υλικών «ΚΥΨΕΛΗ ΣΥΝ. Π. Ε.»

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Λογιστικής Θέμα πτυχιακής εργασίας Μελέτη Σκοπιμότητας επέκτασης - εκσυγχρονισμού παραγωγικής μοναδας αδρανών γ γ γ ο ο γ υλικών «ΚΥΨΕΛΗ ΣΥΝ. Π. Ε.» Υποβληθείσα στον Καθηγητή Νικολαϊδη Μιχαήλ Από τον Σπουδαστή ΓΑΪΤΑΝΙΔΗ ΣΤΕΦΑΝΟ Καβάλα 2010

2 Περιεχόμενα ( Οι αριθμοί παραπέμπουν στις σελίδες ) Περιεχόμενα 2 Πρόλογος 5 Ι.. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή 6 1. Επενδυτικό Σχέδιο 7 2. Αξιολόγηση επενδυτικού σχεδίου 9 3. Επενδυτικές Μελέτες 12 3.Α. Ο πολλαπλός σχεδιασμός Β. Το πλαίσιο μιας μελέτης Στάδια μιας μελέτης 17 4.Α. Έννοια - Ορισμός των σταδίων Β. Περιεχόμενο Σταδίων Υπόδειγμα Οικονομοτεχνικής Μελέτης 26 ΙΙ. ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 29 Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΟΡΕΑ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ 29 Α.1. Ταυτότητα του φορέα 29 Α.2. Στοιχεία υφιστάμενων επιχειρήσεων που δεν είναι νεοϊδρυόμενες 30 Α.2.1. Συνοπτικό προφίλ εταιρείας 30 Α.2.2. Υπάρχουσες Εγκαταστάσεις

3 Α.2.3.Δραστηριότητες Εταιρείας 32 Α.2.4. Συμμετοχή σε άλλες Εταιρείες 33 Α.2.5.Οργανόγραμμα - Υφιστάμενο Ανθρώπινο Δυναμικό 34 Α.2.6. Σύγχρονοι Μέθοδοι και Εργαλεία Οργάνωση 35 Α.3. Στοιχεία μετόχων εταίρων 35 Α.4. Μέγεθος της επιχείρησης 35 Β. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ 36 Β.1. Περιγραφή 36 Β.1.1. Σκοπιμότητα επένδυσης 36 Β.1.2. Περιγραφή προϊόντων που θα παραχθούν 37 Β.1.3. Πρώτες ύλες 39 Β.1.4. Συνοπτική παρουσίαση τεχνικών στοιχείων του Προγράμματος 43 Β.1.5. Απασχόληση 46 Β.1.6. Τόπος εγκατάστασης νέας μονάδας 46 Β.2. Τεχνικά Στοιχεία 46 Β.2.1. Παραγωγική διαδικασία ( υπάρχουσα και προβλεπόμενη ) 46 Β Δυναμικότητα Μονάδας 46 Β Τεχνικά χαρακτηριστικά Α υλών και Τελικών Προϊόντων 47 Β Παραγωγική Διαδικασία 47 Β Διάγραμμα ροής παραγωγής 49 Β.2.2. Οικόπεδο 50 Β.2.3. Κτιριακές Εγκαταστάσεις 50 Β Υπάρχοντα κτίρια 50 Β Νέες κτιριακές εγκαταστάσεις και επεκτάσεις υφιστάμενων κτιρίων 51 Β.2.4. Μηχανολογικός εξοπλισμός συστήματος παραγωγής 51 Β Υφιστάμενος μηχανολογικός εξοπλισμός 51 Β Νέος μηχανολογικός εξοπλισμός 53 Β.2.5. Δαπάνες μεταφοράς- εγκατάστασης του εξοπλισμού 53 Β.2.6. Ειδικές εγκαταστάσεις 54 Β Υφισταμένων ειδικών εγκαταστάσεων

4 Β Νέες ειδικές εγκαταστάσεις 54 Β.2.7. Λοιπός εξοπλισμός 55 Β.2.8. Μεταφορικά μέσα 57 Β.2.9. Δαπάνες αγοράς τεχνογνωσίας 58 Β.2.1 Ο.Έργα περιβάλλοντος χώρου 58 Β.2.11.Έργα υποδομής 59 Β.2.12.Δαπάνες μελετών και συμβούλων 59 Β.3. Κόστος επένδυσης -χρηματοδότηση 60 Β.3.1. Ανάλυση Κόστους Επένδυσης 60 Β.3.2. Ανάλυση χρηματοδοτικού σχήματος επένδυσης 61 Γ. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΛΑΔΟΥ 62 Γ.1. Περιγραφή κλάδων δραστηριότητας 62 Γ.2. Διάρθρωση εγχώριου κλάδου 62 Γ.3. Εγχώρια παραγωγή - εισαγωγές - εξαγωγές - φαινόμενη 63 κατανάλωση προϊόντων Γ.4. Διεθνής και Ελληνική αγορά 63 Γ.5. Κυριότεροι παραγωγοί. Ανταγωνισμός 65 Γ.6. Τιμές ( εγχώριας - διεθνούς αγοράς ) 66 Γ.7. Προσδιοριστικοί παράγοντες ζήτησης 67 Γ.8. Συνθήκες αγοράς πρώτων υλών 69 Γ.9. Προγραμματισμένες επενδύσεις στον κλάδο 69 Γ.10.Θέση επιχείρησης στον κλάδο 70 Δ. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 71 ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΜΟΝΑΔΑΣ Δ.1. Προβλέψεις βιωσιμότητας 71 Ε. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 82 ΙΙΙ.ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ - ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΙ 85 Βιβλιογραφία

5 Πρόλογος Στον κόσμο των επιχειρήσεων υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός. Οι επιχειρήσεις παράγουν και εμπορεύονται με σκοπό, κατά κύριο λόγο, κάποιο οικονομικό αποτέλεσμα. Το οικονομικό αποτέλεσμα που επιδιώκεται συνήθως, θα πρέπει να είναι θετικό. Για να υπάρξει όμως η επιδίωξη του θετικού οικονομικού αποτελέσματος, θα πρέπει καταρχήν να υπάρξει χρηματική επένδυση, έτσι ώστε να υπάρξει και η δυνατότητα επίτευξης οικονομικών στόχων. Η επένδυση, όμως, από μόνη της, δεν αποτελεί εγγύηση για τα οικονομικά αποτελέσματά της. Θα προκύψουν προβλήματα, θα πρέπει να εκτιμηθούν σωστά κάποιες καταστάσεις, θα πρέπει να ακολουθηθούν κάποιες στρατηγικές και τακτικές στην πορεία για την επίτευξη των στόχων. Έτσι, οι κινήσεις που πρόκειται να γίνουν, χρησιμοποιώντας τα κεφάλαια που επενδύονται, θα πρέπει να μελετηθούν. Γι αυτό και η ανάγκη των Επενδυτικών Μελετών κρίνεται επιτακτική. Το αντικείμενο, λοιπόν, της συγκεκριμένης εργασίας είναι να αναφερθούν, θεωρητικά, τα είδη των μελετών που υπάρχουν και την πορεία που ακολουθούν αυτές, και, περνώντας στο πρακτικό μέρος της εργασίας, να καταρτισθεί μια Μελέτη Σκοπιμότητας που θα αφορά μία επένδυση που πρόκειται να γίνει σε μία επιχείρηση, τον συνεταιρισμό ΚΥΨΕΛΗ ΣΥΝ.Π.Ε. Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Νικολαϊδη Μιχαήλ για τις κατευθύνσεις που μου έδωσε, τα στελέχη του συνεταιρισμού «ΚΥΨΕΛΗ» για τα στοιχεία που μου έδωσαν και χρησιμοποίησα στην εργασία, όπως και την Σταυρακάκη Χρυσάνθη, για την βοήθειά της, ως προς την επιμέλεια του κειμένου. Η βοήθεια όλων ήταν καταλυτικής σημασίας, ως προς την ολοκλήρωση της εργασίας. Ι.. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ - 5 -

6 Εισαγωγή Σκοπός της συγκεκριμένης εργασίας είναι να κατανοηθεί η έννοια της επενδυτικής μελέτης και, εν συνεχεία, να καταρτισθεί μια Μελέτη Σκοπιμότητας που θα αφορά σε μια επένδυση για τον συνεταιρισμό ΚΥΨΕΛΗ. Για τον σκοπό αυτόν, θα χρειαστεί να δημιουργηθούν δύο κύριες ενότητες. Στην πρώτη κύρια ενότητα, που είναι και το θεωρητικό μέρος της εργασίας, θα γίνει θεωρητική προσέγγιση της έννοιας του επενδυτικού σχεδίου, θα αναλυθεί η έννοια των επενδυτικών μελετών και των πλαισίων μέσα στα οποία αυτές κινούνται, και θα αναφερθεί λεπτομερώς στα στάδια που ακολουθεί μια μελέτη επένδυσης καθώς και στα είδη των μελετών που περιλαμβάνονται σε κάθε στάδιο. Επίσης, θα περιλαμβάνεται και το υπόδειγμα Μελέτης Σκοπιμότητας (ή Οικονομοτεχνικής Μελέτης), το οποίο δίνεται από το Υπουργείο Οικονομίας, και βάση του οποίου θα καταρτισθεί η Μελέτη Σκοπιμότητας που θα περιλαμβάνεται στην δεύτερη κύρια ενότητα της εργασίας. Στην δεύτερη κύρια ενότητα της εργασίας, που είναι και το πρακτικό μέρος αυτής, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, θα καταρτισθεί η Μελέτη Σκοπιμότητας για τον συνεταιρισμό ΚΥΨΕΛΗ. Στον συνεταιρισμό, ο οποίος έχει έδρα στο Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης και υποκατάστημα στο Βαφειοχώρι Κιλκίς, και του οποίου η δραστηριότητα είναι η εξόρυξη, παραγωγή και πώληση αδρανών υλικών, πρόκειται να γίνει μια επένδυση επέκτασης (στο υποκατάστημα του Βαφειοχωρίου) στον μηχανολογικό εξοπλισμό, τα μεταφορικά μέσα και σε διάφορους χώρους του λατομείου. Η μελέτη θα γίνει βάση του υποδείγματος Οικονομοτεχνικών Μελετών του Υπουργείου Οικονομίας και πάνω στην ιδέα επένδυσης που δόθηκε από τα διοικητικά στελέχη του συνεταιρισμού. Τα στοιχειά που χρειάστηκαν για την κατάρτιση της μελέτης, πάρθηκαν από τα γραφεία διοίκησης και λογιστηρίου του συνεταιρισμού. Στόχος της μελέτης είναι, στο τέλος, να βγουν συμπεράσματα που θα αφορούν στην αντοχή της, υπό μελέτη, επένδυσης στα χρόνια που έπονται και - 6 -

7 αν τα οικονομικά αποτελέσματα της επένδυσης είναι ενθαρρυντικά για τον συνεταιρισμό. 1. Επενδυτικό Σχέδιο Ένα επενδυτικό σχέδιο που αρχίζει τώρα να δημιουργείται - ας πούμε μια νέα επιχείρηση - πρέπει πρώτα να σχεδιαστεί. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει πρώτα να μελετηθούν και να διερευνηθούν όλα τα δεδομένα του έργου και να καταγραφούν σε ένα σχέδιο, σε μια μελέτη. Έτσι, έχουμε για την πραγματοποίηση του επενδυτικού έργου ένα επενδυτικό σχεδιασμό, ένα επενδυτικό σχέδιο, μια επενδυτική μελέτη. Επενδυτικό σχέδιο λοιπόν δεν είναι τίποτα άλλο παρά ο σχεδιασμός και η καταγραφή πάνω σε ένα χαρτί ( σε ένα πολυσέλιδο κείμενο δηλαδή ) όλων των ενεργειών, δεδομένων και παραμέτρων που αφορούν τη νέα επένδυση - το νέο επενδυτικό έργο. Δηλαδή ο σχεδιασμός και η καταγραφή της εισροής των πρώτων υλών, της μορφής του υπό παραγωγή προϊόντος, της χρηματοδότησης του έργου, της αγοράς, των στόχων, της τοποθεσίας, των έργων, των μηχανημάτων, των κτιρίων, των πληρωμών του προσωπικού που θα απασχοληθεί κτλ. ( Γάκης, 2005 ). Όταν γίνουν όλα αυτά έχουμε έτοιμο ένα επενδυτικό σχέδιο που έχει τη μορφή μιας μελέτης. Τη μορφή μιας μελέτης θα έχει επίσης το επενδυτικό μας σχέδιο και όταν σχεδιάζουμε όχι ακριβώς το στήσιμο μιας επιχείρησης, αλλά τη διερεύνηση γενικά μιας επιχείρησης που ήδη υπάρχει και λειτουργεί. Αυτό σημαίνει ότι η επιχείρησή μας υπάρχει από καιρό και τώρα θέλουμε να δούμε πώς πάει, πού χωλαίνει, ποιες άλλες προοπτικές έχει, πού θα την επεκτείνουμε, τι ανάγκες έχει, ποια νέα δεδομένα προέκυψαν, τι προσαρμογές θα κάνουμε κτλ. Όπως είναι φανερό και στην περίπτωση ετούτη ο επιχειρηματίας έχει κατά νου κάποιο σχέδιο επιχειρηματικής δραστηριοποίησης του, όπως και όταν σκέφτεται να ανοίξει μια νέα επιχείρηση. Και στις δύο περιπτώσεις τα δεδομένα του επιχειρηματικού σχεδίου πρέπει να μελετηθούν, να ερευνηθούν, να καταγραφούν, να - 7 -

8 αναλυθούν και εν τέλει να καταστρωθούν σε μια μελέτη που θα είναι και η τελική πρόταση προς τον επιχειρηματία. Έτσι, λοιπόν, για την οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα απαιτείται η κατάστρωση μιας μελέτης. Και ανάλογα με το στόχο αυτής της επιχειρηματικής δραστηριοποίησης έχουμε δύο ήδη μελετών, που είναι αντίστοιχες προς τους δύο στόχους επιχειρηματικής δραστηριοποίησης, ήτοι την ίδρυση νέας ή την διερεύνηση της παλαιάς επιχείρησης. Έχουμε δηλαδή ( Γάκης, 2005 ) : Α) Επενδυτικές μελέτες. Β) Διερευνητικές μελέτες. Οι επενδυτικές μελέτες καταστρώνονται για τον πρώτο στόχο επιχειρηματικής δραστηριοποίησης, ήτοι για τη δημιουργία μιας νέας επιχείρησης, ενώ οι δεύτερες, οι Διερευνητικές μελέτες, γίνονται για τον δεύτερο στόχο που είναι η διερεύνηση της ήδη υπάρχουσας επιχείρησης, όπως την ορίσαμε πιο πάνω. Όπως θα δούμε παρακάτω οι δύο κατηγορίες έχουν διάφορες υποκατηγορίες, που σημαίνει ότι κάθε μελέτη παίρνει ειδικότερες μορφές σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν εξετάζει ειδικότερα σημεία του επιχειρηματικού σχεδίου. Πρέπει να πούμε εδώ ότι η δεύτερη κατηγορία μελετών ( οι Μελέτες διερεύνησης ) είναι και αυτές επενδυτικές μελέτες, διότι ακόμα και αν η επιχείρηση, μετά την διερεύνηση βρεθεί άψογη, πάλι και τότε αυτή καθαυτή η διερεύνηση αποτελεί επένδυση για τον επιχειρηματία. Όπως όμως είναι φανερό αυτό συμβαίνει σπάνια. Συνήθως οι διερευνητικές μελέτες καταλήγουν σε προτάσεις αναδιοργάνωσης, επέκτασης, διάρθρωσης, ακόμα μάλιστα και στην ίδρυση μιας νέας πτέρυγας, στην παραγωγή ενδεχομένως και ενός άλλου προϊόντος, στην κατάκτηση μιας νέας αγοράς κοκ. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις έχουμε μια νέα επενδυτική δραστηριοποίηση του επιχειρηματία

9 Η πρώτη κατηγορία μελετών είναι οι εκτενέστερες, όχι ακριβώς όμως υπό την έννοια ότι καταλαμβάνουν περισσότερες σελίδες από τις δεύτερες, αλλά από την συνθετικότητα και την ποικιλία τους. Αναφέρονται, επίσης, άμεσα και κατευθείαν σε ένα νέο επενδυτικό έργο, ενώ οι άλλες ( οι Διερευνητικές Μελέτες ) αναλύουν το ήδη υπάρχον και ως εκ τούτου μόνο άμεσα θα αναφερθούν σε νέα επένδυση, ιδίως όταν θα προτείνουν προεκτάσεις του υπάρχοντος. Όταν όμως προταθεί μια τέτοια νέα επένδυση - επέκταση τότε η σχετική μελέτη θα ακολουθήσει τη μορφή μιας επενδυτικής μελέτης. Συμπερασματικά λοιπόν οι Επενδυτικές και Διερευνητικές Μελέτες προσωποποιούν αμφότερες μια ανάλυση ενός επενδυτικού έργου, αδιάφορο αν τώρα αρχίζει ή υπάρχει ήδη, και καταλήγουν τελικά σε ένα σχεδιασμό ενεργειών ( Γάκης, 2005 ). 2. Αξιολόγηση επενδυτικού σχεδίου Η αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων πραγματοποιείται σε: 1. επίπεδο επενδυτικού φορέα 2. επίπεδο εθνικής οικονομίας ή κοινωνικού συνόλου (Τσώλας, 2002). Όταν αξιολογούμε το σχέδιο επένδυσης από την άποψη της επιχείρησης ή του επενδυτικού φορέα, μας ενδιαφέρει η ιδιωτική αποδοτικότητα, αν δηλαδή είναι κερδοφόρο για την επιχείρηση ή τον επενδυτικό φορέα. Στην περίπτωση αυτή εξετάζουμε αν η επένδυση απέφερε χρηματικό κέρδος στον επενδυτή-επιχειρηματία για τα κεφάλαια που διέθεσε και την πρωτοβουλία που ανέλαβε ( Νικολαϊδης, 2005). Η ιδιωτική ή χρηματική αξιολόγηση γίνεται με βάση τις τιμές αγοράς, δηλαδή τις ισχύουσες τιμές στην αγορά που περιλαμβάνουν τους φόρους και άλλες επιβαρύνσεις. Η αξιολόγηση αυτή δεν εξετάζει τις ευρύτερες επιπτώσεις της επένδυσης στην εθνική οικονομία ή την ευημερία του κοινωνικού συνόλου. Η - 9 -

10 χρηματική ανάλυση στηρίζεται στις χρηματικές ροές των σχεδίων επένδυσης, δηλαδή γίνεται μόνο σε όρους χρηματικούς, που εκφράζουν την εισροή και εκροή χρημάτων ( Νικολαϊδης, 2005 ). Όταν όμως αξιολογούμε το σχέδιο επένδυσης από άποψη της εθνικής οικονομίας ή του κοινωνικού συνόλου, μας ενδιαφέρει αν αυτό συμφέρει το κοινωνικό σύνολο ή την εθνική οικονομία. Συγκεκριμένα εξετάζουμε : Αν οι σπάνιοι οικονομικοί πόροι, που διατέθηκαν στο σχέδιο επένδυσης, έχουν χρησιμοποιηθεί στην καλύτερη εναλλακτική χρήσης τους για την κοινωνία. Αν έχουν αφήσει θετικό οικονομικό αποτέλεσμα, δηλαδή πλεόνασμα πόρων - υπεροχή των ωφελειών έναντι του κόστους. Αν ικανοποιούνται οι άλλοι αντικειμενικοί σκοποί του κοινωνικού συνόλου ( αύξηση της αποταμίευσης, βελτίωση της διανομής του εισοδήματος μεταξύ των ατόμων και των περιοχών, θετικές εξωτερικές επιπτώσεις, παραγωγή κοινωνικά επιθυμητών αγαθών ) Η αξιολόγηση αυτή δεν γίνεται με τις τιμές της αγοράς, αλλά με άλλες εκτιμώμενες τιμές που υπολογίζονται, και με την χρήση ορισμένων εθνικών παραμέτρων. Η κοινωνική - οικονομική αξιολόγηση γίνεται σε πραγματικούς όρους, δηλαδή σε ροές φυσικών στοιχείων κόστους και ωφελειών. Αναλυτικότερα η αξιολόγηση αυτή περιλαμβάνει την οικονομική και κοινωνική αξιολόγηση ( Νικολαϊδης,2005 ). α) Οικονομική αξιολόγηση Εδώ τα εναλλακτικά σχέδια επένδυσης εξετάζονται και ιεραρχούνται με βάση την άριστη χρήση των σπάνιων πόρων. Στην οικονομική αξιολόγηση οι ροές των ωφελειών και του κόστους αποτιμώνται με τις λογιστικές τιμές και όχι με τις ισχύουσες τιμές αγοράς. Υποτίθεται

11 ότι οι λογιστικές τιμές αντανακλούν ακριβέστερα, από τις τιμές αγοράς, το πραγματικό κόστος των συντελεστών παραγωγής, των αγαθών και υπηρεσιών πού αναφέρονται στις ροές του κόστους και των ωφελειών του σχεδίου επένδυσης. Από την άποψη αυτή οι λογιστικές τιμές θεωρούνται τιμές οικονομικής αποτελεσματικότητας, γιατί είναι απαλλαγμένες από τις τεχνιτές στρεβλώσεις ή τις τιμολογιακές παραμορφώσεις που διαμορφώνουν διάφοροι παρεμβατικοί φορείς ( το κράτος, τα ιδρυματικά συμφέροντα ) και ατέλειες της λειτουργίας του μηχανισμού της εσωτερικής αγοράς. Γι' αυτό συνήθως, οι τιμές οικονομικής αποτελεσματικότητας είναι ίδιες με τις διεθνείς τιμές, οι οποίες διαμορφώνονται υπό συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού. Η εσωτερική αγορά με τις κρατικές παρεμβάσεις και επιβαρύνσεις ή τη δράση των μονοπωλιακών καταστάσεων, δεν εκφράζει τις πραγματικές τιμές, ενώ η διεθνής αγορά, εξαιτίας της λειτουργίας της σε περισσότερο ανταγωνιστικές συνθήκες, αντανακλά τις πραγματικές τιμές των αγαθών, υπηρεσιών και συντελεστών παραγωγής. Η έννοια των λογιστικών τιμών είναι ότι εκφράζουν την πραγματική κατάσταση ή στενότητα στην αγορά και γι αυτό λέγονται και τιμές στενότητας ή πραγματικές τιμές ( Νικολαϊδης,2005 ). β) Κοινωνική αξιολόγηση Εδώ τα εναλλακτικά σχέδια επένδυσης δεν εξετάζονται και ιεραρχούνται μόνο με βάση την επίπτωση στην αποτελεσματική χρήση των σπανίων πόρων, αλλά επιπλέον λαμβάνονται υπόψη και οι επιπτώσεις τους όπως π.χ. είναι η αύξησης της αποταμίευσης, η δικαιότερη διανομή του εισοδήματος κτλ. Στην κοινωνική αξιολόγηση προχωρούμε σε μια ευρύτερη διερεύνηση των επιπτώσεων του σχεδίου επένδυσης. Στην περίπτωση αυτή οι ροές των ωφελειών και του κόστους, που έχουν αποτιμηθεί με βάση τις λογιστικές τιμές, προσαρμόζονται κατάλληλα για να διερευνηθούν οι επιπτώσεις του σχεδίου

12 επένδυσης πάνω στην αποταμίευση και κατανάλωση, τη διανομή του εισοδήματος και άλλες κοινωνικές απόψεις ( αν τα παραγόμενα αγαθά είναι επιθυμητά για την κοινωνία κτλ. ) ( Νικολαϊδης,2005 ). 3. Επενδυτικές Μελέτες Α) Ο πολλαπλός σχεδιασμός Οι επενδυτικές μελέτες που εξυπηρετούν ένα επιχειρηματικό - επενδυτικό σχέδιο είναι, όπως εξηγήσαμε παραπάνω, ένας σχεδιασμός. Ένας σχεδιασμός δηλαδή κάποιου έργου. Ένα νέο έργο όμως, μια νέα επένδυση ή πιο απλά μια νέα επιχείρηση που τώρα μπαίνει στα σκαριά, για να είναι πλήρης, συχνά δεν αρκεί να σχεδιαστεί μόνο μια φορά. Ακόμα πιο συχνά, μάλιστα, τα δεδομένα του έργου δεν επιτρέπουν ή αντίστροφα επιβάλλουν και χρειάζονται να αναδυθούν μέσα από έναν πολλαπλό σχεδιασμό. Έχουμε τότε μια σειρά από μελέτες, εκ των οποίων, καλώς εχόντων των πραγμάτων, η μια συνεπάγεται την άλλη και αν μιλάμε για πληρότητα και αξιοπιστία, η μια προϋποθέτει αναπόφευκτα την άλλη. Δηλαδή, πιο απλά, ένα επενδυτικό σχέδιο δεν αρχίζει και δεν τελειώνει με τη μόνη κατάστρωση μιας μελέτης, αλλά με ένα συνεχή, πολλαπλό σχεδιασμό μελετών που κάθε φορά έχουν το ξεχωριστό δικό τους περιεχόμενο και μορφή. Ωστόσο όπως θα δούμε παρακάτω, κάτι τέτοιο συμβαίνει θεωρητικά ( Γάκης, 2005 ) : 1. ανάλογα με το υπό ίδρυση επενδυτικό έργο 2. ανάλογα με τη συνθετικότητά του 3. ανάλογα με τη φύση του 4. ανάλογα με την αναγκαιότητα αυτού του ίδιου πολλαπλού σχεδιασμού Στην πράξη ωστόσο ο πολλαπλός σχεδιασμός σπάνια εξαντλεί όλες τις δυνατές, θεωρητικές θα λέγαμε, μορφές που θα εκθέσουμε παρακάτω. Συνήθως

13 εξαντλείται σε μία με δύο από αυτές, άλλοτε σε περισσότερες ή αντίστροφα στη μία και μοναδική. Ωστόσο πρέπει να πούμε ότι ο πολλαπλός σχεδιασμός δεν έχει μόνο θεωρητική αξία. Μπορεί από τα δεδομένα του έργου, από τη φύση του ή τη συνθετικότητά του, να αποκλείονται μερικές μορφές του ( ή να επιβάλλονται αντίστροφα ), ωστόσο όμως μόνο στα πολύ απλά έργα δεν χρειάζεται ή είναι αρκετή μία μόνον μελέτη. Αυτό συμβαίνει π.χ. στην περίπτωση που σχεδιάζεται ένα ψιλικατζίδικο, ένα γραφείο υπηρεσιών ή ένα μικρό παντοπωλείο. Σ αυτές και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις αρκεί μόνο μια μελέτη που θα δώσει στον επιχειρηματία τις πληροφορίες που θέλει. Συχνά μάλιστα τέτοιες μελέτες γίνονται πρόχειρα και σε υποτυπώδη μορφή από τον ίδιο τον επιχειρηματία, αλλά η αξιοπιστία και η πληρότητα μιας τέτοιας μελέτης, βασισμένη μόνο πάνω στο επιχειρηματικό ένστικτο παρά σε τεχνοκρατικά δεδομένα, όπως είναι αυτονόητο, μπορεί να οδηγήσει στο κλείσιμο της επιχείρησης, λίγο αργότερα, ή σε πρόσκρουση σε μη διερευνηθέντα εμπόδια ( Γάκης,2005 ). Για να πάρουμε μια πάρα πολύ απλή και χαρακτηριστική περίπτωση, αναφέρουμε το παράδειγμα εδώ ενός επιχειρηματία που ήθελε να ανοίξει ένα πρατήριο άρτου. Νοίκιασε τον σχετικό χώρο, προϋπολόγισε τα έξοδα, αγόρασε τους πάγκους και τα άλλα εξαρτήματα της δουλειάς, μελέτησε την πελατεία, είδε ότι αυτή αρκεί και για το δικό του πρατήριο, δίπλα στα ήδη υπάρχοντα δύο, έκανε τον σχεδιασμό του, αλλά έξοδα, κόποι, συμβόλαια, εξαρτήματα κλπ έγιναν επί μάταιο, επειδή προσέκρουσε στην ισχύουσα διάταξη που ο ίδιος αγνοούσε, ότι δηλαδή το ένα πρατήριο πρέπει να απέχει Χ μέτρα από το άλλο. Και το δικό του απείχε λιγότερο. Β) Το πλαίσιο μιας μελέτης

14 Γενικά όταν κάνουμε μια μελέτη θα βασιστούμε, θα κινηθούμε ή θα προσέξουμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα γίνει η μελέτη. Αυτό το πλαίσιο είναι τρόπον τινά αναγκαστικό, γιατί είτε επιβάλλει τους κανόνες του παιχνιδιού, είτε μας παρέχει σπουδαία δεδομένα. Γενικά τα διακρίνουμε σε: Αντικειμενικό πλαίσιο Υποκειμενικό πλαίσιο Το αντικειμενικό είναι το νομικό και το οικονομικό. Το νομικό πλαίσιο μας δίνει όλες τις νομικές ρυθμίσεις που αφορούν το υπό ίδρυση έργο. Δηλαδή, ας πούμε, τους περιορισμούς, τις προϋποθέσεις, τους όρους, τις προδιαγραφές, τις απαγορεύσεις κτλ. Όπως είναι φανερό, η αγνόηση όλων αυτών των δεδομένων και, ευρύτερα, όχι μόνο η αγνόηση, αλλά και η πλειμελής διερεύνηση του νομικού πλαισίου, μπορεί να επιφέρει και ακύρωση του έργου ( Γάκης, 2005 ), όπως στην περίπτωση του αρτοποιείου που αναφέραμε πιο πάνω. Το οικονομικό πλαίσιο δεν είναι πάντα αναγκαστικό, είναι τέτοιο όμως πάντα, όταν το δούμε από την ουσιαστική του πλευρά. Το οικονομικό θα μας δώσει τα οικονομικά δεδομένα. Κι αυτά μπορούμε να τα δούμε καλύτερα με την υποδιαίρεση του οικονομικού πλαισίου σε: Θετό, και Αγοράς Το θετό οικονομικό στοιχείο είναι αυτό που καθορίζεται από την κρατική πολιτική, μέσω π.χ. αναπτυξιακών νόμων, των κανονισμών, της ΕΟΚ κτλ. Όπως είναι ευκολονόητο, το θετό οικονομικό πλαίσιο είναι αναγκαστικό μόνο όταν θελήσουμε να κάνουμε χρήση των προνομίων που ορίζει ο νόμος, αλλιώς μπορούμε να το αγνοήσουμε. Στην ουσία όμως είναι αναγκαστικό γιατί αφορά σημαντικά στοιχεία του έργου μας (χρηματοδότηση, απαλλαγές κτλ) των οποίων έχουμε ανάγκη

15 Υπάρχει επίσης και αναγκαστικό θετό οικονομικό πλαίσιο στο οποίο θα πρέπει να συμμορφωθούμε είτε το θέλουμε είτε όχι. Αυτό είναι π.χ. η οριοθέτηση των δανείων, τα επιτόκια, τα ποσοστά κέρδους, τα ποσοστά αποσβέσεων και άλλων τέτοιων στοιχείων, οι συναλλαγματικοί περιορισμοί και άλλα τέτοια παρόμοια. Το οικονομικό πλαίσιο της Αγοράς είναι κι αυτό στην ουσία αναγκαστικό. Αναφέρεται σε όλα τα οικονομικά δεδομένα του έργου που «δρουν» στην αγορά, με την ευρεία της έννοια. Δηλαδή στις πρώτες ύλες, στις τιμές, στους ανταγωνιστές, στην ποιότητα, ποσότητα, προδιαγραφές, ημερομίσθια, χρηματοδότηση και ένα σωρό άλλα ( Γάκης, 2005 ). Τέλος, έχουμε το υποκειμενικό πλαίσιο που και αυτό θα αποτελέσει μέρος της υποδομής του έργου και άρα της μελέτης. Αναφέρεται στα υποκειμενικά στοιχεία του ίδιου του επιχειρηματία, δηλαδή στο επιχειρηματικό του ένστικτο, στη μόρφωση, εμπειρία, επιθυμίες, στόχους, επιδιώξεις, στο ταλέντο του και εν τέλει στη δική του προσωπική σφραγίδα. Αντίθετα απ ότι συνήθως πιστεύεται, τα προσωπικά, υποκειμενικά γνωρίσματα του φορέα του έργου, δηλαδή του επιχειρηματία, παίζουν σημαντικό ρόλο. Συχνά μια κρατική π.χ. επιδότηση στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην μόρφωση και ειδίκευση, στην εμπειρία ή στην επιχειρηματική ικανότητα του φορέα. Αλλά και σε οποιαδήποτε επένδυση τα στοιχεία αυτά είναι απαραίτητα. Δίνουν άλλωστε το έναυσμα για το έργο ( Γάκης, 2005 ). Τέλος, πρέπει να κάνουμε τις εξής επισημάνσεις : 1. Το πλαίσιο μιας μελέτης και κυρίως το αντικειμενικό είναι πολύ ρευστό, αλλάζει συχνά και δεν παρουσιάζει την απαιτούμενη σταθερότητα 2. Αναπροσαρμογές του σχεδίου πρέπει ως εκ τούτου να αναμένονται ή να προσχεδιάζονται κατά το δυνατόν. 3. Επομένως κάθε μελέτη έχει τη δική της σφραγίδα, τη δική της ιδιομορφία, γιατί στηρίζεται στα δικά της δεδομένα

16 4. Έχει κατά συνέπεια μεγάλη ελαστικότητα με την έννοια ότι δεν υπάρχουν σταθερά και δεδομένα καλούπια καταρτίσεώς της 5. Τέλος, το επιτελείο της θα πρέπει να είναι ποικίλο και να μην αποτελείται μόνο από έναν οικονομολόγο ή έναν τεχνοκράτη. 4. Στάδια μιας μελέτης Α. Έννοια - Ορισμός των σταδίων Όπως είπαμε και πιο πάνω ο πολλαπλός σχεδιασμός είναι απαραίτητος πολλές φορές για την εκτέλεση μιας επένδυσης, ενός έργου. Χωρίζεται, έτσι, ο σχεδιασμός αυτός χρονικά σε στάδια, ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο βλέπει κάθε φορά το έργο. Τα στάδια αυτά είναι 4. τα εξής (Καρβούνης, 2006): 1. Στάδιο Προμελέτης ( Προεπένδυση ) 2. Στάδιο Μελέτης ( Επένδυση ) 3. Στάδιο Κατάστρωσης ( Υλοποίηση ) 4. Στάδιο Εφαρμογής ( Λειτουργία ) Αν πάρουμε την περίπτωση ενός πολυσύνθετου επενδυτικού έργου τα στάδια αυτά μάλλον θα ενεργοποιηθούν με τη σειρά. Γενικά πάντως είναι δυνατόν θεωρητικά μια επένδυση να περάσει μέσα από αυτά τα στάδια ή να συμπτύξει μερικά, να αχρηστέψει άλλα κτλ. Εδώ αναλύονται οι δυνατές θεωρητικές μορφές σταδίων μιας μελέτης. Κατά ταύτα έχουμε σε κάθε στάδιο τις παρακάτω μελέτες:

17 1. Στάδιο Προμελέτης Μελέτες Διερεύνησης ή Επισήμανσης επενδυτικών ευκαιριών που χωρίζονται σε Γενικές και Ειδικές. Αναγνωριστικές μελέτες ή προτάσεις επενδύσεων. Προεπενδυτικές μελέτες που συχνά λέγονται Προμελέτες Σκοπιμότητας Μελέτες υποστήριξης 2. Στάδιο Μελέτης Κύρια επενδυτική μελέτη ή κύρια μελέτη Σκοπιμότητας Μελέτες υποστήριξης 3. Στάδιο Κατάστρωσης Τεχνομελέτες Μελέτες υποστήριξης 4. Στάδιο Εφαρμογής Μεταφορά στην πράξη της Μελέτης που σημαίνει: Περίοδος κατασκευής του έργου ή κατασκευαστική λειτουργία Έναρξη λειτουργίας του έργου ή παραγωγική διαδικασία. Όπως βλέπουμε στο Στάδιο Εφαρμογής δεν έχουμε στην κυριολεξία κάποια νέα κατάρτιση μιας νέας μελέτης, αλλά μεταφορά της καταρτισθείς τελικής μελέτης στην πράξη. Όπως είπαμε επίσης παραπάνω, και όπως θα δούμε παρακάτω, τα 4 στάδια αλληλοαναιρούνται ή δεν τηρούνται σε όλη την έκταση τους ( Καρβούνης, 2006 )

18 Τέλος πρέπει να πούμε ότι το κάθε στάδιο έχει τη δική του βαρύτητα και αξία για την τελική διεκπεραίωση του επενδυτικού έργου. Β. Περιεχόμενο Σταδίων Σε κάθε στάδιο, πλην του τελευταίου, καταρτίζονται οι αντίστοιχες μελέτες. Το περιεχόμενο των μελετών αυτών μας δίνει συνολικά το περιεχόμενο κάθε σταδίου. Συχνά ωστόσο και ο τίτλος της μελέτης μας δίνει από μόνος του περιεχόμενο. Έτσι έχουμε ( Γάκης, 2005 ): 1. Στάδιο Προμελέτης Οι Μελέτες διερεύνησης ή επισήμανσης ευκαιριών προτείνουν απλώς επενδυτικές ιδέες. Όταν γίνονται από το κράτος ( πχ. Σε ειδικά φυλλάδια των σχετικών υπουργείων, του ΕΟΤ, του ΕΟΜΜΕΧ κτλ. ) ονομάζονται Γενικές μελέτες και ρίχνουν επενδυτικές ιδέες για περιοχές της χώρας, για κλάδους, για πηγές πλούτου ή για άλλες ευκαιρίες. Γενικές μελέτες - προτάσεις μπορούν να κάνουν και ιδιωτικά γραφεία μελετών. Συνήθως αυτά τα τελευταία όμως καταρτίζουν τις λεγόμενες ειδικές μελέτες όπου η επενδυτική ιδέα εξειδικεύεται κάπως, ιδίως ως προς το αντικείμενο της ( προϊόν, πηγή, μορφή κτλ. ). Το περιεχόμενο μιας τέτοιας μελέτης περιλαμβάνει σε γενικές γραμμές τον κλάδο του προϊόντος, σημασία, ρόλο, κέρδη, εξαγωγές κτλ. Οι Αναγνωριστικές μελέτες γίνονται όταν ο επενδυτής βρει ενδιαφέρουσα την επενδυτική ιδέα ( ή ευκαιρία ) που του έδωσε η μελέτη διερεύνησης. Αποτελούν ως εκ τούτου μια επενδυτική πρόταση. Η εξέταση του αντικειμένου δεν γίνεται σε βάθος, αλλά δίνεται επαρκώς το επενδυτικό πλαίσιο. Κατά ταύτα το περιεχόμενο μιας αναγνωριστικής μελέτης περιλαμβάνει τον κλάδο, το προϊόν, την περιοχή, το κλίμα, χρηματοδοτικά στοιχεία, εισαγωγές-εξαγωγές, πρώτες ύλες, κρατική πολιτική, μεταφορές, υποδομή κτλ

19 Η Προεπενδυτική μελέτη ή Προμελέτη Σκοπιμότητας δεν περιγράφει όπως είπαμε τίποτα άλλο, παρά σε γενικές γραμμές το έργο που είδαμε στην αναγνωριστική μελέτη, παραθέτοντας όμως περισσότερες λεπτομέρειες για κάθε στοιχείο. Ως εκ τούτου και εφ όσον η αναγνωριστική μελέτη είναι άρτια, η προμελέτη σκοπιμότητας συγχέεται συχνά με αυτήν ( δηλαδή αντικαθίσταται από αυτήν ) ή περιττεύει. Αλλιώς αναλύεται περισσότερο η αγορά, η παραγωγή, το δυναμικό ( εργατικό, υλών, μηχανημάτων κτλ. ), ο τόπος, η οργάνωση, η τεχνολογία, ο προγραμματισμός και όλα αυτά πάντα σε συνδυασμό με τα στοιχεία της αναγνωριστικής μελέτης. Μελέτες υποστήριξης είναι τμήματα της κύριας μελέτης που εξετάζουν ξεχωριστά κάποια στοιχεία του έργου. Τέτοια στοιχεία μπορεί να είναι οι πρώτες ύλες, ο εξοπλισμός, η χρηματοδότηση, το μάρκετινγκ κτλ. Γενικά καταρτίζουμε μια ξεχωριστή μελέτη υποστήριξης, όταν το υπό μελέτη στοιχείο έχει ιδιαίτερή αξία, παρουσιάζει ιδιομορφία, είναι σημαντικό σε έκταση ή σε λεπτομέρειες κοκ. Το περιεχόμενο είναι ανάλογο με το εξεταζόμενο στοιχείο. Γενικά πάντως οι μελέτες υποστήριξης δεν είναι υποχρεωτικές και σπάνια γίνονται στο Στάδιο Προμελέτης. Αυτό που πρέπει να διευκρινίσουμε εδώ με έμφαση και που είναι η ειδοποιός και ουσιαστική διαφορά μεταξύ των μελετών του Σταδίου Προμελέτης και αυτών του Σταδίου Μελέτης ( που θα επακολουθήσουν ) είναι ότι τα δεδομένα των μελετών του Σταδίου Προμελέτης είναι ουδέτερα. Αυτό σημαίνει πως όταν αναφέρονται εδώ δεν αφορούν προσωπικά την σχεδιαζόμενη επένδυση ( γιατί ακόμα αυτή δεν αποφασίστηκε οριστικά από τον ενδιαφερόμενο επιχειρηματία ),αλλά περιγράφουν το πλαίσιο στο οποίο αυτή ακριβώς η σχεδιαζόμενη επένδυση θα ενταχθεί, όταν και εφ' όσον αποφασιστεί η ίδρυσή της ( Γάκης, 2005 ). Έτσι στις μελέτες διερεύνησης ή επισήμανσης επενδυτικών ευκαιριών με τα όσα αναφέρουμε, «ζωγραφίζουμε» απλώς τα δεδομένα μιας καλής επενδυτικής ευκαιρίας, έτσι γενικά, για οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο επιχειρηματία και όχι κατ

20 ανάγκη για αυτόν που μας έδωσε ενδεχομένως την εντολή να κάνουμε τη σχετική μελέτη. Αν μας έδωσε πράγματι κάποιος την εντολή, τότε ακόμα καλύτερα, αν τα συσχετίσουμε με αυτόν, μολονότι αυτό δεν είναι και τόσο αναγκαίο, από την φύση της μελέτης. Το ίδιο γίνεται και στις αναγνωριστικές μελέτες που είναι, όπως είδαμε, το δεύτερο βήμα, αν το πρώτο κριθεί από τον επιχειρηματία ενδιαφέρον. Και εδώ θα διαμορφώσουμε μια ενδιαφέρουσα επενδυτική πρόταση, με τα όσα θα συμπεριλάβουμε στην μελέτη μας, που μπορεί να είναι ελκυστική για τον οποιονδήποτε ( και άρα και για τον δικό μας, αν υπάρχει ) επιχειρηματία ( Γάκης, 2005 ). Και πάλι, επίσης με τον ίδιο τρόπο γίνεται και το τρίτο ( και τελευταίο ) βήμα του Σταδίου Προμελέτης, δηλαδή η σύνταξη μιας προεπενδυτικής μελέτης. Εδώ το έδαφος προσφέρεται ώστε να μπορούμε άνετα να συσχετίσουμε τα στοιχεία αυτά και με τον συγκεκριμένο επιχειρηματία ( που βρήκε ενδιαφέρουσα την επενδυτική πρόταση ), ήτοι να τα προσαρμόσουμε και στις δικές του δυνατότητες, επιθυμίες, στόχους κτλ. Αυτό όμως, όπως είναι φανερό, όχι κατ ανάγκη, διότι ο στόχος και της προεπενδυτικής μελέτης δεν είναι να καταστρώσει ένα επενδυτικό σχέδιο αποκλειστικής χρήσης κάποιου συγκεκριμένου επενδυτή, αλλά ένα γενικής χρήσης επενδυτικό σχέδιο, η σκοπιμότητα του οπίου αποδεικνύεται με την μελέτη μας. Ακόμα καλύτερα φυσικά αν αυτή γίνεται για συγκεκριμένο επιχειρηματία. Αυτή η συσχέτιση όμως γίνεται κατ' ανάγκη στις μελέτες του Σταδίου Μελέτης που αρχίζει αμέσως παρακάτω, που η προεπενδυτική μελέτη ( ή προμελέτη σκοπιμότητας ) βρέθηκε ικανοποιητική από τον επιχειρηματία και η επιθυμία είναι πλέον να ενεργοποιηθεί, πλέον, ο ίδιος αυτοπροσώπως με τα συγκεκριμένα δικά του μέσα, τις όποιες δυνατότητές του, τους δικούς του στόχους. Έτσι προχωράμε στη σύνταξη της κύριας επενδυτικής μελέτης, της κανονικής μελέτης σκοπιμότητας. 2. Στάδιο Μελέτης

21 Κύρια επενδυτική μελέτη ή μελέτη σκοπιμότητας. Όταν η επενδυτική ιδέα κριθεί ενδιαφέρουσα και η Αναγνωριστική ή η Προεπενδυτική μελέτη σκοπιμότητας δώσει ενθαρρυντικά αποτελέσματα στον επενδυτή, καταρτίζεται η κύρια επενδυτική μελέτη, η καθαυτό μελέτη σκοπιμότητας. Συνήθως είναι και η μοναδική μελέτη που καταρτίζει ένα γραφείο μελετών για τους περισσότερους επιχειρηματίες, γι αυτό και έδωσε το όνομα της στο γενικό μελετητικό έργο, που το βρήκαμε πιο μπροστά, σαν επενδυτικό σχέδιο. Το περιεχόμενό της είναι πλήρες και λεπτομερειακό, αρχίζοντας από τον συγκεκριμένο τώρα πλέον φορέα-επενδυτή, την αγορά, τις πρώτες ύλες, την τοποθεσία, την τεχνολογία, την οργάνωση και φτάνοντας μέχρι την λεπτομερειακή περιγραφή του προϊόντος, την λεπτομερή καταγραφή των μηχανημάτων, κτιρίων, εγκαταστάσεων, οικοπέδων, χώρων και άλλων σχετικών κι ακόμα τον προγραμματισμό της παραγωγής, της χρηματοδότησης κτλ ( Γάκης, 2005 ). Οι μελέτες υποστήριξης του Σταδίου Μελέτης είναι αυτόνομες ή είναι αυτές που είδαμε στο Στάδιο Προμελέτης. Αν έγιναν εκεί και μάλιστα σε άρτιο βαθμό, επαναλαμβάνονται εδώ, αν όχι, συμπληρώνονται καταλλήλως. Το ίδιο γίνεται άλλωστε και με την κύρια επενδυτική μελέτη σκοπιμότητας. Δεν επαναλαμβάνεται, δηλαδή, εδώ στο Στάδιο Μελέτης η προμελέτη σκοπιμότητας του Σταδίου Προμελέτης., γιατί εκείνη ήταν περιεκτική, αλλά ακολουθώντας τα ίχνη της, συμπληρώνεται, επεκτείνεται, τροποποιείται και εν τέλει διαμορφώνεται καταλλήλως. Προπαντός όμως προσανατολίζεται προς τα συγκεκριμένα δεδομένα του συγκεκριμένου επιχειρηματία ( Γάκης, 2005 ). Όπως βλέπουμε εδώ, εκείνο που γίνεται στο Στάδιο Μελέτης είναι ότι καταστρώνουμε μια μελέτη για την αποκλειστική χρήση του συγκεκριμένου επενδυτή. Έτσι αναφερόμαστε π.χ. όχι αόριστα στην τάδε περιοχή, αλλά στο συγκεκριμένο οικόπεδο που είναι σχεδιασμένο να ανεγερθεί το εργοστάσιο, όχι αόριστα στην δείνα τεχνολογία, αλλά στα συγκεκριμένα 7 ή 17 μηχανήματα που θα χρειαστεί η επιχείρηση, όχι επίσης σε μια στρατηγική διείσδυσης στην αγορά, αλλά