ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΑΤΟΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Transcript

1 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΑΤΟΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Οι επιπτώσεις από την αδυναμία εξάλειψης του οργανικού και τη διατήρηση του λειτουργικού αναλφαβητισμού αφορούν την εκπαιδευτική, κοινωνική, οικονομική, πολιτική και πολιτιστική ζωή στη χώρα μας. Ανισότητες στην εκπαίδευση εντοπίζονται μεταξύ ανεπτυγμένων και υπανάπτυκτων χωρών, μεταξύ διαφορετικών περιφερειών στην ίδια χώρα, μεταξύ του ανδρικού και γυναικείου πληθυσμού, μεταξύ διαφόρων ηλικιακών ομάδων, μεταξύ εργαζομένων και ανέργων, μεταξύ ειδικευμένων και ανειδίκευτων κατά κλάδο απασχόλησης, μεταξύ διαφοροποιημένων εισοδηματικά κοινωνικών στρωμάτων και επαγγελματικών ομάδων, μεταξύ διαφόρων οικογενειακών τύπων και κοινωνικών κατηγοριών ή τάξεων. Οι ανισότητες αυτές ευθύνονται για τη διαιώνιση του αναλφαβητισμού με οδυνηρές επιπτώσεις σε άτομα και ευρύτερες κοινωνικές ομάδες. Στη συνέχεια, ο ίδιος ο αναλφαβητισμός αναπαράγει τις εκπαιδευτικές, επαγγελματικές και κοινωνικές ανισότητες και συχνά καταδικάζει ικανά άτομα στο περιθώριο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Το σχολείο μάλιστα δεν είναι μόνο φορέας μετάδοσης γνώσεων ή τεχνικών δεξιοτήτων στους νέους για την εξασφάλιση εργασίας, αλλά και θεσμός κοινωνικοποίησης, μεταβίβασης αρχών και αξιών, πνευματικής καλλιέργειας και ψυχοσυναισθηματικής τους ωρίμασης με τελικό στόχο την ισότιμη και αξιοκρατική ένταξη τους στην κοινωνία των ενηλίκων. Από την ανάλυση των δεδομένων διαπιστώνεται ότι το επίπεδο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης μιας χώρας ή μιας συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής είναι συνάρτηση του επιπέδου εκπαίδευσης του πληθυσμού της. Σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο το σοβαρότερο πρόβλημα που ανακύπτει είναι η εκπαιδευτική και κοινωνική ανισότητα που εκφράζεται με τους δείκτες όλων των μορφών του αναλφαβητισμού. Μια επιλεκτική αναφορά στις επιπτώσεις του οργανικού και λειτουργικού αναλφαβητισμού μπορεί να επικεντρωθεί σε προβλήματα που ανακύπτουν στη μόρφωση, την εργασία και την καθημερινή προσωπική και οικογενειακή ζωή των υποεκπαιδευμένων ατόμων. Η αποφυγή ατυχημάτων από άγνοια οδηγιών χρήσης συσκευών και μηχανημάτων, η φροντίδα της υγείας και η ασφαλής λήψη φαρμάκων, οι ασφαλείς μετακινήσεις και τα ταξίδια, η τακτοποίηση εκκρεμοτήτων με υπηρεσίες, η επικοινωνία με μακρινούς συγγενείς, η ανατροφή και υποστήριξη των παιδιών, η πλήρης άσκηση των πολιτικών δικαιωμάτων, η εύρεση, διατήρηση και αναβάθμιση της εργασίας, οι εκτιμήσεις και υπολογισμοί εξόδων, ο έλεγχος των καταναλωτικών προϊόντων, η εκμετάλλευση ευκαιριών, η πνευματική καλλιέργεια, η απόκτηση κοινωνικής αγωγής, η πολιτιστική δημιουργία και πολλές άλλες δραστηριότητες εμποδίζονται από τον αναλφαβητισμό. Γενικά, η έλλειψη πληροφοριών ή γνώσεων και η άγνοια τρόπων αναζήτησης και αξιοποίησης τους απειλεί με κοινωνικό αποκλεισμό κάθε άτομο που δραστηριοποιείται στη σύγχρονη κοινωνία της πληροφορίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρείται γρήγορη ένταξη των αναλφάβητων, σε σχέση με τους συνομηλίκους τους, στην αγορά εργασίας, αλλά το πλεονέκτημα αυτό μετατρέπεται αργότερα σε μειονέκτημα, καθώς οι αναλφάβητοι εξασκούν βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα, με χαμηλές αμοιβές, χωρίς εξέλιξη και με περιορισμένο κοινωνικό κύρος. Μακροπρόθεσμα τα άτομα αυτά απειλούνται περισσότερο από την ανεργία και την υποαπασχόληση. Οι άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις του αναλφαβητισμού είναι ακόμα ευρύτερες για την πλήρη κοινωνική ενσωμάτωση των αναλφάβητων, τη συγκρότηση, τη συνοχή και την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας, την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και την εξοικονόμηση πόρων, την ποιότητα της πολιτικής ζωής και τη διεύρυνση της δημοκρατίας, την ανάπτυξη των τεχνών και του πολιτισμού. Ο αναλφαβητισμός και η σχολική αποτυχία έχουν συνδεθεί με την απώλεια ταλέντων 1

2 από τα λαϊκά στρώματα, με ένα τεράστιο παραγωγικό κόστος λόγω της σχολικής αποτυχίας, καθώς και τη γένεση και αναπαραγωγή αντικοινωνικής συμπεριφοράς και παραβατικότητας των νέων. (Από το διαδίκτυο) ΘΕΜΑΤΑ A. Να συντάξετε την περίληψη του παραπάνω κειμένου με σκοπό να ενημερώσετε τους συμμαθητές σας για το περιεχόμενό του. ( λέξεις) Μ.25 B1. «Γενικά, η έλλειψη πληροφοριών ή γνώσεων και η άγνοια τρόπων αναζήτησης και αξιοποίησής τους απειλεί με κοινωνικό αποκλεισμό κάθε άτομο που δραστηριοποιείται στη σύγχρονη κοινωνία της πληροφορίας.» Να σχολιαστεί το περιεχόμενο της παραπάνω περιόδου σε μια παράγραφο λέξεων. Μ.10 B2. Να επισημάνετε τα δομικά στοιχεία και τον τρόπο ή τους τρόπους με τους οποίους αναπτύσσεται η πρώτη και η τέταρτη παράγραφος του κειμένου. B3. Να αναγνωρίσετε στο κείμενο πέντε περιπτώσεις συνυποδηλωτικής λειτουργίας του λόγου. B4. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και το αντίστροφο στις παρακάτω προτάσεις. Ο ίδιος ο αναλφαβητισμός αναπαράγει τις εκπαιδευτικές, επαγγελματικές και κοινωνικές ανισότητες. Μακροπρόθεσμα τα άτομα αυτά απειλούνται περισσότερο από την ανεργία και την υποαπασχόληση. Μ.2 B5. Να δώσετε τα συνώνυμα των λέξεων: ανταγωνιστικότητα, επιπτώσεις, μειονέκτημα, ισότιμη, ενσωμάτωση. B6. Να δώσετε τα αντώνυμα των λέξεων: πλήρης, εξοικονόμηση, προσωπική, ομαλή, ανταγωνιστικότητα. B7. Να εντοπίσετε στο κείμενο τρεις διαρθρωτικές λέξεις και να δικαιολογήσετε τη χρήση τους. Μ.3 Γ. Σε άρθρο σας που πρόκειται να δημοσιευτεί στο σχολικό περιοδικό να παρουσιάσετε τα αίτια του αναλφαβητισμού και να εισηγηθείτε τρόπους με τους οποίους μπορεί το φαινόμενο να περιοριστεί. ( λέξεις) Μ.40 2

3 Απαντήσεις A. Αγαπητοί συμμαθητές, Το κείμενο αναφέρεται στις επιπτώσεις του αναλφαβητισμού. Αρχικά επισημαίνεται ότι ο αναλφαβητισμός οφείλεται και αναπαράγεται εξαιτίας των ανισοτήτων που εντοπίζονται στον εκπαιδευτικό, οικονομικοκοινωνικό, πολιτικό και πολιτιστικό βίο της Ελλάδας. Στη συνέχεια, με δεδομένο ότι το σχολείο είναι υπεύθυνο για την ίση και δίκαιη ενσωμάτωση των νέων στην κοινωνία και ότι η εκπαίδευση καθορίζει την ανάπτυξη μιας χώρας, υπογραμμίζονται οι επιπτώσεις του αναλφαβητισμού στη ζωή των αναλφάβητων που ισοδυναμούν με κοινωνικό αποκλεισμό. Επιπλέον, τονίζεται ότι οι αναλφάβητοι αν και περιστασιακά εντάσσονται πιο γρήγορα στην αγορά εργασίας, οι συνθήκες εργασίας είναι σκληρές ενώ βαθμιαία απειλούνται περισσότερο από την υποαπασχόληση και την ανεργία. Τέλος, δηλώνεται ότι ο αναλφαβητισμός και η σχολική αποτυχία ευθύνονται για τη δυσλειτουργία της κοινωνίας καθώς γεννούν και αναπαράγουν αντικοινωνικές συμπεριφορές. B1. Η πρόοδος, που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια, στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας χαρακτηρίζει την εποχή μας και διαμορφώνει νέες απαιτήσεις σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δράσης. Η γνώση και η πληροφορία κατέχουν ξεχωριστή θέση και αποτελούν προϋπόθεση στο χώρο της εργασίας, στην κοινωνικοποίηση και στην πνευματική και ηθική ολοκλήρωση του ατόμου. Αντίθετα, η έλλειψή τους και η αδυναμία αναζήτησης και εφαρμογής αυτών αποσυνδέουν το άτομο από τη σύγχρονη πραγματικότητα και δυσχεραίνουν τη δυνατότητα προσαρμογής και ένταξής του στο σύνολο. Κατ επέκταση, όσοι επιλέγουν να αποστασιοποιηθούν από την κοινωνία της πληροφορίας αυτόματα οδηγούνται στο περιθώριο, αποκλείονται κοινωνικά και τυγχάνουν άνισης μεταχείρισης τόσο από τους συνανθρώπους τους όσο και από την πολιτεία. B2. Πρώτη παράγραφος Δομικά μέρη Θεματική πρόταση: Οι επιπτώσεις από την αδυναμία εξάλειψης του οργανικού και τη διατήρηση του λειτουργικού αναλφαβητισμού αφορούν την εκπαιδευτική, κοινωνική, οικονομική, πολιτική και πολιτιστική ζωή στη χώρα μας. Λεπτομέρειες: Ανισότητες στην εκπαίδευση εντοπίζονται μεταξύ ανεπτυγμένων και υπανάπτυκτων χωρών, μεταξύ διαφορετικών περιφερειών στην ίδια χώρα, μεταξύ του ανδρικού και γυναικείου πληθυσμού, μεταξύ διαφόρων ηλικιακών ομάδων, μεταξύ εργαζομένων και ανέργων, μεταξύ ειδικευμένων και ανειδίκευτων κατά κλάδο απασχόλησης, μεταξύ διαφοροποιημένων εισοδηματικά κοινωνικών στρωμάτων και επαγγελματικών ομάδων, μεταξύ διαφόρων οικογενειακών τύπων και κοινωνικών κατηγοριών ή τάξεων. Οι ανισότητες αυτές ευθύνονται για τη διαιώνιση του αναλφαβητισμού με οδυνηρές επιπτώσεις σε άτομα και ευρύτερες κοινωνικές ομάδες. Στη συνέχεια, ο ίδιος ο αναλφαβητισμός αναπαράγει τις εκπαιδευτικές, επαγγελματικές και κοινωνικές ανισότητες και συχνά καταδικάζει ικανά άτομα στο περιθώριο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Τρόπος ανάπτυξης Η πρώτη παράγραφος αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιείται η ανάπτυξη με παραδείγματα αφού δίδονται παραδείγματα των ομάδων στις οποίες εμφανίζεται ο αναλφαβητισμός. ( μεταξύ ανεπτυγμένων και υπανάπτυκτων χωρών, μεταξύ διαφορετικών περιφερειών στην ίδια χώρα, μεταξύ του ανδρικού και γυναικείου πληθυσμού, μεταξύ διαφόρων 3

4 ηλικιακών ομάδων, μεταξύ εργαζομένων και ανέργων, μεταξύ ειδικευμένων και ανειδίκευτων κατά κλάδο απασχόλησης, μεταξύ διαφοροποιημένων εισοδηματικά κοινωνικών στρωμάτων και επαγγελματικών ομάδων, μεταξύ διαφόρων οικογενειακών τύπων και κοινωνικών κατηγοριών ή τάξεων.) Παράλληλα, αξιοποιείται η μέθοδος του αιτίου αποτελέσματος αφού ο συγγραφέας παρουσιάζει τα αποτελέσματα των ανισοτήτων και του αναλφαβητισμού. ( Οι ανισότητες αυτές ευθύνονται για τη διαιώνιση του αναλφαβητισμού με οδυνηρές επιπτώσεις σε άτομα και ευρύτερες κοινωνικές ομάδες. Στη συνέχεια, ο ίδιος ο αναλφαβητισμός αναπαράγει τις εκπαιδευτικές, επαγγελματικές και κοινωνικές ανισότητες και συχνά καταδικάζει ικανά άτομα στο περιθώριο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής.) Τέταρτη παράγραφος Δομικά μέρη Θεματική περίοδος: Μια επιλεκτική αναφορά στις επιπτώσεις του οργανικού και λειτουργικού αναλφαβητισμού μπορεί να επικεντρωθεί σε προβλήματα που ανακύπτουν στη μόρφωση, την εργασία και την καθημερινή προσωπική και οικογενειακή ζωή των υποεκπαιδευμένων ατόμων. Λεπτομέρειες: Η αποφυγή ατυχημάτων από άγνοια οδηγιών χρήσης συσκευών και μηχανημάτων, η φροντίδα της υγείας και η ασφαλής λήψη φαρμάκων, οι ασφαλείς μετακινήσεις και τα ταξίδια, η τακτοποίηση εκκρεμοτήτων με υπηρεσίες, η επικοινωνία με μακρινούς συγγενείς, η ανατροφή και υποστήριξη των παιδιών, η πλήρης άσκηση των πολιτικών δικαιωμάτων, η εύρεση, διατήρηση και αναβάθμιση της εργασίας, οι εκτιμήσεις και υπολογισμοί εξόδων, ο έλεγχος των καταναλωτικών προϊόντων, η εκμετάλλευση ευκαιριών, η πνευματική καλλιέργεια, η απόκτηση κοινωνικής αγωγής, η πολιτιστική δημιουργία και πολλές άλλες δραστηριότητες εμποδίζονται από τον αναλφαβητισμό. Κατακλείδα: Γενικά, η έλλειψη πληροφοριών ή γνώσεων και η άγνοια τρόπων αναζήτησης και αξιοποίησης τους απειλεί με κοινωνικό αποκλεισμό κάθε άτομο που δραστηριοποιείται στη σύγχρονη κοινωνία της πληροφορίας. Τρόπος ανάπτυξης Η τέταρτη παράγραφος αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιείται η ανάπτυξη με παραδείγματα αφού δίδονται παραδείγματα δραστηριοτήτων που παρεμποδίζονται από τον αναλφαβητισμό. ( Η αποφυγή ατυχημάτων από άγνοια οδηγιών χρήσης συσκευών και μηχανημάτων, η φροντίδα της υγείας και η ασφαλής λήψη φαρμάκων, οι ασφαλείς μετακινήσεις και τα ταξίδια, η τακτοποίηση εκκρεμοτήτων με υπηρεσίες, η επικοινωνία με μακρινούς συγγενείς, η ανατροφή και υποστήριξη των παιδιών, η πλήρης άσκηση των πολιτικών δικαιωμάτων, η εύρεση, διατήρηση και αναβάθμιση της εργασίας, οι εκτιμήσεις και υπολογισμοί εξόδων, ο έλεγχος των καταναλωτικών προϊόντων, η εκμετάλλευση ευκαιριών, η πνευματική καλλιέργεια, η απόκτηση κοινωνικής αγωγής, η πολιτιστική δημιουργία και πολλές άλλες δραστηριότητες εμποδίζονται από τον αναλφαβητισμό..) Παράλληλα, αξιοποιείται η μέθοδος του αιτίου αποτελέσματος αφού ο συγγραφέας παρουσιάζει τα αποτελέσματα της έλλειψης πληροφοριών και γνώσεων. ( Γενικά, η έλλειψη πληροφοριών ή γνώσεων και η άγνοια τρόπων αναζήτησης και αξιοποίησης τους απειλεί με κοινωνικό αποκλεισμό κάθε άτομο που δραστηριοποιείται στη σύγχρονη κοινωνία της πληροφορίας..) Β3. οδυνηρές επιπτώσεις ο αναλφαβητισμός αναπαράγει τις εκπαιδευτικές ανισότητες καταδικάζει ικανά άτομα στο περιθώριο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. αναβάθμιση της εργασίας πνευματική καλλιέργεια 4

5 Β4. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και το αντίστροφο στις παρακάτω προτάσεις. Ο ίδιος ο αναλφαβητισμός αναπαράγει τις εκπαιδευτικές, επαγγελματικές και κοινωνικές ανισότητες. Οι εκπαιδευτικές, επαγγελματικές και κοινωνικές ανισότητες αναπαράγονται από τον ίδιο τον αναλφαβητισμό. Μακροπρόθεσμα τα άτομα αυτά απειλούνται περισσότερο από την ανεργία και την υποαπασχόληση. Μακροπρόθεσμα η ανεργία και η υποαπασχόληση απειλούν περισσότερο τα άτομα αυτά. Β5. Β6. ανταγωνιστικότητα: αντιπαλότητα επιπτώσεις: συνέπειες μειονέκτημα: ελάττωμα ισότιμη: ισάξια, ισοδύναμη ενσωμάτωση: ένταξη πλήρης: ανεπαρκής εξοικονόμηση: σπατάλη προσωπική: συλλογική, δημόσια ομαλή :ανώμαλη ανταγωνιστικότητα: άμιλλα Β7. Στη συνέχεια: δηλώνει χρονική σειρά Γενικά: δηλώνει γενίκευση Αλλά: δηλώνει αντίθεση Γ. ΤΙΤΛΟΣ: «ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ ΜΙΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΜΑΣΤΙΓΑ» ΠΡΟΛΟΓΟΣ: Ο σύγχρονος κόσμος διακρίνεται από τη μεγάλη ανάπτυξη των επιστημών και της τεχνολογίας, διάδοση της γνώσης και δημιουργία τελειοποιημένων μέσων πληροφόρησης. Προξενεί έκπληξη και προβληματισμό λοιπόν το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας παραμένει οργανικά αναλφάβητο, ενώ ακόμη και σε χώρες όπου είναι κατοχυρωμένη η δημόσια δωρεάν παιδεία αυξάνεται ο λειτουργικός αναλφαβητισμός. Στους οργανικά αναλφάβητους κατατάσσονται όσοι δεν γνωρίζουν ανάγνωση και γραφή και αγνοούν τις βασικές πράξεις της αριθμητικής, ενώ στους λειτουργικά αναλφάβητους όσοι δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση. Αιτίες αναλφαβητισμού Η οικονομική στενότητα δεν αφήνει πολλά περιθώρια στο κράτος να ανοικοδομήσει σχολεία, να εκπαιδεύσει και να διορίσει δασκάλους, να μορφώσει όλους τους πολίτες του. Επιπλέον, τα επείγοντα προβλήματα επιβίωσης που αντιμετωπίζει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού το απομακρύνουν από το σχολείο. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαία η διαπίστωση ότι οι περισσότεροι αγράμματοι είναι αγρότες, εργάτες, άνθρωποι που ανήκουν στα ασθενέστερα οικονομικά και κοινωνικά στρώματα. 5

6 Η νοοτροπία που έχουν κάποιοι γονείς για τα γράμματα και τη μόρφωση. Η ανισότητα των δύο φύλων, οι θρησκευτικές και άλλες στερεότυπες αντιλήψεις κρατούν τη γυναίκα κλεισμένη στο σπίτι και αγράμματη σε πολλές χώρες του κόσμου Οι πόλεμοι, οι εμφύλιοι και οι κοινωνικές συγκρούσεις σε αρκετά κράτη εμποδίζουν τη φοίτηση σε σχολεία. Επίσης, ο αναλφαβητισμός εξυπηρετεί τα αντιδημοκρατικά καθεστώτα αφού το άτομο εύκολα γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης και πολιτικής χειραγώγησης Πολλά από τα παιδιά τα οποία είτε δεν πηγαίνουν καθόλου στο σχολείο είτε δεν ολοκληρώνουν τη βασική εκπαίδευση τους ανήκουν σε κοινωνικές ομάδες που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση. Πρόκειται για παιδιά τσιγγάνων, μεταναστών και εθνικών μειονοτήτων. Κύριος λόγος για τον οποίο τα παιδιά αυτά απομακρύνονται από το σχολείο δεν είναι τόσο οι διακρίσεις, που ακόμα δυστυχώς δεν έχουν εκλείψει, όσο το γεγονός ότι οι αξίες της οικογένειας ή του περιβάλλοντος τους, η θρησκεία τους και η γλώσσα τους, για παράδειγμα, είναι πολύ διαφορετικές από τις σχολικές αξίες. Τα προβλήματα στο χώρο της εκπαίδευσης, σχολεία που δεν πληρούν όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις σε διδακτικό προσωπικό και σε σχολική υποδομή, σχολεία ημερήσια, σχολεία νυχτερινά και σχολεία για παιδιά με ειδικές ανάγκες εκεί όπου είναι απαραίτητα. Τα προβλήματα στις μεθόδους διδασκαλίας, η έλλειψη ενασχόλησης με παιδιά που από νεαρή ηλικία παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες, η δυσκολία των μαθημάτων, οι διακρίσεις μέσα στο σχολείο απομακρύνουν πολλούς μαθητές από το σχολείο. Αμέτοχοι γονείς, που δεν παρεμβαίνουν στη σχολική φοίτηση. Μεταβατική παράγραφος: Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι ο αναλφαβητισμός οδηγεί σε οικονομική στασιμότητα, συρρίκνωση του πνευματικού επιπέδου μιας κοινωνίας, αδυναμία των πολιτών να συμμετέχουν στα κοινά, μαζοποίηση και πολιτιστική οπισθοδρόμηση. Επομένως, κρίνεται αναγκαίο να ληφθούν αποφασιστικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση αυτού του οδυνηρού φαινομένου. Tρόποι αντιμετώπισης Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για το πρόβλημα του αναλφαβητισμού από ΜΜΕ, πνευματικούς ανθρώπους και άλλους φορείς ώστε να συμβάλει στην αντιμετώπισή του. Πρόσθετες παροχές από την Πολιτεία στις άπορες οικογένειες και στα παιδιά τους, ώστε αυτά να ολοκληρώνουν, τη βασική, τουλάχιστον, υποχρεωτική εκπαίδευση. Αναπροσανατολισμός του εκπαιδευτικού θεσμού αναφορικά με το περιεχόμενο και τις μεθόδους λειτουργίας του ώστε να καλλιεργεί την κριτική ικανότητα των παιδιών. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο απαιτείται: Συγγραφή κατάλληλων εγχειριδίων, ώστε να αποκτήσουν οι μαθητές ολοκληρωμένη εικόνα για το αντικείμενο γνώσης. Αναλυτικό πρόγραμμα που να περιλαμβάνει εργασίες ατομικές και ομαδικές, ώστε να καλλιεργηθεί η αυτενέργεια, διαλογική μέθοδος διδασκαλίας, αξιοποίηση εποπτικών μέσων για ουσιαστική κατάκτηση και εμπέδωσης της γνώσης, ενισχυτική διδασκαλία στα παιδιά που παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες κατάλληλα επιμορφωμένοι εκπαιδευτικοί. Επιμορφωτικά προγράμματα για ενήλικες αναλφάβητους. Συνεργασία των εκπαιδευτικών με τους γονείς. Αποφυγή με κάθε τρόπο του στιγματισμού των αναλφάβητων. Επίλογος Το φαινόμενο του αναλφαβητισμού αποτελεί ένα οξύ κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πρόβλημα. Η αντιμετώπισή του είναι ένδειξη ωριμότητας μιας κοινωνίας, η οποία έχει κατανοήσει την αξία της μόρφωσης για όλους και επενδύει στην εκπαίδευση προκειμένου να προετοιμάσει ένα πιο αισιόδοξο μέλλον για τους πολίτες της. 6