ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ. στην Έκφραση-Έκθεση Β Λυκείου Δεκέμβριος 2013

Transcript

1 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ στην Έκφραση-Έκθεση Β Λυκείου Δεκέμβριος 2013 Κείμενο Τηλεόραση και νέοι Η τηλεόραση επηρεάζει τις πεποιθήσεις, τις αξίες και τις συμπεριφορές των τηλεθεατών, δεν τους επηρεάζει όλους, όμως, με τον ίδιο τρόπο. Η επιρροή της ποικίλλει ανάλογα με τον χρόνο που οι άνθρωποι περνούν μπροστά στην οθόνη και ανάλογα με το περιεχόμενο των εκπομπών. Εξάλλου, το επίπεδο μόρφωσης του τηλεθεατή, το κοινωνικό περιβάλλον του -και ιδιαίτερα η οικογένεια- είναι παράγοντες που καθορίζουν σε πολύ σημαντικό βαθμό την επιρροή που ασκεί η τηλεόραση. Εξαιτίας του γεγονότος ότι οι οικογένειες σπάνια ενδιαφέρονται να επέμβουν, καθώς και του ότι το σχολείο παραμένει εξίσου αδιάφορο για την τηλεόραση, τα παιδιά δεν μπορούν να υπολογίζουν παρά μόνο στους εαυτούς τους για να δώσουν ένα νόημα σε όσα τούς παρουσιάζει αυτό το μέσο επικοινωνίας. Αν η τηλεόραση ασκεί μία τέτοια επιρροή στους νέους, είναι ακριβώς επειδή οι υπόλοιποι θεσμοί που ασχολούνται με τα παιδιά λειτουργούν τόσο άσχημα σήμερα. Σε άλλες εποχές, σε άλλα μέρη, η τηλεόραση θα μπορούσε να είχε διαφορετικά αποτελέσματα. Φαίνομαι ρομαντικός, όταν σκέφτομαι ότι, στη διάρκεια των προηγούμενων αιώνων, οι μύθοι και τα παραμύθια κατείχαν σημαντική θέση στη ζωή των παιδιών και ότι, αν και δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε, τα διάβαζαν στα μικρότερα παιδιά και ενθάρρυναν τα μεγαλύτερα σε αυτήν τη δραστηριότητα. Σήμερα, σε πολλές οικογένειες, η τηλεόραση έχει αντικαταστήσει τα παραμύθια με σύγχρονες ιστορίες, ομοιογενείς, λιγότερο, όμως, αρμονικές. Ο χρόνος που περνούν τα παιδιά βλέποντας τηλεόραση τ απομακρύνει από το διάβασμα η ικανότητά τους να διαβάζουν είναι πολύ λίγο ανεπτυγμένη εξάλλου, δε δίνεται πια μεγάλη σημασία σε αυτήν τη δραστηριότητα. Τα παιδιά παραδίδονται στα χέρια μιας άπιστης υπηρέτριας, η οποία το μόνο που τους προσφέρει είναι «ασυνάρτητες ιστορίες, όπου δρουν ανακόλουθα πρόσωπα». Από πολλές απόψεις, ξαναβρίσκουμε στην τηλεόραση πολλά από τα προβλήματα του σχολείου. Το τελευταίο δεν ενδιαφέρεται πια για την τελειότητα και η τηλεόραση δεν καλλιεργεί περισσότερο την τέχνη αυτή. Η περιέργεια των

2 ανθρώπων προκαλείται ολοένα και λιγότερο και δεν τους ζητιέται πια να συμμετέχουν - να, τουλάχιστον, ένα σημείο στο οποίο το σχολείο και η τηλεόραση φαίνεται ότι συμφωνούν. Δε γίνεται πια λόγος για «εκπαίδευση» αλλά για «εξάσκηση». Ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη να μεταδώσει τις ηθικές αξίες στα παιδιά; Το σχολείο; Η οικογένεια; Η τηλεόραση, πάντως, σίγουρα ναι. Οι αξίες, όμως, που μεταδίδει είναι αυτές που θέλουμε να υιοθετήσουν τα παιδιά μας; (Τηλεόραση, κίνδυνος για τη δημοκρατία, σελ εκδ. Νέα Σύνορα Α.Α. Λιβάνη)

3 Ερωτήσεις Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε λέξεις. (25 μονάδες) Β. 1. Να αναπτύξετε το περιεχόμενο της παρακάτω φράσης σε λέξεις: «Αν η τηλεόραση ασκεί μια τέτοια επιρροή στους νέους είναι ακριβώς επειδή οι υπόλοιποι θεσμοί που ασχολούνται με τα παιδιά λειτουργούν τόσο άσχημα σήμερα». 2. Να βρείτε τους τρόπους ανάπτυξης στην πρώτη παράγραφο. 3. Στις παρακάτω φράσεις του κειμένου να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική: α) «Η τηλεόραση επηρεάζει τις πεποιθήσεις, τις αξίες και τις συμπεριφορές των τηλεθεατών» β) «Το επίπεδο μόρφωσης του τηλεθεατή και το κοινωνικό περιβάλλον καθορίζουν σε πολύ σημαντικό βαθμό την επιρροή που ασκεί η τηλεόραση». (5 μονάδες) 4 α. Να δώσετε από ένα συνώνυμο σε καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: πεποιθήσεις, επιρροή, σημαντική, ανεπτυγμένη, υιοθετήσουν. β. Να αναλύσετε τις παρακάτω λέξεις στα συνθετικά τους: τηλεόραση, συμπεριφοράς, περιεχόμενο, περιβάλλον, αδιάφορο. Γ. Να γράψετε ένα άρθρο για τη σχολική εφημερίδα, όπου θα αναφερθείτε στους τρόπους με τους οποίους μπορεί να επιδράσει η τηλεόραση στη διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών. ( λέξεις) (40 μονάδες)

4 Απαντήσεις A. H μεγάλη επίδραση της τηλεόρασης στα παιδιά, σήμερα, ερμηνεύεται απ το γεγονός ότι η οικογένεια και το σχολείο δυσλειτουργούν. Καταρχάς η οικογένεια, λόγω της έλλειψης ελεύθερου χρόνου και των αυξημένων υποχρεώσεων των μελών της, αδυνατεί να επηρεάσει θετικά τα παιδιά στη διαπαιδαγώγηση, στην καλλιέργεια της προσωπικότητάς τους και στην παροχή διεξόδων ψυχαγωγίας. Άλλωστε, το σχολείο, εξαιτίας του τεχνοκρατικού του χαρακτήρα, εστιάζει, κυρίως, στην παροχή εξειδικευμένων γνώσεων και όχι στη δημιουργία ολόπλευρα καλλιεργημένων ανθρώπων. Έτσι, οι νέοι βρίσκονται μετέωροι και καταφεύγουν στη συντροφιά της τηλεόρασης, η οποία παρέχει αξίες και διαμορφώνει ήθη με αρνητικό, δυστυχώς, περιεχόμενο. Β. 1. Το κείμενο πραγματεύεται την επίδραση της τηλεόρασης, κυρίως, στα παιδιά. Ο χρόνος τηλεθέασης, η μόρφωση και το κοινωνικό περιβάλλον καθορίζουν την επιρροή αυτή. Παλαιότερα, η ψυχαγωγία των παιδιών, στα πλαίσια της οικογένειας, στηριζόταν στην ανάγνωση μύθων, ενώ σήμερα παρέχεται, κατά κύριο λόγο, απ την τηλεόραση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά να απομακρύνονται απ το διάβασμα. Άλλωστε, και το σχολείο δυσλειτουργεί και αδυνατεί να εκπαιδεύσει και να καλλιεργήσει την αισθητική και γενικότερα την προσωπικότητα των νέων, των οποίων οι αξίες καθορίζονται απ την τηλεόραση. 2. Στην πρώτη παράγραφο εντοπίζουμε τους εξής τρόπους ανάπτυξης: α) Αιτιολόγηση: η πρώτη περίοδος δημιουργεί το ερώτημα «γιατί», το οποίο απαντάται στα σχόλια: «η επιρροή της τηλεόραση». β) Αίτιο-αποτέλεσμα: αίτιο: «εξαιτίας.τηλεόραση», αποτέλεσμα: «τα παιδιά επικοινωνίας». 3) α) Οι πεποιθήσεις, οι αξίες και οι συμπεριφορές των τηλεθεατών επηρεάζονται απ την τηλεόραση. β) Η επιρροή που ασκεί η τηλεόραση καθορίζεται σε πολύ σημαντικό βαθμό από το επίπεδο μόρφωσης του τηλεθεατή και το κοινωνικό περιβάλλον. 4) α. - αντιλήψεις, γνώμες, απόψεις - επίδραση - σπουδαία - εξελιγμένη - αποδεχτούν, ενστερνιστούν β. - τηλε-όραση( ορώ) - συν-περι-φορά (φέρω) - περί-έχω - περι-βάλλω

5 - α-δια-φέρω Γ. Θετική επίδραση της τηλεόρασης (όταν η τηλεθέαση γίνεται με μέτρο και η επιλογή των προγραμμάτων με ποιοτικά κριτήρια): - παρέχει ψυχαγωγία μέσα απ την προβολή προγραμμάτων αντίστοιχου περιεχομένου ο νέος υιοθετεί θετικά πρότυπα, καλλιεργεί την αισθητική του, αποδέχεται αξίες, μιμείται ορθές συμπεριφορές. - Διεγείρει τη φαντασία του νέου, τον βοηθά να ανακαλύψει και να καλλιεργήσει τα έμφυτα ταλέντα και τις κλίσεις του. - Παρέχει άμεση πληροφόρηση σε όλους τους τομείς διευρύνει τις γνώσεις και τις εμπειρίες του παιδιού. Αρνητική επίδραση της τηλεόρασης (όταν η τηλεθέαση γίνεται χωρίς μέτρο και έλεγχο των προγραμμάτων): - συντελεί στην υιοθέτηση αρνητικών προτύπων, αυξάνει την παιδική βία και εγκληματικότητα, οδηγεί στην εξοικείωση και στην απάθεια σε φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας. - απομακρύνει τα παιδιά απ το διάβασμα, τα οδηγεί στην πνευματική αδράνεια και ατροφία δεν καλλιεργεί την κριτική σκέψη και οδηγεί το λεξιλόγιο σε συρρίκνωση. - στρέφει τους νέους στον καταναλωτισμό μέσα από τις διαφημίσεις επιπλέον, τους μετατρέπει σε εσωστρεφή και αντικοινωνικά όντα, με έντονα τα χαρακτηριστικά της μαζοποίησης και της αλλοτρίωσης.