ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΘΕΜΑ: ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΑΡΣΗ ΒΑΡΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΕΛΑΛΜΑΖΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ ΑΕΜ:15370 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΔΗΛΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2014

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΚΑΚΩΣΕΩΝ...5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΟΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΛΑΘΗ...11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΕΙΔΗ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΥ ΠΟΥ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΡΣΗ ΒΑΡΩΝ...16 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΡΣΗ ΒΑΡΩΝ...32 ΜΥΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΡΩΣΩΝ...34 ΑΠΟΦΥΓΗ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ...36 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι συχνοί τραυματισμοί αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα στην επίδοση ενός αθλητή. Από την διεθνή βιβλιογραφία προκύπτει ότι το 2% των αθλητών στη διάρκεια ενός έτους τραυματίζονται. Ο αριθμός αυτός οπωσδήποτε αλλάζει όταν συσχετίζεται με το είδος των αθλημάτων, την ηλικία, το φύλο, την συχνότητα προπονήσεων, την υλοτεχνική υποδομή κ.α. Η άρση βαρών χαρακτηρίζεται ως ένα άθλημα δυναμικό, με μονοδομική και σταθερή μορφή ασκήσεων μέγιστης δύναμης. Η υψηλή νευρική και μυϊκή διέγερση, η μέγιστη μυϊκή μάζα, οι σωστά συντονισμένες κινήσεις και η ελαστικότητα, αναπτύσσουν μεγάλες πιέσεις στο μυοσκελετικό σύστημα του αθλητή και σε όλο το ερειστικό-κινητικό σύστημα του. Λόγω της φύσης λοιπόν του αθλήματος είναι λογικό να καταλάβουμε ότι οι τραυματισμοί είναι συχνό φαινόμενο. Τα βαριά τραύματα λοιπόν αποτελούν το μισό στο σύνολο των κακώσεων. Οι βλάβες που παρουσιάζονται συχνότερα είναι: στην άρθρωση του γονάτου, του αγκώνα, του ώμου και στο οσφυϊκό τμήμα της σπονδυλικής στήλης. Οι ρήξεις των αρθρικών θυλάκων αποτελούν το 10,64% όλων των κακώσεων. Τα τραύματα των μυών είναι τα πιο διαδεδομένα 10,5% που είναι κυρίως τμηματικές η πλήρεις θλάσεις μυών. Το 4,65% των περιπτώσεων είναι κατάγματα. Ξέρουμε ότι βασική προϋπόθεση για υψηλή επίδοση είναι η ύπαρξη ενός υγιούς οργανισμού. Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να μειωθούν οι τραυματισμοί που υποχρεώνουν τον αθλητή σε αποχή των αγωνιστικών του υποχρεώσεων. Έτσι η σωστή εκμάθηση της τεχνικής, η καλή φυσική κατάσταση, η σωστή θεραπευτική αγωγή των τραυμάτων, αποτελούν βασικό παράγοντα για υψηλές επιδόσεις. Η εργασία αυτή λοιπόν θα εξετάσει τα προβλήματα των αρσιβαριστών τους τραυματισμούς, τους τρόπους θεραπείας, τις αιτίες, την συχνότητα κ.α. στο δύσκολο ταχυ-δυναμικό αυτό Ολυμπιακό άθλημα. 3

4 Το 1979 το CONSUMER PRODUCT SAFETY COMMISSION NATIONAL ELECTRONIC INJURY SURVEILLANCE SYSTEM μέτρησε τραυματισμοί στην άρση βαρών, οι οποίοι συνοδεύτηκαν με επίσκεψη στις πρώτες βοήθειες. Οι μισοί από αυτούς ήταν σε αρσιβαρίστες μεταξύ 10 και 19 ετών. ΩΜΟΙ ΠΛΑΤΗ ΚΟΡΜΟΣ ΧΕΡΙΑ ΠΟΔΙΑ ΑΜΕΡΙΚ. ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΜΠΕΪΖ ΜΠΟΛ ΜΠΑΣΚΕΤ ΠΥΓΜΑΧΙΑ ΤΡΕΞΙΜΟ ΑΝΩΜΑΛΟΥ ΑΡΣΗ ΒΑΡΩΝ ΞΙΦΑΣΚΙΑ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΣΦΑΙΡΙΣΗ ΑΛΜΑ ΕΙΣ ΥΨΟΣ ΠΑΛΗ ΤΖΟΥΝΤΟ ΚΑΡΑΤΕ ΑΛΜΑ ΕΙΣ ΜΗΚΟΣ ΣΚΙ ΕΠΙ ΚΟΝΤΩ ΚΩΠΗΛΑΣΙΑ ΡΑΓΚΜΠΙ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΣΠΡΙΝΤ ΚΟΛΥΜΠΙ ΤΕΝΙΣ ΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΡΙΨΕΩΝ ΠΕΤΟΣΦΑΙΡΙΣΗ ΠΟΛΟ ΜΥΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΜΥΙΚΗ ΑΝΤΟΧΗ ΕΥΚΙΝΗΣΙΑ 4

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΚΑΚΩΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΣΗ ΒΑΡΩΝ Σύμφωνα με τον Β.Φ. Μπασκίρωφ στον ετήσιο προπονητικό κύκλο των αθλητών της άρσης βαρών το 50% των τραυμάτων συμβαίνουν στη αγωνιστική περίοδο, επειδή είναι περισσότερο εντατική. Το 33% των περιπτώσεων στην περίοδο προετοιμασίας και το 16,7% στη μεταβατική περίοδο. Στην αγωνιστική περίοδο, το 70% παρατηρείται κατά την διάρκεια των προπονήσεων. Οι τραυματισμοί στους αγώνες αποτελούν το 18,2% της γενικής παθολογίας. Στο περιοδικό Φ.Α και Αθλητισμός σε ένα πίνακα αλλά και σύμφωνα με τον Μπασκιρωφ, στα ταχυ-δυναμικά αθλήματα όπου ανήκει και η άρση βαρών, το 37% των τραυματισμών ανήκουν στη γενική παθολογία και το 63% στο Ε.Κ.Σ. Στον πίνακα 1 από το βιβλίο των EHRICH-GEBEL (προπόνηση αποκατάστασης μετά από αθλητικές κακώσεις) βλέπουμε τους κυριότερους λόγους που οδηγούν στους τραυματισμούς αθλητών ασχέτως το άθλημά τους. Αθλητικός τραυματισμός Συνθήκες εξαρτώμενες από το άτομο Ελλιπής βασική προπόνηση εξειδικευμένη ανάλογα με την ηλικία και το άθλημα Ανεπαρκής μυϊκή και συναρμοστική ανάπτυξη ολόκληρου του σώματος Πολύ πρόωρη εξειδίκευση Ηλικία, αγωνιστική ηλικία Προπονητική κατάσταση/προπονητική επιβάρυνση Αγωνιστική περίοδος Έλλειψη τεχνικής Ενδυμασία στην προπόνηση κ στον αγώνα Ασθένεια, τραυματισμός Συνθήκες ανεξάρτητες από το άτομο Αθλητικές εγκαταστάσεις/ κατάσταση δαπέδου Αντίπαλος, συμπαίκτης Μέσα προπόνησης / όργανα Μετεωρολογικές συνθήκες 5

6 Οι FIBALL-LOBOZEWICZ-BASKIROF στο Φ.Α και αθλητισμός καταλήγουν για την άρση βαρών ότι: το 47,7% οφείλεται στα λάθη στο προγραμματισμό αι στη μεθόδευση, το 30% στη τεχνική των ασκήσεων το 5,3% στους ακατάλληλους χώρους προετοιμασίας, το 4% στον ελλιπή εξοπλισμό των εγκαταστάσεων, το 1,3% στην ελλιπή ιατρική παρακολούθηση ενώ ένα 11,5% σε διάφορες αιτίες. Ο BASKIROV σε μια μελέτη του περιοδικού δίνει τις εξής πληροφορίες: ανάλογα με το είδος προετοιμασίας, στη γενική οι τραυματισμοί αποτελούν το 4% ενώ στην ειδική το 96%. Ακόμα στους αγώνες έχουμε το 30% των τραυματισμών ενώ στην προπόνηση το 70%. Ανάλογα τώρα με το μέρος του προπονητικού μαθήματος, στο εισαγωγικό 17,7% στο κύριο 67,3% και στο τελικό 15%. Σύμφωνα λοιπόν με αυτή τη μελέτη συμπεράνουμε ότι οι περισσότεροι τραυματισμοί συμβαίνουν στην προπόνηση στην ειδική περίοδο προετοιμασίας στο κύριο μέρος. αυτό είναι ένα συμπέρασμα που βοηθάει στην πρόληψη τραυματισμών. Ο LATHAN κατέληξε σε 4 κατηγορίες τραυματισμών: α) κακώσεις που οφείλονται σε λανθασμένο προπονητικό περιεχόμενο και σχεδιασμό αυτού, έχουν σχέση με, πρώιμη ειδίκευση νέων αθλητών-ανεπαρκή προθέρμανση- μη ορθολογική κατανομή επιβάρυνσης και ανάληψης γρήγορη επάνοδο μετά από τραυματισμό. Β) κακώσεις που οφείλονται σε λανθασμένη τεχνική και έχουν σχέση με: μη σωστή λαβή της μπάρας σύμφωνα με τα σωματομετρικά στοιχεία του αθλητή (κυρτότητα της πλάτης κατά την έλξη μεγάλων αντιστάσεων. γ) κακώσεις που οφείλονται σε μειωμένη κινητικότητα των αρθρώσεων και έχουν σχέση με : τη μη αρμονική ανάπτυξη των αγωνιστών και ανταγωνιστών μυών (δυσμορφίες του σώματος) δ) κακώσεις που οφείλονται σε αμέλεια και έχουν σχέση με: ακατάλληλη ενδυμασία και υπόδηση κατά τις προπονήσεις (μη χρήση προστατευτικών μέσων ακατάλληλο προπονητικό περιβάλλον. 6

7 Στο πίνακα 3 βλέπουμε μια μελέτη του Ροντογιάννη και Πάχτα όπου υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες κλειδιά που αφορούν την εμφάνιση κακώσεων στους αρσιβαρίστες, οι παράγοντες ονομάστηκαν προδιαθεσιακοί και χωρίστηκαν σε δυο μεγάλες κατηγορίες. Τους εξωγενείς και τους ενδογενείς. Οι εξωγενείς στον πίνακα 3 και οι ενδογενείς στον πίνακα 4. οι εξωγενείς παράγοντες εξετάζουν το είδος του αθλήματος τις περιβαντολογικές συνθήκες, τον υλικοτεχνικό εξοπλισμό, τους ιατροπροληπτικούς ελέγχους κ.α. Οι ενδογενείς παράγοντες έχουν σχέση με τον ίδιο τον αθλητή και τον εξετάζουν σωματικά και ψυχικά. ΠΙΝΑΚΑΣ 3: Εξωγενείς προδιαθεσικοί παράγοντες που είναι υπεύθυνοι για την εμφάνιση των κακώσεων στους Αρσιβαρίστες Α. Χαρακτηριστικά της άρσης βαρών 1. Άθλημα ισχύος 2. κινητοποιεί όλο το μυοσκελετικό σύστημα του αθλητή 3. Ανάπτυξη μέγιστων τάσεων Β. Επίπεδο αγωνιστικής κατάστασης 1.Αρχάριος 2. Μέσου επιπέδου 3. Υψηλού επιπέδου Γ. Οργάνωση προπόνησης και αγώνων 1. Απουσία ή ακαταλληλότητα προπονητού 2. αδυναμία του προπονητού για ορθή εκτίμηση των ψυχοσωματικών ικανοτήτων των αθλητών 3. Ελλιπής μέτρια προετοιμασία 4. Μεγάλος αριθμός αθλητών κατά την προπόνηση 5. Ελλιπής υλικοτεχνικός εξοπλισμός 6. Ακατάλληλες συνθήκες περιβάλλοντος 7. Έλλειψη συστηματικού ιατροπροληπτικού ελέγχου και ιατροθεραπευτικής αντιμετώπισης. 7

8 ΠΙΝΑΚΑΣ 4. Ενδογενείς προδιαθεσικοί παράγοντες που είναι υπεύθυνοι για την εμφάνιση των κακώσεων στους αρσιβαρίστες Α. Ατομικά χαρακτηριστικά 6. Η κόπωση των αρσιβαριστών 7. Η απότομη μείωση ή 1. Η μικρή ηλικία αύξηση του σωματικού βάρους 2. Το βάρος του σώματος 8. Η μειωμένη αγωνιστικής 3. Η έλλειψη πειθαρχίας εμπειρίας 4. Η ασταθής ψυχική 9. η χρησιμοποίηση μεγάλων κατάσταση αποστάσεων. 5. Η λανθασμένη ατομική Γ. Ιδιαιτερότητες του υγιεινή μυοσκελετικού συστήματος Β. Αθλητική προετοιμασία 1. Η αστάθεια των αρθρώσεων 1. Η λανθασμένη προθέρμανση 2. Η διαφορά μήκους των και ατελής αποθεραπεία οστών 2. Η ανεπαρκής φυσική 3. Προηγηθέντες ή προετοιμασία προϋπάρχοντες τραυματισμοί 3. Η λανθασμένη μέθοδος Δ. Κατάσταση υγείας εκμάθησης της τεχνικής 1. Εν ενεργεία λοιμώξεις ή 4. Η απότομη αύξηση των φλεγμονές προπονητικών επιβαρύνσεων 2. Μη ισορροπημένη και 5. Η ελλιπής ανάληψη μεταξύ θερμιδικά επαρκής διατροφή των προπονητικών επιβαρύνσεων Ο Αστέριος Π. Δεληγιάννης στο βιβλίο του Ιατρική της Άθλησης προσθέτει μερικά ακόμα εξωγενή και ενδογενή αίτια τραυματισμών. Για παράδειγμα στους εξωγενής παράγοντες θέτει αίτια τραυματισμού τον λανθασμένο τύπο άσκησης π.χ. εξειδικευμένες και γενικευμένες. Ακόμα η προθέρμανση και η αποθεραπεία, θεωρούνται σαν σημαντικά στοιχεία για τον αθλητή. 8

9 Πριν γίνει η επιλογή αθλήματος από ένα νεαρό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και ο σωματότυπος του ανθρώπου. Έτσι η άρση βαρών απαιτεί ιδιαίτερα μεγάλη σωματική διάπλαση που είναι απαραίτητη για τις αθλητικές επιδώσεις και την αποφυγή τραυματισμών. Ένα άρθρο στο περιοδικό SOVIET SPORTS REVIEW του A.N. VOROBIEN μιλάει για τις προβλέψεις των τραυματισμών. Καθένας αρσιβαρίστας πρέπει να επιμελή για την φυσική ανάπτυξη του, χρησιμοποιώντας απλές αποδεκτές μεθόδους. Η λειτουργία του οργανισμού μας είναι εξαιρετικά σημαντική όταν χρησιμοποιούμε μέγιστα φορτία. Η λειτουργία του οργανισμού του αθλητή θα βοηθήσει στο να υπολογιστούν οι σωματικές αντιδράσεις στο φορτίο προπόνησης. Ο αθλητής μόνο κατά την μέγιστη προσπάθεια μπορεί να δείξει ότι οι συνθήκες του σωματικού του μηχανισμού βελτιώνονται. Η λειτουργική διαδικασία ξεκινά όταν ο αθλητής ξυπνά το πρωί. Σημειώνεται εδώ η ποιότητα του ύπνου, εάν είδε όνειρο εάν σηκώθηκε ξεκούραστος και είχε αναπληρώσει αυτά που έπρεπε. Σε περίπτωση υπερπροπόνησης εμφανίζεται το φαινόμενο της ανορεξίας και συνοδεύεται από φτωχή ή καθόλου όρεξη και από πυρετό. Το ημερολόγιο του αθλητή πρέπει να περιέχει πληροφορίες ακόμα και για ανωμαλίες όπως εντερικές διαταραχές κ.α. Τα αποθέματα του μυός σε αίμα ελαττώνονται όταν ο τόνος είναι υψηλός. Συχνά οι αθλητές νιώθουν πόνους στην περιοχή της καρδιάς κάτω από τον αριστερό ώμο ή στην περιοχή του συκωτιού. Αυτά τα σημεία θέλουν ιδιαίτερη προσοχή. Ο πόνος μπορεί να απλωθεί στους συνδέσμους ή τους μύες. Αυτά τα γεγονότα πρέπει να καταγράφονται στο ημερολόγιο και να συζητούνται με τους γιατρούς και τους προπονητές. Αυτές οι καταγραφές στο ημερολόγιο του κάθε αθλητή βοηθούν στο να προβλέπουν πιθανοί τραυματισμοί αλλά και να αποθεραπεύουν με τον πιο ανώδυνο για τον αθλητή τρόπο. 9

10 Προδιαθεσιακοί παράγοντες Αιτίες κάκωσης 1. λανθασμένη επιβάρυνση στον μικρόκυκλο και μακρόκυκλο 2. λανθασμένη τεχνική 3.λανθασμένη επιβάρυνση λόγω ανεπαρκούς κινητικότητας 4.λανθασμένη επιβάρυνση λόγω μυικής αδυναμίας 5. λανθασμένη επιβάρυνση λόγω αμέλειας Ενδογενείς Σχετικοί με: 1.τα χαρακτηριστικά του αθλητή 2. την αθλητική προετοιμασία του αθλητή 3. τις ιδιαιτερότητες του μυικού συστήματος 4.την άσχημη υγεία του αθλητή Είδος κάκωσης 1.οξείες 2.χρόνιες 3.λειτουργικές συχνότητα Εντόπιση 1.καρπός 2.αγκώνας 3.ωμος 4.αυχενική μοίρα 5.οσφυική μοίρα 6.ισχία 7.γόνατο 8.ποδοκνημική Βαρύτητα 1.ελαφράς μορφής 2.μέσης μορφής 3.βαριάς μορφής Μηχανισμοί κάκωσης 1. τριβή 2. κάμψη 3.υπερέκταση 4.συστροφή και δημιουργία 5.πτώση της μπάρας στο σώμα του αθλητή Εξωγενείς Σχετικοί με: 1.τα τεχνικά χαρακτηριστικά των δύο κινήσεων 2.το επίπεδο της αγωνιστικής προσπάθειας 3.την οργάνωση της προπόνησης και του αγώνα 10

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΟΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΛΑΘΗ Τα κυριότερα λάθη κατά των Γ. Σαρογλάκη στο: «Άρση βαρών, ενιαία προγράμματα και μεθοδική» είναι: στο αρασέ, η θέση της πλάτης κατά την εκκίνηση Ανύψωση της μπάρας με λυγισμένους αγκώνες Αρασέ με μισοτεντωμένα χέρια Πτώση της μπάρας πίσω από το σώμα Ο θώρακας κλείνει μπροστά κατά τον χρόνο του βαθιού καθίσματος Εκτέλεση άλματος προς τα εμπρός Υπερβολικό άλμα προς τα πίσω. Στο επολέ ζετέ Άγγιγμα των αγκώνων στα γόνατα Μη σωστή τοποθέτηση της μπάρας επάνω στους ώμους Ανύψωση της λεκάνης Ο Γ. Σαραγλάκης προσθέτει λάθη κατά το βίαιο τράβηγμα: Κίνηση της μπάρας μακριά από το σώμα Πρόωρη στήριξη στο μετατάρσιο Ανεπαρκές τράβηγμα Αργή ταχύτητα Ακόμα τα λάθη κατά την είσοδο του σώματος κάτω από την μπάρα είναι: η πολύ γρήγορη είσοδος. Ο ίδιος συγγραφέας σε άρθρο του στο Άθληση και κοινωνία όπως γράφτηκε και παραπάνω σημειώνει ότι, οι κακώσεις που οφείλονται σε λάθος τεχνική έχουν σχέση με: 1. Τη μη σωστή λαβή της μπάρας και 2. Με την κυρτότητα της πλάτης κατά την έλξη μεγάλων αντιστάσεων. Η γνώση λοιπόν της σωστής τεχνικής είναι καθοριστικός παράγοντας που βοηθά στην αποφυγή των τραυματισμών στην άρση βαρών και γενικά σε όλα τα αθλήματα. Πολλά είναι τα παραδείγματα αθλητών που τραυματίστηκαν λόγο λάθος τεχνικής που εφάρμοσαν. Άλλωστε το 30% των ατυχημάτων κατά τον BASKIRO οφείλονται στην λάθος τεχνική. 11

12 Οι MIKRIN και HOFFMAN στο βιβλίο Αθλητιατρική γράφουν ότι ο αθλητής της άρσης βαρών MARK CAMERON βασανίζονταν από το γόνατο του λόγο της λάθος άρσης του βάρους. Μάλιστα έμεινε εκτός αρκετό χρόνο αφού οι γιατροί του έβαλλαν γύψο στο γόνατο. Οι μηχανισμοί που προκαλούν τραυματισμούς είναι: α) Τριβή της μπάρας σε διάφορα σημεία του σώματος του αθλητή β) Κάμψη, κατά την βύθιση του σώματος στο βαθύ κάθισμα και φέρνουν τις αρθρώσεις του γόνατος σε ακραία θέση. Επίσης η παραμικρή κάμψη της σπονδυλικής στήλης κατά την ανύψωση μπορεί να προκαλέσει διάταση του επιμήκη συνδέσμου μέχρι και σπονδυλόλιση και σπονδυλολίσθηση. γ) υπερέκταση στις αρθρώσεις του αγκώνα, της οσφυϊκής μοίρας και στους μυς όπως στον δελτοειδή, υπερακάνθιο, τραπεζοειδή, τρικέφαλο, τετρακέφαλο. δ) συστροφή και δημιουργία μοχλών π.χ. : κατά το επολέ αν δεν σηκωθούν ψηλά οι αγκώνες και ακουμπήσουν τα γόνατα τότε δημιουργείται μοχλός και υπάρχει κίνδυνος κάκωσης στην πηχεοκαρπική άρθρωση. ε) πτώση της μπάρας στο σώμα του αθλητή. Από την λανθασμένη λαβή μη γρήγορη τοποθέτηση του σώματος κάτω από την μπάρα. 12

13 ΟΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΟ ΣΧΕΙΑΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΕΥΣΗ Όπως αναφέραμε παραπάνω οι τραυματισμοί που οφείλονται στο λάθος προπονητικό περιεχόμενο, κατά τον BASKINOV, αποτελούν το 47,7% του συνόλου. Ακόμα αναφέρθηκε ότι η πρώιμη ειδίκευση νέων αθλητών, η ανεπαρκή προθέρμανση, η γρήγορη επάνοδο μετά από τραυματισμό και η μη ορθολογική κατανομή ανάληψης-επιβάρυνσης είναι τα συχνά αίτια τραυματισμών που οφείλονται στο λάθος προπονητικό περιεχόμενο. Στο άρθρο του DR.M. FIRSOWICH, POLAND στο I.W.F. MEDICAL HANDBOOK με θέμα τα αποτελέσματα της λανθασμένης εφαρμογής μιας προπονητικής επιβάρυνσης στο κινητικό σύστημα του ανθρώπινου σώματος σημειώνεται: στην πράξη ένας στους τρείς αρσιβαρίστες πάσχει από υπερπροπόνηση που συνοδεύεται από παθολογικά συμπτώματα. Παράδειγμα ο M. CAMERON που σηκώνει μεγάλα βάρη 2-3 φορές την εβδομάδα αλλά ποτέ σε διαδοχικές μέρες ενώ τις άλλες μέρες κάνει ασκήσεις υπερέκτασης. Όταν υπερπροπονείται λέει ότι τον πονούν οι σύνδεσμοι. Ο οργανισμός του αθλητή που υπερπροπονείται φέρει μικροτραυματισμούς οι οποίοι φέρουν και βιοχημικές αλλαγες. Από άποψη μηχανικής υπερφόρτωσης οι αλλαγές είναι αποτέλεσμα δύο επαναληπτικών δράσεων: STREESS/ συμπίεση (στατικό φορτίο) STRETCHING οι περισσότερο συχνές περιοχές των μεταβολών της υπερφόρτωσης που οφείλεται σε συμπίεση είναι οι αρθρώσεις και οι σύνδεσμοι: στον αγκώνα στους ώμους και στα γόνατα. Ο δεύτερος μηχανισμός παρατηρείται στις μυϊκές ίνες στις οποίες επιδρούν οι μακροχρόνιες δράσεις των εκτελούντων δυνάμεων. 13

14 Τα συμπτώματα της καταστροφής ενός μυ από την υπερφόρτωση είναι η επίταση στην πορεία των μυοϊνιδίων. Οι τένοντες σε κακή κατάσταση είναι αρμόδιοι για την καταστροφή του ελαστικού μηχανισμού. Έτσι τα πιο τρωτά σημεία της υπερφόρτωσης είναι πρώτα οι τένοντες και μετά οι μύες. Οι MIRKIN-HOFFMAN στην αθλητιατρική αναφέρουν ότι ένας αρσιβαρίστας είχε κάποτε θλάση στους μύες της πλάτης γιατί τις δύο προηγούμενες εβδομάδες έκανε επανειλημμένες ασκήσεις με μπάρα, αυξάνοντας το βάρος από 130 σε 147 κιλά. Έτσι το σώμα δεν μπόρεσε να αντέξει το πρόσθετο βάρος. Ο M.CAMERON παθαίνει συνεχείς θλάσεις γιατί δεν μπορεί να καταλάβει την προπόνηση υποδομής και αιχμής. Ακόμα ο ίδιος αθλητής αναφέρει ότι κάνει 15 λεπτά προθέρμανση πριν αγγίξει τον αλτήρα. Η λανθασμένη υπερφόρτιση επιδρά και στους συνδέσμους όπως του γονάτου και του αγκώνα. Ο πόνος στο γόνατο εμφανίζεται στο βαθύ κάθισμα ή όταν ταλαντεύεται με τα κιλά όρθιος κατά την διάρκεια της άρσης. Στην άρθρωση του αγκώνα η κορονοειδής απόφυση αναπτύσσεται υπερβολικά και η κατασκευή της άρθρωσης καταστρέφεται. Αυτό είναι ιδιαίτερα φανερό στον επικονδύλο του βραχίονα. Στους συνδέσμους του καρπού κατά την παλαμιαία κάμψη όταν υπάρχει μεγάλο φορτίο εμφανίζεται πρόβλημα στους συνδέσμους του δεύτερου και τρίτου μετακαρπίου οστού. Συχνά ακόμα φορτίζεται και η στυλοειδή απόφυση του κερκιδικού οστού. Τα μεγάλα φορτία εμφανίζουν και στην περιοχή των σπονδύλων. Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος οι σύνδεσμοι μεταξύ των σπονδύλων και οι ακανθώδεις αποφύσεις τραυματίζονται σοβαρά από τις μεγάλες απρόσεκτες επιβαρύνσεις. 14

15 15

16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΕΙΔΗ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΕΜΦΑΝΊΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΡΣΗ ΒΑΡΩΝ Η γνώση των κακώσεων καθώς και οι μηχανισμοί εμφάνισης τους είναι αναγκαία για την πρόληψη καθώς και την θεραπεία τους. Έτσι ο KOLEV κατάταξε τους τραυματισμούς σε 3 κατηγορίες: Οξείς τραυματισμοί Χρόνιοι τραυματισμοί Λειτουργικές ανωμαλίες στη δομή των συστημάτων κίνησης Α) οξείς τραυματισμοί : είναι οι τραυματισμοί οι οποίοι παρουσιάζονται από μία ξαφνική δυσαναλογία μεταξύ του εξωτερικού φορτίου και της ικανότητας των ιστών να ανταποκριθούν σε αυτές τις πιέσεις. Οι τραυματισμοί αυτοί εμφανίζονται: στις αρθρώσεις όπως: του ώμου, του αγκώνα, της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και του γονάτου. Αυτού του είδος οι τραυματισμοί οφείλονται κυρίως σε τεχνικά σφάλματα και σε υπερβολική καταπόνηση τους. Στο μυικό σύστημα με την μορφή της καταστροφής της δομής των μυών. (διατάσεις, θλάσεις, αιματώματα) τέτοια τραύματα παρατηρούνται κυρίως στα κάτω άκρα, στους προσαγωγούς, στους εκτείνοντες των κάτω άκρων, στους δελτοειδείς κ.α. Στους τένοντες όπου παρατηρούνται ρήξεις, αποκολλήσεις από τα οστά. Συχνοί είναι στον τένοντα του ορθού μηριαίου με την σύνδεση του με την επιγονατίδα, στον αχίλλειο, και στην μακρά κεφαλή του δικεφάλου βραχιονίου στην πρόσφυση του στην ωμική ζώνη. Κύριες αιτίες είναι η ξαφνική επιβάρυνση και η συχνή χρήση κορτικοστεροειδών. Στο δέρμα με την μορφή εκδορών συνήθως μικρής έκτασης. Συμβαίνουν στο εσωτερικό της παλάμης, στο λαιμό, στις κνήμες και τον μηρό. 16

17 Β) Χρόνιοι τραυματισμοί. Συμβαίνουν λόγο των συχνών και επαναλαμβανομένων μικροτραυματισμών επάνω στους ίδιους ιστούς. Αυτοί εμφανίζονται κυρίως στους τένοντες και τους συνδέσμους. Επειδή οι προσαρμογές στους μυς γίνονται πιο γρήγορα από ότι στους ιστούς των τενόντων και των συνδέσμων είναι πιθανό να εμφανιστεί υπερβολική κούραση στον συνδετικό ιστό που μαζί με τα μέγιστα φορτία είναι δυνατό να προκαλέσει τον εκφυλισμό σε αυτές της δομές.(kolev) Η ανάπλαση των συνδέσμων είναι πιθανή αλλά με κατώτερης ποιότητας ιστό. Έτσι μειώνεται η ικανότητα για μεγάλες επιβαρύνσεις στην άρθρωση. Γ) Λειτουργικές ανωμαλίες στην κινητικότητα των αρθρώσεων. Αυτές συμβαίνουν με τις εξής μορφές: Μπλοκαρίσματος των αρθρώσεων κυρίως της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Αυτό το μπλοκάρισμα των αρθρώσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα προκαλεί μυική σκληρότητα και διαταραχές στους τένοντες. Διαταραχών στη σχέση αρθρώσεων και μυών. Τέτοιες αρθρομϋικές διαταραχές μεταξύ αγωνιστών και ανταγωνιστών μυών, καμπτήρων των ισχίων και η ισχυρή ανάπτυξη των εκτείνων στης πλάτης με την αντίστοιχη χαλάρωση των κοιλιακών μυών. Τέλος με την μορφή υποκινητικότητας και υπερκινητικότητας. Στην πρώτη περίπτωση έχουμε ανάπτυξη υπερβολικής έντασης που εκδηλώνεται με πόνο στις γειτονικές αρθρώσεις και αντισταθμίζουν την απαραίτητη κινητικότητα της περιοχής. Στην δεύτερη περίπτωση έχουμε κακή εφαρμογή των αρθρικών επιφανειών λόγο της μεγάλης επιμήκυνσης των μυών. 17

18 ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΥΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Όπως ανάφερα παραπάνω της μϋικές κακώσεις μπορούμε να τις διακρίνουμε θλάσεις, αιματώματα και μυικούς σπασμούς. Τις θλάσεις της διακρίνουμε σε α-β-γ βαθμού. Στην α εμφανίζεται μερική ρήξη μυοϊνιδίων, στην β μερική ρήξη του μυ ενώ στη γ ολική ρήξη του μυ. Ο DR/EDMON TAKLA,EGYPT στο άρθρο του στο LWF MEDICAL BOOK αναφέρει ότι οι πιο συχνοί τραυματισμένοι μύες είναι ο ορθός μηριαίος μυς, που τραυματίζεται στις μεγάλες πιέσεις και φορτία. Ακόμα ο μακρύς απαγωγός μυς κατά την διάρκεια του καθίσματος και ιδιαίτερα στους ψηλούς και λεπτούς αρσιβαρίστες. Στους απαγωγούς μυς, στο δικέφαλο του χεριού και στον ορθό κοιλιακό μυ παρουσιάζεται κήλη. ΜΥΙΚΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ( MYOGELOSIS) Το φαινόμενο αυτό ανάμεσα στους αρσιβαρίστες είναι πολύ συχνό. Η περισσότεροι συχνή περιοχή είναι του ώμου και της πλάτης, στους μυς δελτοειδή, τραπεζοειδή και πλατύ ραχιαίο. 18

19 ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΤΕΝΟΝΤΕΣ Οι τραυματισμοί στους τένοντες των αρσιβαριστών εμφανίζονται κυρίως από την ιστορία σε δύο σημεία. Α) κακώσεις του υπερακανθίου τένοντα. Κατά την διάρκεια μιας βίαιης απαγωγής ενός μέγιστου φορτίου από έναν αρσιβαρίστα στην άρθρωση του ώμου και στους τένοντες ασκούνται μεγάλες πιέσεις και τραυματίζουν τον υπερακάνθιο τένοντα. Β) κακώσεις στην μακρά κεφαλή του δικέφαλου βραχιόνιου. Υπάρχουν δύο τύποι κακώσεων του τένοντα. Οι χρόνιες και οι οξύς κακώσεις. Οι χρόνιες κακώσεις (μακράς περιόδου) είναι όταν ο τένοντας είναι τραυματισμένος σε σημείο που να πονά, αλλά δεν επηρεάζει την κίνηση της άρθρωσης. Όταν δηλαδή ο αθλητής κινεί την άρθρωση με πόνο. Οι συνεχόμενες πιέσεις σε ένα τένοντα ο οποίος είχε τραυματιστεί και πονάει μπορεί να εξελιχθεί σε οξύ και αυτό συμβαίνει όταν το βάρος είναι μεγαλύτερο από αυτό που αντέχει ο τένοντας. Όπως και στους μυς έχουμε τραύματα α-β-γ βαθμού. ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΝΔΕΣΜΩΝ Οι τραυματισμοί στους συνδέσμους είναι συχνοί στην άρση βαρών. Μπορεί να είναι ένα μικρό σχίσιμο, χαλάρωση και ρήξη ολική με συνέπεια στις κινήσεις των αρθρώσεων. Οι κακώσεις αυτές εμφανίζονται στο γόνατο στον χιαστό σύνδεσμο και στην χονδρομαλάκυνση του επιγονατιδικού που ξεπερνά το 10% των αθλητικών τραυμάτων. 19

20 ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΜΗΝΙΣΚΟΥΣ Οι κακώσεις στους μηνίσκους είναι συχνοί στην αθλητική τραυματολογία και προκαλούν κυρίως από περιστροφικές κινήσεις. Στην άρση βαρών συμβαίνει κυρίως από λάθος στην τεχνική κατά την διάρκεια του βάθους του καθίσματος όταν τα γόνατα έχουν στροφή προς τα έξω. Οι μηνίσκοι είναι ινοχόνδρινοι σχηματισμοί και βρίσκονται δύο σε κάθε γόνατο. Συντελούν στη σταθερότητα του γόνατος. Απορροφούν τους κραδασμούς και συμβάλουν κυρίως στην εκτέλεση της έσω και έξω στροφής της κνήμης. Ο έσω μηνίσκος υφίσταται ρήξη συχνότερα από τον έξω καθώς δέχεται μεγαλύτερες πιέσεις. Στην άρση βαρών η αναλογία είναι 10:1 σύμφωνα με τον DR. NIKOLA KOLEV, BYLGARIA στο I.W.F. MEDICAL HANDBOOK. Τα συμπτώματα της ρήξης μηνίσκου είναι : τοπικός πόνος, οίδημα και αδυναμία της κίνησης της άρθρωσης του γονάτου. 20

21 20% 40% 46,6% 13,3% 0% 66,6% 0% σχήμα 1 ποσότητα εμφάνισης κακώσεων στις αρθρώσεις των Ελλήνων αρσιβαριστών σχήμα 2 ποσοστιαία εμφάνιση κακώσεων στις αρθρώσεις στα διάφορα αθλήματα. 21

22 ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΡΣΙΒΑΡΙΣΤΕΣ Στο σχήμα 1 βλέπουμε την ποσοστιαία εμφάνιση των κακώσεων στις αρθρώσεις των Ελλήνων αρσιβαριστών. Το μεγαλύτερο ποσοστό βλέπουμε ότι εμφανίζεται στην άρθρωση του γονάτου (66,6%). Στο σχήμα 5 βλέπουμε την αιτία των κακώσεων εμφανίζεται στην άρθρωση του καρπού (40%) αλλά και ένα μεγαλύτερο (46,6%) στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (σχήμα 4) Ακολουθούν οι κακώσεις της ωμικής ζώνης με 20% και οι κακώσεις της άρθρωσης του αγκώνα με 13,3%. Από την άρθρωση του αγκώνα υποφέρει και ο ολυμπιονίκης μας Πύρρος Δήμας κάτι που τον ανάγκασε να χάσει ένα πιθανό μετάλλιο στο Παγκόσμιο της Σεούλ και να πάρει το χάλκινο στους αγώνες του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος στη Σόφια όπου οι πόνοι στον αγκώνα τον ανάγκασαν να μείνει στα 200 κιλά στο ζετέ. 22

23 ΠΟΝΟΙ ΣΤΗΝ ΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΩΜΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ ΣΤΟΥΣ ΑΡΣΙΒΑΡΙΣΤΕΣ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ Πολλοί αρσιβαρίστες παραπονιούνται για πόνους στην άρθρωση της ωμικής ζώνης. Η κεφαλή του βραχίονα και η γληνοειδή κοιλότητα συμμετέχουν στον σχηματισμό της άρθρωσης. Συχνά οι αρσιβαρίστες οι οποίοι διαλέγουν μεγάλα βάρη ή αυτοί οι οποίοι ρίχνουν το βάρος πίσω, έχουν προβλήματα και πόνους στην άρθρωση του ώμου, εξαιτίας της υπερβολικής συμπίεσης της άρθρωσης και έκτασης των μυών. Έτσι πρέπει να έχουμε υπόψη τα παρακάτω : Προθέρμανση του σώματος πριν την άρση του βάρους με κατάλληλες ασκήσεις. Να κρατά ο αρσιβαρίστας σωστά και συμμετρικά την μπάρα, χρησιμοποιώντας τις σωστές μεθόδους για την άρση του βάρους και να αποφεύγονται τα βαριά κιλά που είναι παραπάνω από τις δυνατότητες μας. Μετά την άρση βαρών να κάνουμε χαλαρωτικές ασκήσεις για 6-10 λεπτά κολύμπι ζεστό μπάνιο και σάουνα. Ακόμα κατάλληλες ασκήσεις της ωμικής ζώνης συστήνονται. Μετά την άσκηση ενεργητική ανάπαυση και χαλάρωση είναι αναγκαία. 23

24 ΔΙΣΚΟΠΑΘΕΙΑ Η δισκοπάθεια αποτελεί συχνό επώδυνο σύνδρομο σε νέα και μέσης ηλικίας άτομα, που εντοπίζεται στην οσφυϊκή κυρίως μοίρα της Σ.Σ. και οφείλεται σε πίεση των ριζών των νευρών από τον μεσοσπονδύλιο δίσκο. Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι αποτελούνται περιφερειακά από τον ινώδη δακτύλιο με κυκλικά ινοχονδρινά πετάλια και κεντρικά από τον πηκτοειδή πυρήνα, μια μαλθακή, εύπλαστη αλλά ασυμπίεστη μάζα. Ο φυσιολογικός ρόλος των δίσκων είναι: α) να κατανέμουν ομοιομερώς και να αμβλύνουν τις πιέσεις που ασκούνται πάνω στην Σ.Σ. β) να σταθεροποιούν την Σ.Σ. Η δισκοπάθεια αναφέρεται και με άλλους όρους όπως: δισκοκήλη ή κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου, καθώς επίσης και πρόπτωση του μεσοσπονδύλιου δίσκου. Σε βαρύτερες αλλοιώσεις του δίσκου ο ινώδης δακτύλιος παθαίνει ρήξη μαζί με το αντίστοιχο τμήμα του οπισθίου επιμήκη, και ο πηκτοειδής πυρήνας μπαίνει στο ίδιο ύψος με τη λαβή ή σε κατώτερη από αυτή ( οσφυοισχιαλγία). Από λόγους καθαρά μηχανικούς δισκοκήλη εμφανίζεται συχνότερα στην οσφϋική μοίρα παρά στην αυχενική, ενώ στην θωρακική δισκοκήλη είναι εξαιρετικά σπάνια. Τα αίτια της δισκοκήλης είναι: 1) ο έμμεσος τραυματισμός όπως π.χ. το σήκωμα βάρους, ο βήχας, το φτέρνισμα μπορούν να προκαλέσουν την πρόπτωση του πηκτωειδή πυρήνα μέσα από τις ρωγμές που έχουν ήδη δημιουργηθεί στον ινώδη δακτύλιο. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η πίεση που ασκείται στον μεσοσπονδύλιο δίσκο είναι πενταπλάσια από το βάρος που σηκώνουμε όταν σκύβουμε. 2) η διαταραχή της βιοχημικής σύστασης του δίσκου. Στο βιβλίο του Β.Κλεισούρα ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΗ μας δίνει κάποια παραδείγματα κάποιου αρσιβαρίστα με δισκοπάθεια και ισχιαλγία που επεκτείνονταν και στα δύο πόδια. Έμεινε 6 εβδομάδες στο κρεβάτι και 3 μήνες έξω από τα γήπεδα αλλά δεν παρουσίασε καμία βελτίωση. Μετά από πρόγραμμα ασκήσεων 6 εβδομάδων θεραπεύτηκε. 24

25 Η θεραπεία είναι κυρίως συντηρητική και κατά δεύτερο λόγο χειρουργική. Η χειρουργική εμφανίζεται στο 10% περίπου των περιπτώσεων. 25

26 ΑΛΛΕΣ ΠΙΘΑΝΕΣ ΚΑΚΚΩΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΑΡΣΙΒΑΡΙΣΤΕΣ ΑΣΗΠΤΙΚΗ ΝΕΚΡΩΣΗ: πριν λίγα χρόνια η ασηπτική νέκρωση συναντιόνταν χωρίς αυξανόμενες επιπτώσεις στην αθλητική ιατρική. Και αυτό λόγο της εξειδίκευσης των αρσιβαριστών από την μία μεριά αλλά από την άλλη ακολούθησαν και οι σωστές προπονητικές μεθόδους και τα ιατρικά τεστ που ακολούθησαν στους εφήβους. Ασηπτική νέκρωση συναντούμε στην μικρά κεφαλή της κερκίδας του ωλεκράνιου του κυρτώματος της κνήμης και της απόφυσης της πτέρνας. ΧΟΝΔΡΟΜΑΛΑΚΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΓΟΝΑΤΙΔΔΑΣ: είναι ένα φαινόμενο πολύ συχνό μεταξύ των αρσιβαριστών όπου παραπάνω από το 10% των προβλημάτων εμφανίστηκαν εκεί. ΚΟΙΛΙΑΚΗ ΚΗΛΗ: κοιλιακή κήλη ή ρήξη είναι η προεξοχή κάποιων σπλάχνων. Αυτό λόγω της εσωτερικής πίεσης των σπλάχνων κατά την άρση του βάρους. Σε κάποιον 26χρονο αρσιβαρίστα εμφανίστηκε τετραπληγία μετά κάποιας άρσης βάρους. Η διάγνωση νωτιαία αποπληξία άγνωστης αιτιολογίας. Ένα άλλο ιατρικό πρόβλημα στους αρσιβαρίστες είναι το BLACKOUT των αρσιβαριστών κατά την μέγιστη προσπάθεια (αρρυθμία). 26

27 ΑΡΣΗ ΘΑΝΑΤΟΥ Στην άρση θανάτου με λυγισμένα πόδια στην κλείδωση του γονάτου συμμετέχει κυρίως η ομάδα των μυών του μηριαίου τετρακεφάλου. Ο έξω πλατύς ένας μεγάλος μυς που βρίσκεται στο εξωτερικό μέρος του μηρού συμμετέχει περισσότερο. Οι μύες του τετρακεφάλου σχεδόν ενώνονται στο κάτω μέρος και συναντιούνται στην επιγονατίδα και στους τριγύρω συνδέσμους. Στην κλείδωση του ισχίου οι κύριοι μύες είναι ο γλουτιαίος και ο ιγνυακός. Ο γλουτιαίος είναι ένας μεγάλος μυς στο πίσω μέρος του μηρού. Η ομάδα των ιγνυακός μυών περιλαμβάνει τρείς μύες, τον δικέφαλο μηριαίο, τον ημιτενοντώδη και τον ημιμεμβρανώδη. Στο μεγάλο βιβλίο της δύναμης συμπληρώνονται και οι μύες της ράχης, οι βραχείς, οι βαθύς και οι μακροί. Σε αυτήν την άσκηση οι μύες της σπονδυλικής στήλης κάνουν ισομετρική σύσπαση για να κρατήσουν την σπονδυλική στήλη στην θέση της, ενώ ο τραπεζοειδής και ο ραμβοειδής συσπώνται ισομετρικά για να κρατήσουν τους ώμους πίσω και να διατηρήσουν την θέση της μπάρας. Στο μεγάλο βιβλίο της δύναμης συμπληρώνεται ότι τις περισσότερες φορές με την ακούσια συστολή των μυών της κοιλιάς, αυξάνεται η πίεση στην κοιλιακή κοιλότητα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την πίεση μεταξύ των μεσοσπονδύλιων δίσκων της οσφυϊκής μοίρας να ελαττώνεται μέχρι 70%. Ο MICHAEL YESSIS PHD σε ένα άρθρο στο MUSCLE AND FITNESS προσθέτει: υπάρχει και μια δεύτερη παραλλαγή με τεντωμένα πόδια όπου συμμετέχουν οι οπίσθιοι μύες του μηρού, οι γλουτιαίοι και οι άνω ιγνυακοί. Σε αυτήν την παραλλαγή οι μύες της σπονδυλικής στήλης, ο τραπεζοειδής και ο ρομβοειδής συσπώνται ισομετρικά για να σταθεροποιήσουν την σπονδυλική στήλη και τους ώμους. Χωρίς την κίνηση στο γόνατο δεν θα μπορούσε ο άνθρωπος να περπατάει να τρέχει να σηκώνει βάρη. Είναι μία αρκετά σημαντική άσκηση για τους αρσιβαρίστες αλλά και για το πρώτο στάδιο της άρσης βαρών στις διάφορες τεχνικές. 27

28 Όπως είπαμε ένας ισχυρός μυικός κορσές είναι σε θέση να προκαλέσει με μια ακούσια συστολή μια δυνατή πίεση στη θωρακική και κοιλιακή περιοχή. Αυτή η εσωτερική πίεση του σώματος μπορεί να ελαττώσει μέχρι και το 70% περίπου την επιβάρυνση που ασκείτε στην θωρακική και οσφυϊκή μοίρα. Αυτοί λοιπόν οι αθλητές έχουν λιγότερες πιθανότητες για κάποιους πιθανούς τραυματισμούς στον μεσοσπονδύλιο δίσκο από υψηλές επιβαρύνσεις. Αυτό συμβαίνει κυρίως στους αρχάριους αθλητές που δεν έχουν αναπτυγμένα τις δυνάμεις αυτές καθώς και αναπτυγμένους μύες του κορμού. Στο σχήμα 2 στην σελίδα 8 βλέπουμε την επιβάρυνση του μεσοσπονδύλιου δίσκου σε σχέση με τη θέση του κορμού, κατά την προστασία της Σ.Σ (αριστερά) και την επιβάρυνση της (δεξιά) κατά την άρση της μπάρας. Με γρήγορη απότομη επιτάχυνση της μπάρας μπορούν σχεδόν οι πιεστικές επιβαρύνσεις να διπλασιαστούν. Έτσι η χρησιμοποίηση της ζώνης συστήνεται μόνο για την υπερνίκηση υπομέγιστων και μέγιστων αντιστάσεων. Είπαμε ότι η πλάτη πρέπει να είναι ίσια ώστε να μην επιβαρύνεται και τόσο η Σ.Σ. και οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι. Επίσης ο MICHAEL YESSIS προσθέτει το πόσο σημαντική είναι η αναπνοή στην διάρκεια της άσκησης. Κατεβάζοντας την μπάρα ο αθλητής πρέπει να εισπνέει και να κρατά την αναπνοή διατηρώντας την πλάτη λορδωμένη. 28

29 ΒΑΘΥ ΚΑΘΙΣΜΑ Η κίνηση του βαθιού καθίσματος πραγματοποιείται κυρίως στις αρθρώσεις του ισχίου και του γονάτου. Ο χαρακτηρισμός βαθύ κάθισμα είναι για την ακρίβεια παραπλανητικός μια και η μεγαλύτερη καταβολή δύναμης απαιτείται κατά την έκταση των ποδιών. Είναι μία άσκηση πολύ σημαντική για την άρση βαρών αφού είναι μέρος όλων των τεχνικών. Έτσι ο αθλητής πρέπει να την εκτελέσει σωστά ώστε να αποφεύγει πιθανά λάθη που θα των οδηγήσουν σε τραυματισμούς. Είναι μια δύσκολη άσκηση και απαιτεί μεγάλες δυνάμεις. Η έκταση του ισχίου γίνεται με τους εξής μύες: ο μείζων γλουτιαίος 55%, οι μύες στην πλευρά του μηρού ( ημιτενοντόδης, ημιμενώδης, και δικέφαλος μηριαίος) συνεισφέρουν περίπου στο 25% της δύναμης που απαιτείται για την έκταση του ισχίου, ο μείζον προσαγωγός 15% και ο μεσαίος γλουτιαίος. Η έκταση του ποδιού στην άρθρωση του γονάτου οφείλεται κατά κύριο λόγο στη συστολή του τετρακεφάλου μηριαίου με όλα του τα τεκμήρια: ορθός, έσω, έξω και μέσος μηριαίος. Αλλά συμμετέχει και ο μείζον γλουτιαίος εξαιτίας της σύνδεσης του με τον τένοντα του τείνοντα στην πλατιά περιτονία. Η γωνία στο γόνατο που κυμαίνεται από μοίρες επιτρέπει στους εκτείνοντες μυς του γονάτου να αναπτύξουν γενικά την μεγαλύτερη δυνατή δύναμη τους. Αν η προπόνηση όμως περιλαμβάνει μόνο βαθιά καθίσματα για μεγάλα χρονικά διαστήματα τότε η ικανότητα διάτασης του μυ μεγαλώνει και η περιοχή της μέγιστης ανάπτυξης δύναμης μετατοπίζεται σε θέσεις τις οποίες η γωνία κυμαίνεται από μοίρες. 29

30 Όταν η απόσταση ανάμεσα στα πόδια ισοδυναμεί με το άνοιγμα των ισχίων και οι μύτες είναι στραμμένες προς τα εμπρός ή προς τα έξω τότε οι μύες συμμετέχουν ενιαία. Όταν το άνοιγμα είναι μεγάλο και οι μύτες των ποδιών προς τα έξω, τότε οι έσω μηριαίοι( προσαγωγοί) επιβαρύνονται πιο έντονα με μεγάλες πιθανότητες τραυματισμού σε μέγιστα φορτία. Τέτοια λάθη στο άνοιγμα των ποδιών και στη θέση της μπάρας σε μέγιστα φορτία προκαλούν τραυματισμούς γιατί όπως είπαμε δεν γίνεται σωστή κατανομή του φορτίου. Κατά την εκτέλεση του βαθιού καθίσματος μπορεί η απαίτηση του βαθιού καθίσματος να υπερβεί το τετραπλάσιο του σωματικού βάρους του αθλητή. Άρα ένας αθλητής βάρους 100kg πρέπει να αναπτύξει δύναμη ίση με πάνω από 400kg για να τεντώσει το γόνατο από την θέση του βαθιού καθίσματος. Ο τετρακέφαλος μηριαίος που με το κάτω τμήμα του τένοντα συνδέεται με την επιγονατίδα και καταφύεται στο κνημιαίο οστό, επιτελεί καθοριστικής σημασίας έργο, υποχωρητικού χαρακτήρα κατά το κατέβασμα και υπερκινητικού χαρακτήρα κατά την έκταση για την κίνηση του γονάτου. Έτσι πιέζει με τέτοια δύναμη την επιγονατίδα πάνω στο μηριαίο οστό ώστε η πιεστική επιβάρυνση να ανέρχεται στα 15000Ν. Τέτοιες μεγάλες επιβαρύνσεις μπορούν να επιφέρουν σοβαρές κακώσεις στους χόνδρους και στους συνδέσμους της άρθρωσης του γονάτου, κυρίως στην περιοχή της επιγονατίδας. Οι χόνδροι στην πίσω πλευρά της επιγονατίδας καθώς και του συνδέσμου της επιγονατίδας. Έτσι για να προβλεφτούν οι κακώσεις πρέπει να ληφθούν υπόψη οι ακόλουθες απαιτήσεις: 1. Τα βαθιά καθίσματα πρέπει να εκτελούνται μόνο από αθλητές που προετοιμάστηκαν μεγάλο χρονικό διάστημα για αυτήν την άσκηση. 2. Ο αρχάριος πρέπει να προπονείται μόνο με ημικαθίσματα χωρίς πρόσθετο βάρος. Πρέπει να ξέρουμε την αρχή της προοδευτικής επιβάρυνσης. 3. Τα βαθιά καθίσματα όλων των παραλλαγών εκτελούνται με την προδιαγραμμένη τεχνική. 4. Τα καθίσματα να πραγματοποιούνται αργά 30

31 5. Στο κατώτερο σημείο της κίνησης συσπώνται οι μύες ισομετρικά με υψηλή ένταση. Αντίθετα η χαλάρωση των μυών θα οδηγούσε στη λύση του φυσικού μυϊκού επιδέσμου. 6. Η συνεχής χρήση επιγονατίδων αναστέλει τις προσαρμοστικές διαδικασίες των συνδέσμων τενόντων και μυών. 7. Οι αθλητές χωρίς ικανότητα διάτασης πρέπει να φορούν ψηλά τακούνια ώστε να έχουν τις φτέρνες ανασηκωμένες. 8. Όσο πιο μπροστά φέρνουμε τον κορμό κατά το βαθύ κάθισμα τόσο μεγαλύτερο γίνεται το μήκος του μοχλού (Ι) με τον οποίο η δύναμη (F) που προκύπτει από την δύναμη βαρύτητας, επιδρά στην οσφυϊκή μοίρα. Η επιβάρυνση των μεσοσπονδύλιων δίσκων κάτω από αυτές τις συνθήκες σε σύγκριση με το βαθύ κάθισμα που πραγματοποιείται με την σωστή όρθια θέση. 31

32 Η ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΡΣΗ ΒΑΡΩΝ Η ανάκτηση ( ανάρρωση) των δυνάμεων ενός αρσιβαρίστα μετά από μία προσπάθεια αφορά (καταφεύγει) στην νευρομυική, μεταβολική και νευροψυχική ανάκτηση. Για την νευρομυική ανάρρωση συστήνουμε: 1. Ζεστές υδροθεραπείες ( μπάνια και ντούζ) σάουνα, (είναι απαραίτητο για τους αρσιβαρίστες να κάνουν σάουνα τουλάχιστον 1-2 φορές από 8-10 λεπτά την καθεμία, εντός του εβδομαδιαίου κύκλου προπόνησης). 2. Αυτογενή χαλάρωση ( ανακούφιση) η οποία θα γίνεται ανάλογα με τον βαθμό της έντασης στην προπόνηση για την χαλάρωση του νευρομυικού συστήματος μεταξύ των προπονήσεων και την γενική χαλάρωση πριν από τον ύπνο 3. Ενεργητική και παθητική ξεκούραση. Στην ενεργητική με τένις, χαλαρό τρέξιμο, ποδηλασία, σκι, κ.α. και σε εναλλακτική λύση ενεργητική ξεκούραση με ασκήσεις που έχουν σχέση με το σπορ που κάνει ο αθλητής. Σε περίπτωση μεγάλης κούρασης συνιστάται να υπάρχει παθητική ξεκούραση (ύπνος τουλάχιστον 8 ώρες, ξεκούραση τα απογεύματα, περιπάτους). 4. Φάρμακα όπως γλυκόζη, φώσφορος, σόδιο, ποτάσιο, μαγνήσιο, βιταμίνες των Β και των Ε ομάδων, βιταμίνη C και προϊόντα ελεύθερα από θείο. 5. Ειδική διατροφή, φαγητά δηλαδή πλούσια σε πρωτεΐνες 1,5-2gr για κάθε κιλό σωματικού βάρους από κρέας, ψάρια, αυγά, γάλα, τυρί, μέλι, μαρμελάδα και φρούτα. Στους αρσιβαρίστες το καθημερινό μενού περιλαμβάνει: 2 ποτήρια γάλα (Α+D βιταμ.), λαχανικά (E+B βιταμ.), φρούτα (C βιταμ.), αυγά, ψάρι, κοτόπουλο τουλάχιστον gr για πρωτεΐνες. 32

33 Για την μεταβολική ανάκτηση προτείνουμε: 1. Οξυγόνωση και νευρομυική ανάρρωση( περίπατος και τρέξιμο ελαφρύ στο δάσος.) 2. Υδροηλεκτρολυτική ισορροπία 3. Μασάζ και αυτομασάζ 4. Φάρμακα: ινοσίνη f, αμινοξέα, βιταμίνες (ειδικά B και C) και μεταλλικά άλατα. Για την νευροψυχική ανάρρωση προτείνουμε: 1. Ψυχοτονική προπόνηση και καθισηχαστικές ασκήσεις. 2. Ζεστή υδροθεραπεία (μπάνια) 3. Αεροιονισμό και οξυγόνωση 4. Ενεργητική παθητική ξεκούραση 5. Φάρμακα: NOOTROPIL, γλυκόζη, φώσφορο, βιταμίνες, λεκιθίνη, μαγνήσιο κ.α. Είναι λοιπόν εύκολο να καταλάβουμε πόσο σημαντική είναι η ανάκτηση των δυνάμεων για έναν αρσιβαρίστα και πόσο τον βοηθά στην μέγιστη καταβολή των δυνάμεων του και στην αποφυγή τραυματισμών. 33

34 ΜΥΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΡΩΣΩΝ ΑΘΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΣΗ ΒΑΡΩΝ Το παρακάτω άρθρο είναι μια αναφορά στον τρόπο με τον οποίο οι Σοβιετικοί αθλητές της άρσης βαρών προπονούνται και την σημασία που δίνουν στην μυική αποκατάσταση. Είναι μια συνέντευξη του καθηγητή VOROCHENSKY καθώς και διάφορων αρσιβαριστών όπως, SULTAN RACHMANOV, LEONID TARANENKO, URI ZARAREVICH, VICTOR SHAYNKIN κ.α. η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό MYSCLE AND FITNESS. Οι Σοβιετικοί προπονητές είναι λοιπόν αυθεντία στο θέμα της μυικής αποκατάστασης και κάθε φορά που οι αθλητές ανεβαίνουν στη σκηνή για έναν αγώνα είναι φρέσκοι και ζωηροί ενώ η αποκατάσταση είναι πλήρης. Τα δευτερεύοντα προϊόντα της συστολής των ιστών όπως η συσσώρευση περίσσειας γαλακτικού οξέος από την καύση της ενέργειας των προϊόντων των τροφών μπορεί να είναι προβληματικά. Συνήθως η διαδικασία απελευθέρωσης της ενέργειας έχει θετικές επιπτώσεις στην υγεία, η διαδικασία της εκκαθάρισης όμως ίσως να μην έχει. Παρόλα που τα γαλακτικά άλατα μπορούν να ακολουθήσουν μια αναστροφική πορεία και να μετατραπούν σε πυροσταφιλικό οξύ, το οποίο θα λειτουργήσει από μόνο του σαν πηγή ενέργειας, οι Σοβιαιτικοί πιστεύουν πως αυτή είναι μια περιορισμένη διαδικασία και εξαιτίας των μεγάλων φορτίων κ εντάσεων της προπόνησης ένας καθαρισμός είναι απαραίτητος. Η καλύτερη ώρα είναι μετά την προπόνηση όταν οι μύες είναι ζεστοί και οι διαδικασίες επιτάχυνσης του κυκλοφορικού συστήματος είναι σε λειτουργία ενώ οι διαδικασίες της απέκκρισης είναι έτοιμες να τεθούν σε λειτουργία. Το μασάζ θεωρείται ένα εξαιρετικό βοήθημα για τους αθλητές στην Σοβιετική Ένωση. Οι αθλητές πιέζουν και τινάζουν τους μύες ανάμεσα στα σετ αλλά ακόμα και ανάμεσα στις επαναλήψεις τους. Πιστεύουν ότι η φυσική πίεση βοηθά το αίμα να μεταφέρει τοξίνες. 34

35 Ακόμα οι προπονήσεις σχεδιάζονται και μελετούν με βάση την πλήρη αποκατάσταση, καθώς και τα αποτελέσματα των αγώνων. 35

36 ΑΠΟΦΥΓΗ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ ΑΠΟ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΥΣ ΣΤΗΝ ΑΡΣΗ ΒΑΡΩΝ Η προπόνηση δύναμης δεν οδηγεί μόνο στην ανάπτυξη αλλά και σε εξαιρετική επιβάρυνση των μυών των συνδέσμων και των αρθρώσεων. Γι αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ατομική ανεκτικότητα στην επιβάρυνση. Η πειθαρχία η τήρηση των κανονισμών για τάξη και ασφάλεια μέσα στον χώρο της προπόνησης, η σωστή χρήση των οργάνων είναι προϋποθέσεις αποφυγής τραυματισμών. Ο μονόπλευρος σχεδιασμός της προπόνησης, η ανεπαρκής προθέρμανση, η ελλιπής ικανότητα δύναμης, μπορούν να προκαλέσουν τραβήγματα αλλά και ρήξεις των μυικών ινών καθώς επίσης και υπερφόρτωση στην άρθρωση του γονάτου και των μηνίσκων. Η εσφαλμένη τεχνική και μια όχι ισορροπημένη ανάπτυξη των κοιλιακών και ραχιαίων μυών προκαλεί ενοχλήσεις στην ράχη και στους οσφυϊκούς σπονδύλους. Οι λανθασμένες δυναμικές επιβαρύνσεις μπορούν να προκαλέσουν επίσης μϋικές αδυναμίες αλλά και μϋικές σκληρύνσεις. Τα χέρια κατά την διάρκεια της προπόνησης δύναμης μπορούν να μας προστατέψουν από κάλους και φουσκάλες. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί και με την χρησιμοποίηση διαφόρων μέσων όπως αλοιφές και γάζες. Στο περιοδικό ΥΓΕΊΑ και ΜΥΩΝΕΣ σε ένα άρθρο για τους τραυματισμούς σημειώνονται μερικοί τρόποι αποφυγής τραυματισμών που είναι οι ακόλουθοι: 1. Κάνετε προθέρμανση πριν την προπόνηση ή των αγώνα. Ένας προθερμασμένος μυώνας είναι λιγότερο πιθανό να τραυματιστεί. 2. Εκτείνεται τους μυώνες πριν την προπόνηση. 3. Κάνετε ελαφρές αεροβικές ασκήσεις στο τέλος των προπονήσεων ή των αγώνων. Ποδήλατο ή γρήγορο περπάτημα θα ήταν το ιδανικό ώστε ο οργανισμός να διατηρεί τους τόνους της καρδιάς υψηλούς ώστε το σώμα να ξεφορτωθεί το γαλακτικό οξύ. 36

37 η επιπλέων ζέστη μετά την προπόνηση ή τον αγώνα συνεπάγεται κάποιο πρήξιμο λόγο της συρροής επιπλέων αίματος στην ήδη τραυματισμένη περιοχή. Ο JOHN LEAR στο WEIGHT TRAINING AND LIFTING δίνει μερικές συμβουλές για τους αρσιβαρίστες που είναι: Η εμπιστοσύνη στον εαυτό σου δεν πρέπει να συνχέεται με την παρατολμία και την ασυλλογισία. Το πρώτο βασίζεται στην γνώση και το δεύτερο στην άγνοια. Η προπόνηση δύναμης είναι ένα άθλημα με μεγάλη ευχαρίστηση που σε κάνει να αισθάνεσαι περήφανος για τις προόδους σου. Αλλά η πρόοδος να γίνεται βήμα με βήμα κατανοώντας και αφομοιώνοντας αυτά τα βήματα. «μην προσπαθείς να τρέξεις προτού μάθεις να περπατάς» λέει συγκεκριμένα. Προτού προχωρήσεις στην επόμενη άσκηση δέξου τις συμβουλές από τον προπονητή σου που είναι για αυτή την δουλειά. Μην προπόνησε ποτέ μόνος παρά να έχεις ένα βοηθό στις δύο άκρες τις μπάρας. Κράτα το σχέδιο της προπόνηση σου και μην παρεκκλίνεις από αυτό. Μην συνεχίζεις την προπόνηση σου με άλλους αθλητές που έχουν γρηγορότερη βελτίωση ή την επιδιώκουν. Ν φοράς τα κατάλληλα παπούτσια και ζεστή ενδυμασία. Έλεγχε τα μηχανήματα και τον εξοπλισμό πριν από την προπόνηση. 37

38 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ WEIGHT TRAINING AND LIFTINH, JOHN LEAR ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΤΡΑΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ, Β.Μ. ΜΠΑΣΚΙΡΟΦ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΜΕ ΒΑΡΗ, JOHANNES MENDE ΣΥΝΧΡΟΝΗ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΔΥΝΑΜΗΣ, HARTMANNL-TUNNEMAN ΑΡΣΗ ΒΑΡΩΝ, ΣΑΡΟΓΛΑΚΗΣ ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΗ, HOFFMAN- MIRKIN ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ, HARTMANN- TUNNEMAN ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ, EHRICH D. GEBEL. R. I.W.F. MEDICAL BOOK ENGYCLOPEDIA OF MODERN BODY BUILDING, A. SCHWARZENEGGER WEIGHT LIFTING AND BOBYBYILDING, PH.D.D.DEAN MACCHIA SPORTS INJURIES HANDBOOK, J.R WILLIAMS ΙΑΤΡΙΚΗ ΤΗΣ ΑΘΛΗΣΗΣ, Α. ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ SPORTS MEDICINE, STRAUSS R.H SPORTS NEYROLOGY, JORDAN, TSAIRIS, WARREN ΤΙΤΛΟΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΑΘΛΗΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ MYSCLE AND FITNESS ΑΘΛΗΤΗΣ MUSCLE AND FITNES ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΥΩΝΕΣ 38