Κυριακή 23 Σεπτεμβρίου 2018

Transcript

1 Κυριακή 23 Σεπτεμβρίου 2018 ΚΥΡΙΑΚΗ Α ΛΟΥΚΑ, Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου, Ξανθίππης καί Πολυξένη ὁσ., Νικολάου Καρπενησιώτου Ἀπολυτίκιον Παναγίας Προυσιωτίσσης Ἦχος α Τῆς Ἑλλάδος ἁπάσης Σύ προΐστασαι πρόμαχος καί τερατουργός ἐξαισίων τῇ ἐκ Προύσσης εἰκόνι Σου, Πανάχραντε Παρθένε Μαριάμ καί γάρ φωτίζεις ἐν τάχει τούς τυφλούς δεινούς τε ἀπελαύνεις δαίμονας καί παραλύτους δέ συσφίγγεις, Ἀγαθή, κρημνῶν τε σῴζεις καί πάσης βλάβης τούς Σοί προσφεύγοντας. Δόξα τῷ Σῷ ἀσπόρῳ τοκετῷ, δόξα τῷ Σέ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διά Σοῦ τοιαῦτα θαύματα. ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΚΥΡΙΑΚΗ Α ΛΟΥΚΑ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ 1. Τελείωσε, ἀδελφοί χριστιανοί, ἡ περίοδος τῶν ἀναγνωσμάτων τίς Κυριακές ἀπό τό κατά Ματθαῖον ἅγιο Εὐαγγέλιο καί τώρα, ἀπό τήν σημερινή Κυριακή, θά διαβάζει ὁ ἱερεύς περικοπές ἀπό τό κατά Λουκᾶν ἅγιο Εὐαγγέλιο. Ἡ σημερινή Κυριακή λέγεται Α Κυριακή τοῦ Λουκᾶ. Τό Εὐαγγέλιο σήμερα μᾶς εἶπε γιά μία θαυμαστή ἁλιεία τοῦ Πέτρου, πού ἔγινε κατά τήν ἐντολή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καί αὐτή ἡ ἁλιεία μίλησε δυνατά στήν ψυχή τοῦ Πέτρου καί ἔγινε αἰτία καί ὁ Πέτρος καί τά παιδιά τοῦ Ζεβεδαίου, ὁ Ἰάκωβος καί ὁ Ἰωάννης, πού ἦσαν συνεταῖροι μέ τόν Πέτρο, νά τά ἐγκαταλείψουν ὅλα καί νά ἀκολουθήσουν τόν Χριστό ὡς μαθητές Του.

2 2. Θά παρακαλέσω, ἀδελφοί, νά ἀκούσετε μερικά διδάγματα, πού θά ἐπισημάνω ἀπό τήν σημερινή Εὐαγγελική περικοπή: Κατά πρῶτον ἡ περικοπή μᾶς λέγει γιά τά πλήθη τοῦ λαοῦ στήν λίμνη τῆς Γεννησαρέτ, ὅπου εἶχαν πάει κοντά στόν Χριστό καί τόν πίεζαν καί τόν ἐστρίμωχναν γιά νά ἀκούσουν τόν λόγο Του (5,1). Πολύ θαυμαστό τό φαινόμενο αὐτό, ἀγαπητοί μου. Θαυμάζουμε τόν πόθο τῶν ἁπλοϊκῶν αὐτῶν ἀνθρώπων νά ἀκούσουν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. Τό ἴδιο γινόταν καί μέ τούς χριστιανούς ὅταν κήρυτταν οἱ ἅγιοι Πατέρες, ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, γιά παράδειγμα. Σέ μᾶς τούς νέους ἱεροκήρυκες δέν συμβαίνει αὐτό, γιατί ἐμεῖς δέν ἔχουμε καθαρή καρδιά, γιατί δέν ἔχουμε ἱεροπρέπεια οὔτε λόγο θεολογικό. Βλέποντας, λοιπόν, ὁ Χριστός τόν πόθο τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν μπῆκε σέ ἕνα πλοῖο πού ἦταν τοῦ Σίμωνα, ὁ ὁποῖος ὀνομάστηκε ἀργότερα Πέτρος, καί ἄρχισε ἀπό ἐκεῖ νά διδάσκει τά πλήθη. Λέγει ὅμως ὁ Εὐαγγελιστής γιά τόν Χριστό «καθίσας», ὅτι, δηλαδή κάθισε γιά νά κάνει τό κήρυγμα (στίχ. 5), ἐνῶ πρῶτα εἶπε γιά τόν Χριστό «ἑστώς», ὅτι, δηλαδή στεκόταν (στίχ. 1). Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ Χριστός, ὡς ἄνθρωπος πού ἦταν καί ὄχι μόνον Θεός, ἦταν πολύ κουρασμένος. Καί ὅμως, ἄν καί κατάκοπος ὁ Ἰησοῦς, πρόσθεσε καί νέο κόπο στόν Ἑαυτό Του μέ τό κήρυγμα καί τήν θαυματουργία, πού ἔκανε στήν συνέχεια. 3. Κήρυξε ὁ Χριστός στά πλήθη τοῦ λαοῦ, ἀλλά, ὅπως λέγει ὁ Θεοφύλακτος Βουλγαρίας, ἔπρεπε τώρα νά ἀμείψει (!) καί τόν Πέτρο, γιατί τοῦ παραχώρησε τό πλοῖο γιά τό κήρυγμα τόση ὥρα! Καί τόν ἄμειψε, χριστιανοί μου, διπλᾶ ὁ Χριστός τόν Πέτρο. Πρῶτον, μέ τό ὅτι θαυματούργησε καί ἔπιασε πάρα πολύ μεγάλο πλῆθος ἰχθύων καί δεύτερον, μέ τό ἀνώτερο καί σπουδαιότερο ἀκόμη, μέ τό ὅτι, δηλαδή, ἔκανε τόν Πέτρο μαθητή Του. Ἄς δοῦμε σύντομα καί τό ἕνα καί τό ἄλλο δῶρο τοῦ Χριστοῦ στόν Πέτρο. Μετά τό κήρυγμά Του, ὁ Χριστός, γνωρίζοντας ὡς Θεός παντογνώστης ὅτι ὁ Πέτρος δέν εἶχε καλή ἁλιεία, τοῦ εἶπε νά φέρει πάλι τό πλοῖο στά βαθειά νερά τῆς λίμνης καί νά ρίξει μέ τούς συντρόφους του τά δίχτυα τους, γιά νά πιάσουν ψάρια. Καί ὁ Πέτρος εἶπε στόν Χριστό τήν ἀποτυχία πού εἶχαν τήν προηγούμενη νύχτα. Ὅλη τήν νύχτα κοπιάσαμε Τοῦ εἶπε καί δέν πιάσαμε τίποτε. Ἀλλά, ἐπειδή τό λές Ἐσύ, Κύριε, θά ρίξω τό δίκτυο (στίχ. 5). 4. Ἄς σταθοῦμε λίγο ἐδῶ, χριστιανοί μου, γιά νά ποῦμε ἕνα-δυό ὠφέλιμα διδάγματα: (α) Ὁ Πέτρος ὅλη τήν περασμένη νύχτα ἔριχνε μέ τούς συντρόφους του τά δίχτυα. Ψάρευε τήν νύχτα, γιατί τήν νύχτα εἶναι ὁ πιό κατάλληλος χρόνος γιά ἁλιεία. Ἀλλά, παρά τήν ὁλονύκτια ἀγρυπνία του ὁ Πέτρος, πράγμα πού μποροῦσε νά τόν δικαιολογήσει νά πάει νά ξεκουραστεῖ, αὐτός καί τήν ἄλλη μέρα παρέμεινε ἄγρυπνος κοντά στόν Χριστό. Τοῦ παρεχώρησε τό πλοῖο του γιά νά κηρύξει καί μάλιστα κάθισε καί ὁ ἴδιος γιά νά ἀκούσει τό κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ (στίχ. 4). Εἶχε τόσο πόθο νά ἀκούσει τόν λόγο τοῦ Κυρίου, ὥστε ὁ πόθος αὐτός τοῦ ἀποτίναξε κάθε νυσταγμό ἀπό τά μάτια του καί τόν ἀνανέωσε. Εἶναι πολύ εὐχάριστο καί συγκινητικό αὐτό πού συμβαίνει σέ πολλούς χριστιανούς νά ἐργάζονται συνεχῶς στίς ἐργασίες τους, χωρίς μάλιστα ἐπιτυχία, σάν τόν Πέτρο μέ τήν ἁλιεία, πού ἀκούσαμε σήμερα, καί ὅμως νά μήν γογγύζουν, ἀλλά νά εἶναι πρόθυμοι καί ζηλωτές στήν ἀγάπη τους πρός τόν Θεό καί τήν ἁγία Του Ἐκκλησία καί νά προσφέρονται μέ περισσότερη ἐργασία, γιά νά δοξασθεῖ τό ἅγιο Ὄνομα τοῦ Θεοῦ. Σάν τόν Πέτρο, ξαναλέγω, πού ἀκούσαμε σήμερα στό Εὐαγγέλιο, τήν Α Κυριακή τοῦ Λουκᾶ. (β) Τό δεύτερο δίδαγμα πού ἤθελα νά πῶ εἶναι ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ πού εἶπε στόν ἀπογοητευμένο γιά τήν ἐργασία του Πέτρο. Τοῦ εἶπε νά μήν ἀπογοητεύεται γιά τήν νυκτερινή ἀποτυχία τῆς ἁλιείας του, ἀλλά νά ἐπαναλάβει τήν προσπάθειά του σέ ἄλλο τόπο. Ναί! Οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ δέν πρέπει νά ἀπογοητεύονται ἀπό τήν πρώτη καί δεύτερη ἤ καί τήν πολλαπλῆ προσπάθεια στό ἔργο τους, ἀλλά νά προσπαθοῦν συνεχῶς ἐργαζόμενοι στό τίμιο καθῆκον τους καί θά ἔχουν τήν χαρά μιᾶς καλῆς καί μεγάλης ἐπιτυχίας. Καί στήν Παλαιά Διαθήκη διαβάζουμε γιά τόν προφήτη Ἰερεμία ὅτι ἦταν ἀπογοητευμένος ἀπό τόν Ἰουδαϊκό λαό, στόν ὁποῖο ἐργαζόταν ὡς προφήτης, καί πῆρε τήν ἀπόφαση νά σταματήσει νά ἐργάζεται ὡς προφήτης στόν ἀμπελώνα αὐτόν. Ἀλλά ὁ Θεός τοῦ εἶπε: «Ξανατρύγησε, ξανατρύγησε ὅπως κάνουν στό ἀμπέλι. Ἄλλη μιά φορά βάλε τό χέρι σου, ὅπως ὁ τρυγητής εἰς τά κλήματα κάνει» (Ἰερ. 6,9)! Πραγματικά, ὁ πνευματικός ἐργάτης δέν πρέπει ποτέ νά σταματᾶ τό ἔργο του στόν 2

3 ἀμπελώνα τοῦ Θεοῦ, ἐπειδή αὐτός δέν τοῦ δίνει καρπούς, ἀλλά νά προσεύχεται, νά ζητᾶ τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ καί νά ἐπαναλαμβάνει τήν διακονία του στόν θεῖο ἀμπελώνα. (γ) Πρέπει ἀκόμη νά μᾶς κάνει ἐντύπωση, ἀδελφοί χριστιανοί, ὁ λόγος τοῦ Πέτρου στόν Χριστό, ὅταν τοῦ εἶπε νά ρίξει τά δίχτυα του στά βαθειά νερά τῆς λίμνης καί θά πιάσουν ψάρια (στίχ. 4). Ὁ Πέτρος γνώριζε καλά τά νερά σέ κάθε γωνιά τῆς λίμνης, ἄν ἔχουν ψάρια, καί ὅμως δέν πρόβαλε ἀντίρρηση στόν Χριστό, δέν φάνηκε ἀπρόθυμος στόν λόγο Του, ἀλλά τοῦ εἶπε: «Ἐπειδή τό λές Ἐσύ, Κύριε, θά κάνω αὐτό πού μοῦ λές θά ρίξω τά δίχτυα στά βαθειά νερά τῆς λίμνης». «Ἐπί δέ τό ρήματί Σου χαλάσω τό δίκτυον» (στίχ. 5)! Καί ἔκανε πρόθυμη ὑπακοή στόν λόγο τοῦ Κυρίου. Καί ἔριξε μέ τούς συνεργούς του τά δίχτυα στά βαθειά νερά καί ἔπιασαν πάρα πολλά ψάρια. Τόσο πολλά, ὥστε ἄρχισε νά σπάζει τό δίχτυ τους, ἐπειδή δέν ἄντεχε στό βάρος τόσο πολλῶν ψαριῶν. Ἀναγκάστηκαν μάλιστα γι αὐτό νά καλέσουν συν εταίρους καί ἀπό ἄλλο πλοῖο, γιά νά ἔλθουν νά τούς βοηθήσουν. Ἦλθαν καί αὐτοί καί γέμισαν καί τό δικό τους πλοῖο μέ ψάρια, ἀλλά αὐτά ἦταν τόσο πολλά, ὥστε ἀπό τό βάρος τους κινδύνευε νά βυθιστοῦν καί τά δύο πλοῖα (στίχ. 7)! 5. Ὁ Πέτρος, χριστιανοί μου, τώρα, πού γνώριζε καλά τήν λίμνη Γεννησαρέτ, σάν ψαράς σ αὐτήν, καί δέν ἐνθυμεῖτο ποτέ τέτοια θαυμαστή ἁλιεία σ αὐτήν, μετά μάλιστα καί ἀπό τήν ὁμιλία τοῦ Χριστοῦ πού ἀκροάστηκε, ἐννόησε καλά ὅτι τό συμβάν ἦταν θεῖο σημεῖο. Καί ἦλθε, λοιπόν, στόν Χριστό, γονάτισε μπροστά Του, ὅπως ἀκούσαμε στό Εὐαγγέλιο καί Τοῦ εἶπε τά ἑξῆς: «Ἔβγα ἀπό τό πλοῖο, Κύριε, φύγε ἀπό μένα, γιατί εἶμαι ἁμαρτωλός ἄνθρωπος» (στίχ. 8). Καί εἶπε, χριστιανοί μου, ὁ Πέτρος αὐτά τά θαυμαστά λόγια, γιατί, ὅπως ἀκούσαμε πάλι στό Εὐαγγέλιο, τόν κατέλαβε μεγάλη ἔκπληξη καί αὐτόν καί ὅλους τούς συνεταίρους του γιά τό θαυμαστό καί πρωτοφανές αὐτό θαῦμα στήν λίμνη, πού ἐξηγεῖται μόνο ἀπό τό ὅτι ἔγινε ἀπό τόν Θεό. Αὐτή ἡ στάση τοῦ Πέτρου, ἀδελφοί χριστιανοί, διδάσκει ἕνα μεγάλο δίδαγμα γιά ὅλους τούς χριστιανούς, ἀλλά ἰδιαίτερα γιά μᾶς τούς ἱερεῖς. Τό θαῦμα, πού ἔκανε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μέ τήν θαυμαστή ἁλιεία, ὅπως ἀκούσαμε στό Εὐαγγέλιο, ἦταν γιά νά τόν καλέσει ὡς μαθητή Του καί ἀπόστολό Του. Ἔτσι συνέβαινε καί στήν Παλαιά Διαθήκη, ὅταν ὁ Θεός καλοῦσε κάποιον γιά προφήτη Του. Τόν καλοῦσε μέ κάποιο θαυμαστό σημεῖο. Ὁ Χριστός, λοιπόν, καλεῖ τόν Πέτρο γιά ἀπόστολό Του. Ἀλλά ἐκεῖνοι πού τούς καλεῖ ὁ Χριστός, γιά νά ἀναλάβουν τό μεγάλο ἔργο τοῦ ἱερέα καί τοῦ ἀρχιερέα, πρέπει νά λέγουν καί νά πιστεύουν βέβαια ὅτι δέν εἶναι ἄξιοι γι αὐτήν τήν τιμή, γιατί «ἀνήρ ἁμαρτωλός εἰμι, Κύριε», εἶπε ὁ Πέτρος. Καί ὅταν τό σκεπτόμαστε καί τό νοιώθουμε ἔτσι, τότε ὁ Χριστός ἔρχεται πιό κοντά μας καί μᾶς παραχωρεῖ τήν χάρη Του καί τήν τιμή τῆς Ἱερωσύνης («χειροτονία» λέγεται αὐτό) λέγοντάς μας, «ἀπό τοῦ νῦν ἀνθρώπους ἔσῃ ζωγρῶν» (στίχ. 10). Χριστιανοί μου! Ἄς μήν ξεχνᾶμε τά διδάγματα, πού ἀκούσαμε ἀπό τό σημερινό ἅγιο Εὐαγγέλιο. Ἰδιαίτερα ἄς λέγουμε καί μεῖς μέ πίστη τόν λόγο τοῦ Πέτρου, «θά τό κάνω, Κύριε, ἐπειδή τό λές Ἐσύ»! Καί τόν ἄλλο, τόν ταπεινό λόγο τοῦ Πέτρου στόν Χριστό: «Ἔξελθε ἀπ ἐμοῦ, ὅτι ἀνήρ ἁμαρτωλός εἰμι, Κύριε». Ἐκεῖνοι, πού ὁ Χριστός τούς καλεῖ σέ ἄμεση καί στενή σχέση μαζί Του, αὐτοί πρέπει νά τηροῦν, ὅσο τό δυνατόν, μεγαλύτερη ἀπόσταση ἀπό τό ἀξίωμα πού θέλει νά τούς δώσει ὁ Χριστός, λέγοντας «ἀνήρ ἁμαρτωλός εἰμι, Κύριε»! Καί τότε, γιά τήν ταπείνωσή τους αὐτή, θά τιμηθοῦν καί θά εὐλογηθοῦν περισσότερο ἀπό τόν Χριστό καί θά τοῦ φέρνουν χιλιάδες ἀνθρώπους κοντά Του, κατά τόν λόγο Του, «ἀπό τοῦ νῦν ἀνθρώπους ἔσῃ ζωγρῶν»! Μέ πολλές εὐχές, Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας 3

4 xyyz ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΨΑΛΤΗΡΙΟΥ ΨΑΛΜΟΣ ME 45 Εἰς τὸ τέλος ὑπὲρ τῶν υἱῶν Κορέ, ὑπὲρ τῶν κρυφίων ψαλμός. Ο ΠΑΝΤΟΔΥΝΑΜΟΣ ΘΕΟΣ 2 Ὁ Θεὸς ἡμῶν καταφυγὴ καὶ δύναμις, βοηθὸς ἐν θλίψεσι ταῖς εὑρούσαις ἡμᾶς σφόδρα. 3 Διὰ τοῦτο οὐ φοβηθησόμεθα ἐν τῷ ταράσσεσθαι τὴν γῆν καὶ μετατίθεσθαι ὄρη ἐν καρδίαις θαλασσῶν. 4 Ἤχησαν καὶ ἐταράχθησαν τὰ ὕδατα αὐτῶν, ἐταράχθησαν τὰ ὄρη ἐν τῇ κραταιότητι αὐτοῦ. (διάψαλμα). 5 Τοῦ ποταμοῦ τὰ ὁρμήματα εὐφραίνουσι τὴν πόλιν τοῦ Θεοῦ ἡγίασε τὸ σκήνωμα αὐτοῦ ὁ Υψιστος. 6 Ὁ Θεὸς ἐν μέσῳ αὐτῆς καὶ οὐ σαλευθήσεται βοηθήσει αὐτῇ ὁ Θεὸς τὸ πρὸς πρωΐ πρωΐ. 7 Ἐταράχθησαν ἔθνη, ἔκλιναν βασιλεῖαι ἔδωκε φωνὴν αὐτοῦ, ἐσαλεύθη ἡ γῆ. 8 Κύριος τῶν δυνάμεων μεθ ἡμῶν, ἀντιλήπτωρ ἡμῶν ὁ Θεὸς Ιακώβ. (διάψαλμα). 9 Δεῦτε καὶ ἴδετε τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ, ἃ ἔθετο τέρατα ἐπὶ τῆς γῆς. 10 Ἀνταναιρῶν πολέμους μέχρι τῶν περάτων τῆς γῆς τόξον συντρίψει καὶ συνθλάσει ὅπλον καὶ θυρεοὺς κατακαύσει ἐν πυρί. 11 Σχολάσατε καὶ γνῶτε ὅτι ἐγώ εἰμι ὁ Θεός ὑψωθήσομαι ἐν τοῖς ἔθνεσιν, ὑψωθήσομαι ἐν τῇ γῇ. 12 Κύριος τῶν δυνάμεων μεθ ἡμῶν, ἀντιλήπτωρ ἡμῶν ὁ Θεὸς Ιακώβ. 1. Στόν ψαλμό αὐτό ὁ ποιητής του διατυπώνει μέ δυνατές ἐκφράσεις τήν δυνατή του πίστη στόν Θεό, τόν Ὁποῖο ὑμνεῖ ὡς «Κύριο τῶν δυνάμεων» καί «ἀντιλήπτορα» τοῦ ἔθνους του. Ὁ ψαλμός αὐτός ὁμιλεῖ γιά «θλίψεις» (στίχ. 2), ἀλλά δέν φαίνεται οἱ θλίψεις αὐτές νά εἶναι προσωπικές τοῦ ποιητοῦ μας, ἀλλά ἀφοροῦν τό ἔθνος καί εἰδικότερα τήν πρωτεύουσα τοῦ ἔθνους, τήν Ἰερουσαλήμ. Θέλοντας νά μιλήσει γιά τήν παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ ὁ ποιητής μας παρουσιάζει ἀπό τήν ἀρχή τοῦ ψαλμοῦ του τήν ἐσχατολογική περίοδο, κατά τήν ὁποία, ὅπως λέγουν καί ἄλλα κείμενα τῆς Π.Δ., θά συμβαίνουν ἰσχυροί σεισμοί καί θά ταράσσεται ἡ γῆ. Ὁ ποιητής μας παρουσιάζει τά βουνά νά ξεριζώνονται ἀπό τόν σεισμό καί νά μετατίθενται στά βάθη τῶν θαλασσῶν (στίχ. 3). Καί ἐπειδή τώρα ἀναφέρθηκε ὁ ποιητής μας στίς θάλασσες, παρουσιάζει καί αὐτές κατά τήν ἐσχατολογική περίοδο νά ταράσσονται καί νά θέλουν τά νερά τους νά ἐπανέλθουν στήν πρώτη θέση τους, σ αὐτήν πού εἶχαν πρίν ἀπό τήν δημιουργία τοῦ κόσμου. Τότε τά νερά σκέπαζαν ὅλη τήν γῆ καί ἦταν ἕνα μεγάλο χάος τῆς ἀβύσσου (Γεν. κ. 1). Σ αὐτήν τήν κατάσταση θέλουν κατά τήν ἐσχατολογική περίοδο νά ἐπανέλθουν τά νερά, ἀλλά ὁ ποιητής μας πιστεύει στόν παντοδύναμο Θεό του, στόν «Κύριο τῶν δυνάμεων», ὅπως τό λέγει στήν ἐπωδό του, ὁ Ὁποῖος καί θά ἐπιφέρει τήν τάξη (στίχ. 4). 2. Στήν συνέχεια ὁ ποιητής τοῦ ψαλμοῦ μας ἔρχεται πιό συγκεκριμένα στό θέμα του καί ὁμιλεῖ γιά ἐπιθέσεις ἐχθροῦ ἤ ἐχθρῶν ἐναντίον τῆς Ἰερουσαλήμ, «τῆς πόλεως τοῦ Θεοῦ». Ὁ ποιητής μας βέβαια πιστεύει τήν Ἰερουσαλήμ ὡς ἱεράν πόλιν καί τήν παρουσιάζει νά διαποτίζεται ἀπό παραποτάμους («τοῦ ποταμοῦ τά ὁρμήματα»), ὅπως ἡ Γένεση παρουσιάζει τόν Παράδεισο νά διαποτίζεται ἀπό ἕνα μεγάλο ποταμό, ὁ ὁποῖος διαχωριζόταν σέ τέσσερις παραποτάμους (Γεν. 2,8-14). «Τά ὁρμήματα τοῦ πο- 4

5 ταμοῦ» ἴσως, κατά τήν ἑρμηνεία τοῦ διδασκάλου Βέλλα, νά λέγονται ἐδῶ διότι αὐτά θά ἀποτελέσουν ὑδάτινον τεῖχος κατά τῶν ἐχθρῶν πού εἰσέβαλαν στήν Ἰερουσαλήμ. Ὁ ψαλμωδός μας θέλει νά ἐνισχύσει τούς πατριῶτες του ὅτι δέν πρόκειται νά πάθουν τίποτε ἀπό τήν εἰσβολή τοῦ ἐχθροῦ, γιατί, «ὁ Θεός ἐν μέσῳ αὐτῆς», τῆς Ἰερουσαλήμ, καί θά τήν προστατεύσει. Θά τήν ἀπαλλάξει σύντομα ἀπό τήν ἐπίθεση τοῦ ἐχθροῦ, θά τήν ἀπαλλάξει «τό πρός πρωΐ» (στίχ. 6). Ἡ ἔκφραση αὐτή προέρχεται ἀπό τήν ἰουδαϊκή ἀντίληψη ὅτι τό σκοτάδι εἶναι ὁ χρόνος πού ἔρχονται διάφορες συμφορές, ἀλλά ἡ ἡμέρα, τό φῶς εἶναι εἰκόνα τῆς διαλύσεως τῶν συμφορῶν αὐτῶν. Στήν συνέχεια ὁ ποιητής μας σέ ἕνα μόνο στίχο εἰκονίζει τήν ἔφοδο τῶν ἐθνῶν καί τῶν βασιλείων ἐναντίον τῆς Ἰερουσαλήμ κατά τήν ἐσχατολογική περίοδο, ἀλλά ἡ κίνηση αὐτή τῶν ἐθνῶν στρέφεται ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, τοῦ παντοδυνάμου Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος ὅπως λέγει ἄλλος ψαλμός (68,34 βλ. καί Ἰερ. 12,8) βροντᾶ ἀπό τόν οὐρανό καί σείεται ὁλόκληρη ἡ γῆ (στίχ. 7). Καί πάλιν ὁ ποιητής μας ἐδῶ αἰσθάνεται τήν ἀνάγκη νά ἀπαγγείλει τόν θριαμβευτικό του παιάνα γιά τόν παντοδύναμο Θεό του λέγοντας «Κύριος τῶν δυνάμεων μεθ ἡμῶν, ἀντιλήπτωρ ἡμῶν ὁ Θεός Ἰακώβ» (στίχ. 8). 3. Θά περιμένουμε στήν συνέχεια ὁ ποιητής νά παρουσιάσει τίς φάσεις τῆς μάχης τῶν ἐχθρῶν κατά τῆς Ἰερουσαλήμ. Τά παραλείπει ὅμως αὐτά καί ἔρχεται γοργά νά δώσει μόνο τήν εἰκόνα τοῦ πολεμικοῦ πεδίου μετά τήν μάχη. Ὅλες ὅμως οἱ φάσεις τῆς μάχης ἦταν φοβερές καί τρομερές, γι αὐτό καί ὁ ποιητής τίς λέγει «τέρατα ἐπί τῆς γῆς», θαυμαστά δηλαδή κατορθώματα τοῦ Γιαχβέ Θεοῦ. «Ἔργα Κυρίου», ὅπως τά εἶπε λίγο προηγουμένως ὁ ποιητής μας (στίχ. 9). Τό πεδίον τῆς μάχης παρουσιάζει τόξα σπασμένα, λόγχες σπασμένες καί αὐτές, καί ἀσπίδες, οἱ ὁποῖες συγκεντρώνονται γιά νά καοῦν ἀπό τόν Ἴδιο τόν Θεό (στίχ. 10). Δέν χρειάζονται πιά γιατί ὁ ποιητής μας φαίνεται ὡς πολύ καλός μαθητής τῶν προφητικῶν κειμένων καί παρουσιάζει τόν Θεό νά καταργεῖ τούς πολέμους σέ ὅλη τήν γῆ. Λέγει: «Ἀνταναιρῶν (ὁ Θεός) πολέμους μέχρι τῶν περάτων τῆς γῆς». Εἶναι τό ἰδανικόν μιᾶς παγκοσμίας εἰρήνης, πού εἶναι ἕνα γνήσιο στοιχεῖο τῆς ἐσχατολογικῆς περίοδου. Ὁ ποιητής μας στό πεδίο τῆς μάχης δέν παρουσιάζει νεκρούς καί τραυματίες, γιατί αὐτό δέν θά ἦταν καί πολύ ἁρμόζον γιά τόν Θεό Γιαχβέ, τόν Ὁποῖο ὑμνεῖ ὁ ὅλος ψαλμός του. Τέλος, ὁ ποιητής μας γεμάτος χαρά αὐτός στρέφεται σέ ὅλους τούς ὀλιγοπίστους καί ἀπίστους, οἱ ὁποῖοι δέν πιστεύουν στήν δύναμη τοῦ Θεοῦ καί βάζει τόν Θεό νά τούς πεῖ αὐτό πού ἤθελε αὐτός νά πεῖ. Λέγει λοιπόν ὁ Θεός στό τέλος τοῦ ψαλμοῦ: «Σχολάσατε καί γνῶτε ὅτι Ἐγώ εἰμι ὁ Θεός, ὑψωθήσομαι ἐν τοῖς ἔθνεσιν, ὑψωθήσομαι ἐν τῇ γῇ» (στίχ. 11). «Σχολάσατε», δηλαδή «κλεῖστε τό στόμα σας» καί πάψτε νά μήν ἀναγνωρίζετε τόν Θεό ὡς παντοδύναμο καί ἰσχυρό καί ἀναγνωρίστε ὅτι Αὐτός εἶναι ὁ ἰσχυρότερος ὅλων τῶν ἐθνῶν καί ὅλης τῆς γῆς. Καί κλείνει τό ὡραῖο του ποίημα ὁ ψαλμωδός μας πάλι μέ τήν ἐπωδό του μέ πλέον ζωηρό τόνο αὐτήν τήν φορά: «Κύριος τῶν δυνάμεων μεθ ἡμῶν, ἀντιλήπτωρ ἡμῶν ὁ Θεός Ἰακώβ». Ὁ Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας 5