Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία

Transcript

1 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία (National Report) Δεκέμβριος 2012 Τεχνικοί Σύμβουλοι

2

3 Οι απόψεις που εκφράζονται στην παρούσα μελέτη δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τη γνώμη και τη θέση της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς

4

5 Περιεχόμενα Εισαγωγή...9 Διάρθρωση της Έκθεσης... 9 Μεθοδολογία Υλοποίησης Α ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Οι Πολιτικές για τη Νεολαία στην Ελλάδα...11 Α.1 Η έννοια της Νεολαίας Α.2 Δημογραφικά Στοιχεία και Έρευνες για τους νέους Α.3 Πολιτικές για τους νέους στην Ελλάδα και Νομοθεσία Α.3.1 Εισαγωγικές παρατηρήσεις Α.3.2 Οι πολιτικές για τους νέους στην Ελλάδα Α.3.3 Το νομοθετικό πλαίσιο των πολιτικών Νεολαίας στην Ελλάδα Α.3.4 Οι σχετικές με τη Νεολαία διατάξεις του Συντάγματος Α.3.5 Νομοθεσία σχετικά με θεσμούς που αφορούν τη Νεολαία στην Ελλάδα Α Γενικά νομοθετήματα σχετικά με τη Νεολαία Α Νομοθετήματα σχετικά με την παιδεία Α.3.6 Θεσμοί Φορείς Εκπροσώπησης των Νέων Α Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς Β Εθνικό Συμβούλιο Νεολαίας (Ε.ΣΥ.Ν.) Β Φοιτητικοί / Σπουδαστικοί Σύλλογοι Β Πολιτικές Νεολαίες Β Μαθητικά Συμβούλια Β Βουλή των Εφήβων Β Τοπικά Συμβούλια Νέων Β Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις Νεολαίας Β Νεολαία Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού Β Άτυπες Ομάδες-Πρωτοβουλίες Νέων Β Διαδικτυακές Οργανώσεις Α.3.7 Εκπαίδευση Α.3.8 Απασχόληση των νέων Α.3.9 Δίκτυα Πληροφόρησης των Νέων Α Δομές Απασχόλησης και Σταδιοδρομίας των Α.Ε.Ι./Τ.Ε.Ι Α Βασικοί άξονες πληροφόρησης για τους νέους από τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς...30 Α Διαδίκτυο Α.3.10 Στρατιωτική Θητεία Α Ισχύον Καθεστώς Α Αναβολή Στράτευσης λόγω σπουδών

6 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία A Διάρκεια αναβολής Α.3.11 Το Φαινόμενο της Μετανάστευσης των νέων Α.3.12 Προγράμματα της Γ.Γ.Ν.Γ. που απευθύνονται στους Νέους Α Επιχειρηματικότητα Εργασιακές Σχέσεις Κατάρτιση Α Επιστημονική Υποστήριξη Νέων Αγροτών Α Τριπτόλεμος Α Νεανική Επιχειρηματικότητα Α Θυρίδες Νεανικής Επιχειρηματικότητας Α Κυψέλες Επιχειρηματικότητας Α Παρατηρητήριο Νεανικής Επιχειρηματικότητας Α Κοινωνική Πολιτική Ευάλωτες Κοινωνικά Ομάδες Α Πρόγραμμα Νομική Βοήθεια για Νέους (Youth Legal Aid) Α Κανείς δεν μένει εκτός Α ΙΡΙΣ: Καταπολεμώντας τα στερεότυπα και τις διακρίσεις Α Ο κόσμος της εργασίας κατά των διακρίσεων Α Σεξ και Νέοι Α Ζούμε όπως κι εσύ Α Τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης για άτομα με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό Α Περάσματα Α Πανελλήνιος διαγωνισμός μαθητικής δημιουργίας για τους Πρόσφυγες Α Παροχή Κοινωφελούς Εργασίας Κρατουμένων Α Συνδιοργάνωση «Πρόγραμμα Στήριξης παιδιών οικογενειών κάτω από το όριο της φτώχειας στην Ελευσίνα» Α Ιατρική Απόβαση σε Ακριτικά Νησιά Α Κοινωνική Πολιτική Πολιτική για την Παιδική Ηλικία Α Εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την ενδοσχολική βία (bullying).. 39 Α Πανελλήνιος μαθητικός διαγωνισμός για τη δημιουργία αφίσας και βίντεο για την ενδοσχολική βία Α Φυσικό και Αστικό Περιβάλλον Πράσινη Ανάπτυξη Κλιματική Αλλαγή Α «Μάθε για τη βιοποικιλότητα, είσαι και εσύ ένας κρίκος της αλυσίδας!» Α Γέφυρες Α Ζωγραφίζοντας σχολικά κτίρια ανά την Ελλάδα Α Πολιτισμός Α Biennale Νέων Καλλιτεχνών Μεσογείου και Ευρώπης Α Κινηματογραφική και Θεατρική Παιδεία Α Κυριακάτικα απογεύματα στο Σινέ-Φιλίπ Α Μαθήματα στο Σκοτάδι

7 Α Φεστιβάλ Ταινιών πολύ μικρού μήκους «Μικρογραφή» Α Φεστιβάλ Ψηφιακών Τεχνών (Athens Video Art Festival) Α Shoot it mobile Festival Α Εργαστήρια για Παιδιά και Νέους στο πλαίσιο του HULDA The Arts and Sciences Sailing Festival Α Bicycle Film Festival Α Ο «Πλούτος» του Αριστοφάνη Α Εθελοντισμός και Αναπτυξιακές Πρωτοβουλίες για νέους Α Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού 2011 (Ε.Ε.Ε.) Α Πρόγραμμα υποστήριξης πρωτοβουλιών για νέους (Π.Υ.Π.Ν.) Α Πρόγραμμα υποστήριξης πρωτοβουλιών μαθητών (Π.Υ.Π.Μ.): Εντός, εκτός κι επί τα αυτά Μαθητές εν δράσει!» Α Ιστιοπλοϊκά Τριήμερα για Νέους Α Διακοπές και εθελοντισμός Α Ευρωπαϊκά Προγράμματα Α Μεσογειακό Γραφείο Νεότητας Α Νέα Γενιά σε Δράση Youth in Action Α Ευρωπαϊκή Κάρτα Νέων Α Eurodesk Α.3.13 Θεσμικές πρωτοβουλίες της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς Α Εθνικό Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα του Παιδιού Α Τοπικά Συμβούλια Νέων (ΤΟ.ΣΥ.Ν) Α Συμβουλευτική Επιτροπή παρά τω Γενικώ Γραμματέα Α Δίκτυο Ερευνητών για Θέματα Νεολαίας Α Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας Α Συνεργασία με την Ελληνική Στατιστική Αρχή Α Οριζόντια Πολιτική για τη Νεολαία Α Σε επίπεδο Κυβέρνησης (Διϋπουργικές Επιτροπές ή Ομάδες Εργασίας) Α Σε επίπεδο Κοινωνίας Πολιτών Α Σε πολυμερή σχήματα συνεργασίας Α Σε επίπεδο διακρατικής συνεργασίας Β ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Καταγραφή και ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας...49 Β.1 Ποσοτική Έρευνα Β.1.1 Η Μεθοδολογία της Έρευνας Β Η έκταση της δειγματοληπτικής έρευνας Β Δειγματοληπτικό σχέδιο Β Συλλογή στοιχείων

8 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία Β Καταχώρηση των στοιχείων σε Η/Υ Β Εξαγωγή δεδομένων Ανάλυση αποτελεσμάτων Β Το ερευνητικό μας εργαλείο Β.1.2 Παρουσίαση ερευνητικών αποτελεσμάτων Β Κοινωνικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά Β Διαμονή με τους γονείς ανά ηλικιακή ομάδα και οικογενειακή κατάσταση Β Σημαντικά προβλήματα σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο Β Οι θεσμοί και οι αξίες στη συνείδηση των νέων Β Αντιλήψεις για την εργασία Β Επαγγελματικοί στόχοι, προσδοκίες και όνειρα Β Αξιολόγηση δομών, φορέων και θεσμών Νεολαίας Β Αξιολόγηση πηγών και τρόπων ενημέρωσης για ζητήματα νεολαίας Β Αξιοποίηση ελεύθερου χρόνου των Νέων: Τρόποι, ικανοποίηση και τομείς ενδιαφέροντος Β.2 Η ποιοτική έρευνα Β.2.1 Μεθοδολογία Β Θεματικές ενότητες των συνεντεύξεων βάθους Γ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Σύνοψη της μελέτης: ερευνητικά αποτελέσματα συμπεράσματα και προτάσεις πολιτικής...70 Γ.1 Ερευνητικά αποτελέσματα - συμπεράσματα Γ.2 Προτάσεις Πολιτικής Γ.2.1 Προτάσεις για τους Φορείς Θεσμούς εκπροσώπησης των Νέων Γ Προτάσεις για το Εθνικό Συμβούλιο Νεολαίας: Γ Προτάσεις για τους Φοιτητικούς Συλλόγους και τις Πολιτικές Νεολαίες Γ Προτάσεις για τα Τοπικά Συμβούλια Νέων Γ.2.2 Προτάσεις για τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις Γ.2.3 Προτάσεις για τη Γ.Γ.Ν.Γ Γ.2.4 Προτεινόμενο πλαίσιο δράσεων και πολιτικών ενεργούς συμμετοχής των νέων Βιβλιογραφία Πηγές από το Διαδίκτυο Νομοθεσία

9 Εισαγωγή Η παρούσα Έκθεση αποτελεί προσπάθεια για την αποτύπωση των πολιτικών στον τομέα της Νεολαίας στην Ελλάδα το χρονικό διάστημα Η αναγκαιότητα και χρησιμότητα εκπόνησης της Εθνικής Έκθεσης για τη Νεολαία στην Ελλάδα αυτήν την περίοδο της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Σκοπός της εκπόνησης της έκθεσης είναι η διενέργεια επιστημονικής μελέτηςέρευνας (ποσοτικής και ποιοτικής), η συλλογή πρωτογενών ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων, η καταγραφή και αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης και ειδικότερα του αντίκτυπου που έχουν οι παρούσες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες στους νέους, η παρουσίαση των πολιτικών που εφαρμόζονται για τους νέους σε κεντρικό επίπεδο στην Ελλάδα και η διερεύνηση - ανάδειξη της συμβολής της Κοινωνίας Πολιτών στον τομέα αυτό. Τέλος, στόχος είναι η καταγραφή καλών πρακτικών στην Ελλάδα και η κατάθεση προτάσεων. Διάρθρωση της Έκθεσης Στο πρώτο κεφάλαιο της Μελέτης Εθνικής Έκθεσης εξετάζονται οι πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί στην Ελλάδα και αφορούν στη Νεολαία. Για τους σκοπούς της εργασίας, η έρευνα που διεξήχθη ήταν κατά βάση βιβλιογραφική και θεωρητική, με σκοπό να γίνει διερεύνηση των υπαρχουσών πολιτικών και νομοθεσιών, που αφορούν στη νεολαία. Αναλυτικότερα περιλαμβάνονται τα εξής θέματα: περιγραφή της έννοιας της νεολαίας, δημογραφικά στοιχεία και έρευνες για τους νέους στην Ελλάδα, ελληνική νομοθεσία για τη Νεολαία, παρουσίαση των τρόπων και μηχανισμών εφαρμογής των Πολιτικών για τους νέους, περιγραφή των τομέων και θεμάτων των Πολιτικών για τους νέους που αντιμετωπίζονται διατομεακά όπως: εκπαίδευση, απασχόληση, στρατιωτική θητεία, ελεύθερος χρόνος, πολιτισμός, αθλητισμός, εθελοντισμός, επιχειρηματικότητα, μετανάστευση, καθώς και παράθεση πληροφοριακών στοιχείων για τα κανάλια πληροφόρησης των νέων, τα προγράμματα που απευθύνονται σε νέους, το ρόλο της Κοινωνίας των Πολιτών (Μη Κυβερνητικές-Κερδοσκοπικές Οργανώσεις Μ.Κ.Ο. και άτυπες οργανώσεις-πρωτοβουλίες νέων) και την αξιολόγηση της εφαρμογής των Πολιτικών για τους νέους. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται η ποσοτική και ποιοτική έρευνα και αναλύονται τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την επεξεργασία των δεδομένων, με απώτερο στόχο τη χαρτογράφηση, αποτύπωση και ανάδειξη των ιδιαίτερων 9

10 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία χαρακτηριστικών, στάσεων, πεποιθήσεων και προβλημάτων της ελληνικής νεολαίας, όπως καταγράφονται στον παρόντα χρόνο. Το τρίτο κεφάλαιο περιλαμβάνει τη σύνοψη των κυριότερων συμπερασμάτων της μελέτης, την παρουσίαση των βασικότερων ερευνητικών πορισμάτων και τις προτάσεις. Η έκθεση ολοκληρώνεται με την παράθεση της βιβλιογραφίας και των πηγών, που συνέβαλαν στην ολοκλήρωσή της. Μεθοδολογία Υλοποίησης Η εκπόνηση της Μελέτης Εθνικής Έκθεσης αναπτύχθηκε σε τέσσερις διακριτές αλλά συνδεόμενες διαστάσεις: (1) Βιβλιογραφική ανασκόπηση και έρευνα μέσω διαδικτύου, (2) Ποσοτική-δειγματοληπτική έρευνα, (3) Ποιοτική έρευνα με τη χρήση της μεθόδου της ανάλυσης περιεχομένου (content analysis) και (4) Ανάλυση των αποτελεσμάτων και σύνθεσή τους σε ενιαίο κείμενο. Αναλυτικότερα, η διενέργεια της μελέτης από πλευράς μεθόδου βασίστηκε στη βιβλιογραφική ανασκόπηση και έρευνα μέσω διαδικτύου για τη διερεύνηση του πεδίου και την καταγραφή των αποτελεσμάτων-δεδομένων. Επίσης, στηρίχθηκε στην ποσοτική-δειγματοληπτική έρευνα και στην ποιοτική έρευνα μέσω της ανάλυσης περιεχομένου. Ειδικότερα, στο πλαίσιο της διαδικασίας της βιβλιογραφικής ανασκόπησης πραγματοποιήθηκε αναζήτηση πληροφοριακού υλικού μέσα από βιβλία, άρθρα, έρευνες, μελέτες, εκθέσεις, εθνικές και διεθνείς στατιστικές, ποιοτικά δεδομένα (συνεντεύξεις) και πορίσματα μελετών, ελληνικά νομοθετήματα, (εισηγητικές και αιτιολογικές εκθέσεις, προτάσεις κοινοβουλευτικών επιτροπών, διεθνή κείμενα, κ.λπ.). Επιπλέον, προκειμένου να αποτυπωθεί η τωρινή κατάσταση των υπό διερεύνηση θεμάτων και η εξέλιξή τους πραγματοποιήθηκε ανάλυση των δεδομένων και στοιχείων, που περιέχονται σε επίσημες εκθέσεις και αναφορές των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών. 10

11 Α ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Οι Πολιτικές για τη Νεολαία στην Ελλάδα Α.1 Η έννοια της Νεολαίας Σε κάθε εποχή και κοινωνία οι νέοι συνδέονται με τη βιολογική περίοδο μετάβασης από την εφηβεία στην ενήλικη ζωή. Ιδιαιτέρως σημαντικές είναι οι ψυχολογικές και κοινωνικές διαδικασίες για τη μετάβαση αυτή, η οποία εκλαμβάνεται, συνήθως, με όρους διαφοροποίησης και αντίθεσης της νέας γενιάς προς τις παλαιότερες. Διαχρονικά, διαπιστώνεται ότι ο νεανικός πληθυσμός φαίνεται να χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένα γνωρίσματα και εγγενείς τάσεις (όπως αυτές του πειραματισμού, του αυθορμητισμού, της δημιουργικότητας, της φαντασίας, της περιέργειας, της επαναστατικότητας, της αστάθειας, της άγνοιας κινδύνου κ.ά.) 1. Σήμερα, τα ηλικιακά όρια της Νεολαίας έχουν διευρυνθεί (ορίζονται, από τους περισσότερους Διεθνείς Οργανισμούς, λ.χ. Ο.Η.Ε., Ευρωπαϊκή Ένωση και Συμβούλιο της Ευρώπης από τα 15-29), ενώ εξαιτίας των εξατομικευμένων διαφοροποιήσεων του νεανικού πληθυσμού, άτομα άνω των 30 ετών είναι δυνατόν να συμμετέχουν ενεργά σε νεανικές δραστηριότητες. Α.2 Δημογραφικά Στοιχεία και Έρευνες για τους νέους Τα στατιστικά δεδομένα των τελευταίων μελετών σε σχέση με τη Νεολαία, αποτυπώνουν ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση (στο εξής: Ε.Ε.) των 27 ζουν περίπου 96 εκατομμύρια νέοι ηλικίας 15 έως 29 ετών 2. Από το μέγεθος αυτό, 34 εκατομμύρια είναι μεταξύ 25 και 29 ετών, 32 εκατομμύρια μεταξύ 20 και 24 ετών και 30 εκατομμύρια από 15 έως 19 ετών. Στο σύνολο του πληθυσμού αποτελούν περίπου το 1/5, με ποσοστό που φτάνει το 19,4%. Αυτή η αναλογία ισχύει σε γενικές γραμμές και στην Ελλάδα, καθώς υπολογίζεται ότι κατά προσέγγιση 2 εκατομμύρια νέοι ηλικίας μεταξύ 15 και 29 ετών διαμένουν σ αυτήν 3. Διεθνώς, δημογραφικά φαινόμενα όπως οι χαμηλοί δείκτες γονιμότητας και το αυξημένο προσδόκιμο ζωής καταδεικνύουν μια μάλλον αναμενόμενη πτώση του ποσοστού των νέων στο ποσοστό του γενικού πληθυσμού στα χρόνια που έρχονται. Στο πλαίσιο αυτό, η μετανάστευση θα πρέπει να ληφθεί ως ένας σημαντικός παράγοντας που επιδρά στην καταγραφή και περιγραφή των ηλικιακών δεικτών, που συνθέτουν τα πληθυσμιακά σύνολα. Αναμφισβήτητα, η Ευρώπη αποτελεί έναν προορισμό ιδιαίτερα ελκυστικό για άτομα που προέρχονται από χώρες εκτός Ε.Ε. καθώς ένας μεγάλος αριθμός μεταναστών που προέρχεται από τρίτες χώρες είναι άτομα νεαρής ηλικίας. 1 Δ. Κογκίδου, Νεολαία και πολιτική, συνθήκες ζωής και συστήματα προσανατολισμού των νέων στην Ευρώπη, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, YOUTH IN EUROPE A statistical portrait, Eurostat-Statistical Books, 2009 Edition, Luxembourg: Publications Office of the European Union, 2009, διαθέσιμο ηλεκτρονικά στο 3 ALCO-Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Η Νέα Γενιά στην Ελλάδα Σήμερα, για λογαριασμό της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, 2005, διαθέσιμο ηλεκτρονικά στο και Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, Country Sheet on Youth Policy in Greece, Youth Partnership, στο URL: sheet_2012/hellenic_country_sheet_2011.pdf, 2012, σελ

12 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία Είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν έχουν διεξαχθεί πολλές πανελλαδικού χαρακτήρα, κοινωνικές και πολιτικές έρευνες για την ελληνική Νεολαία. Η πρώτη εμπεριστατωμένη μελέτη έγινε από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (στο εξής: Ε.Κ.Κ.Ε.) το 1983 με θέμα: «Έρευνα Νέων: Διάθεση Χρόνου, Διαπροσωπικές Σχέσεις» 4. Την ίδια χρονιά δημοσιεύθηκε έρευνα της κας Ιωάννας Λαμπίρη-Δημάκη με θέμα τις αξίες και τις κοινωνικές αντιλήψεις των φοιτητών της Νομικής Σχολής 5. Με βάση τα στοιχεία της έρευνας του Ε.Κ.Κ.Ε. το 1983, ο κ. Γιάννης Μυριζάκης δημοσίευσε μια σειρά δευτερογενών αναλύσεων σχετικά με τις ψυχαγωγικές και αθλητικές δραστηριότητες της ελληνικής Νεολαίας 6. Στη διάρκεια της δεκαετίας του 90 διενεργήθηκαν δύο πανελλαδικές έρευνες για τη Νεολαία από το Ινστιτούτο V.PRC, ύστερα από ανάθεση της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς (στο εξής: Γ.Γ.Ν.Γ.) (1997 & 1999) 7 και μία έρευνα για τη Νεολαία του Νομού Θεσσαλονίκης από το Ε.Κ.Κ.Ε. για λογαριασμό της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Θεσσαλονίκης (1994) 8. To 1997 πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και μία ειδικότερη έρευνα που αφορούσε την πολιτική κουλτούρα και τις κοινωνικές αξίες των φοιτητών της Αθήνας 9. Επίσης, το 1999 πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Πολιτικής Κοινωνιολογίας του Ε.Κ.Κ.Ε., μετά από ανάθεση του Υπουργείου Παιδείας έρευνα με θέμα: «Έθνος και Δημοκρατία στην Ελληνική Εκπαίδευση» που αφορούσε το μαθητικό πληθυσμό της Γ Γυμνασίου και της Γ Λυκείου. Από το 2000 και εντεύθεν στην Ελλάδα έχουν διεξαχθεί τρεις κοινωνικές έρευνες σε εθνικό επίπεδο με θέμα την ελληνική Νεολαία, όλες κατόπιν ανάθεσης από τη Γ.Γ.Ν.Γ. Η πρώτη διενεργήθηκε το 2003 από το Εργαστήριο Κοινωνικής και Πολιτισμικής Ψηφιακής Τεκμηρίωσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου 10, η δεύτερη από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο 11 και η τρίτη από την εταιρεία δημοσκοπήσεων ALCO και το Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών 12. Α.3 Πολιτικές για τους νέους στην Ελλάδα και Νομοθεσία Α.3.1 Εισαγωγικές παρατηρήσεις Τα 2,5 εκατομμύρια νέων, μεταξύ 15 και 29 ετών, που διαμένουν στην Ελλάδα αποτελούν μία ηλικιακή κατηγορία που συνεχώς έρχεται αντιμέτωπη με νέες προκλήσεις, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο διεθνές περιβάλλον, ιδιαίτερα σε 4 Χ. Κελπερής, Α. Μουρίκη, Γ. Μυριζάκης, Θ. Παραδέλλης, Ο. Γαρδίκη και Α. Τεπέρογλου, «Νέοι: Διάθεση χρόνου, διαπροσωπικές σχέσεις», Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, τχ. 57, 1985, σελ Ι. Λαμπίρη-Δημάκη, Η ελληνική κοινωνία στην φοιτητική συνείδηση, Οδυσσέας, Αθήνα, Πρβλ. και την ψυχολογική έρευνα σε αντιπροσωπευτικό δείγμα φοιτητών της Αθήνας που έγινε το 1986 από τον Δ. Γεώργα, «Οι οικογενειακές αξίες των φοιτητών», Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, τχ. 61, 1986, σελ Για τους φοιτητές που αποτελούν ξεχωριστό τμήμα της νεολαίας, είχε προηγηθεί η έρευνα της Anderson βασισμένη σε στοιχεία του τέλους της δεκαετίας του 70 (L. R. Anderson, Προσωπικότητα και στάσεις των φοιτητών των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, Ε.Κ.Κ.Ε., Αθήνα, 1980). 6 Γ. Μυριζάκης, Ελεύθερος Χρόνος των Νέων. Ψυχαγωγικές και Αθλητικές Δραστηριότητες, Ε.Κ.Κ.Ε., Αθήνα, Γ.Γ.Ν.Γ./Ινστιτούτο V.PRC, Οι νέοι του καιρού μας. Αξίες, στάσεις και αντιλήψεις της ελληνικής νεολαίας ( ), Παπαζήσης, Αθήνα, Ε.Κ.Κ.Ε./Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Θεσσαλονίκης, Η ταυτότητα, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και οι ανάγκες της νεολαίας στο νομό Θεσσαλονίκης, Ε.Κ.Κ.Ε., Αθήνα, Ν. Δεμερτζής & Α. Αρμενάκης, «Η πολιτική κουλτούρα και τα μέσα επικοινωνίας. Η περίπτωση των φοιτητών της Αθήνας», Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, τχ. 16, 2000, σελ Στους φοιτητές ως «ενεργή μειονότητα» που εξεγέρθηκαν στο Πολυτεχνείο το Νοέμβριο του 1973 επικεντρώθηκαν εκείνη την περίοδο και δύο άλλες έρευνες. Βλ. σχετικά Ά. Μαντόγλου, Η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Η συγκρουσιακή σχέση ατόμου και κοινωνίας, Οδυσσέας, Αθήνα, 1995, και Α. Μαντόγλου και Κ. Χαραλάμπους, «Πολιτική εξουσία και κοινωνική επιρροή», Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, τχ. 11, 1998, σελ Εργαστήριο Κοινωνικής και Πολιτισμικής Ψηφιακής Τεκμηρίωσης Πανεπιστημίου Αιγαίου, Η νεολαία στην Ελλάδα του 2003, Αθήνα, 2003 (αδημοσίευτη έρευνα με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή Σ. Χτούρη). 11 Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Διερεύνηση τάσεων ελληνικής νεολαίας, Αθήνα, 2003 (αδημοσίευτη έρευνα με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή Β. Κουλαϊδή). Στην έρευνα αυτή χρησιμοποιήθηκε δείγμα 799 ατόμων στο οποίο περιλαμβάνονται μαθητές λυκείου, σπουδαστές Ι.Ε.Κ., φοιτητές Τ.Ε.Ι. και Α.Ε.Ι. καθώς και εργαζόμενοι νέοι. 12 Βλ. ALCO-Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπ. παρ. 12

13 θέματα που αφορούν στην εργασία και την εκπαίδευση. Οι συνεχείς μεταβολές των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών, τόσο στο εσωτερικό μιας χώρας, όσο και στο εξωτερικό, τείνουν να έχουν τις περισσότερες και μεγαλύτερες επιπτώσεις στη Νεολαία 13. Η χάραξη της εθνικής πολιτικής για τη Νεολαία θα πρέπει να πραγματοποιείται με γνώμονα τις ανάγκες και προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι νέοι, παρέχοντάς τους, είτε βραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα, τα απαραίτητα εφόδια και μέσα για να ανταπεξέλθουν στις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες και να αναπτύξουν το δυναμικό τους. Σε αντίθετη περίπτωση, οι επιπτώσεις στην ευάλωτη αυτή κοινωνική ομάδα είναι τόσο καταλυτικές που δημιουργούν κραδασμούς στο σύνολο της κοινωνίας. Α.3.2 Οι πολιτικές για τους νέους στην Ελλάδα Ο κύριος και υπεύθυνος φορέας άσκησης και εφαρμογής πολιτικής για τη Νεολαία στη χώρα μας είναι η Γ.Γ.Ν.Γ. του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού. Επιπλέον, υπό την εποπτεία της Γ.Γ.Ν.Γ. και στο πλαίσιο υλοποίησης των πολιτικών για τη Νεολαία στην Ελλάδα, λειτουργούν μια σειρά άλλων θεσμών και φορέων (λ.χ. κοινωνικοί φορείς, Ν.Π.Ι.Δ. Ν.Π.Δ.Δ. Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις Μ.Κ.Ο., κοινωνικοί εταίροι κ.λπ.), οι οποίοι δεν απευθύνονται πάντα στην ίδια ομάδα- στόχο, της Νεολαίας, και η λειτουργία-δομή τους δεν διαπνέεται από την ίδια φιλοσοφία και στοχοθεσία. Η Γ.Γ.Ν.Γ. κάθε χρόνο συντάσσει Εθνική Αναφορά των Πολιτικών για τη Νεολαία στην Ελλάδα 14 και την καταθέτει στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Γνώσης Πολιτικών για τη Νεολαία (European Knowledge Centre for Youth Policy-EKCYP) 15, το οποίο έχει συγκροτηθεί στο πλαίσιο συνεργασίας του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Νεολαίας. Αν και δεν έχει θεσπιστεί Εθνική Στρατηγική για τη Νεολαία, προγράμματα και δράσεις υλοποιούνται από επί μέρους κρατικούς φορείς, οι οποίες είτε εξειδικεύονται στην εν λόγω ηλικιακή ομάδα είτε την περιλαμβάνουν. Είναι φανερό, ότι θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα Ενιαίο Πλαίσιο πολιτικής για τη Νεολαία, το οποίο θα βασίζεται στη διατομεακή συνεργασία μεταξύ των εμπλεκομένων κρατικών φορέων. Α.3.3 Το νομοθετικό πλαίσιο των πολιτικών Νεολαίας στην Ελλάδα Το νομοθετικό πλαίσιο βάσει του οποίου αναπτύσσονται πολιτικές και μέτρα για τους νέους, αντλεί πηγές από διατάξεις του Συντάγματος. Ωστόσο, είναι φανερό πως η σχετική νομοθεσία για τη νεολαία και τα προβλήματα που την απασχολούν παρουσιάζει αρκετές ελλείψεις και θεσμικά κενά. Η Ελλάδα, ως κράτος-μέλος της Ε.Ε., οφείλει να συντονίζεται με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, η οποία φροντίζει να διαμορφώνει, κυρίως μέσω Οδηγιών, ένα γενικό πλαίσιο πολιτικών και μέτρων για τη Νεολαία, το οποίο όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. καλούνται να υιοθετήσουν και εφαρμόσουν. 13 Βλ. Μ. Ναθαναήλ, Πώς τα ευρωπαϊκά πολιτικά επικοινωνιακά εργαλεία γίνονται αντιληπτά από τους νέους της Ευρώπης και της Ελλάδας, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στις Ευρωπαϊκές Πολιτικές Νεολαίας, Θεσσαλονίκη, 2012 και Χ. Παπαϊωάννου, Ευρώπη και Νεολαία. Οι Πολιτικές Νεολαίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στις Ευρωπαϊκές Πολιτικές Νεολαίας, Θεσσαλονίκη, Βλ. URL: pdf 15 Βλ. URL: 13

14 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία Α.3.4 Οι σχετικές με τη Νεολαία διατάξεις του Συντάγματος Στην Ελλάδα, οι διατάξεις που αφορούν στους νέους, και προέρχονται από εθνικά νομοπαρασκευαστικά σώματα, βρίσκονται κυρίως στο κείμενο του Συντάγματος, αλλά και σε σχετικές με την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό και την εργασία νομοθετικές πράξεις. Το Άρθρο 16 του Συντάγματος περιλαμβάνει έμμεση αναφορά στους νέους, επισημαίνοντας το ρόλο της τυπικής εκπαίδευσης στην πνευματική, επαγγελματική, ηθική και φυσική αγωγή των νέων, θέτοντας ως στόχο να τους καταστήσει «ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες» 16. Επιπλέον, άμεση αναφορά στους νέους γίνεται στο Άρθρο 21 του Συντάγματος, το οποίο επισημαίνει την υποχρέωση του κράτους να λαμβάνει μέτρα, που διασφαλίζουν την καλή υγεία των νέων και την προστασία αυτών 17. Επιπρόσθετα, το 2010 ψηφίστηκε ο νόμος 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης-Πρόγραμμα Καλλικράτης», ΦΕΚ Α 87/ , ο οποίος εισήγαγε σημαντικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των αρχών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μεταξύ αυτών και για τα θέματα που αφορούν την Νεολαία καθώς οι νέοι/ες μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στις εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, από την ηλικία των 18 ετών, όχι μόνο με το δικαίωμα του εκλέγειν, αλλά και με το δικαίωμα του εκλέγεσθαι (Δήμος και Περιφέρεια). Κατ αυτόν τον τρόπο, αναδεικνύεται η σημασία που αποδίδεται στη συμμετοχή των νέων, που κρίνεται ως σημαντική, αναγκαία και δημιουργική. Α.3.5 Νομοθεσία σχετικά με θεσμούς που αφορούν τη Νεολαία στην Ελλάδα Σε ό,τι αφορά την ελληνική νομοθεσία, αυτή κινείται κυρίως γύρω από γενικά θέματα σχετικά με τους νέους, όπως νομοθεσία σχετικά με την εκπαίδευση και με τη θέσπιση θεσμών αναφορικά με τους νέους, όπως το Παρατηρητήριο για την Επιχειρηματικότητα 18, τα Τοπικά Συμβούλια Νέων 19 (στο εξής: ΤΟ.ΣΥ.Ν.) κ.ά. Παραδείγματα νομοθεσίας σχετικής με ζητήματα νεολαίας αποτελούν οι νόμοι 3443/2006 και 3577/2007 που διέπουν τη λειτουργία και τις δράσεις των ΤΟ.ΣΥ.Ν. 20, ο νόμος 2413/1996, ο οποίος αφορά στη διαπολιτισμική εκπαίδευση, ο νόμος 3478/2009 που δημιουργεί ένα μητρώο Αρίστων, που καθορίζει την επιβράβευση των άριστων μαθητών και φοιτητών και επανακαθορίζει τη διαδικασία εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση των αθλητών που έχουν διακριθεί και μια σειρά νομοθετικών διατάξεων για την επιχειρηματικότητα των νέων, όπως ο νόμος 2672/2009 για την αναβάθμιση των Θυρίδων Νεανικής Επιχειρηματικότητας και την ενίσχυση της Νεανικής επιχειρηματικότητας. Το 2010, οι νομοθετικές πρωτοβουλίες που αφορούν στη Νεολαία ήταν ελάχιστες γεγονός που οφείλεται σε πολλούς και σημαντικούς παράγοντες. Κυρίως, όμως, σύμφωνα με την έκθεση της Μ.Κ.Ο. Youthnet Hellas (2011) 21 σχετίζεται με τη διενέργεια των ελληνικών εθνικών εκλογών, που οδήγησαν στην αλλαγή κυβέρνησης στα τέλη του 2009, καθώς και με την ένταξη της Ελλάδας στο μη- 16 Σύνταγμα της Ελλάδος, Άρθρο 16, 2 «Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες». 17 Σύνταγμα της Ελλάδος, Άρθρο 21, 3 «Το Κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών και παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας, του γήρατος, της αναπηρίας και για την περίθαλψη των απόρων». 18 Βλ. URL: 19 Βλ. URL: 20 Βλ. Γ. Τοπαλίδης, Συμμετοχή των νέων στα τοπικά συμβούλια νέων και στην αυτοδιοίκηση, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στις Ευρωπαϊκές Πολιτικές Νεολαίας, Θεσσαλονίκη, Βλ. Youthnet Hellas (2011). Ετήσια Αναφορά 2010 για τον Τομέα της Νεολαίας, σελ. 9, διαθέσιμο ηλεκτρονικά στο el/activities/reports 14

15 χανισμό οικονομικής στήριξης από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ε.Ε. και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα 22. Α Γενικά νομοθετήματα σχετικά με τη Νεολαία Το 2011 εκδόθηκαν σημαντικά νομοθετήματα που ρυθμίζουν θέματα σχετικά με τη Νεολαία, την παιδεία, την εργασία κ.λπ. Στις σελίδες που ακολουθούν επιχειρείται η κατηγοριοποίηση των εν λόγω νομοθετημάτων ανάλογα με το αντικείμενό τους και η συνοπτική παρουσίαση των κυριότερων σημείων αυτών. ΚΥΑ /Η (ΦΕΚ Β2508/ ) «Συγχώνευση διά απορροφήσεως των Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου «ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΝΕΟΤΗΤΑΣ» (Ε.Ι.Ν.), «ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙ- ΚΩΝ» (Ι.Δ.ΕΚ.Ε.) και «ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΝΕΟΛΑΙΑΣ» (Ι.Ν.), εποπτείας του Υπουργείου Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων» Το Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας (Ε.Ι.Ν.) μετονομάστηκε σε Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) μετά την συγχώνευση δια απορροφήσεως του Ινστιτούτου Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων (Ι.Δ.ΕΚ.Ε.) και του Ινστιτούτου Νεολαίας σε ενιαίο φορέα, που εποπτεύεται από το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων βάσει της ΚΥΑ /Η (ΦΕΚ Β2508/ ). Tο Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. έχει ως σκοπό του την υλοποίηση δράσεων, προγραμμάτων και έργων για: (α) την Δια Βίου Μάθηση, (β) τη Νέα Γενιά, με έμφαση τη στήριξη των νέων στη σταδιοδρομία τους, την ανάδειξη και τη στήριξη της νεανικής καινοτομίας και (γ) τη διαχείριση των θεμάτων που σχετίζονται με οποιονδήποτε τρόπο με τη μαθητική και φοιτητική μέριμνα. Ειδικότερα, οι αρμοδιότητές του είναι: - Η υλοποίηση έργων και δράσεων που αφορούν την προώθηση της νεανικής καινοτομίας. - Η τεχνολογική, επιστημονική, διαχειριστική και λογιστική υποστήριξη των δράσεων, προγραμμάτων και έργων που υλοποιεί η Γ.Γ.Ν.Γ. - Η μελέτη, έρευνα, παροχή πληροφοριών και ανάπτυξη δραστηριοτήτων σε θέματα που αφορούν την εκπαίδευση ενηλίκων και τη λαϊκή επιμόρφωση. - Η τεχνολογική, επιστημονική, διαχειριστική και λογιστική υποστήριξη των δράσεων, προγραμμάτων και έργων που υλοποιεί η Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης. - Ο προγραμματισμός, παρακολούθηση και αποτύπωση της υφιστάμενης νομικής και πραγματικής κατάστασης των κτιριακών υποδομών, που αφορούν στη μαθητική και φοιτητική στέγαση. - Η δημιουργία των κατάλληλων προδιαγραφών για τη φοιτητική και μαθητική στέγαση. 22 Επιπρόσθετα, βλ. Ε. Τσομάκης, Επιπτώσεις στην οικονομία, την δημόσια διοίκηση, τη Νεανική επιχειρηματικότητα και σε πολιτικές δράσεις των νέων από την υπαγωγή της Ελλάδας στο ΔΝΤ, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στις Ευρωπαϊκές Πολιτικές Νεολαίας, Θεσσαλονίκη,

16 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία Νόμος 3986/ «Συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου νέων, ηλικίας 18 έως 25 ετών, για απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας» Σύμφωνα με το άρθρο υπ αριθμ. 43 του Νόμου 3986/ , οι νέοι ηλικίας από 18 έως 25 ετών έχουν τη δυνατότητα να συνάπτουν με εργοδότες, συμβάσεις εργασίας για την απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας, διάρκειας μέχρι 24 μηνών και με αποδοχές μικρότερες έως 20% από τις προβλεπόμενες για νεοπροσλαμβανόμενο, χωρίς προϋπηρεσία στην ειδικότητά τους, όπως αυτή ορίζεται στην οικεία συλλογική σύμβαση εργασίας (ομοιοεπαγγελματική, κλαδική, επιχειρησιακή ή εθνική γενική). Οι μαθητευόμενοι ασφαλίζονται στους κλάδους σύνταξης, ασθένειας σε είδος και επαγγελματικού κινδύνου του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, οι δε σχετικές ασφαλιστικές εισφορές αποδίδονται στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ από τον εργοδότη. Οι νέοι που συνάπτουν τις συμβάσεις εργασίας προσλαμβάνονται πλέον του υφιστάμενου προσωπικού που οι εργοδότες απασχολούν. Νόμος 4024/2011 «Συνταξιοδοτικές ρυθµίσεις, ενιαίο µισθολόγιο - βαθµολόγιο, εργασιακή εφεδρεία και άλλες διατάξεις εφαρµογής του µεσοπρόθεσµου πλαισίου δηµοσιονοµικής στρατηγικής » 1. Σύμφωνα με το άρθρο 38 παρ. 2 του ν. 4024/2011 αντικαθίσταται το άρθρο 9 του Κ.Φ.Ε, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν.2238/1994, ως εξής: «Για τους νέους ηλικίας έως και τριάντα ετών, το αφορολόγητο ποσό ορίζεται στις εννιά χιλιάδες (9.000) ευρώ, αντί των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ που ισχύει για τους λοιπούς φορολογούμενους, εφόσον το δηλωθέν εισόδημα, πραγματικό ή αυτό που προκύπτει με βάση τις αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες και δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων του φορολογουμένου, δεν υπερβαίνει τις εννιά χιλιάδες (9.000) ευρώ. Ειδικά για τα πρόσωπα του προηγούμενου εδαφίου, όταν το συνολικό τους εισόδημα είναι από εννιά χιλιάδες (9.000) ευρώ και άνω, το ποσό του φόρου που προκύπτει με βάση την ανωτέρω κλίμακα περιορίζεται, ώστε το συνολικό καθαρό εισόδημα που προκύπτει μετά την αφαίρεση του φόρου να μην υπολείπεται του ποσού των εννιά χιλιάδων (9.000) ευρώ». 2. Σύμφωνα με το άρθρο 69 παρ. 1 του ν. 3842/2010 παρέχονται κίνητρα για την ανάπτυξη της νεανικής επιχειρηματικότητας, καθόσον «απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος τα κέρδη από την άσκηση ατομικής εμπορικής επιχείρησης ή ελευθέριου επαγγέλματος, μέχρι τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ, όσων υποβάλλουν δήλωση έναρξης εργασιών για πρώτη φορά, για το έτος της έναρξης και για τα δύο επόμενα έτη, εφόσον ο φορέας της επιχείρησης κατά την έναρξή του δεν έχει συμπληρώσει το τριακοστό πέμπτο έτος της ηλικίας του. (ΦΕΚ 4061/Α/2012) «Διαχείριση και προστασία ακινήτων Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων - Ρύθμιση εμπραγμάτων δικαιωμάτων και λοιπές διατάξεις» Σύμφωνα με το άρθρο 7 του ΦΕΚ 4061/Α/2012 με Αίτηση Μίσθωσης Δημόσιας Γεωργικής και Κτηνοτροφικής Γης, η γη διανέμεται σε ανέργους, νέους αγρότες, πτυχιούχους Γεωτεχνικής Σχολής (Α.Ε.Ι. ή Α.Τ.Ε.Ι.) ημεδαπής ή αλλοδαπής, επαγγελματίες αγρότες και νομικά πρόσωπα με αντίτιμο 5 ευρώ το στρέμμα ανά καλλιεργητική περίοδο και ανώτατο όριο τα 100 στρέμματα ανά δικαιούχο (στα 100 στρέμματα συμπεριλαμβάνεται η γη που έχει ή μισθώνει σήμερα ο αγρότης, εφόσον δραστηριοποιείται ήδη στη γεωργία και τα επιπλέον στρέμματα που μπορεί να αποκτήσει από την διαδικασία μίσθωσης δημόσιας γης). 16

17 Α Νομοθετήματα σχετικά με την παιδεία Νόμος 4009/2011 «Δομή, λειτουργία, διασφάλιση της ποιότητας των σπουδών και διεθνοποίηση των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων» Σύμφωνα με το νόμο 4009/2011, η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται από τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) και αποτελείται από δύο παράλληλους τομείς που λειτουργούν ανεξάρτητα: τον Πανεπιστημιακό, που περιλαμβάνει τα Πανεπιστήμια, τα Πολυτεχνεία και την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, και τον Τεχνολογικό, που περιλαμβάνει τα Α.Τ.Ε.Ι. και την Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. Κάθε Α.Ε.Ι. έχει ως όργανά του τον Πρύτανη, τη Σύγκλητο και το Συμβούλιο. Νόμος 4027/2011 «Ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό και άλλες διατάξεις» Με αυτό το νομοθέτημα ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά με τις μονάδες ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στο εξωτερικό, τη διοίκηση και την εποπτεία τους, τον θεσμό των συντονιστών εκπαίδευσης, τις επιλογές, τις τοποθετήσεις και την αξιολόγησή τους, καθώς και τα σχετικά ζητήματα με τις αποσπάσεις και τοποθετήσεις εκπαιδευτικών της ημεδαπής σε μονάδες ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στο εξωτερικό. Επίσης, προβλέπεται η οικονομική ενίσχυση εκπαιδευτικών μονάδων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στο εξωτερικό, με την ίδρυση και λειτουργία τμημάτων ή άλλων μορφών σπουδών ελληνικής γλώσσας σε αλλοδαπά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Τέλος, αναπτύσσονται αναλυτικά οι αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας. Παράλληλα, παρουσιάζονται επιμέρους θέματα σε σχέση με τα Κέντρα Μεταλυκειακής Εκπαίδευσης, το ΕΚΕΠΙΣ κ.λπ. Υ.Α. 0544/Μ.6410/ΑΣ5 (ΦΕΚ Α 59/ ) «Έγκριση του Μνημονίου Συνεργασίας στον τομέα της Παιδείας μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας για τα έτη » Με την ανωτέρω Υπουργική απόφαση εγκρίνεται μνημόνιο συνεργασίας στον τομέα της παιδείας μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου και εξαγγέλλεται ότι τα συμβαλλόμενα μέρη θα ενθαρρύνουν τη συνεργασία μεταξύ των Πανεπιστημίων και των Ερευνητικών τους Κέντρων, μέσω της πραγματοποίησης κοινών ερευνητικών προγραμμάτων, της συμμετοχής επιστημόνων σε διεθνή συνέδρια, συμπόσια και συναντήσεις, της ανταλλαγής καθηγητών, επιστημόνων ερευνητών και φοιτητών και της ανταλλαγής πληροφοριών, επιστημονικών συγγραμμάτων, καθώς και εκπαιδευτικού και διδακτικού υλικού. Προβλέπεται η χορήγηση υποτροφιών σε μόνιμους εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από την Ελλάδα για μεταπτυχιακές σπουδές στη Κύπρο και αντίστροφα, η ανταλλαγή μαθητών και η προώθηση της αδελφοποίησης σχολείων. Επίσης, διακηρύσσεται ότι οι δύο χώρες θα επιμείνουν στο ήδη ισχύον σύστημα αμοιβαίας αναγνώρισης τίτλων σπουδών και θα εξακολουθήσουν τη συνεργασία τους στα θέματα που αφορούν τις διαδικασίες εισαγωγής στα Ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης Πανεπιστημιακού και Τεχνολογικού Τομέα της Ελλάδας και της Κύπρου. Τέλος, υπογραμμίζεται, ότι αντίστοιχα Μνημόνια Συνεργασίας στον τομέα της Παιδείας έχουν συναφθεί και με άλλες χώρες. 17

18 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία Α.3.6 Θεσμοί Φορείς Εκπροσώπησης των Νέων Στην ενότητα αυτή γίνεται μια προσπάθεια να καταγραφούν οι βασικές δομές, οι θεσμοί υποστήριξης και οι φορείς εκπροσώπησης της Νεολαίας στην Ελλάδα. Α Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς Ο βασικός φορέας της ελληνικής πολιτείας που ασχολείται με τις πολιτικές της Νεολαίας είναι η Γ.Γ.Ν.Γ. 23 η οποία συστάθηκε το 1983 (ΠΔ 340) ως επιτελικό κυβερνητικό όργανο με κύριο στόχο τη διαμόρφωση, την παρακολούθηση και τον συντονισμό της κυβερνητικής πολιτικής για τη νέα γενιά και τη σύνδεσή της με την κοινωνία και τους φορείς της. Η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς είναι υπεύθυνη για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή ττων πολιτικών στους νέους, σε εθνικό επίπεδο. Έχει α) ευρεία ευθύνη για τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την εφαρμογή στρατηγικών πολιτικών για την νεολαία, β) Σημαντική θεσμική κατάσταση και λειτουργική συνέχεια. γ) Αποδοχή και αναγνώριση για τον δημόσιο και κοινωνικό της ρόλο σε θέματα νεολαίας. δ) Ικανότητα να ακολουθήσει μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και εφαρμογή των προγραμματών της που αφορούν την νεολαία. ε) Ικανότητα να αυξηθεί η χρηματοδότηση για την υποστήριξη και την ολοκλήρωση των στόχων της. Η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, που είναι ο μόνος οργανισμός του κράτους που είναι υπεύθυνος για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την εφαρμογή της πολιτικής για τη νεολαία, εργάζεται για την ενσωμάτωση της διάστασης της νεολαίας σε άλλες κυβερνητικές πολιτικές, δεδομένου ότι όλες οι κυβερνητικές οργανώσεις μπορούν να αναπτύξουν πολιτικές που τελικά θα αφορούν ορισμένες ανάγκες της νεότερης γενιά. Στο πλαίσιο αυτό, η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς περιλαμβάνει τμήματα που αφορούν την απασχόληση και την ανάπτυξη, τον πολιτισμό και την ψυχαγωγία, την εκπαίδευση και την κοινωνική συμμετοχή, τη διεθνή συνεργασία και πληροφόρηση. Ο κύριος ρόλος της είναι η προώθηση μιας διατομεακής πολιτικής για τη νεολαία, λαμβάνοντας υπόψη και όλες τις σχετικές εξελίξεις στον τομέα της νεολαίας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Δεδομένου ότι ο τομέας της εκπαίδευσης αποτελεί πρώτιστη προτεραιότητα και αρμοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, η Γ.Γ.Ν.Γ. εκτός των άλλων αρμοδιοτήτων της, είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη των κατάλληλων πολιτικών και δράσεων, προκειμένου να συνδεθεί η Νεολαία με την εργασία, στο πλαίσιο των κατάλληλων συνθηκών και όρων. Για τους λόγους αυτούς, η Γ.Γ.Ν.Γ. προκειμένου να συμβάλλει, όσο το δυνατόν περισσότερο, στην άμεση πρόσβαση των νέων στην αγορά εργασίας με ασφαλείς όρους για τους νέους, έχει καταρτίσει μια σειρά προγραμμάτων και δράσεων προς αυτήν την κατεύθυνση. Τα προγράμματα αυτά αφορούν στη σύνδεση των νέων με τομείς απασχόλησης, ενδιαφέροντος αλλά και με την προώθηση του εθελοντισμού. Μέσω των προγραμμάτων αυτών οι νέοι αποκτούν εμπειρίες που συμβάλλουν στην διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους σε επίπεδο προσωπικό, κοινωνικό και εργασιακό, και συμβάλλουν να γίνει ομαλή μετάβαση των νέων, από την ανήλικη και νεανική ζωή στην εργασιακή και ενήλικη ζωή. 23 Περισσότερες πληροφορίες για το ρόλο που επιτελεί και τις δράσεις που αναπτύσσει η Γ.Γ.Ν.Γ. επισκεφθείτε το δικτυακό της τόπο, URL: neagenia.gr/ 18

19 Ένας από τους κύριους στόχους της Γ.Γ.Ν.Γ. είναι η υποστήριξη των υπαρχουσών δομών που επικουρούν τις δραστηριότητες της Νεολαίας και η ενίσχυση αυτών με τη συμμετοχή φορέων και Μ.Κ.Ο. στο πλαίσιο της διαμόρφωσης των αντίστοιχων πολιτικών. Για το λόγο αυτό, απευθύνει ανοικτή πρόσκληση υποβολής προτάσεων σχετικά με δράσεις και προγράμματα που υποστηρίζουν και αφορούν την Νεολαία. Η χρηματοδότηση τέτοιων προτάσεων και προγραμμάτων γίνεται κυρίως με ευρωπαϊκά κονδύλια μέσω του προγράμματος «ΕΣΠΑ », με τη συγχρηματοδότηση του Ελληνικού Κράτους. Επίσης, η Γ.Γ.Ν.Γ. χρηματοδοτεί ετησίως το Εθνικό Συμβούλιο Νεολαίας (στο εξής: Ε.ΣΥ.Ν.) και τα ΤΟ.ΣΥ.Ν., προκειμένου να αναλάβουν τις απαραίτητες δράσεις για την επίτευξη των στόχων τους και την προώθηση της συμμετοχής των νέων. Είναι γεγονός ότι η Γ.Γ.Ν.Γ. αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στη συνεργασία της με φορείς της κοινωνίας των πολιτών, ιδιαίτερα τις οργανώσεις των νέων και τις τοπικές αρχές και κοινωνικούς φορείς που ασχολούνται με τη νεότητα και την παιδική ηλικία, με βασικό στόχο την άμβλυνση των προβλημάτων και την επίλυσή τους. Επίσης, η Γ.Γ.Ν.Γ. δραστηριοποιείται τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο για την προώθηση θεμάτων για τη Νεολαία. Πιο συγκεκριμένα, η Γ.Γ.Ν.Γ.: - συμμετέχει στην Ομάδα Εργασίας «Νεολαία» του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και σε άλλες ομάδες εργασίας, και στα Συμβούλια Υπουργών αρμόδιων για θέματα Νεολαίας, - συμμετέχει, στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, στην Ευρωπαϊκή Διευθύνουσα Επιτροπή για τη Νεολαία (CDEJ) διακρατική συνεργασία εκπροσώπων Υπουργείων αρμόδιων για τη Νεολαία, στο Μικτό Συμβούλιο Νεολαίας (CMJ) συνεργασία κρατικών εκπροσώπων και εκπροσώπων οργανώσεων Νεολαίας, στην Επιτροπή Προγράμματος για τη Νεολαία (PC), που αποφασίζει για την κατανομή των κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Νεολαίας του Συμβουλίου της Ευρώπης στα δύο Ευρωπαϊκά Κέντρα Νεολαίας (Στρασβούργο, Βουδαπέστη), καθώς και σε Οργανώσεις Νέων, για την πραγματοποίηση δράσεων που απευθύνονται ή που αφορούν τους νέους. Επίσης, συμμετέχει στην Επιτροπή Υψηλόβαθμων Αξιωματούχων, αρμόδια για την προετοιμασία Συνόδων Υπουργών αρμόδιων για θέματα Νεολαίας των κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης, - συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Γνώσης Πολιτικών για τη Νεολαία (European Knowledge Centre for Youth Policy-EKCYP) 24 στο πλαίσιο συνεργασίας στον τομέα Νεολαίας, μεταξύ Συμβουλίου της Ευρώπης και Ε.Ε., - προβαίνει στην πραγματοποίηση επισκέψεων σε άλλες χώρες που έχουν εφαρμόσει πολιτικές ή δομές στήριξης για τους νέους και έχουν αναγνωρισθεί ως καλές πρακτικές, προκειμένου να εξετάσει τη δυνατότητα προσαρμογής και υιοθέτησής τους σε εθνικό επίπεδο, καθώς και στην υπογραφή Πρωτοκόλλων Συνεργασίας με ομόλογους φορείς σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, στο πλαίσιο της ανάπτυξης διακρατικών σχέσεων, και πιο συγκεκριμένα, ανταλλαγής απόψεων, εμπειριών και καλών πρακτικών μεταξύ εμπειρογνωμόνων στον τομέα της Νεολαίας. 24 Βλ. URL: 19

20 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία Β Εθνικό Συμβούλιο Νεολαίας (Ε.ΣΥ.Ν.) Το Ε.ΣΥ.Ν. 25 ιδρύθηκε το 1998 και αντιπροσωπεύει μία ανεξάρτητη, μη κυβερνητική ομοσπονδία οργανώσεων νέων. Αποτελεί επίσημο εκπρόσωπο της ελληνικής Νεολαίας στο εξωτερικό και συνομιλητή της κυβέρνησης στο εσωτερικό και εκπροσωπεί την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Φόρουμ Νεολαίας (European Youth Forum). Το Ε.ΣΥ.Ν. συγκροτείται από πενήντα εννέα οργανώσεις νέων, πολλές όμως από τις οποίες υπολειτουργούν ή δεν έχουν δράση. Β Φοιτητικοί / Σπουδαστικοί Σύλλογοι Οι περισσότεροι φοιτητικοί και σπουδαστικοί σύλλογοι που δραστηριοποιούνται στις μέρες μας, ιδρύθηκαν τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, εμπνεόμενοι από το κλίμα της εποχής, ωστόσο πολύ σύντομα κατέληξαν να συνδέονται και να συνεργάζονται με τις πολιτικές νεολαίες των κομμάτων στην Ελλάδα. Εν είδει κριτικής προσέγγισης διαπιστώνεται ότι τα τελευταία χρόνια οι φοιτητικές και σπουδαστικές παρατάξεις δεν έχουν καταφέρει να αποτελέσουν πυρήνες γόνιμου προβληματισμού, διαλόγου και δημιουργικών δράσεων, παρά τις δραστηριότητες στις οποίες επιδίδονται (εθελοντικές δραστηριότητες των μελών τους, κοινωνική προσφορά σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες, διοργάνωση επιστημονικών εκδηλώσεων κ.ά.), γεγονός που αποδεικνύεται από τη συνεχώς μειούμενη συμμετοχή των φοιτητών σε αυτές 26. Οι πιο γνωστές φοιτητικές/σπουδαστικές παρατάξεις (με αλφαβητική σειρά) είναι οι ακόλουθες: Αριστερή Ενότητα (ΑΡ.ΕΝ.). Δημοκρατική Ανανεωτική Πρωτοπορία - Νέα Δημοκρατική Φοιτητική Κίνηση (Δ.Α.Π.-Ν.Δ.Φ.Κ.). Δημοκρατική Κίνηση Κυπρίων Φοιτητών «ΑΓΩΝΑΣ». Ενιαία Ανεξάρτητη Αριστερή Κίνηση (Ε.Α.Α.Κ.). Νέοι Πράσινοι της Ελλάδας. Πανελλήνια Αγωνιστική Σπουδαστική Παράταξη (Π.Α.Σ.Π.). Πανσπουδαστική Κίνηση Συνεργασίας (Π.Κ.Σ.). Φοιτητική Οργάνωση Συναγερμού (Φ.Ο.Σ.). Φοιτητική Παράταξη Κυπρίων Πρωτοπορία. Παράλληλα, συλλογικά όργανα λήψης των αποφάσεων στα εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι οι Σύλλογοι Φοιτητών (για Α.Ε.Ι.) ή Σπουδαστών (για Τ.Ε.Ι.). Β Πολιτικές Νεολαίες Κάποιες από τις Πολιτικές Νεολαίες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα παρουσιάζονται αλφαβητικά αμέσως παρακάτω. Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας (ΚΝΕ) (URL: Νέοι Πράσινοι της Ελλάδας (URL: Νεολαία Ανεξαρτήτων Ελλήνων (URL: 25 Για περισσότερες πληροφορίες για το Ε.ΣΥ.Ν. επισκεφθείτε το δικτυακό του τόπο, URL: 26 Βλ. Youthnet Hellas (2012). Ετήσια Αναφορά 2011 για τον Τομέα της Νεολαίας, σελ. 16, διαθέσιμο ηλεκτρονικά στο el/activities/reports 20

21 Νεολαία Ορθόδοξου-Συναγερμού (ΝΕ.Ο.Σ.) (URL: Νεολαία ΠΑΣΟΚ (URL: Νεολαία Συνασπισμού (URL: Μέτωπο Νεολαίας της Χρυσής Αυγής (URL: php/ kinima/neolaia). Οργάνωση Νέων Νέας Δημοκρατίας (ΟΝΝΕΔ) (URL: Β Μαθητικά Συμβούλια Στο πλαίσιο λειτουργίας των Μαθητικών Συμβουλίων δίνεται η δυνατότητα στις κατά τόπους μαθητικές κοινότητες να αναπτύξουν σημαντικές πρωτοβουλίες και δραστηριότητες σε διάφορα επίπεδα και κυρίως στους τομείς του αθλητισμού και πολιτισμού. Τονίζεται ότι λόγω του μεγάλου αριθμού των Μαθητικών Συμβουλίων σε όλη την Ελλάδα και της μικρής, μέχρι τώρα, προβολής και προώθησης του θεσμού, είναι εξαιρετικά δύσκολο να καταγραφούν οι δραστηριότητες που πραγματοποιούν, πέραν του τυπικού πλαισίου της σχολικής λειτουργίας (εθελοντικές και κοινωνικές δραστηριότητες). Β Βουλή των Εφήβων H Bουλή των Εφήβων είναι ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που ξεκίνησε το σχολικό έτος και έκτοτε διοργανώνεται κάθε έτος με σκοπό τη γνωριμία και την εξοικείωση των μαθητών με τη λειτουργία των δομών του κοινοβουλίου, τις δημοκρατικές διαδικασίες και την ευαισθητοποίηση για τα κοινά. Το πρόγραμμα απευθύνεται στους μαθητές της B τάξης όλων των ενιαίων λυκείων και τεχνικών επαγγελματικών εκπαιδευτηρίων (ΕΠΑΛ-ΕΠΑΣ του Ο.Α.Ε.Δ.) της χώρας, στους μαθητές των ελληνικών λυκείων της Αλλοδαπής, καθώς και στους μαθητές της B τάξης των λυκείων και τεχνικών σχολών της Kύπρου 27. Β Τοπικά Συμβούλια Νέων Τα πρώτα ΤΟ.ΣΥ.Ν. 28 σε Δημοτικό και Νομαρχιακό επίπεδο συστάθηκαν με πρωτοβουλία της Γ.Γ.Ν.Γ. και με την ευθύνη των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης το 1997, ενώ η θεσμοθέτησή τους ολοκληρώθηκε με νομοθετική ρύθμιση τον Φεβρουάριο του Τα ΤΟ.ΣΥ.Ν. αποτελούν το θεσμό που παρέχει τη δυνατότητα στους νέους, από 15 έως 28 ετών, να συμμετέχουν στα κοινά του τόπου τους, συνιστώντας, κατ αυτόν τον τρόπο, ένα οργανωμένο βήμα εκπροσώπησης της Νεολαίας σε κάθε Δήμο και Κοινότητα. Τα ΤΟ.ΣΥ.Ν., σε θεωρητικό τουλάχιστον επίπεδο, αποτελούν αυτόνομες δομές ενεργούς συμμετοχής και έκφρασης των νέων στις τοπικές κοινωνίες. Ο θεσμός, ωστόσο, από το 2006 και μετά δεν λειτούργησε ικανοποιητικά σύμφωνα με τις προσδοκίες και τις εξαγγελίες. Τέλος, υπογραμμίζεται ότι αναμένεται αναθεώρηση του θεσμού. Β Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις Νεολαίας Στην Ελλάδα, κυρίως τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται ένας αρκετά μεγάλος αριθμός Μ.Κ.Ο., οι οποίες σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με ζητήματα, που 27 Περισσότερα στοιχεία για τη Βουλή των Εφήβων υπάρχουν διαθέσιμα στο URL: 28 Ο δικτυακός τόπος των Τοπικών Συμβουλίων Νέων είναι ο εξής: URL: 21

22 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία αφορούν την ελληνική Νεολαία 29. Πρόκειται για οργανώσεις Νεολαίας, οργανώσεις που προωθούν τον εθελοντισμό και την εργασιακή κινητικότητα των νέων, οργανώσεις που έχουν ως στόχο τους την υλοποίηση σημαντικών κοινωνικών παρεμβάσεων, τη δικτύωση, την ενημέρωση, την πληροφόρηση και την ευαισθητοποίηση των νέων σε διάφορα ζητήματα. Περιπτώσεις τέτοιων οργανώσεων είναι οι εξής: Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων ΚΕ.Θ.Ε.Α. (URL: Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων - ΑΡΣΙΣ (URL: ΕΛΙΞ (URL: και Youthnet Hellas Δίκτυο Νέων Ελλάδας (URL: Β Νεολαία Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού Το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού 30 ιδρύθηκε το 2005 και μέσα από τα Δίκτυα Νεολαίας σε ολόκληρο τον κόσμο πραγματοποιεί δράσεις με σκοπό την ενδυνάμωση του Ελληνισμού. Β Άτυπες Ομάδες-Πρωτοβουλίες Νέων Οι άτυπες ομάδες-πρωτοβουλίες νέων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα συγκροτήθηκαν στη βάση μιας αυθόρμητης ιδέας για ανάληψη καινοτόμων δράσεων από τους νέους και της δημιουργικής έκφρασης και ενασχόλησης του ελεύθερου χρόνου τους. Σ αυτές τις άτυπες ομάδες-πρωτοβουλίες νέων δεν υπάρχει συγκεκριμένη οργάνωση, ούτε νομικό καθεστώς, αλλά ο πυρήνας της λειτουργίας τους στηρίζεται στον εθελοντικό χαρακτήρα της συμμετοχής και της κοινωνικής αλληλεγγύης 31. Β Διαδικτυακές Οργανώσεις Τον τελευταίο καιρό, είναι κοινά αποδεκτός ο βαρύνοντας ρόλος και η σημασία που διαδραματίζουν οι οργανώσεις οι οποίες λειτουργούν σε διαδικτυακό περιβάλλον αναφορικά με την ενημέρωση, κατάρτιση, επιμόρφωση, εκπαίδευση, δικτύωση, ευαισθητοποίηση και δραστηριοποίηση των νέων. Υπογραμμίζεται ότι το περιεχόμενο των εν λόγω ιστοσελίδων και blogs δεν απευθύνεται αποκλειστικά σε νέους, αφορούν, όμως, θέματα και δράσεις που αγγίζουν τα ενδιαφέροντα και τις ασχολίες τους 32. Περιπτώσεις τέτοιων οργανώσεων είναι οι εξής: G700 (URL: και Ελληνική Ένωση για την Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση (URL: Α.3.7 Εκπαίδευση Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα διαρθρώνεται σε τρεις διαδοχικές βαθμίδες: την Πρωτοβάθμια, τη Δευτεροβάθμια και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Η Εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι υποχρεωτική για όλα τα παιδιά ηλικίας Βλ. την παρουσίαση των Μ.Κ.Ο. Νεολαίας που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα στην έκθεση της Μ.Κ.Ο. Youthnet Hellas (2012), όπ. παρ., σελ και Moschou An., (2012). Country Sheet on Youth Policy in Greece, Youth Partnership, στο URL: documents/questionnaires/country/country_sheet_2012/hellenic_country_sheet_2011.pdf, σελ Ο δικτυακός τόπος της Νεολαίας του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού είναι ο εξής: URL: 31 Βλ. την παρουσίαση των άτυπων ομάδων-πρωτοβουλιών νέων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα στην έκθεση της Μ.Κ.Ο. Youthnet Hellas (2012), όπ. παρ., σελ Βλ. την παρουσίαση των διαδικτυακών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα στην έκθεση της Μ.Κ.Ο. Youthnet Hellas (2012), όπ. παρ. σελ

23 ετών, δηλαδή περιλαμβάνει την Πρωτοβάθμια (Δημοτικό) και την κατώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο). Η σχολική ζωή των μαθητών μπορεί να ξεκινήσει από την ηλικία των 2,5 ετών (προσχολική εκπαίδευση) σε ιδρύματα (ιδιωτικά και δημόσια) που ονομάζονται Βρεφονηπιακοί Παιδικοί Σταθμοί. Ορισμένοι Παιδικοί Σταθμοί διαθέτουν και Νηπιακά Τμήματα που λειτουργούν παράλληλα με τα Νηπιαγωγεία. Η φοίτηση στα Νηπιαγωγεία διαρκεί ένα με δύο χρόνια, από την ηλικία των τεσσάρων μέχρι των έξι ετών και αποτελεί στάδιο προετοιμασίας που συμβάλει στην ένταξη των παιδιών στο Δημοτικό Σχολείο. Τα Νηπιαγωγεία λειτουργούν είτε ανεξάρτητα είτε συστεγασμένα με Δημοτικά Σχολεία. Στην Ελλάδα έχει επίσης θεσμοθετηθεί η λειτουργία του Ολοήμερου Νηπιαγωγείου με διευρυμένο ωράριο δημιουργικής απασχόλησης (8 ώρες ημερησίως). Η Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση παρέχεται στα Δημοτικά Σχολεία, δημόσια και ιδιωτικά. Η φοίτηση στο Δημοτικό διαρκεί έξι χρόνια (που αντιστοιχούν σε έξι τάξεις), από την ηλικία των 6 μέχρι 12 ετών. Επίσης, λειτουργούν Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία με διευρυμένο ωράριο λειτουργίας και εμπλουτισμένο αναλυτικό πρόγραμμα. Παράλληλα, λειτουργούν Ειδικά Σχολεία και Τάξεις Ένταξης για παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, καθώς και Σχολεία Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών αναγκών ομάδων με κοινωνικές, πολιτισμικές ή θρησκευτικές ιδιαιτερότητες. Η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα παρέχεται σε δύο κύκλους: την υποχρεωτική (κατώτερη) Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και τη μεταυποχρεωτική (ανώτερη) Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Η Υποχρεωτική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση παρέχεται στο Γυμνάσιο. Η φοίτηση στο Γυμνάσιο διαρκεί τρία χρόνια και απευθύνεται σε μαθητές ηλικίας ετών. Η μετα-υποχρεωτική (ανώτερη) Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, σύμφωνα με τη μεταρρύθμιση του 1997, περιλαμβάνει δύο τύπους σχολείων: τα Ενιαία Λύκεια και τα Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια (ΤΕΕ). Η διάρκεια φοίτησης στα Ενιαία Λύκεια είναι τριετής και στα Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια διετής (α κύκλος σπουδών) ή τριετής (β κύκλος σπουδών), ενώ δεν αποκλείονται αμοιβαίες μετακινήσεις από τον ένα τύπο σχολείου στον άλλο. Εκτός από τα ημερήσια Γυμνάσια, Λύκεια και ΤΕΕ λειτουργούν επίσης και Εσπερινά. Παράλληλα με τα κοινά σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, λειτουργούν και Ειδικά Νηπιαγωγεία, Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια για ειδικές ομάδες μαθητών. Επίσης, στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση λειτουργούν ισότιμα προς τα άλλα, σχολεία «Πειραματικά» (συνεργασία με Πανεπιστήμια), «Μουσικά» (με έμφαση στη μουσική), «Εκκλησιαστικά» (με έμφαση στη θρησκευτική παιδεία) και «Αθλητικά» (με έμφαση στον αθλητισμό). Στη μετα-υποχρεωτική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση περιλαμβάνονται και τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ), τα οποία προσφέρουν επίσημη αλλά αδιαβάθμιτη εκπαίδευση. Τα ιδρύματα αυτά χαρακτηρίζονται αδιαβάθμιτα γιατί δέχονται αποφοίτους τόσο του Γυμνασίου όσο και του Λυκείου, ανάλογα με τις επιμέρους ειδικότητες που προσφέρουν. 23

24 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία Η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση παρέχεται σε δύο παράλληλους τομείς: τον πανεπιστημιακό τομέα και τον ανώτατο τεχνολογικό τομέα. Η διάρκεια σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι 8-12 εξάμηνα. Η εισαγωγή των φοιτητών εξαρτάται από την επίδοσή τους στις εξετάσεις που γίνονται σε εθνικό επίπεδο στη Γ τάξη Λυκείου. Στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση επίσης υλοποιούνται προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών 33. Τα τελευταία χρόνια, ο θεσμός της εκπαίδευσης στην Ελλάδα βρίσκεται σε «κρίση», συνεπακόλουθο και της γενικότερης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης στη χώρα. Παρόλα αυτά, στον τομέα της Παιδείας η κυβέρνηση έχει καταρτίσει και θέτει προς υλοποίηση σειρά προγραμμάτων με σκοπό την στενότερη σύνδεση της εκπαίδευσης με την εργασία και την επαγγελματική αποκατάσταση. Η Ελληνική Πολιτεία έχει προχωρήσει στην: - Μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση (Νέο Σχολείο), και ιδιαίτερα στην ανώτατη εκπαίδευση, με στόχο τη μείωση της αναντιστοιχίας μεταξύ των δεξιοτήτων που ζητούνται στην αγορά και εκείνων που προσφέρονται, καθώς η αναντιστοιχία θεωρείται βασική αιτία για το υψηλό ποσοστό ανεργίας των νέων. - Ανάπτυξη του θεσμού της δια βίου μάθησης, ώστε να επιτυγχάνεται η διασύνδεσή της με την απασχόληση και - στην υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (Ε.Κ.Τ.) προγραμμάτων για την περίοδο , που ενισχύουν, έμμεσα ή άμεσα, την απασχόληση των νέων, όπως για παράδειγμα: Επέκταση και θεσμική κάλυψη της πρακτικής άσκησης, στο πλαίσιο των προγραμμάτων σπουδών, σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες που οδηγούν στην αγορά εργασίας. Ανάπτυξη Γραφείων Διασύνδεσης με την αγορά εργασίας σε όλα τα ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης, στα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.), στα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑΛ) και στις Επαγγελματικές Σχολές (ΕΠΑΣ) και δικτύωσή τους με τα Κέντρα Προώθησης Απασχόλησης (ΚΠΑ) του Ο.Α.Ε.Δ. και τους Δήμους. Προώθηση της επιχειρηματικότητας σε όλες τις σχολές μεταϋποχρεωτικής εκπαίδευσης, με τη δημιουργία- μεταξύ άλλων - εικονικών επιχειρήσεων, την ενθάρρυνση τακτικών επισκέψεων σπουδαστών σε επιχειρήσεις, την ανάπτυξη θυρίδων επιχειρηματικότητας, με παράλληλη ανάπτυξη κινήτρων για δράσεις κοινωνικής επιχειρηματικότητας νέων. Αναβάθμιση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών με την λειτουργία: της ηλεκτρονικής υπηρεσίας ολοκληρωμένης διαχείρισης συγγραμμάτων: URL: eudoxus.gr/, της ηλεκτρονικής υπηρεσίας απόκτησης δελτίου ειδικού εισιτηρίου: URL: του ψηφιακού σχολείου: URL: και της υπηρεσίας με τίτλο: Ψηφιακά Εκπαιδευτικά Βοηθήματα Πανελλαδικών Εξετάσεων: URL: Επίσης, σχετικά με τις μορφές της μη τυπικής μάθησης και συγκεκριμένα της άτυπης μάθησης, αυτές αφορούν στα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, στην εκπαίδευση που παρέχεται από μουσεία (π.χ. Μουσείο Μπενάκη, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας κ.ά.), καθώς και στις δράσεις του ευρωπαϊκού προγράμ- 33 Βλ. τον δικτυακό τόπο του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, URL: 24

25 ματος «Νέα Γενιά σε Δράση» που στην Ελλάδα εποπτεύεται από τη Γ.Γ.Ν.Γ. και του ευρωπαϊκού προγράμματος «Δια Βίου Μάθηση», για το οποίο το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών είναι ο Εθνικός Συντονιστής 34. Γενικά, οι σημαντικότεροι φορείς παροχής μη τυπικής και άτυπης μάθησης είναι το Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ., η Γ.Γ.Ν.Γ. και η Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης. Σε συνεργασία με πλήθος φορέων και οργανισμών πραγματοποιήθηκαν διάφορες δράσεις, κάποιες από τις οποίες αναφέρονται συνοπτικά παρακάτω: «ΙΡΙΣ Καταπολεμώντας τα στερεότυπα και τις διακρίσεις»/ IRIS-Combating stereotypes and discrimination, το οποίο εντάσσεται στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα-πλαίσιο PROGRESS ( ) για την απασχόληση, την κοινωνική αλληλεγγύη και την ανάδειξη καλών πρακτικών για την καταπολέμηση των διακρίσεων και την προώθηση της ισότητας. «Εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την ενδοσχολική βία- (bullying)». Η Γ.Γ.Ν.Γ., σε συνεργασία με το «Δίκτυο κατά της Βίας στο Σχολείο», του οποίου είναι ενεργό μέλος, ξεκίνησε εκστρατεία σχετικά με την ενδοσχολική βία (bullying), με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της σχολικής κοινότητας (παιδιά και έφηβοι μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς) αλλά και της κοινωνίας, γενικότερα, καθώς και την αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση της εκδήλωσης βίας μεταξύ των μαθητών στο σχολείο ή σε άλλους χώρους, που συνδέονται με τη σχολική ζωή και καθημερινότητα, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην πραγματοποίηση δράσεων και στην ελληνική περιφέρεια. Α.3.8 Απασχόληση των νέων Στην ενότητα αυτή καταγράφονται οι σημαντικότερες αλλαγές, πρωτοβουλίες και εξελίξεις που πραγματοποιήθηκαν εντός του , αναφορικά με τις δράσεις προώθησης για την ενίσχυση της απασχόλησης των νέων. Είναι γενικά αποδεκτό το γεγονός ότι η ανεργία πλήττει όλες τις ηλικιακές ομάδες του εργατικού δυναμικού. Μεγαλύτερο όμως είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας, οι οποίοι δεν διαθέτουν προηγούμενη προϋπηρεσία και ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία των νέων (19-30 ετών). Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σήμερα υπάρχουν 5 εκατομμύρια άνεργοι νέοι στην Ε.Ε., ενώ 7,5 εκατομμύρια νέοι ηλικίας ετών βρίσκονται αυτή τη στιγμή εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης. Σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (στο εξής ΕΛ.ΣΤΑΤ.) κατά το Β Τρίμηνο του ο αριθμός των απασχολούμενων ανήλθε σε άτομα και των ανέργων σε Το ποσοστό ανεργίας ήταν 23,6%, έναντι 22,6% του προηγούμενου τριμήνου και 16,3% του αντίστοιχου τριμήνου Η απασχόληση μειώθηκε κατά 1,2% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο και κατά 8,7% σε σχέση με το Β Τρίμηνο του Ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 4,3% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο και κατά 44,2% σε σχέση με το Β Τρίμηνο του Σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα του Β Τριμήνου του 2012 το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας παρατηρείται στους νέους ηλικίας ετών (53,9%), το οποίο στις νέες γυναίκες φθάνει στο 62,1%. Η κατανομή της ανεργίας, λαμβάνοντας υπόψη το επίπεδο εκπαίδευσης, έχει ως εξής: το υψηλότερο ποσοστό 34 Για περισσότερες πληροφορίες βλ. URL: 35 ΕΛ.ΣΤΑΤ. Έρευνα Εργατικού Δυναμικού, Β τρίμηνο 2012, URL: δημοσιεύθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου

26 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία ανεργίας παρατηρείται μεταξύ εκείνων που δεν έχουν λάβει υποχρεωτική εκπαίδευση (35,8%), ακολουθούν τα άτομα που έχουν απολυτήριο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και τα άτομα με πτυχία Ανώτερης Τεχνολογικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (26%). Τα χαμηλότερα ποσοστά παρατηρούνται σε όσους έχουν διδακτορικό ή μεταπτυχιακό τίτλο (12,9%) και στους πτυχιούχους της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (16,2%). Τα προγράμματα του Ο.Α.Ε.Δ. Ο κύριος φορέας που είναι επιφορτισμένος με την ευθύνη προώθησης της απασχόλησης στην Ελλάδα, είναι ο Ο.Α.Ε.Δ. 36. Αναλυτικότερα, ο Ο.Α.Ε.Δ. ως κεντρική δομή διαχείρισης των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, επιδιώκει, για την καλύτερη αποτελεσματικότητα των μέτρων, τη μέγιστη δυνατή συνεργασία μέσω προγραμματικών συμφωνιών ή συμπράξεων για την υλοποίηση των πολιτικών με φορείς των κοινωνικών εταίρων, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της επαγγελματικής εκπαίδευσης και του τριτογενούς τομέα της οικονομίας, σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο. Στο πλαίσιο υλοποίησης της κυβερνητικής πολιτικής για την απασχόληση, ο Ο.Α.Ε.Δ. έχει καταρτίσει από το 2010 προγράμματα προώθησης της απασχόλησης και ανάσχεσης της ανεργίας, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής και της Εθνικής πολιτικής για την Απασχόληση 37. Τα προγράμματα που έχει υλοποιήσει από το 2010 ο Ο.Α.Ε.Δ., με έμφαση στους νέους είναι τα εξής: Πρόγραμμα επιχορήγησης για την απόκτηση εργασιακής εμπειρίας ανέργων, ηλικίας ετών Στο πρόγραμμα αυτό, οι ωφελούμενοι ανέρχονται στους άνεργους, ηλικίας ετών, οι οποίοι είναι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας, σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και γενικά εργοδότες του ιδιωτικού τομέα με επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών από τον Ο.Α.Ε.Δ. Το πρόγραμμα είναι ανοικτό για υποβολή αιτήσεων από τους ενδιαφερόμενους, από τις 29/10/2010 και έως εξαντλήσεως του προϋπολογισμού 38. Ειδικό τετραετές Πρόγραμμα προώθησης της απασχόλησης με επιχορήγηση των ασφαλιστικών εισφορών για την πρόσληψη ανέργων Σκοπός του προγράμματος ήταν η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με την επιχορήγηση μέρους του μισθολογικού κόστους που αντιστοιχεί στο ύψος των ασφαλιστικών εισφορών. Το πρόγραμμα προκηρύχθηκε τον Απρίλιο 2010 και έχει ολοκληρωθεί ως προς την υποβολή των αιτήσεων και βρίσκεται σε εξέλιξη. Πρόγραμμα Επιχορήγησης Επιχειρήσεων για την πρόσληψη ανέργων πτυχιούχων ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων πανεπιστημιακού & τεχνολογικού τομέα ως 35 ετών Σκοπός του προγράμματος είναι η δημιουργία θέσεων πλήρους απασχόλησης, με την πρόσληψη ανέργων πτυχιούχων ελληνικών Ανώτατων Εκπαιδευτικών και Τεχνολογικών Ιδρυμάτων έως 35 ετών. Οι επιχειρήσεις επιχορηγού- 36 Περισσότερες πληροφορίες για τα προγράμματα του Ο.Α.Ε.Δ. δείτε URL: 37 Βλ. αναλυτικές πληροφορίες για τα προγράμματα του Ο.Α.Ε.Δ. στο URL: 38 Βλ. URL: 26

27 νται για διάστημα 27 μηνών και στη συνέχεια δεσμεύονται να μη μειώσουν τον αριθμό του επιχορηγούμενου προσωπικού τους για τους επόμενους τρεις μήνες. Το πρόγραμμα είναι ανοικτό για υποβολή αιτήσεων από τους ενδιαφερόμενους, από τις 6/06/2012 και έως εξαντλήσεως του προϋπολογισμού 39. Επιχειρηματικότητα Ανέργων Γυναικών ηλικίας ετών Στόχος της δράσης αυτής ήταν η προώθηση ανέργων γυναικών, άνω των 22 ετών, στην απασχόληση, μέσω της οικονομικής ενίσχυσης επιχειρηματικών πρωτοβουλιών. Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε ως προς την υποβολή των αιτήσεων στις και βρίσκεται σε εξέλιξη 40. Πρόγραμμα Επιχορήγησης Ιδιωτικών Επιχειρήσεων για Απασχόληση Σπουδαστών A.Τ.Ε.Ι. AΣΠΑΙΤΕ (πρώην ΣΕΛΕΤΕ) Το πρόγραμμα αυτό απευθύνεται σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, που προσλαμβάνουν σπουδαστές των Α.Τ.Ε.Ι. και ΑΣΠΑΙΤΕ (πρώην ΣΕ.ΛΕ.Τ.Ε.), για την πραγματοποίηση της εξάμηνης πρακτικής τους άσκησης, απαραίτητης για την απόκτηση του πτυχίου τους. Η επιχορήγηση που λαμβάνουν ανέρχεται σε ποσοστό 50% επί της αμοιβής, που κατέβαλε ο εργοδότης στον ασκούμενο, η οποία με τη σειρά της ανέρχεται σε ποσοστό 80% επί του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη. Το πρόγραμμα είναι συνεχώς ανοιχτό για υποβολή αιτήσεων από τους ενδιαφερόμενους 41. Επισημαίνεται, ότι ο Ο.Α.Ε.Δ. το χρονικό διάστημα υλοποίησε τα δύο παρακάτω προγράμματα προώθησης της επιχειρηματικότητας των ανέργων που αφορούσαν ή/και έδιναν έμφαση σε νέους: 1. Πρόγραμμα επιχορήγησης νέων ελευθέρων επαγγελματιών (ΝΕΕ) Νέων Επιστημόνων έως 34 ετών, με το διακριτικό τίτλο «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΝΕΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΝΕΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΕΤΟΥΣ 2009». 2. Πρόγραμμα επιχορήγησης νέων ελευθέρων επαγγελματιών, ηλικίας ετών. Οι μισές θέσεις στο πρόγραμμα αυτό καλύφθηκαν από νέους ετών. Επιπρόσθετα, ο Ο.Α.Ε.Δ. από το 2011 υλοποιεί τα δύο παρακάτω προγράμματα που αναφέρονται στη δημιουργία ευκαιριών επαγγελματικής εκπαίδευσης και απευθύνονται αποκλειστικά σε νέους: 1. Διετές πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης, με παράλληλη επιδοτούμενη πρακτική άσκηση σε επιχειρήσεις, σε ειδικότητες και των τριών τομέων οικονομικής δραστηριότητας. Το πρόγραμμα υλοποιείται σε 51 σχολεία σε όλη την Ελλάδα. 2. Προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης στα Ι.Ε.Κ. του Ο.Α.Ε.Δ., σε ειδικότητες και των τριών τομέων οικονομικής δραστηριότητας. Τα προγράμματα υλοποιούνται σε 31 σχολεία σε όλη την Ελλάδα. Τέλος, ο Ο.Α.Ε.Δ. προωθεί τις εξής δράσεις για τους νέους 42 : - Οικονομική ενίσχυση για την έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας. 39 Βλ. URL: 97%CE%A3%CE%97%20% CE %A0%CE%A1%CE%9F%CE%93%CE%A1%CE%91%CE%9C%CE%9C%CE%91%CE%A4%CE%9F%CE%A3%20%20%CE%A0%CE%A4%CE%A5%C E%A7%CE%99%CE%9F%CE%A5%CE%A7%CE%A9%CE%9D%20.pdf 40 Βλ. URL: 41 Βλ. URL: 42 Περισσότερες πληροφορίες για τις δράσεις αυτές περιλαμβάνονται στο δικτυακό τόπο του Ο.Α.Ε.Δ. URL: 27

28 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία - Ενέργειες εξειδικευμένης συμβουλευτικής (σύνταξη business plan, αρχές βιωσιμότητας κλπ.), για όσους λάβουν την οικονομική ενίσχυση. - Ειδικές δράσεις ενίσχυσης της νεανικής επιχειρηματικότητας στους τομείς του τουρισμού, του πολιτισμού και του περιβάλλοντος, σύμφωνα με τις συγκεκριμένες ανάγκες της τοπικής οικονομίας. - Δράσεις επιδότησης νεανικών συνεταιριστικών και κοινωνικών επιχειρήσεων. - Και πιο συγκεκριμένα, το πρόγραμμα «Μια Αρχή, Μια Ευκαιρία» του Ο.Α.Ε.Δ. που δίνει τη δυνατότητα εκπαίδευσης σε νέους, ηλικίας ετών, που έχουν τελειώσει ή εγκαταλείψει το σχολείο και δεν σκοπεύουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους, προκειμένου να μεταβούν στην αγορά εργασίας. - Επίσης, ενθαρρύνονται οι νέες προσλήψεις στον τουριστικό τομέα μέσω της μετατροπής του εποχικού επιδόματος ανεργίας σε επίδομα απασχόλησης. Το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, έχει σχεδιάσει καινοτόμες και στοχευμένες δράσεις και προγράμματα για τους νέους 43. Συγκεκριμένα, πρόκειται για δράσεις προϋπολογισμού , από τις οποίες προβλέπεται να ωφεληθούν και πλέον νέοι άνεργοι 44 και αφορούν: Επιταγή κατάρτισης (voucher) και εργασιακής εμπειρίας για νέους, με προϋπολογισμό και περίπου ωφελούμενους. Κατάρτιση νέων με χρήση επιταγής κατάρτισης (voucher) σε επιλεγμένους δυναμικούς τομείς της οικονομίας (πρωτογενής, δευτερογενής και τριτογενής τομέας) με αναπτυξιακή προοπτική και προϋπολογισμό 70 εκ. ευρώ και ωφελούμενους. Προγράμματα κοινωφελούς εργασίας για νέους στον τομέα του πολιτισμού. Το πρόγραμμα, ύψους 15 εκ. ευρώ, έχει αντικείμενο τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και περιλαμβάνει την εξάμηνη (στη διάρκεια ενός έτους) απασχόληση ανέργων σε έργα κοινωφελούς χαρακτήρα, όπως η κατασκευή, ανάδειξη και συντήρηση πολιτιστικών υποδομών. Αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2013, με ωφελούμενους ανέργους. Συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση ανέργων στους τομείς της αειφόρου διαχείρισης και ανάπτυξης, της μείωσης της κατανάλωσης της ενέργειας, του εμπορίου «πράσινων προϊόντων» κ.ά., με σκοπό την κάλυψη των αναγκών σε νέες δεξιότητες. Τα προγράμματα αυτά είχαν διάρκεια ώρες, προβλεπόταν η υποχρεωτική και εγγυημένη απασχόληση, ενώ δινόταν έμφαση στην ενίσχυση της συμμετοχής των νέων. Λειτουργία Ταμείου Κοινωνικής Οικονομίας νέο χρηματοδοτικό εργαλείο το οποίο δημιουργείται για την παροχή μικροπιστώσεων και μικροδανείων με ευνοϊκούς όρους προς ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Επίσης, πρέπει να αναφερθεί η λειτουργία τριών προγραμμάτων που βρίσκονται αυτή την περίοδο σε φάση υλοποίησης: 43 Περισσότερες πληροφορίες για τις δράσεις και τα προγράμματα που αφορούν τους νέους βλ. το δικτυακό τόπο του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας URL: 44 Κάποια από τα προγράμματα που περιγράφονται έχουν ξεκινήσει τη λειτουργία τους και κάποια έχουν ολοκληρωθεί. 28

29 Τοπικές δράσεις κοινωνικής ένταξης για κοινωνικά ευπαθείς ομάδες (ΤΟΠ/ΕΚΟ) 45 Τοπικά σχέδια δράσης για την απασχόληση (ΤοπΣΑ) 46 Κοινωφελής εργασία 47 Επιπροσθέτως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα, παρέχεται διαρκής ενημέρωση για την Ευρωπαϊκή Στρατηγική «Ευρώπη 2020» 48, στην οποία αναφέρεται ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν, μεταξύ άλλων, την κινητικότητα με βάση την απασχόληση: Α) αναπτύσσοντας την πύλη EURES ( που προσφέρει μια βάση δεδομένων με άμεση πρόσβαση σε περίπου μισό εκατομμύριο κενές θέσεις εργασίας, Β) δημιουργώντας από το 2010 σύστημα παρακολούθησης κενών θέσεων εργασίας, το οποίο θα παρέχει σύστημα πληροφοριών σχετικά με τη ζήτηση στην αγορά εργασίας ολόκληρης της Ευρώπης για όσους αναζητούν εργασία και για τους συμβούλους απασχόλησης και Γ) παρακολουθώντας την εφαρμογή της νομοθεσίας της Ε.Ε., προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για τους νέους εργαζομένους. Καθώς η κρίση επιτείνεται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, όλο και περισσότεροι Έλληνες αναζητούν μια ευκαιρία στο εξωτερικό, με τις αιτήσεις για εργασία και τα βιογραφικά σημειώματα στην ευρωπαϊκή πύλη Europass 49 να προσεγγίζουν τις , μόνο κατά τη διάρκεια του έτους Μάλιστα, «πρωταθλητές» στη μετανάστευση φαίνεται να είναι οι νέοι με υψηλό μορφωτικό επίπεδο και -επαρκή επαγγελματική κατάρτιση, καθώς τρεις στους τέσσερεις Έλληνες (75%) που αναζητούν εργασία σε χώρα του εξωτερικού, βρίσκονται μεταξύ 21 και 35 ετών. Είναι κατανοητό, επομένως, ότι οποιεσδήποτε πρωτοβουλίες ευνοούν τις συνθήκες που οδηγούν στην απασχόληση είναι εξαιρετικά σημαντικές αυτή την περίοδο. Αμέσως παρακάτω αναφέρονται μερικές τέτοιες πρωτοβουλίες του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας 50 : Πρόγραμμα επιχειρηματικότητας Νέων Πρόγραμμα για την ενίσχυση απασχόλησης νέων επιστημόνων Νέα Καινοτομική Επιχειρηματικότητα Α.3.9 Δίκτυα Πληροφόρησης των Νέων Το διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα φαίνεται ότι τα τελευταία χρόνια αποτελούν το κυριότερο μέσο για την πληροφόρηση των νέων, κυρίως λόγω της ευκολίας στην πρόσβαση και της αμεσότητας των πληροφοριών που παρέχονται. 45 Περισσότερες πληροφορίες για τα ΤΟΠ/ΕΚΟ στο URL: 46 Περισσότερες πληροφορίες για τα ΤοπΣΑ στο URL: 47 Περισσότερες πληροφορίες για την Κοινωφελής Εργασία στο URL: 48 Βλ. URL: 49 Βλ. URL: 50 Βλ. Σχέδιο Δράσης για την ενίσχυση της Απασχόλησης και της Επιχειρηματικότητας των Νέων, URL: 29

30 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία Τα Γραφεία Διασύνδεσης των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων καθώς και τα Κέντρα Πληροφόρησης Νέων αποτελούν τους σημαντικότερους κόμβους ενημέρωσης των νέων. Α Δομές Απασχόλησης και Σταδιοδρομίας των Α.Ε.Ι./Τ.Ε.Ι. Σημαντικό ρόλο αναφορικά με την ενημέρωση των φοιτητών και των σπουδαστών έχει η Δομή Απασχόλησης και Σταδιοδρομίας (ΔΑΣΤΑ). Η ΔΑΣΤΑ είναι μια καινοτόμος δομή, η οποία δημιουργήθηκε εντός των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της χώρας στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση & Δια Βίου Μάθηση - ΕΣΠΑ » και συγχρηματοδοτείται από την Ε.Ε. και από εθνικούς πόρους. H ΔΑΣΤΑ έχει αναλάβει το σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων που στοχεύουν στη σύνδεση των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων με την αγορά εργασίας, αλλά και στη δημιουργία ενός ενιαίου πλαισίου συνεργασίας και συντονισμού των δομών των Ιδρυμάτων - όπως το Γραφείο Διασύνδεσης / Εξυπηρέτησης Φοιτητών και Νέων Αποφοίτων και το Γραφείο Πρακτικής Άσκησης - που αφορούν στη σταδιοδρομία των φοιτητών του. Α Βασικοί άξονες πληροφόρησης για τους νέους από τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς Κέντρα Πληροφόρησης Νέων 51 Τα Κέντρα Πληροφόρησης Νέων (Κ.Π.Ν.) αποτελούν δομές που λειτουργούν με ευθύνη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και έχουν ως βασικό τους στόχο την εξοικείωση των νέων με τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας, και την παροχή έγκυρης και έγκαιρης ενημέρωσης σε τομείς ενδιαφέροντος των νέων (εκπαίδευση, εργασία, ευρωπαϊκά προγράμματα, επαγγελματική κατάρτιση, ελεύθερος χρόνος κ.λπ.). Παράλληλα, τα Κ.Π.Ν. είναι χώροι στέγασης νεανικών δραστηριοτήτων, επιστημονικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και δημιουργικής απασχόλησης και έκφρασης των νέων. Κάθε Κ.Π.Ν. παρέχει συγκεκριμένες υπηρεσίες πληροφόρησης, όπως: - Σύνδεση με τις κύριες ελληνικές και ευρωπαϊκές τράπεζες δεδομένων. - Δωρεάν χρήση Η/Υ για απευθείας σύνδεση με το διαδίκτυο. - Ενημέρωση και υποστήριξη από εκπαιδευμένο προσωπικό. - Διάθεση ενημερωτικού και πληροφοριακού υλικού. - Παροχή συμβουλευτικής, κατά περίπτωση, για την επαγγελματική σταδιοδρομία των νέων στην αγορά εργασίας. - Ενημέρωση και υποστήριξη για τις δράσεις ευρωπαϊκών προγραμμάτων για νέους. Επίσης, παρακάτω αναφέρονται επιγραμματικά οι βασικότεροι τομείς πληροφόρησης για τους νέους από τη Γ.Γ.Ν.Γ. 51 Αναλυτική λίστα με τα Κ.Π.Ν. που λειτουργούν στην Ελλάδα υπάρχει στην ηλεκτρονική διεύθυνση URL: /appdata/documents/ kpn_list%5b1%5d.pdf 30

31 Εθνικά Προγράμματα Η Γ.Γ.Ν.Γ. παρέχει πληροφόρηση αναφορικά με διάφορα προγράμματα, σε εθνικό επίπεδο, που υλοποιεί ή/και χρηματοδοτεί, τα οποία απευθύνονται σε νέους και αφορούν: - την Απασχόληση/Επιχειρηματικότητα (Επιστημονική Υποστήριξη Νέων Αγροτών, Παρατηρητήριο Νεανικής Επιχειρηματικότητας), - την ενημέρωση για τις Πολιτικές για την Νεολαία, σε Ευρωπαϊκό και Διεθνές Επίπεδο, - την ενημέρωση για τις δυνατότητες εθελοντικής δράσης, την προώθηση της ευρωπαϊκής εθελοντικής υπηρεσίας (EVS) 52 για νέους ετών και την ενημέρωση για δυνατότητες συνδυασμού εθελοντισμού και διακοπών, - τον Πολιτισμό (πρόγραμμα Ζωγραφίζοντας Σχολικά Κτίρια, Mobile Film Festival Shoot it ), - την Παιδεία (πρόγραμμα Υποστήριξης Πρωτοβουλιών Μαθητών, Κινηματογραφικά Εργαστήρια και Εκπαιδευτικές Ημερίδες για Νέους και Νέες που τους ενδιαφέρει η 7η Τέχνη, Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας), - το Περιβάλλον (πρόγραμμα Οικολογικής και Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης για την Ανάδειξη και Προστασία της Βιοποικιλότητας, έκδοση του Κόκκινου Βιβλίου των απειλούμενων ζώων της Ελλάδας, ενημέρωση για τη διαδικασία και τα οφέλη της ανακύκλωσης), - την Κοινωνική Πολιτική για ευάλωτες κοινωνικά ομάδες (προγράμματα: Νομική Βοήθεια για Νέους, Sex και Νέοι, Κοινωφελής Εργασία για Κρατούμενους, Περάσματα, Τηλεφωνική Γραμμή για Άτομα με Διαφορετικό Σεξουαλικό Προσανατολισμό, Εκστρατεία Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για την Ενδοσχολική Βία κ.λπ.). Ευρωπαϊκά Προγράμματα Στα πλαίσιο της υλοποίησης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων για νέους, η Γ.Γ.Ν.Γ. παρέχει ενημέρωση και χρηματοδοτεί την εθνική συμμετοχή για: - την έκδοση και χρήση της Ευρωπαϊκής Κάρτας Νέων, ενός εργαλείου επικοινωνίας, ψυχαγωγίας και πληροφόρησης των νέων Ευρωπαίων πολιτών, - τις δράσεις του Προγράμματος της Ε.Ε. «Νέα Γενιά σε Δράση», - τις υπηρεσίες του προγράμματος EURODESK που πρόκειται για ένα δίκτυο και υποστηρικτική δομή του Προγράμματος της Ε.Ε. «Νέα Γενιά σε Δράση» και βασικό χορηγό-πάροχο ευρωπαϊκής πληροφόρησης για τις πολιτικές και τις ευκαιρίες για τους νέους και όσους εργάζονται με αυτούς και - την εκπαιδευτική (επιστημονική και ερευνητική) κινητικότητα των νέων σε 16 χώρες της Μεσογείου μέσω του Μεσογειακού Γραφείου Νεότητας (Mediterranean Office for Youth, MOY). 52 Βλ. URL: 31

32 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία Εγχειρίδια Ενημέρωσης νέων Σε μία προσπάθεια, τέλος, για πληρέστερη πληροφόρηση και ενημέρωση των νέων, η Γ.Γ.Ν.Γ. εξέδωσε τους ακόλουθους οδηγούς: - «Νέος Καταναλωτής», ο οποίος περιλαμβάνει τον οδηγό Καταναλωτή, τον Χάρτη υποχρεώσεων των δημόσιων επιχειρήσεων προς τον καταναλωτή, τον οδηγό «Επιλέξτε καλά Επιλέξτε σωστά» και το Εγχειρίδιο Ασφαλούς Πλοήγησης στο Διαδίκτυο «Νέος και Υγεία», όπου, ενδεικτικά, επιχειρείται μια ενημέρωση των νέων, με σκοπό την πρόληψη και την προστασία αναφορικά με τον ιό HIV, τα ποσοστά παχυσαρκίας των νέων Ελλήνων και τους τρόπους αντιμετώπισης της,καθώς και τις επιβλαβείς συνέπειες του καπνίσματος «Νέος και Πολιτισμός», ένας οδηγός για τα πολιτιστικά δρώμενα, τα καλλιτεχνικά φεστιβάλ, την εξέλιξη των τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας και τις δυνατότητες του Διαδικτύου για την προώθηση του πολιτισμού «Διδάσκοντας τον εθελοντισμό», εγχειρίδιο μη τυπικής μάθησης για μαθητές και εκπαιδευτικούς της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Α Διαδίκτυο Σύμφωνα με έρευνα του Παρατηρητηρίου για την Κοινωνία της Πληροφορίας 56, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και το διαδίκτυο έχουν ενταχθεί δυναμικά στην καθημερινή ζωή των Ελλήνων. Ο μισός πληθυσμός της χώρας (51%) χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό υπολογιστή, ενώ ένα παραπλήσιο ποσοστό (44%) έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, η πρόσβαση στο διαδίκτυο τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες είναι πολύ πιο έντονη στις ηλικιακές κατηγορίες Επιπλέον, προκύπτει ότι το 41% των Ελλήνων συνδέεται σε -τουλάχιστον- εβδομαδιαία βάση στο διαδίκτυο, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 24% σε σχέση με το Η χρήση του διαδικτύου κυμαίνεται σε πολύ υψηλά επίπεδα στους νέους ετών. Τα νεαρότερα άτομα χρησιμοποιούν κυρίως το διαδίκτυο για λόγους ενημέρωσης, δικτύωσης, επικοινωνίας με άλλους χρήστες και ψυχαγωγίας. Σύμφωνα με την Google Greece, ο όρος «δουλειές στο εξωτερικό» εμφανίζει κατακόρυφη άνοδο στις αναζητήσεις της Google από το δεύτερο τρίμηνο του 2009 και για όλο το Σύμφωνα με δημοσίευση του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ), ένας στους τρεις Έλληνες (36%) χρησιμοποιεί σήμερα τα κοινωνικά δίκτυα με σκοπό να έρθει σε επικοινωνία με τους φίλους του, να εκφραστεί, να ψυχαγωγηθεί, να ενημερωθεί, να φλερτάρει και να αξιοποιήσει δημιουργικά τον ελεύθερό του χρόνο 57. Οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης έχουν εμφανιστεί ιδιαίτερα δυναμικά στην ελληνική νεολαία. Η ενασχόληση εμφανίζει πολύ σημαντικά ποσοστά 53 Περισσότερες πληροφορίες για τον συγκεκριμένο οδηγό στο URL: =93 54 Περισσότερες πληροφορίες για τον συγκεκριμένο οδηγό στο URL: frontoffice/ portal.asp?cpage= NODE& cnode = Περισσότερες πληροφορίες για τον συγκεκριμένο οδηγό στο URL: cnode = Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας, Ταυτότητα χρηστών Internet στην Ελλάδα, 2010, διαθέσιμο σε ηλεκτρονική μορφή στο URL: %CF%81%CE%B7%C F%83%CF%84%CF%8E%CE%BD%20Internet.pdf 57 Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας, Ένας στους τρεις Έλληνες χρησιμοποιεί τα social media, σύμφωνα με τη Focus Bari, 2010, διαθέσιμο ηλεκτρονικά στο URL: 32

33 καθώς το 79% μεταξύ των ηλικιών από 13 έως 17 ετών και το 72% μεταξύ των ηλικιών από 18 έως 24 ετών ασχολούνται συστηματικά με τα κοινωνικά δίκτυα. Το ποσοστό χρήσης των κοινωνικών δικτύων έφτασε στο 36% από το Σεπτέμβριο ως το Δεκέμβριο του Οι νέοι ως χρήστες του διαδικτύου ασχολούνται στην πλειονότητά τους με την αποστολή μηνυμάτων σε chat sites, blogs και ομάδες συζήτησης (My Space, Facebook κ.λπ.), τη συμμετοχή σε forum και την ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων σε πραγματικό χρόνο. Μεταξύ των δημοφιλέστερων προορισμών κοινωνικών δικτύων περιλαμβάνονται τα: Facebook, YouΤube, Twitter, myspace, hi5 και flickr. Α.3.10 Στρατιωτική Θητεία Α Ισχύον Καθεστώς Η στρατιωτική θητεία στην Ελλάδα ρυθμίζεται αφενός από το Σύνταγμα (άρθρο 6 παρ. 4 και ερμηνευτική δήλωση) και αφετέρου από τον Νόμο 3421/2005 Στρατολογία των Ελλήνων και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ Α 302/ ), όπως έχει τροποποιηθεί από τους Νόμους 3648/2008 (ΦΕΚ Α 38/ ), 3883/2010 (ΦΕΚ Α 160/ ) και 3978/2011 (ΦΕΚ Α 137/ ). Η στρατιωτική υποχρέωση (θητεία) διακρίνεται σε πλήρη και μειωμένη. Η διάρκεια της πλήρους θητείας είναι 24μηνη, ενώ της μειωμένης εννιάμηνη ή εξάμηνη. Ωστόσο, δύναται ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας να αποφασίζει περαιτέρω μείωση της διάρκειας αυτών. Σήμερα, με την υπουργική απόφαση Φ /204367/ Σ.969/ / Απόφαση ΥΕΘΑ (ΦΕΚ 1224/ ,τ.Β) η διάρκεια της πλήρους θητείας των Δοκίμων Εφέδρων Αξιωματικών (ΔΕΑ) και των οπλιτών είναι 14 μήνες και 9 μήνες αντίστοιχα, ενώ η διάρκεια της εννιάμηνης μειωμένης θητείας είναι οκτώ μήνες. Α Αναβολή Στράτευσης λόγω σπουδών Σύμφωνα με τον Νόμο υπ αριθ (ΦΕΚ 302/ ) περί «Ρύθμισης στρατιωτικών υποχρεώσεων ορισμένων κατηγοριών στρατευσίμων, ανυποτάκτων και οπλιτών, τροποποίηση διατάξεων της στρατολογικής νομοθεσίας, καθιέρωση εναλλακτικής υπηρεσίας και άλλες διατάξεις», προβλέπεται η αναβολή της κατάταξης στις Ένοπλες Δυνάμεις των στρατεύσιμων, οι οποίοι κατά την ημερομηνία κατάταξης της κλάσης ή κατηγορίας τους: Είναι εγγεγραμμένοι για φοίτηση σε ανώτερη ή ανώτατη σχολή του εσωτερικού. Είναι εγγεγραμμένοι για φοίτηση σε ανώτερη ή ανώτατη σχολή του εξωτερικού που είναι κρατική ή αναγνωρισμένη από τις αρμόδιες υπηρεσίες του οικείου κράτους και χρησιμοποιεί κατά τη διδασκαλία διεθνώς γνωστή γλώσσα. Είναι μαθητές λυκείου και δεν έχουν αποφοιτήσει από άλλο λύκειο, μέχρι τότε. Είναι σπουδαστές Ι.Ε.Κ. ή δημόσιας ή αναγνωρισμένης σχολής της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του εσωτερικού ή του εξωτερικού και δεν έχουν αποφοιτήσει από ισότιμη σχολή ή αντίστοιχο ινστιτούτο. Είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος και διαπρέπουν σε επιστημονικές εργασίες ή έρευνες στο εξωτερικό. 33

34 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία Φοιτούν σε σχολεία δεύτερης ευκαιρίας (νυχτερινά). Στα σχολεία αυτά μπορούν να φοιτήσουν μόνο ενήλικοι, που δεν ολοκλήρωσαν την εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. A Διάρκεια αναβολής Έως 21ο έτος ηλικίας για υποψήφιους Α.Ε.Ι., Τ.Ε.Ι., μαθητές Ενιαίου Λυκείου ή Τ.Ε.Ε. Έως 24ο έτος ηλικίας για σπουδαστές Ι.Ε.Κ. ή Εσπερινών Λυκείων. Έως 25ο έτος ηλικίας για σπουδαστές Ανωτέρων Σχολών. Έως 28ο έτος ηλικίας για σπουδαστές Α.Ε.Ι. Τ.Ε.Ι. Έως 28ο έτος ηλικίας για μεταπτυχιακούς σπουδαστές. Έως 31ο έτος ηλικίας για λήψη διδακτορικού τίτλου. Έως 33ο έτος ηλικίας για ιατρική ειδικότητα και διαπρέποντες επιστήμονες. Η αναβολή κατάταξης που έχει χορηγηθεί σε σπουδαστή ανώτερης σχολής μπορεί να παραταθεί, μόνο εφόσον αυτός εγγραφεί σε ανώτατη σχολή ή για την απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών, έως την ημερομηνία που υποχρεούται να καταταγεί στις Ένοπλες Δυνάμεις. Τέλος, χορήγηση αναβολής σπουδών παρέχεται για δυο έτη για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης για αυτούς που έχουν δυσλεξία. Α.3.11 Το Φαινόμενο της Μετανάστευσης των νέων Στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, είναι εμφανής η μετανάστευση νέων με επιστημονική ειδίκευση σε διάφορους επιστημονικούς τομείς, σε χώρες της Ε.Ε. και τον υπόλοιπο κόσμο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας που πραγματοποιήθηκε από την Ερευνητική Μονάδα Περιφερειακής Ανάπτυξης και Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με επιστημονικό υπεύθυνο τον Λόη Λαμπριανίδη, προκύπτει ότι το 2010 υπολογίζεται πως περίπου Έλληνες επιστήμονες εργάζονταν στο εξωτερικό. Αυτό αντιστοιχεί με το 10% όλων των Ελλήνων επιστημόνων - πτυχιούχων. Επιπλέον, από τους έλληνες πτυχιούχους Α.Ε.Ι. που εργάστηκαν στο εξωτερικό, τα τελευταία χρόνια, το 15,9% επέστρεψε στην Ελλάδα, ενώ το 84,1% προτίμησε να μείνει στο εξωτερικό 58. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, διαφαίνεται ότι η διαρροή δεν είναι αποτέλεσμα υπερπροσφοράς πτυχιούχων στην Ελλάδα, όπως πιστεύουν πολλοί, αλλά «της χαμηλής ζήτησης για επιστημονικό προσωπικό στην ελληνική αγορά εργασίας» (η Ελλάδα διαθέτει το μεγαλύτερο ποσοστό άνεργων πτυχιούχων στην Ε.Ε. που αγγίζει περίπου το 26%). Συνοπτικά, τα χαρακτηριστικά των Ελλήνων Επιστημόνων που έφυγαν τα τελευταία χρόνια στο εξωτερικό είναι τα εξής: - Οι σπουδές τους είναι πολυετείς και το 84% έχει πάνω από ένα πτυχία. - Περισσότεροι από τους μισούς έχουν φοιτήσει στα καλύτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα του κόσμου. - Από αυτούς, τα 2/3 τουλάχιστον είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού διπλώματος και σχεδόν οι μισοί από τα 2/3 είναι Διδάκτορες. - 9 στου 10 επιστήμονες που δουλεύουν στο εξωτερικό έχουν σπουδάσει παρεμφερές αντικείμενο. 58 Λ. Λαμπριανίδης, Επενδύοντας στη Φυγή. Η διαρροή επιστημόνων από την Ελλάδα την εποχή της παγκοσμιοποίησης, Κριτική, Αθήνα,

35 - Οι περισσότεροι, πριν φύγουν από την Ελλάδα, δεν αναζήτησαν καν δουλειά στη χώρα τους. - 91% από αυτούς που πήραν τα πτυχία τους στο εξωτερικό, δεν έψαξαν καν δουλειά στην Ελλάδα. - Η πλειοψηφία έχει μετακινηθεί για σπουδές και εργασία στη Μ. Βρετανία και στις Η.Π.Α. Α.3.12 Προγράμματα της Γ.Γ.Ν.Γ. που απευθύνονται στους Νέους 59 Στην ενότητα αυτή επιχειρείται η καταγραφή των σημαντικότερων δράσεων της Γ.Γ.Ν.Γ. και η παρουσίαση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων που απευθύνονται σε νέους, που είτε υλοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της χρονικής περιόδου , είτε ολοκληρώθηκε η προετοιμασία τους εντός του , καθώς επίσης και πρωτοβουλίες στις οποίες συμμετείχε η Γ.Γ.Ν.Γ. ως συντονιστικός φορέας. Α Επιχειρηματικότητα Εργασιακές Σχέσεις Κατάρτιση Α Επιστημονική Υποστήριξη Νέων Αγροτών Το ειδικό πρόγραμμα της Γ.Γ.Ν.Γ. με τίτλο: «ΑΓΡΟΤΕΣ Σύνδεση με Α.Ε.Ι. Τ.Ε.Ι.», για την υποστήριξη των νέων αγροτών, συνιστά μία διαδικασία συστηματικής συνεργασίας με τους νέους της υπαίθρου, τους φορείς και τις οργανώσεις τους, με βασικά σημεία την τεχνολογική και επιστημονική υποστήριξή τους, την ανάδειξη μίας «νέας κουλτούρας της υπαίθρου» και την προώθηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της τοπικότητας. Σκοπός του προγράμματος είναι η επιστημονική και κοινωνική υποστήριξη των νέων αγροτών για την ενθάρρυνση της παραμονής τους στην ύπαιθρο. Αυτήν την περίοδο έχει ολοκληρωθεί η πρώτη φάση και έχει προκηρυχθεί η δεύτερη. Α Τριπτόλεμος Ο «Τριπτόλεμος» είναι ένα πρόγραμμα κατάρτισης βραχείας διάρκειας και απευθύνεται σε νέες και νέους έως 40 ετών, με διαφορετικό επίπεδο γνώσεων, εμπειριών, δεξιοτήτων και ενδιαφερόντων, οι οποίοι/ες επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν επαγγελματικά στον πρωτογενή τομέα. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής του είναι από τον Σεπτέμβριο έως και τον Δεκέμβριο Α Νεανική Επιχειρηματικότητα Η Γ.Γ.Ν.Γ. προσπαθώντας να ανταποκριθεί στις προκλήσεις και τις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής, αλλά και στην προσπάθεια των νέων ανθρώπων να εισέλθουν στην παραγωγική διαδικασία ιδρύοντας μια δική τους επιχείρηση, προέβη στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των ακόλουθων δράσεων αναφορικά με την ενίσχυση της Νεανικής Επιχειρηματικότητας: Α Θυρίδες Νεανικής Επιχειρηματικότητας Κατά τη διάρκεια της προγραμματικής περιόδου , στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση» (ΕΠΕΑΕΚ II), χρηματοδοτήθηκαν δυο έργα, τα οποία αφορούσαν στην ίδρυση και λειτουργία ογδόντα (80) Θυρίδων και Αντένων, οι οποίες κάλυπταν τις τρεις περιφέρειες της Χώρας και πιο συγκεκριμένα τις 8 περιφέρειες Σύ- 59 Η περιγραφή των προγραμμάτων της Γ.Γ.Ν.Γ. στηρίχθηκε στο κείμενο της συνοπτικής αποτύπωσης προγραμμάτων, δράσεων, συνδιοργανώσεων και θεσμικών παρεμβάσεων της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς Βλ. Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, Απολογισμός δράσης ( ) Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, Ιούνιος 2012, URL: asp?cpage= RESOURCE& cresrc=1968& cnode =1 35

36 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία γκλισης, Άξονας ΑΠ4, τις 3 περιφέρειες Σταδιακής Εξόδου, Άξονας ΑΠ5, και τις 2 Περιφέρειες Σταδιακής Εισόδου, Άξονας ΑΠ6. Στο πλαίσιο της Πράξης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση & Δια Βίου Μάθηση», οι Θυρίδες Επιχειρηματικότητας συνέχισαν την λειτουργία τους και βελτιώθηκαν τόσο οργανωτικά όσο και θεματικά μέσω ενός ευρύτερου επανασχεδιασμού υποστήριξης της νεανικής επιχειρηματικότητας. Σημειώνεται ότι, κατά τη διάρκεια της τελευταίας φάσης χρηματοδότησης (περίοδος ) λειτούργησαν 14 Θυρίδες και 66 Αντένες. Στον τομέα της νεανικής επιχειρηματικότητας, οι «Θυρίδες Νεανικής Επιχειρηματικότητας» της Γ.Γ.Ν.Γ. είχαν ως στόχο: - Την ενθάρρυνση των νέων να σχεδιάσουν και να ιδρύσουν μια επιχείρηση. - Την ενημέρωση για τις δυνατότητες που υπάρχουν καθώς και για το θεσμικό πλαίσιο που ορίζει την ίδρυση και τη λειτουργία των επιχειρήσεων. - Τη στήριξη των νέων στο πρώτο στάδιο λειτουργίας μιας επιχειρηματικής μονάδας. - Την εκπαίδευση σε θέματα επιχειρηματικότητας. Το Πρόγραμμα των Θυρίδων ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 2010, διότι θεωρήθηκε ότι ολοκληρώθηκε ο κύκλος ζωής του. Μετεξέλιξη αυτού αποτελεί το Πρόγραμμα με τίτλο «Κυψέλες Επιχειρηματικότητας», το οποίο έχει ως στόχο την υποστήριξη νέων με ώριμα επιχειρηματικά σχέδια, οι οποίοι έχουν αναδειχθεί και βραβευτεί στο πλαίσιο διεξαγωγής διαγωνισμών για καινοτόμες ιδέες. Α Κυψέλες Επιχειρηματικότητας Το Πρόγραμμα στοχεύει στην υποστήριξη νέων που έχουν διακριθεί σε διαγωνισμούς επιχειρηματικότητας, μέσω εντατικής επιχειρηματικής εκπαίδευσης και ανάπτυξης επιχειρηματικών δεξιοτήτων, προκειμένου να πραγματοποιήσουν τα επιχειρηματικά τους σχέδια. Επιπλέον, το αντικείμενο της Πράξης επεκτείνεται στην ενθάρρυνση και παρακίνηση, γενικότερα, των νέων ανθρώπων να δημιουργήσουν και να αναπτύξουν τις επιχειρηματικές τους ιδέες, στην παροχή σχετικής πληροφόρησης, στη δικτύωση νέων δημιουργών μεταξύ τους αλλά και με φορείς που θα τους υποστηρίξουν, καθώς και στην προώθηση συνεργασιών. Το πρόγραμμα των Κυψελών θα ολοκληρωθεί στις Α Παρατηρητήριο Νεανικής Επιχειρηματικότητας Στόχος του «Παρατηρητηρίου Νεανικής Επιχειρηματικότητας» (έργο του ΕΠΕ- ΑΕΚ ΙΙ, σε συνεργασία με τις «Θυρίδες Νεανικής Επιχειρηματικότητας») είναι η καλλιέργεια της επιχειρηματικής συνείδησης, η ενθάρρυνση της επιχειρηματικής δράσης και η τόνωση της απασχόλησης των νέων. Στην ιστοσελίδα του Παρατηρητηρίου (URL: παρέχονται πληροφορίες μεταξύ άλλων και για τα αποτελέσματα των 15 σημείων άντλησης και συνεχούς ροής πληροφοριών Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. της χώρας, καθώς επίσης και για τη συνεργασία του Παρατηρητηρίου με φορείς όπως ο Ο.Α.Ε.Δ., ο ΕΟ.Μ.Μ.Ε.Χ., τα Επιμελητήρια κ.ά. Α Κοινωνική Πολιτική Ευάλωτες Κοινωνικά Ομάδες Α Πρόγραμμα Νομική Βοήθεια για Νέους (Youth Legal Aid) Μέσω αυτού του προγράμματος, η Γ.Γ.Ν.Γ. επιχειρεί να στηρίξει νέους έως 30 ετών, οι οποίοι ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες, παρέχοντάς τους δωρε- 36

37 άν νομική υποστήριξη και εκπροσώπηση. Τις υποθέσεις των ατόμων που μπορούν να επωφεληθούν από το πρόγραμμα αναλαμβάνουν, κατά κανόνα, νέοι δικηγόροι έως 35 ετών. Το Πρόγραμμα είναι διαρκές και υλοποιείται σε ετήσια βάση. Οι ενδιαφερόμενοι Δικηγορικοί Σύλλογοι δύνανται να υποβάλλουν αίτηση ένταξης στο Πρόγραμμα και χρηματοδότησης από αυτό, βάσει της ετήσιας πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος που εκδίδει η Γ.Γ.Ν.Γ. Α Κανείς δεν μένει εκτός Το πρόγραμμα έχει ως αντικείμενο την παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών συμβουλευτικής και διαμεσολάβησης σε νέους έως 40 ετών, οι οποίοι στο πλαίσιο της παρούσας δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας βρίσκονται αντιμέτωποι με τον κίνδυνο έλλειψης στέγης καθώς και σε νέους, που δεν ανήκαν μέχρι σήμερα στις λεγόμενες «ευάλωτες ομάδες» πληθυσμού, προκειμένου να διατηρήσουν την κατοικία και την οικονομική ανεξαρτησία τους. Το πρόγραμμα έχει ξεκινήσει τη λειτουργία του και θα διαρκέσει ένα χρόνο, σε πιλοτική μορφή. Α ΙΡΙΣ: Καταπολεμώντας τα στερεότυπα και τις διακρίσεις Στόχος του Προγράμματος «ΙΡΙΣ Καταπολεμώντας τα στερεότυπα και τις διακρίσεις»/ IRIS-Combating stereotypes and discrimination, το οποίο εντάσσεται στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα- πλαίσιο PROGRESS ( ) ήταν η ενίσχυση του αγώνα κατά των φυλετικών και κοινωνικών διακρίσεων, εστιάζοντας στην αλλαγή της γενικότερης στάσης του πληθυσμού, μέσω της ενημέρωσης, αφύπνισης και ευαισθητοποίησης των πολιτών, κυρίως, μαθητών και νέων, σχετικά με τα δικαιώματα των ευπαθών κοινωνικά ομάδων: προσφύγων, γυναικών, ατόμων με αναπηρία, ατόμων με διαφορετικό θρησκευτικό/ σεξουαλικό προσανατολισμό, παιδιών με διαφορετικό κοινωνικό υπόβαθρο και Ρομά. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα που είχε ετήσια διάρκεια υλοποιήθηκε και ολοκληρώθηκε εντός του Α Ο κόσμος της εργασίας κατά των διακρίσεων Σκοπός του προγράμματος ήταν η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση εργοδοτών, δικαστικών και σωφρονιστικών υπαλλήλων για τις διακρίσεις που υφίστανται οι νέοι στα όρια του νόμου λόγω εθνοτικής ή φυλετικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, ή σεξουαλικού προσανατολισμού, στο χώρο εργασίας. Το πρόγραμμα υλοποιείται και ολοκληρώνεται εντός του Α Σεξ και Νέοι Το συγκεκριμένο πρόγραμμα στοχεύει στην κάλυψη της ανάγκης των νέων να ενημερωθούν και ευαισθητοποιηθούν σε ζητήματα που άπτονται της σεξουαλικής τους ζωής και υγείας. Ενδεικτικές δράσεις, μεταξύ άλλων, περιλάμβαναν ενημερωτικές εκδηλώσεις και δράσεις αναφορικά με το HIV- ΑIDS. Α Ζούμε όπως κι εσύ Αντικείμενο του προγράμματος είναι η προάσπιση των δικαιωμάτων των νέων που διεκδικούν το σεβασμό στη διαφορετικότητα της σεξουαλικής τους ταυτότητας. Υλοποιείται για τη χρονική περίοδο σε συνεργασία με το μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορέα, «Θετική Φωνή» και περιλαμβάνει διοργάνωση εκστρατείας ενημέρωσης κι ευαισθητοποίησης. Στόχος του προγράμματος είναι να προβληθεί η εικόνα της συντροφικότητας μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου και να ξεκινήσει ο δημόσιος διάλογος αναφορικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι έφηβοι και οι νέοι, οι οποίοι αποκαλύπτουν τη σεξουαλική τους ταυτότητα στην οικογένεια, στο σχολείο, στο Πανεπιστήμιο και στο εργασιακό τους περιβάλλον. 37

38 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία Α Τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης για άτομα με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό Η δημιουργία και η οργάνωση της τηλεφωνικής γραμμής υποστήριξης, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ζούμε όπως κι Εσύ», παρέχει τις ακόλουθες υπηρεσίες: - συμβουλευτική υποστήριξη για τα άτομα με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, τις οικογένειές τους και τους εκπαιδευτικούς, - ενημέρωση σχετικά με τα δικαιώματα αυτών των ατόμων, - παροχή πληροφοριών σχετικά με ζητήματα που αφορούν τα άτομα αυτά και - παραπομπή σε άλλες υπηρεσίες και φορείς, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο. Η τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης θα λειτουργήσει πιλοτικά για ένα έτος, πέντε ημέρες την εβδομάδα, οκτώ ώρες την ημέρα, εκτός Σαββατοκύριακου. Το πρόγραμμα θα ξεκινήσει άμεσα τη λειτουργία του με σκοπό να συνεχιστεί και τα προσεχή έτη. Α Περάσματα Στόχος του νέου προγράμματος «Παιχνίδι προσομοίωσης για τους πρόσφυγες» είναι η βιωματική εκπαίδευση κατά της μισαλλοδοξίας, των διακρίσεων και του ρατσισμού, καθώς και η καλλιέργεια της κουλτούρας περί αποδοχής της διαφορετικότητας, μέσα από τη συμμετοχή σε διαδικασίες αναπαράστασης της πραγματικότητας που βιώνουν οι πρόσφυγες. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε μαθητές και νέους από 12 ετών και υλοποιείται σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Η υλοποίηση του προγράμματος ξεκίνησε αρχικά από σχολεία της Αττικής (από το τέλος Μαΐου του 2012 έως το Μάρτιο του 2013), με σκοπό να επεκταθεί στην υπόλοιπη Ελλάδα. Α Πανελλήνιος διαγωνισμός μαθητικής δημιουργίας για τους Πρόσφυγες Το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες συνδιοργανώνει σε ετήσια βάση με τη Γ.Γ.Ν.Γ.: α) τον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Μαθητικής Δημιουργίας που απευθύνεται σε όλα τα σχολεία της χώρας και β) την Τελετή Βράβευσης των μαθητών που διακρίθηκαν στον αντίστοιχο διαγωνισμό, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας ημέρας Προσφύγων. Η Γ.Γ.Ν.Γ. διατηρεί τη συνεργασία με το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες για την από κοινού οργάνωση του Πανελλήνιου Μαθητικού Διαγωνισμού πάνω από 10 συνεχή έτη. Α Παροχή Κοινωφελούς Εργασίας Κρατουμένων Η Γ.Γ.Ν.Γ. υλοποίησε κατά τα έτη 2010, 2011 και 2012 το Πρόγραμμα Παροχής Κοινωφελούς Εργασίας Κρατουμένων, σύμφωνα με το άρθρο 82 παρ. 6, 7, 8 και 9 του Ποινικού Κώδικα που ορίζει ότι: «η κοινωφελής εργασία παρέχεται χωρίς αμοιβή σε υπηρεσίες του Κράτους, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης...». Σκοπός του εν λόγω προγράμματος είναι η απασχόληση και κοινωνική επανένταξη των κρατουμένων, μέσω του εναλλακτικού μέτρου έκτισης της ποινής, καθώς και η αποσυμφόρηση των φυλακών. Α Συνδιοργάνωση «Πρόγραμμα Στήριξης παιδιών οικογενειών κάτω από το όριο της φτώχειας στην Ελευσίνα» Η Γ.Γ.Ν.Γ. σε συνεργασία με το Κέντρο Παιδαγωγικής & Καλλιτεχνικής Επιμόρφωσης, «ΣΧΕΔΙΑ», πραγματοποίησαν πολυεπίπεδη δράση για την καταπολέμηση της φτώχειας μέσω της στήριξης παιδιών- οικογενειών που βρίσκονται 38

39 κάτω από το όριο της φτώχειας σε υποβαθμισμένες περιοχές της Αθήνας και, ειδικότερα, παιδιών Ελληνικών οικογενειών ή και μεταναστών, στην περιοχή της Ελευσίνας/Μαγούλας, η οποία περιλάμβανε: πρόγραμμα σχολικής στήριξης παιδιών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και γυμνασίου, παράλληλη παροχή συσσιτίου και ψυχοκοινωνικής στήριξης παιδιών και γονέων. Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού διεξήχθη έρευνα για τη μελέτη πολιτικών για το παιδί που εφαρμόζονται σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Η διάρκεια του προγράμματος ήταν 7 μήνες (Απρίλιος Οκτώβριος 2012). Α Ιατρική Απόβαση σε Ακριτικά Νησιά Με το πρόγραμμα «Ιατρική Απόβαση σε Ακριτικά Νησιά» ενισχύθηκε το έργο των ιατρών 26 Μονάδων Υγείας (Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, Περιφερειακά Ιατρεία) σε 25 ακριτικά και άλλα νησιά της χώρας με 250 φοιτητές Ιατρικής, που επελέγησαν από τη Γ.Γ.Ν.Γ. σε συνεργασία με το Δικαιούχο, κατόπιν κλήρωσης και παρουσία εκπροσώπου της Γ.Γ.Ν.Γ. Το πρόγραμμα συνδιοργανώνεται από την Επιστημονική Εταιρεία Φοιτητών Ιατρικής Ελλάδας και υλοποιήθηκε κατά τα έτη 1997 έως 2011, με εξαίρεση το 2010, ενώ τελεί υπό αναστολή για το Α Κοινωνική Πολιτική Πολιτική για την Παιδική Ηλικία Α Εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την ενδοσχολική βία (bullying) Η Γ.Γ.Ν.Γ., σε συνεργασία με το «Δίκτυο κατά της Βίας στο Σχολείο», του οποίου είναι ενεργό μέλος, διενεργεί εκστρατεία σχετικά με την ενδοσχολική βία (bullying), με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της σχολικής κοινότητας (παιδιά και έφηβοι μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς) αλλά και της κοινωνίας, γενικότερα, καθώς και την αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση της εκδήλωσης βίας μεταξύ των μαθητών στο σχολείο ή σε άλλους χώρους που συνδέονται με τη σχολική ζωή και καθημερινότητα, δίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στην πραγματοποίηση δράσεων και στην ελληνική περιφέρεια. Ως εναρκτήρια εμβληματική δράση επελέγη η διοργάνωση διαδικτυακής εκδήλωσης με τίτλο «Ενδοσχολική Βία- Συμβιώνοντας στο Σχολείο» την 6η Μαρτίου Α Πανελλήνιος μαθητικός διαγωνισμός για τη δημιουργία αφίσας και βίντεο για την ενδοσχολική βία Με πρωτοβουλία και χρηματοδότηση της Γ.Γ.Ν.Γ. προκηρύχθηκε Πανελλήνιος Διαγωνισμός Δημιουργίας Αφίσας και Βίντεο για την εκστρατεία της Γ.Γ.Ν.Γ. και του «Δικτύου κατά της Βίας στο Σχολείο» για το σχολικό έτος με τίτλο «Ενδοσχολική Βία-Συμβιώνοντας στο Σχολείο», στο πλαίσιο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας, με στόχο την ενεργό συμμετοχή και την ομαλή συμβίωση της σχολικής κοινότητας, καθώς και την πρόληψη και αντιμετώπιση του εκφοβισμού στα σχολεία. Ο διαγωνισμός έλαβε χώρα από τις 25 Απριλίου έως και τις 28 Ιουνίου Α Φυσικό και Αστικό Περιβάλλον Πράσινη Ανάπτυξη Κλιματική Αλλαγή Α «Μάθε για τη βιοποικιλότητα, είσαι και εσύ ένας κρίκος της αλυσίδας!» Το πρόγραμμα φιλοδοξεί να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες και κυρίως τους νέους σχετικά με τους παγκοσμίως αυξανόμενους ρυθμούς μείωσης της βιοποι- 39

40 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία κιλότητας και τους κινδύνους που επισύρει, την ανάγκη λήψης μέτρων για την προστασία της και τη σύνδεση αυτών με την ποιότητα ζωής των ανθρώπων και το μέλλον των επόμενων γενεών. Ο σχεδιασμός και η προετοιμασία του προγράμματος ξεκίνησε το Σεπτέμβριο του 2010 και ολοκληρώνεται στα τέλη του Α Γέφυρες Το πρόγραμμα «Γέφυρες» αποτελεί μία πρωτοβουλία της Γ.Γ.Ν.Γ. για την λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση του κέντρου της Αθήνας, η οποία ξεκίνησε το 2011 σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων και την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία Carpe Diem. Η δράση, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 02/10/2011, με τη συμμετοχή πολιτών όλων των ηλικιών, ομάδων νέων καλλιτεχνών και μεμονωμένων νέων καλλιτεχνών και είχε ως θέμα το «Ποδήλατο», περιελάμβανε εικαστική παρέμβαση με δημόσια τοιχογραφία - ζωγραφική στα τοιχία της γέφυρας που συνδέει την οδό Πατησίων με την οδό Αχαρνών στο ύψος του σταθμού Η.Σ.Α.Π. «Άγιος Ελευθέριος». Α Ζωγραφίζοντας σχολικά κτίρια ανά την Ελλάδα Η Γ.Γ.Ν.Γ. σε συνεργασία με την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, Carpe Diem, υλοποίησε το πρόγραμμα «Ζωγραφίζοντας Σχολικά Κτίρια - Ανά την Ελλάδα». Αναλυτικότερα, το πρόγραμμα αφορούσε στη δημιουργία μεγάλων τοιχογραφιών σε μεγάλες καθ ύψος επιφάνειες σχολικών κτιρίων με τη συμμετοχή επώνυμων Ελλήνων καλλιτεχνών και τοιχογράφων και ήταν αποτέλεσμα διαβούλευσης με τους μαθητές κάθε σχολείου. Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2009 και συνέχισε τη λειτουργία και τις δράσεις του και το Α Πολιτισμός Στον τομέα του Πολιτισμού, η Γ.Γ.Ν.Γ., σε συνεργασία με άλλους φορείς, συνδιοργάνωσε σειρά από πολιτιστικές δράσεις που παρουσιάζονται παρακάτω: Α Biennale Νέων Καλλιτεχνών Μεσογείου και Ευρώπης Η Γ.Γ.Ν.Γ., με ιδία πρωτοβουλία και ως μέλος της Διεθνούς Ένωσης Biennale Νέων Δημιουργών της Ευρώπης και της Μεσογείου (BJCEM), έφερε στη Θεσσαλονίκη και πάλι, 25 χρόνια μετά από την προηγούμενη επιτυχημένη διοργάνωση, την 15η Μπιενάλε Νέων της Μεσογείου. Η διοργάνωση της Θεσσαλονίκης που πραγματοποιήθηκε από τις 6 Οκτωβρίου ως τις 6 Νοεμβρίου 2011, αποτέλεσε ένα μεγάλο σε έκταση καλλιτεχνικό και πολιτιστικό γεγονός, στο οποίο πήραν μέρος 180 περίπου νέοι καλλιτέχνες από 18 έως 30 ετών, από 30 χώρες, με έργα που αφορούσαν τους τομείς των Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, Urban Art και γαστρονομίας. Ταυτόχρονα, αναπτύχθηκε ένα πλούσιο παράλληλο πρόγραμμα με δράσεις που έδωσαν την ευκαιρία σε νέους δημιουργούς να παρουσιάσουν τη δουλειά τους, διοργανώθηκαν συναυλίες, δρώμενα και ημερίδες- συζητήσεις σχετικά με καίρια κοινωνικά ζητήματα. Α Κινηματογραφική και Θεατρική Παιδεία Α Κυριακάτικα απογεύματα στο Σινέ-Φιλίπ Το Πρόγραμμα «Κυριακάτικα Απογεύματα στο ΣΙΝΕ ΦΙΛΙΠ», το οποίο υλοποιείται από το 2004 με συμμετοχή κάθε έτος περίπου μαθητών και γονέων, πραγματοποιήθηκε και το 2010, δίνοντας τη δυνατότητα σε μαθητές και εκπαιδευτικούς να παρακολουθήσουν πολυβραβευμένες ταινίες απ όλο τον κόσμο κλασικές, σύγχρονες, κινουμένων σχεδίων με νεανικό και παιδικό περιεχόμενο. Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε από τον Νοέμβριο του 2010 ως τον Μάιο του 2011 και το 2012 τελούσε σε αναστολή. 40

41 Α Μαθήματα στο Σκοτάδι Το Πρόγραμμα «Μαθήματα στο Σκοτάδι», το οποίο ξεκίνησε το 2008, με συμμετοχή ανά έτος περίπου παιδιών και γονέων, αποτέλεσε ένα πλέγμα κινηματογραφικών δράσεων με προβολές, αναλύσεις, εργαστήρια και σεμινάρια, προσανατολισμένο, κυρίως, στην περιφέρεια και σε ακριτικές περιοχές. Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε από τον Νοέμβριο του 2010 ως τον Μάιο του 2011 και το 2012 τελούσε σε αναστολή. Α Φεστιβάλ Ταινιών πολύ μικρού μήκους «Μικρογραφή» Η Γ.Γ.Ν.Γ. σε συνεργασία με την αστική μη κερδοσκοπική εταιρία, T-Short, ανέλαβαν την από κοινού οργάνωση της διεξαγωγής του διαγωνισμού σεναρίων και παραγωγής ταινιών πολύ μικρού μήκους για το 2010, με στόχο την προώθηση της καλλιτεχνικής δημιουργικής έκφρασης των νέων και την ανάδειξη νέων σεναριογράφων έως 35 ετών. Την ευθύνη υλοποίησης της δράσης ανέλαβε η εταιρία T-Short, υπό τον συντονισμό και την εποπτεία εκπροσώπου της Γ.Γ.Ν.Γ. Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε εντός του Α Φεστιβάλ Ψηφιακών Τεχνών (Athens Video Art Festival) Η Γ.Γ.Ν.Γ. επέλεξε για το έτος 2010 το Athens Video Art Festival, ως το μεγάλο πολιτιστικό πρόγραμμα που θα χρηματοδοτούσε, λόγω του καινοτόμου χαρακτήρα του και της μεγάλης απήχησης στους νέους, προκειμένου να περιοδεύσει σε όλη τη χώρα. Το πρόγραμμα διεξήχθη, υπό τον συντονισμό και την εποπτεία της Γ.Γ.Ν.Γ., σε 10 συνολικά πόλεις της περιφέρειας, για να δώσει την ευκαιρία σε νέους από όλη την χώρα να έρθουν σε επαφή με τον ψηφιακό πολιτισμό. Το συνολικό εγχείρημα ήταν αποτέλεσμα συνεργασίας της Γενικής Γραμματείας με την αστική μη κερδοσκοπική εταιρία, «Multitrab Productions», διοργανώτρια του Φεστιβάλ, στην Αθήνα, από το Α Shoot it mobile Festival Η Γ.Γ.Ν.Γ. σε συνεργασία με την αστική μη κερδοσκοπική εταιρία Locomotiva ανέλαβαν την από κοινού οργάνωση Φεστιβάλ Εικόνας με τη χρήση της κάμερας κινητών τηλεφώνων. Στόχοι του Φεστιβάλ αποτέλεσαν η καταπολέμηση του ψηφιακού αναλφαβητισμού και η προώθηση της καλλιτεχνικής δημιουργικής έκφρασης, μέσω της χρήσης σύγχρονων τεχνολογικών μέσων στους νέους που διαβιούν σε νησιά και περιοχές της άγονης γραμμής της Ελλάδας. Οι θεματικοί άξονες του διαγωνισμού στον οποίο συμμετείχαν οι νέοι ήταν δύο: α) η καταπολέμηση του κοινωνικού ρατσισμού (υπότιτλος: «Όνειρα σε κίνηση») και β) η ανάπτυξη και η ενδυνάμωση της οικολογικής συνείδησης (υπότιτλος: Go Green ). Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε εντός του 2011 (Ιανουάριος- Φεβρουάριος 2011), σε σχολεία, σχολές και Πανεπιστήμια στον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη, τα Δωδεκάνησα και τις Κυκλάδες. Α Εργαστήρια για Παιδιά και Νέους στο πλαίσιο του HULDA The Arts and Sciences Sailing Festival Το Φεστιβάλ HULDA οργανώθηκε από το Ίδρυμα Ilhan Koman, με την υποστήριξη του 7ου Προγράμματος- Πλαισίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της «Κωνσταντινούπολης 2010 Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας», σε συνεργασία με φορείς από όλη την Ευρώπη. Το Φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε από τις 26 Αυγούστου- 5 Σεπτεμβρίου 2010 και έλαβε χώρα στην Αποβάθρα 1, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. 41

42 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία Α Bicycle Film Festival Η Γ.Γ.Ν.Γ. συνδιοργάνωσε με το φορέα «Πλέντυ Πολιτιστικές Εκδηλώσεις», για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το πρώτο διεθνές πολιτιστικό φεστιβάλ με κεντρικό θέμα το ποδήλατο, που ξεκίνησε στη Νέα Υόρκη πριν από 10 χρόνια, με στόχο την προώθηση της αναδυόμενης ποδηλατικής κουλτούρας στους νέους, μέσα από τη μουσική, τη μόδα, την τέχνη και, φυσικά, τον κινηματογράφο. Η δράση διεξήχθη από την 11η έως την 14η Νοεμβρίου Α Ο «Πλούτος» του Αριστοφάνη Η Γ.Γ.Ν.Γ., θέτοντας ως προτεραιότητα πολιτικές που αφορούν αφενός σε δράσεις στην ελληνική περιφέρεια και τις υποβαθμισμένες περιοχές των αστικών κέντρων και αφετέρου στην καταπολέμηση των διακρίσεων, υποστήριξε και προώθησε έμπρακτα την καλλιτεχνική δημιουργία νέων επαγγελματιών και ερασιτεχνών, Ελλήνων και μεταναστών. Σε αυτό το πλαίσιο, συνεργάσθηκε με τη θεατρική μη κερδοσκοπική εταιρεία VICE VERSA για την παραγωγή και παρουσίαση της αρχαίας κωμωδίας «Ο Πλούτος» του Αριστοφάνη. Η παράσταση ξεκίνησε από την Αθήνα, στις 25 Ιουνίου, στο Θέατρο Βράχων Άννα Συνοδινού, όπου και δόθηκαν πέντε παραστάσεις (έως και τις 29 Ιουνίου 2011). Στη συνέχεια, το έργο περιόδευσε ανά την Ελλάδα: Δράμα, Κομοτηνή, Θεσσαλονίκη, Κέρκυρα, Πάτρα. Α Εθελοντισμός και Αναπτυξιακές Πρωτοβουλίες για νέους Αρκετές ήταν και οι πρωτοβουλίες που σχετίζονται με το θέμα του Εθελοντισμού. Οι πιο σημαντικές από αυτές, αναφέρονται παρακάτω: Α Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού 2011 (Ε.Ε.Ε.) Η Γ.Γ.Ν.Γ. υπήρξε ο εθνικός συντονιστικός φορέας για το Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού 2011 (Ε.Ε.Ε. 2011) σε επίπεδο Ελλάδας, αναλαμβάνοντας την υλοποίηση μιας σειράς δράσεων, με στόχο την ανάδειξη και την καλλιέργεια του εθελοντικού πνεύματος αλλά και του δημόσιου γενικότερα διαλόγου σε σχέση με ζητήματα που αφορούν στους εθελοντές, στις εθελοντικές οργανώσεις και στο ρόλο των θεσμικών οργάνων της Πολιτείας στην ανάπτυξη του εθελοντισμού. Οι περισσότερες εξ αυτών των δράσεων, ενσωματώθηκαν σε ένα Πρόγραμμα, το οποίο αποτέλεσε προϊόν συνεργασίας και συνδιαμόρφωσης της Γ.Γ.Ν.Γ. με 8 εθελοντικές οργανώσεις (Εθνικό Σχέδιο Δράσης). Μεταξύ των εν λόγω δράσεων ήταν η πραγματοποίηση πληθώρας εκδηλώσεων ευαισθητοποίησης, η διεξαγωγή πανελλαδικής έρευνας πεδίου για τον εθελοντισμό, η παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού για μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ντοκιμαντέρ «Δράσε Θετικά» και εγχειρίδιο μη τυπικής μάθησης «Διδάσκοντας τον εθελοντισμό») κ.ά. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού διήρκεσε ολόκληρο το 2011 έως και τον Απρίλιο του 2012, με προοπτική συνέχισης επιμέρους προγραμμάτων ή δράσεων που θα κριθούν επιτυχημένες και στο μέλλον. Tα αποτελέσματα του Ε.Ε.Ε βρίσκονται στην ιστοσελίδα Α Πρόγραμμα υποστήριξης πρωτοβουλιών για νέους (Π.Υ.Π.Ν.) Το Π.Υ.Π.Ν. σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε εντός του 2010 και 2011, με κύριο στόχο να στηρίξει πρωτοβουλίες, δράσεις και προγράμματα που διοργανώνονταν και υλοποιούνταν στην Ελλάδα από φορείς νέων ή φορείς η δράση των 60 Με την ευκαιρία της ανακήρυξης του 2011 ως Ευρωπαϊκού Έτους Εθελοντισμού η Γ.Γ.Ν.Γ. επαναλειτούργησε την Γέφυρα Συνεργασίας για τον Εθελοντισμό, την ιστοσελίδα μέσω της οποίας μπορούν να έρθουν σε επαφή οι νέοι που θέλουν να προσφέρουν εθελοντική εργασία με τις οργανώσεις που ζητούν εθελοντές 42

43 οποίων απευθυνόταν στη νέα γενιά, με γνώμονα τον εθελοντισμό και την ενεργό κοινωνική συμμετοχή. Το πρόγραμμα απευθυνόταν σε φορείς της Κοινωνίας Πολιτών και είχε 3 βασικούς θεματικούς άξονες: α) εργασιακές σχέσεις, απασχόληση και καταπολέμηση της ανεργίας, β) κοινωνική ενσωμάτωση και καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και γ) οικολογική συνείδηση, πράσινη ανάπτυξη, κλιματική αλλαγή και περιβάλλον. Α Πρόγραμμα υποστήριξης πρωτοβουλιών μαθητών (Π.Υ.Π.Μ.): Εντός, εκτός κι επί τα αυτά Μαθητές εν δράσει!» Με αφορμή το Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού 2011, ξεκίνησε το Π.Υ.Π.Μ., με στόχο να στηρίξει οικονομικά και ηθικά πρωτοβουλίες, δράσεις και παρεμβάσεις που διοργανώνονται με γνώμονα τον εθελοντισμό από μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς τους, στο ευρύτερο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος και των σχολικών δραστηριοτήτων, υπό την εποπτεία των Σχολικών Επιτροπών και των κατά τόπους Συμβουλίων Σχολικής Κοινότητας. Οι δράσεις διαρθρώνονται σε 4 τομείς: α) περιβάλλον, β) υγεία, γ) παρεμβάσεις κοινωνικού χαρακτήρα και δ) καινοτομία και επιχειρηματικότητα και λειτουργεί πιλοτικά έως τον Ιούνιο του 2013 σε επιλεγμένες περιοχές της χώρας (Κέντρο Αθήνας, Δυτικός Τομέας Αθηνών, νησιωτικές και ακριτικές περιοχές). Α Ιστιοπλοϊκά Τριήμερα για Νέους Κατά το έτος 2010 πραγματοποιήθηκε για τελευταία φορά το πρόγραμμα «Ιστιοπλοϊκά Τριήμερα 2010, στο οποίο συμμετείχαν συνολικά νέες και νέοι, από 18 έως και 30 ετών, εκ των οποίων οι 717 ήταν άνεργοι-κάτοχοι κάρτας Ο.Α.Ε.Δ. και 207 βρίσκονταν στη διαδικασία απεξάρτησης από τα ναρκωτικά», σε συνεργασία με τους φορείς ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ, 18ΑΝΩ. Το πρόγραμμα διήρκεσε από τον Ιούνιο ως τον Σεπτέμβριο του Α Διακοπές και εθελοντισμός Το πρόγραμμα «Διακοπές και εθελοντισμός» που υλοποιείται από τη Γ.Γ.Ν.Γ. και τα ΕΛΤΑ έχει δώσει τη δυνατότητα σε νέους ετών να εργαστούν για ένα μήνα, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, σε κάποιο κατάστημα των ΕΛΤΑ σε τουριστική περιοχή ή σε κάποιο γραφείο πληροφοριών του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού μιας τουριστικής περιοχής, καλύπτοντάς τους μέρος των εξόδων διαμονής, διατροφής, μετάβασης και επιστροφής. Το πρόγραμμα υλοποιείται ετησίως κατά τους θερινούς μήνες (Ιούλιο- Αύγουστο). Για το έτος 2012, το πρόγραμμα ήταν προσωρινά σε αναστολή. Α Ευρωπαϊκά Προγράμματα Α Μεσογειακό Γραφείο Νεότητας Το Μεσογειακό Γραφείο Νεότητας (Mediterranean Office for Youth, MOY) είναι ένα πρόγραμμα διακρατικής συνεργασίας, που έχει ως βασικό του στόχο την εκπαιδευτική κινητικότητα των νέων σε 16 χώρες της Μεσογείου, εκπονώντας κοινά μεταπτυχιακά και διδακτορικά προγράμματα σπουδών, με συμμετοχή τουλάχιστον δύο ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης από διαφορετικές χώρες. Εθνικοί Συντονιστικοί Φορείς του προγράμματος για την Ελλάδα είναι η Γ.Γ.Ν.Γ. και το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού. Υπογραμμίζεται ότι το πρόγραμμα παρέχει στους φοιτητές οικονομική κάλυψη, ώστε να διευκολύνει την κινητικότητα τους, την προσωρινή εγκατάσταση καθώς και 43

44 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία την πρώτη επαγγελματική εμπειρία σε χώρα της επιλογής τους. Το πρόγραμμα λειτουργεί πιλοτικά για την τριετία Α Νέα Γενιά σε Δράση Youth in Action Το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, «Νέα Γενιά σε Δράση», απευθύνεται σε νέους από 13 έως 30 ετών. Ειδικότερα, δίνει τη δυνατότητα στους νέους να γνωρίσουν μια ευρωπαϊκή χώρα και τον πολιτισμό της για περίπου 3-10 μήνες, με χρηματοδότηση των εξόδων, είτε μέσω ανταλλαγών νέων είτε μέσω της εθελοντικής υπηρεσίας και της προσφοράς εθελοντικού έργου και, κατ αυτόν τον τρόπο, να αποκτήσουν την πρώτη τους επαφή με το εργασιακό περιβάλλον. Μέσω του προγράμματος είναι, επίσης, δυνατή η υλοποίηση καινοτόμων δραστηριοτήτων από/για νέους, που ενισχύουν τη συνεργασία στον τομέα της νεολαίας και προάγουν το πρόγραμμα «Νέα Γενιά σε Δράση», σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό ή/και ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην Ελλάδα, φορέας διαχείρισης του προγράμματος είναι η Εθνική Υπηρεσία των Προγραμμάτων Νέα Γενιά σε Δράση & Eurodesk, του Ιδρύματος Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ, με τη Γ.Γ.Ν.Γ. να αποτελεί την εποπτεύουσα Εθνική Αρχή. Το πρόγραμμα «Νέα Γενιά σε Δράση» είναι συνεχιζόμενο πρόγραμμα ( ). Α Ευρωπαϊκή Κάρτα Νέων Η Ευρωπαϊκή Κάρτα Νέων 61 είναι μια κάρτα προνομίων για νέους ετών, που εξασφαλίζει ειδικές εκπτώσεις σε προϊόντα και υπηρεσίες στους τομείς του πολιτισμού, της εκπαίδευσης, του τουρισμού, της διασκέδασης κ.ά. Η Γ.Γ.Ν.Γ. είναι η εθνική αρχή και ο φορέας χρηματοδότησης του προγράμματος Ευρωπαϊκή Κάρτα Νέων ενώ το Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. 62 είναι η εθνική υπηρεσία και ο αρμόδιος φορέας υλοποίησης του προγράμματος. Α Eurodesk Βασικός ρόλος του Eurodesk, είναι η παροχή ποιοτικής πληροφόρησης σε νέους για Ευρωπαϊκά προγράμματα και Ευρωπαϊκές πολιτικές και η παράλληλα προώθηση του ευρύτερου στόχου της κινητικότητας των νέων. Η Γ.Γ.Ν.Γ. προωθεί την πληροφόρηση των νέων σε ευρωπαϊκό επίπεδο και, από το 2004, θέτει στη διάθεσή τους τις υπηρεσίες του ευρωπαϊκού δικτύου Eurodesk που αποτελείται από 900 Δομές Πληροφόρησης σε όλη την Ευρώπη και 50 Κέντρα Πληροφόρησης Νέων στην Ελλάδα. Ειδικότερα, το Δίκτυο αυτό παρέχει δωρεάν και άμεση πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα πληροφόρησης, ειδικά προσαρμοσμένης στις ανάγκες των νέων και εκείνων που εργάζονται με νέους: πληροφόρηση για Εκπαίδευση Σπουδές Κατάρτιση Εργασία Απασχόληση Κινητικότητα Εθελοντισμό Σεμινάρια Ανταλλαγές Νέων Εκδηλώσεις Ανεύρεση Πόρων κ.ά. Το πρόγραμμα Eurodesk είναι συνεχιζόμενο πρόγραμμα ( ). Α.3.13 Θεσμικές πρωτοβουλίες της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς 63 Α Εθνικό Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα του Παιδιού Βασικό μέλημα της Γ.Γ.Ν.Γ. είναι η επανασύσταση του Παρατηρητηρίου του άρθρου 4 του Ν.2909/2001, το οποίο παρέμεινε ανενεργό επί σειρά ετών, με στόχο την κεντρική επίβλεψη της αποτελεσματικής εφαρμογής της Διεθνούς Σύμβασης 61 Περισσότερες πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Κάρτα Νέων περιλαμβάνονται στο δικτυακό της τόπο: URL: 62 Βλ. περισσότερα στοιχεία στο URL: 63 Αναλυτικά για τις θεσμικές πρωτοβουλίες της Γ.Γ.Ν.Γ., βλ. Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, (2012). Απολογισμός δράσης ( ) Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, διαθέσιμο ηλεκτρονικά στο URL: asp?cpage= RESOURCE&cresrc=1968& cnode =1 44

45 για τα Δικαιώματα του Παιδιού (1989). Ειδικότερα, η Γ.Γ.Ν.Γ. επεδίωξε σε δύο φάσεις τη θεσμική κατοχύρωση και λειτουργία του. Α Τοπικά Συμβούλια Νέων (ΤΟ.ΣΥ.Ν) Σε στρατηγικής σημασίας προτεραιότητα για την πολιτική της Γ.Γ.Ν.Γ. αναδείχθηκε η επιδίωξη αναμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου για τα ΤΟ.ΣΥ.Ν, σε συνδυασμό με την εφαρμογή του Νόμου «Καλλικράτης», με στόχο την ενίσχυση της δυνατότητας έκφρασης των νέων, ηλικίας 15 έως 28 ετών, δεδομένου ότι αποτελούν το μοναδικό θεσμό έκφρασής τους, πέρα από κόμματα και παρατάξεις, με απώτερο σκοπό την ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας. Α Συμβουλευτική Επιτροπή παρά τω Γενικώ Γραμματέα Η Γ.Γ.Ν.Γ. προχώρησε, εντός του 2012, στη σύσταση και συγκρότηση Συμβουλευτικής Επιτροπής παρά τω Γενικώ Γραμματέα από εκπροσώπους οργανώσεων της Κοινωνίας Πολιτών, στο πλαίσιο της αρχής της δημόσιας διαβούλευσης. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία της Γ.Γ.Ν.Γ., με στόχο τη συγκέντρωση και από κοινού αξιολόγηση απόψεων των οργανώσεων, που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Νεολαίας, καθώς και την τροφοδότηση της Γ.Γ.Ν.Γ. με καινοτόμες ιδέες και προτάσεις. Α Δίκτυο Ερευνητών για Θέματα Νεολαίας Η Γ.Γ.Ν.Γ. δημιούργησε το 2012 ένα Δίκτυο Ερευνητών για θέματα νεολαίας σε εθνικό επίπεδο, προκειμένου να διαμορφώσει στοιχειοθετημένη και στοχοθετημένη πολιτική για τη Νεολαία. Σκοπός του Δικτύου Ερευνητών αρμόδιων για θέματα νεολαίας είναι η συλλογή στοιχείων, βάσει των δεικτών νεολαίας, προκειμένου να αποτυπωθεί η εικόνα της υπάρχουσας κατάστασης των νέων στην Ελλάδα. Επιπλέον, το Δίκτυο αυτό είναι αρμόδιο για τη συλλογή στατιστικών στοιχείων, ερευνών και μελετών, της τελευταίας τριετίας, που αφορούν στη νεολαία, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, την επεξεργασία τους και την υποβολή προτάσεων στο Γενικό Γραμματέα Νέας Γενιάς για έρευνες- μελέτες-εκθέσεις σε θέματα που αφορούν στην ελληνική Νεολαία. Α Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας Το Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας είναι αποτέλεσμα ενός πολυετούς ερευνητικού-εκδοτικού προγράμματος, που καλύπτει ένα σημαντικό κενό στο χώρο της ιστορικής έρευνας για θέματα που αφορούν στο παρελθόν και, κατά συνέπεια, στο παρόν και το μέλλον της ελληνικής νεολαίας. Στόχος του εν λόγω αρχείου είναι η προσέγγιση της ιστορικής διάστασης της έννοιας «Νεολαία», μέσα από τη διερεύνηση των μηχανισμών και των διαδικασιών που καθορίζουν και διαμορφώνουν τη σχέση των νέων με τα δημογραφικά, πολιτισμικά, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και ψυχολογικά συστήματα μέσα στο χρόνο και η συμβολή στον προσδιορισμό της ταυτότητας της ελληνικής Νεολαίας. Α Συνεργασία με την Ελληνική Στατιστική Αρχή Η Γ.Γ.Ν.Γ. το 2011 προέβη σε συνεργασία με την Ελληνική Στατιστική Αρχή, προκειμένου να υιοθετηθούν και στη χώρα μας, όπως συνέβη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οκτώ θεματικές ενότητες ανάπτυξης πολιτικής, οι οποίες αποτυπώθηκαν στο Αναθεωρημένο Πλαίσιο Ευρωπαϊκής Συνεργασίας στον Τομέα Νεολαίας. 64 Βλ. Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, (2012). Απολογισμός δράσης ( ) Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, διαθέσιμο ηλεκτρονικά στο URL: RESOURCE&cresrc=1968& cnode =1, σελ

46 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία Α Οριζόντια Πολιτική για τη Νεολαία 64 Η Γ.Γ.Ν.Γ., βασιζόμενη στην αρχή της Διατομεακής συνεργασίας για τα θέματα που αφορούν στους νέους, συμμετέχει με εκπροσώπους της ή έχει δημιουργήσει με δική της πρωτοβουλία τις ακόλουθες Ομάδες Εργασίας ή Επιτροπές. Α Σε επίπεδο Κυβέρνησης (Διϋπουργικές Επιτροπές ή Ομάδες Εργασίας) - Ομάδα ΔΕΣΚΕ για τα ναρκωτικά Διϋπουργική Συνεργασία για την Εφαρμογή Συντονισμένης Εθνικής Πολιτικής για τα Ναρκωτικά. - Ομάδα Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων για την ανάληψη πολιτιστικών δραστηριοτήτων που προωθούν την ισότητα των φύλων. - Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή για την αναθεώρηση του οικογενειακού δικαίου που συνέστησε το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. - Kεντρικό Επιστημονικό Συμβούλιο για την Πρόληψη και την Αντιμετώπιση της Θυματοποίησης και της Εγκληματικότητας των Ανηλίκων (Κ.Ε.Σ.Α.Θ.Ε.Α.), Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. - Ομάδα Εργασίας για την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου των ΤΟ.ΣΥ.Ν., αποτελούμενη από εκπροσώπους των Υπουργείων Εσωτερικών, Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης & Θρησκευμάτων, Οικονομίας και από την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας. - Συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών (Δ/νση Μορφωτικών και Πολιτιστικών Υποθέσεων) για τη διαμόρφωση άρθρων που αφορούν στη νεολαία, σε Μορφωτικά Προγράμματα και Μορφωτικές Συμφωνίες που συνάπτει το ΥΠ.ΕΞ. με άλλα κράτη. - Διϋπουργική Ομάδα Εργασίας για την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για τον εθελοντισμό, με συμμετοχή 7 Υπουργείων, με πρωτοβουλία της Γ.Γ.Ν.Γ.: Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης, Υπουργείο Πολιτισμού & Τουρισμού, Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής, Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Διατροφής & Άθλησης, Υπουργείο Εξωτερικών, Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης & Θρησκευμάτων. - Συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης για τη διασύνδεση του Ευρωπαϊκού Έτους Εθελοντισμού 2011 με το Ευρωπαϊκό Έτος Ενεργού Γήρανσης και Διαγενεακής Αλληλεγγύης Ομάδα Διατομεακής Συνεργασίας για θέματα νεολαίας, η οποία συνιστάται από 13 Διευθύνσεις Υπουργείων που διαθέτουν προγράμματα για τη νεολαία. - Επιτροπή Αναδιοργάνωσης Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 35 παρ. 1 του Ν.4024/2011 (ΦΕΚ Α 226) «Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, ενιαίο μισθολόγιο- βαθμολόγιο, εργασιακή εφεδρεία και άλλες διατάξεις εφαρμογής του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής », με σκοπό την αναμόρφωση της οργανωτικής διάρθρωσης του συνόλου των υπηρεσιακών μονάδων του Υπουργείου, μεταξύ των οποίων και η Γ.Γ.Ν.Γ. Α Σε επίπεδο Κοινωνίας Πολιτών - Σύσταση δεκαμελούς Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής με Μ.Κ.Ο. για την εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους Εθε- 46

47 λοντισμού Συνεργασία της Γ.Γ.Ν.Γ. με 18 Μ.Κ.Ο. στο πλαίσιο του αναμορφωμένου Προγράμματος «Ιστιοπλοϊκά Τριήμερα 2010». Σημείωση στη Μεταφράστρια: Αφαιρέθηκε μεγάλο κείμενο - Σύσταση Ομάδας Εργασίας με 11 περιβαλλοντικούς φορείς (Μ.Κ.Ο.), με στόχο τον σχεδιασμό εκστρατείας ενημέρωσης κι ευαισθητοποίησης των νέων για την ανάδειξη και προστασία της βιοποικιλότητας της χώρας μας, αλλά και γενικότερα. - Ομάδα Εργασίας στον τομέα της κοινωνικής συμμετοχής με 3 Μ.Κ.Ο. με θέμα την εξέταση εναλλακτική μορφής κράτησης ανηλίκων παραβατών με πρότυπο το μοντέλο «Στέγης» της Σύρου. - Ομάδα Εργασίας με 3 οργανώσεις νέων για την αναμόρφωση του θεσμού των ΤΟ.ΣΥ.Ν. - Άτυπο Πανελλαδικό Δίκτυο με νέους που έχουν ξεχωρίσει στο επιχειρείν ή έχουν καινοτομήσει. - Σύσταση και λειτουργία Εθνικής Ομάδας Εργασίας, με σκοπό την προώθηση του Διαρθρωμένου Διαλόγου, σύμφωνα με κατευθυντήρια αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο πλαίσιο της Τριάδας Προεδριών αυτής (Ισπανία Βέλγιο Ουγγαρία), με τη συμμετοχή εκπροσώπων κυβερνητικών φορέων, μη κυβερνητικών οργανώσεων νέων και Τοπικών Συμβουλίων Νέων, με θέμα «Η Απασχόληση των Νέων» (1ος κύκλος δομημένου διαλόγου, α εξάμηνο 2011) και, στη συνέχεια, με θέμα η Συμμετοχή των Νέων στη Δημοκρατική Ζωή στην Ευρώπη (2ος κύκλος δομημένου διαλόγου, β εξάμηνο , Τριάδα Προεδριών Πολωνίας Δανίας Κύπρου). Η εν λόγω Ομάδα συγκροτείται εκ νέου με την έναρξη κάθε Τριάδας Προεδριών, με στόχο τη συμμετοχή σε αυτή, φορέων που σχετίζονται με την κοινή θεματική για τη Νεολαία της εκάστοτε Τριάδας Προεδριών. Α Σε πολυμερή σχήματα συνεργασίας - Συμμετοχή της Γ.Γ.Ν.Γ. στο δίκτυο BJCEM (BIENNALE Νέων Καλλιτεχνών Μεσογείων & Ευρώπης). - Συμμετοχή στη δημιουργία του νεοσυσταθέντος «Δικτύου κατά της Βίας στο Σχολείο», με στόχο την πρόληψη και αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού (bullying). Το «Δίκτυο κατά της Βίας στο Σχολείο» ιδρύθηκε, με τη συμβολή της Γ.Γ.Ν.Γ., στις 14 Οκτωβρίου 2010, αναγνωρίζοντας τις σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις που έχει η βία μεταξύ των μαθητών για χιλιάδες παιδιά, εφήβους και νέους στη χώρα μας, αλλά και για την κοινωνία γενικότερα, καθώς και το έλλειμμα συστηματικής αντιμετώπισης του φαινομένου. Α Σε επίπεδο διακρατικής συνεργασίας - Συμμετοχή στην Ομάδα Εργασίας «Νεολαία» (Youth Working Party) του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. - Συμμετοχή στην Ομάδα Εργασίας της Ε.Ε. για την καθιέρωση δεικτών σε θέματα νεολαίας, επεξεργασία θεματικών δεικτών, προώθηση διατομεακής συνεργασίας με φορείς που ασχολούνται με θέματα που εμπίπτουν στους δείκτες, προσκαλώντας τους να συμμετέχουν, με εκπρόσωπό τους, σε Ομάδα Εργασίας. - Διαμόρφωση και υπογραφή Πρωτοκόλλου Συνεργασίας με τον Οργανισμό Νεολαίας Κύπρου. 47

48 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία - Προετοιμασία της συμμετοχής της Ελλάδας στο 22nd Ship for World Youth Program για έκτη φορά από το 1990, με 12μελή αντιπροσωπεία, από έως Συμμετοχή στην Ομάδα Ειδικών για την κινητικότητα των νέων εθελοντών σε όλη την Ευρώπη. - Συμμετοχή, στο πλαίσιο των Προεδριών Ισπανίας και Βελγίου, στη Συνάντηση Γενικών Διευθυντών και στην Ευρωπαϊκή Διάσκεψη Νεολαίας. - Συμμετοχή στη Διάσκεψη, με τίτλο «Νεολαία σε Κίνηση», που πραγματοποιήθηκε στην Αμβέρσα και είχε ως σκοπό την ενημέρωση και προώθηση της εμβληματικής πρωτοβουλίας «Νεολαία σε Κίνηση». - Συμμετοχή, στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, στην Επιτροπή για τη Νεολαία (European Steering Committee for Youth) διακρατική συνεργασία - και στο Μικτό Συμβούλιο Νεολαίας (Joint Council on Youth) συνεργασία κρατικών εκπροσώπων και εκπροσώπων οργανώσεων νεολαίας για τη διαμόρφωση πολιτικών για τη νεολαία. - Συμμετοχή στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Γνώσης για τη Νεολαία. - Φιλοξενία κινεζικής αντιπροσωπείας στην Αθήνα καθώς και αποστολή υπηρεσιακών παραγόντων αντίστοιχα στην Κίνα, με έμφαση στην ανταλλαγή τεχνογνωσίας, στο πλαίσιο του υπάρχοντος Πρωτοκόλλου Συνεργασίας με την Πανκινεζική Ομοσπονδία για τη Νεολαία. - Συμμετοχή της Γ.Γ.Ν.Γ., σε Ομάδα Εργασίας εμπειρογνωμόνων και επεξεργασίας του τρόπου λειτουργίας του Μεσογειακού Γραφείου Νεότητας (ΜΟΥ), μιας πρωτοβουλίας της Γαλλικής Κυβέρνησης για τη διαμόρφωση νέου πιλοτικού προγράμματος κινητικότητας νέων της λεκάνης της Μεσογείου. 48

49 Β ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Καταγραφή και ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας Β.1 Ποσοτική Έρευνα Β.1.1 Η Μεθοδολογία της Έρευνας Β Η έκταση της δειγματοληπτικής έρευνας Η έρευνα σε επίπεδο γεωγραφικής εμβέλειας κάλυψε το σύνολο της χώρας. Το μέγεθος του δείγματος ανήλθε σε 500 άτομα που επιμερίζονται σε τρεις ηλικιακές κατηγορίες: 15-17, και ετών. Για τεχνικούς λόγους, η έρευνα κάλυψε μόνο ιδιωτικά νοικοκυριά και δεν περιέλαβε άτομα που κατά το χρόνο διεξαγωγής της διέμεναν σε οικοτροφεία, στρατώνες, νοσοκομεία, φυλακές, άσυλα κ.λπ. 65. Η κατανομή του δείγματος ανά φύλο και ηλικιακή ομάδα ακολούθησε την αντίστοιχη κατανομή που παρατηρείται στον υπό εξέταση πληθυσμό. Οι κατανομές αυτές αποτυπώνονται στον πίνακα 1. Η κατανομή των νέων του δείγματος ανά Περιφέρειες (δευτεροβάθμιοι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης) καταγράφεται στον πίνακα Ακολουθήθηκε η ίδια μεθοδολογία με εκείνη που εφαρμόστηκε σε παλαιότερη έρευνα για τη Νεολαία, βλ. ALCO-Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, Πανεπιστήμιο Αθηνών, 2005, όπ. παρ. 49

50 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία Β Δειγματοληπτικό σχέδιο Για τη διεξαγωγή της έρευνας ακολουθήθηκε η μέθοδος της πολυσταδιακής στρωματοποιημένης δειγματοληψίας. Η επιλογή του δείγματος ήταν: α) αναλογική του πραγματικού πληθυσμού ανά γεωγραφική περιοχή, σε επίπεδο αστικότητας και στο σύνολο, β) αναλογική ως προς την επιλογή οικοδομικών τετραγώνων από κάθε κατηγορία αστικότητας, βάσει του αρχείου απογραφής της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδας 2001, (στο εξής: Ε.Σ.Υ.Ε.) τωρινής Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) γ) συστηματική ως προς την επιλογή των νοικοκυριών από τα σημεία εκκίνησης της έρευνας, και δ) τυχαία ως προς την επιλογή των ερωτώμενων σε κάθε νοικοκυριό. Η κατανομή του δείγματος ανά Περιφέρεια και βαθμό αστικότητας αποτυπώνεται στον πίνακα 3. Β Συλλογή στοιχείων Αρχικά επισημαίνεται ότι ακολουθήθηκε η τεχνική των τηλεφωνικών προσωπικών συνεντεύξεων με τη χρήση δομημένου ερωτηματολογίου. Πριν την έναρξη της έρευνας πραγματοποιήθηκε σεμινάριο επιμόρφωσης ερευνητών και εποπτών πάνω στο αντικείμενο της έρευνας, με σκοπό την καλύτερη διεξαγωγή της. Στο διάστημα 25/10/2012 έως και 11/11/2012 πραγματοποιήθηκε η ποσοτική έρευνα στην οποία χρησιμοποιήθηκαν 12 ερευνητές και 3 επόπτες. Υπογραμμίζεται ότι για την καλύτερη προετοιμασία των εποπτών και ερευνητών η εκπαίδευσή τους περιλάμβανε: Ενημέρωση επί του ιστορικού, του σκοπού και της μεθοδολογίας του συγκεκριμένου ερευνητικού προγράμματος. Λεπτομερή εκπαίδευση στις μεθόδους χειρισμού του ερωτηματολογίου και ιδιαίτερα στον τρόπο υποβολής των ερωτήσεων και καταγραφής των πληροφοριών. Λεπτομερή ανάλυση «σεναρίων», καθώς και τρόπων αντιμετώπισης πιθανών προβλημάτων, που θα ανακύψουν κατά τη διεξαγωγή των τηλεφωνικών συνεντεύξεων. 50

51 Λεπτομερή εκπαίδευση ως προς την τήρηση των πλάνων δειγματοληψίας. Εξέταση και συζήτηση πάνω στη δουλειά όλων των ερευνητών, ώστε τυχόν αδύνατα σημεία να εντοπίζονται και να διορθώνονται. Β Καταχώρηση των στοιχείων σε Η/Υ Μετά την ολοκλήρωση της κωδικογράφησης των συμπληρωμένων ερωτηματολογίων, τα στοιχεία των ερωτηματολογίων εισήχθησαν από ειδικά εκπαιδευμένους ερευνητές - διατρητές στο λογισμικό καταχώρησης, που είχε αναπτυχθεί και παραμετροποιηθεί ειδικά για το σκοπό αυτό. Η εφαρμογή καταχώρησης στοιχείων ήταν Web εφαρμογή, όπου υπήρχε το ερωτηματολόγιο με όλα τα φίλτρα των ερωτήσεων, καθώς και με υποχρεωτικά πεδία, ώστε να μην γίνουν λάθη κατά τη διαδικασία εισαγωγής στοιχείων (data entry). Β Εξαγωγή δεδομένων Ανάλυση αποτελεσμάτων Η επεξεργασία των δεδομένων έγινε με το πρόγραμμα στατιστικής επεξεργασίας SPSS 18. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων, περιλάμβανε την παραγωγή πινάκων και γραφημάτων, οι οποίοι συντάχθηκαν με το πρόγραμμα στατιστικής επεξεργασίας SPSS for WINDOWS. Β Το ερευνητικό μας εργαλείο Εκτός από τις ερωτήσεις που αναφέρονται στα κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά του δείγματος (συμπεριλαμβανομένων του φύλου, της ηλικίας, του εκπαιδευτικού επιπέδου, της περιφέρειας κατοικίας, της οικογενειακής κατάστασης και του επαγγέλματος), το ερωτηματολόγιο περιελάμβανε 36 ερωτήσεις κλειστού τύπου (προκωδικοποιημένες) που κινήθηκαν θεματικά στους εξής μη ιεραρχημένους άξονες: Προβληματισμοί-αξίες των νέων και στάσεις απέναντι στους θεσμούς (καθημερινότητα, σημαντικότερα προβλήματα σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο, προσδοκίες ζωής, δείκτης διαπροσωπικής εμπιστοσύνης, στάση απέναντι στην οικονομική και κοινωνική κρίση, συγκεκριμένες πρακτικές και «τρόπος ζωής/ κουλτούρα ζωής» (life style) και εμπιστοσύνη σε θεσμούς). Κοινωνική και οικονομική ένταξη των νέων (συμμετοχή σε οργανώσεις και συλλόγους, σε Μ.Κ.Ο., σε άτυπες ομάδες νέων και πιθανούς τομείς εθελοντικής προσφοράς). Επαγγελματικός προσανατολισμός (τρέχουσα επαγγελματική κατάσταση, επαγγελματικός προσανατολισμός και προσδοκίες από την επαγγελματική ζωή). Πολιτική συμμετοχή (στάση απέναντι στην πολιτική, δείκτης πολιτικής δυσαρέσκειας και ευρωπαϊκός προσανατολισμός). Φορείς/θεσμοί Νεολαίας (δομές Νεολαίας, πηγές πληροφόρησης για ζητήματα Νεολαίας και αξιοποίηση ελεύθερου χρόνου). Ενημέρωση/πληροφόρηση των νέων: η θέση της Γ.Γ.Ν.Γ. (αναγνωρισιμότητα/εικόνα Γ.Γ.Ν.Γ., χρήση υπηρεσιών και προγραμμάτων, ενδιαφέρον για νέες πρωτοβουλίες της Γ.Γ.Ν.Γ., υπαρκτές και επιθυμητές πηγές ενημέρωσης των νέων). Προτάσεις για την εφαρμογή των βασικών πολιτικών της Νεολαίας από κυβερνητικούς φορείς και οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών. 51

52 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία Β.1.2 Παρουσίαση ερευνητικών αποτελεσμάτων Β Κοινωνικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά Όπως προαναφέρθηκε, ο πληθυσμός της έρευνας επικεντρώνεται στην ηλικιακή ομάδα ετών, το ποσοστό της οποίας, στο σύνολο του πληθυσμού, εμφανίζει φθίνουσα τάση τις τελευταίες δεκαετίες (βλ. πίνακα 4). Η ηλικιακή κατηγορία (15-29 ετών) επιμερίστηκε σε επιμέρους υπο-ομάδες: 15-17, και ετών. Με αυτόν τον διαχωρισμό καλύπτονται δύο βασικά κριτήρια που συνδέονται με τις εμπειρίες των νέων: α) το κριτήριο της ένταξης στην παραγωγική διαδικασία, δηλαδή στην εργασία και β) το κριτήριο του εκπαιδευτικού επιπέδου. Αναλυτικά, τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του δείγματος παρουσιάζονται στους πίνακες που ακολουθούν. Ο πίνακας 5 καταγράφει την κατανομή ανά ηλικιακή κατηγορία. Η παραπάνω κατανομή συμβαδίζει με τα αποτελέσματα της απογραφής της Ε.Σ.Υ.Ε. του Ομοίως, ως προς το φύλο η κατανομή του δείγματος είναι σχεδόν ανάλογη με την αντίστοιχη της απογραφής της Ε.Σ.Υ.Ε. (βλ. πίνακα 6). Η πλειονότητα των νέων διαμένει σε αστικές περιοχές (72,8%) και μάλιστα στην περιφέρεια της πρωτεύουσας (Ν= 172/500). Από τα στοιχεία του πίνακα 7 φαίνεται ότι το 32,1% των ερωτηθέντων εργάζεται (δημόσιος-ιδιωτικός υπάλληλος, αυτοαπασχολούμενος, εργάτης, αγρότης και εργοδότης) το 44% είναι 52

53 μαθητής/φοιτητής και το 23,9% είτε δηλώνει άνεργος είτε οικιακά 66. Από τους νέους που εργάζονται, οι περισσότεροι είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι (17,4%). Το μεγαλύτερο ποσοστό του δείγματος συγκεντρώνει η κατηγορία Φοιτητής/Σπουδαστής (24,9%). Β Διαμονή με τους γονείς ανά ηλικιακή ομάδα και οικογενειακή κατάσταση Από την ανάλυση των δεδομένων της έρευνας σε σχέση με τη διαμονή των νέων με τους γονείς ανά ηλικιακή ομάδα και οικογενειακή κατάσταση προέκυψε ότι, οι περισσότεροι νέοι ζουν με τους γονείς τους (78%) και είναι ανύπαντροι/ ες (83,9%). Είναι ενδεικτικό ότι στην παρούσα έρευνα, το ποσοστό εκείνων που διαμένουν με τους γονείς τους είναι αυξημένο σε σχέση με εκείνο των ερευνών της ALCO και του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών που διενεργήθηκε μετά από ανάθεση της Γ.Γ.Ν.Γ. το 2005 (68%), του Ινστιτούτου V.PRC το 1997 (67,7%) και το 1999 (68,8) 67. Β Σημαντικά προβλήματα σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο Στην παρούσα έρευνα ζητήθηκε από τους ερωτηθέντες να προσδιορίσουν ιεραρχικά το βασικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα, καθώς και το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ίδιοι προσωπικά. Από τις απαντήσεις τους, σχετικά με το πλέον σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα, προέκυψε ότι η «ανεργία» συγκεντρώνει 59% των απαντήσεων, ενώ 66 Στην έρευνα του 1999 τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 41,5%, 41,4% και 18%. Πρβλ. Γ.Γ.Ν.Γ./ Ινστιτούτο V.PRC, όπ. παρ., σελ Στην έρευνα της ALCO και του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών που διενεργήθηκε το 2005, ύστερα από ανάθεση της Γ.Γ.Ν.Γ., τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 46,2%, 42,2% και 11,7% 67 Βλ. Γ.Γ.Ν.Γ./Ινστιτούτο V.PRC, όπ. παρ., σελ

54 Εθνική Έκθεση για τη Νεολαία ακολουθούν σε απόσταση η «οικονομική κρίση» (31,2%), η «εγκληματικότητα» (3,3%), η «διαφθορά» (3,0%), η «παιδεία» (2,6%) και οι «οικονομικοί μετανάστες» (0,9%) (βλ. πίνακα 9). 68 Αναφορικά, τώρα, με το σημαντικότερο προσωπικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι νέοι, προέκυψε ότι, η «ανεργία» συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό (23%), ακολουθούν τα «οικονομικό-επαγγελματικά προβλήματα» με 21%, η «επαγγελματική αποκατάσταση» με 15%, το «άγχος για το μέλλον» με 10,7%, η «κακή ποιότητα ζωής» με 9%, το «χαμηλό επίπεδο σπουδών» με 7,8%, τα «προβλήματα σε διαπροσωπικό επίπεδο» (7%) και τέλος τα «προβλήματα σε οικογενειακό επίπεδο» (6,5%). Υπογραμμίζεται ότι και στις δύο αυτές ερωτήσεις οι ερωτηθέντες είχαν τη δυνατότητα να δώσουν μία μόνο απάντηση (βλ. πίνακα 10). Η πλειονότητα των νέων (69,8%) (Μάλλον δυσαρεστημένος/η-πολύ δυσαρεστημένος/η) δηλώνει ότι τα πράγματα στη ζωή τους το τελευταίο χρονικό διάστημα δεν είναι τόσο καλά και εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους (βλ. πίνακα 11). 68 Σε κάποιες ερωτήσεις το σύνολο των απαντήσεων δεν αθροίζει 500 αλλά μικρότερο αριθμό, που αντιστοιχεί στον αριθμό των ερωτηθέντων που απάντησαν στη συγκεκριμένη ερώτηση. 54

55 Σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα που απεικονίζονται στον πίνακα 12, το 27,2% νιώθει απογοήτευση, το 26,2% δυσπιστία, το 20,2% φόβο, το 14,4% κούραση και ακολουθούν τα υπόλοιπα συναισθήματα με μικρότερα ποσοστά. Βάσει των δεδομένων του πίνακα 13 αναδεικνύεται το χαμηλό ποσοστό αισιοδοξίας (65,4%) (Λίγο αισιόδοξος/η- Καθόλου αισιόδοξος/η) που διακατέχει του νέους για το μέλλον τους. Μάλιστα, σύμφωνα με τις απαντήσεις που αποτυπώνονται στον πίνακα 14, η πλειονότητα των νέων (73,8%) κρίνει ότι, όσον αφορά στην κρίση συνολικά, τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμα, γεγονός που ενισχύει την τάση απαισιοδοξίας που τους καταβάλλει. Β Οι θεσμοί και οι αξίες στη συνείδηση των νέων Σε επόμενη ερώτηση, οι νέοι κλήθηκαν να ιεραρχήσουν τις πιο σημαντικές αξίες έχοντας τη δυνατότητα να δώσουν μέχρι τρεις απαντήσεις. Το 51% του δείγματος επέλεξε την οικογένεια ως πρώτη αξία, δεύτερη κατά σειρά την επαγγελματική καριέρα-σταδιοδρομία με 43%, τρίτη το χρήμα (καλή οικονομική κατάσταση) με 40,2%, και ακολουθούν η διασκέδαση με 31,4%, η φιλία με 29%, οι σπουδές με 28,6%, η γνώση με 23%, η αγάπη-έρωτας με 15%, η θρησκεία με 12% και τέλος η πολιτεία-κράτος με 11%. 55