Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

Transcript

1 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 21/09/2014 ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Για το γονιδίωμα της γάτας και του ανθρώπου ισχύει: Α. Έχουν το ίδιο πηλίκο A+T/G+C Β. Έχουν διαφορετικό πηλίκο A+T/G+C Γ. Έχουν διαφορετικό πηλίκο A+G/T+C Δ. Έχουν τον ίδιο αριθμό μορίων DNA στα σωματικά τους κύτταρα 2. Στο πείραμα του Griffith: Α. Οι νεκροί λείοι πνευμονιόκοκκοι ήταν παθογόνοι Β. Οι ζωντανοί αδροί μετασχηματίζονταν σε λείους, παρουσία νεκρών λείων Γ. Οι νεκροί αδροί μετασχηματίζονταν σε λείους Δ. Οι ζωντανοί λείοι μετασχηματίζονταν σε αδρούς 3. Γραμμικό DNA υπάρχει: Α. Στα βακτήρια Β. Στα μιτοχόνδρια των ανθρώπων Γ. Στα μιτοχόνδρια ορισμένων κατώτερων πρωτόζωων Δ. Στους χλωροπλάστες 4. Τα πλασμίδια: Α. Είναι δίκλωνα κυκλικά μόρια DNA μήκους 1mm Β. Αντιγράφονται ανεξάρτητα από το κύριο DNA των βακτηρίων Γ. Διαθέτουν γονίδια ανθεκτικότητας σε αντισώματα Δ. Υπάρχουν σε όλα τα βακτήρια Σελίδα 1 από 5

2 5. Διπλοειδή είναι: Α. Τα σωματικά κύτταρα του ανθρώπου Β. Οι γαμέτες Γ. Τα προκαρυωτικά κύτταρα Δ. Όλα τα κύτταρα που διαθέτουν δίκλωνα μόρια DNA ΜΟΝΑΔΕΣ 25 ΘΕΜΑ 2 Ο Α. Να εξηγήσετε για ποιο λόγο τα μιτοχόνδρια και οι χλωροπλάστες χαρακτηρίζονται ως ημιαυτόνομα οργανίδια. Όπως στο σχολικό, σελίδα 21: «Τα μιτοχόνδρια ημιαυτόνομα.» Β. Να εξηγήσετε τους λόγους για τους οποίους τα αγόρια κληρονομούν περισσότερο γενετικό υλικό από τη μητέρα συγκριτικά με τον πατέρα. Όπως στο σχολικό, σελίδα 21: «Το μιτοχονδριακό DNA είναι μητρική.» ΚΑΙ Όπως στο σχολικό, σελίδα 20: «Στον άνθρωπο η απουσία του το θηλυκό.» Γ. Σε δίκλωνο τμήμα DNA υπολογίστηκε για το σύνολο των βάσεων του ότι ισχύει: A T 2. G C Επιπλέον είναι γνωστό ότι ανάμεσα στις δύο συμπληρωματικές αλυσίδες του μορίου αναπτύσσονται δεσμοί υδρογόνου. Να υπολογίσετε πόσα νουκλεοτίδια με αζωτούχο βάση τη Τ υπάρχουν στο τμήμα και πόσοι φωσφοδιεστερικοί δεσμοί. (3+3) 2A/2G=2 A=2G 2A+3G= G+3G=7.000 G=1.000, A=2.000 T=2.000 Φωσφοδιεστερικοί δεσμοί: δεδομένου ότι πρόκειται για τμήμα, δηλαδή γραμμικό DNA, οι φωσφοδιεστερικοί είναι όσα τα νουκλετίδια 2, άρα = Δ. Να εξηγήσετε γιατί κάθε αλυσίδα νουκλεοτιδίων συντίθεται με προσανατολισμό 5 3. ΜΟΝΑΔΕΣ 7 Σελίδα 2 από 5

3 Όπως στο σχολικό, σελίδα 14: «Μία πολυνουκλεοτιδική αλυσίδα είναι5 3.» ΘΕΜΑ 3 Ο Η αλληλουχία βάσεων αποτελεί τμήμα μητρικής αλυσίδας DNA που αρχίζει να αντιγράφεται από το σημείο που υποδεικνύει το βέλος. Θέση έναρξης αντιγραφής 5 Α Α Α Τ Τ Τ A C C Α Α Τ C G T A T C C G G A C Α T G Α T 3 Α. Να εξηγήσετε τι είναι το πρωταρχικό τμήμα και για ποιο λόγο σχηματίζεται. Να γράψετε την αλληλουχία βάσεων του πρωταρχικού τμήματος που σχηματίζεται στη θέση έναρξης αντιγραφής αυτού του τμήματος, δεδομένου ότι αυτό αποτελείται από 6 νουκλεοτίδια. Να σημειώσετε τα άκρα του. (3+2+1) Όπως στο σχολικό, σελίδα 28: «Τα κύρια ένζυμα πρωταρχικά τμήματα.» 5 GAUUGG 3 Β. Να εξηγήσετε για ποιους λόγους σε κάθε τμήμα DNA που αντιγράφεται η αντιγραφή συμβαίνει με συνεχή τρόπο στη μία αλυσίδα και με ασυνεχή στην άλλη. Να αναφέρετε ποια από τα δύο τμήματα της αλυσίδας (το ΑΑΑΤΤΤACCΑΑΤC ή το GTATCCGGACΑTGΑT) αντιγράφεται με τρόπο συνεχή. ΜΟΝΑΔΕΣ 8 (6+2) Όπως στο φροντιστηριακό, σελίδα 68: «Σε κάθε τμήμα δύο κατευθύνσεις.» Γ. Να γράψετε τους λόγους στους οποίους οφείλεται η ακρίβεια της αντιγραφής του DNA. ΜΟΝΑΔΕΣ 4 Η ακρίβεια της αντιγραφής οφείλεται: Στον κανόνα της συμπληρωματικότητας των βάσεων των αλυσίδων του DNA, Στην επιδιόρθωση λαθών από την DNA πολυμεράση, η οποία διορθώνει τα λάθη που έγιναν κατά παράβαση του κανόνα της συμπληρωματικότητας και εγκαταλείπει λάθος βάση με πιθανότητα 1/ , Στη δράση των επιδιορθωτικών ενζύμων, τα οποία στα ευκαρυωτικά κύτταρα εγκαταλείπουν λάθος βάση με πιθανότητα 1/ Σελίδα 3 από 5

4 Δ. Το ακόλουθο τμήμα αποτελείται από μη ραδιενεργά νουκλεοτίδια. 5 Τ Τ A C C Α Α G C G T A C C G G A C Α T G Α T 3 3 Α Α T G G Τ Τ C G C A T G G C C T G Τ A C Τ A 5 Το τμήμα αυτό μεταφέρθηκε σε περιβάλλον με μη ραδιενεργά νουκελοτίδια Α, G και C και με νουκλεοτίδια Τ που είχαν ιχνηθετηθεί με ραδιενεργό Ρ. i. Να περιγράψετε το πείραμα το οποίο μέσω της ιχνηθέτησης βιολογικών μορίων απέδειξε ii. ότι το DNA είναι το γενετικό υλικό. Δεδομένου ότι το τμήμα αντιγράφηκε μία φορά στο περιβάλλον με τα ραδιενεργά νουκλεοτίδια Τ, να εξηγήσετε πόσα ραδιενεργά νουκλεοτίδια έφερε το κάθε νέο τμήμα μετά το τέλος της αντιγραφής. i. Όπως στο σχολικό, σελίδα 14: «Η οριστική επιβεβαίωση οι νέοι φάγοι.» ii. ΜΟΝΑΔΕΣ 7 (4+3) Το ένα τμήμα έφερε 7 νουκλεοτίδια με ραδιενεργό Τ, το άλλο έφερε 5 νουκλεοτίδια με ραδιενεργό Τ. Για την αιτιολόγηση, επεξηγούμε τον ημισυντηρητικό μηχανισμό της αντιγραφής. ΘΕΜΑ 4 Ο Α. Να γράψετε το διαδοχικά βήματα που επιτελούνται στο εργαστήριο προκειμένου να δημιουργηθεί ο καρυότυπος ενός ατόμου. Όπως στο σχολικό, σελίδα 20: «Το ανθρώπινο γονιδίωμα στο μικροσκόπιο.» Β. Να γράψετε ποιες πληροφορίες αντλούνται από τη μελέτη του καρυότυπου ενός ατόμου. Ο αριθμός και το μέγεθος των χρωμοσωμάτων, χαρακτηριστικά του είδους του οργανισμού, Το φύλο του ατόμου, Χρωμοσωμικές ανωμαλίες. Σελίδα 4 από 5

5 Γ. Να αντιγράψετε τον πίνακα στην κόλλα σας και να τον συμπληρώσετε κατάλληλα, δεδομένου ότι αφορά κύτταρα ανθρώπου. Κύτταρο Ζεύγη βάσεων Χρωμοσώματα Μόρια DNA Χρωματίδες Ινίδια χρωματίνης Σωματικό στην αρχή της μεσόφασης Σωματικό στη μετάφαση Γαμέτης ΜΟΝΑΔΕΣ 7 Δ. Στον άνθρωπο συμβαίνει μία χρωμοσωμική ανωμαλία κατά την οποία στον καρυότυπο ορισμένων ατόμων παρατηρούνται 2 Χ χρωμοσώματα και ένα Υ, ενώ ο αριθμός των υπόλοιπων χρωμοσωμάτων είναι φυσιολογικός. Να εξηγήσετε: i. Ποιο είναι το φύλο των ατόμων με την εν λόγω ανωμαλία. ii. Ποιος είναι ο συνολικός αριθμός των χρωμοσωμάτων στα σωματικά τους κύτταρα. iii. Πόσα μόρια DNA, πόσα κεντρομερίδια, πόσες αδελφές χρωματίδες και πόσοι βραχίονες παρατηρούνται σε ένα σωματικό κύτταρο ατόμου με αυτή την ανωμαλία, το οποίο βρίσκεται στο στάδιο της μετάφασης. (2+2+2) i. Όπως στο σχολικό, σελίδα 20-21: «Στον άνθρωπο η παρουσία ένα ζεύγος ΧΧ.», ii. 47 (44 αυτοσωμικά και 3 φυλετικά), iii. 94 μόρια DNA, 47 κεντρομερίδια, 94 χρωματίδες (ανά δύο αδελφές), 188 βραχίονες. Σελίδα 5 από 5