ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

Transcript

1 .1 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ Διαφήµιση ΚΕΙΜΕΝΟ Υπάρχει µια ιδιαίτερη κατηγορία διαφήµισης που απευθύνεται στα παιδιά, ιδίως τα µικρής ηλικίας, τα οποία µε δυσκολία µπορούν να ξεχωρίσουν τη διαφήµιση από το πρόγραµµα. Ο Αµερικανός ερευνητής Χολ Χιµελστάιν επισηµαίνει ότι τα ευρήµατα της έρευνας αναφορικά µε τη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών και τη διαφήµιση δείχνουν ότι στην ηλικία των πέντε ή έξι ετών εµφανίζουν δυσκολίες στο να διακρίνουν το φανταστικό από το πραγµατικό και τείνουν να πιστεύουν τα ψεύδη. Τα παιδιά δε διακρίνουν τα προγράµµατα από τις διαφηµίσεις και προτιµούν τις διαφηµίσεις από τα προγράµµατα. Ανάµεσα στην ηλικία των επτά µε δέκα ετών, τα παιδιά είναι περισσότερο επιρρεπή στην «τηλεοπτική χειραγώγηση». Στην ηλικία των επτά ετών, το παιδί συνήθως µπορεί να διακρίνει την πραγµατικότητα από τη φαντασία, και στα εννέα µπορεί να υποπτευθεί την παραπλάνηση των διαφηµιστικών µηνυµάτων. Στην ηλικία των δέκα, το παιδί αρχίζει να αποκτά µια πιο κυνική θέση, ότι οι «διαφηµίσεις λένε πάντα ψέµατα». Στην ηλικία των έντεκα µε δώδεκα ετών, το παιδί αρχίζει να αποδέχεται και να υποµένει τα ψεύδη των ενηλίκων στις διαφηµίσεις. Ένας άλλος ερευνητής, ο Μπράιαν Γιανγκ, επισηµαίνει ότι λόγω της έλλειψης εµπειρίας τα παιδιά έχουν λιγότερη αντίσταση στις διαφηµίσεις και µπορεί αυτές να είναι επιζήµιες στην ικανότητά τους να διακρίνουν τη διαφήµιση από τα άλλα τηλεοπτικά προγράµµατα. Μια άλλη προβληµατική περιοχή είναι η τάση της διαφήµισης να βλέπει µόνο τις θετικές πλευρές, να αγνοεί την ασχήµια, τον πόνο και άλλες αρνητικές διαστάσεις της ζωής. Στο σηµείο αυτό διαφέρει από τα άλλα µηνύµατα των Μ.Μ.Ε. Το περιεχόµενο της διαφήµισης έχει υποστεί έντονη κριτική, καθώς δηµιουργεί στερεότυπα και ανεβάζει τις προσδοκίες των παιδιών. Παράλληλα, η διαφήµιση θεωρείται υπεύθυνη για τη µεταβολή της εικόνας του παιδιού τόσο στην κοινωνία, όσο και στη διαφήµιση. Στα παλαιότερα χρόνια, τα παιδιά θεωρούνταν «γλυκά» και «διαφορετικά», µη ικανά να δίνουν ενήλικες απαντήσεις. Στις µέρες µας υπάρχει µια τάση να απεικονίζονται ως έξυπνα,

2 .2 δραστήρια και επιδέξια, µε αποτέλεσµα να αυξάνονται κατακόρυφα οι απαιτήσεις της κοινωνίας από τους νέους συνολικά. Η σύγχρονη διαφήµιση απευθύνεται στα παιδιά και για άλλους λόγους, καθώς µέσω αυτών οι διαφηµίσεις αποσκοπούν να καθιερώσουν καταναλωτικές τάσεις για όλη την οικογένεια. Αυτό φαίνεται και από το απλό γεγονός ότι προϊόντα που λογικά απευθύνονται στους ενήλικες (αυτοκίνητα, υπολογιστές, έπιπλα κτλ.) εµφανίζονται σε ώρες που κατά το πλείστον τα προγράµµατα παρακολουθούνται από τα παιδιά. Για παράδειγµα, σε µια έρευνα που πραγµατοποιήθηκε είδαµε ότι στα πρωινά των Σαββατοκύριακων του Φεβρουαρίου του 1996, ανάµεσα στις διαφηµίσεις για ζαχαρωτά, σοκολάτες, δηµητριακά και γαριδάκια, παρεµβάλλονται διαφηµίσεις για έπιπλα, πλυντήρια, δίσκους, εφηµερίδες και περιοδικά, ουίσκι, σαµπουάν, ζωοτροφές, βαφές µαλλιών, τηλεφωνικές υπηρεσίες και παυσίπονα. Είναι, επίσης, γεγονός ότι, αν και διεθνώς επιβάλλονται περιορισµοί, αυτοί σπανίως στην πράξη τηρούνται, αφού τα παιδιά αντιπροσωπεύουν µια ιδιαίτερα προσοδοφόρα αγορά για προϊόντα και υπηρεσίες, ενώ την ίδια στιγµή αντιπροσωπεύουν τους µελλοντικούς ενήλικες καταναλωτές, µε αποτέλεσµα οι διαφηµιστές να επιχειρούν να τα εξοικειώσουν µε τα προϊόντα τους. Δεν είναι λοιπόν παράδοξο ότι διεθνώς η διαφηµιστική έρευνα αντιµετωπίζει τα παιδιά, όπως εύστοχα έχει διατυπώσει ο Αµερικανός ερευνητής Τζέιµς Μακνίλ, ως «εκπαιδευόµενους καταναλωτές». Παπαθανασόπουλος, Σ. (2001, 6 Μαΐου). Χειραγωγηµένοι καταναλωτές από κούνια. Η Καθηµερινή. (διασκευή)

3 .3 ΘΕΜΑΤΑ (για δίωρη εξέταση στο πρότυπο των Προαγωγικών Εξετάσεων της Β Λυκείου) Α. Να γράψετε την περίληψη του κειµένου σε 100 έως 120 λέξεις. Μονάδες 20 Β1. Για ποιους λόγους, σύµφωνα µε το κείµενο, η διαφήµιση απευθύνεται στα παιδιά; (παράγραφος 50 έως 60 λέξεων) Β2. Για καθεµία από τις παραγράφους του κειµένου να γράψεις έναν πλαγιότιτλο ενδεικτικό του περιεχοµένου της. Γ1. «γνωστική ανάπτυξη», «παραπλάνηση», «στερεότυπα», «καταναλωτικές τάσεις», «προσοδοφόρα»: Για καθεµία από τις λέξεις / φράσεις αυτές του κειµένου να γράψετε µία πρόταση που να αναδεικνύει τη σηµασία της. Οι λέξεις / φράσεις µπορούν να χρησιµοποιηθούν σε οποιονδήποτε τύπο τους. Γ2. Να ερµηνεύσετε τη χρήση της παρένθεσης και των εισαγωγικών στην τελευταία παράγραφο του κειµένου. Δ. Στο κείµενο που διαβάσατε παρουσιάζονται µερικές από τις αρνητικές επιδράσεις της διαφήµισης. Αποφασίζετε λοιπόν να συντάξετε και να αποστείλετε ένα απαντητικό κείµενο (300 έως 400 λέξεις) στην εφηµερίδα «Η Καθηµερινή», στο οποίο υπερασπίζεστε τη θέση της διαφήµισης στην οικονοµική και κοινωνική ζωή του τόπου. Μονάδες 50

4 .4 ΘΕΜΑΤΑ (για τρίωρη εξέταση στο πρότυπο των Πανελληνίων Εξετάσεων) Α. Να γράψετε την περίληψη του κειµένου σε 100 έως 120 λέξεις. Μονάδες 25 Β1. «Μια άλλη προβληµατική περιοχή είναι η τάση της διαφήµισης να βλέπει µόνο τις θετικές πλευρές, να αγνοεί την ασχήµια, τον πόνο και άλλες αρνητικές διαστάσεις της ζωής»: Σε µία παράγραφο 80 έως 100 λέξεων να αναλύσετε την άποψη αυτή. Β2. Σε πολλά σηµεία του κειµένου του ο αρθρογράφος επικαλείται την αυθεντική µαρτυρία κάποιων ερευνητών. Για ποιο λόγο, κατά τη γνώµη σας, έκανε αυτή την επιλογή και ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν στην τόσο συχνή χρήση της; Β3. [α] «επιρρεπή», «επιζήµιες», «επιδέξια», «αποσκοπούν», «τηρούνται»: Για καθεµία από τις λέξεις αυτές του κειµένου να γράψετε από µία συνώνυµη λέξη. Μονάδες 5 [β] «χειραγώγηση», «τηλεοπτικά»: Με καθένα από τα συνθετικά των λέξεων αυτών του κειµένου να γράψετε µία νέα σύνθετη λέξη. Β4. [α] Να καταγράψετε τις διαρθρωτικές λέξεις / φράσεις µε τις οποίες επιτυγχάνεται η συνοχή των παραγράφων του κειµένου. [β] «Τα παιδιά δε διακρίνουν τα προγράµµατα από τις διαφηµίσεις και προτιµούν τις διαφηµίσεις από τα προγράµµατα», «αν και διεθνώς επιβάλλονται περιορισµοί, αυτοί σπανίως στην πράξη τηρούνται»: Στις προτάσεις αυτές να µετατρέψεις την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και το αντίστροφο και στη συνέχεια να ερµηνεύσεις την επιλογή τη αυθεντικής σύνταξης από τον αρθρογράφο.

5 .5 Γ. Η Ένωση Διαφηµιστικών Εταιρειών Ελλάδας σε προσκαλεί ως εκπρόσωπο της µαθητικής κοινότητας του σχολείου σου σε ηµερίδα µε θέµα: «οι επιδράσεις της διαφήµισης και ο συνειδητός καταναλωτής». Η παρέµβασή σου να κυµαίνεται σε γραπτό λόγο από 500 έως 600 λέξεις. 0