Leader, 40 % των πιστώσεων κατανεµήθηκαν βάσει των σχετικών µεριδίων κάθε κράτους µέλους στις κοινοτικές πρωτοβουλίες, που αντιστοιχούσε στην περίοδο % βάσει αντικειµενικών κριτηρίων ειδικών για κάθε κοινοτική πρωτοβουλία και 20 % λαµβανοµένων υπόψη των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου του Βερολίνου (που αφορούσαν ποσό 900 εκατοµµυρίων ευρώ), των υποχρεώσεων που είχαν αναληφθεί έναντι των κρατών µελών και των ειδικών καταστάσεων. Εντούτοις, δεν δηµοσιοποιήθηκε ούτε η µεθοδολογία που χρησιµοποιήθηκε ούτε οι λόγοι των προσαρµογών που πραγµατοποιήθηκαν βάσει κριτηρίων µη αντικειµενικών, διαφορετικών από αυτά που είχαν αποφασιστεί στο Βερολίνο στο πλαίσιο ειδικών καταστάσεων των κρατών µελών. Επισκόπηση των σχολίων της Επιτροπής σχετικά µε τη δηµοσιονοµική διαχείριση Όσον αφορά τις διαρθρωτικές ενέργειες, οι πληροφορίες που παρουσίασε η Επιτροπή στον τόµο Ι του λογαριασµού διαχείρισης για το οικονοµικό έτος 2000 είναι πληρέστερες σε σχέση µε τα προηγούµενα έτη. Εντούτοις, η Επιτροπή δεν εξηγεί εκεί ικανοποιητικά γιατί τα προγράµµατα Έγγραφο 9431/99 ADD 1 PC/CONS 40 της 2ας Ιουλίου Προσθήκη στο σχέδιο πρακτικών της 2192ης συνόδου του Συµβουλίου (γενικές υποθέσεις) που πραγµατοποιήθηκε στο Λουξεµβούργο στις 21 Ιουνίου Πρόκειται, για το στόχο αριθ. 1, για την περιφερειακή ευηµερία (διαφορά µεταξύ του ΑΕγχΠ ανά κάτοικο των επιλέξιµων περιφερειών και του κοινοτικού µέσου όρου), για την εθνική ευηµερία (ΑΕγχΠ ανά κάτοικο) και για το επίπεδο της ανεργίας για το στόχο αριθ. 2, για τον πληθυσµό, και για το στόχο αριθ. 3, για την ανεργία µακράς διαρκείας, την ανεργία των νέων, την απασχόληση, τις διαφορές αντρών-γυναικών, το επίπεδο εκπαίδευσης και τη φτώχεια. Αποφάσεις της Επιτροπής αριθ. 1999/500/ΕΚ, αριθ. 1999/501/ΕΚ, αριθ. 1999/504/ΕΚ, αριθ. 1999/505/ΕΚ της 1ης Ιουλίου 1999, για τον καθορισµό ενδεικτικής κατανοµής ανά κράτος µέλος των πιστώσεων αναλήψεων υποχρεώσεων των διαρθρωτικών ταµείων για την περίοδο 2000 έως 2006, στο πλαίσιο, αντίστοιχα του ΧΜΠΑ (εκτός στόχου αριθ. 1) και των στόχων αριθ. 1, 2 και 3 (ΕΕ L 194 της , σ. 47, 49, 60 και 63). Το Συνέδριο εξέτασε τα πληροφοριακά στοιχεία που παρουσίασε η Επιτροπή στον τόµο Ι του λογαριασµού διαχείρισης. Σκοπός του τόµου αυτού είναι η παροχή σχολίων σχετικά µε τη διαχείριση του προϋπολογισµού για το οικονοµικό έτος και, ιδιαίτερα, εξηγήσεων σχετικά µε τις διαφορές µεταξύ του αρχικά εγκριθέντος προϋπολογισµού και των τελικά διαθέσιµων πιστώσεων, καθώς και µεταξύ των τελικά διαθέσιµων πιστώσεων και εκείνων που χρησιµοποιήθηκαν. Στόχος της εν λόγω εξέτασης δεν ήταν να παράσχει διαβεβαίωση ως προς την αξιοπιστία των περιεχοµένων του εν λόγω εγγράφου. Επεδίωξε µάλλον να εντοπίσει κάθε σηµαντική διαφορά για την οποία δεν παρέχονται εξηγήσεις και να επισηµάνει κάθε εξήγηση που θα µπορούσε να θεωρηθεί παραπλανητική. 162

7 που, κατά τη γνώµη της, ήταν ήδη έτοιµα στο τέλος του 2000 δεν εγκρίθηκαν, ενώ οι καθυστερήσεις στην έγκριση των προγραµµάτων προκαλούν υποεκτέλεση πιστώσεων και µεταφορά πιστώσεων που αντιστοιχούν σε µεγάλα ποσά. Εκτός από το ΧΜΠΑ, η Επιτροπή δεν αναφέρει ότι οι αυτόµατες αναλήψεις υποχρεώσεων και οι καταβολές έναντι δεν πραγµατοποιήθηκαν το 2000 κατόπιν της έγκρισης προγραµµάτων Η Επιτροπή παρουσιάζει πίνακες µεταφορών αρκετά σηµαντικών, αλλά δεν παρέχει καµία εξήγηση σχετικά µε τη µη χρησιµοποίηση της πλειονότητας των πιστώσεων που ενίσχυσαν ορισµένα κονδύλια του προϋπολογισµού. Παραδείγµατος χάρη, η χορήγηση του κονδυλίου ΕΤΠΑ στόχος αριθ. 1 αυξήθηκε κατά εκατοµµύρια ευρώ σε πιστώσεις πληρωµών. Οι µεταφορές αυτές αποδείχθηκαν τελικά άχρηστες, διότι οι εν λόγω πιστώσεις δεν χρησιµοποιήθηκαν. Οι εν λόγω µεταφορές, που τελικά δεν ήταν αναγκαίες, µεταξύ κονδυλίων που ανήκαν σε διαφορετικές περιόδους προγραµµατισµού, οδηγούν εξάλλου στη µείωση της σηµασίας των ποσοστών εκτέλεσης των διαθέσιµων πιστώσεων που παρουσιάζονται Οι πιστώσεις πληρωµών που µεταφέρθηκαν από το οικονοµικό έτος 1999 (3 748 εκατοµµύρια ευρώ) χρησιµοποιήθηκαν κατά 59 % περίπου, γεγονός που οδήγησε σε ακύρωση πιστώσεων που αντιστοιχούσαν στα διαρθρωτικά ταµεία και στο Ταµείο Συνοχής, για και 158 εκατοµµύρια ευρώ. Η Επιτροπή δεν διατυπώνει κανένα σχόλια σχετικά µε αυτήν την ανώµαλη κατάσταση, η οποία αποτελεί συνέπεια καταχρηστικής προσφυγής στις µεταφορές πιστώσεων (βλέπε σηµείο 3.9). Τέλος, οι εξηγήσεις που παρασχέθηκαν για κάθε διαρθρωτικό ταµείο είναι πολύ ανόµοιες. Παραδείγµατος χάρη, για το στόχο αριθ. 1 δεν υπάρχει καµία συγκεκριµένη αναφορά του ΕΤΠΑ και δυόµισι σελίδες σχολίων σχετικά µε την εκτέλεση του ΕΓΤΠΕ-Προσανατολισµός ακολουθούνται από δύο παραγράφους σχετικά µε την εκτέλεση του ΕΚΤ. Εκτέλεση των προγραµµατισµών Η διαχείριση των διαρθρωτικών ταµείων το 2000 αφορούσε δράσεις σχετικά µε τέσσερις περιόδους προγραµµατισµού, ήτοι τη νέα περίοδο , την προηγούµενη περίοδο , την περίοδο , καθώς και την περίοδο πριν από τη µεταρρύθµιση του Περίοδος : βραδύτερη εφαρµογή από την προβλεφθείσα Η έγκριση νέων µορφών παρέµβασης αποδείχθηκε πολύ βραδύτερη από την προβλεφθείσα. Το σύνολο σχεδόν των αιτήσεων παρέµβασης υπερέβη την πεντάµηνη κανονιστική προθεσµία. Οι νέες κανονιστικές διατάξεις, που στόχευαν στην επίσπευση και την απλοποίηση των διαδικασιών προγραµµατισµού 13, δεν έδωσαν τα αναµενόµενα αποτελέσµατα. Στις 31 εκεµβρίου 2000, η Επιτροπή ενέκρινε, για το στόχο αριθ. 1 (ανάπτυξη και διαρθρωτική προσαρµογή των αναπτυξιακά καθυστερηµένων περιφερειών), τα επτά ΚΠΣ (κοινοτικά πλαίσια στήριξης) και 18 από τα 19 ΕΕΠ (ενιαία έγγραφα προγραµµατισµού) που είχαν προβλεφθεί, αλλά µόνον 49 από τα 101 ΕΠ (Επιχειρησιακά προγράµµατα) που είχαν υποβάλει τα κράτη µέλη. Για το στόχο αριθ. 2 (οικονοµική και κοινωνική ανασυγκρότηση των περιοχών που αντιµετωπίζουν διαρθρωτικές δυσχέρειες), εγκρίθηκαν µόνον 8 από τα 96 υποβληθέντα ΕΠ/ΕΕΠ. Οι καθυστερήσεις στην έγκριση των καταστάσεων των επιλέξιµων περιοχών για το στόχο αριθ. 2 εξηγούν εν µέρει την κατάσταση αυτή, ιδίως για την Ιταλία, της οποίας η κατάσταση εγκρίθηκε µόλις στον Ιούλιο του Στο πλαίσιο του στόχου αριθ. 3 (προσαρµογή και εκσυγχρονισµός των 13 34η αιτιολογική σκέψη του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1260/

8 πολιτικών και συστηµάτων εκπαίδευσης, κατάρτισης και απασχόλησης), που χρηµατοδοτείται αποκλειστικά από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο, µπόρεσε να εγκριθεί η πλειονότητα των µορφών παρέµβασης που είχαν προβλεφθεί (όλες εκτός από τέσσερις). εν θεσπίστηκε κανένα πρόγραµµα κοινοτικής πρωτοβουλίας (ΚΠ) Για αρκετά από τα προγράµµατα που εγκρίθηκαν το 2000, η Επιτροπή δεν πραγµατοποίησε το 2000 τις αντίστοιχες αναλήψεις υποχρεώσεων και καταβολές έναντι, οι οποίες ωστόσο ήταν αυτόµατες, αλλά το 2001, κατόπιν της µεταφοράς των αντίστοιχων πιστώσεων (βλέπε σηµείο 3.9). εδοµένων των νέων κανονιστικών διατάξεων όσον αφορά την ολική ή µερική αυτεπάγγελτη αποδέσµευση των µη χρησιµοποιηθεισών αναλήψεων υποχρεώσεων 14 στο τέλος του δεύτερου έτους που έπεται του έτους της ανάληψης, οι συνέπειες για τα προγράµµατα των οποίων η αντίστοιχη ανάληψη καθορίστηκε οριστικά στο τέλος του έτους 2000 σε σχέση µε τα προγράµµατα των οποίων η ανάληψη πραγµατοποιήθηκε στις αρχές του 2001 είναι πολύ σηµαντικές: στην πρώτη περίπτωση οι αυτεπάγγελτες αποδεσµεύσεις θα άρχιζαν το 2002, ενώ στη δεύτερη θα πραγµατοποιούνταν το Τα σχέδια χρηµατοδότησης των νέων παρεµβάσεων επαναλαµβάνουν την ετήσια κατανοµή των κοινοτικών δηµοσιονοµικών προοπτικών 15. Τα εν λόγω σχέδια δεν συνοδεύονται από πραγµατικές προβλέψεις της προόδου των δράσεων. Το γεγονός αυτό περιορίζει την αποτελεσµατικότητα των µέσων προγραµµατισµού, παρακολούθησης και αξιολόγησης των παρεµβάσεων. Περίοδος Όσον αφορά την ολοκλήρωση των πράξεων ανάληψης υποχρεώσεων σχετικά µε την περίοδο , χρειάστηκε να πραγµατοποιηθούν προσαρµογές κατά το οικονοµικό έτος 2000 προκειµένου να αντιµετωπιστούν ασυνέπειες µεταξύ των νοµικών αναλήψεων υποχρεώσεων και των δηµοσιονοµικών αναλήψεων υποχρεώσεων που διαπιστώθηκαν στο τέλος του 1999, αλλά ορισµένες περιπτώσεις δεν είχαν ακόµη ρυθµιστεί στο τέλος του Το 1999, ιδίως στο τέλος του έτους, οι επιτροπές παρακολούθησης πολυάριθµων µορφών παρέµβασης αποφάσισαν, στο πλαίσιο των αρµοδιοτήτων τους 16, τροποποιήσεις των σχεδίων χρηµατοδότησης. Οι τροποποιήσεις αυτές πρέπει να επιβεβαιωθούν από την Επιτροπή υπό µορφή επίσηµης απόφασης εντός προθεσµίας 20 εργάσιµων ηµερών, αλλά οι εν λόγω προθεσµίες δεν τηρήθηκαν ποτέ. Στο τέλος του 2000 πολυάριθµες τροποποιήσεις δεν είχαν ακόµη επιβεβαιωθεί, γεγονός που προξενεί αβεβαιότητες στη διαχείριση των παρεµβάσεων, λόγω της συνύπαρξης δύο χρηµατοδοτικών σχεδίων: του ισχύοντος και αυτού που ενέκρινε η επιτροπή παρακολούθησης. Εξάλλου, εξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη συνολικών πληροφοριών σχετικά µε την επιτόπια πρόοδο των παρεµβάσεων της περιόδου Όσον αφορά την περίοδο , στόχος αριθ. 2, έκλεισαν µόνον 12 από τις 72 παρεµβάσεις ΕΤΠΑ (2 το 1999 και 10 το 2000). Για τις 73 παρεµβάσεις του ΕΚΤ, όλες οι αιτήσεις υπολοίπου, εκτός από µία, υποβλήθηκαν στην Επιτροπή, η οποία ωστόσο δεν πραγµατοποίησε το 2000 τις αντίστοιχες αποδεσµεύσεις για ποσό 74,4 εκατοµµυρίων ευρώ Άρθρο 31, παράγραφος 2 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1260/99 του Συµβουλίου της 21ης Ιουνίου 1999 περί γενικών διατάξεων για τα διαρθρωτικά ταµεία (ΕΕ L 161 της , σ. 1). Άρθρο 31, παράγραφος 1, 28 παράγραφος 2 και 17 παράγραφος 2 στοιχείο γ) του γενικού κανονισµού. ιαδικασίες τροποποίησης των µορφών παρέµβασης, που επισυνάπτονται στα ΕΕΠ και ΕΠ της περιόδου

9 Περίοδοι προγενέστερες του 1994: κλείσιµο των παρεµβάσεων Στις 31 εκεµβρίου 2000, τα ποσά που απέµεναν προς εκκαθάριση για περιόδους προγενέστερες του 1994 ανέρχονταν σε 934 εκατοµµύρια ευρώ, 100 εκατοµµύρια ευρώ και 42 εκατοµµύρια ευρώ για το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ και το ΕΓΤΠΕ-Προσανατολισµός, έναντι εκατοµµυρίων ευρώ, 170 εκατοµµυρίων ευρώ και 80 εκατοµµυρίων ευρώ στις 31 εκεµβρίου Σε αρκετές περιπτώσεις, εγκρίθηκαν κατόπιν απόφασης της Επιτροπής το 2000 τροποποιήσεις των σχεδίων χρηµατοδότησης των παρεµβάσεων, που θα έπρεπε να είχαν κλείσει από αρκετά έτη Το 2000, η πρόοδος στο κλείσιµο των παρεµβάσεων συνέχισε να είναι βραδεία, µολονότι σηµειώθηκε πρόοδος για ορισµένα κράτη µέλη, ιδίως για την Ιταλία και το Ηνωµένο Βασίλειο). Στο Συνέδριο αποµένει να επαναλάβει τις διαπιστώσεις που περιέχονταν στις προηγούµενες ετήσιες εκθέσεις και στις ειδική του έκθεση αριθ. 14/98 17 οι οποίες διαπίστωναν τις αδυναµίες, σε επίπεδο κρατών µελών και Επιτροπής, οι οποίες προξενούσαν καθυστερήσεις στο κλείσιµο των παρεµβάσεων. Ιδιαίτερα, µια από τις κύριες αιτίες καθυστερήσεων στο κλείσιµο παραµένει η ανικανότητα της Επιτροπής να λάβει επαρκώς υπόψη τα αποτελέσµατα των ελέγχων που διενεργούν οι διάφορες υπηρεσίες της Επιτροπής και το Συνέδριο Στην ειδική του έκθεση αριθ. 14/98, το Συνέδριο είχε συστήσει την εφαρµογή προσωρινών κλεισιµάτων σε περίπτωση όπου µία ή περισσότερες δράσεις απέµεναν να αποτελέσουν αντικείµενο εξέτασης 18, προκειµένου να αποφευχθεί το να παραµένουν σε εκκρεµότητα ολόκληρα προγράµµατα, όταν τα εντοπισθέντα προβλήµατα κατά τους ελέγχους αφορούσαν µόνον πολύ περιορισµένο αριθµό σχεδίων, ή ακόµη και µόνον ένα. Σε κάθε περίπτωση, η Επιτροπή πρέπει να αποδεσµεύσει αυτεπαγγέλτως, το αργότερο στις 30 Σεπτεµβρίου 2001, τα ποσά που έχουν αναληφθεί για τις πράξεις ή τα προγράµµατα τα οποία αποφασίστηκαν πριν από την 1η Ιανουαρίου 1994 και για τα οποία δεν έχει υποβληθεί αίτηση οριστικής πληρωµής 19. ΕΙ ΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΊΣΙΟ ΤΗΣ ΗΛΩΣΗΣ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ Εισαγωγή Τα δηµοσιονοµικά δεδοµένα σχετικά µε τις αναλήψεις υποχρεώσεων και τις πληρωµές που πραγµατοποιήθηκαν το 2000 σχετικά µε την περίοδο προγραµµατισµού και τις προηγούµενες περιόδους των διαρθρωτικών ενεργειών παρουσιάστηκαν στο σηµείο 3.4 της παρούσας έκθεσης Το Συνέδριο βάσισε τις εργασίες του ενόψει της δήλωσης αξιοπιστίας στην εξέταση των λογαριασµών και στην ανάλυση ορισµένων συστηµάτων ελέγχου που θέσπισε η Επιτροπή στον τοµέα των διαρθρωτικών ενεργειών. Για το οικονοµικό έτος 2000, το Συνέδριο αξιολόγησε την εφαρµογή του κανονισµού 2064/97 σχετικά µε το δηµοσιονοµικό έλεγχο των παρεµβάσεων των διαρθρωτικών ταµείων από τα κράτη µέλη, την εφαρµογή των νέων διατάξεων ενόψει της περιόδου προγραµµατισµού , τις διαδικασίες κλεισίµατος των παρεµβάσεων και τους ελέγχους που διενέργησε η Επιτροπή σχετικά µε τις παρεµβάσεις των διαρθρωτικών ταµείων Ειδική έκθεση αριθ. 14/98 (ΕΕ C 368 της ). Σηµεία 4.3, στοιχείο γ) και 3.17 της ειδικής έκθεσης αριθ. 14/98 σχετικά µε το κλείσιµο των µορφών παρέµβασης του ΕΤΠΑ (ΕΕ C 368 της , σ. 1). Άρθρο 52, παράγραφος 5 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1260/

10 3.26. Εξάλλου, το Συνέδριο προέβη σε άµεση εξέταση πράξεων αναλήψεων υποχρεώσεων και πληρωµών που παρουσιάζονταν στους λογαριασµούς. Επιπλέον, πληρωµές που αντιστοιχούσαν σε υπόλοιπα κλεισίµατος παρεµβάσεων οδήγησαν σε εις βάθος έλεγχο του συνόλου των δαπανών που δηλώθηκαν για ένα υποπρόγραµµα για όλη τη διάρκεια της παρέµβασης (δύο πληρωµές ΕΤΠΑ και ένα σχέδιο του Ταµείου Συνοχής). Καθώς το ΕΚΤ προβαίνει σε κλείσιµο σε ετήσιες δόσεις, διενεργήθηκε εις βάθος έλεγχος στον τοµέα αυτό για τη δόση 1998 ενός επιχειρησιακού προγράµµατος Οι παρατηρήσεις σχετικά µε την αξιοπιστία των κοινοτικών λογαριασµών, καθώς και οι παρατηρήσεις γενικού χαρακτήρα σχετικά µε τη νοµιµότητα και την κανονικότητα, παρουσιάζονται στο κεφάλαιο 9 της παρούσας ετήσιας έκθεσης (βλέπε σηµεία και ). Οι παρατηρήσεις σχετικά µε τη νοµιµότητα/κανονικότητα των πράξεων σχετικά µε διαρθρωτικές ενέργειες, καθώς και οι παρατηρήσεις σχετικά µε τα εξετασθέντα συστήµατα διατυπώνονται κατωτέρω. Ανάλυση των υποκειµένων πράξεων Αναλήψεις υποχρεώσεων Νοµικές αναλήψεις υποχρεώσεων οι οποίες αντιστοιχούσαν στη δόση 2000 προγραµµάτων της νέας περιόδου που είχαν αποτελέσει αντικείµενο αποφάσεων της Επιτροπής πριν από τις 31 εκεµβρίου 2000, δεν αποτέλεσαν αντικείµενο δηµοσιονοµικών αναλήψεων υποχρεώσεων το 2000 (βλέπε σηµείο 9.16 της παρούσας έκθεσης) Γενικότερα, το Συνέδριο επιθυµεί να υπενθυµίσει ότι η κατάτµηση των αναλήψεων υποχρεώσεων για πολυετείς πράξεις, που προβλέπεται από τα κανονιστικά κείµενα των διαρθρωτικών ταµείων, είναι ωστόσο ασύµβατη µε τον ορισµό των διαχωριζόµενων πιστώσεων που περιλαµβάνεται στο άρθρο 1, παράγραφος 4 του δηµοσιονοµικού κανονισµού. Το Συνέδριο επεσήµανε, στη γνωµοδότησή του αριθ. 2/2001 σχετικά µε την αναµόρφωση του δηµοσιονοµικού κανονισµού, ότι η µετάθεση της εν λόγω εξαίρεσης στον ίδιο το δηµοσιονοµικό κανονισµό δεν ήταν σε θέσει να άρει την ασυµβατότητα αυτή Η εξέταση των αναλήψεων υποχρεώσεων που καταχωρίστηκαν λογιστικά δεν απαιτεί λοιπές παρατηρήσεις σχετικά µε τη νοµιµότητα/κανονικότητά τους. Ωστόσο, το Συνέδριο εντόπισε ορισµένες ανωµαλίες σε συγκεκριµένες περιπτώσεις, οι οποίες υποδεικνύουν ότι οι διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου παρουσιάζουν ορισµένες ανωµαλίες. Παραδείγµατος χάρη, πρόκειται για µία δηµοσιονοµική ανάληψη υποχρεώσεων του ΕΤΠΑ που επικυρώθηκε προτού η Επιτροπή λάβει την απόφαση έγκρισης της παρέµβασης, για ένα σχέδιο του Ταµείου Συνοχής που είχε αποτελέσει αντικείµενο δύο διαφορετικών αποφάσεων έγκρισης, για µια ανάληψη υποχρεώσεων του ΕΤΠΑ της οποίας η ηµεροµηνία λήξης ισχύος δεν λαµβάνει υπόψη το όριο των δύο ετών που επιβάλλει η κανονιστική ρύθµιση. Πληρωµές Για την περίοδο προγραµµατισµού των διαρθρωτικών ταµείων, οι πληρωµές που πραγµατοποιήθηκαν το 2000 αντιστοιχούν σε µια πρώτη καταβολή έναντι, που ανέρχεται στο 7 % του συνόλου της παρέµβασης. Η εν λόγω πληρωµή πραγµατοποιείται κατ' αρχήν κατά την ανάληψη της πρώτης δόσης. Οι µεταγενέστερες πληρωµές συνίστανται σε επιστροφή των δαπανών που πραγµατοποιήθηκαν βάσει δηλώσεων που πιστοποιούν τα κράτη µέλη. Καµία πληρωµή τέτοιου είδους δεν πραγµατοποιήθηκε κατά το πρώτο αυτό έτος προγραµµατισµού. 166

11 3.32. Εντούτοις, δεν πραγµατοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του οικονοµικού έτους καταβολές έναντι για τις παρεµβάσεις που αποφασίστηκαν το 2000 (βλέπε σηµείο 9.17 της παρούσας έκθεσης) Για τις προηγούµενες περιόδους προγραµµατισµού, οι πληρωµές αντιστοιχούν είτε σε προκαταβολές, είτε σε ενδιάµεσα υπόλοιπα, είτε σε τελικό υπόλοιπο. Πραγµατοποιούνται κατόπιν δήλωσης δαπανών που πιστοποιεί το κράτος µέλος, µε την προϋπόθεση το ύψος της δαπάνης που δηλώθηκε να φθάνει ένα προκαθορισµένο επίπεδο από το σχέδιο χρηµατοδότησης της παρέµβασης. Οι αιτήσεις υπολοίπων πρέπει να συνοδεύονται από έκθεση εκτέλεσης για τη σχετική δόση Οι πληρωµές του Ταµείου Συνοχής από το 2000 και εξής συνίστανται σε προκαταβολή ύψους 20 %, που ακολουθείται από επιστροφές δαπανών που καταβάλλονται ανάλογα µε την πρόοδο του σχεδίου, βάσει βεβαιώσεων των εθνικών αρχών που αναφέρουν τις προόδους που πραγµατοποιήθηκαν σε σχέση µε τους φυσικούς και οικονοµικούς δείκτες που προσδιορίζονται στην απόφαση έγκρισης της Επιτροπής. Η καταβολή του υπολοίπου του 20 % (ή 10 % σε αιτιολογηµένες περιπτώσεις) της κοινοτικής συνεισφοράς απαιτεί την υποβολή έκθεσης από το κράτος µέλος που να βεβαιώνει ότι το σχέδιο ολοκληρώθηκε σύµφωνα µε τους στόχους του Είτε πρόκειται για τα διαρθρωτικά ταµεία είτε για το Ταµείο Συνοχής, το ύψος των κοινοτικών πληρωµών δεν είναι κατ' ανάγκη ισοδύναµο ούτε ανάλογο µε τον όγκο των δαπανών που δηλώνουν τα κράτη µέλη. Όπως επεσήµανε το Συνέδριο σε όλες του τις εκθέσεις προς στήριξη των δηλώσεων αξιοπιστίας, η πλειονότητα των σφαλµάτων που εντοπίζονται στις δηλώσεις δαπανών δεν επηρεάζουν τα ίδια κατ' ανάγκη τα ποσά των πληρωµών της Επιτροπής. Λαµβανοµένης υπόψη µιας ενδεχόµενης δήλωσης καθ' υπέρβαση, το επίπεδο των επιλέξιµων δαπανών έπειτα από την αφαίρεση των εντοπισθέντων σφαλµάτων θα µπορούσε ακόµη να δικαιολογεί την πληρωµή της προκαταβολής ή την καταβολή του σχετικού υπολοίπου. Εντούτοις, η συχνότητα των ανωµαλιών που διαπιστώνονται στις δηλώσεις δαπανών καταδεικνύει ότι ο κίνδυνος επίδρασης στον κοινοτικό προϋπολογισµό παραµένει πραγµατικός, είτε µε την πρώιµη καταβολή προκαταβολών, είτε µε την καταβολή υπερβολικά υψηλών υπολοίπων (βλέπε σηµείο 3.39) Τα σφάλµατα νοµιµότητας και κανονικότητας που επηρεάζουν άµεσα τα ποσά των υποκειµένων πράξεων (ουσιαστικά σφάλµατα) παρουσιάζονται στην πλειονότητά τους στα κράτη µέλη, γενικά σε επίπεδο τελικών δικαιούχων, µεταξύ των οποίων υπάρχουν επίσης δηµόσιες αρχές που διαχειρίζονται προγράµµατα ή µέτρα, για δικά τους σχέδια. Το επίπεδο των σφαλµάτων που διαπιστώθηκαν στις δηλώσεις που οδήγησαν σε ενδιάµεσες πληρωµές δεν ποίκιλλε σηµαντικά σε σχέση µε τα προηγούµενα οικονοµικά έτη. Τα πλέον συχνά σφάλµατα είναι της ίδιας φύσης µε αυτά που διαπιστώθηκαν προγενέστερα σε διάφορα κράτη µέλη, ήτοι: α) µη επιλέξιµες δαπάνες ή ενέργειες, σύµφωνα µε τις γενικές κανονιστικές διατάξεις ή ειδικές διατάξεις β) επιλέξιµες δηλωθείσες δαπάνες το ύψος των οποίων υπερβαίνει το ύψος των δαπανών που όντως πραγµατοποιήθηκαν γ) δαπάνες προς στήριξη των οποίων δεν υπάρχει κανένα επαρκές αποδεικτικό στοιχείο ή τεκµηρίωση δ) δαπάνες που συµπεριλαµβάνονται χωρίς να έχουν σχέση µε τα εγκριθέντα σχέδια 167

12 ε) δαπάνες που αναµένονται από το σχέδιο και δεν λαµβάνονται υπόψη στον υπολογισµό του ποσοστού της κοινοτικής χρηµατοδότησης στ) υπερεκτίµηση της τελικής αίτησης πληρωµής Εξάλλου, εξακολουθεί να τίθεται το ζήτηµα του ΦΠΑ που καταβάλλουν οι κεντρικές διοικητικές αρχές, ο οποίος θεωρείται ως πραγµατικό κόστος αλλά του οποίου η επιλεξιµότητα δεν έχει καθοριστεί (βλέπε σηµείο 3.46 της ετήσιας έκθεσης για το οικονοµικό έτος 1999), µολονότι η Επιτροπή έχει δεσµευτεί στην απάντησή της να το διευκρινίσει (βλέπε απάντηση της Επιτροπής στο σηµείο 3.46) Τα λοιπά είδη σφαλµάτων είναι επίσης της ίδιας φύσης και της ίδιας συχνότητά µε αυτά που διαπιστώθηκαν προηγουµένως, ήτοι: α) η µη τήρηση των κανονιστικών προθεσµιών από την Επιτροπή, ιδίως της δίµηνης προθεσµίας για την πραγµατοποίηση πληρωµής έπειτα από την παραλαβή παραδεκτής αίτησης β) η ανεπάρκεια των ελέγχων που διενεργούν οι εθνικές αρχές προκειµένου να εξακριβώσουν την επιλεξιµότητα των δηλωθεισών δαπανών γ) η µη κατοχή δικαιολογητικών των δηλωθεισών δαπανών ή η αδυναµία ανασύστασης της διαδροµής του ελέγχου δ) η µη τήρηση των διαδικαστικών διατάξεων στον τοµέα της σύναψης δηµοσίων συµβάσεων ε) η έλλειψη αξιοπιστίας της δηµοσιονοµικής ανάλυσης εθνικών προγραµµάτων σε περιφερειακό επίπεδο στ) η κατ' αποκοπή εκτίµηση της αξίας δαπανών χωρίς υποβολή των κατάλληλων δικαιολογητικών Οι εις βάθος έλεγχοι που διενήργησε το Συνέδριο σχετικά µε παρεµβάσεις που έκλεισαν το 2000 κατέδειξαν ότι υπάρχουν σηµαντικά επίπεδα σφαλµάτων στις δηλώσεις οι οποίες οδηγούν στην καταβολή τελικού υπολοίπου: α) στην περίπτωση ενός τοµεακού ΕΠ ΕΤΠΑ στόχος 1 της περιόδου (Ιταλία - «Βιοµηχανία και υπηρεσίες») ο έλεγχος ενός υποπρογράµµατος κατέστησε δυνατή την αναγνώριση ως επιλέξιµων µόλις του 39,9 % των δηλωθεισών δαπανών µόνο λόγω πολύ σηµαντικής δήλωσης καθ' υπέρβαση, ύψους 239 % το επίπεδο αυτό σφάλµατος δεν επηρεάζει τις κοινοτικές πληρωµές β) στην περίπτωση ενός περιφερειακού ΕΕΠ ΕΤΠΑ στόχος 2 της περιόδου (Ιταλία - Piemonte), το τµήµα των µη επιλέξιµων δαπανών του ελεγχθέντος υποπρογράµµατος αντιστοιχεί στο 31,1 % των δηλωθεισών δαπανών, µε αποτέλεσµα η κοινοτική χρηµατοδότηση να επηρεάζεται από καταβολή καθ' υπέρβαση ύψους 9,8 εκατοµµυρίων ευρώ, ήτοι 33,3 % της συνεισφοράς του ΕΤΠΑ στο εν λόγω υποπρόγραµµα γ) στην περίπτωση ενός σχεδίου του Ταµείου Συνοχής (Ελλάδα - παροχή και βιολογικός καθαρισµός των υδάτων στη Χαλκίδα), η πρόσθεση των µη επιλέξιµων δαπανών µέχρι ύψους 7,2 % του δηλωθέντος ποσού, και ενός ποσοστού χρηµατοδότησης που δεν λαµβάνει επαρκώς υπόψη τα έσοδα που δηµιουργούνται από το σχέδιο, καταλήγει σε πληρωµή καθ' υπέρβαση 168

13 0,8 εκατοµµυρίων ευρώ, ήτοι 19,6 % της συνεισφοράς του Ταµείου Συνοχής στο εν λόγω σχέδιο δ) όσον αφορά το ΕΚΤ, ένας εντατικός έλεγχος του κλεισίµατος το 1998 για µία περιφέρεια (Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία) ενός επιχειρησιακού προγράµµατος (ΕΠ Απασχόληση Γερµανία) εντόπισε ποσοστό µη επιλέξιµων δαπανών ύψους 15,7 % για την εν λόγω περιφέρεια, το οποίο αντιστοιχούσε στο 2,7 % της συνεισφοράς του ΕΚΤ για το 1998, για το σύνολο του εθνικού προγράµµατος. Το σφάλµα αυτό οφειλόταν στη δήλωση προκαταβολών αντί πραγµατικών δαπανών, δήλωση καθ' υπέρβαση δαπανών µε τη χρησιµοποίηση ποσοστών κατ' αποκοπή και έλλειψη τεκµηρίωσης όσον αφορά τµήµατα της δηµόσιας συγχρηµατοδότησης. Αναλήψεις υποχρεώσεων που αποµένουν προς εκκαθάριση Οι αναλήψεις υποχρεώσεων σχετικά µε τις διαρθρωτικές ενέργειες πρέπει να παραµένουν ανοιχτές, τουλάχιστον εν µέρει, κατά τη διάρκεια αρκετών ετών, και ως το τελικό κλείσιµο για όσες αφορούν την τελευταία δόση µιας παρέµβασης. Ωστόσο, η διατήρησή τους αιτιολογείται µόνον µέχρι ποσό ίσου ύψους µε τα ποσά που ενδέχεται να οδηγήσουν σε πληρωµή. Εποµένως, το Συνέδριο επαλήθευσε την εγκυρότητα παλαιών αναλήψεων υποχρεώσεων που απέµεναν να εκκαθαριστούν στο τέλος του Ορισµένες αναλήψεις υποχρεώσεων αντιστοιχούσαν σε φακέλους που είχαν ήδη κλείσει, για τους οποίους το µη χρησιµοποιηθέν υπόλοιπο δεν είχε αποδεσµευτεί άµεσα. Η Επιτροπή θα πρέπει να µεριµνήσει ώστε να µην είναι δυνατό να δοθεί εντολή για τελική πληρωµή ή για ανάκτηση χωρίς να έχει γίνει το ίδιο για την ενδεχόµενη αποδέσµευση Οι περιπτώσεις όπου η ανάληψη υποχρεώσεων εµφανίζεται τεχνικά αιτιολογηµένη αντιστοιχούν στις περισσότερες περιπτώσεις σε παλαιές παρεµβάσεις, για τις οποίες δεν µπόρεσε να πραγµατοποιηθεί το κλείσιµο λόγω διαδικασιών που χαρακτηρίζονταν από µεγάλη βραδύτητα και αναποτελεσµατικότητα. Ωστόσο, σε ορισµένες περιπτώσεις, φαίνεται σαφώς ότι το σύνολο της ανάληψης υποχρεώσεων δεν είναι πλέον αναγκαίο, ιδίως όταν η αίτηση πληρωµής που υποβάλλεται δεν φθάνει το διαθέσιµο ποσό. Σε τέτοιου είδους περιπτώσεις, η Επιτροπή θα πρέπει να προβαίνει χωρίς καθυστέρηση στην ανάλογη αποδέσµευση Συνολικά, το Συνέδριο διαπίστωσε ότι 10 % των περιπτώσεων που εξετάστηκαν, τουλάχιστον ένα τµήµα της ανάληψης υποχρεώσεων δεν έπρεπε να οδηγήσει σε καµία πληρωµή. Η Επιτροπή, προκειµένου να αποφύγει τη διατήρηση µη αιτιολογηµένων αναλήψεων υποχρεώσεων στους λογαριασµούς, θα πρέπει να αφιερώσει περισσότερη προσοχή στην αναγκαιότητα προσαρµογής των ποσών ανάλογα µε τις πραγµατικές ανάγκες. Ανάλυση των συστηµάτων στον τοµέα του ελέγχου Εφαρµογή του κανονισµού 2064/ Το 2000, το Συνέδριο διενέργησε έλεγχο της εφαρµογής από την Επιτροπή και τα κράτη µέλη του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 2064/ Ο κανονισµός αυτός θεσπίζει σύστηµα ελέγχων από τα κράτη µέλη σχετικά µε τις πραγµατοποιηθείσες δαπάνες σχεδίων που συγχρηµατοδοτήθηκαν από 20 ΕΕ L 290 της

14 την ΕΕ (άρθρο 3) 21 και απαιτεί να παρέχεται δήλωση κλεισίµατος από ανεξάρτητο όργανο το αργότερο κατά την εποχή της αίτησης τελικής πληρωµής και της τελικής δήλωσης δαπανών για κάθε µορφή ενίσχυσης (επιχειρησιακό πρόγραµµα, ενιαίο έγγραφο προγραµµατισµού, κοινοτική πρωτοβουλία) (άρθρο 8) Τα πορίσµατα του εν λόγω ελέγχου δηµοσιεύτηκαν στην ειδική έκθεση αριθ. 10/2001, υπό δηµοσίευση στην Επίσηµη Εφηµερίδα, µαζί µε τα πορίσµατα του ελέγχου για την εφαρµογή του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1681/94 22 (βλέπε σηµεία ). Οι ελεγκτικές εργασίες πραγµατοποιήθηκαν στην Επιτροπή και στη Γερµανία, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και το Ηνωµένο Βασίλειο. ιενεργήθηκε προκαταρκτική επίσκεψη στην Πορτογαλία Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της εξέτασης της νοµιµότητας και κανονικότητας δείγµατος υποκειµένων πράξεων ως τµήµα του ελέγχου για τη δήλωση αξιοπιστίας 2000, το Συνέδριο εξέτασε επίσης την πρόοδο που πραγµατοποιήθηκε όσον αφορά τη συµµόρφωση µε τον κανονισµό 2064/97 σχετικά µε τις µορφές ενίσχυσης στο εν λόγω δείγµα. Το γεγονός αυτό κατέστησε δυνατή για το Συνέδριο την απόκτηση πιο ενηµερωµένων πληροφοριών και την κάλυψη τεσσάρων επιπλέον κρατών µελών (Ελλάδα, Ιρλανδία, Σουηδία και Κάτω Χώρες), καθώς και επιπλέον περιφερειών στα έξι κράτη µέλη στα οποία είχε πραγµατοποιηθεί επίσκεψη αρχικά. Κατ' αυτόν τον τρόπο, εκτιµήθηκε η πρόοδος στην εφαρµογή του κανονισµού για ευρύτερη επιλογή µορφών ενίσχυσης και σε δέκα κράτη µέλη. Τα πορίσµατα αυτού του περαιτέρω ελέγχου επιβεβαιώνουν τα πορίσµατα που περιλαµβάνονται στην ειδική έκθεση αριθ. 10/2001. Προβλήµατα εφαρµογής Στην ειδική έκθεση διαπιστώνεται ότι, µολονότι ο κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 2064/97 αποτελεί σηµαντική πρωτοβουλία της Επιτροπής για τη βελτίωση του δηµοσιονοµικού ελέγχου, εκ µέρους των κρατών µελών, των δαπανών οι οποίες πραγµατοποιούνται στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταµείων, και µολονότι οι έλεγχοι που διενεργούνται και οι συνακόλουθες δηλώσεις κλεισίµατος έχουν ως στόχο να αποτρέπουν τη συγχρηµατοδότηση µη επιλέξιµων δαπανών από την ΕΕ, τα κράτη µέλη δεν εφάρµοζαν ορθά τον κανονισµό (ειδική έκθεση, σηµεία 42-84). Η έκθεση ανέφερε ότι, παρά τη χρήσιµη καθοδήγηση που παρεχόταν σε δύο παραρτήµατα του εγχειριδίου ελέγχου για τα διαρθρωτικά ταµεία, η Επιτροπή δεν είχε δώσει εγκαίρως αρκετά σαφείς οδηγίες, καθώς και ότι είχε πραγµατοποιήσει ελάχιστες εκτιµήσεις της εφαρµογής του κανονισµού από τα κράτη µέλη έως το τέλος του Η ειδική έκθεση (σηµείο 33) αναφέρει επίσης ότι σηµειώθηκαν καθυστερήσεις όσον αφορά τη διενέργεια των ελέγχων του 5 % των δαπανών εκ µέρους των κρατών µελών, οι οποίοι πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως τον Ιούνιο του 2002 (τελική ηµεροµηνία κλεισίµατος). Με τον πρόσθετο έλεγχο στο πλαίσιο της δήλωσης αξιοπιστίας, διαπιστώθηκε ότι στην Ιταλία και την Ελλάδα οι έλεγχοι σε ορισµένα ΕΠ που αποτέλεσαν αντικείµενο ελέγχου του Συνεδρίου δεν είχαν ακόµη ξεκινήσει την άνοιξη του Το ίδιο συνέβη µε ένα ΕΠ στη Γερµανία. Προκαλεί ανησυχία το ενδεχόµενο τα κράτη µέλη να µην προφθάσουν να διενεργήσουν, στο χρόνο που αποµένει, ελέγχους επαρκούς ποιότητας Το άρθρο 3 ορίζει ότι τα κράτη µέλη επαληθεύουν την αποτελεσµατικότητα των εφαρµοζόµενων συστηµάτων διαχείρισης και ελέγχου, καθώς και τις δηλώσεις δαπανών που έγιναν στα διάφορα επίπεδα. Οι έλεγχοι, οι οποίοι πρέπει να διενεργούνται πριν από το κλείσιµο κάθε µορφής παρέµβασης, πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον το 5 % της συνολικής επιλέξιµης δαπάνης. ΕΕ L 178 της

15 3.49. Η Επιτροπή παρέσχε αντικρουόµενες διευκρινίσεις σχετικά µε τη διάταξη που επιτρέπει αναλογική µείωση του ελάχιστου ποσοστού του 5 % που πρέπει να ελέγχεται για τις µορφές παρέµβασης που εγκρίθηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του εν λόγω κανονισµού, µε συνέπεια να διαπιστώνεται η ύπαρξη σύγχυσης στα κράτη µέλη ως προς την εφαρµογή της (ειδική έκθεση, σηµεία 75-79). Ο περαιτέρω έλεγχος στο πλαίσιο της δήλωσης αξιοπιστίας αποκάλυψε την ύπαρξη σύγχυσης ως προς την εφαρµογή της αναλογικής µείωσης του µεγέθους του δείγµατος στην Ελλάδα, ενώ στην Ιταλία, την Ιρλανδία και τη Σουηδία οι αρχές των κρατών µελών θεώρησαν πως η µείωση σήµαινε ότι δεν απαιτούνταν έλεγχος των δαπανών που πραγµατοποιήθηκαν πριν από το Μια αδυναµία που διαπιστώθηκε κατ επανάληψη σύµφωνα µε την έκθεση ήταν ο συνυπολογισµός δαπανών που δεν είχαν ακόµη πραγµατοποιηθεί κατά τη χρονική στιγµή του ελέγχου, ιδίως στην περίπτωση όπου τα σχέδια ελέγχονταν σε ενδιάµεσο στάδιο. Στις περιπτώσεις αυτές, τα κράτη µέλη θεωρούσαν ως ελεγχθέν το σύνολο των εγκεκριµένων επιλέξιµων δαπανών (σηµεία 70-72). Ο πρόσθετος έλεγχος που διενέργησε το Συνέδριο κατέδειξε περαιτέρω παραδείγµατα της εν λόγω αδυναµίας στη Γαλλία και τη Σουηδία Η ειδική έκθεση (σηµείο 69) διαπίστωσε αδυναµίες όσον αφορά το περιεχόµενο των εκθέσεων ελέγχου. Σε πολλές περιπτώσεις, παρείχαν ελάχιστες λεπτοµέρειες σχετικά µε τις εργασίες που είχαν όντως πραγµατοποιηθεί και µε το αντικείµενο των ελέγχων. Οι εκθέσεις σπάνια περιείχαν ποσοτικά προσδιορισµένα αποτελέσµατα. Οι έλεγχοι πρέπει να τεκµηριώνονται πλήρως και οι εργασίες που πραγµατοποιούνται πρέπει να αποτελούν αντικείµενο γραπτής έκθεσης (βλέπε την ειδική έκθεση, σηµεία 40-41). Ο περαιτέρω έλεγχος κατέδειξε ότι η τεκµηρίωση των διενεργηθέντων ελέγχων ήταν ελλιπής για τα εξετασθέντα ΕΠ στην Ιρλανδία, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ελλάδα, καθώς και ότι περιλάµβανε ελάχιστα αποδεικτικά στοιχεία των εργασιών που πραγµατοποιήθηκαν Η ειδική έκθεση (σηµείο 66) αναφέρει ότι πολλοί έλεγχοι ήταν αποκλειστικά έλεγχοι της λειτουργίας των συστηµάτων παρά ουσιαστικοί έλεγχοι των δηλώσεων δαπανών στο πλαίσιο των διαφόρων σχεδίων. Ο περαιτέρω έλεγχος που διενεργήθηκε κατέδειξε ότι, όσον αφορά τα ΕΠ που ελέγχθηκαν στη Γερµανία και την Ιρλανδία, οι υπεύθυνοι για τη διενέργεια των ελέγχων πραγµατοποιούσαν ελάχιστες ή και καθόλου επισκέψεις ελέγχου στον τελικό δικαιούχο. Στις Κάτω Χώρες, στο πλαίσιο του ΕΤΠΑ, διενεργείται επιτόπιος έλεγχος σε ενδιάµεσο στάδιο για το σύνολο των σχεδίων. Στο στάδιο του κλεισίµατος, ο ελέγχων επαφίεται στις εργασίες των εξωτερικών ελεγκτών του σχεδίου, οι οποίοι δεν ελέγχουν κατ' ανάγκη τη συµφωνία µε τους κανόνες του ΕΤΠΑ. Προβλήµατα σύλληψης του κανονισµού Η ειδική έκθεση επεσήµανε ορισµένα προβλήµατα σύλληψης του κανονισµού. Η µέθοδος εφαρµογής των ελέγχων δεν διευκρινίστηκε σαφώς κατά την έκδοση του κανονισµού, µολονότι στη συνέχεια παρασχέθηκαν συµβουλές σχετικά µε την επιλογή του δείγµατος στα παραρτήµατα 2 και 5 του εγχειριδίου ελέγχου της Επιτροπής για τα διαρθρωτικά ταµεία. Το γεγονός ότι ο κανονισµός απαιτεί να είναι το δείγµα των δηλώσεων δαπανών προς έλεγχο αντιπροσωπευτικό και βασισµένο σε ανάλυση κινδύνου οδήγησε σε αµφισβητήσιµες πρακτικές εκ µέρους των κρατών µελών. Μια πιθανή προσέγγιση θα µπορούσε να είναι ο συνδυασµός των δύο µεθόδων σε ένα λογικό πλαίσιο, το οποίο θα περιλάµβανε, αφενός, ανάλυση κινδύνου, µε σκοπό τον προσδιορισµό 171

16 των στοιχείων που θα υποβάλλονταν σε εξαντλητικό έλεγχο προκειµένου να εντοπιστούν και να διορθωθούν τα ενδεχόµενα σφάλµατα, και, αφετέρου, συµπληρωµατικό έλεγχο αντιπροσωπευτικού δείγµατος λαµβανοµένου από τον υπόλοιπο πληθυσµό, ο οποίος να καταδείξει εάν ο τελευταίος είναι όντως χαµηλού κινδύνου και δεν επηρεάζεται από σηµαντική συχνότητα σφαλµάτων (ειδική έκθεση, σηµεία 19-21) Επίσης, η έκθεση επεσήµανε την ανησυχία των κρατών µελών ότι η πραγµατοποίηση διεξοδικών επαληθεύσεων και ελέγχων των συστηµάτων, καθώς και η αναφορά µεγάλης συχνότητας παρατυπιών, θα είχε ενδεχοµένως ως συνέπεια την επιβολή κυρώσεων µε τη µορφή µείωσης της συγχρηµατοδότησης από την ΕΕ. Το γεγονός αυτό θα µπορούσε να αποτρέψει τα κράτη µέλη από το να υποβάλλουν δηλώσεις µε κρίσιµο περιεχόµενο. Ωστόσο, εφόσον από το δείγµα του 5 % προκύπτει µεγάλη συχνότητα εµφάνισης παρατυπιών, αυτό υποδηλώνει ότι εξακολουθεί να υπάρχει σηµαντικός αριθµός παρατυπιών στο 95 % των περιπτώσεων που δεν έχει υποβληθεί σε έλεγχο. Εάν οι παρατυπίες που διαπιστώνονται κατά τους ελέγχους είναι συστηµατικές, το άρθρο 7 του κανονισµού επιβάλλει στα κράτη µέλη να διορθώνουν τις περιπτώσεις που δεν έχουν διαπιστωθεί µεµονωµένα µέσω των εν λόγω ελέγχων. Είναι ουσιώδες να αποφασίσει αµέσως η Επιτροπή πώς θα χρησιµοποιήσει τις δηλώσεις κλεισίµατος και να ενηµερώσει σχετικά τα κράτη µέλη, ιδίως όσον αφορά τις εντοπιζόµενες µη συστηµατικές παρατυπίες. εν είναι σαφές για το Συνέδριο σε ποια νοµική βάση θα µπορούσε να στηρίξει η Επιτροπή την εφαρµογή δηµοσιονοµικών διορθώσεων (ειδική έκθεση, σηµεία 81-84) Ο κανονισµός δεν καθορίζει µε λεπτοµέρειες τον τρόπο µε τον οποίο τα κράτη µέλη πρέπει να διενεργούν τους ελέγχους. Εντούτοις, το Συνέδριο φρονεί ότι πρέπει να εφαρµόζονται τα διεθνώς παραδεκτά ελεγκτικά πρότυπα. Αυτά ορίζουν, µεταξύ άλλων, ότι τα πρόσωπα που αναλαµβάνουν τους ελέγχους πρέπει να είναι ανεξάρτητα έναντι αυτών που υλοποιούν το σχέδιο. Ο έλεγχος του Συνεδρίου κατέδειξε ότι τα κράτη µέλη δεν τηρούν πάντοτε την εν λόγω αρχή (ειδική έκθεση, σηµεία και 61-62) Η ειδική έκθεση κατέληξε στο συµπέρασµα ότι εάν δεν ληφθούν αµέσως τα επιβαλλόµενα µέτρα για τη διασφάλιση της ορθής εφαρµογής του κανονισµού από τα κράτη µέλη, δεν θα υπάρχουν επαρκή και αξιόπιστα στοιχεία τα οποία να µπορούν να αποτελούν τη βάση για το κλείσιµο των διαφόρων µορφών παρέµβασης. Κατά συνέπεια, η ειδική έκθεση συνέστησε, αφενός, να προβεί η Επιτροπή σε λεπτοµερή εξέταση της εφαρµογής του κανονισµού εκ µέρους των κρατών µελών και να παράσχει πρόσθετη καθοδήγηση και, αφετέρου, να παράσχει επειγόντως και µε συστηµατικό τρόπο συµβουλές στα κράτη µέλη σχετικά µε την κατάλληλη µορφή των ελέγχων και των σχετικών εκθέσεων. Εφαρµογή των νέων διατάξεων ενόψει της περιόδου προγραµµατισµού Οι κανονισµοί των διαρθρωτικών ταµείων σχετικά µε την περίοδο , που εξέδωσε το Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 21 Ιουνίου 1999, χαρακτηρίζονται ιδίως από µεγαλύτερη αποκέντρωση, καθώς και από τη βούληση αυστηρότερης διαχείρισης του κοινοτικού προϋπολογισµού Η προετοιµασία των διαρθρωτικών παρεµβάσεων για τη νέα αυτή περίοδο διαιρείται σε δύο ξεχωριστές φάσεις: αφενός, το περιεχόµενο των ΚΠΣ, ΕΕΠ ή ΕΠ και των σχεδίων χρηµατοδότησής τους που πρέπει να εγκριθεί από την Επιτροπή, και αφετέρου, το συµπλήρωµα προγραµµατισµού, το οποίο αφορά ιδίως τη διαδικασία επιλογής των σχεδίων, και αποστέλλεται µεταγενέστερα στην Επιτροπή για πληροφόρηση. Έτσι, τα κράτη µέλη µπορούσαν να αναµένουν την είσπραξη καταβολής έναντι που να ανέρχεται στο 7 % ή σε τµήµα της συνολικής συµµετοχής των διαρθρωτικών ταµείων, σε διάστηµα πέντε µηνών έπειτα από τη διαβίβαση της πρότασής τους 172

17 για διαρθρωτικό πρόγραµµα στην Επιτροπή, σύµφωνα µε το άρθρο 28, παράγραφος 1 του κανονισµού των διαρθρωτικών ταµείων. Λόγω της καθυστερηµένης έγκρισης των προγραµµάτων, ελάχιστα κράτη µέλη µπόρεσαν να τύχουν της εν λόγω πληρωµής εντός των προβλεπόµενων προθεσµιών, έπειτα από τη διαβίβαση της πρώτης τους πρότασης (βλέπε σηµείο 3.17) Όσον αφορά τις κοινοτικές πληρωµές, ο κανόνας ν+2 που περιέχεται στο άρθρο 31, παράγραφος 2, δεύτερο εδάφιο, του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1260/99 του Συµβουλίου, της 21ης Ιουνίου 1999 ορίζει πιο συγκεκριµένα ότι το τµήµα µιας ανάληψης υποχρεώσεων το οποίο δεν έχει ρυθµιστεί µε καταβολή έναντι ή για το οποίο δεν έχει υποβληθεί στην Επιτροπή καµία παραδεκτή αίτηση πληρωµής έως η λήξη του δεύτερου έτους που έπεται του έτους της ανάληψης υποχρεώσεων αποδεσµεύεται αυτεπαγγέλτως από την Επιτροπή, και η συµµετοχή των ταµείων στην εν λόγω παρέµβαση µειώνεται κατά το ισόποσο Η εφαρµογή του εν λόγω κανόνα της αυτόµατης αποδέσµευσης δεν είναι σαφής όσον αφορά τη σύνδεσή της µε την ηµεροµηνία της ανάληψης υποχρεώσεων, ιδίως στις περιπτώσεις όπου απόφαση συµµετοχής των ταµείων µε την έννοια του άρθρου 28 του προαναφερθέντος κανονισµού λαµβάνεται στο τέλος ενός έτους, ενώ η σχετική ανάληψη υποχρεώσεων πραγµατοποιείται µόλις στις αρχές του επόµενου έτους. Η σύνδεση µε την ανάληψη υποχρεώσεων, όπως προβλέπεται από το άρθρο 31 του κανονισµού των διαρθρωτικών ταµείων, µπορεί να προκαλέσει άνιση µεταχείριση λόγω αλλαγής του οικονοµικού έτους που προκαλεί η Επιτροπή. Πράγµατι, τα προγράµµατα των οποίων η έγκριση και η δηµοσιονοµική ανάληψη της πρώτης δόσης πραγµατοποιούνται κατά τη διάρκεια του ίδιου οικονοµικού έτους αδικούνται σε σχέση µε αυτά για τα οποία η Επιτροπή προέβη στη δηµοσιονοµική ανάληψη υποχρεώσεων κατά το έτος που έπεται του έτους έγκρισης των εν λόγω προγραµµάτων (βλέπε σηµείο 3.18 και 3.28) Στο µέτρο όπου το γεγονός που προκαλεί την εφαρµογή του κανόνα ν+2 δεν γίνεται πάντα γνωστό στους ενδιαφερόµενους, θα έπρεπε, λόγω µέριµνας διοικητικής απλοποίησης και νοµικής ασφάλειας, να µεριµνήσει η Επιτροπή για την επίσηµη ενηµέρωση των κρατών µελών και λοιπών ενδιαφερόµενων µερών όσον αφορά την ηµεροµηνία της ανάληψης υποχρεώσεων που επιλέγει η Επιτροπή, καθώς και την ηµεροµηνία ελέγχου της αυτόµατης αποδέσµευσης που προκύπτει. ιαδικασίες κλεισίµατος των παρεµβάσεων Οι κανονισµοί των διαρθρωτικών ταµείων περιέχουν ελάχιστους ειδικούς κανόνες για το κλείσιµο των παρεµβάσεων. Η µόνη εφαρµοστέα διάταξη σχετικά στον κανονισµό συντονισµού καθορίζει σε έξι µήνες έπειτα από την υλική περάτωση της δράσης την προθεσµία υποβολής της αίτησης πληρωµής, συνοδευόµενη από τις εκθέσεις εκτέλεσης. Ο κανονισµός 2064/97 προσθέτει την υποχρέωση δήλωσης ισχύος για τις παρεµβάσεις της περιόδου , υποχρέωση η οποία δεν ισχύει για την περίοδο και από την οποία απαλλάσσονται de facto οι παρεµβάσεις του σχετικά µε το στόχο 2. Ο κανονισµός 1260/99 σχετικά µε την περίοδο προγραµµατισµού προβλέπει ότι η Επιτροπή θα αποδεσµεύσει το αργότερο στις 30 Σεπτεµβρίου 2001 τα ποσά που αντιστοιχούν στις παρεµβάσεις που αποφασίστηκαν πριν από το 1994 και για τα οποία δεν θα έχει υποβληθεί αίτηση οριστικής πληρωµής πριν από τις 31 Μαρτίου 2001, και θα αποδεσµεύσει το αργότερο στις 30 Σεπτεµβρίου 2003 τα ποσά της περιόδου για τα οποία δεν θα έχει υποβληθεί αίτηση οριστικής πληρωµής στις 31 Μαρτίου 2003, εκτός από τις πράξεις ή τα προγράµµατα που θα τελούν υπό αναστολή για δικαστικούς λόγους. 173