Επίσης: Πολυτεμαχισμός γεωργικής γης στην Ελλάδα: γιατί; Κτηματολόγιο, χρήσεις γης, πολιτική γης

Transcript

1 Επίσης: Πολυτεμαχισμός γεωργικής γης στην Ελλάδα: γιατί; Κτηματολόγιο, χρήσεις γης, πολιτική γης

2

3 Παράγοντες που επιδρούν στο φαινόμενο της ερημοποίησης στην Ελλάδα 1. Οι ημιερημικές κλιματικές συνθήκες, που επηρεάζουν το 54% της χώρας 2. Τα φτωχά, πετρώδη και αβαθή εδάφη με μεγάλο δείκτη διαβρωσιμότητας 3. Η μη ομαλή τοπογραφία και οι μεγάλες κλίσεις του εδάφους 4. Η έντονη υποβάθμιση και καταστροφή της βλάστησης από την υπερεκμετάλλευση των εδαφών και τις συχνές πυρκαγιές 5. Η έλλειψη ορθολογικής εκμετάλλευσης των υδατικών πόρων 6. Η συγκέντρωση της οικονομικής δραστηριότητας του πληθυσμού στις πεδινές και παραθαλάσσιες περιοχές 7. Η έλλειψη μακροχρόνιας και σταθερής πολιτικής για τα δάση, που προκλήθηκε από τις συχνές περιόδους πολιτικής αστάθειας και τις καταλήψεις από ξένες δυνάμεις 8. Τα μεγάλα συγκοινωνιακά και ενεργειακά έργα που θέτουν σε κίνδυνο την συνοχή και την υγεία των δασών και των δασικών εκτάσεων

4 Κριτική στη συμβατική προσέγγιση της Γεωργικής Οικονομικής Η συμβατική οικονομική ανάλυση των συστημάτων καλλιέργειας συνεχίζει να αγνοεί σε μεγάλο βαθμό το κόστος που συνδέεται με την εξάντληση των φυσικών πόρων, καθώς και τη ρύπανση και άλλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δράσεων των γεωργών. Ειδικότερα, οι εκτιμήσεις του γεωργικού εισοδήματος με βάση τις συμβατικές μεθόδους κοστολόγησης, μειονεκτούν τουλάχιστον σε τρία σημεία: 1. λίγη προσοχή δίνεται στη συμβολή των φυσικών πόρων στην παραγωγή τροφίμων και τη γεωργική παραγωγή 2. δεν λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις της γεωργικής παραγωγής στο περιβάλλον και 3. οι έννοιες της απόσβεσης, της συντήρησης και της αντικατάστασης δεν εφαρμόζονται στο φυσικό κεφάλαιο

5 Βασικές Έννοιες Γεωργική Επιχείρηση: Η οικονομική παραγωγική μονάδα που συνδυάζει παραγωγικούς συντελεστές για να παράγει προϊόντα και υπηρεσίες Σύστημα Παραγωγής: Κάθε συνδυασμός παραγωγικής αξιοποίησης των συντελεστών παραγωγής Κλάδοι Παραγωγής: Κλάδοι φυτικής και ζωικής παραγωγής

6 Χαρακτηριστικά των γεωργικών επιχειρήσεων I. Το μέγεθος II. Ο Τεχνικοοικονομικός Προσανατολισμός III. Ο εμπορικός προσανατολισμός και ο βαθμός εκχρηματισμού IV. Η μορφή οργάνωσης και η νομική μορφή

7 Ι. Το Μέγεθος Κριτήρια προσδιορισμού του μεγέθους μιάς γεωργικής εκμετάλλευσης 1. Η Χρησιμοποιούμενη Γεωργική Έκταση (ΧΓΕ) 2. Ο αριθμός των παραγωγικών Ζώων (ΖΜ) 3. Οι απαιτούμενες Μονάδες Ανθρώπινης Εργασίας (ΜΑΕ) 4. Η συνολική αξία της γεωργικής παραγωγής (σε ευρώ) 5. Το οικονομικό μέγεθος (η Τυπική Εκροή σε ευρώ) 6. Η αξία του επενδεδυμένου κεφαλαίου (σε ευρώ)

8 1. «Χρησιμοποιούμενη Γεωργική Έκταση (ΧΓΕ)» = Καλλιεργούμενη Γη + Μόνιμοι Βοσκότοποι + Λιβάδια + Οικογενειακοί Λαχανόκηποι (+ Αγραναπαύσεις)

9 Πλήθος Εκμεταλλεύσεων κατά τάξεις μεγέθους της ΧΓΕ (στρέμματα) 1,000, , , , , , , , , , στρ στρ στρ στρ στρ στρ στρ. έως 20 στρ. Χωρίς Γ. Γη Περισσότερες από τις μισές: κάτω των 20 στρ. Εκμ. με >300 στρ: ή 2,5% του συνόλου (2013) Πηγή: Eurostat, Farm Structure Survey

10 2. Το Ζωικό Κεφάλαιο εκφρασμένο σε Ζωικές Μονάδες (ΖΜ) Συντελεστές μετατροπής των Ζώων σε ΖΜ

11 Η Ελληνική Κτηνοτροφία Σύνολο ΖΜ % Εκμ/σεις με Ζώα % Μέσο Μέγεθος (ΖΜ/εκμ.) 6,15 7,07 8,97 8,52 +39% Πηγή: Eurostat, Farm Structure Survey

12 Πλήθος Εκμεταλλεύσεων κατά τάξεις μεγέθους του Ζωικού Κεφαλαίου (Ζωικές Μονάδες) 1,000, , , , , , , , , ,000 > < 5 Χωρίς ΖΜ Πηγή: Eurostat, Farm Structure Survey

13 3. Η Ανθρώπινη Απασχόληση στη Γεωργία Η εργασία υπολογίζεται σε ανθρωποημέρες ή ανθρωποώρες ενός κανονικού ενήλικα ανθρώπου που απαιτούνται συνολικά για όλες τις καλλιεργητικές εργασίες σε μια γεωργική επιχείρηση στη διάρκεια ενός έτους. Ο δείκτης εκφράζεται σε Ετήσιες Μονάδες Εργασίες (Ε.Μ.Ε.) ή Μονάδες Ανθρώπινης Εργασίας (Μ.Α.Ε.).

14 Ο ορισμός της ΜΑΕ Η Eurostat ορίζει τη ΜΑΕ ως εξής: H 1 MAE αντιστοιχεί στην εργασία που εκτελείται από ένα άτομο που απασχολείται πλήρως σε γεωργική εκμετάλλευση. Πλήρης απασχόληση σημαίνει τις ελάχιστες ώρες που απαιτούνται από τις σχετικές εθνικές διατάξεις που διέπουν τις συμβάσεις εργασίας. Εάν οι εθνικές διατάξεις δεν αναφέρουν τον αριθμό των ωρών, τότε οι ώρες θεωρούνται ως οι ελάχιστες ετήσιες ώρες εργασίας. Αυτές ισοδυναμούν με 225 εργάσιμες ημέρες, με οκτώ ώρες η κάθε μία. (

15 Επίσης, Στο Δίκτυο Γεωργικής Λογιστικής Πληροφόρησης (γνωστό και ως RICA ή FADN) η Μ.Α.Ε. ορίζεται ως η εργασία ενός ικανού για εργασία ανθρώπου, ηλικίας ετών που δουλεύει 280 ημερομίσθια ετησίως ή ώρες

16 Ανθρώπινη Απασχόληση (ΜΑΕ) κατά τάξεις μεγέθους των εκμεταλλεύσεων 700, , , , , , , στρ στρ στρ στρ στρ στρ στρ. έως 20 στρ. Χωρίς Γ. Γη Πηγή: Eurostat, Farm Structure Survey

17 Μέσο Μέγεθος (σε ΜΑΕ) κατά τάξεις μεγέθους των εκμεταλλεύσεων ,72 0, Χωρίς Γ. Γη έως 20 στρ στρ στρ στρ στρ στρ στρ στρ. Μ.Ο. Πηγή: Eurostat, Farm Structure Survey

18 4. Η συνολική αξία της γεωργικής παραγωγής (σε ευρώ) Είναι το άθροισμα της αξίας παραγωγής όλων των προϊόντων της εκμετάλλευσης, δηλ. Σp i q i Όπου: p i η τιμή του προϊόντος (i) και q i η ποσότητα του προϊόντος (i)

19 5. Το Οικονομικό Μέγεθος μιάς εκμετάλλευσης Οικονομικό Μέγεθος = Τυπική Εκροή όλων των προϊόντων, σε ευρώ Τυπική Εκροή (ΤΕ) ή Standard Output ενός προϊόντος: Η μέση χρηματική αξία της γεωργικής παραγωγής σε τιμές παραγωγού, σε ευρώ ανά εκτάριο ή ανά κεφαλή ζώου. Η αξία αυτή υπολογίζεται σε περιφερειακό επίπεδο ως μέσος όρος μιας πενταετίας. Το άθροισμα όλων των ΤΕ σε μια εκμετάλλευση, είναι ένα μέτρο του συνολικού οικονομικού μεγέθους της.

20 Πλήθος Εκμεταλλεύσεων κατά τάξεις οικονομικού μεγέθους 900, , , , , , , ,000 Τυπική Εκροή ( ) < , Πηγή: Eurostat, Farm Structure Survey