ΙΣΤΟΤΟΠΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ : ΟΙ ΕΙΚΟΝΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ. Δρ. Μαρία Σιδερή

Transcript

1 ΙΣΤΟΤΟΠΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ : ΟΙ ΕΙΚΟΝΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ Δρ. Μαρία Σιδερή

2 Η διάδοση των ψηφιακών μέσων κοινωνικής δικτύωσης αποτελεί μια πραγματικότητα και η κοινωνική δικτύωση στο διαδίκτυο συμβαίνει εντός, εκτός ή παράλληλα με την κοινωνική δικτύωση στον πραγματικό κόσμο? Στην ερμηνεία, τη μελέτη της, την αποκωδικοποίησή της από διαφορετικές βέβαια θεωρητικές οπτικές και με διαφορετικά εργαλεία- ενσκήπτουν Επιστήμες όπως η Πληροφορική, η Κοινωνιολογία, η Ψυχολογία είτε για να ικανοποιήσουν με έρευνες και μελέτες νέες ανάγκες στα ίδια ή άλλα περιβάλλοντα εφαρμογής-, είτε για να αναλύσουν τα αποτελέσματα της πλήρωσης αναγκών, κατ ουσία της λειτουργίας των ψηφιακών κοινωνικών δικτύων.

3 Σε ένα πλήρως ψηφιοποιημένο περιβάλλον, ο μη έχων προφίλ σε ένα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μάλλον μοιάζει κατά την άποψη των φανατικών οπαδών τους- ως άνθρωπος Νεάτερνταλ. Αντιθέτως, εκείνοι που με πείσμα υποστηρίζουν τη σπουδαιότητα της διαπροσωπικής και μη διαμεσολαβημένης από ψηφιακά περιβάλλοντα επικοινωνίας, αναφέρονται σε μια «ψηφιακή τρέλα». Όπως και σε όποιο άλλο αμφίσημο γεγονός ή έννοια, έτσι και εν προκειμένω οφείλουμε να δούμε το θέμα της κοινωνικής δικτύωσης στο διαδίκτυο με ψυχραιμία. Το βέβαιο είναι ότι έχουμε να κάνουμε με ένα φαινόμενο με δύο πρόσωπα.

4 Από τα πρώιμα blogs, υποβαθμισμένης μάλλον αισθητικής και με έμφαση περισσότερο στην ευκολία ανάρτησης κειμένου, έως την επικοινωνιακή τομή του Twitter δεν έχουν περάσει παρά λίγες δεκαετίες. Αυτό δείχνει τη δυναμική που αναπτύσσει η υπόθεση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τόσο από άποψη αριθμού χρηστών όσο και από την άποψη μιας αγοράς αντίστοιχων υπηρεσιών συνεχώς διευρυνόμενων. Η δυναμική αυτή, μιας και έχει να κάνει με διαπροσωπικές σχέσεις, διαμορφώνεται από τις εκάστοτε κοινωνικές συνθήκες και από τη μορφή που έχουν οι κοινωνικές σχέσεις, αλλά πολύ εύκολα επιδρά και σε αυτές και τις διαμορφώνει με τη σειρά της.

5

6 Για να γίνει πιο κατανοητή η ορολογία «δίκτυο» και «κοινωνικό δίκτυο» ας χρησιμοποιήσουμε στοιχεία δανεισμένα από τα μαθηματικά. Ένα δίκτυο αποτελείται από : κόμβους (σημεία) και ακμές (γραμμές) που ενώνουν δύο κόμβους. Κάθε κόμβος και κάθε ακμή μπορεί να είναι σημαδεμένα με κάποια «ταμπέλα» που συνήθως έχει αριθμητικό περιεχόμενο ή πληροφορίες για το τι αναπαριστά. Όταν δύο κόμβοι σχετίζονται, τότε υπάρχει ακμή που τους ενώνει (έτσι δηλαδή αναπαρίσταται η σχέση), αλλιώς οι κόμβοι είναι μεταξύ τους απομονωμένοι. Με τον όρο «κοινωνικό δίκτυο» εννοούμε ένα δίκτυο στο οποίο οι κόμβοι είναι κοινωνικά υποκείμενα π.χ. άτομα, επιχειρήσεις, ομάδες, οργανώσεις, θεσμοί και οι ακμές αναπαριστούν τις μεταξύ τους σχέσεις.

7 Στην παρουσίαση αυτή θα εστιάσουμε: στη διείσδυση, στη σύγχρονη πραγματικότητα, των ψηφιακών μέσων κοινωνικής δικτύωσης (digital social media), στη δημιουργία, μέσα από τη συμμετοχή σ αυτά, νέων κοινοτήτων που δεν προσδιορίζονται πλέον στη βάση γεωγραφικών ή πολιτισμικών κριτηρίων, Στις λειτουργίες και τα περιβάλλοντα αξιοποίησης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. στα οφέλη, αλλά και τους κινδύνους που συνεπάγεται η συμμετοχή και η αλληλεπίδραση με άλλους στα ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (digital social networks).

8 Αλλά πρώτα, μια ιστορία. Στη δεκαετία του 1960, ο Στάνλεϊ Μίλγκραμ (Stanley Milgram) και η ομάδα του ξεκίνησαν, με αρχικό ποσό τα 680 δολάρια, να εκτελέσουν ένα πείραμα βασισμένο στη διαίσθηση ότι «ζούμε σε έναν μικρό κόσμο». Επιδίωξη της ομάδας αυτής ήταν να δείξει ότι άνθρωποι άγνωστοι μεταξύ τους δεν απέχουν και τόσο πολύ τελικά, αλλά μέσω γνωστών των γνωστών τους βρίσκονται μόνο λίγα «βήματα» μακριά. Για να το δείξουν αυτό, επέλεξαν τυχαία 296 αποστολείς γραμμάτων, από τους οποίους ζήτησαν να στείλουν ένα γράμμα σε κάποιον χρηματιστή στη Βοστώνη που οι ίδιοι δεν γνώριζαν, διά μέσω γνωστού τους που θεωρούσαν πιθανό να βρίσκεται «πιο κοντά» στον χρηματιστή, με ρητές εντολές στον γνωστό τους να πράξει αναλόγως, σημειώνοντας παράλληλα από πόσα χέρια έχει περάσει το κάθε γράμμα.

9 Αλλά πρώτα, μια ιστορία. Το πείραμα αυτό κατέληξε σε ένα ενδιαφέρον αποτέλεσμα: Κανένα γράμμα δεν χρειάστηκε, για να φτάσει στον υποτιθέμενο χρηματιστή από τη Βοστώνη, πάνω από έξι «βήματα» ή αλλιώς πάνω από έξι αλλαγές χεριού.

10 Αλλά πρώτα, μια ιστορία. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε «φαινόμενο του μικρού κόσμου» (small world phenomenon) και αποτελεί κεντρική διαίσθηση πάνω στην οποία βασίζεται η ανάπτυξη των σύγχρονων ψηφιακών μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Στην ουσία εγγυάται ότι πολύ σύντομα θα καταφέρεις να συνδεθείς με ανθρώπους που ξέρεις, και ότι ταυτόχρονα θα μπορείς με μόνο έξι «βήματα» κοινωνικής απόστασης να βρεις οποιονδήποτε στο εν λόγω δίκτυο. Στη δυναμική αυτή στηρίζονται εφαρμογές όπως το Facebook

11 Από τις παραδοσιακές κοινωνικές δομές στα ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (1/4) Κοινωνική δικτύωση (social networking) είναι η συμμετοχή των ατόμων σε ομάδες, μέσα από τις οποίες προσδιορίζεται τόσο η ταυτότητα της ίδιας της ομάδας όσο και η ταυτότητα των συμμετεχόντων, σε μια αμφίδρομη διαλεκτική σχέση. Δεν είναι νέα έννοια (οικογένεια, πόλη, κράτος κ.λπ) Tα κοινωνικά δίκτυα είναι «πολυδιάστατα συστήματα επικοινωνίας και διαμόρφωσης της ανθρώπινης πρακτικής και της κοινωνικής ταυτότητας», με βασικά στοιχεία : α) το μέγεθος ή το εύρος (αριθμός ατόμων που συμμετέχουν), β) τη σύνθεση, γ) τη συχνότητα αλληλεπίδρασης,

12 Από τις παραδοσιακές κοινωνικές δομές στα ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (2/4) Ψηφιακή Κοινωνική Δικτύωση (Digital/Online Social Networking) Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, η γνωστή, διαμεσολαβούμενη από τα παραδοσιακά μέσα, επικοινωνία των ανθρώπων έχει επεκταθεί, με τη χρήση μέσων/εργαλείων προερχόμενων από την Πληροφορική και τις Τεχνολογίες, λαμβάνοντας τη μορφή της διαδικτυακής επικοινωνίας (συγχρονικής και ασύγχρονης) (Επικοινωνία διαμεσολαβούμενη από υπολογιστή [Computer Mediated Communication / CMC]).

13 Από τις παραδοσιακές κοινωνικές δομές στα ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (3/4) Εφαρμογές της σύγχρονης CMC (απαιτητή η ταυτόχρονη παρουσία χρηστών): δωμάτια συζητήσεων [chatrooms], εφαρμογές άμεσης ανταλλαγής μηνυμάτων IM [instant messaging], διαδικτυακά παιχνίδια [online games] άλλα διαδικτυακά περιβάλλοντα, στα οποία δύο ή περισσότερα άτομα επικοινωνούν σε πραγματικό χρόνο (πχ. Second Life).

14 Από τις παραδοσιακές κοινωνικές δομές στα ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (4/4) Εφαρμογές της ασύγχρονης CMC (επικοινωνία σε μεγαλύτερη περίοδο χρόνου με μη απαιτητή την ταυτόχρονη παρουσία χρηστών): υπηρεσίες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου [ ], ομάδες συζήτησης [newsgroups], ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης

15 Μέσα και Δικτύωση Social media : εργαλεία-μέσα διαμοιρασμού δεδομένων, πληροφορίας και επικοινωνίας Social networking : Διαδικασία κοινωνικής δικτύωσης (πώς συσχετίζονται και πώς αλληλεπιδρούν ποιες κοινωνικές, ψυχολογικές ή άλλες εκροές υπάρχουν)

16 Ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης Οι Boyd και Ellison (2008) ορίζουν τους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης ως τις διαδικτυακές (web-based) υπηρεσίες που επιτρέπουν στα άτομα να κατασκευάσουν ένα δημόσιο ή ημιδημόσιο προφίλ μέσα σε ένα οριοθετημένο σύστημα (bounded system), να επικοινωνούν με άλλους χρήστες και να έχουν πρόσβαση στα στοιχεία αυτών εντός του συστήματος. O Boyd (2007) εξηγεί ότι οι πρακτικές που διαφοροποιούν τους ιστοτόπους κοινωνικής δικτύωσης από άλλους τύπους επικοινωνίας μέσω του υπολογιστή είναι οι χρήσεις των προφίλ, των φίλων και των σχολίων ή μαρτυριών, όπως και το γεγονός ότι τα προφίλ είναι δημόσια ορατά.

17 Ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης Σύμφωνα με τους Kaplan & Haenlein (2010) τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι μια ομάδα βασισμένων στο διαδίκτυο εφαρμογών που χτίζονται στα ιδεολογικά και τεχνολογικά θεμέλια του web 2.0 και επιτρέπουν την δημιουργία και ανταλλαγή περιεχομένου που παράγουν οι χρήστες. Σύμφωνα με το Γλωσσάρι του Web 2.0, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι όποιος ιστότοπος ή υπηρεσία στο διαδίκτυο που αξιοποιεί/χρησιμοποιεί τη φιλοσοφία του «κοινωνικού» ή του «Web 2.0».

18 Ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης Έτσι οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης στο διαδίκτυο : Συμβάλλουν στη συγκρότηση μιας «εικονικής κοινότητας» που τα μέλη συνδέονται μεταξύ τους σε μια νέα συλλογικότητα, όπως αυτή διαμορφώνεται στη βάση κοινών προφίλ ή κοινών ενδιαφερόντων και στόχων. Δεν αντικαθιστούν τα εγκαθιδρυμένα κοινωνικά δίκτυα εκτός διαδικτύου. Συχνά αποτελούν την εικόνα ή την επέκταση των κοινωνικών δικτύων εκτός διαδικτύου, επιτελώντας έτσι μια διπλή λειτουργία που συνίσταται στην μέσω διαδικτύου χαρτογράφηση των υφιστάμενων δεσμών και τη δημιουργία νέων (Lampe, Ellison και Steinfield, 2007).

19 Τα αίτια εμφάνισης του φαινομένου της ψηφιακής κοινωνικής δικτύωσης Τεχνολογική εξέλιξη (μετάβαση από το web 1.0, όπου ο χρήστης απλά επισκεπτόταν σελίδες, χωρίς μεγάλες δυνατότητες δικής του συνεισφοράς, στο web 2.0.). «Ανοικτά» κοινωνικά δίκτυα, μη υποκείμενα σε περιορισμούς συμμετοχής στη βάση γεωγραφικών, πολιτισμικών ή άλλων κριτηρίων. Χρήσεις/λειτουργίες των ιστοτόπων κοινωνικής δικτύωσης (ολοένα διευρυνόμενες).

20 Η ιστορική εξέλιξη των ιστοτόπων

21 Κατηγορίες ιστοτόπων κοινωνικής δικτύωσης Πάνω από 400 σήμερα, διακρινόμενοι ανάλογα με : το αντικείμενο, το στόχο δηλαδή της δικτύωσης (σε συγκεκριμένα ενδιαφέροντα χρηστών ή όχι [ανοικτοί σε όλους τους χρήστες]). τον τρόπο εγγραφής και συμμετοχής μελών (ελεύθερη ή περιορισμένη). τον τρόπο επικοινωνίας των μελών τους. το είδος του περιεχομένου που ανταλλάσσουν οι χρήστες μεταξύ τους.

22 Κατηγορίες ιστοτόπων κοινωνικής δικτύωσης

23 Κατηγορίες ιστοτόπων κοινωνικής δικτύωσης Κοινωνική δικτύωση : Facebook, Friendster, LinkedIn Δημοσιοποίηση κειμενικού υλικού : Blogger, Wikipedia Διαμοιρασμός φωτογραφιών : Flickr, Picasa, Photobucket Διαμοιρασμός οπτικοακουστικού υλικού : YouTube, Metacafe) Δημοσιοποίηση σχολίων : Twitter, Plurk Εικονικοί κόσμοι : Second Life, ViOS Παιχνίδια : Halo Εφαρμογές παραγωγής : Eventful, Zoho Διανεμητές Περιεχομένου : RSS, Atom, PingShot Μηχανές Αναζήτησης : Yahoo! Search, Technorati Διαπροσωπική επικοινωνία : WebEx, ichat, Skype

24 Η εικόνα το Δεκέμβριο του 2014 Πηγή :

25 Η εικόνα το Δεκέμβριο του 2014 Πηγή :

26 Η εικόνα το 2009

27 Δημοφιλείς ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης Οι πιο δημοφιλείς ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης σήμερα: Facebook, MySpace, Youtube, Blogger, Flickr, Τwitter, LinkedIn και Ιnstagram με το Facebook να βρίσκεται στην κορυφή των προτιμήσεων. Σημειώνουμε επιπλέον τα Vimeo και RSS

28 Μερικά στοιχεία Το Facebook είναι το πιο δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης με περισσότερο από 900 εκατομμύρια χρήστες με δεύτερο το Twitter με 310 εκατομμύρια (πηγή: Alexa Global Traffic Rank) Μηνιαίως οι ενεργοί χρήστες του Facebook προσεγγίζουν τα 850 million (πηγή: Jeff Bullas) Το 23% των χρηστών του Facebook ελέγχουν το προφίλ τους τουλάχιστον 5 φορές την ημέρα (πηγή: Socialnomics) Περισσότερο από 1 εκατομμύριο ιστότοποι ενσωματώθηκαν στο Facebook (πηγή: Uberly) Το 2010 σχεδόν 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως είχαν προφίλ και αναμένεται ο αριθμός αυτός, το 2017, να φτάσει τα 2,3 δισεκατομμύρια.

29 2004, Marc Zuckerberg, φοιτητής του Harvard δημιουργεί ένα δίκτυο επικοινωνίας μεταξύ των συμφοιτητών του, ονομάζοντάς το Facebook. 2005, δικαίωμα πρόσβασης αποκτούν μαθητές συγκεκριμένων λυκείων και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. 2006, έγινε προσβάσιμο σε όλους, εφόσον η ηλικία τους υπερέβαινε τα 13 έτη. Το 2012 είχε περίπου ένα 1 δισεκατομμύριο ενεργούς χρήστες, με αποτέλεσμα να κατατάσσεται στη λίστα ταξινόμησης του Alexa ως ένα από τα δημοφιλέστερα web sites του πλανήτη (2ο μετά το Google).

30 2003, Αύγουστος, Καλιφόρνια , το Myspace ήταν η μεγαλύτερη σε επισκεψιμότητα σελίδα κοινωνικής δικτύωσης στον κόσμο. 2008, Απρίλιος, το Myspace ξεπεράστηκε από το Facebook όσον αφορά τον αριθμό των μοναδικών επισκεπτών από όλο τον κόσμο. Σήμερα ο αριθμός των χρηστών του MySpace έχει μειωθεί σταθερά, παρά τις πολλές επανασχεδιάσεις.

31 2005, Φεβρουάριος. Το YouTube αποτελεί τη μεγαλύτερη σε χρήστες και όγκο περιεχομένου μηχανή αναζήτησης και παροχής κλιπ ταινιών, κλιπ τηλεόρασης, βίντεο και μουσικής 2006, Νοέμβριος. Ονομάζεται από το Περιοδικό Time «Invention of the Year 2006» 2006, αγοράζεται από την Google. Το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου του έχει φορτωθεί από πολίτες, αν και MME και επιχειρήσεις συμπεριλαμβανομένων των CBS, BBC, Vevo και άλλες οργανώσεις παρέχουν ορισμένο από το υλικό τους μέσω του site, ως μέρος του προγράμματος εταιρικής σχέσης YouTube.

32 2006, Σαν Φραντσίσκο 2010, το Twitter είναι τόσο δημοφιλές, ώστε μεγάλοι οργανισμοί όπως το CNN και το BBC το χρησιμοποιούν για να συλλέγουν νέα 2012 έχει πάνω από 500 εκ. ενεργούς χρήστες και πάνω από 340 εκατομμύρια tweets/ημέρα. Αποτελεί μια από τις 10 κορυφαίες ιστοσελίδες και έχει περιγραφεί ως «τα SMS του Διαδικτύου». Μικρά κείμενα έως 140 χαρακτήρων

33 2002, Δεκέμβριος. Απευθύνεται κυρίως σε επαγγελματίες 5 Μαΐου του 2003, ξεκινά επισήμως Τα μέλη του έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν το προσωπικό τους προφίλ, να συνδεθούν με άλλους χρήστες, να αναζητήσουν εργασία, αλλά και πελατολόγιο Σήμερα θεωρείται ο πιο επιτυχημένος ιστοχώρος για επαγγελματίες στον κόσμο, μετρώντας περισσότερους από 100 εκατομμύρια εγγεγραμμένους χρήστες Ανάμεσα στους κύριους ανταγωνιστές του LinkedIn, περιλαμβάνονται οι ιστοσελίδες επαγγελματικής δικτύωσης XING, Viadeo, Doostang και Ecademy, ενώ αντιμετωπίζει ανταγωνισμό και από το Facebook.

34 1999, η Pyra Labs δημιουργεί μια υπηρεσία δημοσίευσης, που επιτρέπει σε ιδιώτες ή multi-user blogs καταχωρήσεις με χρονοσήμανση. Οι χρήστες δημοσιεύουν υλικό με τη μορφή κειμένου, φωτογραφιών ή βίντεο. 2003, εξαγοράζεται από την Google. 2004, επανασχεδιάζεται προσθέτοντας χαρακτηριστικά, όπως web πρότυπα. 2007, Μάιος, ανήκει εξ ολοκλήρου στη Google. 2007, κατατάσσεται 16ο στη λίστα των 50 κορυφαίων όσον αφορά τον αριθμό των μοναδικών επισκεπτών 2010, το Blogger εισάγει νέα πρότυπα και επανασχεδιάζει το δικτυακό τόπο του.

35 Δημιουργείται από την εταιρία Ludicorp και αργότερα εξαγοράζεται από την Yahoo. Το Flickr ξεκινά σαν μια υπηρεσία που φιλοξενεί chat rooms με δυνατότητα ανταλλαγής φωτογραφιών μεταξύ των χρηστών, δημοσίευσης και διαμοίρασής τους. Παρέχει δυνατότητες αναζήτησης φωτογραφιών με βάση την παγκόσμια τοποθεσία, το μοντέλο της φωτογραφικής μηχανής που χρησιμοποιήθηκε, αλλά και τις κατηγορίες ή ετικέτες των φωτογραφιών Η υπηρεσία χρησιμοποιείται συχνά από bloggers για να ενσωματώσουν τις φωτογραφίες τους στα blogs τους 2010, Σεπτέμβριος, το Flickr φτάνει τα 5 δις. φωτογραφιών.

36 Instagram Πρόκειται για δίκτυο διαμοιρασμού φωτογραφιών και βίντεο (15 ) που συνδέεται με άλλα, στα οποία διοχετεύεται το υλικό. Χαρακτηριστικό του είναι ότι προσαρμόζει τις φωτογραφίες σε διάσταση τετραγώνου. Δημιουργήθηκε από τον Kevin Systrom και τον Mike Krieger τον Οκτώβρη του 2010 και έως τον Απρίλη του 2012 είχε πάνω από 100 εκατομμύρια μέλη. Αγοράστηκε από το Facebook τον Απρίλιο του Στη διάρκεια του 2013 παρουσίαση αύξηση 23%, ενώ το Facebook μόνο 3%.

37 Οι κυψέλες : λειτουργίες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης Πηγή : Jan H. Kietzmann, J, Hermkens, Kr., McCarthy, I. & Silvestre, B. (2011). Social media? Get serious! Understanding the functional building blocks of social media. Business Horizons, 54,

38 Οι παράγοντες του φύλου και της ηλικίας Έρευνες έχουν καταδείξει μια διαφοροποίηση στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μεταξύ ανδρών και γυναικών, όπως και μεταξύ διαφόρων ηλικιακών ομάδων. Μεγαλύτερο ποσοστό νέων Οι γυναίκες καλύπτουν επικοινωνιακές ανάγκες Οι άνδρες καλύπτουν ανάγκες προβολής Μύθος ή πραγματικότητα;

39 Οφέλη από τη συμμετοχή σε ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (1/4) (Με αναφορά σε μεμονωμένους χρήστες) Η δυνατότητα επικοινωνίας και δημιουργίας δεσμών με άτομα σε μεγάλη γεωγραφική απόσταση, δεδομένου ότι το διαδίκτυο καταργεί τις αποστάσεις. Η δυνατότητα ανάπτυξης δεσμών με πολύ μεγάλο αριθμό ατόμων και με ίσους όρους, καθώς η κοινωνική τάξη, η καταγωγή, η μόρφωση, το φύλο δεν έχουν σημασία (οργάνωση νέων συλλογικοτήτων). Η αλληλεπίδραση με άτομα με ετερογενή πολιτισμικά χαρακτηριστικά (από διαφορετικές χώρες, κοινωνίες, πολιτισμούς). Η δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε μεγάλο πλήθος ομάδων και η αναζήτηση της ομάδας που εκφράζει και ωφελεί το άτομο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

40 Οφέλη από τη συμμετοχή σε ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (2/4) Η διεύρυνση των γνώσεων και των πνευματικών οριζόντων του ατόμου. Η ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων του ατόμου. H ενίσχυση της δημιουργικότητας. Η άρση πληθώρας περιορισμών για την κοινωνική συνοχή μέσω του e-participation. Η δυνατότητα διατύπωσης απόψεων σε θέματα που στην απευθείας επαφή δεν θίγονται. Η δυνατότητα ανάπτυξης πολιτικών θέσεων (σε περίπτωση που ο «συνομιλητής» είναι φορέας επίσημου πολιτικού λόγου). Αυτό δεν σημαίνει ότι ενισχύεται η δημοκρατία, αλλά ότι δίδεται η ευκαιρία συμμετοχής σ ένα διάλογο.

41 Οφέλη από τη συμμετοχή σε ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (3/4) Η δυνατότητα για άμεση ενημέρωση για ό,τι συμβαίνει στον κόσμο, καθώς οι ειδήσεις μεταδίδονται μεταξύ των χρηστών του διαδικτύου πολύ γρήγορα Η δυνατότητα για ταχεία, εύκολη και ανέξοδη εύρεση περιεχομένου (πληροφορίες, εικόνες και video). Η δυνατότητα δραστηριοποίησης και σύμπραξης για κοινούς σκοπούς με άτομα που μπορεί να βρίσκονται οπουδήποτε στη γη και επομένως η ενίσχυση του κοινού σκοπού με μεγάλο πλήθος συμμετεχόντων (κοινωνικά κινήματα). Η αναζήτηση προσώπων (πχ. παλαιοί φίλοι, συγγενείς). Η πρόσβαση σε ψυχαγωγικό υλικό (πχ. ταινίες, τραγούδια, video clip, παιχνίδια).

42 Οφέλη από τη συμμετοχή σε ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (4/4) (Με αναφορά σε φορείς πχ. εταιρείες) Η αναγνωρισιμότητα των επιχειρήσεων παγκοσμίως μέσω της διάδοσης της εταιρικής τους εικόνας Η βελτίωση της επικοινωνίας με τους υφιστάμενους πελάτες. Η προσέλκυση νέων πελατών (επιχειρηματική διείσδυση) Η προβολή νέων προϊόντων (μέσω του social media marketing) στο καταναλωτικό κοινό. H προώθηση των εμπορευμάτων μέσω ηλεκτρονικού δικτύου αγοράς (e-commerce). Η απόκτηση γνώσης για τη συμπεριφορά των καταναλωτών που συμβάλλει στον καθορισμό των target groups και τον προσδιορισμό της εταιρικής πολιτικής. Η ανάπτυξη εταιρικών συνεργασιών (και διακρατικών).

43 Οφέλη από τη συμμετοχή σε ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα Ας σκεφτούμε θετικές επιδράσεις από την αξιοποίηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε περιβάλλοντα όπως αυτό της εκπαίδευσης, του πολιτισμού ή της πολιτικής.

44 Κίνδυνοι από τη συμμετοχή σε ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (1/6) Από τη χρήση και την εξάπλωση των κοινωνικών δικτύων ελλοχεύουν και κίνδυνοι. Κάποιοι από τους κινδύνους αυτούς αφορούν και την δικτύωση στον πραγματικό κόσμο (π.χ. ο κίνδυνος του αγνώστου κατά την κοινωνικοποίηση σε πραγματικούς χώρους), ενώ στους επιπλέον κινδύνους συγκαταλέγονται: (με αναφορά στους μεμονωμένους χρήστες) Ο εθισμός στη χρήση (συνιστά εφιάλτη για τους γονείς, καθώς ιδιαίτερη επίδραση ασκούν τα κοινωνικά δίκτυα στους εφήβους και τους νέους). Μάλιστα έρευνες αποδεικνύουν ότι δαπανάται πολύς χρόνος ενώπιον της οθόνης, για τη δημιουργία ενός προφίλ που εμφανίζεται ως «ενδιαφέρον» ή «συναρπαστικό».

45 Κίνδυνοι από τη συμμετοχή σε ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (2/6) Η έκθεση της ταυτότητας, στοιχείων της προσωπικής ζωής και των απόψεων του ατόμου. Η δημοσίευση αυτών στα ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα καθιστά τους χρήστες ευάλωτους σε πολύ μεγαλύτερο αριθμό ατόμων. Η απομάκρυνση από την πραγματική ζωή και η απομόνωση των ατόμων από το κοινωνικό τους περιβάλλον που οδηγεί κατ ελάχιστον σε υποβάθμιση του επιπέδου ζωής (εσωστρέφεια, άγχος, αποδυνάμωση μη λεκτικής επικοινωνίας, χαμηλή αυτοεκτίμηση, κοινωνική φοβία, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής). Η παρενόχληση, η δυσφήμηση, η προσπάθεια χειραγώγησης από άλλα μέλη χωρίς τη δυνατότητα προστασίας ή αντιμετώπισης τέτοιων ενεργειών. Συχνά το αποτέλεσμα των ενεργειών αυτών είναι ψυχολογικές διαταραχές με έσχατη αυτήν την κατάθλιψης.

46 Κίνδυνοι από τη συμμετοχή σε ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (3/6) Ο κίνδυνος εξαπάτησης, δηλ. η σύνδεση με άτομα που προβάλλουν πλαστά προσωπικά στοιχεία. Οι χρήστες μπορούν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, αλλά εξαιτίας αυτής της δυνατότητας μπορούν εύκολα να εξαπατήσουν ή να εξαπατηθούν. Η επαφή με άγνωστους στο πλαίσιο της εικονικής κοινότητας ενέχει περισσότερους κινδύνους απ ότι η αντίστοιχη στον πραγματικό κόσμο, όπου υπάρχει η αμεσότητα και η δυνατότητα ανάπτυξης κριτικής σκέψης και αντίδρασης. Η ανάπτυξη ναρκισσιστικής συμπεριφοράς (εγωκεντρισμός, ανάγκη για θαυμασμό, εμμονή στην επίδειξη ικανοτήτων και τη διαρκή επιβράβευση και αποδοχή).

47 Κίνδυνοι από τη συμμετοχή σε ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (4/6) Η πρόσκληση προβλημάτων υγείας (αρχής γενομένης από διαταραχές ύπνου). Η χαμηλή απόδοση (πχ. μαθητών σε βαθμούς). Ο βομβαρδισμός με διαφημιστικά μηνύματα από τις σελίδες του ιστότοπου. Οι εταιρείες επιτρέπουν τη διαφήμιση, αφού αποτελεί την κύρια πηγή εσόδων τους. Η απειλή της ασφάλειας και η κλοπή των προσωπικών δεδομένων των χρηστών. Η παροχή προσωπικών δεδομένων σε ιστότοπους δεν είναι ασφαλής και ο χρήστης δεν μπορεί να γνωρίζει αν αυτά χρησιμοποιούνται με τρόπους που ο ίδιος δεν έχει εγκρίνει.

48 Κίνδυνοι από τη συμμετοχή σε ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (5/6) Η εύκολη μετάδοση ηλεκτρονικού περιεχομένου που δεν είναι ασφαλές για τους χρήστες του, όπως κακόβουλο λογισμικό, πορνογραφικό υλικό, υλικό προσηλυτισμού, υλικό εθισμού σε επικίνδυνες ουσίες, υλικό με θέμα τη βία, ρατσιστικό περιεχόμενο κ.ά. Η μη ύπαρξη νομοθετικού πλαισίου που διασφαλίζει την ιδιωτικότητα.

49 Κίνδυνοι από τη συμμετοχή σε ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (6/6) (Με αναφορά σε φορείς πχ. εταιρείες) Εξωτερικές εισβολές στα εταιρικά δίκτυα που μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια απόρρητων πληροφοριών προσβάλλοντας τα λειτουργικά συστήματα των εταιρειών. Επίδραση στην αποδοτικότητα των υπαλλήλων (αν κατά τη διάρκεια του χρόνου εργασίας χρησιμοποιούν τους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης). Ελεύθερη κριτική (συχνά ανώνυμη) από δυσαρεστημένους συνεργάτες και πελάτες.

50 Νέα περιβάλλοντα χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης Πολιτική ζωή (συμβατικές και μη συμβατικές μορφές συμμετοχής) Ομπάμα ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για δεύτερη φορά μέσω ενός «τιτιβίσματος» στο twitter και με την ανανέωση της κατάστασής του στο facebook. Λέγεται ότι καταλυτικός υπήρξε ο ρόλος των Facebook, Twitter και Wikileaks στη συσπείρωση, δικτύωση και οργάνωση των ανθρώπων στο πλαίσιο της κίνησης της Αραβικής Άνοιξης. Οργανισμοί κρατικοί ή μη Εκπαίδευση (με διδακτική στόχευση-εξ αποστάσεως εκπαίδευση)

51 Σύνοψη Οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης, ως πραγματικότητα προκύπτουσα από τις δυνατότητες που παρέχουν οι ΤΠΕ, αποτελούν το εργαλείο ανάπτυξης νέων κοινωνικών δικτύων που δεν υπόκεινται σε παραδοσιακούς πολιτισμικούς προσδιορισμούς (είναι ανοικτοί σε όλους, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, επαγγέλματος κ.α.), ούτε σε περιορισμούς με πολιτικούς όρους (έθνος, κράτος, Ένωση κρατών). Αποτελούν έτσι μια νέα δομή, υπαρκτή, αλλά ορατή μόνο διά της εικόνας που παρέχεται μέσα από τη χρήση του διαδικτύου, άρα μια δομή εικονική, όχι με την έννοια της πλασματικής, αλλά της μη αντιληπτής vis a vis.

52 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.