Γλωσσικός και υπολογιστικός εγγραμματισμός: ένα υπολογιστικό σύστημα για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Γλωσσικός και υπολογιστικός εγγραμματισμός: ένα υπολογιστικό σύστημα για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας"

Transcript

1

2 Γλωσσικός και υπολογιστικός εγγραμματισμός: ένα υπολογιστικό σύστημα για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας Μαρία Τζεβελέκου Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου 1. Εισαγωγή Στο πλαίσιο της ανάπτυξης ενός λογισμικού για τη διδασκαλία της γλώσσας ανακύπτουν ζητήματα αναφορικά με τις παράλληλες διεργασίες γλωσσικού και τεχνολογικού εγγραμματισμού. Η ανάπτυξη, καθώς και η αξιολόγηση, ενός τέτοιου εκπαιδευτικού συστήματος προϋποθέτουν τη διατύπωση προδιαγραφών που αφορούν τόσο στο περιεχόμενο του γλωσσικού υλικού, όσο και στην ενσωμάτωση του υλικού αυτού σ ένα περιβάλλον πολυμέσων. Τα γενικότερα αυτά ζητήματα τίθενται στην παρούσα μελέτη με βάση την ανάπτυξη ενός λογισμικού εκμάθησης της ελληνικής για τα μειονοτικά σχολεία της Θράκης. 1 Τα συγκεκριμένα παράγωγα αυτής της δραστηριότητας είναι δύο οπτικοί δίσκοι που τιτλοφορούνται: Ένας ιππότης στο κάστρο των γραμμάτων ( Γ και Δ δημοτικού) Ένας ιππότης στο κάστρο των λέξεων (Ε και Στ δημοτικού) 2 2. Γλωσσική υποδομή Στον πυρήνα της προβληματικής γύρω από την επιλογή του γλωσσικού υλικού βρίσκονται αφενός, το ζήτημα της υιοθέτησης μιας στρατηγικής για τη δίγλωσση εκπαίδευση, αφετέρου, η μελέτη της διαδικασίας εκμάθησης των ελληνικών ως δεύτερης γλώσσας 3. Η έρευνα των πολλαπλών πτυχών που απαρτίζουν τα ζητήματα αυτά οδηγεί στη βελτιστοποίηση των μεθόδων διδασκαλίας της ελληνικής. Οι τρόποι διδασκαλίας μπορούν έτσι να στηριχθούν σε μια σαφέστερη εικόνα της διαδικασίας γλωσσικής εκμάθησης, μιας διαδικασίας που είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη, εφόσον, από τη μια μεριά, η γλώσσα μπορεί να γίνει, και γίνεται, αντικείμενο κατευθυνόμενης διδασκαλίας, όπως για παράδειγμα τα μαθηματικά, και από την άλλη, άπτεται μιας έμφυτης γνωστικής ικανότητας με εσωτερικευμένη άρρητη δομή. Μέσα σ'αυτό το πλαίσιο τίθεται το θέμα των ασύνειδων και ενσυνείδητων στρατηγικών που αναπτύσσει ο μαθητής για να κατακτήσει τη γλώσσα. Η γνώση των στρατηγικών αυτών επιτρέπει 1 Η δραστηριότητα αυτή εντάχθηκε στο γενικότερο πρόγραμμα εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης Εκπαίδευση Μουσουλμανοπαίδων (ΥΠΕΠΘ-ΚΠΣ ειδική γραμματεία ΠΟΔΕ), υπό τη διεύθυνση της καθ. Άννας Φραγκουδάκη. Το πρόγραμμα είχε στόχο τον εκσυγχρονισμό των μεθόδων διδασκαλίας και την εκπόνηση παιδαγωγικού υλικού προσαρμοσμένου στις ανάγκες των μαθητών της συγκεκριμένης μειονότητας. 2 Οι δυο οπτικοί δίσκοι είναι αποτέλεσμα συλλογικής εργασίας, με βασικούς συντελεστές τους μηχανικούς Φωτεινή Σιμιστήρα, Στέφανο Πασχάλη και Γιάννη Παπαγεωργακόπουλο και τους γλωσσολόγους Άννα Βακαλοπούλου, Βίκυ Χονδρογιάννη και Σπύρο Παπασπύρου. Ένας πλήρης κατάλογος των συντελεστών βρίσκεται στη σχετική ιστοσελίδα ένας ιππότης στο κάστρο των γραμμάτων/λέξεων ενότητα συντελεστές. 3 Τα θέματα αυτά δεν αφορούν μόνο τα μειονοτικά σχολεία της Θράκης. Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε μια ανατροπή των γλωσσικών δεδομένων: τα ελληνικά από περιθωριακή γλώσσα γίνεται σιγά-σιγά lingua franca πολλών μειονοτικών ξενόγλωσσων ομάδων που κατοικούν στην Ελλάδα. Η έρευνα για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης /ξένης γλώσσας εντάσσεται μέσα στη διαδικασία προσαρμογής σ' αυτήν τη νέα πραγματικότητα. 2

3 στους εκπαιδευτικούς, αναγνωρίζοντας το διττό χαρακτήρα της γλώσσας, κοινωνικό και γνωστικό, να υιοθετούν μεθόδους που ανταποκρίνονται και αντιστοιχούν στην πορεία που ακολουθούν οι μηχανισμοί αυτοί. Ο Εllis, 1985 συνοψίζει το θέμα με τον ακόλουθο τρόπο:... αν δεν ξέρουμε με σιγουριά ότι οι αντιλήψεις του διδάσκοντος για την κατάσταση ταιριάζουν με τον τρόπο που ο διδασκόμενος χειρίζεται την κατάσταση, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι το περιεχόμενο της διδασκαλίας θα συμβάλει άμεσα στην εκμάθηση της γλώσσας. Με πιο απόλυτο τρόπο θέτει το ίδιο ζήτημα ο W. Klein, 1986 λέγοντας ότι η ικανότητα εκμάθησης της γλώσσας δεν μπορεί να χειραγωγείται με οποιοδήποτε τρόπο, και παρακάτω, μπορούμε να υποθέσουμε ότι η ανθρώπινη γλωσσική ικανότητα αντιστέκεται σε διαφορετικούς βαθμούς στις ποικίλες εκπαιδευτικές μεθόδους. 2. Στοιχεία για το γλωσσικό υπόβαθρο των μαθητ(ρι)ών των μειονοτικών σχολείων Η προσπάθεια ακριβούς αποτύπωσης της γλωσσικής κατάστασης των μαθητ(ρι)ών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που φοιτούν στα μειονοτικά σχολεία συναντά πολλές δυσκολίες, δεδομένου ότι η μουσουλμανική μειονότητα περιλαμβάνει τρεις πληθυσμούς με διαφορετική μητρική γλώσσα ο καθένας. Στο επίπεδο της εκπαίδευσης, ωστόσο, αναγνωρίζεται μόνο μία γλώσσα, συγκεκριμένα η τουρκική. Πέρα από τους πολιτικούς λόγους που υπαγόρευσαν αυτήν τη μονομερή αναγνώριση, είναι πιθανόν η επιλογή αυτή να αντικατοπτρίζει το γλωσσικό υπόβαθρο της πλειοψηφίας των μαθητ(ρι)ών. Mε ορισμένες επιφυλάξεις, μπορούμε να πούμε ότι, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, τουλάχιστον στο πλαίσιο του σχολείου, συνυπάρχουν στον ίδιο ομιλητή δύο γλωσσικά συστήματα, η ελληνική και η τουρκική,. Eίναι, ωστόσο, αναγκαίο να πάρει κανείς υπόψη του τα γλωσσικά δεδομένα που προέρχονται από ομιλητές των περιοχών που κατοικούνται από Πομάκους ή από Pομ. Πρόκειται για πληθυσμούς που χειρίζονται, με ποικίλους βαθμούς επάρκειας και σε διαφορετικά επίπεδα ύφους (registers), τρεις γλώσσες. Έχουμε, κατά συνέπεια, συνύπαρξη τριών γραμματικών συστημάτων στον ίδιο ομιλητή. Η πομακική είναι προφορική γλώσσα, μη καταγεγραμμένη διάλεκτος της βουλγαρικής. Eίναι πιθανόν, η διάλεκτος αυτή, λόγω της απομόνωσής της από την γλώσσα από την οποία προέρχεται και της συνεχούς επαφής της με την τουρκική και σε κάποιο βαθμό και την ελληνική, να έχει υποστεί αλλαγές οι οποίες οφείλονται σε εκτεταμένους δανεισμούς και αναλογικούς σχηματισμούς. Θα μπορούσε επίσης κανείς να υποθέσει ότι η διάλεκτος αυτή, λόγω της ανυπαρξίας αποτύπωσης και της αποκλειστικά προφορικής μετάδοσής της ενδεχομένως παρουσιάζει χαρακτηριστικά μιγαδοποίησης. Το βαθμό, όμως, αυτής της διαδικασίας δεν είναι δυνατόν να προσδιορίσουμε χωρίς ακριβείς και εκτεταμένες μελέτες. Ανάλογες παρατηρήσεις ισχύουν για τη ρομανί, η οποία ανήκει στις ρομανικές λατινογενείς γλώσσες. Eίναι σαφές ότι αυτές οι δύο γλώσσες/διάλεκτοι δεν έχουν υποστεί μια διαδικασία πρωτοτυποποίησης και ρύθμισης. Κατά συνέπεια, δεν μπορούν, τουλάχιστον προς το παρόν, να ενσωματωθούν σε ένα δίγλωσσο σχολικό πρόγραμμα. Αξίζει να τονιστεί ότι η έρευνα γύρω από τη γλωσσική κατάσταση δε συνιστά μια καθαρά θεωρητική αναζήτηση. Έχει άμεσες επιπτώσεις στον τρόπο χειρισμού της διαδικασίας εκμάθησης της ελληνικής. Eίναι γενικά αποδεκτό ότι τα τυπολογικά χαρακτηριστικά της μητρικής γλώσσας επηρεάζουν την εκμάθηση της δεύτερης γλώσσας. Η πομακική, όντας σλαβική γλώσσα, και η ρομανί, όντας λατινογενής γλώσσα, είναι γενεαλογικά, άρα και τυπολογικά, πλησιέστερες στην ελληνική από ό,τι 3

4 είναι η τουρκική. Το γεγονός αυτό ίσως εν μέρει διευκολύνει την εκμάθηση της ελληνικής. Ωστόσο, πρέπει να πάρουμε υπόψη μας το γεγονός ότι το παιδί με μητρική γλώσσα την πομακική/ ρομανί είναι πιθανότατα υπερφορτωμένο ως προς την κατάκτηση των γλωσσών που του είναι κοινωνικά απαραίτητες. Για να παρακολουθήσει το σχολείο, πρέπει να χειρίζεται τόσο την τουρκική όσο και την ελληνική. Eνώ από γλωσσική άποψη τα παιδιά Ρομ βρίσκονται στην ίδια θέση με τους Πομάκους, μπορούμε, ωστόσο, να υποθέσουμε ότι από κοινωνιογλωσσολογική άποψη, οι δύο αυτοί πληθυσμοί διαφέρουν ως προς τη θέση τους στο κοινωνικό σύνολο 4. Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα δεδομένα, καθώς και τα στοιχεία που σχετίζονται με το βαθμό απομόνωσης μιας συγκεκριμένης γλωσσικής κοινότητας από την ελληνική γλωσσική κοινότητα, είναι δύσκολο για τον ερευνητή να προσδιορίσει εκ των προτέρων τα θέματα που ανακύπτουν. Η ελληνική λειτουργεί ως δεύτερη ή ως ξένη γλώσσα; Πρόκειται για μια διαδικασία κατάκτησης ή για μια διαδικασία εκμάθησης; Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά εξαρτώνται κυρίως από τις κοινωνικές συνθήκες στο πλαίσιο των οποίων εκτυλίσσεται η διαδικασία απόκτησης δεξιοτήτων στην ελληνική. Αν το παιδί βρίσκεται σε ένα ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον όπου η ελληνική είναι η κυρίαρχη γλώσσα, θα θεωρήσει την ελληνική δεύτερη γλώσσα, δηλαδή συμπληρωματικό εργαλείο επικοινωνίας πλάι στη μητρική του γλώσσα. Αν ζει σε ένα περιορισμένο κοινωνικό περιβάλλον με κυριαρχία της τουρκικής ή της πομακικής/ ρομανί ή και των δύο, τότε θα αντιμετωπίσει την ελληνική σαν ξένη γλώσσα, απλό μέρος των σχολικών του καθηκόντων. H διάκριση δεύτερη / ξένη γλώσσα, και η αναγνώριση αυτής της διάκρισης, είναι σημαντική γιατί αντικατοπτρίζει δύο βασικές συνιστώσες της γλωσσικής εκπαίδευσης: Το κίνητρο των μαθητ(ρι)ών. Tα αποσπάσματα της γλωσσικής πληροφορίας που τους είναι διαθέσιμα. Το ζήτημα έχει επιπλέον ψυχογλωσσολογικές και γνωστικές διαστάσεις, δεδομένου ότι η ελληνική παρεμβαίνει σε μια ηλικία (5 ή 6 χρονών) όπου η κατάκτηση της μητρικής γλώσσας δεν έχει ολοκληρωθεί. 3. Εκμάθηση της δεύτερης γλώσσας και καθορισμός της διδακτέας ύλης Ο καθορισμός της ύλης που περιλαμβάνεται στο λογισμικό βασίστηκε εν μέρει στις προδιαγραφές του Παιδαγωγικού Ινστιστούτου για το δημοτικό. Οι μέθοδοι, ωστόσο, και ο προσδιορισμός των επιπέδων γλωσσομάθειας βασίζονται κατά κύριο λόγο σε μελέτες αναφορικά με τις παρεκκλίσεις που παρατηρούνται στην παραγωγή του λόγου από τις/τους μαθήτριες/μαθητές των μειονοτικών σχολείων 5. Είναι σαφές, ωστόσο, ότι η γενική αντιμετώπιση των λαθών που παρατηρούνται εξαρτάται από την υπόθεση που υιοθετεί ο ερευνητής για την εκμάθηση της δεύτερης γλώσσας. Στο πλαίσιο της ανάπτυξης του γλωσσικού υλικού του λογισμικού χρησιμοποιήθηκαν οι δύο βασικές ερμηνευτικές υποθέσεις αναφορικά με τη διαδικασία εκμάθησης της δεύτερης γλώσσας: η αντιπαραβολική υπόθεση 6 και η υπόθεση της διαγλώσσας (interlanguage), 4 Βλ Π. Ντάλτας, Βλ ενδεικτικά Κατή & Κωστούλη 1997, Τζεβελέκου και λοιποί Σε σχέση με την αντιπαραβολική μελέτη τουρκικών-ελληνικών, βλ Σελλά , 1994, 1997, 1999, όπου αναδεικνύεται η σημαντική τυπολογική διαφορά ανάμεσα στις δύο γλώσσες (η ελληνική είναι κλιτική γλώσσα ενώ η τουρκική είναι συγκολλητική) και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι τουρκόφωνοι ομιλητές στη διαδικασία εκμάθησης της ελληνικής. Σε σχέση με τα πομακικά ή τη γλώσσα 4

5 δηλαδή της ανάπτυξης διαδοχικών μαθησιακών ποικιλιών (Selinker, 1972, Ellis, 1994 κ.α.). Η κάθε μια από τις υποθέσεις αυτές φώτισε διαφορετικές πλευρές του ζητήματος και αποτέλεσε έναυσμα για ερευνητικές και αναπτυξιακές εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Ορισμένα φαινόμενα, όπως, για παράδειγμα, η ελλειπτικότητα στο σχηματισμό των μειζόνων συντακτικών κατηγοριών ή ορισμένα φωνητικά προβλήματα, ερμηνεύονται επαρκώς με βάση την υπόθεση ότι η εκμάθηση της δεύτερης γλώσσας προσδιορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τη δομή και τα χαρακτηριστικά της μητρικής γλώσσας και ότι, κατά συνέπεια, οι παρεκκλίσεις αποτελούν παρεμβολές της μητρικής γλώσσας στο σύστημα της δεύτερης γλώσσας. Άλλα φαινόμενα, όπως, για παράδειγμα, η υπεργενίκευση ορισμένων κανόνων ή η εκτεταμένη χρήση παρεμφατικών τύπων με μη παρεμφατική λειτουργία (γ ενικός των ρημάτων 7, η συνοπτική ρηματική όψη, η αιτιατική και το ουδέτερο στα ονόματα, 8 ερμηνεύονται με πιο ολοκληρωμένο τρόπο με βάση τα θεωρητικά εργαλεία που έχουν αναπτυχθεί στο πλαίσιο της υπόθεσης του σχηματισμού μιας ενδιάμεσης γλώσσας η οποία διαθέτει στοιχεία από τις γλώσσες που χειρίζεται ο ομιλητής. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα φαινόμενα που ανήκουν σ αυτήν τη δεύτερη κατηγορία δείχνουν επίσης ότι η μελέτη των προτύπων ανάπτυξης της δεύτερης γλώσσας είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη μελέτη των προτύπων κατάκτησης της μητρικής γλώσσας 9. Έτσι, τίθενται ερωτήματα όπως: Ποια η επίδραση των τυπολογικών αρχών στη σειρά κατάκτησης; Ποια η λειτουργία των σημαδεμένων (marked) στοιχείων στην εκμάθηση μιας δεύτερης γλώσσας;. Ποια χαρακτηριστικά μεταφέρονται από τη μητρική στη δεύτερη γλώσσα; Σε ποιο βαθμό η δομή της δεύτερης γλώσσας επηρεάζει τη σειρά κατάκτησης; Σε σχέση με την εκπόνηση του παιδαγωγικού υλικού το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: πώς η εκπαιδευτική διαδικασία συμβάλλει στη δυναμική διαδικασία σχηματισμού διαδοχικών ποικιλιών της γλώσσας στόχου και πώς παρακάμπτονται οι τάσεις αδράνειας και απολιθωματοποίησης (fossilization), δηλαδή οι τάσεις διατήρησης, παρά τις διορθώσεις και τη διδασκαλία, ορισμένων υποσυστημάτων που εμποδίζουν την κατάκτηση της γλώσσας στόχου. 4. Αρχές και στόχοι του εκπαιδευτικού λογισμικού Ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη του λογισμικού για την εκμάθηση της ελληνικής ακολούθησαν τις ακόλουθες βασικές αρχές: Τα ελληνικά διδάσκονται ως δεύτερη γλώσσα, χωρίς προαπαιτούμενες γνώσεις από τη μεριά της/του μαθήτριας/ή. ρομανί δεν υπάρχουν μελέτες ή έστω αξιόπιστες καταγραφές που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για μια αντιπαραβολική μελέτη. Μπορούμε να υποθέσουμε ωστόσο ότι οι ομιλητές των γλωσσών αντιμετωπίζουν λιγότερα προβλήματα στην προσπάθειά τους να μάθουν ελληνικά, δεδομένου ότι τόσο η πομακική όσο και η ρομανί ανήκουν στις κλιτικές γλώσσες. Επιπλέον, μαζί με την ελληνική, την αλβανική, και τη ρουμανική, ανήκουν στη Bαλκανική Ένωση, η οποία αποτελείται από γλώσσες που μοιράζονται πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Aς σημειωθεί ότι η τουρκική, παρόλη τη γεωγραφική της εγγύτητα έχει σε πολύ μικρό βαθμό επηρεάσει και επηρεαστεί από τις υπόλοιπες βαλκανικές γλώσσες, τόσο λόγω της μεγάλης τυπολογικής διαφοράς που παρουσιάζει όσο και για ιστορικούς λόγους, βλ Sandfeld, Βλ. γι αυτό το θέμα Βαρλοκώστα και λοιποί, 1998, Hyams, 2001, 8 Η χρήση των τύπων όπως το δάσκαλο, το παππού, στιγματίζεται κοινωνικά και θεωρείται ένδειξη ότι οι τουρκόφωνοι ομιλητές δεν διαθέτουν τη γνωστική κατηγορία έμψυχο/άψυχο. Γύρω από τον τρόπο δήλωσης αυτής της σταθερής διάκρισης βλ Underhill, 1976 (για τα τουρκικά), Comrie, 1981 (για μια γενική θεώρηση). 9 βλ Stefany,

6 Τα τουρκικά εμφανίζονται προαιρετικά ως γλώσσα στήριξης. Οι μέθοδοι γλωσσικού εγγραμματισμού ενσωματώνονται στο περιβάλλον του υπολογιστή. Το σύστημα βοηθά τα παιδιά να κατακτήσουν έναν ορισμένο βαθμό υπολογιστικού εγγραμματισμού. Το σύστημα είναι αυτο-αναφορικό, δηλαδή περιλαμβάνει όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες για την ερμηνεία και το χειρισμό του γλωσσικού υλικού. Επιτρέπει στο χρήστη να ελέγχει την ποσότητα της γλωσσικής πληροφορίες που προσλαμβάνει, έτσι ώστε να μπορεί να την χειριστεί. Προσφέρει διαδικασίες αξιολόγησης, όπως άμεση ανάδραση, καθώς και εργαλεία που δείχνουν το βαθμό κάλυψης της ύλης και τη γενική επίδοση της/ου μαθήτριας/τή. Είναι παιγνιώδες και προσφέρει επιβράβευση των προσπαθειών. Αποφεύγει το πολιτισμικό κενό ή τα πολιτισμικά στερεότυπα, στοιχεία που πολύ συχνά χαρακτηρίζουν τις μεθόδους διδασκαλίας. Οι στόχοι για την εισαγωγή του λογισμικού στα μειονοτικά σχολεία μπορούν σχηματικά να διατυπωθούν με τον ακόλουθο τρόπο: Να συμβάλει στον εκσυγχρονισμό της διδασκαλίας, χρησιμοποιώντας τον υπολογιστή σαν εργαλείο που μπορεί να εμπλουτίσει τις υπάρχουσες πρακτικές διδασκαλίας και να εισαγάγει νέους τρόπους παρουσίασης της γλωσσικής πληροφορίας. Να προωθήσει ένα αυτο-προσδιοριζόμενο εργαλείο μάθησης, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί συλλογικά στο σχολείο, καθώς και ατομικά στο σπίτι. Να ενισχύσει το κίνητρο των παιδιών με τη δραστηριοποίησή τους σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων και επίλυσης προβλημάτων Να προσφέρει έναν εναλλακτικό τρόπο παρουσίασης της γλωσσικής πληροφορίας με βάση το συνδυαστικό περιβάλλον ανθολόγησης(browsing environment) του υπολογιστή. Τα παιδιά, για να κινηθούν στο περιβάλλον αυτό, πρέπει να μάθουν πώς να χειρίζονται και πώς να αξιολογούν διαφορετικού τύπου μη γραμμικές πληροφορίες. Αναπτύσσουν, κατά συνέπεια, στο γνωστικό επίπεδο, μια διαφορετικού τύπου συνοχή από τη συνοχή που απορρέει από τη γραμμικά διατεταγμένη πληροφορία των τυπωμένων κειμένων. Να βοηθήσει τα παιδιά να αποκτήσουν υπολογιστικό εγγραμματισμό. Η γνώση αυτή αποτελεί σήμερα απαραίτητο στοιχείο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των απαιτήσεων τόσο της σχολικής όσο και της επαγγελματικής ζωής. Να δώσει δυνατότητα πρόσβασης σε πληροφορίες εισάγοντας βασικά στοιχεία της τεχνολογίας της πληροφορίας. Η πρόσβαση στην πληροφορία συμβάλλει σε μια μεγαλύτερη ατομική ελευθερία κινήσεων και στην κατάργηση ξεπερασμένων σχολικών πρακτικών. 5. Εισαγωγή εκπαιδευτικού λογισμικού στα μειονοτικά σχολεία: επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα Ας σημειωθεί ότι το σχέδιο για την εισαγωγή λογισμικού στα μειονοτικά σχολεία της Θράκης έγινε δεκτό με πολλές επιφυλάξεις, αν όχι με ειρωνεία. Η τεχνολογία θεωρήθηκε ασύμβατη και παράταιρη σε μια περιοχή με ζωτικά κοινωνικο-οικονομικά 6

7 προβλήματα, όπως υψηλό βαθμό αναλφαβητισμού, φτώχειας και απομόνωσης. Πράγματι, τα εμπόδια ήταν πάρα πολλά: Απουσία υποδομής στα σχολεία - στην πλειονότητά τους παλιά κτίρια με ηλεκτρικές εγκαταστάσεις που δεν μπορούν να υποστηρίξουν υπολογιστικά συστήματα Μεγάλες δυσκολίες εμφανίστηκαν στην οργάνωση ενός σταθερού συστήματος τεχνικής βοήθειας, ειδικά στις απομακρυσμένες περιοχές. Η πλειοψηφία των δασκάλων δεν είναι εξοικειωμένη με τις νέες τεχνολογίες. Πέρα από τα πρακτικά ζητήματα, διατυπώθηκαν ποικίλες αντιρρήσεις που αφορούν στις κοινωνικές και στις παιδαγωγικές παρενέργειες που, ενδεχομένως, απορρέουν από τη χρήση του υπολογιστή. Οι αντιρρήσεις αυτές είναι, συνοπτικά, οι ακόλουθες: Σε μια περιοχή που τα παιδιά πρέπει να κοινωνικοποιηθούν και να ξεπεράσουν τον εγκλεισμό τους στους στενούς ορίζοντες του κοινωνικού τους περιβάλλοντός, ο υπολογιστής δημιουργεί μια εικονική πραγματικότητα και προωθεί ατομικιστικές συμπεριφορές. Επιπλέον, ο υπολογιστής παρακάμπτει τη βασική σχέση διδάσκοντος/διδασκομένου και αποδυναμώνει τις συλλογικές δραστηριότητες της τάξης 10. Μια δεύτερη ομάδα αρνητικών αντιδράσεων αφορά στη σχέση επένδυση/απόδοση. Το υψηλό κόστος της παραγωγής ενός άυλου άυλου με την έννοια ότι δεν είναι προσβάσιμο χωρίς την κατάλληλη υποδομή και τεχνογνωσία θεωρήθηκε μη αποδοτική επένδυση. Συνακόλουθα, οι συνήθεις, και πλέον δεδομένες, εκπαιδευτικές προσδοκίες από τη χρήση του υπολογιστή στο σχολείο θεωρήθηκαν υπερβολικές, και, χωρίς πολλή σκέψη, χαρακτηρίστηκαν πανάκεια της τεχνολογίας. Τα επιχειρήματα αυτά αποτυπώνουν, με πολύ γενικό τρόπο, ορισμένα μειονεκτήματα της χρήσης των υπολογιστών. Μπορούμε, ωστόσο, με σιγουριά να πούμε ότι τα μειονεκτήματα αυτά αντισταθμίστηκαν με το παραπάνω από τα πλεονεκτήματα τα οποία συνόδευσαν τη χρήση της τεχνολογίας της πληροφορίας στο ειδικό περιβάλλον των μειονοτικών σχολείων. Πέρα από τα παιδαγωγικά πλεονεκτήματα, αξίζει να αναφέρουμε έναν κοινωνικό αντίκτυπο: σε μια περιοχή που εδώ και χρόνια υφίσταται άνιση μεταχείριση, η διανομή υπολογιστών και η συγκρότηση ειδικού λογισμικού για τα παιδιά της περιοχής αντιμετωπίστηκε ως σημαντική προσπάθεια μείωσης του κοινωνικού χάσματος. Αναφορικά με το ζήτημα της υποβάθμισης της σχέσης διδάσκοντος-διδασκομένου, είναι σαφές ότι τα υπολογιστικά συστήματα προωθούν ένα τρόπο διδασκαλίας επικεντρωμένο στη/ο μαθήτρια/ή, και, με αυτήν την έννοια, μπορεί να υποστηρίξει κανείς ότι η/ο δασκάλα/ος δεν συμμετέχει στη διαδικασία εκμάθησης. Η εμπειρία, ωστόσο, δείχνει ότι αυτό το επιχείρημα δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η ενεργητική συμμετοχή και υποστήριξη της/ου δασκάλας/ου είναι απαραίτητα στοιχεία για την ενσωμάτωση νέων πρακτικών στη σχολική διαδικασία. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να έχουμε επίγνωση του γεγονότος ότι, στα μειονοτικά σχολεία, η σχέση διδάσκοντος/διδασκομένου είναι, πολύ συχνά, υπονομευμένη λόγω 10 Γι αυτά τα θέματα βλ Χριστίδης,

8 των προκαταλήψεων που επικρατούν. Πολλοί διδάσκοντες δεν αναγνωρίζουν την πολιτισμική ταυτότητα των μαθητ(ρι)ών τους και αποδίδουν ορισμένες ιδιαιτερότητες στη συμπεριφορά, καθώς και ορισμένες μαθησιακές δυσκολίες σε κατώτερες διανοητικές δυνατότητες 11. Κατά συνέπεια, η μαθησιακή σχέση δεν μπορεί να θεωρηθεί απρόσκοπτη. Είναι βέβαιο ότι η τεχνολογία δεν μπορεί να λύσει αυτά τα προβλήματα. Μπορεί, όμως, να δημιουργήσει ένα μαθησιακό περιβάλλον όπου ο κοινωνικός ανταγωνισμός να είναι πρόσκαιρα ουδετεροποιημένος. Έτσι, η ενέργεια των παιδιών μπορεί να εστιαστεί στη μάθηση και να μη διαχέεται σε θέματα εκτός του πλαισίου της ηλικίας και των δυνατοτήτων τους. Κατά δεύτερο λόγο, το υπολογιστικό περιβάλλον επιτρέπει στα παιδιά να δουλέψουν με το δικό τους ρυθμό, να οργανώσουν την προσέγγισή τους στη γνώση με τρόπο που να αντιστοιχεί στις ανάγκες τους, στα ενδιαφέροντά τους και στις δυνατότητές τους, χωρίς την πίεση της ακαδημαϊκής αξιολόγησης. Το εκπαιδευτικό λογισμικό προσφέρει, βέβαια, μια άμεση ανάδραση που βοηθά την/ον μαθήτρια/ή να αξιολογήσει την επίδοσή της/του. Η διαδικασία όμως αυτή είναι απρόσωπη, και εκλαμβάνεται, στις περισσότερες περιπτώσεις, σαν αυτο-αξιολόγηση. Κατά τρίτο λόγο, η γλωσσική πληροφορία, με τον τρόπο που παρουσιάζεται στον υπολογιστή είναι σπονδυλωτή, με πολλαπλές διασυνδέσεις που συγκροτούν ένα ολοκληρωμένο σύστημα. Τα εγγενή χαρακτηριστικά αυτού του συστήματος αντικατοπτρίζουν με περισσότερη ακρίβεια και με πιο συστηματικό τρόπο την πραγματικότητα της γλωσσικής οργάνωσης. Τέταρτον, μέσω των υπολογιστών τα γραπτά κείμενα συνδέονται με εικονογράφηση και ηχητική επένδυση. Ο συνδυασμός των οπτικοακουστικών μέσων συγκροτεί νέες τεχνικές παρουσίασης της γνώσης και προσφέρει πιο αποτελεσματικές στρατηγικές εκμάθησης. Και τέλος, ένα υπολογιστικό σύστημα εισάγει νέες πρακτικές εγγραμματισμού: παράλληλα με τη γλωσσική γνώση ο υπολογιστής προσφέρει έναν ορισμένο βαθμό επίγνωσης της χρήσης και της τεχνολογίας του υπολογιστή. 6. Η γλωσσική υποδομή του λογισμικού Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, οι ενδιάμεσες διαδοχικές γραμματικές που διαμορφώνονται από τις/τους μαθήτριες/τές που μαθαίνουν μια δεύτερη γλώσσα υπόκεινται σε δύο ειδών πιέσεις: αφενός, στην παρεμβολή της μητρικής στην εκμάθηση της δεύτερης γλώσσας και αφετέρου, στην τυπολογία της δεύτερης γλώσσας. Με βάση αυτές τις παραδοχές, η διδακτέα ύλη επικεντρώθηκε αφενός, στα ιδιοσυγκρασιακά χαρακτηριστικά της ελληνικής γραμματικής, ειδικά το σύνθετο κλιτικό σύστημα, και αφετέρου, στις γλωσσικές παρεκκλίσεις (φωνητικές, γραμματικές, συντακτικές και λεξιλογικές) που παρατηρούνται στο λόγο των μαθητ(ρι)ών. Ας σημειωθεί ότι η ύλη της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπως καθορίζεται από το Υπουργείο Παιδείας, αποτέλεσε τον τελικό στόχο της διδασκαλίας, αλλά δεν καθόρισε τα ενδιάμεσα στάδια. 11 Γύρω από τη σημασία του θέματος αυτού βλ. Cummins,

9 Ως προς το γλωσσικό υλικό, έγινε προσπάθεια συγκρότησης ενός ολοκληρωμένου συστήματος εκμάθησης της γλώσσας, δηλαδή ενός συστήματος που να λειτουργεί αυτόνομα και να περιλαμβάνει ένα συνεκτικό και διαστρωματικό σύνολο γλωσσικής πληροφορίας. Η αυθυπόστατη λειτουργία του συστήματος προϋποθέτει ότι κάθε γλωσσικό στοιχείο που εμφανίζεται ορίζεται είτε με τη βοήθεια της γλώσσας στήριξης, είτε με την παράθεση των βασικών ιδιοτήτων του. Η διαστρωματική κάλυψη της γλωσσικής γνώσης προσδιορίστηκε μια βάση τη συγκρότηση μιας ιεραρχίας φαινομένων η οποία καθόριζε τη σταδιακή εκμάθηση της γλώσσας. Έτσι, η γλωσσική ύλη πήρε τη μορφή προδιαγραφών 12, οι οποίες, στη συνέχεια, ενσαρκώθηκαν σε μορφή κειμένου από έναν ιδιαίτερα δημιουργικό συγγραφέα παιδικών βιβλίων, τον Ευγένιο Τριβιζά. Ο Ευγένιος Τριβιζάς έγραψε μια ιστορία αναζήτησης η οποία κεντρίζει το ενδιαφέρον των παιδιών και εξάπτει την φαντασία τους. Η ιστορία αυτή, στο περιβάλλον των πολυμέσων, μετατράπηκε σε παιχνίδι. Αξίζει να τονίσουμε ότι το παραμύθι αυτό, παρόλο που δημιουργήθηκε στο στενό πλαίσιο των λεξιλογικών και γραμματικών προδιαγραφών, γράφτηκε από ένα χαρισματικό συγγραφέα ο οποίος θεώρησε τις γλωσσολογικές προδιαγραφές περισσότερο σαν πρόκληση παρά σαν εμπόδιο στη δημιουργία. Χρησιμοποιώντας ποιητικές τεχνικές 13, ανέδειξε με διασκεδαστικό τρόπο τα γλωσσικά φαινόμενα στα οποία εστιάζει η κάθε ενότητα. 6.1 Η οργάνωση της γραμματικής Η οργάνωση της γραμματικής επικεντρώνεται στην παρουσίαση των γραμματικών κατηγοριών: γένος, πτώση, χρόνος, όψη, πρόσωπο κλπ. Αυτός ο ειδικός τρόπος οργάνωσης απορρέει από μια διαπίστωση: ο ξενόγλωσσος ομιλητής αντιμετωπίζει τεράστιες δυσκολίες στην προσπάθεια του να μάθει να χειρίζεται αυτές τις κατηγορίες. Μια επιπλέον δυσκολία προκύπτει από τη μορφολογία: οι κατηγορίες αυτές δηλώνονται στα ελληνικά με μορφήματα-αμαλγάματα, τα οποία κατανέμονται στη γλωσσική ακολουθία και καθορίζουν τις συντακτικές δομές και τις γραμματικές λειτουργίες (π.χ. υποκείμενο, αντικείμενο κλπ). Συνοπτικά, μπορούμε να πούμε ότι η επιλογή του τρόπου παρουσίασης βασίζεται στην αντίληψη ότι το καίριο σημείο του ελληνικού γραμματικού συστήματος είναι η διεπαφή (interface) ανάμεσα στη μορφολογία και στη σύνταξη/σημασιολογία. 6.2 Βασικό λεξιλόγιο Η επιλογή του λεξιλογίου ακολούθησε διάφορες φάσεις. Ο αρχικός κατάλογος που δόθηκε στον Ευγένιο Τριβιζά συγκροτήθηκε με βάση τα ακόλουθα κριτήρια: όλα τα κλιτικά παραδείγματα πρέπει να εμφανίζονται στο σώμα κειμένων. όλα τα φωνήματα ή τα φωνητικά συμπλέγματα που παρουσιάζουν δυσκολίες πρέπει να εμφανίζονται στο σώμα κειμένων. Κατά συνέπεια, συγκροτήθηκαν δύο κατάλογοι: ένας κατάλογος με τις λεξικές πραγματώσεις των κλιτικών παραδειγμάτων και ένας δεύτερος κατάλογος με λέξεις που παρουσιάζουν φωνητικές δυσκολίες. Ο Ευγένιος Τριβιζάς επέλεξε έναν αριθμό λέξεων και έγραψε τα κείμενα. Όλες οι λέξεις που εμφανίζονται στα κείμενα έγιναν λήμματα στο λεξικό. Τα λήμματα 12 βλ σχετική ιστοσελίδα ένας ιππότης στο κάστρο των γραμμάτων/λέξεων στην ενότητα κατανομή της ύλης. 13 Ο όρος ποιητική εδώ έχει την καθαρά τεχνική σημασία: προβολή του παραδειγματικού στο συνταγματικό άξονα. Βλ R. Jakobson,

10 συνοδεύτηκαν με παραδείγματα χρήσης. Οι λέξεις που εμφανίστηκαν στα παραδείγματα εισήχθησαν στο λεξικό ως καινούργια λήμματα. Η αναδρομική αυτή διαδικασία σταμάτησε στην τρίτη σειρά των λέξεων. Ένας τέταρτος κατάλογος συγκροτήθηκε με στόχο την ενσωμάτωση στο σώμα κειμένων ενός βασικού λεξιλογίου 14, το οποίο αρθρώνεται στις ακόλουθες θεματικές περιοχές: σπίτι, σχολείο, τόποι (οργανωμένοι, φυσικοί), μετακίνηση, σπορ και διασκέδαση, ζώα και έντομα, ρούχα και κοσμήματα, πρόσωπο και σώμα, ποσότητα και μονάδες μέτρησης, φυτά, φυσικά φαινόμενα, επαγγέλματα και ασχολίες, τρόφιμα και φυτά, σχέσεις συγγένειας, χρόνος, υλικά/χρώματα/ σχήματα, χώρος, υγεία. Το δίγλωσσο λεξικό περιλαμβάνει λήμματα 7. Ο σχεδιασμός του συστήματος:διαδραστική δραστηριότητα και συμβολή στην πλοκή Οι δύο οπτικοί δίσκοι βασίζονται σε δύο ιστορίες αναζήτησης που αποτελούνται από έξι και δεκάξι επεισόδια αντίστοιχα. Η πλοκή είναι η ακόλουθη: ένας ιππότης για να αποκρυπτογραφήσει τα μηνύματα της αγαπημένης του πρέπει να κερδίσει ορισμένα γράμματα (Ένας ιππότης στο κάστρο των γραμμάτων) και ορισμένες λέξεις (Ένας ιππότης στο κάστρο των λέξεων). Στην προσπάθεια του να βρει τα στοιχεία που λείπουν επισκέπτεται τα δωμάτια ενός φανταστικού κάστρου (το κάστρο των γραμμάτων) και, στη συνέχεια, τα οικήματα μιας φανταστικής χώρας (το κάστρο των λέξεων). Σε κάθε δωμάτιο ή οίκημα συναντά παράξενα πλάσματα και περνά διάφορες περιπέτειες. Τέλος, με τη βοήθεια του παιδιού, αποκτά τα γράμματα και τις λέξεις που αναζητά, αφού περάσει ορισμένες δοκιμασίες που στην περίπτωσή μας είναι γραμματικές, φωνητικές και λεξιλογικές ασκήσεις Η εκτύλιξη της ιστορίας απαιτεί τη συμμετοχή του παιδιού. Η δε πλοκή λειτουργεί σαν μίτος που ενώνει τα διάφορα μέρη και δίνει στο παιδί την ώθηση να συνεχίσει για να μάθει το τέλος της ιστορίας. Η/ο μαθήτρια/ής έχει τη δυνατότητα να σχεδιάσει την πλοήγηση του στα διάφορα δωμάτια ή οικήματα. Έτσι, συνειδητοποιεί τη δυνατότητα να παίρνει αποφάσεις και παράλληλα αποκτά επίγνωση των συνεπειών τους στη μαθησιακή πορεία. 8. Συστατικά και λειτουργικότητα του συστήματος Το σύστημα περιλαμβάνει πέντε συστατικά: την αφήγηση, τα παράλληλα κείμενα, τις ασκήσεις, την γραμματική και το δίγλωσσο λεξικό. Περιλαμβάνει επίσης ορισμένα περιφερειακά συστατικά που χρησιμεύουν σαν πυξίδα, και βοηθούν το παιδί να προσανατολιστεί σ ένα συνδυαστικό περιβάλλον ανθολόγησης (browsing environment). 8.1 Αφήγηση και παράλληλα κείμενα Η ιστορία διαβάζεται από ηθοποιούς. Το πάνω μέρος της οθόνης καταλαμβάνεται από τις εικόνες, ενώ το γραπτό κείμενο τοποθετείται στο κάτω μέρος της οθόνης. Το παιδί μπορεί να ελέγξει τη ροή της αφήγησης μ ένα κουμπί. Κάθε φορά που το παιδί 14 βλ σχετική ιστοσελίδα ένας ιππότης στο κάστρο των γραμμάτων/λέξεων ενότητα βασικό λεξιλόγιο. 10

11 διακόπτει την αφήγηση, εμφανίζονται τα παράλληλα κείμενα. δηλαδή το κείμενο στα ελληνικά ανά πρόταση και η μετάφρασή του στα τουρκικά. Σ αυτό το τμήμα το παιδί μπορεί να ελέγξει την πληροφορία που προσλαμβάνει σε σχέση με τα μέρη της αφήγησης που προηγούνται ή έπονται. Η συγκρότηση αυτού του συστατικού έχει ένα διπλό παιδαγωγικό στόχο: από τη μια πλευρά, καθιστά την πλοκή προσπελάσιμη σε παιδιά που δεν έχουν μεγάλη εξοικείωση με τα ελληνικά, και από την άλλη πλευρά, αποτελεί μια έμπρακτη αναγνώριση της πολιτισμικής τους ταυτότητας. 8.2 Το δίγλωσσο λεξικό Τα λεξήματα που εμφανίζονται στα παράλληλα κείμενα είναι υπογραμμισμένα Η τυπογραφική αυτή σύμβαση υποδεικνύει ότι πρόκειται για θερμές λέξεις, δηλαδή λέξεις οι οποίες καταχωρίζονται στο δίγλωσσο λεξικό. Η ανάκληση των λημμάτων αυτών γίνεται μ ένα απλό κλικ. Κάθε λήμμα συνοδεύεται από ένα σύνολο πληροφοριών: γραμματικές πληροφορίες (μέρος του λόγου, τύποι που εμφανίζουν δυσκολίες και συλλαβισμός), την εκφώνηση της λέξης, παραδείγματα χρήσης (που υποδεικνύονται από την παρουσία μικρών ζώων στην οθόνη), ένα σύνολο από σχετικές λέξεις (συγκεκριμένα, λέξεις που σχηματίζονται από την ίδια ρίζα), το τουρκικό ισοδύναμό της, φωτογραφίες ή σκίτσα (όποτε αυτό είναι δυνατό). Είναι αυτονόητο ότι οι διαφορετικές χρήσεις μπορεί να αντιστοιχούν σε διαφορετική εικονογράφηση και σε διαφορετική μετάφραση. Υπάρχουν έξι τρόποι ανάκλησης μιας λέξης: Από τα παράλληλα κείμενα. Από τις λέξεις που εμφανίζονται στα παραδείγματα. Από τις λέξεις που εμφανίζονται στις σχετικές λέξεις. Με την πληκτρολόγηση. Με την κύλιση στο λημματολόγιο. Με την αλφάβητο. 8.3 Γραμματική και ασκήσεις Η γραμματική είναι ενσωματωμένη στο σύστημα ως συστατικό το οποίο ανακαλείται από τον οδηγό πλοήγησης (βλ. παρακάτω). Όλα τα φαινόμενα που καλύπτονται από τη γραμματική εμφανίζονται σ ένα πίνακα περιεχομένων. Στο βιβλίο της γραμματικής χρησιμοποιούνται ποικίλες τεχνικές για να ενισχύσουν την αποθήκευση της πληροφορίας στην εικονική μνήμη του παιδιού. Για παράδειγμα, τα διαφορετικά μεγέθη ή χρώματα εστιάζουν την προσοχή στα σημαντικά σημεία του φαινομένου που εξετάζεται, ενώ οι υπογραμμισμένοι όροι υποδεικνύουν τις διασυνδέσεις ανάμεσα στα φαινόμενα που καλύπτονται από τη γραμματική. Πατώντας στους υπογραμμισμένους όρους, το παιδί μπορεί αυτόματα να μεταφερθεί στο σχετικό γλωσσικό φαινόμενο και να αποκτήσει έτσι μια ολοκληρωμένη εικόνα του γραμματικού συστήματος των ελληνικών. Η αυτόνομη πλοήγηση στο βιβλίο της γραμματικής διευκολύνεται με την ενσωμάτωση πρόσθετων εργαλείων, που δίνουν τη δυνατότητα στο παιδί να επιλέξει αν προτιμά να διατρέξει τα γραμματικά φαινόμενα με γραμμικό τρόπο (σαν βιβλίο) ή να πηγαίνει από το ένα σημείο της γραμματικής στο άλλο. 11

12 Στο τμήμα των ασκήσεων τα παιδιά εξασκούνται στα γραμματικά φαινόμενα που απαντούν στα κείμενα και διδάσκονται στη γραμματική. Για να καλυφθούν πολλές πλευρές των γλωσσικών δεξιοτήτων, έχουν ενσωματωθεί διάφοροι τύποι ασκήσεων: φωνητικές (με δυνατότητα ηχογράφησης, η οποία ενισχύει τη διαδραστική δραστηριότητα), λεξιλογικές (όπου γίνεται ταίριασμα αντικειμένων, λέξεων και ακουστικών παραστάσεων), γραμματικές ασκήσεις, ασκήσεις σχηματισμού λέξεων και σημασιολογικές ασκήσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι η διόρθωση των ασκήσεων είναι άμεση. Επιπλέον, το παιδί, από κάθε άσκηση, μπορεί αυτόματα να ανακαλέσει το σχετικό κεφάλαιο (ή κεφάλαια) της γραμματικής. Οι ασκήσεις είναι απλές και δεν απαιτούν σύνθετες τεχνικές χειρισμού δεδομένων. Αποτελούν παρόλα αυτά μια εισαγωγή σε ένα νέο τεχνολογικό περιβάλλον όπου το παιδί αποκτά επίγνωση ορισμένων νέων δεξιοτήτων. Για να λύσει τις ασκήσεις, μαθαίνει πώς να ακολουθεί μια σειρά ρητών οδηγιών. Επιπλέον, εφαρμόζοντας αυτές τις οδηγίες, εξοικειώνεται με τη λειτουργία των διαφόρων συστατικών του υπολογιστικού συστήματος. Η μη γραμμική διαμόρφωση του συστήματος (με τη δυνατότητα να ανατρέχει στις οδηγίες, να χρησιμοποιεί ένα άλλο συστατικό ή να εγκαταλείψει την άσκηση) τού δίνει τη δυνατότητα να αναπτύξει νέες στρατηγικές χειρισμού της πληροφορίας. 8.4 Ελεύθερη πλοήγηση και υπολογιστικός εγγραμματισμός Για να διευκολυνθεί η εκμάθηση των νέων τεχνολογιών και για να δοθεί η δυνατότητα στο παιδί να διαγράψει τη δική του πορεία, το σύστημα παρέχει τη δυνατότητα ελεύθερης πλοήγησης στα κύρια και στα περιφερειακά συστατικά του. Η δυνατότητα αυτή αναπτύσσει νέους τρόπους αναζήτησης και ανάκτησης της πληροφορίας και ενθαρρύνει τη διαμόρφωση ποικίλων στρατηγικών χειρισμού των δεδομένων. Η πλοήγηση ανάμεσα στα συστατικά επιτελείται με ορισμένους δείκτες (βελάκια, μικρόφωνο, πόρτα, χέρι κλπ), με υπογραμμισμένες-θερμές λέξεις, αλλά κυρίως επιτελείται με τη βοήθεια ενός οδηγού (μπάρα πλοήγησης), ο οποίος αποτελείται από μια σειρά εικονιδίων που απεικονίζουν το κάθε συστατικό (το μήνυμα της πριγκίπισσας, τη γραμματική, το λεξικό κλπ). Υπάρχει επίσης ένας αριθμός πρόσθετων εργαλείων που διευκολύνουν την σπονδυλωτή ανάκληση πληροφοριών. Αξίζει να σημειωθεί ότι το παιδί στη μετάβασή του από τον πρώτο στο δεύτερο οπτικό δίσκο, αισθάνεται μεγαλύτερη ελευθερία στο χειρισμό των δεδομένων. Η ελευθερία στην πλοήγηση είναι παράλληλη, κατά κάποιον τρόπο, με την εκτύλιξη της ιστορίας. Η πλοκή γίνεται πολυπλοκότερη και η πορεία του ήρωα ακολουθεί ποικίλα μονοπάτια. Ο ιππότης δεν είναι πλέον περιορισμένος σ ένα κάστρο, αλλά ταξιδεύει. Το κάστρο των λέξεων είναι ο τελικός προορισμός του. Στη διάρκεια του ταξιδιού, έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει φιγούρες ανθρώπων (έναν Γάλλο ζωγράφο, ένα Άγγλο ντετέκτιβ κλπ) και έτσι να έρθει σε επαφή με διάφορους πολιτισμούς. Επίσης, μπορεί να ακούσει παραδοσιακά παραμύθια (Κοκκινοσκουφίτσα, Ο λαγός και η χελώνα, η πριγκίπισσα και το μπιζέλι και ο Ναστρεντίν Χότζα), σε έμμετρη απόδοση Ευγένιου Τριβιζά. Τέλος, έχει τη δυνατότητα να αντλήσει πραγματολογικές πληροφορίες για διάφορες χώρες, για τα 12

13 μνημεία τους, για τους συγγραφείς των παραμυθιών, κ.α.. Με άλλα λόγια, το παραμύθι εναρμονίζεται, σε ορισμένα σημεία, με την πραγματικότητα 15. Με ανάλογο τρόπο, η δομή του Ιππότη στο κάστρο των λέξεων διαφέρει από τη δομή του Ιππότη στο κάστρο των γραμμάτων. Το παιδί έχει σαφέστερη εικόνα της συνολικής οργάνωσης. Η διαμόρφωση αυτή αντικατοπτρίζει συμβολικά την κατάκτηση ενός πλατύτερου ορίζοντα και ταυτόχρονα επιτρέπει πιο ελεύθερη πλοήγηση. Το φάσμα, καθώς και η φύση των επιλογών χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη ποικιλία και διαφοροποίηση: το παιδί δεν έχει μόνο τη δυνατότητα να επιλέξει ανάμεσα στα διάφορα οικήματα ή στα διάφορα συστατικά του λογισμικού, αλλά επίσης μπορεί να διαλέξει τις ασκήσεις με τις οποίες θέλει να ασχοληθεί. Οι ομάδες των ασκήσεων δεν είναι αναγκαστικά συνδεδεμένες με την αντίστοιχη αφηγηματική ενότητα. Επιπλέον, ενώ στον πρώτο οπτικό δίσκο οι ασκήσεις ήταν καθαρά γλωσσικές στο δεύτερο οπτικό δίσκο περιλαμβάνονται και ασκήσεις εγκυκλοπαιδικού χαρακτήρα. Τέλος, το παιδί έχει τη δυνατότητα να παίξει με διάφορα παιχνίδια, γλωσσικά (π.χ. κρεμάλα, όπου εναλλάσσονται τα 4240 λήμματα του λεξικού) και μη γλωσσικά (ναυμαχία, master mind και τρίλιζα). Χρησιμοποιώντας το λογισμικό το παιδί εξοικειώνεται με τεχνικές χειρισμού των δεδομένων, όπως συμπλήρωση κενών, ταξινόμηση, ταίριασμα, αλφαβητική σειρά, πίνακας περιεχομένων, σύμβολα κλπ. Επιπλέον, εξοικειώνεται με την περιοριστική (restricted) χρήση της γλώσσας στο υπολογιστικό περιβάλλον. Για παράδειγμα, η λέξη της φυσικής γλώσσας βοήθεια έχει μια πολύ συγκεκριμένη μεταγλωσσική σημασία στο πλαίσιο του προγράμματος. 9. Συμπέρασμα Οι δύο οπτικοί δίσκοι χρησιμοποιούνται πειραματικά σε δεκατέσσερα μειονοτικά σχολεία που βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές. Πολλά από τα σχολεία αυτά είναι μονοθέσια ή διθέσια. Η χρήση του υπολογιστή στα σχολεία αυτά επιτρέπει στον δάσκαλο να κάνει την, απαραίτητη για την εκπαιδευτική διαδικασία, διαίρεση της τάξης και διαφοροποίηση της διδασκαλίας ανά ηλικιακή ομάδα. Στην αρχή οι υπολογιστές και τα λογισμικά έγιναν δεκτά με ενθουσιασμό, και εισήχθησαν στην τάξη με συστηματικό τρόπο. Ωστόσο, καθώς η επαφή ανάμεσα στην ομάδα που κατασκεύασε το λογισμικό και τα σχολεία μειωνόταν, η ενσωμάτωση του λογισμικού στο ωρολόγιο πρόγραμμα άρχισε να γίνεται αποσπασματική. Είναι φανερό ότι οι δασκάλες/οι δεν ήταν προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν τα τεχνικά προβλήματα που μοιραία ανακύπτουν. Στην πρώτη δυσκολία, εγκατέλειψαν την προσπάθεια και επανήλθαν στις συνήθεις πρακτικές. Επιπλέον, δεν έχουν την υποστήριξη που χρειάζονται σε σχέση με τη χρήση του υπολογιστή γενικότερα, δηλαδή ανεξάρτητα από τη χρήση κάποιου συγκεκριμένου λογισμικού. Είναι σαφές ότι η ενσωμάτωση και ανάπτυξη νεοτερικών εκπαιδευτικών πρακτικών στο υπάρχον σχολικό πλαίσιο εξαρτάται κυρίως από τη/τον δασκάλα/ο. Απαιτείται λοιπόν η συγκρότηση μιας προσεκτικά σχεδιασμένης στρατηγικής που θα παίρνει υπόψη της 15 Η ιδέα για την αλλαγή στην πλοκή της ιστορίας και τη συνακόλουθη συμβολική απεικόνιση του ανοιχτού ορίζοντα ανήκει στον καθ. Γ. Καραγιάννη 13

14 αυτόν το παράγοντα. Πέρα από την προσοχή στις προδιαγραφές με βάση τις οποίες εκπονούνται και αξιολογούνται τα εκπαιδευτικά λογισμικά, θα πρέπει να υπάρξει σοβαρή και σταθερή μέριμνα για την υποστήριξη της τεχνολογικής υποδομής των σχολείων και για τη συνεχή εκπαίδευση των δασκάλων στη χρήση του υπολογιστή. Επιπλέον, σε σχέση με τη λειτουργικότητα των λογισμικών, θα πρέπει να εξεταστεί το θέμα της δυνατότητας διόρθωσης του ελεύθερα συντεθειμένου εισαγομένου, έτσι ώστε το παιδί να έχει τη δυνατότητα να καταγράψει ελεύθερα το λόγο που παράγει 16. Τέλος, αναφορικά με θέμα της εκμάθησης της γλώσσας με τον υπολογιστή, θα πρέπει να υπάρξουν εμπεριστατωμένες έρευνες τόσο για τις γλωσσικές διεργασίες εκμάθησης όσο και για τις γνωστικές διεργασίες χρήσης της πληροφορίας. 10. Βιβλιογραφία Varlokosta, S., A. Vainikke & B. Rorhbacher (1998) Functional Projection, Markedness, and Root Infinitives in early child Greek The Linguistic Review 15. Βαρλοκώστα, Σ. & Λ. Τριανταφυλλίδου (2000) 'Καθορισμός επιπέδων γλωσσομάθειας στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας', ανακοίνωση στο Α διεθνές συνέδριο για τη διδασκαλία της Ν.Ε ως ξένης γλώσσας, Αθήνα, Φιλοσοφική Σχολή. Βαρλοκώστα, Σ., Μ. Μάρκου & Λ. Τριανταφυλλίδου (2001) Γλωσσομαθησιακή πορεία των παλιννοστούντων και αλλοδαπών μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης: εργαλεία αξιολόγησης της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας, στο Δαμανάκης, Μ., επιμ. (2001) Cummins, J. (1996) Negotiating Identities. Education for Empowerment in a Diverse Society, California Association for Bilingual Education. Comrie, B. (1981) Language Universals and Linguistic Typology, Oxford:Basil Blackwell. Cook, V επιμ (1986) Experimental Approaches to Second Language Acquisition, Pergamon. Cook, V. (1993) Linguistics and Second Language Acquisition, The Macmillan Press. Corder, S. P. (1974) Error analysis. στο Allen and Corder, επιμ. (1974) The Edinburgh Course in Applied Linguistics, Vol. 3, London: OUP. Council of Europe (1996), Modern Languages: Learning, Teaching, Assessment. A Common European Framework of Reference, Strasbourg Culioli, A. (1977) Why teach how to learn to teach what is best learnt untaught, Conférence au Seameo Regional Language Centre, Singapour. Δαμανάκης, Μ. επιμ (2001)Επίπεδα και κριτήρια διαπίστωσης/ πιστοποίησης της ελληνομάθειας, Ε.ΔΙΑ. Μ. ΜΕ, Ρέθυμνο. Drenoyianni, H. and I.D. Selwood (1998) Conceptions and misconceptions? Primary teachers perceptions and use of computers in the classroom, Education and Information Technology 3, σελ Εllis, R (1985) Understanding Second Language Acquisition, Oxford:OUP. Εllis, R. (1994) The Study of Second Language Acquisition, Oxford:OUP. Fullan, M and S. Stiegelbauer (1991) The New Meaning of Educational Change, London: Cassell Educational Ltd. 16 Γι αυτό το θέμα βλ. Tzevelekou,

15 Hyams. N. (2001) Unanchored Expressions in Child Language, στο N. Hasegava (ed.) Proceedings of the Kanda COE Symposium on Linguistics and Interdisciplinary Research. Jakobson, R. (1960) Linguistics and Poetics στο Sebeok, A.T., 1960, Style in Language, MIT Press. Κατή, Δ. & Τ. Κωστούλη (1997)Αξιολόγηση ικανοτήτων γραφής ελληνικών κειμένων από τα μουσουλμανόπαιδα της Θράκης, εσωτερικό κείμενο. Κατσιμαλή, Γ. & Φ. Καβουκόπουλος επιμ. (1996) Ζητήματα νεολληνικής γλώσσας. Διδακτική προσέγγιση, Παν/μιο Κρήτης. Klein, W. (1986) Second Language Acquisition, CUP Kukulska-Hulme, A. (2000) Communication with users: insights from second language acquisition, Interacting with Computers 12, σελ Murray, L. and A. Barnes (1998) Beyond the wow factor evaluating multimedia language learning software from a pedagogical viewpoint, System 26, σελ Ντάλτας, Π. (2001) Κατάρτιση κριτηρίου ελληνομάθειας Τσιγγανοπαίδων: εργασία σε εξέλιξη στο Μ. Δαμανάκης επιμ (2001) Selfe, S. (1999) Global literacy practices? Cultural perspectives on the World Wide Web, Conference on Communication - Information Technology and First Language Teaching: The International Experience, Θεσσαλονίκη. Sanfeld, Kr (1930) Linguistique Balkanique, Paris:Klincksieck Selinker, L. (1972) Interlanguage, International Review of Applied Linguistics 10 Sella. E.( ) Maintien et changement des langues: le cas du Grec et du Turc, Γλωσσολογία 5-6 Σελλά, Ε (1994) Στοιχεία αντιπαραβολικής γραμματικής Ελληνικής Τουρκικής. Η Ελληνική στα μειονοτικά σχολεία της Θράκης, Αθήνα:ΟΕΔΒ Sella. E. (1997) Language contact today: the case of the Muslim minority in northeastern Greece, International Journal of the Sociology of Language, 126 Sella. E. (1999) La minorité musulmane turcophone de Grèce: Approche sociolinguistique d une communauté bilingue, Αθήνα:εκδόσεις Τροχαλίας. Snyder, I. (1999) Literacy, technology and classrooms: The challenge for teachers, Conference on Communication - Information Technology and First Language Teaching: The International Experience, Θεσσαλονίκη. Stefany, U. (1997) The acquisition of Greek στο Slobin, D. I. (επιμ) The Crosslinguistic Study of Language Acquisition, Lawrence Erlbaum Associates Publishers. Stubbs, M. (1992) English Teaching, Information Technology and Critical Awareness, στο Fairclough, N., επιμ. (1992) Critical Language Awareness, London & New York: Longman, σελ Thomas, J (1983) Cross-cultural pragmatic failure, Applied Linguistics 4, σελ Τοκατλίδου, Β. (1986) Εισαγωγή στη διδακτική των ζωντανών γλωσσών: προβλήματαπροτάσεις, Αθήνα: εκδόσεις Οδυσσέας. Τζεβελέκου, Μ., Κ. Kαψαμπέλη, N. Kωνσταντάκης (1998) Mειονοτικά σχολεία της Θράκης: δυσκολίες του μαθητικού κοινού, Iνστιτούτο Eπεξεργασίας του Λόγου βλ σχετική ιστοσελίδα ένας ιππότης στο κάστρο των γραμμάτων/λέξεων, ενότητα μελέτες. 15

16 Tzevelekou, Μ. (2000) Integrating Language Tools into a Computer Assisted 2 nd Language Learning: Remarks on the Methods of Teaching Greek in the Primary Schools of the Turkish-speaking Minority of Thrace στο Second International Conference on Language Resources and Evaluation, Language Resources and Tools for Educational Applications, Workshop Proceedings, Αθήνα, Τζεβελέκου, Μ. & Στ. Πασχάλης (2000) Τα συστατικά και η οργάνωση ενός λογισμικού για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας στα μειονοτικά σχολεία της Θράκης, στο Μάθηση και διδασκαλία της ελληνικής ως μητρικής και ως δεύτερης γλώσσας, Πρακτικά συνεδρίου, Ρέθυμνο: εκδόσεις Ατραπός, Tzevelekou, M. V. Chondroyanni, S. Paschalis (2001) Learning about and via Multimedia Interactive Systems: a Computer Assisted Second Language Learning Program for the Minority Schools of Thrace, The Eight International Learning Conference, Spetses 2001 Χριστίδης, Α. Φ. (1999) Γλώσσα και νέες τεχνολογίες: πολιτική και κοινωνική διάσταση, στο Γλώσσα, πολιτική, πολιτισμός, Αθήνα: Πόλις βλ σχετική ιστοσελίδα ένας ιππότης στο κάστρο των γραμμάτων/λέξεων ενότητα ενότητα. 16

Διδάσκοντας την ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στη Δημοτική Εκπαίδευση

Διδάσκοντας την ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στη Δημοτική Εκπαίδευση Επιμορφωτικό Σεμινάριο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου 21-22/3/2014, Λευκωσία 16-17/5/2014, Λεμεσός Διδάσκοντας την ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στη Δημοτική Εκπαίδευση Άννα Αναστασιάδη-Συμεωνίδη Ομότιμη Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΑΛ 102 Προφορικός λόγος 6 ΓΑΛ 103 Γραπτός λόγος I 6 ΓΑΛ 170 e-french 6 ΓΑΛ 100-299 Μάθημα περιορισμένης επιλογής 6

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΑΛ 102 Προφορικός λόγος 6 ΓΑΛ 103 Γραπτός λόγος I 6 ΓΑΛ 170 e-french 6 ΓΑΛ 100-299 Μάθημα περιορισμένης επιλογής 6 πρώτο δεύτερο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΑΛ 102 Προφορικός λόγος ΓΑΛ 103 Γραπτός λόγος I ΓΑΛ 170 e-french ΓΑΛ 100-299 Μάθημα περιορισμένης επιλογής ΓΑΛ 104 Γραπτός λόγος II ΓΑΛ 111 Φωνητική ΓΑΛ 1 Από

Διαβάστε περισσότερα

Διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ ξένης γλώσσας

Διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ ξένης γλώσσας Διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ ξένης γλώσσας Μαρία Μητσιάκη mmitsiaki@helit.duth.gr ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ Η δομή του μαθήματος 1 Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία: αντικείμενο & μεθοδολογικές αρχές

Διαβάστε περισσότερα

Το λεξιλόγιο του δίγλωσσου ομιλητή: η συγκρότηση ενός ελληνοτουρκικού παιδικού λεξικού πολυμέσων

Το λεξιλόγιο του δίγλωσσου ομιλητή: η συγκρότηση ενός ελληνοτουρκικού παιδικού λεξικού πολυμέσων Το λεξιλόγιο του δίγλωσσου ομιλητή: η συγκρότηση ενός ελληνοτουρκικού παιδικού λεξικού πολυμέσων Άννα Βακαλοπούλου Γιάννης Παπαγεωργακόπουλος Βασίλης Παπαβασιλείου Μαρία Τζεβελέκου Ινστιτούτο Επεξεργασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ 2008 ( ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ 3Π /2008) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Κλάδοι: ΠΕ 05 ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΠΕ 06 ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΠΕ 07 ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ,

Διαβάστε περισσότερα

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Διαβάστε προσεκτικά την λίστα που ακολουθεί. Ποιες από τις δραστηριότητες που αναφέρονται θεωρείτε ότι θα συνέβαλαν περισσότερο στην προώθηση του γραμματισμού των παιδιών

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Τεχνολογία - Πολυμέσα. Ελένη Περιστέρη, Msc, PhD

Εκπαιδευτική Τεχνολογία - Πολυμέσα. Ελένη Περιστέρη, Msc, PhD Εκπαιδευτική Τεχνολογία - Πολυμέσα Ελένη Περιστέρη, Msc, PhD Τι είναι η «Εκπαιδευτική Τεχνολογία» (1) Εκπαιδευτική Τεχνολογία είναι «η εφαρμογή τεχνολογικών διαδικασιών και εργαλείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Σπουδών για την Ελληνική Γλώσσα Α Επίπεδο

Πρόγραμμα Σπουδών για την Ελληνική Γλώσσα Α Επίπεδο Πρόγραμμα Σπουδών για την Ελληνική Γλώσσα Α Επίπεδο Πρόγραμμα Σπουδών για την Ελληνική Γλώσσα Α Επίπεδο Σκοπός: Να ορίσει το περιεχόμενο διδασκαλίας και μάθησης του Α Επιπέδου ελληνομάθειας. Σχεδιασμός

Διαβάστε περισσότερα

3. Περιγράμματα Μαθημάτων Προγράμματος Σπουδών

3. Περιγράμματα Μαθημάτων Προγράμματος Σπουδών 3. Περιγράμματα Μαθημάτων Προγράμματος Σπουδών Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται τα συνοπτικά περιγράμματα των μαθημάτων που διδάσκονται στο Πρόγραμμα Σπουδών, είτε αυτά προσφέρονται από το τμήμα που είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ Εισαγωγή Η έρευνα στην Ευρώπη δείχνει ότι οι άνθρωποι με αναπηρίες όλων των ηλικιών έχουν προσωπική εμπειρία με την τεχνολογία.

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Ενδοϋπηρεσιακής Επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, Εκπαιδευτικών Ψυχολόγων και εκπαιδευτικών Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής

Πρόγραμμα Ενδοϋπηρεσιακής Επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, Εκπαιδευτικών Ψυχολόγων και εκπαιδευτικών Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής Πρόγραμμα Ενδοϋπηρεσιακής Επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, Εκπαιδευτικών Ψυχολόγων και εκπαιδευτικών Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής 21-22 Μαρτίου 2014, Λευκωσία 16-17 Μαΐου 2014, Λεμεσός Η αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάπτυξη της Εποικοδομητικής Πρότασης για τη διδασκαλία και τη μάθηση του μαθήματος της Χημείας. Άννα Κουκά

Η ανάπτυξη της Εποικοδομητικής Πρότασης για τη διδασκαλία και τη μάθηση του μαθήματος της Χημείας. Άννα Κουκά Η ανάπτυξη της Εποικοδομητικής Πρότασης για τη διδασκαλία και τη μάθηση του μαθήματος της Χημείας Άννα Κουκά Μοντέλα για τη διδασκαλία της Χημείας Εποικοδομητική πρόταση για τη διδασκαλία «Παραδοσιακή»

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού

Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού Τι είδους δραστηριότητα είναι ο γραμματισμός; Πότε, πώς και γιατί εμπλέκονται οι άνθρωποι σε δραστηριότητες εγγραμματισμού; Σε ποιες περιστάσεις και με ποιο σκοπό; Καθημερινές

Διαβάστε περισσότερα

1 1η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

1 1η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 1 1η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΤΙΤΛΟΣ Η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία μεταμορφώνεται ΤΑΞΗ ΣΤ ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Μια διδακτική ώρα(45 λεπτά) ΕΜΠΛΕΚΩΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΕΝΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΕΝΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΝΤΥΠΟ Α ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΟ ΕΝΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΟΜΑΔΑ 4 Όνομα _Ανδρέας Επώνυμο _Αθανασόπουλος Αριθμός Μητρώου Φοιτητή ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Οδός / Αριθμός _Τήνου 31 Περιοχή Κυψέλη Πόλη Αθήνα Ταχ. Κώδικας 11257

Διαβάστε περισσότερα

Η ηλεκτρονική πλατφόρμα εξ αποστάσεως επιμόρφωσης για εκπαιδευτικούς ΠΕΑΠ

Η ηλεκτρονική πλατφόρμα εξ αποστάσεως επιμόρφωσης για εκπαιδευτικούς ΠΕΑΠ Υποέργο 3: Πολιτική ξενόγλωσσης Εκπαίδευσης στο Σχολείο: Η Εκμάθηση της Αγγλικής στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία» Η ηλεκτρονική πλατφόρμα εξ αποστάσεως επιμόρφωσης για εκπαιδευτικούς ΠΕΑΠ Ευδοκία Καραβά, Επίκουρη

Διαβάστε περισσότερα

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010 Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης για τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα (21-22 Δεκεμβρίου 2010 και 7 Ιανουαρίου 2011) Δ Φάση Επιμόρφωσης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή Τσικολάτας Αλέξανδρος Αναπληρωτής Καθηγητής, ΕΕΕΕΚ Παμμακαρίστου, tsikoman@hotmail.com Περίληψη Στην παρούσα εργασία γίνεται διαπραγμάτευση του ρόλου των

Διαβάστε περισσότερα

Διαστάσεις της διγλωσσίας α. χρόνος β. σειρά γ. πλαίσιο κατάκτησης της δεύτερης γλώσσας

Διαστάσεις της διγλωσσίας α. χρόνος β. σειρά γ. πλαίσιο κατάκτησης της δεύτερης γλώσσας Διαστάσεις της διγλωσσίας α. χρόνος β. σειρά γ. πλαίσιο κατάκτησης της δεύτερης γλώσσας Διάσταση 1 η A. Ο ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Ανάλογα με το πότε κατακτήθηκε η Γ2, διακρίνουμε ανάμεσα

Διαβάστε περισσότερα

Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή. Χ.Δαφέρμου

Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή. Χ.Δαφέρμου Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή Πώς μαθαίνουν τα παιδιά να μιλούν? Προσπαθώντας να επικοινωνήσουν Πώς μαθαίνουν τα παιδιά να γράφουν? Μαθαίνoυν να γράφουν γράφοντας Η γραφή λύνει προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

Προσβάσιμο υλικό για μαθητές με αυτισμό

Προσβάσιμο υλικό για μαθητές με αυτισμό «Ενημέρωση για την Πρόσβαση στην Εκπαίδευση» Μεγάλη Αίθουσα του Δημοτικού Ωδείου Δράμας 23 Φεβρουαρίου 2018 Προσβάσιμο υλικό για μαθητές με αυτισμό Πέτρος Γαλάνης Δάσκαλος Ε.Α. Δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

Λογισμικό Καθοδήγησης ή Διδασκαλίας

Λογισμικό Καθοδήγησης ή Διδασκαλίας Λογισμικό Καθοδήγησης ή Διδασκαλίας Ένα σύγχρονο σύστημα καθοδήγησης στοχεύει να ικανοποιήσει τουλάχιστον δύο βασικές φάσεις των οποίων η δομή και η αλληλουχία παρουσιάζεται στο σχήμα 3: παρουσίαση της

Διαβάστε περισσότερα

Διαγνωστικά δοκίμια ελληνομάθειας για Γυμνάσια & Λύκεια /Τεχνικές Σχολές

Διαγνωστικά δοκίμια ελληνομάθειας για Γυμνάσια & Λύκεια /Τεχνικές Σχολές Πρόγραμμα Εκμάθησης της Ελληνικής ως δεύτερης /ξένης γλώσσας στη Μέση Εκπαίδευση Διαγνωστικά δοκίμια ελληνομάθειας για Γυμνάσια & Λύκεια /Τεχνικές Σχολές Σεπτέμβριος 2011 {επιμ. παρουσίασης: Μαρία Παπαλεοντίου,

Διαβάστε περισσότερα

Η Εκπαιδευτική Πύλη του ΠΕΑΠ και το Ηλεκτρονικό Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Επιμόρφωσης

Η Εκπαιδευτική Πύλη του ΠΕΑΠ και το Ηλεκτρονικό Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Επιμόρφωσης Επιμορφωτικό Σεμινάριο Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου 2016 Η Εκπαιδευτική Πύλη του ΠΕΑΠ και το Ηλεκτρονικό Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Επιμόρφωσης Σμαράγδα Σ. Παπαδοπούλου Συνεργάτιδα RCeL Εμπειρογνώμων Ηλεκτρονικής

Διαβάστε περισσότερα

ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Σύστασης του Συμβουλίου. για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών

ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Σύστασης του Συμβουλίου. για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 22.5.2018 COM(2018) 272 final/2 ANNEX CORRIGENDUM This document corrects the document COM(2018) 272 final. Concerns correction of date for all linguistic versions. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Βασίλης Κόμης, Επίκουρος Καθηγητής Ερευνητική Ομάδα «ΤΠΕ στην Εκπαίδευση» Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της

Διαβάστε περισσότερα

Η εκμάθηση μιας δεύτερης/ξένης γλώσσας. Ασπασία Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε 2011-12

Η εκμάθηση μιας δεύτερης/ξένης γλώσσας. Ασπασία Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε 2011-12 Η εκμάθηση μιας δεύτερης/ξένης γλώσσας Ασπασία Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε 2011-12 Βασικοί όροι και έννοιες- Δεύτερη # Ξένη γλώσσα Δεύτερη γλώσσα είναι οποιαδήποτε γλώσσα κατακτά ή μαθαίνει ένα άτομο

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Διδακτική της Πληροφορικής. Περιγραφή μαθήματος. Διδάσκων: Παλαιγεωργίου Γ. Διαλέξεις: Παρασκευή 17:00-20:00

Μάθημα: Διδακτική της Πληροφορικής. Περιγραφή μαθήματος. Διδάσκων: Παλαιγεωργίου Γ. Διαλέξεις: Παρασκευή 17:00-20:00 Μάθημα: Διδακτική της Πληροφορικής Διδάσκων: Παλαιγεωργίου Γ. Διαλέξεις: Παρασκευή 17:00-20:00 email: gpalegeo@gmail.com Περιγραφή μαθήματος Με τον όρο "Διδακτική της Πληροφορικής" εννοούμε τη μελέτη,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 Θέματα Διδακτικής Φυσικών Επιστήμων 1. ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ 2. ΤΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΚΑΙ Η ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ 3. ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ & ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ 4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή μαθήματος. Εαρινό εξάμηνο 2009-2010. Διδάσκων: Παλαιγεωργίου Γ. Διαλέξεις: Δευτέρα 14:00-18:00 email: gpalegeo.teaching@gmail.

Περιγραφή μαθήματος. Εαρινό εξάμηνο 2009-2010. Διδάσκων: Παλαιγεωργίου Γ. Διαλέξεις: Δευτέρα 14:00-18:00 email: gpalegeo.teaching@gmail. Μάθημα: Διδακτική της Πληροφορικής I Εαρινό εξάμηνο 2009-2010 Διδάσκων: Παλαιγεωργίου Γ. Διαλέξεις: Δευτέρα 14:00-18:00 email: gpalegeo.teaching@gmail.com Περιγραφή μαθήματος Με τον όρο "Διδακτική της

Διαβάστε περισσότερα

Εννοιολογική χαρτογράφηση: Διδακτική αξιοποίηση- Αποτελέσματα για το μαθητή

Εννοιολογική χαρτογράφηση: Διδακτική αξιοποίηση- Αποτελέσματα για το μαθητή Το λογισμικό της εννοιολογικής χαρτογράυησης Inspiration Η τεχνική της εννοιολογικής χαρτογράφησης αναπτύχθηκε από τον καθηγητή Joseph D. Novak, στο πανεπιστήμιο του Cornell. Βασίστηκε στις θεωρίες του

Διαβάστε περισσότερα

Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο. Μαρία Παπαδοπούλου

Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο. Μαρία Παπαδοπούλου Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο Μαρία Παπαδοπούλου ΠΩΣ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ; ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ Η διδακτέα ύλη αντιμετωπίζεται με «ακαδημαϊκό» τρόπο. Θεωρητική προσέγγιση

Διαβάστε περισσότερα

Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής στην εκπαίδευση παιδιών με διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή

Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής στην εκπαίδευση παιδιών με διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής στην εκπαίδευση παιδιών με διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή Η γνώση προκύπτει μέσα από την επανάληψη της μαθημένης συμπεριφοράς. Για τη μάθηση απαιτούνται γνωστικές διαδικασίες

Διαβάστε περισσότερα

Προσχολική Παιδαγωγική Ενότητα 8: Σχεδιασμός Ημερησίων Προγραμμάτων

Προσχολική Παιδαγωγική Ενότητα 8: Σχεδιασμός Ημερησίων Προγραμμάτων Προσχολική Παιδαγωγική Ενότητα 8: Σχεδιασμός Ημερησίων Προγραμμάτων Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Σκοποί ενότητας Να συζητήσουν και να

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Γεωργία Αθανασοπούλου Σχ. Σύμβουλος Δυτικής Αττικής και Ν. Φωκίδας

Δρ Γεωργία Αθανασοπούλου Σχ. Σύμβουλος Δυτικής Αττικής και Ν. Φωκίδας Δρ Γεωργία Αθανασοπούλου Σχ. Σύμβουλος Δυτικής Αττικής και Ν. Φωκίδας Η ΓΛΩΣΣΑ! Η γλώσσα είναι το μέσο με το οποίο σκεφτόμαστε και επικοινωνούμε με τους άλλους, αλλά και ένα μέσο με το οποίο δημιουργούμε

Διαβάστε περισσότερα

Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού.

Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού. Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού. ημήτρης Γουλής Ο παραδοσιακός όρος αλφαβητισμός αντικαταστάθηκε από τον πολυδύναμο

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητες Γ3.1 - Γ3.2 - Γ3.3

Ενότητες Γ3.1 - Γ3.2 - Γ3.3 Ενότητες Γ3.1 - Γ3.2 - Γ3.3 3.1 Τo διαδίκτυο ως πηγή πληροφοριών 3.2 Αξιοποίηση- αξιολόγηση ιστοσελίδων, ιστοχώρων και πυλών 3.3 Σχεδίαση μαθημάτων με τη χρήση του διαδικτύου To Διαδίκτυο ως πηγή πληροφοριών

Διαβάστε περισσότερα

Λύδια Μίτιτς

Λύδια Μίτιτς Παρουσίαση της πλατφόρμας εξ αποστάσεως εκπαίδευσης για τη διγλωσσία και τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας: η αξιοποίηση της πλατφόρμας στη Μέση Εκπαίδευση Λύδια Μίτιτς lydiamitits@gmail.com

Διαβάστε περισσότερα

Ατομικές διαφορές στην κατάκτηση της Γ2. Ασπασία Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε

Ατομικές διαφορές στην κατάκτηση της Γ2. Ασπασία Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε Ατομικές διαφορές στην κατάκτηση της Γ2 Ασπασία Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε 2011-12 Α. Παράμετροι που επηρεάζουν την εκμάθηση μιας Γ2 Πολλές παράμετροι επηρεάζουν τη διαδικασία αυτή. Σύμφωνα με τον

Διαβάστε περισσότερα

Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος

Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος Tα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν προβλήματα στις βασικές ψυχολογικές διαδικασίες που περιλαμβάνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΩΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: «ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ» Συντάκτης: Βάρδα Αλεξάνδρα

ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΩΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: «ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ» Συντάκτης: Βάρδα Αλεξάνδρα ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΩΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: «ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ» Συντάκτης: Βάρδα Αλεξάνδρα ΕΡΩΤΗΜΑ 1 ο : Σύμφωνα με το Δ.Ε.Π.Π.Σ., ο παιδαγωγικός ρόλος ανανεώνεται, αναθεωρείται, αναβαθμίζεται, προκειμένου να ανταποκριθεί

Διαβάστε περισσότερα

Κίνητρο και εμψύχωση στη διδασκαλία: Η περίπτωση των αλλόγλωσσων μαθητών/τριών

Κίνητρο και εμψύχωση στη διδασκαλία: Η περίπτωση των αλλόγλωσσων μαθητών/τριών Κίνητρο και εμψύχωση στη διδασκαλία: Η περίπτωση των αλλόγλωσσων μαθητών/τριών Δρ Μαριάννα Φωκαΐδου Δρ Παυλίνα Χατζηθεοδούλου Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών Μέσης Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Πολυτροπικότητα και διδασκαλία των ξένων γλωσσών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Πολυτροπικότητα και διδασκαλία των ξένων γλωσσών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Μαρία ημάση Μακρίνα Ζαφείρη Γρηγορία-Καρολίνα Κωνσταντινίδου Πολυτροπικότητα και διδασκαλία των ξένων γλωσσών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Πλυτροπικότητα: η έννοια Ως πολυτροπικότητα, multimodality, ορίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Αναδυόμενος γραμματισμός (emergent literacy)

Αναδυόμενος γραμματισμός (emergent literacy) Αναδυόμενος γραμματισμός (emergent literacy) Μαρία Παπαδοπούλου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΠΤΠΕ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας mariapap@uth.gr Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την πλατφόρμα Ταξίδι στον γραμματισμό Συνοπτική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα)

ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα) Ενότητα 10: Μοντέλα εκπαίδευσης μειονοτήτων Αναστασία Κεσίδου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Πρόγραμμα σπουδών του AGnovel Περιεχόμενο και Δεξιότητες πίσω από την ιστορία το έργου AGnovel

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Πρόγραμμα σπουδών του AGnovel Περιεχόμενο και Δεξιότητες πίσω από την ιστορία το έργου AGnovel Advanced Interactive Graphic Novels on Mobile Touchscreen Devices ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Πρόγραμμα σπουδών του AGnovel Περιεχόμενο και Δεξιότητες πίσω από την ιστορία το έργου AGnovel (ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ ΝΟ 23) Τίτλος

Διαβάστε περισσότερα

ΒΗΜΑΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΝΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (PROJECT)

ΒΗΜΑΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΝΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (PROJECT) 1 ΒΗΜΑΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΝΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (PROJECT) 1. Επιλογή θέματος. 2. Καταιγισμός ιδεών - διαθεματικές διασυνδέσεις. 3. Έρευνα πηγών - αναδιαμόρφωση ιδεών. 4. Καθοδηγητικά ερωτήματα. 5. Οργάνωση μαθησιακών

Διαβάστε περισσότερα

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι δυσκολίες μάθησης των παιδιών συνεχίζουν να απασχολούν όλους όσοι ασχολούνται με την ανάπτυξη των παιδιών και με την εκπαίδευση. Τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι, μέσα στην τάξη τους, βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

Π. Π Θ. Ο Η / Η Υ / Υ

Π. Π Θ. Ο Η / Η Υ / Υ Εκπαιδευτικά Λογισμικά για την Αξιοποίηση του ιαδραστικού Πίνακα στη Σχολική Τάξη Εκπαιδευτικά Λογισμικά για την Αξιοποίηση του ιαδραστικού Πίνακα στη Σχολική Τάξη - Τι είναι και που χρησιμοποιείτε ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ -----

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Π.Ε. ΤΜΗΜΑ Α ΣΠΟΥΔΩΝ & ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ Κοινωνικών Επιστημών ΤΜΗΜΑ Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛ201 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 1 ο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΩΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Δρ Δημήτριος Γκότζος

Το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Δρ Δημήτριος Γκότζος Το Αναλυτικό Πρόγραμμα Δρ Δημήτριος Γκότζος Τι είναι το αναλυτικό πρόγραμμα Διαδικασία σύνταξης Αποτέλεσμα διαδικασίας Γραπτή διατύπωση των χαρακτηριστικών μιας διδακτικής πρότασης Στάδια εφαρμογής αναλυτικών

Διαβάστε περισσότερα

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους του Σταύρου Κοκκαλίδη Μαθηματικού Διευθυντή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου Ρόδου-Εκπαιδευτή Στα προγράμματα Β Επιπέδου στις ΤΠΕ Ορισμός της έννοιας του σεναρίου.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την 1 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την παλαιότερη γνώση τους, σημειώνουν λεπτομέρειες, παρακολουθούν

Διαβάστε περισσότερα

το σύστηµα ελέγχει διαρκώς το µαθητή,

το σύστηµα ελέγχει διαρκώς το µαθητή, Α/Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Ένας νηπιαγωγός, προκειµένου να διδάξει σε παιδιά προσχολικής ηλικίας το λεξιλόγιο των φρούτων Σωστό και λαχανικών που συνδέονται µε τις διατροφικές συνήθειες µας, δε ζητάει

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές των Η/Υ στη διδασκαλία της ξένης γλώσσας. Γεώργιος Μικρός Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εφαρμογές των Η/Υ στη διδασκαλία της ξένης γλώσσας. Γεώργιος Μικρός Πανεπιστήμιο Αθηνών Εφαρμογές των Η/Υ στη διδασκαλία της ξένης γλώσσας Γεώργιος Μικρός Πανεπιστήμιο Αθηνών 1 Μια μικρή ιστορική αναδρομή 80: Θα έπρεπε ο Η/Υ να χρησιμοποιείται στην τάξη; 90: Πώς θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΩΣΣΑ Γ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ. Πέτρος Κλιάπης 3η Περ. Ημαθίας

ΓΛΩΣΣΑ Γ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ. Πέτρος Κλιάπης 3η Περ. Ημαθίας ΓΛΩΣΣΑ Γ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Πέτρος Κλιάπης 3η Περ. Ημαθίας ΗΔομή του Εκπαιδευτικού Υλικού Για τη διδασκαλία της Γλώσσας στην Γ τάξη του Δημοτικού χρησιμοποιείται το παρακάτω υλικό: Βιβλίο του Μαθητή, 3 τεύχη (240

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016 ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Το κάθε παιδί είναι ξεχωριστή προσωπικότητα.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΛΕ ΒΙΒΛΙΟΤΕΤΡΑΔΙΑ. ΝΕΑ ΣΕΙΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

ΜΠΛΕ ΒΙΒΛΙΟΤΕΤΡΑΔΙΑ. ΝΕΑ ΣΕΙΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΜΠΛΕ ΒΙΒΛΙΟΤΕΤΡΑΔΙΑ. ΝΕΑ ΣΕΙΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ by Τaλκ/ Αύγουστος 29, 2018/ Χωρίς σχόλια Οι εκπαιδευτικοί Ευαγγελία Δεσύπρη και Κωνσταντίνα Μάρκου υπογράφουν τη νέα,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΕΙ και διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας

ΑΕΙ και διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας [Οδηγός] ΑΕΙ και διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας Μεταπτυχιακές σπουδές στα ελληνικά πανεπιστήμια Μεταπτυχιακές Σπουδές - Προπτυχιακές Σπουδές - Μεταπτυχιακές Σπουδές Διαθέσιμη Ιστοσελίδα http://uoalinguistics.web.officelive.com/postgrad.aspx

Διαβάστε περισσότερα

Καλές και κακές πρακτικές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας. Άννα Ιορδανίδου ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών

Καλές και κακές πρακτικές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας. Άννα Ιορδανίδου ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Καλές και κακές πρακτικές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας Άννα Ιορδανίδου ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Οι πρακτικές αναφέρονται σε θέματα κριτηρίων επιλογής κειμένων με βάση το επίπεδο ελληνομάθειας

Διαβάστε περισσότερα

Προς τους κ. Γονείς των μαθητών/τριών μας Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ Ν. ΣΜΥΡΝΗΣ

Προς τους κ. Γονείς των μαθητών/τριών μας Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ Ν. ΣΜΥΡΝΗΣ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ Εκπαιδευτήριο «ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΣΜΥΡΝΗΣ» σχολικό έτος 2014-2015 Αγαπητοί Γονείς, Προς τους κ. Γονείς των μαθητών/τριών μας Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ Ν. ΣΜΥΡΝΗΣ Με την

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών. Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών

Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών. Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Οι σύγχρονες τάσεις που κυριαρχούν στη διδακτική του γλωσσικού μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Το ανοργάνωτο Parking

Το ανοργάνωτο Parking Δημοτικό Υπαίθριο Parking Περίληψη: Σε κάθε πόλη είναι σημαντικό η δημιουργία όσο το δυνατόν περισσότερων θέσεων parking, ειδικά στο κέντρο της, ώστε να διευκολύνονται οι πολίτες και η εμπορική αγορά.

Διαβάστε περισσότερα

Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την. επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση.

Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την. επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση. Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση. Γραμματισμός: έννοια-παιδαγωγικές συνέπειες Σήμερα, στην αναπτυγμένη τεχνολογικά

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 7: Παιχνίδι και μάθηση

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 7: Παιχνίδι και μάθηση Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 7: Παιχνίδι και μάθηση Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Σκοποί ενότητας Να προσδιοριστούν

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πολυμεσικό σύστημα διδασκαλίας των μαθηματικών (Εφαρμογή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση)

Εκπαιδευτικό πολυμεσικό σύστημα διδασκαλίας των μαθηματικών (Εφαρμογή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση) Εκπαιδευτικό πολυμεσικό σύστημα διδασκαλίας των μαθηματικών (Εφαρμογή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση) Γ. Γρηγορίου, Γ. Πλευρίτης Περίληψη Η έρευνα μας βρίσκεται στα πρώτα στάδια ανάπτυξης της. Αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Θέμα διδακτικού υλικού: Όνομα αξιολογητή: Ημερομηνία αξιολόγησης: Γενικές Οδηγίες Να αξιολογήσετε

Διαβάστε περισσότερα

Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και

Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Μένη Τσιτουρίδου Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδαγωγική Σχολή Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα: Σύγχρονο εξ αποστάσεως επιμορφωτικό πρόγραμμα Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας

Τμήμα: Σύγχρονο εξ αποστάσεως επιμορφωτικό πρόγραμμα Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Τμήμα: Σύγχρονο εξ αποστάσεως επιμορφωτικό πρόγραμμα Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: ημητρακάκης Κωνσταντίνος Τηλέφωνο: 2231081842 Τρόπος υλοποίησης: Σύγχρονα Υπεύθυνος:

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση

Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση Ενότητα 2: Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στο πολυπολιτισμικό σχολείο Αναστασία Κεσίδου,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΟΙΚΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΕΠΣ) Μαρία Παντελή-Παπαλούκα Επιθεωρήτρια σχολείων Προϊστάμενη Κυπριακής Εκπαιδευτικής Αποστολής Σύμβουλος Εκπαίδευσης Κυπριακής Υπάτης Αρμοστείας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ενότητα: Εκπαιδευτικό υλικό και σχολικό εγχειρίδιο Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σχολικό Έτος: 2014-2015 Σχολική Μονάδα: ΓΕΛ ΚΡΑΝΙΔΙΟΥ Τίτλος Ερευνητικής Εργασίας: Εργαλεία Web 2.0 για την τάξη ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Χωρικής Αντίληψης και Σκέψης

Ανάπτυξη Χωρικής Αντίληψης και Σκέψης Ανάπτυξη Χωρικής Αντίληψης και Σκέψης Clements & Sarama, 2009; Sarama & Clements, 2009 Χωρική αντίληψη και σκέψη Προσανατολισμός στο χώρο Οπτικοποίηση (visualization) Νοερή εικονική αναπαράσταση Νοερή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΉ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΉ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΉ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ 2. Εκπαιδευτικό Λογισμικό για τα Μαθηματικά 2.1 Κύρια χαρακτηριστικά του εκπαιδευτικού λογισμικού για την Διδακτική των Μαθηματικών 2.2 Κατηγορίες εκπαιδευτικού λογισμικού για

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ Μέσω κανόνων Πλεονεκτήματα: κέρδος χρόνου, δυνατότητα επαναλήψεων, εκμετάλλευση των γνωστικών ικανοτήτων των μαθητών, λιγότερη διδακτική προετοιμασία.

Διαβάστε περισσότερα

6 η ΣΥΝΕΔΡΙΑ. Διδακτικές δραστηριότητες και μικροσενάρια Εισαγωγή στο Φωτόδεντρο

6 η ΣΥΝΕΔΡΙΑ. Διδακτικές δραστηριότητες και μικροσενάρια Εισαγωγή στο Φωτόδεντρο 6 η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Διδακτικές δραστηριότητες και μικροσενάρια Εισαγωγή στο Φωτόδεντρο ΣΤΟΧΟΙ Οι επιμορφούμενοι μετά το πέρας της Συνεδρίας θα πρέπει: να γνωρίζουν τις δυνατότητες που τους προσφέρει το Φωτόδεντρο.

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής»

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» Ειδίκευση B «Γραμματισμός, αφήγηση και διδασκαλία της Ελληνικής ως πρώτης και ως δεύτερης/ξένης» Στην ειδίκευση αυτή προσφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Δημοτικού Oδηγίες αξιοποίησης των σχολικών εγχειριδίων Σχολική χρονιά: 2011-2012 ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Πληροφορικής

Διδακτική της Πληροφορικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 3: Η Πληροφορική στην Ελληνική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Γυμνάσιο Σταύρος Δημητριάδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιο-γνωστικές παράμετροι της σχολικής ζωής

Κοινωνιο-γνωστικές παράμετροι της σχολικής ζωής Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Σ Η Πράξη "Εκπαίδευση Αλλοδαπών & Παλιννοστούντων Μαθητών" υλοποιείται μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Εκπαίδευση και Διά Βίου

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output:

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output: Τίτλος: Εταίρος: Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία SOSU Oestjylland Ημερομηνία: 15/09/2017 Intellectual Output: IO3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ψυχολογικές Πτυχές...2

Διαβάστε περισσότερα

Άκουσµα. ιαδικτυακό λογισµικό για την εξάσκηση στη δεξιότητα της κατανόησης προφορικού λόγου. Εγχειρίδιο χρήσης

Άκουσµα. ιαδικτυακό λογισµικό για την εξάσκηση στη δεξιότητα της κατανόησης προφορικού λόγου. Εγχειρίδιο χρήσης Άκουσµα ιαδικτυακό λογισµικό για την εξάσκηση στη δεξιότητα της κατανόησης προφορικού λόγου Εγχειρίδιο χρήσης Περιεχόµενα 1 Το λογισµικό «Άκουσµα»... 3 2 Πλοήγηση στο λογισµικό... 3 2.1 Επιλογή χρήστη...

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ»

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ» ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ» ΕΙΣΗΓΗΣΗ: «Πρακτικές αξιολόγησης κατά τη διδασκαλία των Μαθηματικών» Γιάννης Χριστάκης Σχολικός Σύμβουλος 3ης Περιφέρειας

Διαβάστε περισσότερα

Ο μαγικός πίνακας ως εκπαιδευτικό εργαλείο στο νηπιαγωγείο

Ο μαγικός πίνακας ως εκπαιδευτικό εργαλείο στο νηπιαγωγείο Ο μαγικός πίνακας ως εκπαιδευτικό εργαλείο στο νηπιαγωγείο Μαρία Στρατογιαννάκου Βάσια Γαρταγάνη Ιδιωτικό Νηπιαγωγείο Ε.Κοκκώνη Ητεχνολογίακηανάπτυξητου παιδιού Τα παιδιά χρειάζονται τη διαμεσολάβηση νοητικών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ : ΚΟΙΝ.: Ι. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

ΠΡΟΣ : ΚΟΙΝ.: Ι. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α Να διατηρηθεί μέχρι... Βαθμός Ασφαλείας...

Διαβάστε περισσότερα

Tynker: Γρήγορος οδηγός για εκπαιδευτικούς

Tynker: Γρήγορος οδηγός για εκπαιδευτικούς Τεχνολογική Ενδυνάμωση Εκπαιδευτών της ΕΕΚ. Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι για την κατάρτιση εκπαιδευτών ΕΕΚ στο σχεδιασμό και τη χρήση εκπαιδευτικών μεθοδολογιών μεσώ κινητών συσκευών (m-learning) Tynker:

Διαβάστε περισσότερα

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Επιμορφωτικό Σεμινάριο Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές

Διαβάστε περισσότερα

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Άντρη Καμένου ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΥΛΥΚΟ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ

Δρ Άντρη Καμένου ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΥΛΥΚΟ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ Δρ Άντρη Καμένου ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΥΛΥΚΟ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ Αναλυτικό Πρόγραμμα Πού μπορούμε

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΑΣΕΠ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΑΣΕΠ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΑΣΕΠ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ Στις ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών για την ειδικότητα των νηπιαγωγών των εκπαιδευτικών πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση, ακριβώς λόγω του μεγάλου ανταγωνισμού και των υψηλών βαθμολογιών

Διαβάστε περισσότερα

Έχουν σα στόχο να αξιολογήσουν με ποιοτικά κυρίως κριτήρια την επίδοση του μαθητή/τριας. Έχουν σα στόχο να «μετρήσουν» την επίδοση του μαθητή/τριας

Έχουν σα στόχο να αξιολογήσουν με ποιοτικά κυρίως κριτήρια την επίδοση του μαθητή/τριας. Έχουν σα στόχο να «μετρήσουν» την επίδοση του μαθητή/τριας ΤΥΠΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Έχουν σα στόχο να «μετρήσουν» την επίδοση του μαθητή/τριας Δίνεται έμφαση κυρίως στις γραπτές δοκιμασίες Το ενδιαφέρον στρέφεται κυρίως στο αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: Οι Υπουργοί Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων

ΠΡΟΣ: Οι Υπουργοί Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΜΗΜΑ Β, ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ -----

Διαβάστε περισσότερα

Ιδανικός Ομιλητής. Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου. Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Ιδανικός Ομιλητής. Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου. Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 Ιδανικός Ομιλητής Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α1. Σύμφωνα με τον συγγραφέα του κειμένου «προσεκτικός ομιλητής»

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδος-Προσέγγιση- Διδακτικός σχεδιασμός. A. Xατζηδάκη, Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μιο Κρήτης

Μέθοδος-Προσέγγιση- Διδακτικός σχεδιασμός. A. Xατζηδάκη, Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μιο Κρήτης Μέθοδος-Προσέγγιση- Διδακτικός σχεδιασμός A. Xατζηδάκη, Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μιο Κρήτης 1. MΕΘΟΔΟΣ Ο όρος μέθοδος, έτσι όπως χρησιμοποιείται στην Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία, έχει ποικίλες σημασίες. Διαφοροποιείται

Διαβάστε περισσότερα

Κέντρο Ξένων Γλωσσών

Κέντρο Ξένων Γλωσσών Κέντρο Ξένων Γλωσσών Αυτή η περίοδος για τους κηδεμόνες των μαθητών/τριών είναι περίοδος σχολαστικής αναζήτησης και έρευνας. Είναι περίοδος άγχους ποιο Κέντρο Ξένων Γλωσσών θα διαλέξουν προκειμένου τα

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτικό υλικό σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή που απευθύνεται σε: τουρκόφωνους/ μουσουλμάνους μαθητές:

Διδακτικό υλικό σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή που απευθύνεται σε: τουρκόφωνους/ μουσουλμάνους μαθητές: Δοµή της παρουσίασης Διδακτικό υλικό σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή που απευθύνεται σε: παλιννοστούντες και αλλοδαπούς μαθητές: http://www.keda.uoa.gr/ed_material.html http://eppas.web.auth.gr/didaktiko/didaktiko.html

Διαβάστε περισσότερα