Κ E ΦΑ Λ Α Ι Ο 6 Συµπεράσµατα

Transcript

1 Κ EΦΑΛΑΙΟ Α 6 Συµπεράσµατα

2

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Συµπεράσµατα Από την παρούσα µελέτη εξάγονται τα εξής βασικά συµπεράσµατα: - Ο παγκόσµιος πληθυσµός µετά το 2ο παγκόσµιο πόλεµο, γηράσκει συνεχώς. Η γήρανση των πληθυσµών είναι φαινόµενο πρωτοφανές στην παγκόσµια ιστορία. Πρόκειται για παγκόσµια τάση και δεν αφορά µόνο ορισµένες περιοχές ή χώρες, ενώ έχει σηµαντικότατες συνέπειες για όλες τις πτυχές του βίου των ανθρώπων. Η γήρανση των πληθυσµών έχει βάθος χρόνου και δεν είναι ένα παροδικό φαινόµενο (U.N. 1999). Έτσι, η συγκέντρωση των ανθρώπων στα µεγαλύτερα ηλικιακά στρώµατα στο προσεχές και απώτερο µέλλον, θα αυξάνεται. - Η ταξιδιωτική-τουριστική τάση των ατόµων της τρίτης ηλικίας είναι σηµαντικά ανώτερη από τη µέση αντίστοιχη τάση του συνολικού πληθυσµού. Τούτο σηµαίνει ότι επενδύοντας στον τουρισµό ατόµων τρίτης ηλικίας, οι επιχειρήσεις και τα κράτη µπορούν να αναµένουν µεγαλύτερο όφελος. - Η τουριστική ζήτηση των ατόµων της τρίτης ηλικίας υποκινείται από παράγοντες που επηρεάζουν τη γενικότερη τουριστική ζήτηση (αδιακρίτως ηλικίας). Ορισµένοι όµως παράγοντες και περιορισµοί (διαθέσιµος χρόνος και εισόδηµα για τουρισµό) που υπάρχουν στα νεότερα άτοµα (κάτω των 55 ετών) κατά κανόνα είναι ευνοϊκότεροι στην περίπτωση των ατόµων της τρίτης ηλικίας και έχουν µεγαλύτερη επίδραση στην τουριστική δραστηριότητα. Η περασµένη ηλικία, επίσης δηµιουργεί στο άτοµο εντονότερη επιθυµία για τουρισµό µε σκοπό τη µάθηση και την εµπειρία αφού αναµένει το άτοµο τη µείωση των ευκαιριών για τουρισµό στο µέλλον καθώς ο προσδόκιµος χρόνος ζωής µικραίνει µε την αύξηση της ηλικίας αλλά και αναµένεται χειροτέρευση της κατάστασης της υγείας και µειωµένη κινητικότητα. - Οι βασικές ανάγκες και απαιτήσεις των ηλικιωµένων τουριστών φαίνεται να διαφέρουν κατά ένα βαθµό από εκείνες των νεοτέρων ατόµων. Αναφέρεται συνοπτικά ότι έχουν αναβληµένη τουριστική ζήτηση, θέλουν να επανενεργοποιηθούν, να αισθανθούν νεότεροι, να είναι ασφαλείς κατά το ταξίδι, να είναι υγιείς, να είναι «εξαρτηµένοι-ανεξάρτητοι», να είναι ποιοτικό το τουριστικό προϊόν που θα καταναλώσουν, να συµµετέχουν στις διάφορες πτυχές της ζωής όσο η υγεία και ο βαθµός κινητικότητάς τους το επιτρέπει, να µελετούν και να συµµετέχουν ιδιαίτερα στα πολιτισµικά δρώµενα της περιοχής που επισκέπτονται. - Υποστηρίζεται ότι η χώρα υποδοχής έχει πολύ µεγαλύτερα οφέλη και µικρότερο κοινωνικό κόστος από τους τουρίστες που είναι άτοµα τρίτης ηλικίας, καθώς τα άτοµα αυτά δεν µεταδίδουν µολυσµατικές νόσους και δεν µεταφέρουν επιβλαβείς συνήθειες, δεν δηµιουργούν προβλήµατα στην καθηµερινή ζωή των ντόπιων κατοίκων, αποφεύγουν την υπερβολική νυχτερινή ζωή και κατανάλωση οινοπνευµατωδών ποτών. Το εισαγόµενο τµήµα των δαπανών τους είναι µικρότερο από εκείνο 119

4 των νεοτέρων και ο πολλαπλασιαστής εισοδήµατος των τουριστικών δαπανών είναι µεγαλύτερος στην περίπτωση των ηλικιωµένων ατόµων. Τέλος, συµβάλλουν τα ηλικιωµένα άτοµα στη µείωση της εποχικότητας των τουριστικών επιχειρήσεων διότι έχουν την τάση και τη δυνατότητα να ταξιδεύουν πιο συχνά. - Χώρες που χαρακτηρίζονται ως ανταγωνίστριες της Ελλάδας, ιδιαίτερα οι µεσογειακές, καθώς διαθέτουν περίπου το ίδιο βασικό τουριστικό προϊόν προωθούν πολλά στοιχεία του τουριστικού προϊόντος στα οποία τα άτοµα τρίτης ηλικίας έχουν ενδιαφέρον (Κεφάλαιο 4 ο ). Συγκρίσεις µε τους µεσογειακούς ανταγωνιστές µας σε βασικά στοιχεία πολιτικής, φανερώνουν ότι η χώρα µας πρέπει να εφαρµόσει δυναµικότερη πολιτική για την προώθηση του τουρισµού των ατόµων της τρίτης ηλικίας. - ιατυπώθηκαν προτάσεις πολιτικής για την Ελλάδα (Κεφάλαιο 5 ο ), ώστε να προωθηθεί ο τουρισµός των ατόµων της τρίτης ηλικίας στη χώρα µας περισσότερο από όσο στο παρελθόν. Τονίζεται ότι οι προτάσεις δεν αναφέρονται µόνο στις τουριστικές επιχειρήσεις οι οποίες θα αντιµετωπίσουν εντονότερο ανταγωνισµό κατά την 20-ετία που έρχεται, αλλά και στον ευρύτερο δηµόσιο τοµέα, ο οποίος πρέπει να έρθει αρωγός στις προσπάθειες που πρέπει να κάνει ο ιδιωτικός τοµέας για να επιτευχθεί, κατ αυτόν τον τρόπο, το βέλτιστο των αποτελεσµάτων. 120

5 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Α. ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Apostolopoulos G., Loukissas P., Leontidou (2001) Mediterranean Tourism: Facets of Socioeconomic Development and Cultural Change, Routledge, N.Y. Austin D. (1999) Therapeutic Recreation, Sagamore. Becherel l., F. Vellas (1995) INTERNATIONAL TOURISM, Belgrave. Bitner M.J., Booms B.H. and Tetrealt M.S. (1995) The Service Encounter, in J.E.G. Bateson (ed), Managing Services Marketing: Text and Readings, 3rd edn, Dryden Press. Boniface B., Chris Cooper (2001) Worldwide Destinations, Butterworth. Briassoulis H., Tourism in Greece, in W.Pomple and P.Larvery, Tourism in Europe, Cab International, Buckley P., S. Papadopoulos, 1986, Marketing Greek Tourism, Tourism Management Vol. 7. Bull A.,(1995) THE ECONOMICS OF TRAVEL AND TOURISM, Longman. Cartwright R., C. Baird (1999) The Development and Growth of the Cruise Industry, Butterworth. Chiotis G., H. Coccossis, 1992, «Tourism Development and Environmental Protection in Greece», in H. Briassoulis and Van der Straaten, Tourism and the Environment, Amsterdam, Kluwer Academic Publishers. Cooper C., et al (1998), Tourism-Principles and Practices, Prentice Hall. David L., S. Edgell (1999), Tourism Policy: The Next Millennium, Sagamore. Donatos G., P.Zairis, 1991, Seasonality of Foreign Tourism in the Greek Island of Krete, Annals of Tourism Research, Vol. 18. Drakatos C., (1987) Seasonal Concentration of Tourism in Greece, Annals of Tourism Research, Vol. 14. Godfrey K., J. Clarke (2000), The Tourism Development Handbook, continuum. Goeldner Ch., B. Ritchie (2003) TOURISM: Principles, Practices, Philosophies, John Wiley and Sons. Hall C. M., et all, (2000) Wine Tourism Around the World, Butterworth-Heinemann. Hall M., A.Lew (1998) Sustainable Tourism, A Geographical Perspective, Prentice Hall. Harrison L., W. Husbands (1996) PRACTICING RESPONSIBLE TOURISM, John Wiley and Sons. Ioannidis D., (2002) Tourism Development in Mediterranean Islands: Opportunities and Constraints, in Apostolopoulos Y., and D.Gayle, 121

6 Island Tourism and Sustainable Development, Preager, London. Irish Tourist Board (1988) Inventory of Cultural Tourism Resources in the Member States and Assessment of Methods Used to Promote Them. European Commission D.G. VII, Brussels Jeffries D. (2001) Governments and Tourism, Butterworth. Kalogeropoulou (Gilleron) H:, (1976) Les Problemes de Management dans le Domaine du Tourisme. Editions Gurten, Bern, (Swiss), Vol. 17. Kalogeropoulou H (TEI Larissa-Greece), (1997) Cultural Tourism in Greece, in Richards Greg edition, Cultural Tourism in Europe, Cab International. Kalogeropoulou-Gilleron H:, (1989) Loss of Tourism Competitiveness, REVUE DE TOURISM. Kalogeropoulou-Gilleron H:, 1993, Greece-Prospects for the Tourism Industry Within the Context of the European Market, REVUE DE TOURISM, No1. Kalogeropoulou-Gilleron H:, (1994) La Recherche Touristique en Grece: Son Progres et les Problemes Non-Resolus. REVUE DE TOURISM, No 4. Komilis P., (1994) Tourism and Sustainable regional Development, in Seaton and C. Jenkins, et al Tourism: The State of the Art., N.Y., John Wiley & Sons. Konsola D., (1993) Culture, Environment and Regional Development, Athens, Institute of Regional Development. Kousis Maria, (2001) Tourism and the Environment in Corsica, Sardinia, Sicily and Krete, in Apostolopoulos (et al) edition: Mediterranean Islands and Sustainable Tourism, London, Continuum. Lindgrist Lars-Johan, Björk Peter (1999), Perceived Quality Dimensions of Senior Tourism, in Fisk Ray and Glynn Liam (ed.), Chicago Press. Lockwood A., S. Medlik (2001) Tourism and Hospitality in the 21st Century, Butterworth. Middleton V., J. Clarke (1998) Marketing in Travel and Tourism, Butterworth. Morgan N., A. Pritchard (2000) ADVERTISING IN TOURISM AND LEISURE, Butterworth. Pomple W., P. Lavary (1993) Tourism in Europe: Structure and Development, Cab International. Poon A. (1993) TOURISM, TECHNOLOGY AND COMPETITIVE STRATEGIES, Cab International. Richards G., (1997) Cultural Tourism in Europe, Cab International. Shaw G., A. Williams (1994) Critical Issues in Tourism, Blackwell. 122

7 Swarbrooke J., (1995) The Development and Management of Visitor Attractions, Butterworth. Swarbrooke J., (1999) Sustainable Tourism Management, Cab International. Swarbrooke J., S. Horner (1999) Consumer Behaviour in Tourism, Butterworth. Theobald W., (1998) Global Tourism, Butterworth. United Nations (1999), Population Division, DESA, World Population Ageing WORLD TOURISM ORGANISATION: Second International Conference on Senior Tourism, Madrid, May Yale Pat (2001) The Business of Tour Operators, Longman. Β. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Andersen Business Consulting (2002) Συµβουλευτική Μελέτη Αναφορικά µε τη ιαµόρφωση προτάσεων για Στρατηγική Ανάπτυξης του Ελληνικού Τουρισµού, Αθήνα. Αθανασίου Λουκής, (2002) Ο ΣΥΝΕ ΡΙΑΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α: Εξελίξεις, Προβλήµατα, υνατότητες και Πολιτική, ΙΤΕΠ, Αθήνα. Βαρβαρέσσος Σ., (1989) «Αναγκαιότητα Στρατηγικής στον Ελληνικό Τουρισµό», Τουρισµός και Οικονοµία, 132. Zαχαράτος Γ., (1995) «Φύση, Λειτουργία και Προβλήµατα Πολιτικής του Ελληνικού Τουρισµού», Σύγχρονα Θέµατα, 55. Ζαχαράτος Γ., Ρ. Καλοκάρδου, Π. Κοµίλης, Π. Τσάρτας, Ε. Χατζηνικολάου, (1992) ΧΡΟΝΟΜΕΡΙΣΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α, Ελληνική Τράπεζα Βιοµηχανικής Ανάπτυξης, ΑΕ, Αθήνα. ICAP, ΑΕ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, (2001) ΞΕΝΟ ΟΧΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ. Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, τ. 16, Νοέµβριος Καλογεροπούλου-Zilleron Ε, (1994) Προκαταρκτικό Εθνικό Οικονοµικό- Χωροταξικό Σχέδιο Τουρισµού, Τεύχος 1ο, ΚΕΠΕ (1997) ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ, ΚΕΠΕ, Παρατηρητήριο`97, Τουρισµός , (1999) B Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης: Αξιολόγηση Επιχειρησιακού Τοµεακού Προγράµµατος «Τουρισµός-Πολιτισµός: Υποπρόγραµµα Τουρισµός», 3η Έκθεση Ενδιάµεσης Αξιολόγησης, ΚΕΠΕ. 123

8 Κέντρο Προγραµµατισµού και Οικονοµικών Ερευνών, (2000) Ο Πολιτισµός ως Κλάδος Οικονοµικής ραστηριότητας, Κ. Παχάκη και Συνεργάτες. JBR Hellas (Horwath), (2003): Το Φαινόµενο του Τουρισµού Ατόµων Τρίτης Ηλικίας και ΑΜΕΑ, Αθήνα. Κουζέλης Κ. (2002) Η ΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΑΠΑΝΗ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ, ΙΤΕΠ , (2001) Αξιολόγηση της Αποτελεσµατικότητας των Επενδυτικών Κινήτρων: Η Ελληνική Εµπειρία, ΙΤΕΠ :, (1997) Επιπτώσεις της Συναλλαγµατικής Πολιτικής στις Πρόσφατες Επιδόσεις του Τουριστικού Τοµέα, ΙΤΕΠ. Πατσουράτης Α. (2002) Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ, ΙΤΕΠ. Παπανίκος Γ. (2000) Οι Ελληνικές Μικρές και Μεσαίες Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις, ΙΤΕΠ. Παυλόπουλος Π. (2001) Ο ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, ΙΤΕΠ (1999) Το Μέγεθος και η υναµική του Τουριστικού Τοµέα, ΙΤΕΠ (1998) ΤΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ, ΙΤΕΠ , (2000) Ανάπτυξη και Ανεργία, ΙΤΕΠ , (2001) Θέµατα Οικονοµικής και Τουριστικής Πολιτικής, ΙΤΕΠ , Α. Κουζέλης, (1998) Περιφερειακή Ανάπτυξη της Ελλάδος και Τουρισµός, ΙΤΕΠ. Σταύρου Σπυρίδων, 1986, Ειδική Έρευνα για τα Χαρακτηριστικά της Ζήτησης των Αλλοδαπών Τουριστών στην Ελλάδα την περίοδο 1984/85, ΕΟΤ, Αθήνα. Τσάρτας Π., (2000) Τουριστική Ανάπτυξη Πολυεπιστηµονικές Προσεγγίσεις, Αθήνα, Εξάντας. Τσίτουρας Α., (1998) Η Εποχικότητα του Τουρισµού στην Ελλάδα, ΙΤΕΠ, Μελέτες 4. Χατζηνικολάου Ε. (2003) Το ίκαιο των Καταλυµάτων και των Λοιπών Τουριστικών Εγκαταστάσεων» ΠΡΟΠΟΜΠΟΣ (1995) Η Τουριστική Προβολή σε Επίπεδο Νοµού Ο Νέος Θεσµός των Ν.Ε.Τ.Π., Αθήνα, Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης. Ψωινός. (1994) ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΑΛΛΟ ΑΠΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης. 124

9 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 2

10 126

11 Πίνακας Π-1: Παγκόσµιος Πληθυσµός (Σύνθεση κατά ηλικία και φύλο) Σ Α Γ Α% Γ% Σ Α Γ Α% Γ% Σ Α Γ Α% Γ% Ηλικίες % 50.09% % 49.62% % 49.75% % 48.85% % 48.66% % 48.83% % 49.14% % 48.60% % 48.80% % 48.86% % 48.62% % 48.75% % 48.82% % 48.74% % 48.75% % 49.28% % 48.90% % 48.72% % 50.10% % 48.98% % 48.72% % 50.01% % 49.13% % 48.78% % 50.42% % 49.19% % 48.98% % 50.32% % 49.15% % 49.22% % 50.39% % 49.47% % 49.45% % 51.04% % 49.87% % 49.86% % 51.71% % 50.59% % 50.39% % 53.00% % 51.69% % 51.09% % 55.45% % 52.87% % 52.44% % 56.50% % 55.35% % 54.21% % 58.60% % 58.91% % 56.70% % 61.95% % 65.30% % 63.74% Μεγάλα υποσύνολα % 48.94% % 48.63% % 48.79% % στο σύν % 35.07% 33.50% 29.96% 30.55% 29.36% 25.17% 25.65% 24.69% % 49.36% % 48.87% % 48.73% % στο σύν % 26.31% 25.55% 25.78% 26.17% 25.78% 23.48% 23.95% 23.00% % 50.39% % 49.31% % 49.22% % στο σύν % 27.89% 28.22% 30.78% 30.97% 30.59% 32.80% 33.14% 32.45% % 54.00% % 52.96% % 52.15% % στο σύν % 10.31% 12.06% 12.33% 11.52% 13.16% 16.77% 15.96% 17.58% 80 και άνω % 61.95% % 65.30% % 63.74% % στο σύν. 0.55% 0.42% 0.68% 1.14% 0.79% 1.50% 1.79% 1.29% 2.29% 127

12 Πίνακας Π-2: Πληθυσµός Ευρώπης (Σύνθεση κατά ηλικία και φύλο) Σ Α Γ Α% Γ% Σ Α Γ Α% Γ% Σ Α Γ Α% Γ% Ηλικίες % 53.36% % 51.73% % 51.70% % 48.91% % 48.41% % 48.65% % 49.35% % 48.71% % 48.66% % 49.64% % 48.84% % 48.66% % 49.78% % 48.95% % 48.67% % 51.22% % 49.08% % 48.73% % 54.38% % 49.11% % 48.84% % 54.73% % 49.24% % 49.13% % 55.38% % 49.71% % 49.43% % 54.49% % 50.24% % 49.71% % 54.91% % 50.80% % 49.97% % 55.91% % 50.80% % 50.42% % 57.23% % 51.27% % 51.56% % 57.97% % 52.25% % 53.13% % 58.62% % 54.23% % 54.96% % 59.51% % 55.94% % 56.80% % 61.22% % 59.73% % 59.51% % 65.59% % 64.65% % 67.71% Μεγάλα Υποσύνολα % 49.30% % 48.67% % 48.66% % στο σύν % 28.44% 24.17% 17.49% 18.60% 16.46% 13.74% 14.60% 12.93% % 51.71% % 49.05% % 48.75% % στο σύν % 25.91% 24.26% 21.00% 22.17% 21.00% 16.29% 17.29% 15.36% % 55.06% % 50.21% % 49.74% % στο σύν % 31.06% 33.27% 36.22% 37.35% 35.15% 36.06% 37.53% 34.69% % 58.45% % 56.56% % 54.47% % στο σύν % 13.77% 16.94% 22.34% 20.11% 24.43% 28.86% 27.20% 30.40% 80 και άνω % 65.59% % 70.92% % 67.71% % στο σύν. 1.11% 0.82% 1.37% 2.95% 1.78% 4.04% 5.05% 3.38% 6.62% 128