ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ προσαρμοζόμενα δόντια αρθρώσεις, οστά αναπαράγονται την προσαρμογή. από την φύση άνθρωπο θηλαστικό ζώο

Transcript

1

2

3

4 ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ Η δημοσίευση του άρθρου «Η προέλευση των κυνών» είναι αποτέλεσμα της πολύχρονης συνεργασίας μου με τον Βαγγέλη Γενειατάκη. Μιας συνεργασίας που όταν ξεκίνησε, απέδωσε την πρώτη και μοναδική, γενετική τακτοποίηση φυλής κύνα στον Ελλαδικό χώρο, που αφορούσε τον Κρητικό Ιχνηλάτη, από το Τμήμα Μοριακής Βιολογίας του Πανεπιστημίου της Κρήτης. Η συνεργασία αυτή θα συνεχιστεί με άρθρα που θα δημοσιεύονται τόσο στον όσο και στην «Η προέλευση των κυνών» βασίζεται σε ένα άρθρο που είχα γράψει το 1998 στο περιοδικό «Το Βλέμμα», με τίτλο, «Η καταγωγή του σκύλου» και σε πολύ πιο λεπτομερή στοιχεία δημοσιεύσεων των Πανεπιστημίων Berkley, Columbia, South Carolina. Τα στοιχεία που εμπεριέχονται στην «Προέλευση των κυνών» περιλαμβάνουν χρονολογημένες γεωλογικές μεταβολές του πλανήτη και την εμφάνιση, κατά τη διάρκειά τους, των διαφόρων ζώων. Τα σαρκοφάγα-κυνίδες που μας ενδιαφέρουν παρουσιάζονται για πρώτη φορά πριν από χρόνια. Έκτοτε εξελίσσονται προσαρμοζόμενα στους βιοτόπους τους, διατηρώντας όμως σχεδόν σταθερά ή διαφοροποιώντας ελάχιστα τα βασικά στοιχεία της ύπαρξής τους, που είναι, ο τρόπος που τρώνε (δόντια), ο τρόπος που κινούνται (αρθρώσεις, οστά) και ο τρόπος με τον οποίο αναπαράγονται. Αυτά τα τρία στοιχεία είναι κοινά σε θηλαστικά ζώα που υπάρχουν σήμερα στον πλανήτη μας αλλά και σε άλλα που έχουν ήδη εξαφανιστεί, αποδεικνύοντας ότι οι τρεις αρχές της βιολογίας - μορφολογία χαρακτήρας επιδόσεις - και οι τρεις αρχές της εξέλιξης - αποκλίνουσα συγκλίνουσα παράλληλη, οδηγούν σε ένα και μόνον αποτέλεσμα: την προσαρμογή. Έτσι δημιουργήθηκαν οι αποκαλούμενες φυλές σκύλων, δηλαδή από την φύση και όχι από τον άνθρωπο. Ο ρόλος του ανθρώπου ήταν και είναι η συμμετοχή του στην διαμόρφωση του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο εξελίχθηκαν τα διάφορα ζώα. Δυστυχώς αυτή η συμμετοχή υπήρξε κυρίως καταστροφική για τα υπόλοιπα ζώα, αλλά και για τον ίδιο τον άνθρωπο, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά πρωτεύον δίποδο θηλαστικό ζώο.

5 Το ότι ο σκύλος-κύνας είναι πολύ αρχαιότερο ζώο οφείλεται στο γεγονός ότι από την αρχή της ύπαρξής του υπήρξε παμφάγο και μπόρεσε να επιβιώσει και να εξελιχθεί, σε αντίθεση με άλλα ζώα που ήταν αποκλειστικά χορτοφάγα ή σαρκοφάγα. Έτσι μπόρεσε να επιβιώσει προσαρμοζόμενο στις εκάστοτε συνθήκες. Αυτό αποδεικνύεται κυρίως από την μορφή των δοντιών του που περιέχουν και κοπτικά τμήματα για σάρκες και πεπλατυσμένες επιφάνειες για άλεση σπόρου. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά, δηλαδή το κοπτικό και το αλεστικό τμήμα των δοντιών υπάρχει σε όλα τα σκυλιάκύνες. Απλώς διαφέρει από είδος σκύλου-κύνα - σε είδος, ανάλογα με την προσαρμογή του στον συγκεκριμένο βιότοπο. Αυτή η προσαρμογή μεταφράζεται σε στοιχεία όπως η ιχνηλασία, η κίνηση, το μέγεθος κ.α. και όλα αυτά μαζί δημιουργούν τις φυλές σκύλων-κυνών. Με άλλα λόγια τις φυλές των σκύλων τις φτιάχνει η φύση και όχι ο ζαχαροπλάστης, ο αρτοποιός, ο κομμωτής κτλ, των σκύλων. Αυτό που κάνουν οι παραπάνω είναι διοικητική διαχείριση των φυλών και μέσα από την αλαζονεία που τους διακρίνει νομίζουν πως δημιουργούν φυλές. Η εμφάνιση μιας φυλής σκύλου-κύνα απαιτεί χιλιάδες χρόνια, ενώ του ανθρώπου ή του ελέφαντα π.χ. εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, αφού είναι ευθέως ανάλογη με τον προσδόκιμο μέσο χρόνο ζωής του θηλαστικού. Συνεπώς η μοναδικότητα του Κρητικού Ιχνηλάτη, για παράδειγμα, είναι συνυφασμένη με την μοναδικότητα της Κρήτης, ως βιοτόπου και αυτό δεν μπορεί να το αλλάξει κανένας που αυτοπροσδιορίζεται ως ειδικός. Σ αυτό το πνεύμα θα κινούνται τα μελλοντικά άρθρα που θα αφορούν χαρακτηριστικά διαφόρων φυλών και την πορεία τους στον χρόνο, την σχέση τους με τον άνθρωπο και θα αναρτηθούν είτε στην ιστοσελίδα είτε στην Τέλος, ως ύστατο φόρο τιμής πρέπει να επισημάνω ότι ο πρώτος διδάξας της μεθοδολογίας αυτής της μελέτης του θαύματος της φύσης που αποκαλείται σκύλος-κύνας, στην Ελλάδα, υπήρξε ο Δρ. Στ. Μπασουράκος. Περικλής Κοσμόπουλος

6

7

8 ΠΡΟΚΑΒΡΙΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ή Αιώνας Με τον όρο Προκάμβριος χρόνος, ή Προκάμβριος αιώνας ονομάζονται, από πολλούς επιστήμονες γεωλόγους, συνοπτικά, οι τρεις πρώτοι γεωλογικοί αιώνες, δηλαδή ο καταρχαιοζωικός αιώνας ή κοσμικός αιώνας, ο αρχαιοζωικός αιώνας ή αρχαϊκός αιώνας και ο προτεροζωικός αιώνας. Ο Προκάμβριος χρόνος αντιπροσωπεύει το μέρος της ιστορίας της Γης που τερματίσθηκε πριν από περίπου 600 εκατομμύρια χρόνια. Συνεπώς αν δεχθούμε τις απόψεις των γεωλόγων ότι η ηλικία της Γης είναι περίπου 4,5-5 δισεκατομμύρια χρόνια τότε ο Προκάμβριος χρόνος καλύπτει τα 90% της ηλικίας του πλανήτη μας. Τα διάφορα προκάμβρια πετρώματα αποτελούν σε μεγάλες εκτάσεις τον σκελετό παλαιών "ασπίδων", όπως χαρακτηρίζονται οι πρώτοι πυρήνες των γεωγραφικών ηπείρων. Στο Β. ημισφαίριο οι πρώτοι αυτοί πυρήνες ήταν η Καναδική, κ Σιβηρική και η Βαλτική ασπίς. Στο δε Ν. ημισφαίριο ήταν οι ασπίδες της Γουινέας, της Βραζιλίας, η τεράστια Αφρικανική, καθώς και η Ινδική, η Αυστραλιανή και η Ανταρκτική. Σήμερα γνωρίζουμε ότι κατά τον προκάμβριο χρόνο ή αιώνα υπήρξε ζωή, τα σχετικά απολιθώματα όμως είναι εξαιρετικά σπάνια. Τα σημαντικότερα αυτών είναι ασβεστολιθικά αποθέματα που οφείλονται σε φύκια και σε ίχνη άνθρακος (που βρέθηκαν στη Φινλανδία). Όσο για ίχνη κατωτέρων ζωικών ειδών δεν έχει κατορθωθεί να διαπιστωθεί με βεβαιότητα εκτός από πέντε ή έξι σημεία του κόσμου. Ανεξήγητο όμως συνεχίζει να παραμένει το γεγονός ότι τα απολιθωμένα ζώα εμφανίζονται απότομα πολυπληθή κατά τη κάμβρια περίοδο που ακολουθεί την σχεδόν άγνωστη προκάμβρια. Οπωσδήποτε η αρχή των ζώντων οργανισμών χάνεται στα βάθη της κατώτερης προκάμβριας περιόδου όπου σύμφωνα με τελευταίες επιστημονικές απόψεις γεωχημικών κάθε ίχνος τέτοιου απολιθώματος και αν υπήρχε έχει πλέον εξαφανισθεί από την "ανακρυστάλλωση" των πρώτων ιζημάτων.

9 ΠΡΟΚΑΜΒΡΙΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΚΑΤΑΡΧΑΙΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ. ή κοσμικός αιώνας ή Αδηαίος ή Αβυσσώδης Με τον όρο καταρχαιοζωικός ή Αδηαίος (από το Άδης) αιώνας, αναφερόμαστε στη γεωλογική περίοδο που εκτείνεται μέχρι πριν από 3800 εκατομμύρια χρόνια. Στις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα οι γεωλόγοι ανακάλυψαν λιγοστά πετρώματα του Άδηαίου αιώνα στη δυτική Γροιλανδία, τον ΝΔ Καναδά και τη δυτική Αυστραλία. Οι αρχαιότεροι γνωστοί σχηματισμοί πετρωμάτων περιλαμβάνουν ιζηματογενή από την Γροιλανδία, χρονολογημένα περίπου 3800 εκ. έτη πρίν, διαταραγμένα από μια ηφαιστειακή φλέβα που διείσδυσε στα πετρώματα μετά την απόθεσή τους. Τα ιζηματογενή πετρώματα της Γροιλανδίας περιλαμβάνουν κοιτάσματα ραβδωτού σιδήρου, άνθρακα και υποδεικνύουν πιθανώς ότι ήδη είχε προβάλλει σε εκείνη την μακρινή εποχή η πρωτοσυνθετική ζωή. Τα αρχαιότερα γνωστά απολιθώματα (από την Αυστραλία) χρονολογούνται εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μεταγενέστερα. Moon Formation In The Late Hadean Period courtest of the Smithsonian Air and Space Museum

10 ΠΡΟΚΑΜΒΡΙΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ή αρχαϊκός αιώνας Με τον όρο Αρχαιοζωικός αιώνας εννοείται ο γεωλογικός αιών που αναφέρεται στην περίοδο του χρόνου που εκτείνεται (συμβατικά) από το τέλος του Καταρχαιοζωικού έως την έναρξη του Προτεροζωικού, 2500 (εκατομμύρια χρόνια πριν). Η συγκεκριμένη χρονολόγηση δε βασίζεται σε στρωματογραφικά δεδομένα αλλά προσδιορίζεται χρονομετρικά. Το κατώτατο όριο δεν έχει επίσημα αναγνωριστεί από τη Διεθνή Επιτροπή Στρωματογραφίας, αλλά τίθεται συχνά στα 3800 εκ. έτη στο τέλος δηλαδή του Καταρχαιοζωικού. Αν και πολύ λίγα πετρώματα είναι γνωστά ως αρχαιότερα -γεγονός που θα βοηθούσε στην εκτίμηση της σχετικής ηλικίας- γενικώς οι αρχαιότεροι σχηματισμοί πετρωμάτων στην επιφάνεια της Γης ανήκουν σε αυτή την περίοδο γεωλογικού χρόνου ή είναι ελαφρώς προγενέστερα. Πετρώματα του Αρχαιοζωικού γνωρίζουμε στη Γροιλανδία, τον Καναδά, τη ΒΔ Αυστραλία και τη Ν Αφρική. Η ατμόσφαιρα στον Αρχαιοζωικό αιώνα προφανώς δεν διέθετε ελεύθερο οξυγόνο. Η θερμοκρασία πιθανώς προσέγγιζε τα σημερινά επίπεδα, αν και οι αστρονόμοι εκτιμούν πως η ηλιακή ακτινοβολία ήταν μειωμένη κατά το 1/3 από τη σημερινή. Βάσει της συγκεκριμένης εκτίμησης φαίνεται πως οι εκπομπές αερίων που σήμερα σχετίζονται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου ήταν οι μεγαλύτερες στην ιστορία της Γης. Χαρακτηριστικά της ζωής του Αρχαιοζωικού είναι τα υπολείμματα κυανοβακτηρίων (Στρωματολίτες) και λίγα πιθανά βακτηριακά απολιθώματα από κοιτάσματα καπνιά - είδους χαλαζία. Επιπλέον των Βακτηρίων (γνωστά και ως Ευβακτήρια), έχουν πιστοποιηθεί και μικροαπολιθώματα Αρχαίων. Αν και παρούσα η ζωή στον Αρχαιοζωικό ήταν πιθανώς περιορισμένη σε εκείνους τους απλούς απύρηνους μονοκύτταρους οργανισμούς που αποκαλούνται Προκαρυωτικά, (γνωστά και ως Μονήρη). Ωστόσο, δεν υφίσταται στο απολιθωματικό αρχείο μαρτυρία για μικροοργανισμούς όπως οι Ιοί.

11 ΠΡΟΚΑΜΒΡΙΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΠΡΩΤΕΡΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Με τον όρο Πρωτεροζωικός εννοείται ο γεωλογικός αιών που εκτείνεται από το τέλος του αρχαιοζωικού έως την εμφάνιση των πολυσύνθετων μορφών ζωής πάνω στον πλανήτη, δηλαδή από 2500 έως 542 (εκατομ. χρόνια πριν). Ο Πρωτεροζωικός αντιστοιχεί στο πλέον πρόσφατο και τρίτο τμήμα της Προκάμβριας. Κατά τη διάρκεια του Πρωτεροζωικού, άρχισε η οικοδόμηση του οξυγόνου πάνω στη Γη. Επίσης σχηματίστηκαν οι πρώτοι πολυκύτταροι οργανισμοί. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο τοποθετήθηκε το όριο ανάμεσα στον Πρωτεροζωικό και την Παλαιοζωική στη βάση της Κάμβριας περιόδου όταν εμφανίστηκαν τα πρώτα απολιθώματα ζώων γνωστά ως τριλοβίτες και αρχαιοκύαθα. Κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα ανακαλύφθηκε σχετικά μεγάλος αριθμός απολιθωμάτων σε πρωτεροζωικά πετρώματα, αλλά το κατώτερο όριο του πρωτεροζωικού παρέμεινε στη βάση της Κάμβριας -542 έκ έτη επί του παρόντος.

12 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ ή ΧΡΟΝΟΣ Ο Φανεροζωικός αιώνας, θεωρητικά, αρχίζει πριν από περίπου 542 εκατομμύρια χρόνια (542 ε.χ.π.) και διαρκεί έως σήμερα. Είναι όρος της βιοστρωματογραφίας, ακολουθεί χρονολογικά την Προκάμβριο (συγκεκριμένα τον Προτεροζωικό μεγααιώνα) και χαρακτηρίζεται από την κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των απολιθωμάτων στα στρώματά του. Ο Φανεροζωικός περιλαμβάνει τρεις αιώνες: 1.τον Παλαιοζωικό ( ε.χ.π.), 2. τον Μεσοζωικό (251 65,5 ε.χ.π.) και 3. τον Καινοζωικό (65,5 ε.χ.π. μέχρι σήμερα). Κατά τη διάρκεια του Φανεροζωικού η βιοποικιλότητα δείχνει, μέσω των απολιθωμάτων, σταθερή αλλά όχι μονότονη αύξηση από το μηδέν έως αρκετές χιλιάδες γένη. Όταν ονομάστηκε «αιώνας όπου φανερώνεται η ζωή», όλα τα γνωστά απολιθώματα προέρχονταν από τα στρώματα του. Βέβαια σήμερα γνωρίζουμε πολύ παλαιότερα απολιθώματα, τα περισσότερα από τα οποία όμως είναι ορατά μόνο με μικροσκοπικές μεθόδους. Κατά την διάρκειά του Φανεροζωικού παρατηρείται η εμφάνιση και ραγδαία εξάπλωση πολλών συνομοταξιών του ζωικού βασιλείου, με αρχή την λεγόμενη Κάμβριο έκρηξη, και η ανάδυση των χερσαίων φυτών και ζώων Η μετατόπιση των ηπείρων είχε ως αποτέλεσμα την διαμόρφωση της τελευταίας υπερηπείρου της Γης, της Παγγαίας, και κατόπιν τον επαναδιαχωρισμό της στις σημερινές ηπειρωτικές μάζες γης. Επίσης προκάλεσε τέσσερεις ορογενετικές φάσεις. Η Αλπική φάση, η οποία άρχισε στο τέλος του Τριαδικού και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, σχημάτισε τις οροσειρές των Άλπεων, των Πυρηναίων, των Καρπαθίων, των Απεννίνων και των Ιμαλαΐων.

13 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΠΑΛΑΙΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Ο 4ος κατά σειρά Γεωλογικός Αιώνας, που στις αρχές του έχουν ήδη αναδυθεί από τη θάλασσα μεγάλα τμήματα ξηράς κι έχουν σχηματίσει έξι ηπείρους, τις λεγόμενες ασπίδες. Στο βόρειο ημισφαίριο η αμερικανική ή καναδική, η Φενοσαρματία, η σκανδιναβική, η Ανγκάρα ή σιβηρική, η σινική, η φιλιπιννία και στο νότιο η Γκοντβάνα. Στην ανάπτυξη των γεωσυγκλίνων και των ηπειρωτικών τραπεζών του παλαιοζωικού αιώνα είχαν επιδράσει πολύ οι δύο μεγάλες εποχές ορογένεσης: 1. Καληδονιακή Οροσειρά 2. Ερκύνεια Πτύχωση. Μέσα στον ωκεανό σχηματίζονται τον αιώνα αυτό ιζηματογενή πετρώματα. Εκτός όμως απ' αυτά υπάρχουν και μαγματογενή και μεταμορφωσιγενή πετρώματα. Ο παλαιοζωικός αιώνας άρχισε πριν 500 εκ. έτη περίπου και υπολογίζεται, με βάση ραδιογεωλογικές μεθόδους ότι διάρκεσε περίπου 325 εκ χρόνια. Με βάση τα καθοδηγητικά απολιθώματα του αιώνα, τον χωρίζουμε σε 6 περιόδους: 1.Kάμβρια, 2. Ορδοβίκια 3.Σιλούρια, 4. Δεβόνια, 5. Λιθανθρακοφόρα και 6. Πέρμια. Στον παλαιοζωικό αιώνα παρουσιάζει μεγάλη ανάπτυξη η πανίδα. Αφθονούν τα πρωτόζωα, πολλά απ' τα οποία εμφανίζονται κι εξαφανίζονται μέσα στη διάρκεια του αιώνα, όπως οι φουσουλίνες, χρησιμεύοντας έτσι για τον προσδιορισμό της γεωλογικής ηλικίας των πετρωμάτων. Εμφανίζονται τα αρθρόποδα, μεταξύ των οποίων οι σκορπιοί οι παλαιόφονοι είναι τα πρώτα ζώα που βγήκαν στη στεριά. Στο τέλος του παλαιοζωικού αιώνα έχουν εμφανιστεί τα ερπετά, τα έντομα και τα αμφίβια. Η χλωρίδα επίσης αναπτύσσεται γοργά. Τα πρώτα φυτά ήταν τα βακτήρια και τα φύκια. Εμφανίζονται τα πρώτα φυτά στην ξηρά. Σχηματίζονται τα πρώτα πραγματικά δάση από λεπιδόπτερα, σιγιλλάριες, καλαμίνες, πτέριδες, κορδαϊτες. Απ' την άφθονη αυτή χλωρίδα σχηματίστηκαν οι λιθάνθρακες

14 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΠΑΛΑΙΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΚΑΜΒΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η Κάμβρια περίοδος τοποθετείται από ως έτη πριν. Μετά από την εξαφάνιση των ζωντανών οργανισμών τής Προκαμβρίου κατά τον Κρυπτοζωικό αιώνα και την επαναθέρμανση του κλίματος, η ζωή αρχίζει και πάλι να εξαπλώνεται στον πλανήτη. Αναμφισβήτητα το σημαντικότερο χαρακτηριστικό τής Καμβρίου περιόδου, είναι η έκρηξη ζωής που παρατηρείται στα απολιθώματα της περιόδου. Απολιθώματα βρέθηκαν στη Βρετανική Κολομβία τού Καναδά (Πανίδα του Burgess Shale). Βρέθηκε το 1909 και ερευνήθηκε και το Περιλαμβάνει 20 είδη, που δεν έχουν ταξινομηθεί ακόμα. Από τότε, έχουν εμφανιστεί στη γη 30 τρισεκατομμύρια είδη ζωής. Μένουν μόνο 30 εκατομμύρια. Νέα είδη ζωής δεν εμφανίστηκαν από τότε. Εμφανίσθηκαν μόνο θαλάσσια ζώα. Στην αρχή της Καμβρίου ζούσαν Αρχαιοκύαθα και Wiwaxia. Στη διάρκεια της Καμβρίου έζησαν Κοιλεντερωτά, Ακοιλωματικά, Κοιλωματικά, Βραχιονόποδα (είδος μυδιών - αχυβάδων), Τριλοβίτες, Protohertzina, Anabarites, Lapworthella, Anomalocaris, το πρώτο γνωστό χορδωτό (Pikaia gracilens), πρόγονος τών ψαριών.

15 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΠΑΛΑΙΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΟΡΔΟΒΙΚΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η Ορδοβίκια περίοδος ξεκίνησε περίπου πριν από 490 εκ. χρόνια και τελείωσε πριν από 443 εκ. χρόνια. Αυτή την περίοδο οι περιοχές βόρεια των τροπικών είναι σχεδόν ολοκληρωτικά ωκεάνιες και το παγκόσμιο μέρος εδάφους βρίσκεται ενωμένο σε μία υπερ-ήπειρο νότια της γήινης σφαίρας κοντά στον Νότιο πόλο που ονομάζουμε Γκοντβάνα. Η περίοδος αυτή είναι γνωστή διότι τότε εμφανίζονται διαφορετικά θαλάσσια ασπόνδυλα όπως Τριλοβίτες, βραχιόποδες, και Κωνόδοντα που ήταν τα πρώτα πρόωρα σποδυλωτά. Η τυπική θαλάσσια ζωή της εποχής αποτελείτο από κόκκινη και πράσινη άλγη, πρωτόγονα ψάρια, κεφαλόποδα, κοράλλια, κρινοειδή και γαστερόποδα. Πρόσφατα βρέθηκαν θαλάσσια τετραεδρικά σπόρια παρόμοια με αυτά που κατέκλισαν την ξηρά και υποθέτουμε ότι αυτή την περίοδο έγινε η μεταφορά. Η θερμοκρασία την περίοδο αυτή είναι αυξημένη και με αρκετή υγρασία στην ατμόσφαιρα. Όμως η τελική δέσμευση της Γκοτβάνα στον νότιο πόλο προκάλεσε την ψύξη της γης και την μείωση του επιπέδου της θάλασσας με αποτέλεσμα την μαζική εξαφάνιση ειδών. Εκείνην την περίοδο η περιοχή της σημερινής Σαχάρας περνά μια παγετώδη περίοδο. Έτσι στο τέλος της Ορδοβίκιας περιόδου χάνεται το 60% των θαλασσίων ασπόνδυλων και το 25% γενικά όλων των ειδών.

16 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΠΑΛΑΙΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΣΙΛΟΥΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Στη Σιλούρια περίοδο ( εκ. χρόνια) έγιναν σημαντικές αλλαγές για την ζωή στη γη, οι οποίες είχαν σημαντικό αντίκτυπο στο περιβάλλον και την ζωή. Ξεκίνησε η σταθεροποίηση του κλίματος της γης και αυτό το γεγονός τερμάτισε την προηγούμενη ασταθή κλιματικά περίοδο. Ένα από αποτελέσματα αυτής της αλλαγής ήταν το λιώσιμο των προηγουμένων παγετώνων και την αύξηση της στάθμης της θάλασσας. Εμφανίζονται οι πρώτοι κοραλλιογενείς ύφαλοι και βελτιώνεται η εξέλιξη των ψαριών σε στεριά και γλυκά νερά, ποτάμια λίμνες. Εκείνη την περίοδο εμφανίζονται και τα πρώτα ψάρια με ισχυρά σαγόνια και δόντια. Σε αυτή την περίοδο έχουμε και την πρώτη σαφή ένδειξη ζωής στην στεριά με την εμφάνιση αραχνών και άλλων αρθρόποδων.

17 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΠΑΛΑΙΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΔΕΒΟΝΙΟΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Αυτή ο περίοδος σηματοδοτεί την αρχική εμφάνιση των φυτικών ειδών εκτός θάλασσας και την εξάπλωση του. Η Χλωρίδα της εποχής αποτελείται από μικρά φυτά και τα μεγαλύτερα είχαν ύψος μέχρι ένα μέτρο. Ενώ προς το τέλος της περιόδου οι Φτέρες και τα φυτά με σπόρους δημιουργούν τα πρώτα δάση. Στην ίδια περίοδο 2 σημαντικές ομάδες ζώων αποικίζουν την στεριά, τα πρώτα τετράποδα ή εδαφόβια σπονδυλωτά και τα αρθρόποδα στα οποία περιλαμβάνονται και τα πρώτα αραχνοειδή και τα έντομα χωρίς φτερά. Στους ωκεανούς τα πρώτα Βραχιόποδα άρχισαν να ακμάζουν και πολλά νέα είδη ψαριών εμφανίζονται. Κατά την διάρκεια της εν λόγω περιόδου υπάρχουν 3 κύριες Ηπειρωτικές μάζες η Βόρεια Αμερική και η Ευρώπη ήταν μαζί κοντά στον Ισημερινό και πολλά μέρη τους ήταν ακόμα κάτω από το νερό. Στα βόρεια βρισκόταν ένα μέρος της Σιβηρίας ενώ στο νότιο ημισφαίριο ήταν ενωμένες σε μια υπερήπειρο η Νότια Αμερική, Αφρική, Ανταρκτική, Ινδία και Αυστραλία.

18 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΠΑΛΑΙΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΛΙΘΑΝΘΡΑΚΟΦΟΡΟΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η Λιθανθρακοφόρος περίοδος ( εκ. χρόνια). Για πρώτη φορά, ξεχωρίζει η μεγαλύτερη από όλες τις υπερηπείρους, η Παγγαία. Εκείνη την εποχή, η Παγγαία σχηματιζόταν από τη σύγκρουση της Λαυρεντίας (Βόρεια Αμερική και Ευρώπη) με την παλιά νότια υπερήπειρο, τη Γκοντβάνα. Πριν από τη σύγκρουση, η Γκοντβάνα είχε περιστραφεί δεξιόστροφα, με αποτέλεσμα το ανατολικό τμήμα της (Ινδία, Αυστραλία και Ανταρκτική) να μετακινηθεί νότια, ενώ το δυτικό (Νότια Αμερική και Αφρική) να μετακινηθεί βόρεια. Αυτή η περιστροφή άνοιξε ένα νέο ωκεανό, τον Ωκεανό της Τηθύος στα ανατολικά, και έκλεισε έναν παλαιότερο ωκεανό, τον Ρεϊκό Ωκεανό στα δυτικά. Την ίδια εποχή, ο ωκεανός μεταξύ Βαλτικής και Σιβηρίας έκλεινε, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για μια ακόμα σύγκρουση ηπείρων. Η σύγκρουση της Λαυρεντίας με την Γκοτβάνα δημιούργησε τα Απαλάχια όρη στην Αμερική, τα Ερνικιανά όρη του Ηνωμένου Βασιλείου και τα Ουράλια όρη από την σύγκρουση της Σιβηρίας με την Ευρώπη. Στην περίοδο αυτή εμφανίζονται τα πρώτα αυγά με αμνιακό σάκο, τα οποία επέτρεψαν σε συγκεκριμένα είδη, πουλιά, ερπετά και θηλαστικά να επεκταθούν στην ξηρά και να προστατεύσουν το εσωτερικό έμβρυο από την αφυδάτωση. Αυτή την περίοδο υπήρξε μια σταθεροποίηση της θερμοκρασίας σε πιο ήπιες τιμές που επέτρεψαν την εξάπλωση στα δάση της φτέρης και στην σύγχρονη μείωση των μεγάλων εντόμων και των Λυκόποδων (είδη δέντρων). Στο τέλος της ίδιας περιόδου εμφανίζονται τα πρώτα ερπετόμορφα κυνοδόντια θηλαστικά, πρόγονοι των μετέπειτα θηλαστικών (Σιναψίδες).

19 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΠΑΛΑΙΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΠΕΡΜΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η Πέρμια περίοδος διάρκεσε από 290 έως 248 εκ. έτη πριν και ήταν η τελευταία περίοδος της παλαιοζωικής εποχής. Η διάκριση μεταξύ παλαιοζωικού και μεσοζωικού γίνεται στο τέλος της Πέρμιας περιόδου, σε αναγνώριση της μεγαλύτερης μαζικής εξάλειψης που καταγράφεται στην ιστορία της ζωής στη γη. Είχε επιπτώσεις σε πολλές ομάδες οργανισμών σε πολλά διαφορετικά περιβάλλοντα, αλλά είχε επιπτώσεις και στις θαλάσσιες κοινότητες προκαλώντας την εξάλειψη στα περισσότερα από τα θαλάσσια ασπόνδυλα. Μερικές ομάδες επέζησαν της μαζικής εξάλειψης σε πολύ μειωμένους αριθμούς, αλλά δεν κατάφεραν να φτάσουν στην οικολογική κυριαρχία που είχαν παλαιότερα. Στη στεριά, μια σχετικά μικρότερη εξάλειψη των Διαψιδών και Συναψιδών, επέτρεψε σε άλλες μορφές να εξουσιάσουν και να οδηγήσουν σε αυτό που αποκαλούμε «εποχή των Δεινοσαύρων». Επίσης, τα μεγάλα δάση της φτέρης εξελισσόμενα μετατράπηκαν από γυμνόσπερμα σε δέντρα που εσώκλεισαν σε κάψα τους σπόρους τους. Ο φλοιός της γης αυτή την περίοδο ενώνεται και δημιουργείτε η Πανγαία. Η θάλασσα είναι ένας ενιαίος Ωκεανός με το όνομα Πανθάλασσα και μια μικρότερη θάλασσα ανατολικά τον ωκεανό της Τηθύος. Εμφανίζονται τα πρώτα ερπετόμορφα Θηλαστικά ( Συναψίδες)

20 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΜΕΣΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Η Μεσοζωική εποχή διαιρείται σε τρεις χρονικές περιόδους: Τριασική ( εκ. έτη ), Ιουρασική ( εκ. έτη), και Κρητιδική ( εκ. έτη). Είναι η εποχή κατά τη διάρκεια της οποίας η παγκόσμια πανίδα άλλαξε δραστικά από αυτήν που ήταν κατά την παλαιοζωική εποχή. Οι δεινόσαυροι, που είναι ίσως οι δημοφιλέστεροι οργανισμοί του μεσοζωικού, εξελίχθηκαν την Τριασική περίοδο, και παρέμειναν σχεδόν ίδιοι μέχρι την Ιουρασική περίοδο. Εκτός από τα πουλιά, οι δεινόσαυροι εξαφανίστηκαν μέχρι το τέλος της Κρητιδικής περιόδου. Η Μεσοζωική εποχή ήταν επίσης η περίοδος της μεγάλης αλλαγής στην επίγεια βλάστηση. Στην πρόωρη Μεσοζωική η εξάπλωση της φτέρης κυριαρχεί μαζί με τις cycads, ginkgophytes, bennettitaleans, και άλλα ασυνήθιστα είδη της χλωρίδας. Τα σύγχρονα γυμνόσπερμα όπως τα κωνοφόρα εμφανίστηκαν με την σημερινή τους μορφή στην πρόωρη Τριασική εποχή. Από τη μέση της Κρητιδικής τα πιο πρόωρα Αγγειόσπερμα είχαν εμφανιστεί και άρχισαν να διαφοροποιούν την υπάρχουσα κυριαρχία των προγενέστερων δασών.

21 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΜΕΣΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΤΡΙΑΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Από πολλές απόψεις, η Τριασική (248 ως 206 εκ. έτη) ήταν μια μεταβατική περίοδος. Η Πανγαία έχει σταθεροποιηθεί αλλάζοντας το παγκόσμιο κλίμα και την ωκεάνια κυκλοφορία. Κατά την Τριασική περίοδο οι επιζήσαντες της προηγούμενης μαζικής εξαφάνισης κυριαρχούν στη γη. Οι οργανισμοί που επιβίωσαν είναι τα Λυκόφυτα, οι γλώσσοπτέριδες και οι δικυνόδοντες. Και από αυτά κυριάρχησαν τα κωνοφόρα, τα φοινικοειδή και οι Δεινόσαυροι. Την ίδια περίοδο εξελίσσονται τα κυνοδόντια ερπετόμορφα θηλαστικά της οικογένειας των Θεραψιδών, πρώιμοι πρόγονοι των επερχόμενων κυνόμορφων θηλαστικών.

22 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΜΕΣΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΙΟΥΡΑΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η Ιουρασική περίοδος εκτείνεται από 206 ως 144 εκ. έτη. Μεγάλοι χορτοφάγοι δεινόσαυροι περιπλανώνται στη γη και τρέφονται από τα δάση φτέρης και Φοινίκων που έχουν κυριαρχήσει παντού. Μικρότερα ευέλικτα και επιθετικά σαρκοφάγα καταδιώκουν τα μεγάλα χορτοφάγα. Την περίοδο αυτή τα κυνοδόντια εξελίσσονται και βρίσκουμε πολλά διαφορετικά είδη. Τα θηλαστικά την περίοδο αυτή είναι μικρόσωμα σαν τρωκτικά και είναι νυκτόβια.

23 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΜΕΣΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΚΡΗΤΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η Κρητιδική περίοδος διήρκεσε από 144 ως 65 εκ. χρόνια χαρακτηρίζεται ως η περίοδος των τελευταίων δεινοσαύρων και η επιβίωση των μετεξελίξεων τους. Σε αυτή την περίοδο βρίσκουμε τα απολιθώματα πολλών ομάδων εντόμων, των σύγχρονων θηλαστικών και πουλιών και των πρώτων ανθοφόρων φυτών. Κατά την ύστερη Κρητιδική οι δεινόσαυροι χάνονται και τα επιβιώσαντα θηλαστικά επικρατούν ως παμφάγα ή εντομοφάγα. Υπάρχει μια ομάδα (cimolestes = εντομοληστής) εντομοφάγων τα οποία κυριαρχούν και έχουν μέγεθος κουναβιού. Την ίδια αυτή περίοδο (ύστερη Κρητιδική) τα αρχαία Κρεόδοντα που κυριαρχούν ανταγωνίζονται τα μαστοφόρα Σαρκοφάγα που την ίδια περίοδο εξελίσσονται έχοντας διαφορές από τα προηγούμενα στα δόντια (κυνόδοντες ή κοπτήρες), στα οστά των βραχιόνων και στα ακουστικά όργανα.

24 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΚΑΙΝΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Η καινοζωική εποχή (65 εκ. χρόνια μέχρι σήμερα) είναι η πιο πρόσφατη των τριών σημαντικών υποδιαιρέσεων της ζωικής ιστορίας. Η καινοζωική καλείται μερικές φορές περίοδος των θηλαστικών, επειδή τα μεγαλύτερα εδαφόβια ζώα είναι θηλαστικά. Αυτό δεν είναι κυριολεκτικό διότι, πρώτον, η ιστορία των θηλαστικών άρχισε πολύ πριν να αρχίσει η καινοζωική περίοδος, δεύτερον, η ποικιλομορφία της ζωής κατά τη διάρκεια της καινοζωικής είναι πολύ ευρύτερη από τα θηλαστικά. Η καινοζωική εποχή θα μπορούσε να έχει κληθεί «περίοδος των ανθιζόντων φυτών» ή «περίοδος των εντόμων» ή «περίοδος των ψαριών» ή «περίοδος των πουλιών» εξίσου ακριβώς. Η καινοζωική διαιρείται σε δύο κύριες υποδιαιρέσεις: τριτογενής και τεταρτογενής. Το μεγαλύτερο μέρος καταλαμβάνει η Τριτογενής, από 65 εκ. έτη ώς 1.8 εκ. έτη. Η τεταρτογενής περιλαμβάνει μόνο τα τελευταία 1.8 εκ. έτη.

25 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΚΑΙΝΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΠΑΛΑΙΟΚΕΝΟΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Με τον όρο Παλαιόκαινος εννοείται η γεωλογική εποχή κατά το διάστημα 65,5 με 56 εκατομμύρια χρόνια πριν. Η Παλαιόκαινος αρχίζει αμέσως μετά του "γεγονότος εξαφάνισης" των δεινοσαύρων (εκτός από τους προγόνους τους, τα σύγχρονα πτηνά, και άλλη πανίδα) και χλωρίδα. Ο αφανισμός των δεινοσαύρων άφησε πολλά κενά στα οικοσυστήματα, με αποτέλεσμα να εξελιχτεί νέα πανίδα, μεταξύ άλλων και των πρώτων μεγάλων θηλαστικών. Η ομάδα των Κρεόδοντων, θηλαστικά σαρκοφάγα, που κυριαρχούν, είναι η ομάδα των μεγαλόσωμων αρπακτικών που μέχρι την πρόωρο πλειόκαινο εξαφανίζονται και αντικαθίστανται από τα πρόσφατα εμφανισθέντα μαστοφόρα σαρκοφάγα, τα οποία είναι μικρότερα και ευέλικτα με διαφορές στα δόντια. Αυτές οι δύο κατηγορίες αρπακτικών, Κρεόδοντα και σαρκοφάγα-κυνοειδή διαφέρουν στα δόντια που στα δεύτερα παρουσιάζονται και δόντια μασητήρες, (αλεστικό τμήμα) και σαρκόδοντα (κοπτικό τμήμα) έχοντας διαφοροποιήσεις

26 στον τελευταίο προγόμφιο της άνω σιαγόνας, και στον πρώτο γομφίο της κάτω σιαγόνας, στο σκαφοειδές οστό και στο σεληνιακό που είναι πιο επίπεδα, τα ακουστικά όργανα πιο ανεπτυγμένα και ο εγκέφαλος μεγαλύτερος.

27 Προς το τέλος της Παλαιόκενου εμφανίζετε η βασική ομάδα θηλαστικών σαρκοφάγων οι ΜΥΑΚΙΔΕΣ. Μοιάζουν στην προγενέστερη κατηγορία των Cimolestes εντομοφάγοι, των πρώτων υπόγειων θηλαστικών. Το μέσο μέγεθος είναι όσο μια γάτα προτιμούν την δενδρόβια ζωή και είναι εξοπλισμένα γι αυτό. Βασική διαφοροποίηση είναι τα σαρκόδοντα (carnasial) τα οποία θυμίζουν αυτά των σημερινών σαρκοφάγων και τα ακουστικά όργανα τα οποία πλέον είναι εξαιρετικά ευκίνητα.

28 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΚΑΙΝΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΗΩΚΑΙΝΟΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η Ηώκαινος περίοδος είναι μέρος της τριτογενούς περιόδου στην καινοζωική εποχή, διήρκεσε από 54.8 έως 33.7 εκ.ετη. Είναι η περίοδος εξέλιξης των οπληφόρων (Αρτιοδάκτυλα και περιττοδάκτυλα) τα οποία όμως είναι όλα μικρόσωμα και δεν ξεπερνούν τα 10 κιλά. Η εξάπλωση τους επέτρεψε την ύπαρξη των κρεόδοντων και την εξέλιξη των μικρότερων σαρκοφάγων των Μυακιδών. Οι δύο κύριοι κλάδοι των σαρκοφάγων που εξελίσονται από τις Μυακίδες είναι τα ΚΥΝΟΕΙΔΗ ( Σκυλιά, Ύαινες, Μυστελίδες, Αρκούδες, Φώκιες, Θαλασσιοί λέοντες, και Οδόβαινοι) και τα Αιλουροειδή (γάτες, μοσχογαλές, Ικτίδες, και Μαγκούστες).

29 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΚΑΙΝΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΟΛΙΓΟΚΑΙΝΟΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η Ολιγόκαινος είναι μέρος της τριτογενούς περιόδου στην καινοζωική εποχή, και διήρκεσε από 33.7 έως 23.8 εκ. έτη. Παρότι συντομότερη περίοδος από άλλες, σημαντικές αλλαγές εμφανίζονται. Εμφανίζονται οι πρώτοι Ελέφαντες και τα μεγάλα λιβάδια με χλόη, που υποκαθιστούν σε μεγάλη έκταση τα απέραντα δάση. Ο κλάδος των κυνοειδών αρχίσει να επεκτείνεται. Στην Βόρειο Αμερική εμφανίζεται ο hesperocyon, κυνοειδές σε μέγεθος αλεπούς ο οποίος όμως δεν έχει βρεθεί ποτέ στην Ευρασία σε αντίθεση με τους Αμφιoκυονίδες (Αρκουδόσκυλα) τα οποία είναι μεγάλα οστεοφάγα ζώα και μοιάζουν τώρα με κυνηγετικά σκυλιά και βρίσκονται διάσπαρτοι στην Ευρασία. Οι Κρεόδοντες είναι τα κύρια σαρκοφάγα στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Ασία που εξελίχθηκαν ξεκινώντας από το τέλος της Τριασικής περιοδου αρχικά με μέγεθος γάτας ως το

30 μέγεθος Αρκούδας. Οι Σιναψίδες, αρχαιότεροι σαρκοφάγοι, φαίνεται να είναι οι πρόγονοι των Κρεόδοντων και ή ομάδα αυτή (των κρεόδοντων) είναι μια πολυφυλετική ομάδα και θεωρούνται (από κάποιους ) ως οι πρόγονοι των σύγχρονων σαρκοφάγων. Η Οξύαινα, ένα μάλλον αιλουροειδές ζώο και ο Υαινόδων ένα λυκόμορφο ζώο είναι τα σαρκοφάγα που έζησαν μέχρι την πρόωρη Μειόκαινο μαζί με τους Αμφιoκυoνίδες - Αρκουδόσκυλα. Και στην περίπτωση των σύγχρονων κυνών πρόκειται μάλλον για τους αρχαιότατους προγόνους τους.

31 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΚΑΙΝΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΜΕΙΟΚΑΙΝΟΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η Μειόκαινος περίοδος διήρκεσε από 23.8 ώς 5.3 Εκ. έτη, είναι η πιο θερμή περίοδος της γης. Τα λιβάδια επεκτείνονται στο εσωτερικό και τα μεγάλα δάση εναλλάσσονται ανάλογα με τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας που επιβάλλεται από την προσπάθεια σταθεροποίησης των μεγάλων θαλασσίων ρευμάτων. Τα σκυλιά Hesperocyonine Αρχίσουν να εκλείπουν εκτός από τους κλάδους (Nothocyon) και (Leptocyon) κλάδοι, που οδηγούν στους borophagine (Βωροφάγοι). Οι Βωροφάγοι (τομάρκτους) είναι κυνοειδή με σχετικά μεγάλο και βαρύ σώμα που παρομοιάζονται με αρκούδες και φαίνεται να μην ευθύνονται για την εξέλιξη των σκυλιών. Ενώ κατά άλλους ευθύνονται για την εξέλιξη κάποιων ειδών σκυλιών. Η επόμενη όμως γραμμή εξέλιξης των Βωροφάγων που βασίζεται στον Λεπτοκύονα είναι αυτή που δίνει την βάση για την εξέλιξη σε κάποια από τα σημερινά σκυλιά. Αυτά είναι ζώα μεγέθους, αλεπούς και δίνει τρείς βασικές γραμμές εξέλιξης αυτή των, Κυνών, Ουροκύων και Αλεπούδων. Η ακτινοβολία της εν λόγω γραμμής κυνοειδών κάποιοι υποστηρίζουν ότι φαίνεται να έχει μεταφερθεί και στην Ασία μέσω του Βερίγγιου και επεκτάθηκε σε όλη την Ευρασία, έτσι στην Ευρασία εξελίσσονται και στην συνέχεια εμφανίζονται εκεί οι Λύκοι, τα τσακάλια, ραγκούν, Αλεπούδες και τα σκυλιά παρόμοια με τα σημερινά κυνηγετικά, Δρόμωνες κ.α.

32 Την ίδια περίοδο εμφανίζεται και στη δυτική Ευρώπη ένα κυνοειδές παρόμοιο με τον Λύκο. Σκελετός Ευκύωνος (Eucyon davisi)

33 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΚΑΙΝΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΠΛΕΙΟΚΑΙΝΟΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η Πλειόκαινος περίοδος διήρκεσε από 5,3 ώς 1,8 εκ. έτη. Η εικόνα που παρουσιάζεται στην γη είναι η γενικευμένη ψύξη του πλανήτη σε σχέση με την θερμότερη προηγούμενη περίοδο, η οποία έχει επιτρέψει την επέκταση των μεγάλων Λιβαδιών Σαβάνων. Τα περιττοδάκτυλα και τα αρτιοδάκτυλα κυριαρχούν και μαζί τους ευημερούν και τα αρπακτικά. Τα Κυνοειδή διαδίδονται στην Αφρική και στην Νότια Αμερική, ενώ στην Βόρειο Αμερική εμφανίζεται ο Κύων ο Λαγοφάγος (canis Lepophagus). Είναι ένα μικρό σκυλί σε πολλές ποικιλίες κάποια άτομα μοιάζουν με τσακάλι ενώ άλλα θυμίζουν λύκο. Και προς το τέλος της Πλειόκαινου εμφανίζεται το Κογιότ (canis latrans) το οποίο φαίνεται να είναι απόγονος του canis Lepophagus.

34

35 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΚΑΙΝΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΠΛΕΙΣΤΟΚΑΙΝΟΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η Πλειστόκαινος περίοδος διήρκεσε από 1,8 εκ. έτη μέχρι πριν από έτη. Στην περίοδο αυτή κυριαρχούν τα κωνοφόρα, τα βρύα, τα ανθοφόρα φυτά, τα έντομα, τα μαλάκια, τα πουλιά και τα θηλαστικά, των οποίων οι μετεξελίξεις επιζούν μέχρι και σήμερα. Το κλίμα είναι ευνοϊκό και οι πάγοι στους πόλους σταθεροποιούνται όπως τους ζούμε σήμερα. Αυτή όμως η σταθεροποίηση των παγετονικών μαζών φαίνεται να ήταν και η αιτία της επερχόμενης ψύξης προς το τέλος της περιόδου αυτής, η οποία προκάλεσε την Παγετονική ψύξη του μεγαλυτέρου μέρους της γης και τις εξαφανίσεις κάποιων μεγάλων θηλαστικών όπως τα Μαμούθ και οι Μαστόδοντες. Διάφορα είδη λύκων κυριαρχούν στην Ευρώπη που πλέον έχουν διαφοροποιηθεί από τους προγόνους τους. Ο Canis Edwardii είναι το πρώτο Κυνοειδές που καθορίζεται σαφώς ως λύκος και ζει στη βόρεια Αμερική με μάλλον άμεσο απόγονο του τον canis rufus που εμφανίζεται στην συνέχεια. Με την παγετονική περίοδο και την ένωση πλέον των Ηπείρων στο Βερίγγιο εμφανίζεται μια άλλη γραμμή λύκων (canis ambrusteri), οι οποίοι φαίνεται να παρουσιάζονται σε όλη την Ευρασία. Αντίστοιχα στην Νότια Αμερική εμφανίζεται ο canis dirus ένας μεγάλος κυνηγός αλλά και οστεοφάγος. Ο Γκρίζος Λύκος αναπτύσσεται πλήρως στην Ευρασία και μέσω του Βερίγγιου εμφανίζεται και στην Βόρεια Αμερική, όπου συναντιέται με τον canis Dirus οι οποίοι όμως είναι τόσο μεγάλοι και με τεράστια δόντια και κεφάλια που φαίνεται να είναι οι μεγαλύτεροι που υπήρξαν ποτέ. Όμως αυτό το τεράστιο είδος χάνεται 8000 χρόνια πριν ενώ ο Γκρίζος λύκος αν και μικρότερος επικρατεί και διαδίδεται.

36

37 ΦΑΝΕΡΟΖΩΙΚΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, ΚΑΙΝΟΖΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΟΛΟΚΑΙΝΟΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Για να παρατηρήσετε ένα Ολόκαινο περιβάλλον, κοιτάξτε απλά γύρω σας! Η Ολόκαινος είναι το όνομα που δίνεται στα τελευταία έτη της γήινης ιστορίας. Τα κυνοειδή που υπάρχουν σήμερα είναι ίδια τα τελευταία χρόνια αλλά με την παρέμβαση του ανθρώπου ο canis familiaris έχει πολλαπλασιαστεί σε μεγάλο βαθμό δημιουργώντας έτσι περισσότερες από 350 διαφορετικές φυλές σκύλων. Με βάση τις αναλύσεις του DNA προκύπτει ότι όλοι αυτοί οι σκύλοι είναι απλά διαφοροποιήσεις του Άγριου Λύκου. Αυτή όμως η μελέτη δεν εξηγεί την ποικιλομορφία όλων των σκυλιών και υπάρχουν, ώστε πλέον πολλοί να πιστεύουν ότι οι διαφορετικές φυλές σκύλων ασφαλώς και έχουν την ανθρώπινη επιρροή αλλά προέρχονται από διαφορετικούς κλάδους των πανάρχαιων κυνοειδών τα οποία έδωσαν και τον Λύκο. Δηλαδή ο σημερινός σκύλος είναι απλά ένας άλλος κλάδος της εξέλιξης των κυνοειδών, όπως είναι και ο Λύκος.

38 ΟΙ ΑΓΡΙΟΙ ΚΥΝΙΔΕΣ ΣΗΜΕΡΑ

39

40

41 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Όπως είδαμε από την άκρως περιληπτική περιοδεία μας στην παλαιοντολογία, η εξελικτική πορεία των κυνών, όπως προκύπτει από τα διάφορα ευρήματα παγκοσμίως αλλά και από τις γενετικές μελέτες (DNA) πάνω σε αυτά, σε συνδυασμό με τις

42 μελέτες των σύγχρονων σαρκοφάγων, είναι μια υπόθεση περίπλοκη που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι όχι μόνο τα Σκυλιά, τα Τσακάλια, οι Αλεπούδες, και οι Λύκοι αλλά και τα Αιλουροειδή -Γάτες, οι Φώκιες, oι Αρκούδες, oι μυστελίδες, oι Προκύωνες, οι Ικτίδες, oι Ερπηστές, oι Μεφιτίδες, oι Ευπλερίδες, και oι Ύαινες, είναι όλα κυνόμορφα σαρκοφάγα που έχουν κοινούς προγόνους. Αυτό που τα διαφοροποιεί είναι η προσαρμογή τους στο βιότοπο και με την ιδιαίτερη συμπεριφορά την οποία το καθένα έχει αναπτύξει, παρόλο που με τον χρόνο έχουν διαφοροποιηθεί από τους αρχικούς προγόνους, να είναι σήμερα αναγνωρίσιμα από την επιστήμη μόνο με εξειδικευμένες μελέτες. Με βασικότερη αυτή του Κρανίου και των σιαγόνων, που διατηρούνται ακόμα και σήμερα ως κοινά χαρακτηριστικά που κληρονόμησαν από τους πανάρχαιους προγόνους τους. Έτσι για να είμαστε πιο ακριβείς και αντικειμενικοί, όταν μιλάμε για σκυλιά και για την σχέση τους με τον Λύκο, είναι ορθότερο να γνωρίζουμε ότι ο σκύλος δεν προήλθε από τον Λύκο, όπως μια μερίδα των Βιολόγων υποστηρίζουν, αλλά ότι ο σκύλος και ο Λύκος έχουν κοινούς προγόνους και εκεί έγκειται η γενετική και η φαινομενική ομοιότητα τους. Αυτή η διευκρίνιση θεωρώ ότι είναι απαραίτητη διότι αυτή εξηγεί την μεγάλη ποικιλομορφία των σκυλιών αλλά και την αδυναμία τους να δώσουν απογόνους όμοιους με τον Λύκο, παρότι θεωρούνται κατά 99,5% Λύκοι. Αντίθετα αν

43 Ζευγαρώσουν τα σκυλιά μεταξύ τους πάντα σκυλιά θα μας δώσουν τα οποία εξακολουθούν να έχουν τις ίδιες γενετικές διαφορές με τον Λύκο. Αυτά είναι τα παιχνίδια της εξελικτικής διαδικασίας τα οποία μπορούμε να μελετήσουμε αλλά δύσκολα κατανοούμε και γι αυτό και η επιστήμη αυτοαναιρείται συνεχώς και έρχονται στο φώς νέα αποτελέσματα και βγαίνουν νέα συμπεράσματα. Όταν λοιπόν μιλάμε για τον σκύλο καλό θα είναι να έχουμε στο νου μας ότι το ζώο αυτό είναι αρχαιότερο μας και αποτέλεσμα τουλάχιστον ετών εξέλιξης. για την ώρα Βιβλιογραφία

44

45