Αλγόριθµος των Πρώτων Βοηθειών

Transcript

1 Καθηγητής ρ. Λάζαρος Ι. Τσούσκας ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Θεσσαλονίκη 2003: 7-13 Αλγόριθµος των Πρώτων Βοηθειών Οι Πρώτες Βοήθειες είναι η αποδεκτή µέθοδος επείγουσας αντιµετώπισης των αιφνιδίως πασχόντων ατόµων, η οποία εφαρµόζεται µε τη χρησιµοποίηση των διαθέσιµων εκείνη τη στιγµή µέσων και υλικών και αποσκοπεί στη διατήρηση της ζωής του πάσχοντος, τη µη επιδείνωση της κατάστασής του και τη διακοµιδή του, ώστε να τεθεί κάτω από ιατρική φροντίδα το συντοµότερο δυνατό. Στην εποχή µας η ανάγκη παροχής των Πρώτων Βοηθειών είναι µεγαλύτερη παρά ποτέ, επειδή αυξήθηκε σηµαντικά η χρησιµοποίηση των τεχνολογικών δυνατοτήτων και στο άµεσο περιβάλλον του ατόµου, στο σπίτι, στους χώρους εργασίας ή διακοπών, µε αποτέλεσµα να έχουν αυξηθεί και οι κίνδυνοι πρόκλησης ατυχήµατος και κακώσεων. Ακόµη, τα σύγχρονα επιδηµιολογικά δεδοµένα µάς πληροφορούν ότι θα µπορούσε να είχε διασωθεί το 45% περίπου των ατόµων που πεθαίνουν από ατυχήµατα και το 25% των αναπήρων, εάν τους είχαν παρασχεθεί σωστά και έγκαιρα οι Πρώτες Βοήθειες. Και εάν ληφθεί υπόψη ότι τα ατυχήµατα αποτελούν µια από τις πρώτες αιτίες θανάτου των νέων ατόµων, γίνονται αµέσως κατανοητές οι ηθικές, νοµικές, κοινωνικές και οικονοµικές επιπτώσεις των πασχόντων και τα σηµαντικά ατοµικά και κοινωνικά οφέλη της εφαρµογής των Πρώτων Βοηθειών. Η συµβολή του κάθε ατόµου που παρέχει τις Πρώτες Βοήθειες, του διασώστη, είναι πολύ σηµαντική και εξαρτάται από τη σωστή γνώση και την έγκαιρη εφαρµογή των µεθόδων των Πρώτων Βοηθειών. Οι Πρώτες Βοήθειες εφαρµόζονται σε όλες τις επείγουσες καταστάσεις, ανεξάρτητα από τη βαρύτητά τους, και είναι πιο αποτελεσµατικές, όταν παρέχονται αλγοριθµικά, δηλαδή µε καθορισµένη σειρά ενεργειών. Ο ακόλουθος βασικός αλγόριθµος των Πρώτων Βοηθειών είναι συχνά πολύτιµος και µπορεί να σώζει ζωές, ιδιαίτερα όταν εφαρµόζεται κατά το δύσκολο διάστηµα των πρώτων ωρών της επείγουσας κατάστασης και τα εξής τρία βήµατα (Εικόνα 1):

2 ΒΗΜΑ 1ο. Ασφαλής προσέγγιση του πάσχοντος Κατά την παροχή των Πρώτων Βοηθειών αρχικά πρέπει να διασφαλίζεται η ασφαλής προσέγγιση του πάσχοντος, η οποία την αποµάκρυνση της αιτίας που προκάλεσε τη βλάβη και την αναζήτηση βοήθειας από άλλα παρευρισκόµενα άτοµα. ΒΗΜΑ 2ο. ιασφάλιση της ζωής του πάσχοντος Η διασφάλιση της ζωής του πάσχοντος είναι πρωταρχικής σηµασίας κατά την παροχή των Πρώτων Βοηθειών και επιτυγχάνεται µε τον έλεγχο και την αποκατάσταση των ζωτικών λειτουργιών του ατόµου, που γίνεται µε την εφαρµογή του αλγόριθµου του Κανόνα 1ABC. Με τον Κανόνα 1ABC περιγράφoνται τα ακόλουθα: 1 : Επίπεδο της συνείδησης Ο βαθµός της ενόχλησης του πάσχοντος και η απάντησή του στην ερώτηση πώς αισθάνεται διευκρινίζουν το επίπεδο της συνείδησής του. Εάν το άτοµο έχει τις αισθήσεις του, τότε εφαρµόζεται ο Κανόνας 2DEF. Α : (Airway) Αεροφόροι οδοί Ελέγχεται η βατότητα των αεροφόρων οδών του πάσχοντος και ανάλογα διατηρούνται ανοικτές, αποκαθίστανται ή και παρακάµπτονται. Β : (Breathing) Αναπνοή Ελέγχεται η αναπνοή του πάσχοντος και ανάλογα αποκαθίσταται µε την εφαρµογή των µεθόδων της τεχνητής αναπνοής. C : (Circulation) Κυκλοφορία του αίµατος Ελέγχεται ο αρτηριακός σφυγµός και ανάλογα αποκαθίστανται η καρδιακή λειτουργία, µε την εφαρµογή των εξωτερικών µαλάξεων της καρδιάς, ή και λαµβάνονται µέτρα για να σταµατήσει η µεγάλη εξωτερική αιµορραγία. ΒΗΜΑ 3ο. Βελτίωση της κατάστασης του πάσχοντος Mετά τη διασφάλιση της ζωής του πάσχοντος ακολουθεί η εκτίµηση και η βελτίωση της γενικής και της τοπικής κατάστασής του µε την εφαρµογή του αλγοριθµικού Κανόνα 2DEF. Με τον Κανόνα 2DEF περιγράφονται τα ακόλουθα: ΒΗΜΑ 1 Ο 8

3 Ασφαλής προσέγγιση ΒΗΜΑ 2 Ο ιασφάλιση της ζωής του πάσχοντος Κανόνας 1ABC 1 : Επίπεδο της συνείδησης Έλεγχος Α : Αεροφόροι οδοί Έλεγχος - Αποκατάσταση Β : Αναπνοή Έλεγχος - Αποκατάσταση C : Κυκλοφορία του αίµατος Λειτουργία Καρδιάς Έλεγχος - Αποκατάσταση Αιµορραγία Έλεγχος - Αιµόσταση ΒΗΜΑ 3 Ο Βελτίωση της κατάστασης του πάσχοντος Κανόνας 2DEF 2 : Κλήση για βοήθεια Επικοινωνία D : ιάγνωση Πληρέστερος έλεγχος Ε : Επείγουσες θεραπευτικές ενέργειες Αντιµετώπιση αιµορραγιών,... F : ιακοµιδή του πάσχοντος Με ένα ή περισσότερα άτοµα Εικόνα 1. Ο βασικός αλγόριθµος των Πρώτων Βοηθειών. 9

4 2 : Κλήση για βοήθεια Στο σηµείο αυτό αναζητείται και καλείται αµέσως η πλησιέστερη υπηρεσία ιατρικής βοήθειας και σωµάτων ασφαλείας, συνήθως µε τηλεφώνηµα στον αριθµό 166 (ΕΚΑΒ), στο 100 (Αστυνοµία) ή στο 199 (Πυροσβεστική). D : (Diagnosis) ιάγνωση Καταβάλλεται προσπάθεια για την πληρέστερη διάγνωση της κατάστασης του πάσχοντος µε την αναζήτηση και των αφανών βλαβών, αφού ληφθούν υπόψη το ιστορικό, τα συµπτώµατα, τα σηµεία και η ανταπόκρισή του στις διαγνωστικές δοκιµασίες. Ε : (Emergencies) Επείγουσες θεραπευτικές ενέργειες Οι ενέργειες αυτές, όπως είναι η αντιµετώπιση της οξείας κυκλοφορικής ανεπάρκειας (shock), των τραυµάτων και των καταγµάτων, παρεµποδίζουν την επιδείνωση της κατάστασης του πάσχοντος και διευκολύνουν την ταχύτερη αποκατάστασή του. F : ( Ferry ) ιακοµιδή του πάσχοντος Επιλέγεται η καλύτερη, ασφαλέστερη και ταχύτερη διακοµιδή του πάσχοντος στην πλησιέστερη νοσηλευτική µονάδα, για να τεθεί κάτω από οργανωµένη ιατρική φροντίδα. Η αναγνώριση των σηµαντικών διαστάσεων των Πρώτων Βοηθειών ως κύριου στοιχείου της αυτοφροντίδας (self care), η οποία αποτελεί τη φυσική κοινωνική µορφή περίθαλψης που βασίζεται στην ευρεία κοινωνική συµµετοχή, οδήγησε και στην πρόταση του επαναπροσδιορισµού της διοικητικής πυραµίδας των συστηµάτων υγείας, στις οποίας τη βάση, κάτω από την τριτοβάθµια (Γ), δευτεροβάθµια (Β) και την πρωτοβάθµια (Α) περίθαλψη και µέσα στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο της αυτοφροντίδας, η οποία αντιπροσωπεύει το µεγαλύτερο ποσοστό (75%) των δραστηριοτήτων υγείας σε πολλές χώρες, βρίσκονται οι Πρώτες Βοήθειες (Εικόνα 2). 10

5 Αυτοφροντίδα (75%) Γ(5%) Α & Β (20%) Εικόνα 2. Η διάρθρωση του συστήµατος υγείας. 11

6 Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής στο θέµα: «Αλγόριθµος των Πρώτων Βοηθειών» ΕΡΩΤΗΣΗ 1 : Το πρώτο βήµα του αλγόριθµου των Πρώτων Βοηθειών * (Β) την ανάνηψη του πάσχοντος * (Γ) την αποµάκρυνση των αιτίων του ατυχήµατος ( ) τη διακοµιδή του πάσχοντος ΕΡΩΤΗΣΗ 2 : Ο βασικός αλγόριθµος των Πρώτων Βοηθειών * * (Β) τη διατήρηση της ζωής του πάσχοντος (Γ) την πλήρη αποκατάσταση του πάσχοντος ( ) την ανάταξη των καταγµάτων ΕΡΩΤΗΣΗ 3 : Το δεύτερο βήµα του αλγόριθµου των Πρώτων Βοηθειών * (Β) τον Κανόνα 1ABC (Γ) τον Κανόνα 2DEF * ( ) τον έλεγχο των αεροφόρων οδών ΕΡΩΤΗΣΗ 4 : Το τρίτο βήµα του αλγόριθµου των Πρώτων Βοηθειών (Β) τον Κανόνα 1ABC * (Γ) τον Κανόνα 2DEF * ( ) τη διακοµιδή του πάσχοντος ΕΡΩΤΗΣΗ 5 : Ο Κανόνας 1ABC του αλγόριθµου των Πρώτων Βοηθειών * (Β) τον έλεγχο των αεροφόρων οδών * (Γ) τον έλεγχο της καρδιακής λειτουργίας ( ) την κλήση για βοήθεια 12

7 ΕΡΩΤΗΣΗ 6 : Ο Κανόνας 1ABC του αλγόριθµου των Πρώτων Βοηθειών * (Α) την εκτίµηση του επιπέδου της συνείδησης (Β) την πληρέστερη διάγνωση (Γ) την πλήρη αποκατάσταση του πάσχοντος * ( ) τον έλεγχο της πνευµονικής αναπνοής ΕΡΩΤΗΣΗ 7 : Ο Κανόνας 2DEF του αλγόριθµου των Πρώτων Βοηθειών * (Β) την κλήση για βοήθεια * (Γ) την πληρέστερη διάγνωση ( ) την εκτίµηση του επιπέδου της συνείδησης ΕΡΩΤΗΣΗ 8 : Ο Κανόνας 2DEF του αλγόριθµου των Πρώτων Βοηθειών * (Α) τη βελτίωση της κατάστασης του πάσχοντος (Β) την εκτίµηση της πνευµονικής αναπνοής * (Γ) την κλήση για βοήθεια ( ) την ασφαλή προσέγγιση του πάσχοντος ΕΡΩΤΗΣΗ 9 : Στο δεύτερο βήµα του αλγόριθµου των Πρώτων Βοηθειών περιλαµβάνεται (Α) η ασφαλής προσέγγιση του πάσχοντος (Β) η κλήση για βοήθεια * (Γ) ο έλεγχος των αεροφόρων οδών * ( ) ο έλεγχος της αιµορραγίας ΕΡΩΤΗΣΗ 10 : Στο τρίτο βήµα του αλγόριθµου των Πρώτων Βοηθειών περιλαµβάνεται * (Α) η πληρέστερη διάγνωση (Β) ο έλεγχος του επιπέδου της συνείδησης * (Γ) η διακοµιδή του πάσχοντος ( ) ο έλεγχος της καρδιακής λειτουργίας 13