ΠΑΡΑΜΔΣΡΟΠΟΙΗΗ ERP-ΚΤΚΛΧΜΑ ΠΧΛΗΔΧΝ

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ ΣΜΗΜΑ ΒΙΟΜΗΥΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΠΑΡΑΜΔΣΡΟΠΟΙΗΗ ERP-ΚΤΚΛΧΜΑ ΠΧΛΗΔΧΝ ΚΟΝΣΟΓΙΑΝΝΗ ΙΧΑΝΝΗ Δπηβιέπνληεο θαζεγεηέο : Σζέηζνο Κσλζηαληίλνο πλεπηβιέπσλ θαζεγεηήο : Μήηζα Αηθαηεξίλε ΚΑΒΑΛΑ 2010

2 ειίδα 2

3 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1 πζηήκαηα Δλδνεπηρεηξεζηαθνύ ρεδηαζκνύ (ERP) Δηζαγσγή Πξνέιεπζε ηνπ φξνπ Γεληθή επηζθφπεζε ιχζεσλ ERP πλήζεηο εξσηήζεηο γηα ηα ζπζηήκαηα ERP ρεδηαζκφο Δπηινγέο ηκεκάησλ ERP Καηαλφεζε ελφο παλίζρπξνπ εξγαιείνπ Πξνεηνηκαζία Τινπνίεζε Οξγάλσζε ηεο νκάδαο πινπνίεζεο Υξνλνπξνγξακκαηηζκφο πινπνίεζεο Τινπνίεζε ERP θαη BPR Δθπαίδεπζε ρξεζηψλ Πηινηηθή εθαξκνγή θαη παξάιιειν ηξέμηκν Αλζξψπηλνη πφξνη (resources) Αλαδφκεζε θαη Μεηαθνξά δεδνκέλσλ Δπηηπρεκέλε πινπνίεζε ERP θαη κηθξέο / κεζαίεο επηρεηξήζεηο (ΜΜΔ) Μία κηθξή επηρείξεζε ρξεηάδεηαη ERP ζχζηεκα; Γηαηί ζήκεξα κία κηθξή επηρείξεζε δελ έρεη ERP ζχζηεκα; Πφζν επαξθή είλαη ηα ινγηζηηθά παθέηα πνπ θπθινθνξνχλ γηα ηηο κηθξέο 21 επηρεηξήζεηο 1.9 Απφδνζε ηεο επέλδπζεο Οθέιε απφ ηελ πηνζέηεζε ελφο ERP ζπζηήκαηνο Ιζνξξνπία επηινγψλ Απφ ην business ζην e-business Πιενλεθηήκαηα Μεηνλεθηήκαηα Καηαζθεπαζηέο ERP ζπζηεκάησλ 27 2 SQL (Structured Query Language) Δηζαγσγή Ιζηνξία ηνηρεία ηεο SQL Queries NULL θαη Three-Valued Logic (3VL) Data Manipulation Transaction control Data definition Data control Procedural extensions Πξφηππα ηεο SQL 34 ειίδα 3

4 3 INTRASTAT Δηζαγσγή Δπξσπατθή λνκνζεζία Ννκνζεηηθή πξάμε χλνςε λνκνζεηηθήο πξάμεο Απνθσδηθνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο INTRASTAT Βαζηθνί φξνη ηνπ ζπζηήκαηνο INTRASTAT πλδπαζκέλε Ολνκαηνινγία Σν ζχζηεκα INTRASTAT ζηελ Διιάδα ηαηηζηηθά ζηνηρεία ρξήζεο Απαηηήζεηο απφ ηνπο ππφρξενπο 39 4 Atlantis ERP Δηζαγσγή Τπνζπζηήκαηα 41 5 ύζηεκα INTRASTAT θαη Atlantis ERP Γεληθέο πιεξνθνξίεο Τθηζηάκελεο δνκέο δεδνκέλσλ Πίλαθεο αλαθνξάο (lookup tables) Πίλαθεο δηακφξθσζεο (configuration tables) Πίλαθεο κεηξψσλ (record tables) Πίλαθεο θηλήζεσλ (transaction tables) Δπέθηαζε πθηζηάκελσλ δνκψλ δεδνκέλσλ 55 6 Δμσηεξηθή επέθηαζε Atlantis ERP Γεληθά Πεξηγξαθή εθαξκνγήο επέθηαζεο Atlantis ERP Δηζαγσγή Δηηθέηα Ρπζκίζεηο χλδεζεο Δηηθέηα Γειψζεηο INTRASTAT Δηηθέηα πλδπαζκέλε Ολνκαηνινγία 63 ειίδα 4

5 1 πζηήκαηα Δλδνεπηρεηξεζηαθνύ ρεδηαζκνύ (ERP) 1.1 Δηζαγσγή Έλα ζχζηεκα ελδν-επηρεηξεζηαθνχ ζρεδηαζκνχ (ERP) είλαη έλα ζχζηεκα ινγηζκηθνχ, πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δηαρείξηζε θαη ην ζπληνληζκφ ησλ πφξσλ, ησλ πιεξνθνξηψλ θαη ησλ ιεηηνπξγηψλ κηαο επηρείξεζεο κε θνηλή ρξήζε κέζσλ απνζήθεπζεο πιεξνθνξηψλ (data stores) [1]. Έλα ζχζηεκα ERP ηππηθά πεξηιακβάλεη κνλάδεο (modules) πιηθνχ, ινγηζκηθνχ θαη ππεξεζηψλ πνπ επηθνηλσλνχλ ζε έλα ηνπηθφ δίθηπν (LAN) ή αθφκα θαη ζε έλα ηδησηηθφ (VPN) ή έλα απνκαθξπζκέλν δίθηπν (WAN). Η ζπνλδπισηή ζρεδίαζε κέζσ κνλάδσλ επηηξέπεη ζε κηα επηρείξεζε ηελ πξνζζήθε ή ηελ αλαδηακφξθσζε κνλάδσλ (αθφκα θη απφ άιινπο θαηαζθεπαζηέο ή πσιεηέο) δηαηεξψληαο παξάιιεια ηελ αθεξαηφηεηα ησλ δεδνκέλσλ ζε κηα θνηλή βάζε δεδνκέλσλ, ε νπνία κπνξεί λα είλαη είηε θεληξηθή είηε δηαλεκεκέλε. 1.2 Πξνέιεπζε ηνπ όξνπ Ο φξνο ERP παξνπζηάζηεθε ην 1990 απφ ηελ εηαηξία εξεπλψλ θαη αλαιχζεσλ Gartner θαη απνηειεί κηα επέθηαζε ησλ φξσλ MRP (material requirements planning θαη αξγφηεξα manufacturing resource planning) θαη CIM (computer integrated manufacturing), Σα ζπζηήκαηα ERP πξνζπαζνχλ λα θαιχςνπλ φιεο ηηο βαζηθέο ιεηηνπξγίεο κηαο επηρείξεζεο αλεμάξηεηα απφ ην είδνο ηεο θαη ηνλ ηνκέα δξαζηεξηνπνίεζήο ηεο. Σέηνηα ζπζηήκαηα εμππεξεηνχλ γηα παξάδεηγκα επηρεηξήζεηο κεηαπνίεζεο, κε θεξδνζθνπηθνχο νξγαληζκνχο θαη θπβεξλήζεηο. Γηα λα κπνξεί έλα ζχζηεκα ινγηζκηθνχ λα ραξαθηεξηζηεί ζαλ «παθέην ινγηζκηθνχ ERP», πξέπεη λα εμππεξεηεί ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπιάρηζηνλ δχν ζπζηεκάησλ. Γηα παξάδεηγκα έλα παθέην πνπ παξέρεη κηζζνδνζία θαη ινγηζηηθή κπνξεί λα ζεσξεζεί, ηερληθά ηνπιάρηζηνλ, έλα παθέην ινγηζκηθνχ ERP. ηελ πξάμε νη κνλάδεο (modules) πνπ κπνξνχλ λα ζπλζέηνπλ έλα ζχζηεκα ERP είλαη ινγηζκηθφ, ην νπνίν ζα κπνξνχζε λα είλαη απηφλνκν φπσο, δηαρείξηζε αιπζίδαο εθνδηαζκνχ (SCM: supply chain management), δηαρείξηζε απνζήθεο, δηαρείξηζε πειαηεηαθψλ ζρέζεσλ (CRM: customer relationship management), δηαρείξηζε παξαγγειηψλ, online πσιήζεηο, νηθνλνκηθά, δηαρείξηζε αλζξψπηλσλ πφξσλ (HRM: human resources management), ζχζηεκα ππνζηήξημεο απνθάζεσλ (DSS: decision support system) θ.α. ειίδα 5

6 1.3 Γεληθή επηζθόπεζε ιύζεσλ ERP Οξηζκέλνη νξγαληζκνί, ηδηαίηεξα απηνί πνπ έρνπλ δηθφ ηνπο ηκήκα IT κε γλψζε γηα ηελ νινθιήξσζε δηαθνξεηηθψλ πξντφλησλ ινγηζκηθνχ, επηιέγνπλ ηελ πινπνίεζε κέξνπο ελφο ERP ζπζηήκαηνο θαη αλαπηχζζνπλ έλα εμσηεξηθφ ζχζηεκα ζχλδεζεο ή άιια απηφλνκα ζπζηήκαηα γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ηνπο. Η πξαθηηθή απηή ζπλαληάηαη κφλν ζε νξγαληζκνχο ησλ νπνίσλ νη δξαζηεξηφηεηεο ζεσξνχληαη θάζεηεο θαη δελ θαιχπηνληαη απφ ηηο ππάξρνπζεο ιχζεηο έηνηκσλ ζπζηεκάησλ ERP. Ιδαληθά έλα ζχζηεκα ERP παξέρεη κηα βάζε δεδνκέλσλ κε δνκή γηα φιεο ηηο πιεξνθνξίεο ησλ κνλάδσλ, νη νπνίεο ελδεηθηηθά πνπ κπνξεί λα είλαη: Καηαζθεπέο (κνλάδεο παξαγσγήο) - κεραληθή, ινγαξηαζκνί πιηθψλ, πξνγξακκαηηζκφο, δηαρείξηζε ξνήο εξγαζηψλ, έιεγρνο πνηφηεηαο, δηαρείξηζε θνζηψλ, δηαδηθαζίεο παξαγσγήο, έξγα παξαγσγήο, ξνή παξαγσγήο θιπ. Γηαρείξηζε αιπζίδαο εθνδηαζκνύ ιήςε παξαγγειηψλ, δηαρείξηζε απνζήθεο, αγνξέο, πξντφληα, πξνγξακκαηηζκφο εθνδηαζκνχ, ππνινγηζκφο πξνκεζεηψλ θιπ. Οηθνλνκηθά - ινγηζηηθή δηαρείξηζε, γεληθά θαζνιηθά, δηαρείξηζε ηακείνπ, εηζπξαθηένη ινγαξηαζκνί, πιεξσηένη ινγαξηαζκνχ, δηαρείξηζε παγίσλ θιπ. Γηαρείξηζε έξγσλ - θνζηνιφγεζε, ηηκνιφγεζε, δηαρείξηζε ρξφλνπ εμφδσλ, δηαρείξηζε κνλάδσλ απφδνζεο, δηαρείξηζε ελεξγεηψλ θαη δξαζηεξηνηήησλ θιπ. Αλζξώπηλνη πόξνη - αλζξψπηλν δπλακηθφ, κηζζνδνζία, εθπαίδεπζε, ρξφλνο θαη απαζρφιεζε, παξνρέο θιπ. Γηαρείξηζε πειαηεηαθώλ ζρέζεσλ - πσιήζεηο θαη κάξθεηηλγθ, πξνκήζεηεο, ππεξεζίεο, επηθνηλσλία θαη ππνζηήξημε ηειεθσληθνχ θέληξνπ θιπ. Απνζήθε δεδνκέλσλ θαη άιιεο δηεπαθέο απηνεμππεξέηεζεο γηα πειάηεο, πξνκεζεπηέο θαη εξγαδφκελνπο. Έιεγρνο πξόζβαζεο πξνλφκηα ρξήζηε αλά επίπεδν πξφζβαζεο γηα εθηέιεζε εξγαζηψλ. Πξνζαξκνγή γηα ηελ νινθιήξσζε επεθηάζεσλ, πξνζζεθψλ, αιιαγψλ ζηηο δηαδηθαζίεο ξνήο. Σα ERP ζπζηήκαηα παξνπζίαζαλ πνιχ κεγάιε αχμεζε πσιήζεσλ ηε δεθαεηία ηνπ 1990, κηα πεξίνδν θαηά ηελ νπνία νη εηαηξίεο αληηκεηψπηδαλ ην πξφβιεκα ηνπ 2000 (Y2K) θαη άιιαδαλ ηα ζπζηήκαηα ινγηζκηθνχ ηνπο. Όπσο ήηαλ αλακελφκελν, ηε ξαγδαία αχμεζε ησλ πσιήζεσλ αθνινχζεζε κηα κεγάιε πηψζε ην 1999, κε ηηο εηαηξίεο λα έρνπλ ιχζεη ζηελ πιεηνςεθία ηνπο ηνπ πξφβιεκα ηεο ρηιηεηίαο έρνληαο ήδε αληηθαηαζηήζεη ή απνθαηαζηήζεη πξνγξακκαηηζηηθά ην ινγηζκηθφ ηνπο. [2] ειίδα 6

7 Αξθεηά ζπρλά ηα ζπζηήκαηα ERP ραξαθηεξίδνληαη σο ζπζηήκαηα εζσηεξηθήο δηαρείξηζεο (back office) ζεκεηψλνληαο φηη νη πειάηεο θαη ην επξχ θνηλφ δελ εκπιέθνληαη άκεζα ζηα ζπζηήκαηα απηά. Ο ραξαθηεξηζκφο δε κπνξεί λα ζεσξεζεί ζσζηφο θαη είλαη θαηαξξίπηεηαη απφ ηε ρξήζε κνλάδσλ φπσο ηεο δηαρείξηζεο πειαηεηαθψλ ζρέζεσλ (CRM), ηεο δηαρείξηζεο ζρέζεσλ κε πξνκεζεπηέο (SRM), ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ (e-commerce), ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο (e-government) θ.α. Σα ζπζηήκαηα ERP είλαη νξηδφληηνπ ραξαθηήξα ζε επηρεηξεζηαθφ εχξνο. Όια ηα ιεηηνπξγηθά ηκήκαηα πνπ εκπιέθνληαη ζε εξγαζίεο ξνήο ή ηελ παξαγσγή είλαη νινθιεξσκέλα ζε έλα ζχζηεκα. Ο φξνο ERP II, εκθαλίζηεθε ζηηο αξρέο ηηο λέαο ρηιηεηίαο θαη ρξεζηκνπνηείηαη ζπρλά γηα λα πεξηγξάςεη ηελ επφκελε γεληά ησλ ERP ζπζηεκάησλ. Απηή ε λέα γεληά ινγηζκηθνχ παξέρεη πξφζβαζε κέζσ δηαδηθηχνπ θαη θνηλψλ browsers φρη κφλν ζηνπο εξγαδφκελνπο κηαο επηρείξεζεο, αιιά θαη ζε εμσηεξηθνχο πφξνπο, φπσο πειάηεο θαη πξνκεζεπηέο κε ειεγρφκελε πξφζβαζε ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν ζηε βάζε δεδνκέλσλ ηνπ ζπζηήκαηνο. Ο φξνο ERP II επίζεο δειψλεη φηη ινγηζκηθφ κπνξεί λα πξνζαξκνζηεί πάλσ ζηελ επηρείξεζε ζε αληίζεζε κε ηελ πξψηε γεληά φπνπ ζηελ πιεηνςεθία ησλ πεξηπηψζεσλ ε επηρείξεζε θαινχληαλ λα πξνζαξκνζηεί πάλσ ζην ινγηζκηθφ. ήκεξα νη πεξηζζφηεξνη θαηαζθεπαζηέο ζπζηεκάησλ ERP έρνπλ ελζσκαηψζεη φιεο ηηο λέεο ηερλνινγίεο ζηα ζπζηήκαηά ηνπο, θπξίσο απηέο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην δηαδίθηπν. Σν απνηέιεζκα ηεο εμέιημεο απηήο ησλ ζπζηεκάησλ είλαη ν λένο φξνο EAS (Enterprise Application Suite) πνπ κεηαθξάδεηαη ζε ERP ζπζηήκαηα ηα νπνία πεξηιακβάλνπλ ζρεδφλ φιεο ηηο κνλάδεο επηρεηξεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ρξεζηκνπνηνχλ ζαλ ηεξκαηηθά (clients) θνηλνχο δηαδηθηπαθνχο browsers. Οη πεξηζζφηεξνη θαηαζθεπαζηέο παθέησλ ERP ελζσκαηψλνπλ ζην ινγηζκηθφ ηνπο ηηο «βέιηηζηεο πξαθηηθέο» (best practices) δίλνληαο έηζη ηε δπλαηφηεηα ζε έλαλ νξγαληζκφ θαηά ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο λα επηιέμεη είηε ηελ πξνζαξκνγή ηνπ ινγηζκηθνχ είηε ηελ ηξνπνπνίεζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ δηαδηθαζηψλ αθνινπζψληαο ηηο πξαθηηθέο απηέο θαη θάλνληαο ηε εγθαηάζηαζε θαη ξχζκηζε ηνπ ζπζηήκαηνο ιηγφηεξν αλψδπλε ζε ζρέζε κε ην παξειζφλ. Πξηλ ηελ εκθάληζε ησλ ζπζηεκάησλ ERP, ην ινγηζκηθφ αλαπηπζζφηαλ γηα λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο κηαο ζπγθεθξηκέλεο επηρείξεζεο θαη ραξαθηεξηδφηαλ κε ηελ επηηπρεκέλε παξάθξαζε ηεο ιέμεο custom ζαλ θνπζηνχκη (θνκκέλν θαη ξακκέλν ζηα κέηξα ηεο επηρείξεζεο). Η εμέιημε έθεξε ηα ζπζηήκαηα ERP, ηα νπνία είλαη πνιχπινθα ζπζηήκαηα θαη κπνξνχλ εχθνια λα νδεγήζνπλ ζε απνηπρία πινπνίεζεο. Οη βέιηηζηεο πξαθηηθέο θαιχπηνπλ ην θελφ θαη νπζηαζηηθά απνηεινχλ ηελ πξφηαζε ηνπ θαηαζθεπαζηή γηα ηνλ πιένλ απνηειεζκαηηθφ ηξφπν πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί, ψζηε λα πξαγκαηνπνηεζεί κηα ζπγθεθξηκέλε επηρεηξεζηαθή δηαδηθαζία ζην πιαίζην ελφο ζπζηήκαηνο κε εχξνο ην ζχλνιν ηεο επηρείξεζεο.[3] χκθσλα κε κειέηε πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε απφ ην Σκήκα Δθαξκνζκέλσλ Δπηζηεκψλ ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Lugwigshafen κέζσ εξσηεκαηνινγίσλ θαη ηε ζπκκεηνρή 192 εηαηξηψλ, πξνθχπηεη φηη νη εηαηξίεο πνπ εθάξκνζαλ ηηο βέιηηζηεο πξαθηηθέο κείσζαλ θξίζηκεο εξγαζίεο φπσο ή δηακφξθσζε, ε ηεθκεξίσζε, ε δνθηκή θαη ε θαηάξηηζε. Δπηπιένλ κε ηε ρξήζε ησλ ειίδα 7

8 βέιηηζησλ πξαθηηθψλ κεηψζεθε θαηά 71% ν θίλδπλνο πινπνίεζεο, εγθαηάζηαζεο θαη πξνζαξκνγήο ζε ζρέζε κε άιιεο εθαξκνγέο ινγηζκηθνχ.[4] Η ρξήζε ησλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ κπνξεί λα έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηε ζπκκφξθσζε (λνκηθνχ ραξαθηήξα) ζε απαηηήζεηο φπσο γηα παξάδεηγκα ηα Γηεζλή Λνγηζηηθά Πξφηππα. Δπηπιένλ κπνξεί λα βνεζήζεη ζε πην θάζεηεο δηαδηθαζίεο φπσο ε ειεθηξνληθή κεηαθνξά θεθαιαίσλ. ηελ Διιάδα ε ινγηθή ησλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ έρεη ρξεζηκνπνηεζεί απφ ηελ πξψηε γεληά ζπζηεκάησλ ERP απφ φινπο ηνπ θαηαζθεπαζηέο ινγηζκηθνχ, θπξίσο ιφγσ ησλ ηδηαηηεξνηήησλ ηεο ειιεληθήο εκπνξηθήο θαη θνξνινγηθήο λνκνζεζίαο ζε ζρέζε κε απηέο άιισλ ρσξψλ. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηειεί ν Κψδηθαο Βηβιίσλ θαη ηνηρείσλ (ΚΒ) κε απαηηήζεηο λνκηθήο ζπκκφξθσζεο πνπ δελ ζπλαληνχληαη ζε άιιεο ρψξεο. Αθφκα θαη ην Δληαίν Λνγηζηηθφ ρέδην, ην νπνίν νξίδεη θαη απαηηεί ηε ρξήζε ινγαξηαζκψλ κε ινγηθή θσδηθψλ θαη βαζκψλ (νξηδφληηα παξάζηαζε δελδξνεηδνχο αλάπηπμεο) είλαη κνλαδηθφ θαη δελ ππάξρεη ζε αγνξέο φπσο ησλ Ηλσκέλσλ Πνιηηεηψλ ηεο Ακεξηθήο, ηεο Γεξκαλίαο, ηεο Ιαπσλίαο θαη θ.α. ειίδα 8

9 1.4 πλήζεηο εξσηήζεηο γηα ηα ζπζηήκαηα ERP Ση είλαη ην ERP κε απιά ιόγηα; Πξφθεηηαη γηα ιχζε ινγηζκηθνχ ε νπνία νινθιεξψλεη δηάθνξεο ιεηηνπξγίεο ζε κία εηαηξία. Παξά ην γεγνλφο φηη κπνξεί λα παξακεηξνπνηεζεί γηα λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο κηαο εηαηξίαο, πξφθεηηαη γηα έηνηκν παθέην ινγηζκηθνχ, ην νπνίν δελ θαηαζθεπάδεηαη απφ ηελ αξρή γηα ηελ εθάζηνηε εηαηξία. Πνιιέο απφ ηηο δηαδηθαζίεο πνπ θαιχπηεη έλα παθέην ERP είλαη θνηλέο ζε θάζε εηαηξία (ι.ρ. επεμεξγαζία παξαγγειηψλ, ηηκνιφγεζε, ηζνινγηζκνί θ.ά.). Πνηνο ν ζηόρνο ηνπ; ηφρνο ηνπ ERP δελ είλαη ε εμππεξέηεζε ησλ απαηηήζεσλ ελφο ηνκέα ζηελ επηρείξεζε, φπσο ι.ρ. ηνπ ινγηζηεξίνπ, ηεο παξαγσγήο, ησλ πσιήζεσλ θ.ιπ., αιιά ε εμππεξέηεζε ησλ δηαδηθαζηψλ κέζα ζηελ επηρείξεζε, ζηηο νπνίεο δηαδηθαζίεο εκπιέθνληαη νη δηάθνξνη ηνκείο, έηζη ψζηε λα κπνξεί απηή λα δηεθπεξαηψλεη ηηο θχξηεο επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηέο ηεο (core businesses). Απφ ηε ζηηγκή πνπ ηα δεδνκέλα εηζαρζνχλ ζε θάπνηα κνλάδα ηνπ ERP, απηά είλαη δηαζέζηκα ζε νπνηαδήπνηε κνλάδα ηνπ ERP ηα ρξεηαζηεί. Με ηνλ ηξφπν απηφ, επηηπγράλεηαη κία ινγηθή ελνπνίεζε ησλ δηαδηθαζηψλ κεηαμχ ησλ ηκεκάησλ ηεο επηρείξεζεο κέζσ ελφο ζπζηήκαηνο, θαη κπνξεί ε επηρείξεζε λα έρεη πιεξνθφξεζε θαη πιήξε εηθφλα γηα φινπο ηνπο ηνκείο θαη ηηο δηαδηθαζίεο. Γηαηί λα ην εγθαηαζηήζεη κία επηρείξεζε; Οη βαζηθνί ιφγνη γηα ηελ εγθαηάζηαζε ελφο ERP είλαη δχν: Η επίιπζε ππαξρφλησλ πξνβιεκάησλ Πνιιέο ήηαλ νη επηρεηξήζεηο πνπ απνθάζηζαλ λα εγθαηαζηήζνπλ ζπζηήκαηα ERP γηα λα επηιχζνπλ ην πξφβιεκα ηνπ 2000, ελψ άιιεο πξνρσξνχλ ζην ERP γηα λα επηιχζνπλ ηα πξνβιήκαηα απφ ηα εηεξνγελή ζπζηήκαηα (ινγηζκηθνχ θαη πιηθνχ) ηα νπνία ε επηρείξεζε έρεη αλαπηχμεη θαη εγθαηαζηήζεη θαηά ην παξειζφλ. Η πξνζπάζεηα γηα βειηίσζε ησλ δηαδηθαζηψλ ζηελ επηρείξεζε. Πνιιέο είλαη νη επηρεηξήζεηο πνπ ελδηαθέξνληαη γηα ηε δπλαηφηεηα πνπ παξέρνπλ ηα ζπζηήκαηα ERP γηα άκεζε πξφζβαζε ζηελ πιεξνθνξία ζε νιφθιεξε ηελ επηρείξεζε. Η δηαζεζηκφηεηα ηεο πιεξνθνξίαο επηηξέπεη ζηελ επηρείξεζε λα πεξηνξίζεη ην θφζηνο απνζήθεπζεο, λα κεηψζεη ζεκαληηθά ηνπο θχθινπο ειίδα 9

10 εθηέιεζεο ησλ δηαδηθαζηψλ θαη, βέβαηα, λα παξέρεη θαιχηεξεο ππεξεζίεο πξνο ηνπο πειάηεο ηεο. Φπζηθά, πξέπεη λα γλσξίδνπκε φηη ην ERP είλαη απιψο ην κέζν, ε δπλαηφηεηα γηα ηελ επηρείξεζε λα βειηηψζεη ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο. Απφ εθεί θαη πέξα, ρξεηάδεηαη δεκηνπξγηθή ελζσκάησζε ηνπ ζπζηήκαηνο ERP κέζα ζηελ επηρείξεζε, ψζηε λα είλαη παξαγσγηθή. Πώο κπνξεί έλα έηνηκν παθέην ινγηζκηθνύ λα ηαηξηάδεη ζε όιεο ηηο επηρεηξήζεηο; Σν εξψηεκα απηφ ζα κπνξνχζε λα δηαηππσζεί θαη σο εμήο: "Πψο κπνξεί κία εηαηξία ινγηζκηθνχ ζηηο ΗΠΑ, ηε Γεξκαλία ή ηελ Οιιαλδία λα θαηαλνήζεη ηηο αλάγθεο κηαο εηαηξίαο πνπ εδξεχεη ζηελ Ιζπαλία θαη κε ην ίδην ινγηζκηθφ λα θαιχπηεη εηαηξίεο θαη ζηελ Διιάδα θαη ζηελ Αίγππην;" Πνιινί πηζαλφλ λα ζεσξήζνπλ φηη ην ινγηζκηθφ πνπ θαηαζθεπάδεηαη απνθιεηζηηθά γηα ηελ θάζε εηαηξία ζα ιεηηνπξγεί θαιχηεξα ζε ζρέζε κε ην ινγηζκηθφ ζε παθέην. Όκσο, δελ πξέπεη λα μερλάκε φηη, ζηε ζπληξηπηηθή ηνπο πιεηνςεθία, νη βαζηθέο δηαδηθαζίεο ζε θάζε επηρείξεζε είλαη νη ίδηεο. Δπίζεο, κε ηελ παγθνζκηνπνίεζε, ππάξρεη αλάγθε γηα ρξήζε ζε κεγάιν βαζκφ ίδησλ πξαθηηθψλ θαη δηαδηθαζηψλ απφ ηηο επηρεηξήζεηο δηαθφξσλ ρσξψλ. Οη πνιπεζληθέο εηαηξίεο πνπ αλαπηχζζνπλ ERP παθέηα επελδχνπλ αξθεηά ρξήκαηα ζηε κειέηε ησλ αλαγθψλ ησλ επηρεηξήζεσλ θαη, βέβαηα, ζηελ αλάπηπμε πςειήο πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ. Απφ ηελ άιιε, νη ειιεληθέο εηαηξίεο ινγηζκηθνχ έρνπλ ην πιενλέθηεκα φηη κπνξνχλ λα είλαη πην θνληά ζηηο πξαθηηθέο ησλ ειιεληθψλ επηρεηξήζεσλ θαη λα ηηο θαηαλννχλ θαιχηεξα, έζησ θη εάλ δελ κπνξνχλ λα επελδχζνπλ ηα ίδηα θεθάιαηα κε απηά ησλ πνιπεζληθψλ ζηελ αλάπηπμε ηνπ ινγηζκηθνχ, ιφγσ ηεο κηθξφηεξεο αγνξάο ζηελ νπνία απεπζχλνληαη. Πώο κπνξεί λα ππνινγηζηεί ε «επηζηξνθή επέλδπζεο» (Return of Investment) ζε έλα ERP project; Ο ππνινγηζκφο ηεο "επηζηξνθήο επέλδπζεο" ζηελ πεξίπησζε ηνπ ERP αθ' ελφο είλαη δχζθνιε δηαδηθαζία θαη αθ' εηέξνπ δε ζπλδπάδεηαη κε ηελ επηηπρία ηνπ έξγνπ, θαζψο δελ είλαη ιίγεο νη πεξηπηψζεηο πνπ επηηπρείο εγθαηαζηάζεηο ERP δελ έρνπλ ηθαλνπνηεηηθή "επηζηξνθή επέλδπζεο". Δλδεηθηηθά, κπνξνχκε λα αλαθέξνπκε κία εθηίκεζε ηεο Microsoft, φηη νη επελδχζεηο ERP απνζβήλνληαη ζε δηάζηεκα δχν εηψλ απφ ηελ θαιχηεξε απφδνζε ηεο επηρείξεζεο. Η εγθαηάζηαζε ελφο ζπζηήκαηνο ERP δεκηνπξγεί θαιχηεξεο δνκέο ζηελ επηρείξεζε, νη νπνίεο επηηξέπνπλ ζηνπο εξγαδφκελνπο λα εξγαζηνχλ απνηειεζκαηηθφηεξα θαη πην παξαγσγηθά. Σν πψο απηή ε αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο κεηαθξάδεηαη ζε νηθνλνκηθά νθέιε δελ είλαη πάληα εχθνιν λα πξνζδηνξηζηεί. ειίδα 10

11 Η εγθαηάζηαζε ERP ζπλεπάγεηαη ηε κείσζε ηνπ πξνζσπηθνύ ηεο επηρείξεζεο; Πξνθεηκέλνπ λα δψζνπκε απάληεζε ζην εξψηεκα απηφ, πξέπεη λα δνχκε πψο ιεηηνπξγεί ε επηρείξεζε πξηλ θαη κεηά ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ ERP. Πξηλ ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ ERP, έλαο κεγάινο αξηζκφο πξνζσπηθνχ-ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη κεζαίσλ ζηειερψλ-αθηεξψλεη ρξφλν γηα ηε ζπιινγή ζηνηρείσλ θαη ηε ζχληαμε δηαθφξσλ θαηαζηάζεσλ θαη reports. Με ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ ERP, ε πιεξνθνξία είλαη δηαζέζηκε πξνο φινπο θαη κάιηζηα άκεζα. πλεπψο, έλαο αξηζκφο εξγαζηψλ ξνπηίλαο ζα πάςεη λα πθίζηαηαη. Όκσο, ε επθνιία κε ηελ νπνία είλαη πιένλ δηαζέζηκε ε πιεξνθνξία επηηξέπεη ζηα ζηειέρε λα θάλνπλ πην νπζηψδεηο αλαιχζεηο, κε βάζε ηα ζηνηρεία πνπ παξέρνληαη απφ ην ERP, κε απνηέιεζκα ηα ζηειέρε πνπ πξηλ δνχιεπαλ γηα λα δεκηνπξγήζνπλ ηελ πιεξνθνξία, ηψξα λα κπνξνχλ λα δνπιεχνπλ κε ηελ πιεξνθνξία. Βέβαηα, εάλ ε επηρείξεζε δελ κπνξεί λα εκπλεχζεη ηα ζηειέρε ηεο, ψζηε λα αμηνπνηήζνπλ ηελ πιεξνθνξία πνπ πξνέξρεηαη απφ ην ERP, ηφηε πξάγκαηη κπνξεί λα νδεγεζεί ζε κείσζε ηνπ πξνζσπηθνχ ηεο. Πάλησο, γεληθά δελ είλαη ζσζηή πξνζέγγηζε ην λα αμηνινγνχκε ή ην λα κεηξάκε έλα έξγν ERP κε βάζε ηνλ αξηζκφ εξγαδνκέλσλ πνπ πξνζζέηεη ή αθαηξεί ζηελ επηρείξεζε. Πνηα είλαη ε θαηάιιειε ζηηγκή γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο; Οη πεξηζζφηεξεο εγθαηαζηάζεηο ERP πεξηιακβάλνπλ ρξεκαηννηθνλνκηθή δηαρείξηζε. πλεπψο, κία θαιή εκεξνκελία γηα λα μεθηλήζεη θάπνηνο ηε ιεηηνπξγία ελφο ζπζηήκαηνο είλαη ζηελ αξρή ηεο ινγηζηηθήο πεξηφδνπ ή ζηηο αξρέο ησλ ηξηκήλσλ. Φπζηθά, απφ ηα ERP ζπζηήκαηα δελ ηίζεληαη ηερληθνί πεξηνξηζκνί θαη ε έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηνπο κπνξεί λα γίλεη νπνηαδήπνηε ρξνληθή ζηηγκή. Πνην ERP είλαη θαηάιιειν γηα κία επηρείξεζε; Κάζε ERP ζχζηεκα έρεη ηα δπλαηά θαη ηα αδχλαηα ζεκεία ηνπ. Άιιν είλαη θαιφ ζηελ παξαγσγή, άιιν ζηε δηαρείξηζε αλζξσπίλσλ πφξσλ θαη, γεληθά, εάλ ππήξρε έλα ERP ζχζηεκα πνπ ζα ήηαλ ην θαιχηεξν απφ φια ηα άιια ζε φια ηα ζεκεία, θαηαιαβαίλνπκε φηη δε ζα είρε λφεκα ν αληαγσληζκφο. Μία πξνζέγγηζε είλαη λα δνχκε πνηνη ηνκείο ελδηαθέξνπλ πεξηζζφηεξν ηε δξαζηεξηφηεηα ηεο επηρείξεζήο καο θαη λα επηιέμνπκε ην ERP πνπ είλαη ηζρπξφ ζε απηνχο. Μία άιιε πξνζέγγηζε - ηελ νπνία θαη αθνινπζεί ε πιεηνςεθία ησλ εηαηξηψλ- είλαη λα επηιέμνπκε ην ERP πνπ θαιχπηεη θαιχηεξα ηε βηνκεραλία ζηελ νπνία δξαζηεξηνπνηείηαη ε επηρείξεζή καο, ι.ρ. θαηαζθεπέο, παξαγσγή, ππεξεζίεο θ.ιπ. ειίδα 11

12 Οη ηειηθνί ρξήζηεο ζα ην απνδερζνύλ; Σν ERP είλαη κία εθαξκνγή ινγηζκηθνχ πνπ "κηιά ηε γιψζζα" ηνπ ρξήζηε. Έρεη θαηαζθεπαζηεί γη' απηφλ, κε βάζε ηηο επηρεηξεζηαθέο δηαδηθαζίεο, θαη φρη γηα ηελ εθπιήξσζε ησλ δηαδηθαζηψλ ηνπ ηκήκαηνο κεραλνγξάθεζεο. πλεπψο, ηα ζπζηήκαηα ERP έρνπλ ηηο πξνδηαγξαθέο γηα λα γίλνπλ απνδεθηά απφ ηνπο ρξήζηεο. Απφ εθεί θαη πέξα, ρξεηάδεηαη ε θαηάιιειε εθπαίδεπζε ησλ ρξεζηψλ ζην ERP, ε νπνία πξέπεη λα ηνπο παξνπζηάδεη ην ζχζηεκα θαη ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ κε βάζε ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο επηρείξεζεο θαη φρη κε βάζε ηηο επηινγέο θάπνησλ κελνχ ηνπ ινγηζκηθνχ. Έηζη, νη ρξήζηεο ζα δνπλ ην ERP σο ζπλέρεηα ηεο εξγαζίαο πνπ έθαλαλ πξηλ θαη φρη σο θάηη ξηδηθά δηαθνξεηηθφ. Γηα ην ιφγν απηφ, πξέπεη απηφο πνπ αλαιακβάλεη ηελ εθπαίδεπζε λα γλσξίδεη γηα ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο επηρείξεζεο θαη πψο απηέο δηεθπεξαηψλνληαη απφ ην ERP. Με έλα ERP ζύζηεκα ε εηαηξία κπνξεί λα κπεη ζην e-business; Σα ζπζηήκαηα ERP απηνκαηνπνηνχλ δηαδηθαζίεο πνπ παιαηφηεξα εθηεινχληαλ κε «παξαδνζηαθέο» κεζφδνπο. Με ην e-business, κηα επηρείξεζε ζπλαιιάζζεηαη κε ηνπο ζπλεξγάηεο ηεο κε ειεθηξνληθέο κεζφδνπο. πλεπψο, ε εγθαηάζηαζε ελφο ERP δηεπθνιχλεη ηε κεηάβαζε κηαο επηρείξεζεο ζην e-business. Οη πεξηζζφηεξεο εηαηξίεο πνπ θαηαζθεπάδνπλ ERP ζπζηήκαηα δηαζέηνπλ έηνηκα ππνζπζηήκαηα ινγηζκηθνχ γηα ειεθηξνληθέο ζπλαιιαγέο, ηα νπνία πξνζαξκφδνληαη ζην βαζηθφ ERP ζχζηεκα. Δπίζεο, ηα ζπζηήκαηα ERP έρνπλ ζπλήζσο αλνηθηή αξρηηεθηνληθή πνπ επηηξέπεη ηε δηαζχλδεζε ηνπ ERP κε ην ινγηζκηθφ e-business πνπ εγθαζηζηά ε εηαηξία. Δάλ κέζα ζηα ζρέδηα ηεο επηρείξεζεο είλαη θαη ε είζνδνο ζην e-business, ηφηε πξέπεη λα εμεηαζηεί θαη ε ζπγθεθξηκέλε πηπρή ζηελ επηινγή ηνπ ζπζηήκαηνο ERP. ειίδα 12

13 1.5 ρεδηαζκόο Δπηινγέο ηκεκάησλ ERP Η ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ επηρεηξήζεσλ ππήξρε θαη ιεηηνπξγνχζε θαη ρσξίο ηελ εγθαηάζηαζε ζπζηήκαηνο ERP, είηε αλαθεξφκαζηε ζηελ ηδέα γηα εγθαηάζηαζε είηε θαη ζηελ ίδηα ηελ πξάμε. Σν ινγηζηήξην, ε παξαγσγή, νη πσιήζεηο, νη πξνκήζεηεο θαη γεληθά φια ηα ηκήκαηα ηεο επηρείξεζεο, έρνπλ αλαπηχμεη δηαδηθαζίεο κε κηθξφηεξν ή κεγαιχηεξν βαζκφ απηνκαηνπνίεζεο θαη ηππνπνίεζεο, ψζηε λα δηαρεηξηζηνχλ ηα ηξέρνληα δεηήκαηα. Καηά ζπλέπεηα, έλα βαζηθφ εξψηεκα πνπ έρνπλ αξθεηά ζηειέρε είλαη: «Ση είλαη απηφ ην ERP, πψο πξνέθπςε ζηελ επηρείξεζε θαη ηη ζα πξνζθέξεη ζε εκέλα;» Με επίθεληξν ην θχθισκα ηεο παξαγσγήο, ην νπνίν έρεη θαη ηηο πεξηζζφηεξεο εμαξηήζεηο κέζα ζε κηα επηρείξεζε ελψ, ηαπηφρξνλα απφ απηφ επεξεάδεηαη θαη ε δπλαηφηεηά ηεο λα πξνβαίλεη ζε πσιήζεηο, ζα αλαιπζεί πψο ηα δηάθνξα ηκήκαηα ηνπ ERP ζπλεηζθέξνπλ ζε απηήλ Καηαλόεζε ελόο παλίζρπξνπ εξγαιείνπ Σν ERP ιεηηνπξγεί ζε ηξία βαζηθά επίπεδα. Απφ πάλσ πξνο ηα θάησ απηά είλαη: ρεδηαζκόο (Planning): Πεξηιακβάλεη ην ζρεδηαζκφ ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο, ην ζρεδηαζκφ παξαγσγήο θαζψο θαη άιιεο δηαδηθαζίεο ζρεδηαζκνχ, φπσο πξνυπνινγηζκνχο, πσιήζεηο θ.ιπ. Δθηέιεζε (Execution): Πεξηιακβάλεη ζηνηρεία φπσο ηα ζπζηήκαηα παξαγσγήο, ηε δηαρείξηζε ησλ logistics (απνζήθεο, παξαγγειίεο θαη κεηαθνξέο) θαζψο θαη άιιεο δηαδηθαζίεο φπσο πξνκήζεηεο, ζπληήξεζε, δηαρείξηζε αλζξσπίλσλ πφξσλ θιπ. Αλάιπζε (Analysis): Πεξηιακβάλεη ηελ θνζηνιφγεζε (πξντφληνο, παξαγσγήο θ.ιπ.), ηα ρξεκαηννηθνλνκηθά, θαζψο θαη άιιεο δηαδηθαζίεο, φπσο πξνυπνινγηζκνχο θαη αλάιπζε πσιήζεσλ. χζηεκα ERP ζεκαίλεη δεδνκέλα θαη κάιηζηα πνιιά δεδνκέλα. Σφζν πνιιά πνπ κπνξνχλ, αληί λα σθειήζνπλ, λα δεκηνπξγήζνπλ ζχγρπζε. Έλα ERP ζχζηεκα ζα βνεζήζεη ηελ επηρείξεζε θαη ηα ζηειέρε ηεο ζηελ θαζεκεξηλή πξαθηηθή. Όηαλ ε επηρείξεζε θαη νη άλζξσπνί ηεο θαηαλνήζνπλ ηηο δπλαηφηεηεο ελφο ERP ζπζηήκαηνο, ηφηε ζα κπνξέζνπλ λα απμήζνπλ ηηο δπλαηφηεηέο ηεο θαη λα κεηψζνπλ ηηο αδπλακίεο ηεο. Υξεηάδεηαη γλψζε θαη, νξηζκέλεο θνξέο, αιιαγή ζηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ιακβάλνληαη νη απνθάζεηο. Υσξίο δπγαξηά ε παξαδνρή φηη θάηη δπγίδεη έλα θηιφ είλαη απφξξνηα πείξαο ή θαη ελζηίθηνπ. Με κηα δπγαξηά δηαζέζηκε, θαη ηε γλψζε γηα ηε ζσζηή ρξήζε ηεο, ε πείξα θαη ην έλζηηθην θαηά θαλφλα δελ είλαη ηφζν αθξηβή, κε απνηέιεζκα ην 1 θηιφ λα κελ είλαη πάληα 1 θηιφ. ειίδα 13

14 1.6 Πξνεηνηκαζία Οη θαηαζθεπαζηέο ERP έρνπλ ζρεδηάζεη ηα ζπζηήκαηά ηνπο κε βάζε πξφηππα επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ βαζηζκέλσλ ζηηο βέιηηζηεο εθαξκνζκέλεο πξαθηηθέο ησλ επηρεηξήζεσλ. Γηαθνξεηηθνί θαηαζθεπαζηέο έρνπλ δηαθνξεηηθνχο ηχπνπο δηεξγαζηψλ, αιιά φιεο είλαη ζπνλδπισηήο ζρεδίαζεο. Καηά ζπλέπεηα νη επηρεηξήζεηο πνπ επηζπκνχλ λα πινπνηήζνπλ έλα ERP ζχζηεκα αλαγθάδνληαη λα πξνζαξκφζνπλ ηελ νξγάλσζή ηνπο ζε ηππνπνηεκέλεο δηαδηθαζίεο ζε αληίζεζε κε ηελ πξνζαξκνγή ηνπ παθέηνπ κε ηηο πθηζηάκελεο δηαδηθαζίεο.[6] Η ακέιεηα δεκηνπξγίαο ελφο ράξηε επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ πξηλ απφ ηελ έλαξμε ιεηηνπξγίαο ελφο ERP ζπζηήκαηνο, είλαη ν βαζηθφηεξνο ιφγνο γηα ηελ απνηπρία ηέηνησλ έξγσλ.[7] Δίλαη επνκέλσο ζεκαληηθφ νη νξγαληζκνί λα εθηεινχλ κηα δηεμνδηθή αλάιπζε επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ πξηλ απφ ηελ επηινγή πξνκεζεπηή ERP θαη ησλ ζπκςεθηζκψλ ζρεηηθά κε ηελ πνξεία πινπνίεζεο. Η αλάιπζε απηή ζα βνεζήζεη ζηελ επηινγή πξνκεζεπηή ηνπ νπνίνπ νη κνλάδεο (modules) είλαη πην επζπγξακκηζκέλεο ζηελ πθηζηάκελε νξγάλσζε. Ο αλαζρεδηαζκφο γηα πεξεηαίξσ επίηεπμε θαιχηεξεο αληηζηνηρίαο γίλεηαη ζε δεχηεξν ρξφλν θαηά ηε θάζε ηεο πινπνίεζεο. Η έξεπλα έρεη δείμεη φηη ν θίλδπλνο ηεο αλαληηζηνηρίαο επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ κεηψλεηαη απφ: ηε ζχλδεζε θάζε νξγαλσηηθήο δηαδηθαζίαο ζηελ επηρεηξεκαηηθή ζηξαηεγηθή, ηελ αλάιπζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θάζε δηεξγαζίαο ππφ ην πξίζκα θάζε ζρεηηθήο ηξέρνπζαο επηρεηξεκαηηθήο δπλαηφηεηαο, θαη ηελ θαηαλφεζε ησλ απηνκαηνπνηεκέλσλ ιχζεσλ πνπ εθαξκφδνληαη ζήκεξα.[8][9] Η πινπνίεζε ελφο ζπζηήκαηνο ERP είλαη πνιχ πην δχζθνιε (θαη πνιηηηθά θνξηηζκέλε) ζε νξγαληζκνχο δνκεκέλνπο ζε ζρεδφλ αλεμάξηεηεο επηρεηξεκαηηθέο κνλάδεο, φπνπ θάζε κηα είλαη ππεχζπλε γηα ηηο δηθέο ηεο δεκίεο ή ηα δηθά ηεο θέξδε, ηηο δηαδηθαζίεο, ηνπο επηρεηξεζηαθνχο θαλφλεο, ηελ ηεξαξρία θαη ηα θέληξα απνθάζεσλ.[10] ε ηέηνηεο πεξηπηψζεηο ε ιχζε πεξηιακβάλεη ην ζπληνληζκφ απαηηήζεσλ πνπ δηαπξαγκαηεχνληαη επαγγεικαηίεο δηαρείξηζεο αιιαγψλ. Έλα κεηνλέθηεκα πνπ ζπλήζσο απνδίδεηαη ζε έλα ζχζηεκα ERP, είλαη φηη ν αλαζρεδηαζκφο επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ ψζηε εαπηέο λα ηαηξηάδνπλ κε ηηο ηππνπνηεκέλεο ελφηεηεο ελφο ERP, κπνξεί λα νδεγήζεη ζε απψιεηα ηνπ αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο. Τπάξρνπλ ηεθκεξησκέλεο πεξηπηψζεηο φπνπ θάηη ηέηνην έρεη ζπκβεί. Απφ ηελ άιιε κεξηά ππάξρνπλ πάξα πνιιέο άιιεο πεξηπηψζεηο πνπ δείρλνπλ φηη ε ελδειερήο δηαδηθαζία πξνεηνηκαζίαο γηα έλα ζχζηεκα ERP, κπνξεί λα απμήζεη πξαγκαηηθά ηε βησζηκφηεηα ηνπ αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο.[6][12] ειίδα 14

15 1.7 Τινπνίεζε Η νξγάλσζε ηεο νκάδαο πινπνίεζεο Η δνκή ηεο νκάδαο πινπνίεζεο δηακνξθψλεηαη κε βάζε ηηο αλάγθεο ηνπ εθάζηνηε έξγνπ. Μηα ηππηθή ηεξαξρία ηεο νκάδαο πεξηιακβάλεη ηα εμήο επίπεδα: Υνξεγόο έξγνπ Δμαζθαιίδεη ηνπο απαξαίηεηνπο πφξνπο. Με βάζε δηεζλή ηελ εκπεηξία απφ πνιιαπιά έξγα, ν ξφινο ηνπ ρνξεγνχ πξνηείλεηαη λα αλαιεθζεί απφ αλψηαην δηνηθεηηθφ ζηέιερνο, φπσο ηνλ αλαπιεξσηή δηεπζχλνληα ζχκβνπιν ή ην γεληθφ δηεπζπληή, έηζη ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε δέζκεπζε ηεο δηνίθεζεο. Τπεύζπλνο έξγνπ Αλαιακβάλεη ηε δηνίθεζε ηνπ έξγνπ πινπνίεζεο. πλήζσο νη εηαηξίεο ηελ αλαζέηνπλ ζηνλ ππεχζπλν κεραλνγξάθεζεο (γηαηί ζεσξνχλ φηη πξφθεηηαη γηα έξγν πιεξνθνξηθήο) ή ζηνλ νηθνλνκηθφ δηεπζπληή (γηαηί ζπγρένληαη νη ιεηηνπξγίεο ηνπ ERP κε ηε ιεηηνπξγία ηνπ ινγηζηεξίνπ). Έλα έξγν ERP είλαη έξγν νξγάλσζεο θαη γη' απηφ ε ζέζε απηή πξέπεη λα αλαηίζεηαη ζε κάλαηδεξ, νπνίνο πξέπεη λα έρεη νινθιεξσκέλε αληίιεςε ησλ ζεκαληηθψλ (core) επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη ησλ δηαζπλδέζεψλ ηνπο, ρσξίο λα απνθιείνληαη ν ππεχζπλνο κεραλνγξάθεζεο ή ν ηερληθφο δηεπζπληήο, ή ν νηθνλνκηθφο δηεπζπληήο. εκεηψλεηαη πσο έρνπλ ππάξμεη θαη πνιχ πεηπρεκέλεο εγθαηαζηάζεηο ERP, φπνπ ν ξφινο απηφο αλαηέζεθε ζε εμσηεξηθφ ζπλεξγάηε (ζχκβνπιν), γηαηί ε εηαηξία ζεψξεζε πσο δε δηέζεηε εζσηεξηθά ηνλ θαηάιιειν δηαρεηξηζηή έξγνπ. Δπηηξνπή παξαθνινύζεζεο θαη αμηνιόγεζεο Αζθεί ηελ επνπηεία ηνπ έξγνπ θαη ιακβάλεη ζεκαληηθέο απνθάζεηο γηα ηνλ ηξφπν πινπνίεζήο ηνπ. πλέξρεηαη θαηά ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα (ι.ρ. θάζε κήλα). πλήζσο, ηα δηεπζπληηθά ζηειέρε ηεο εηαηξίαο είλαη κέιε ηνπ απηήο ηεο επηηξνπήο. Οκάδεο έξγνπ Δπηθεληξψλνληαη θαη εθηεινχλ βαζηθά ηκήκαηα ηνπ έξγνπ. Ο ππεχζπλνο θάζε νκάδαο είλαη ζπλήζσο κάλαηδεξ ηεο εηαηξίαο θαη αθηεξψλεη ζεκαληηθφηαην ρξφλν ζην έξγν πινπνίεζεο (απφ 40% έσο 60% απηνχ πνπ δηαηίζεηαη). ειίδα 15

16 1.7.2 Υξνλνπξνγξακκαηηζκόο πινπνίεζεο Σν πξφγξακκα πινπνίεζεο θαηαξηίδεηαη ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ εμσηεξηθφ ζχκβνπιν, εάλ βέβαηα ρξεζηκνπνηείηαη ζην έξγν. Πεξηιακβάλεη φιεο ηηο απαξαίηεηεο δξαζηεξηφηεηεο θαη είλαη θαηάιιεια δνκεκέλν ψζηε λα δηεπθνιχλεηαη ε εθαξκνγή ηνπ. Η επηηπρήο θαηάηκεζε ηνπ έξγνπ ζπλίζηαηαη ζε νξζνινγηθά νξηνζεηεκέλεο δξαζηεξηφηεηεο, γηα ηηο νπνίεο θαζνξίδνληαη εθ ησλ πξνηέξσλ νη πξνυπνζέζεηο επηηπρίαο, νη απαηηνχκελνη πφξνη, ν ρξφλνο πινπνίεζεο, ηα νξφζεκα ειέγρνπ θαη ηα θξηηήξηα επηηπρίαο. πληζηάηαη, επίζεο, ε απνηχπσζε ηνπ πξνγξάκκαηνο πινπνίεζεο ζε δηάγξακκα PERT θαη ν ζαθήο θαζνξηζκφο ηνπ θξίζηκνπ δξφκνπ. εκαληηθφο παξάγνληαο επηηπρίαο είλαη ε αλάπηπμε δηαδηθαζίαο παξαθνινχζεζεο θαη αλαζεψξεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο απφ ηελ νξγαλσηηθή επηηξνπή (steering committee). Δπηβάιιεηαη ν θαζνξηζκφο ξεαιηζηηθνχ ρξνλνπξνγξάκκαηνο θαη ε απνθπγή ηερλεηψλ νξφζεκσλ Τινπνίεζε ERP θαη BPR πληζηάηαη ε δηεμαγσγή ελφο έξγνπ Αλαζρεδηαζκνχ ησλ Δπηρεηξεκαηηθψλ Γηαδηθαζηψλ (Business Process Reengineering - BPR) πξν ηεο επηινγήο θαη πινπνίεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο ERP. ηελ πιεηνςεθία ησλ εηαηξηψλ, ην απνηέιεζκα είλαη λα κεραλνξγαλψλεηαη ε πθηζηάκελε νξγάλσζε θαη φρη λα αλαδηνξγαλψλεηαη ε εηαηξία κέζσ ηεο κεραλνξγάλσζεο. Δθφζνλ ηα ζχγρξνλα ζπζηήκαηα ERP απνηεινχλ κέζα νξζνινγηζηηθήο νξγάλσζεο κηαο εηαηξίαο, ε πινπνίεζε ελφο ηέηνηνπ ζπζηήκαηνο απνηειεί κνλαδηθή επθαηξία αλαδηνξγάλσζήο ηεο. πλεπψο, ε αμηνιφγεζε ησλ πθηζηάκελσλ δηαδηθαζηψλ, ηηο νπνίεο θαιείηαη λα ππνζηεξίμεη ην ζχζηεκα, θαη ε πξνζεθηηθή βειηίσζή ηνπο ζεσξνχληαη θξίζηκα ζεκεία γηα ηελ επηηπρία ηνπ ζπζηήκαηνο. Έηζη, νη πξνζπάζεηεο ησλ κειψλ ηεο νκάδαο επηθεληξψλνληαη: ζηελ επηινγή ηεο θαηάιιειεο παξαιιαγήο απφ πνιιέο ελαιιαθηηθέο δηαδηθαζίεο πνπ ππνζηεξίδνπλ ηα πεξηζζφηεξα απφ ηα ηζρπξά παθέηα, θαη ζηελ αλάπηπμε ησλ θαηάιιεισλ παξακέηξσλ, νη νπνίεο εμεηδηθεχνπλ ηηο δηαδηθαζίεο απηέο ηελ αληίζεηε πεξίπησζε, ε δηαδηθαζία πινπνίεζεο ζα εκπιαθεί ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο θαη πνιππινθφηεηεο ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο, νη νπνίεο ζα θαζπζηεξήζνπλ (ζηελ θαιχηεξε πεξίπησζε) ην έξγν ή ζα ην απνηεικαηψζνπλ. Τπάξρνπλ πνιιά παξαδείγκαηα επηρεηξήζεσλ πνπ πξνρψξεζαλ ζε έξγν Αλαζρεδηαζκνχ Δπηρεηξεκαηηθψλ Γηαδηθαζηψλ πξν ηεο επηινγήο θαη πινπνίεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο ERP. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη ην παξάδεηγκα γλσζηήο πνιπεζληθήο εηαηξίαο απφ ην ρψξν ησλ ηξνθίκσλ πνπ, κε ηελ εθαξκνγή ηνπ Αλαζρεδηαζκνχ Δπηρεηξεκαηηθψλ Γηαδηθαζηψλ πξν ηεο πινπνίεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο ERP, είρε επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ έξγνπ, κείσζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ ηεο ειίδα 16

17 θφζηνπο θαη, θαηά θχξην ιφγν, εγθαηάζηαζε πιαηζίνπ αμηνιφγεζεο/κέηξεζεο θαη ζπλερνχο βειηίσζεο επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ Δθπαίδεπζε ρξεζηώλ Η εθπαίδεπζε ησλ ρξεζηψλ πεξηιακβάλεη δηαθνξεηηθά ζηάδηα, φπσο ηε γεληθή εηζαγσγή ζηε ρξήζε ηνπ ζπζηήκαηνο, ηελ εθπαίδεπζε ζηηο δηαδηθαζίεο θαη ζηηο κεζφδνπο πνπ απηφ ππνζηεξίδεη, ηε ιεπηνκεξή εθπαίδεπζε ζηηο νζφλεο πνπ ρξεζηκνπνηεί θαη ηα βήκαηα πνπ εθηειεί ν θάζε ρξήζηεο, ηελ εθπαίδεπζε ζηα εξγαιεία ηνπ ζπζηήκαηνο θιπ. Ο ζσζηφο θαηαθεξκαηηζκφο ηεο εθπαίδεπζεο θαζψο θαη ε πξνζαξκνγή ηεο ζηηο αλάγθεο ησλ ρξεζηψλ απνηεινχλ ζεκαληηθέο πξνυπνζέζεηο επηηπρίαο. Μία απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο ππνρξεψζεηο ηνπ αλαδφρνπ είλαη ε πξνεηνηκαζία αλαιπηηθψλ νδεγηψλ ρξήζεο γηα ηνπο ρξήζηεο πνπ έρνπλ εμαρζεί απφ ην ζπγθεθξηκέλν έξγν θαη φρη ε γεληθφινγε πεξηγξαθή πξνεγνχκελσλ έξγσλ ηνπ Πηινηηθή εθαξκνγή θαη «παξάιιειν ηξέμηκν» Η πηινηηθή εθαξκνγή επηθεληξψλεηαη ζε έλα αληηπξνζσπεπηηθφ δείγκα πεξηπηψζεσλ (πεξηνξηζκέλν εχξνο δεδνκέλσλ) αιιά εηζρσξεί ζε βάζνο ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο θάζε δηαδηθαζίαο. Καηά ηελ πηινηηθή εθαξκνγή δηαθαίλνληαη πξνβιήκαηα ζην ζρεδηαζκφ θαη ζηελ πινπνίεζε ησλ δηαδηθαζηψλ θαζψο θαη ζηελ παξακεηξνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο. Σα πξνβιήκαηα απηά πξέπεη λα αληηκεησπηζζνχλ επηηπρψο πξηλ ηελ έλαξμε ηεο πιήξνπο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο. Δπηζεκαίλεηαη φηη ππάξρνπλ ζπγθεθξηκέλεο κέζνδνη δηεμαγσγήο ηεο πηινηηθήο εθαξκνγήο θαη αμηνιφγεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο κε ηε ρξήζε εηδηθψλ εξγαιείσλ. Η απνδνρή ηνπ ζπζηήκαηνο γίλεηαη κε βάζε ηα απνηειέζκαηα ηεο πηινηηθήο εθαξκνγήο. Δίλαη πνιχ γλσζηή ε ζπδήηεζε γηα ην εάλ πξέπεη λα γίλεηαη δνθηκαζηηθή εθηέιεζε πιήξνπο ιεηηνπξγίαο (parallel run). Καηά ηε δνθηκαζηηθή εθηέιεζε, ην λέν ζχζηεκα ERP θαη ηα πθηζηάκελα ζπζηήκαηα ηεο εηαηξίαο ιεηηνπξγνχλ παξάιιεια. Σα ηειεπηαία, φκσο, είλαη θαη απηά πνπ ππνζηεξίδνπλ αθφκε ηηο επηρεηξεκαηηθέο δηαδηθαζίεο ηεο επηρείξεζεο. Σα απνηειέζκαηα ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ δχν ζπζηεκάησλ ζπγθξίλνληαη θαη δηεμάγνληαη νη ηειεπηαίεο ξπζκίζεηο θαη βειηηψζεηο ζην παθέην ERP. Μεηά ηελ έλαξμε πιήξνπο ιεηηνπξγίαο, θαηαγξάθνληαη φια ηα ιεηηνπξγηθά πξνβιήκαηα, ηα νπνία αλαιχνληαη θαη δηνξζψλνληαη. Πάλησο, παξά ην γεγνλφο φηη ην παξάιιειν ηξέμηκν θαίλεηαη ειθπζηηθή ιχζε, ηα ιεηηνπξγηθά πξνβιήκαηα πνπ δεκηνπξγεί ζηελ εηαηξία είλαη πεξηζζφηεξα απφ απηά πνπ ιχλεη. ειίδα 17

18 1.7.6 Αλζξώπηλνη πόξνη (resources) Η επηινγή ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ αλαθέξεηαη ζηα ζηειέρε ηεο επηρείξεζεο πνπ ζα ζπκκεηάζρνπλ ζηελ νκάδα πινπνίεζεο θαζψο θαη ζηα ζηειέρε ηεο νκάδαο ζπκβνχινπ πινπνίεζεο. Όζνλ αθνξά ηα ζηειέρε ηεο επηρείξεζεο, ζπληζηάηαη λα δνζνχλ θαηάιιεια θίλεηξα αιιά θαη πεξηνξηζκνί, έηζη ψζηε λα ειαρηζηνπνηεζνχλ νη πηζαλφηεηεο απνρψξεζεο απφ ηελ εηαηξία θαηά ηε δηάξθεηα πινπνίεζεο ή ακέζσο κεηά ηελ νινθιήξσζε ηνπ έξγνπ. Η επηινγή ηνπ θαηάιιεινπ ρξήζηε-θιεηδί (key user) είλαη κηα πνιχ ζεκαληηθή απφθαζε, αθνχ απηφο είλαη ζεκαληηθφηαηνο πφξνο ζηελ πινπνίεζε ελφο πξνγξάκκαηνο πνπ ζα θαζνξίζεη ην κειινληηθφ ηξφπν ιεηηνπξγίαο απφ πιεπξάο ζρεδηαζκνχ, εθπαίδεπζεο θαη ππνζηήξημεο. Πνιιέο εηαηξίεο δελ ην έρνπλ θαηαιάβεη απηφ θαη νξίδνπλ ζηειέρε κε ην ζθεπηηθφ ηεο «απαζρφιεζεο» ηνπ «ιηγφηεξνπ πξνηθηζκέλνπ / ρξήζηκνπ» αηφκνπ ζε απηφ ηνλ ηνκέα. Δπίζεο, είλαη πνιχ ζπλεζηζκέλε ε ζπλερήο απφζπαζε ηνπ key user απφ ην έξγν ιφγσ ζπλερψλ «επεηγφλησλ» πξνβιεκάησλ. Με απηφ ηνλ ηξφπν, ην έξγν κεηαηξέπεηαη απφ έξγν ηεο εηαηξίαο ζε έξγν ηνπ ζπκβνχινπ πινπνίεζεο. Σα ζηειέρε ηνπ εμσηεξηθνχ ζπκβνχινπ πινπνίεζεο ζπκκεηέρνπλ ζηελ επηηξνπή παξαθνινχζεζεο θαη ζηηο νκάδεο έξγνπ. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφο ν θαζνξηζκφο ζηε ζχκβαζε θαη ν έιεγρνο: ησλ ζηειερψλ πινπνίεζεο ηνπ αλαδφρνπ, θαη κηαο ζσζηήο ζρέζεο senior / junior consultants ηνπ αλαδφρνπ (πξνηείλεηαη ζρέζε 1:1) Αλαδόκεζε & Μεηαθνξά Γεδνκέλσλ Πέξαλ ηεο νξζήο επηινγήο θαη ηνπ πξνζεθηηθνχ αλαζρεδηαζκνχ ησλ δηαδηθαζηψλ, ζεκαληηθφηαην ξφιν ζηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο ERP παίδνπλ ε έγθαηξε αμηνιφγεζε ηεο νξζφηεηαο ησλ πθηζηάκελσλ δεδνκέλσλ ηεο επηρείξεζεο, ε θαηάιιειε αλαδφκεζή ηνπο ψζηε λα αληαπνθξίλνληαη ζηηο δνκέο δεδνκέλσλ ηνπ ERP θαη ε νξζή κεηαθνξά ηνπο απφ ην παιαηφ ζχζηεκα ζην λέν ERP. Η έιιεηςε αμηφπηζησλ ζηνηρείσλ θαη ζπζηεκαηηθήο εθπαίδεπζεο είλαη ε θχξηα αηηία πνπ δεκηνπξγεί ηνλ παληθφ ζηελ πινπνίεζε, θαη φρη ηα ηπρφλ ιάζε ζηελ παξακεηξνπνίεζε. Δίλαη γλσζηή ε πεξίπησζε κηαο ειιεληθήο παξαγσγηθήο εηαηξίαο, απφ ηηο γλσζηφηεξεο ηνπ ρψξνπ ηεο, ε νπνία πξαγκαηνπνίεζε ξηδηθφ αλαζρεδηαζκφ ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη πξνζεθηηθή επηινγή ζπζηήκαηνο ERP γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ λέσλ απαηηήζεσλ. Σν πξφβιεκα πξνέθπςε φηαλ απνθάζηζε λα δψζεη κηθξφηεξε έκθαζε ζηηο ελέξγεηεο κεηαθνξάο θαη ειέγρνπ ησλ πθηζηάκελσλ δεδνκέλσλ πνπ ζα ζηήξηδαλ ην λέν ζχζηεκα. ειίδα 18

19 Σν απνηέιεζκα ήηαλ, θαηά ηε θάζε ηεο δνθηκαζηηθήο ιεηηνπξγίαο, λα δηαπηζησζεί αλαμηνπηζηία θαη αλεπάξθεηα ησλ δεδνκέλσλ, κε ζπλέπεηα αθ ελφο ηελ απξνγξακκάηηζηε επηβάξπλζε ηνπ ρξφλνπ ησλ ζηειερψλ γηα ηελ θάιπςε ηνπ πξνβιήκαηνο, αθ εηέξνπ ηελ θαζπζηέξεζε ηνπ έξγνπ. Όια ηα αλσηέξσ είραλ ζεκαληηθφηαηε επίδξαζε ζην θιίκα θαη ηνλ ελζνπζηαζκφ ηεο νκάδαο. Σα αθφινπζα βήκαηα ζηξαηεγηθήο γηα ηε κεηαθνξά δεδνκέλσλ κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ζηελ επηηπρία ηεο πινπνίεζεο ελφο ERP ζπζηήκαηνο:[11] 1. Πξνζδηνξηζκφο θαη εληνπηζκφο ησλ δεδνκέλσλ 2. Καζνξηζκφο ηνπ ρξνλνδηαγξάκκαηνο ηεο κεηαθνξάο ησλ δεδνκέλσλ. 3. Γεκηνπξγία πξνηχπσλ γηα ηε κεηαθνξά δεδνκέλσλ. 4. «Πάγσκα» ησλ εξγαιείσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηε κεηαθνξά. 5. Λήςε απνθάζεσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε εγθαηαζηάζεηο (setups). 6. Λήςε απνθάζεσλ γηα αξρεηνζέηεζε ησλ δεδνκέλσλ Δπηηπρεκέλε πινπνίεζε Η επηηπρία ηεο πινπνίεζεο εγθαηάζηαζεο ελφο ζπζηήκαηνο ERP εμαξηάηαη θαηά θχξην ιφγν απφ: ηε δέζκεπζε ηεο δηνίθεζεο, ηελ εμαζθάιηζε δηαζεζηκφηεηαο ησλ βαζηθψλ εκπιεθφκελσλ ζηειερψλ, ηελ πιεξφηεηα ηεο εθπαίδεπζεο ησλ ηειηθψλ ρξεζηψλ, ηελ αμηνπηζηία ησλ δηαζέζηκσλ ζηνηρείσλ (data), ηελ εμαζθάιηζε ρξεκαηνδνηηθψλ πφξσλ, ην ιεηηνπξγηθφ νξγαλφγξακκα ηνπ έξγνπ, ην ξεαιηζηηθφ ρξνλνδηάγξακκα πινπνίεζεο, θαη ηελ απνηειεζκαηηθή δηνίθεζε ηνπ έξγνπ Με ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ ERP ζηελ επηρείξεζε δε ζεκαίλεη φηη ιχλνληαη απηφκαηα φια ηα ιεηηνπξγηθά πξνβιήκαηά ηεο. Όκσο, αθφκα θαη απηά πνπ ιχλνληαη ζηελ αξρή, πξέπεη λα αμηνινγνχληαη ιεηηνπξγηθά ζηελ πνξεία ηνπ ρξφλνπ, θαζψο απφ δηάθνξεο αηηίεο ε ιεηηνπξγία ηνπ ERP ζπζηήκαηνο κπνξεί λα κελ είλαη πάληα ε αλακελφκελε. Τπάξρνπλ νξηζκέλα ραξαθηεξηζηηθά «ζεκάδηα» ηα νπνία δειψλνπλ φηη ην ERP δε ιεηηνπξγεί ζσζηά: Η εηαηξία θηάλεη ζην ζεκείν λα εθδίδεη πεξηζζφηεξα απφ 15 ρεηξφγξαθα ηηκνιφγηα ην κήλα ρσξίο απηφ λα νθείιεηαη ζε ελεξγεηαθά πξνβιήκαηα. Ο ρξφλνο κεηαμχ ηεο εγγξαθήο ηεο πιεξσκήο θαη ηεο πξφζβαζεο ζηελ εθαξκνγή ηνπ ηακείνπ είλαη κεξηθά δεπηεξφιεπηα. ειίδα 19

20 Σνπιάρηζηνλ κία θνξά ηελ εκέξα παξαηεξείηαη ην θαηλφκελν ην ζχζηεκα λα εκθαλίδεη θάηη ζηελ απνζήθε πνπ δελ ππάξρεη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα. Οη άλζξσπνη ζηελ παξαγσγή θάλνπλ δηαξθψο ρεηξνθίλεηεο αιιαγέο ζηηο πξνβιέςεηο. Έλαο βαζηθφο πξνκεζεπηήο ελεκεξψλεη γηα θαζπζηέξεζε ηξηψλ εβδνκάδσλ ζηελ παξάδνζε ηεο παξαγγειίαο. Η εηαηξία κεηαθνξψλ πνπ ρξεζηκνπνηείηε ξσηάεη γηαηί δε δίλεηε πξνο απνζηνιή ηελ ίδηα εκέξα θαη κε ην ίδην θνξηεγφ ηα εκπνξεχκαηα πνπ πεγαίλνπλ ζηνλ ίδην πξννξηζκφ. Αξθεηά ζπρλά νη πειάηεο δηακαξηχξνληαη γηαηί νη εθπηψζεηο πνπ ηνπο έρεηε ππνζρεζεί δελ ππάξρνπλ ζηα ηηκνιφγηα πνπ εθδίδεηε. Οη ππάιιεινη δε ιακβάλνπλ φιεο ηηο παξνρέο πνπ έρνπλ ζπκθσλήζεη κε ηελ επηρείξεζε (π.ρ. πιεξσκή θηλεηνχ, απηνθηλήηνπ θιπ.), κε απνηέιεζκα ζπρλά λα αλαγθάδνληαη λα απεπζχλνληαη νη ίδηνη ηειεθσληθά ζην ηκήκα δηαρείξηζεο πξνζσπηθνχ. Η πξνεηνηκαζία ηεο κηζζνδνζίαο ζπρλά απαηηεί ρεηξφγξαθεο παξεκβάζεηο. Υξεζηκνπνηνχληαη ρεηξφγξαθεο θφξκεο γηα δηαδηθαζίεο ξνπηίλαο. Σα αίηηα γηα ηηο παξαπάλσ δπζιεηηνπξγίεο κπνξεί λα νθείινληαη ζε δηάθνξεο παξακέηξνπο, φπσο: Αλεπαξθέο πιηθφ (εμνπιηζκφο) Πξνζσπηθφ πνπ έρεη έξζεη πξφζθαηα ζηελ επηρείξεζε θαη δελ έρεη ηελ απαηηνχκελε εθπαίδεπζε ζην ζχζηεκα ηαδηαθή απνζηαζηνπνίεζε ηνπ πξνζσπηθνχ απφ ην ζχζηεκα Η επηρείξεζε δελ πξνέβιεςε λα επηιχζεη έγθαηξα ηα πξνβιήκαηα ησλ ρξεζηψλ κε ην ζχζηεκα θαη εθείλνη ην παξαθάκπηνπλ Σν ζχζηεκα έρεη θνξησζεί ππεξβνιηθά, κε απνηέιεζκα λα θαζπζηεξεί ηνπο ρξήζηεο Η ειιεληθή θαη δηεζλήο εκπεηξία ππνδεηθλχεη φηη ε εγθαηάζηαζε ελφο ζπζηήκαηνο ERP δελ απνηειεί ηνλ θαηαιεθηηθφ ζηφρν κίαο επηρείξεζεο αιιά ηελ αθεηεξία ηεο πνξείαο ηεο πξνο ηε ζπλερή βειηίσζε. Αλ ζεσξεζεί πσο είλαη ην ηέινο, ν θίλδπλνο είλαη ε επαλάπαπζε ζηα κέρξη ζηηγκήο θεθηεκέλα θαη ε κε εθκεηάιιεπζε ησλ πεξαηηέξσ δπλαηνηήησλ ηνπ ERP. Αληίζεηα, ην έξγν πνπ ζα θέξεη ηελ επηπξφζζεηε αμία (added value) ζηελ επηρείξεζε αξρίδεη κεηά ην αξρηθφ έλαπζκα ιεηηνπξγίαο. Έρεη δεκηνπξγεζεί ε απαηηνχκελε ππνδνκή, δειαδή ε πιαηθφξκα πάλσ ζηελ νπνία ζα αλαγεξζεί κειινληηθφ νηθνδφκεκα (π.ρ. βξαρππξφζεζκν scheduling πφξσλ, reporting θαη ππνζηήξημε απνθάζεσλ θιπ.). ειίδα 20

21 1.8 ERP θαη κηθξέο / κεζαίεο επηρεηξήζεηο (ΜΜΔ) Μία κηθξή επηρείξεζε ρξεηάδεηαη ERP ζύζηεκα; Οη ζχγρξνλεο κέζνδνη θαη ηαθηηθέο δηνίθεζεο επηβάιινπλ ζηηο επηρεηξήζεηο θάζε κεγέζνπο λα αλαδεηήζνπλ ηηο βέιηηζηεο πξαθηηθέο, πξνθεηκέλνπ λα είλαη ζε ζέζε λα αληεπεμέιζνπλ ηφζν ζηνλ εμαηξεηηθά απαηηεηηθφ αληαγσληζκφ φζν θαη ζηηο ζπλερψο απμαλφκελεο απαηηήζεηο ησλ θαηαλαισηψλ. Με ηε ρξήζε ERP εθαξκνγψλ, αθφκα θαη νη κηθξέο επηρεηξήζεηο επηηπγράλνπλ ηελ νινθιεξσκέλε θαη απφιπηα πξνγξακκαηηδφκελε αμηνπνίεζε ησλ πφξσλ ηνπο, έρνληαο πιήξε εηθφλα γηα ηνπο ζπλαιιαζζνκέλνπο κε ηελ επηρείξεζε, ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηνπο, ηα απνζέκαηα ησλ εηδψλ, ησλ κεραλψλ, ησλ απνζεθεπηηθψλ ρψξσλ θ.ιπ. Όια απηά έρνπλ σο απνηέιεζκα κία επηρείξεζε λα ιεηηνπξγεί νηθνλνκηθά, κε ηαπηφρξνλα απφιπηε αμηνπηζηία ζε ζέκαηα παξνρήο ππεξεζηψλ. Παξάιιεια, θαη απηφ απνηειεί έλα βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ησλ ERP ζπζηεκάησλ, ζα κπνξεί λα έρεη πξφζβαζε ζε φιν ηνλ φγθν ησλ πξσηνγελψλ εγγξαθψλ πξνθεηκέλνπ λα αληιήζεη νπνηαδήπνηε πιεξνθφξεζε επηζπκεί θαη λα ηελ επεμεξγαζηεί ζε ζπλδπαζκφ θαη κε άιιεο πεγέο δεδνκέλσλ, ηερληθέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη απφ κεγάιεο επηρεηξήζεηο γηα ζηήξημε επηρεηξεκαηηθψλ απνθάζεσλ. Σέινο, ην ERP απνηειεί απαξαίηεην εξγαιείν γηα ηηο κηθξέο επηρεηξήζεηο δεδνκέλεο ηεο κεγάιεο πξννπηηθήο πνπ δεκηνπξγείηαη κέζσ ηνπ Internet. Σελ ηάζε απηή εληζρχεη αθφκα πεξηζζφηεξν ην γεγνλφο φηη πνιιέο απφ ηηο ππνρξεψζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ έρνπλ κεραλνγξαθεζεί απφ ηνπο αληίζηνηρνπο δεκφζηνπο θνξείο, ι.ρ. πιεξσκή ΦΠΑ, ΑΠΓ θ.ιπ Γηαηί ζήκεξα κία κηθξή επηρείξεζε δελ έρεη ERP ζύζηεκα; ήκεξα ν «κηθξφο» επηρεηξεκαηίαο δε ζθέθηεηαη θαλ λα απνθηήζεη έλα ERP ζχζηεκα. Βαζηθφο ιφγνο είλαη θπξίσο ην κεγάιν θφζηνο πνπ απαηηείηαη, ηφζν γηα ηελ αγνξά ηνπ ERP φζν θαη γηα ηηο δηαδηθαζίεο εγθαηάζηαζεο θαη παξακεηξνπνίεζήο ηνπ. Δπίζεο, νη «κηθξνί» επηρεηξεκαηίεο «θνβνχληαη» ηα θξπθά θφζηε πνπ έπνληαη ηεο αγνξάο ηνπ ERP. Έλαο επηπιένλ ιφγνο είλαη ε εληχπσζε πνπ έρεη δεκηνπξγεζεί φηη ηα ERP ζπζηήκαηα ηα ρξεηάδνληαη κφλν νη κεγάιεο επηρεηξήζεηο. Η αλάπηπμε θαη ε πξφνδνο ησλ κηθξψλ επηρεηξήζεσλ εμαξηάηαη άκεζα απφ ηελ ηαρχηεηα θαη ηελ νινθιεξσκέλε δηεθπεξαίσζε ηφζν ησλ ππεξεζηψλ πξνο ηνπο πειάηεο φζν θαη ησλ ππνρξεψζεψλ ηνπο πξνο πξνκεζεπηέο θαη ηξίηνπο θνξείο. Γηα λα εμαζθαιίζεη κία επηρείξεζε, κηθξή ή κεγάιε, ηα παξαπάλσ, ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζεη έλα νινθιεξσκέλν ζχζηεκα κεραλνγξάθεζεο πνπ θαιχπηεη φιεο ηηο δηαδηθαζίεο θαη ζπλαιιαγέο ηεο, έλα ERP δειαδή ζηα κέηξα ηεο. ειίδα 21

22 Άιισζηε, φιεο νη επηρεηξήζεηο ρξεηάδνληαη δηαρείξηζε παγίσλ, αμηφγξαθσλ, κηζζνδνζία, παξαθνινχζεζε ζηνηρείσλ πξνζσπηθνχ - βηνγξαθηθά, ηδηαίηεξεο ηθαλφηεηεο, άδεηεο, πξνυπεξεζία θιπ.- θαη, θπξίσο, αλεμάξηεηα απφ ην κέγεζφο ηνπο, ζηαηηζηηθή πιεξνθφξεζε ζρεηηθά κε ηελ νηθνλνκηθή ηνπο πνξεία, ψζηε απηή λα απεηθνλίδεηαη κε ζαθήλεηα ζε ζρέζε κε πξνεγνχκελεο πεξηφδνπο Πόζν επαξθή είλαη ηα ινγηζηηθά παθέηα πνπ θπθινθνξνύλ γηα ηηο κηθξέο επηρεηξήζεηο; Σα ινγηζηηθά παθέηα πνπ έρνπλ επξέσο δηαδνζεί ζην ρψξν ησλ κηθξψλ επηρεηξήζεσλ, αλακθίβνια θαιχπηνπλ ηηο βαζηθέο ππνρξεψζεηο ησλ κηθξψλ επηρεηξήζεσλ, φπσο απηέο πξνθχπηνπλ απφ ηνλ Κψδηθα Βηβιίσλ θαη ηνηρείσλ (ΚΒ). Δπίζεο, παξέρνπλ ζηνηρεηψδε πιεξνθφξεζε ηφζν γηα ηηο ζπλαιιαγέο ηεο επηρείξεζεο φζν θαη γηα ην απνζεκαηηθφ ησλ εηδψλ ζηηο απνζήθεο ηεο. Βαζηθφ κεηνλέθηεκά ηνπο είλαη ε μεπεξαζκέλε ηερλνινγία, ε νπνία δε ρξεζηκνπνηεί βάζε δεδνκέλσλ, γεγνλφο πνπ θαζηζηά ηελ πεξαηηέξσ δηαρείξηζή ηνπο δχζθνιε θαζψο θαη εμαηξεηηθά ρξνλνβφξα ηε δηαδηθαζία πξνζαξκνγήο ηδηαίηεξσλ απαηηήζεσλ. ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο, φηαλ νη επηρεηξήζεηο επεθηείλνληαη ή δεκηνπξγνχλ λέεο δξαζηεξηφηεηεο, αλαγθάδνληαη λα αληηθαηαζηήζνπλ απηά ηα θιαζηθά ινγηζηηθά παθέηα πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιίζνπλ ηελ πιεξνθφξεζε πνπ απαηηείηαη. ειίδα 22

23 1.9 Απόδνζε ηεο επέλδπζεο Οθέιε από ηελ πηνζέηεζε ελόο ERP ζπζηήκαηνο χκθσλα κε πξφζθαηε έξεπλα ηεο AMR Research, νη ηξεηο ζεκαληηθφηεξνη ιφγνη γηα ηελ αγνξά ινγηζκηθνχ ERP είλαη ε βειηίσζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο, ην αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα θαη ε ηθαλνπνίεζε ηνπ πειάηε. Αλ θαη δε είλαη εχθνιν λα δηαθσλήζεη θαλείο κε απηέο ηηο επηινγέο, νη πξνζδνθίεο κηαο επηρείξεζεο κεηά ηελ πηνζέηεζε ελφο ζπζηήκαηνο ERP είλαη ζίγνπξα πνιχ πην ζχλζεηεο θαη εμαξηψληαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηηο ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο ηνπ πεξηβάιινληνο ζην νπνίν απηή δξαζηεξηνπνηείηαη. Δίλαη βέβαην φηη ην ινγηζκηθφ ERP απαηηεί ηε δέζκεπζε ζεκαληηθψλ πφξσλ ηεο επηρείξεζεο γηα ηελ αγνξά, εγθαηάζηαζε, παξακεηξνπνίεζε, εθπαίδεπζε, ζπληήξεζε θαη βειηίσζε ηνπ ζπζηήκαηνο. Οη πφξνη απηνί, εθηφο απφ ρξεκαηηθά πνζά, πεξηιακβάλνπλ θαη ηε δέζκεπζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζε φιεο ηηο βαζκίδεο. Η ηειηθή ζπληζηακέλε φισλ απηψλ ζα κπνξνχζε ζεσξεηηθά λα απεηθνληζηεί ζε έλα πεξίπινθν κνληέιν πνπ ζα πεξηέγξαθε ηηο πθηζηάκελεο δηαδηθαζίεο θαη ηα ηειηθά νθέιε απφ ηε ρξήζε ηνπ ERP ζπζηήκαηνο. Δθφζνλ φιεο νη κνληεινπνηεκέλεο δηαδηθαζίεο αλαιπζνχλ θαη κεηξεζνχλ ηθαλνπνηεηηθά, ην ηειηθφ απνηέιεζκα ζα κπνξνχζε λα πεξηγξαθεί κε έλα γλψξηκν αξηζκφ: ηελ Απφδνζε ηεο Δπέλδπζεο (Return on Investment, ROI), πνπ νπζηαζηηθά αληηπξνζσπεχεη ην θέξδνο πνπ πξνζδνθά ε επηρείξεζε απφ ηελ επέλδπζή ηεο ζε ινγηζκηθφ ERP. Η εμεχξεζε ηνπ ROI απνηειεί, απφ κφλε ηεο, ηδηαίηεξα επίπνλε θαη δχζθνιε εξγαζία. Τπάξρνπλ, φκσο, θάπνηεο γεληθέο θαηεπζχλζεηο πνπ δίλνπλ κηα αληηπξνζσπεπηηθή εηθφλα ηεο απφδνζεο ηνπ ERP, φπσο: Πιεξνθνξία ζε πξαγκαηηθό ρξόλν Γεκηνπξγεί ζπλζήθεο εχθνιεο δηάρπζεο ηεο πιεξνθνξίαο θαη απνθπγήο αλεπηζχκεησλ θαηαζηάζεσλ. Η έιιεηςε άκεζεο θαη έγθπξεο πιεξνθνξίαο ζην γξήγνξα κεηαβαιιφκελν επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ πνπ δνχκε ίζσο κεηαθξάδεηαη θαη ζε δπζθνιία επηβίσζεο. Μείσζε ρξόλνπ θαηαρσξήζεσλ ησλ δεδνκέλσλ Η πιεξνθνξία εηζέξρεηαη κία θνξά θαη ρξεζηκνπνηείηαη απφ νιφθιεξε ηελ εηαηξία. Βειηίσζε ζηηο δηαδηθαζίεο ελνπνίεζεο (consolidation) Αλαθέξεηαη ζηηο πνιπεζληθέο επηρεηξήζεηο ή/θαη ζηνπο νκίινπο επηρεηξήζεσλ. Η ελνπνίεζε ησλ πιεξνθνξηψλ ζα πξέπεη λα είλαη (ζε κεγάιν βαζκφ) απηφκαηε, κε ηηο θαηάιιειεο κεηαηξνπέο ζην λφκηζκα, ηα ινγηζηηθά πξφηππα θαη ηηο φπνηεο άιιεο ηδηαηηεξφηεηεο. ειίδα 23

24 Δπθνιόηεξε ζπκκόξθσζε ζε ππνρξεσηηθά ή πξναηξεηηθά πξόηππα Δίλαη ζπλεζηζκέλν θαηλφκελν ε αδπλακία πηνζέηεζεο απφ ηελ επηρείξεζε πνηθίισλ πξνηχπσλ, φπσο ησλ πξνηχπσλ δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο ISO 9002, IAS θ.ιπ. Σα Γηεζλή Λνγηζηηθά Πξφηππα (IAS) κέζα ζηα επφκελα δχν ρξφληα ζα είλαη ππνρξεσηηθά γηα ηελ Διιάδα θαζψο θαη γηα φιε ηελ Δπξψπε. Έλα θαιφ ERP ζχζηεκα, κέζα απφ ηηο δπλαηφηεηεο κνληεινπνίεζεο, θάλεη ηε κεηάβαζε εχθνιε θαη ζίγνπξε. Αύμεζε ηεο ηθαλνπνίεζεο ηνπ πειάηε Απνηειεί έλα πξφβιεκα ηνπ νπνίνπ ε ιχζε είλαη επηηαθηηθή φζν θαη δαπαλεξή. πρλά απαηηεί αιιαγή ζε πιήζνο άπισλ παξαγφλησλ, φπσο ζηε ζπκπεξηθνξά ησλ εξγαδνκέλσλ. Σν ινγηζκηθφ ERP βειηηψλεη ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ πειαηψλ κε ηε βειηίσζε άιισλ παξακέηξσλ, φπσο ηελ ηαρχηεξε εθηέιεζε ησλ παξαγγειηψλ θ.ιπ. Μείσζε ιαζώλ Έλαο παξάγνληαο πνπ ζεσξείηαη ζρεηηθά εχθνια κεηξήζηκνο, έρεη άκεζε αληαπφθξηζε ζε πιήζνο άιισλ, φπσο ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ πειαηψλ θαη ησλ εξγαδνκέλσλ, ζηε κείσζε ησλ ιεηηνπξγηθψλ εμφδσλ, ζηε κείσζε ησλ δηαθπγφλησλ θεξδψλ, θ.ιπ. Σα παξαπάλσ είλαη ηα ζεκαληηθφηεξα νθέιε πνπ κπνξεί λα έρεη κία εηαηξία απφ έλα ERP ζχζηεκα. Υξεηάδεηαη φκσο ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηελ επηινγή ηνπ. Μηα ιαλζαζκέλε επηινγή φρη κφλν ζα θάλεη ην ROI έλα φλεηξν αιιά κπνξεί λα απνβεί θαη θαηαζηξνθηθφ γηα ηελ εηαηξία. ε επαθή κε ηελ αγνξά είλαη εχθνιν λα βξεζνχλ εηαηξίεο πνπ έρνπλ αξρίζεη πινπνίεζε ERP θαη κεηά απφ πνιινχο κήλεο, ή θαη ρξφληα, ζπλερίδνπλ λα ηελ πιεξψλνπλ. ην δηεζλή ρψξν ππάξρνπλ αθφκε θαη παξαδείγκαηα εηαηξηψλ φπνπ ε ιαλζαζκέλε επηινγή νδήγεζε ζε ρξενθνπία Ιζνξξνπία επηινγώλ Έλα ζχζηεκα ERP πξέπεη λα είλαη γηα ην κέγεζνο κηαο εηαηξίαο θαη φρη γηα θνινζζνχο. ηελ πεξίπησζε κηαο ειιεληθήο κηθξνκεζαίαο επηρείξεζεο ε επηινγή ελφο SAP είλαη ζίγνπξα ιάζνο. Ο θαηαζθεπαζηήο ηνπ ζπζηήκαηνο πξέπεη λα είλαη κηα κεγάιε εηαηξία, αλ είλαη δπλαηφλ κε παξειζφλ ψζηε λα έρεη ηελ εκπεηξία ησλ εγθαηαζηάζεσλ θαη λα έρεη ιχζεη φζα πηζαλά πξνβιήκαηα έρνπλ παξνπζηαζηεί, θαη θπξίσο κε κέιινλ ψζηε λα ππάξρεη θάιπςε ζην ζχζηεκα. ηελ Διιάδα παξνπζηάδεηαη ζπρλά ην θαηλφκελν κηθξψλ εηαηξηψλ πνπ ππνζηεξίδνπλ πσο έρνπλ θαηαζθεπάζεη έλα ERP ζχζηεκα. Καηά θαλφλα ηέηνηεο αλαηξνπέο ζε ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο πιεξνθνξηψλ είλαη θελέο πεξηερνκέλνπ θαη έρνπλ πνιχ κεγάιε «ζλεζηκφηεηα». Καλέλα ζχζηεκα δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί πιήξεο ζην 100%. Όηαλ έρεη αλνηθηή αξρηηεθηνληθή ηφηε απηφ δελ απνηειεί πξφβιεκα, θαη επηηξέπεη ηελ απξνβιεκάηηζηε επηθνηλσλία κε άιια ζπζηήκαηα ή κέζα φπσο ην δηαδίθηπν. ειίδα 24

25 1.10 Από ην business ζην e-business Παξαδνζηαθά, νη ιχζεηο ERP εζηηάδνπλ ζηελ ελνπνίεζε δηάθνξσλ επηρεηξεζηαθψλ δηαδηθαζηψλ θαη ηκεκάησλ κέζα ζηελ επηρείξεζε. ήκεξα, νη επηρεηξήζεηο ρξεζηκνπνηνχλ ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ δηαδηθηχνπ γηα λα επεθηείλνπλ ηελ ελνπνίεζε ησλ δηαδηθαζηψλ ηνπο πέξα απφ ηα θπζηθά εηαηξηθά φξηα, έηζη ψζηε λα πεξηιακβάλνπλ πειάηεο, πξνκεζεπηέο, ζπλεξγάηεο θαη εξγαδνκέλνπο. Με ηε ρξήζε ηερλνινγηψλ web, ην ERP κπνξεί λα κεηαηξαπεί ζε κία ελνπνηεκέλε e-business πιαηθφξκα, ε νπνία ζα επηηξέςεη ζηελ επηρείξεζε: λα βειηηψζεη ην επίπεδν εμππεξέηεζεο ησλ πειαηψλ ηεο, παξέρνληαο αθφκα θαη ηε δπλαηφηεηα απηνεμππεξέηεζεο ή απηφ-πιεξνθφξεζεο ησλ πειαηψλ λα επηηχρεη νκνηνγέλεηα ζηηο εηαηξηθέο δηαδηθαζίεο, επεθηείλνληαο ηε ρξήζε ηνπ ERP ζε φιε ηελ εθνδηαζηηθή ηεο αιπζίδα λα απμήζεη ην κεξίδην αγνξάο ηεο κέζσ απμεκέλεο αθνζίσζεο πειαηψλ (customer loyalty) θαη λέσλ θαλαιηψλ πσιήζεσλ λα ζπιιέγεη δεδνκέλα πειαηψλ κέζσ ηνπ Internet θαη έηζη λα καζαίλεη πεξηζζφηεξα γη' απηνχο θαη ηηο αγνξέο λα βειηηψλεη ηελ παξαγσγή λέσλ πξντφλησλ, απμάλνληαο ηε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ νκάδσλ εξγαζίαο κέζα θαη έμσ απφ ηελ επηρείξεζε λα πινπνηεί πξαθηηθέο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ, πιήξσο ελνπνηεκέλεο κε ηα ζπζηήκαηα αληίγξαθσλ αζθαιείαο (backup) ηεο επηρείξεζεο Αξθεηέο επηρεηξήζεηο, κεηά ηελ εγθαηάζηαζε ελφο ERP, πξνζαλαηνιίδνληαη ζηελ εγθαηάζηαζε λέσλ εθαξκνγψλ πνπ ζα ηνπ πξνζζέζνπλ λέα αμία. Σέηνηεο εθαξκνγέο απνηεινχλ ηα ζπζηήκαηα Γηαρείξηζεο Πειαηεηαθψλ ρέζεσλ (Customer Relationship Management), Γηαρείξηζεο Δθνδηαζηηθήο Αιπζίδαο (Supply Chain Management), Advance Planning and Scheduling, Δπηρεηξεζηαθήο Δπθπΐαο (Business Intelligence) θαη θπζηθά, ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ. Βαζηθφ θίλεηξν απηψλ ησλ θηλήζεσλ είλαη αθ ελφο ε πεξαηηέξσ κείσζε ησλ δαπαλψλ θαη αθ' εηέξνπ ε κεγηζηνπνίεζε ησλ σθειεηψλ απφ ηελ επέλδπζε ζην ERP. ήκεξα, νη επηρεηξήζεηο θαη ε ηερλνινγία είλαη ηφζν ζηελά ζπλδεδεκέλεο ψζηε είλαη πξαθηηθά αδχλαην λα αιιάμεηο ην έλα ρσξίο λα επεξεαζηεί ην άιιν. Απηφ είλαη αιεζέο θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ έξγσλ ERP, φπνπ ην ινγηζκηθφ, νη επηρεηξεζηαθέο δηαδηθαζίεο θαη νη άλζξσπνη πνπ ηηο πινπνηνχλ θαη ιεηηνπξγνχλ ηα ζπζηήκαηα, είλαη αδηάζπαζηα ζπζηαηηθά ζε κία θνηλή ππνδνκή. Δλδερφκελε ιαλζαζκέλε δηάζεζε ησλ απαηηνχκελσλ πφξσλ ζε φιε ηελ έθηαζε απηήο ηεο ππνδνκήο κπνξεί λα απνηειέζεη ην βαζηθφηεξν παξάγνληα γηα ηελ απνηπρία. ειίδα 25

26 1.11 Πιενλεθηήκαηα Ο θαιχηεξνο ηξφπνο γηα λα γίλνπλ νξαηά ηα πιενλεθηήκαηα ελφο ζπζηήκαηνο ERP είλαη ή απνπζία ηνπ ίδηνπ ηνπ ζπζηήκαηνο. Γηα παξάδεηγκα κηα εηαηξεία βηνκεραληθήο παξαγσγήο ρσξίο ηε ρξήζε ελφο ζπζηήκαηνο ERP αληηιακβάλεηαη άκεζα φηη έλα ηέηνην ζχζηεκα ζα ηε δηεπθφιπλε: ηελ νινθιήξσζε κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ ιεηηνπξγηθψλ πεξηνρψλ γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο ζσζηήο επηθνηλσλίαο, ηεο παξαγσγηθφηεηαο θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ην Engineering Design (πψο λα θάλεη θαιχηεξν ην πξντφλ) ηελ παξαθνινχζεζε ηεο παξαγγειίαο, απφ ηελ απνδνρή κέρξη θαη ηελ νινθιήξσζε ηνλ θχθιν ησλ εζφδσλ, απφ ην ηηκνιφγην κέρξη θαη ηελ παξαιαβή κεηξεηψλ ηε δηαρείξηζε αιιειεμαξηήζεσλ ησλ πνιχπινθσλ δηαδηθαζηψλ θνζηνιφγεζεο πιηθψλ ηελ παξαθνινχζεζε ησλ ηξηψλ θάζεσλ κεηαμχ παξαγγειίαο αγνξάο (απηφ πνπ δηαηάρζεθε), απνζήθεο (ηη έθηαζε), θαη θφζηνπο (ηη ηηκνινγήζεθε απφ ηνλ πξνκεζεπηή) ηε ινγηζηηθή γηα φια απηά ηα θαζήθνληα: ηελ παξαθνινχζεζε ησλ εζφδσλ, ην θφζηνο θαη ην θέξδνο ζε αλαιπηηθφ επίπεδν. Σα νθέιε ηεο ζπγθέληξσζεο ησλ δεδνκέλσλ ζε κηα βάζε απφ έλα ERP ζχζηεκα πεξηιακβάλνπλ: Σελ εμάιεηςε ηνπ πξνβιήκαηνο ησλ αιιαγψλ γηα ζπγρξνληζκφ κεηαμχ πνιιψλ ζπζηεκάησλ Σνλ έιεγρν ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ πνπ μεπεξλνχλ ηα ιεηηνπξγηθά φξηα Σελ παξνρή εηθφλαο απφ ηελ θνξπθή πξνο ηε βάζε ηεο επηρείξεζεο Σε κείσζε ηνπ θηλδχλνπ απψιεηαο ησλ επαίζζεησλ δεδνκέλσλ ελζσκαηψλνληαο πνιιά δηθαηψκαηα θαη ηα πξφηππα αζθαιείαο ζε κηα εληαία δνκή. ειίδα 26

27 1.12 Μεηνλεθηήκαηα Σα πεξηζζφηεξα πξνβιήκαηα κεηά ηελ πινπνίεζε ελφο ERP ζπζηήκαηνο νθείινληαη ζηελ αλεπαξθή επέλδπζε γηα ζπλερή θαηάξηηζε ηνπ πξνζσπηθνχ ηεο κεραλνγξάθεζεο θαη εθείλσλ πνπ αζρνινχληαη κε ηελ εθαξκνγή θαη ηνλ έιεγρν ησλ αιιαγψλ ζην ζχζηεκα, θαη ηελ έιιεηςε εηαηξηθήο πνιηηηθήο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο αθεξαηφηεηαο ησλ δεδνκέλσλ θαη ησλ ηξφπσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη. Ο θαηάινγνο ησλ κεηνλεθηεκάησλ ελφο ERP ζπζηήκαηνο πεξηιακβάλεη: Σελ πεξηνξηζκέλε πξνζαξκνγή ηνπ ινγηζκηθνχ. Σελ απψιεηα αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο σο απνηέιεζκα ηνπ αλαζρεδηαζκνχ ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ γηα λα ηαηξηάδνπλ ζην «βηνκεραληθφ πξφηππν» πνπ πξνβιέπεηαη απφ ην ζχζηεκα. Σν θφζηνο πνπ κπνξεί λα είλαη δπζαλάινγν κε ην ζπλνιηθφηεξν «κέγεζνο» κηα επηρείξεζεο. Η δπζθνιία πξνζαξκνγήο ηνπ ζπζηήκαηνο ζηηο εμεηδηθεπκέλεο ξνέο εξγαζηψλ θαη δηαδηθαζηψλ ζε νξηζκέλεο εηαηξίεο (ζπρλά απνηειεί θαη ηελ θχξηα αηηία γηα απνηπρία πινπνίεζεο). Η απαίηεζε απφιπηεο αθξίβεηαο ζηα δεδνκέλα γηα απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία. Μηα εηαηξία κε ειάρηζηα πξφηππα ζα έρεη ζε βάζνο ρξφλνπ, «βξψκηθε» πιεξνθνξία ζην ζχζηεκά ηεο. Σν πςειφ θφζηνο κεηαζηξνθήο κεηά ηε ζέζπηζε ηνπ ζπζηήκαηνο, πνπ κεηψλεη ηελ επειημία θαη ηνλ ζηξαηεγηθφ έιεγρν ζε εηαηξηθφ επίπεδν. Πξφθεηηαη γηα ζπκβίσζε κε γάκν θαη ην δηαδχγην γίλεηαη πνιχ δχζθνιε ππφζεζε. Σα πξνβιήκαηα πνπ κπνξεί λα πξνθιεζνχλ απφ ηε ζχγρπζε ησλ εηαηξηθψλ νξίσλ θαη επεξεάδνπλ ηελ επηρεηξεζηαθή δηαζεζηκφηεηα, ηηο γξακκέο επζχλεο θαη ην εζηθφ ηνπ πξνζσπηθνχ. Η κεησκέλε απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο ιφγσ ηεο αληίζηαζεο ζηελ εζσηεξηθή αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ κεηαμχ ησλ ππεξεζηψλ. Σνλ πεξηνξηζκφ ησλ σθειεηψλ απφ ηε ζπλέλσζε ζε κηα εληαία επηρείξεζε αλεμάξηεησλ ππεξεζηψλ θαη πφξσλ κεγάισλ νξγαληζκψλ. Η ππέξκεηξε πνιππινθφηεηα κε γλψκνλα ηηο πξαγκαηηθέο αλάγθεο ησλ ρξεζηψλ. Η ζπγθέληξσζε φισλ ησλ δεδνκέλσλ ζε έλα «ηφπν» πνπ απμάλεη ηνλ θίλδπλν απψιεηαο επαίζζεησλ πιεξνθνξηψλ ζηελ πεξίπησζε παξαβίαζεο ηεο αζθάιεηαο. ειίδα 27

28 1.13 Καηαζθεπαζηέο ERP ζπζηεκάησλ Οη κεγαιχηεξνη θαηαζθεπαζηέο παθέησλ ERP παγθνζκίσο γηα ην 2005, κε βάζε ηα ζηνηρεία ηεο Gartner Dataquest[13], είλαη: # Καηαζθεπαζηήο Έζνδα (δηζ. $) Μεξίδην αγνξάο (%) 1 SAP 4,7 28,7 2 Oracle Applications 1,7 10,2 3 The Sage Group 1,2 7,4 4 Microsoft Dynamics 0,616 3,7 5 SSA Global Technologies 0,464 2,8 Γηα ηελ Διιάδα δελ ππάξρνπλ δηαζέζηκα αληίζηνηρα ζηνηρεία θαη δελ παξνπζηάδνληαη, βάζε θνηλήο πνιηηηθήο, απφ θαλέλα θαηαζθεπαζηή ειιεληθνχ παθέηνπ. Δπίζεο νη δηαθεκηζηηθέο εθζηξαηείεο ζρεδφλ ηνπ ζπλφινπ ησλ θαηαζθεπαζηψλ δελ παξέρνπλ θακία πιεξνθφξεζε ηέηνηνπ επηπέδνπ θαη πεξηνξίδνληαη ζε ρξήζε θξάζεσλ φπσο «ην πξψην», ην «θαιχηεξν..» θιπ. Υαξαθηεξηζηηθά ε εηαηξία Soft1 πνπ παξάγεη ην Panorama ERP ην πξνσζεί σο «ην πξψην πηζηνπνηεκέλν ειιεληθφ ERP γηα Windows Vista». εκεηψλεηαη φηη έλα ERP ζχζηεκα έρεη ζαλ πξψην ηνπ ζηφρν ηελ απνδνρή ηνπ ρξήζηε θαη φρη ην ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα ζην νπνίν ζα ιεηηνπξγήζεη. ηελ ειιεληθή αγνξά έρνπλ δηεηζδχζεη πεξηζζφηεξεο απφ 20 δηαθνξεηηθέο ιχζεηο, πξνεξρφκελεο απφ κηθξέο ή κεγάιεο εηαηξίεο ηνπ ρψξνπ, λεφηεξεο ή παιαηφηεξεο. Οη κεγάιεο ειιεληθέο ιχζεηο πξνέξρνληαη απφ ηηο εηαηξίεο SingularLogic θαη Altec. Με βάζε έξεπλα πνπ δηεμήρζε απφ ην Δζληθφ Μεηζφβην Πνιπηερλείν κε ρξήζε εξσηεκαηνινγίσλ ζε ειιεληθέο επηρεηξήζεηο (πνιχ κεγάιεο, κεγάιεο θαη κηθξνκεζαίεο), πξνθχπηεη φηη νη πνιχ κεγάιεο επηρεηξήζεηο έρνπλ σο πξψηε επηινγή ηελ SAP ελψ νη κεγάιεο θαη νη κηθξνκεζαίεο ηελ Altec θαη ζπγθεθξηκέλα ην παθέην Atlantis ERP. ην εξψηεκα ειιεληθφ ή μέλν ε απάληεζε έξρεηαη απφ ηνλ ππφινηπν θφζκν. Όινη νη ρξήζηεο ινγηζκηθνχ πξνηηκνχλ εθαξκνγέο πνπ κηιάλε ηε κεηξηθή ηνπο γιψζζα. Σν ίδην ηζρχεη θαη ζε ζέκαηα ππνζηήξημεο. Οη εηαηξίεο απφ ηελ άιιε κεξηά πξνηηκνχλ πξνκεζεπηέο πνπ γλσξίδνπλ ηελ ηνπηθή αγνξά θαη ηα «ήζε» θαη «έζηκά» ηεο. Ο πξνκεζεπηήο πνπ ζθέπηεηαη φπσο ν πειάηεο, γλσξίδεη φηη θαη ν πειάηεο θαη επηρεηξεί φπσο θαη ν πειάηεο απνηειεί ζίγνπξα ηελ πξψηε ππνςεθηφηεηα γηα επηινγή ιχζεο. Η αγνξά ηεο Γεξκαλίαο, γηα παξάδεηγκα, δελ έρεη πξνκεζεπηέο ινγηζκηθνχ απφ άιιεο ρψξεο, θη φηαλ ηα πξντφληα αλήθνπλ ζε νξγαληζκνχο άιισλ ρσξψλ, ππάξρεη πάληα φρη απιά αληηπξφζσπνο-κεηαπσιεηήο αιιά κεγάιε εηαηξία πνπ πξνζαξκφδεη θαη επεθηείλεη ην ινγηζκηθφ κε βάζε ηηο αλάγθεο ηεο ηνπηθήο αγνξάο, λνκνζεζίαο θιπ. ειίδα 28

29 2 SQL (Structured Query Language) 2.1 Δηζαγσγή Η SQL είλαη κηα γιψζζα ππνινγηζηψλ ζρεδηαζκέλε γηα ηε δηαρείξηζε ησλ δεδνκέλσλ ζηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο ζρεζηαθψλ βάζεσλ δεδνκέλσλ (RDBMS). Σν πεδίν εθαξκνγήο ηεο πεξηιακβάλεη εξσηήκαηα γηα δεδνκέλα θαη ελεκέξσζε δεδνκέλσλ, ηε δεκηνπξγία θαη ηξνπνπνίεζε ζρεκάησλ, θαζψο θαη ηνλ έιεγρν πξφζβαζεο ζε ζρήκαηα θαη δεδνκέλα. 2.2 Ιζηνξία Η γιψζζα SQL αλαπηχρζεθε ζηελ IBM απφ ηνπο Andrew Richardson, Donald C. Messerly θαη Raymond F. Boyce ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970 γηα λα είλαη δπλαηή ε αλάθηεζε θαη επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ απφ ην IBM System R (ην πξψην RDMS ηεο εηαηξίαο)[14][15]. Η αξρηθή νλνκαζία ήηαλ Structured English Query Language (SEQUEL) θαη ρξεζηκνπνηείηαη παξαδφμσο αθφκα θαη ζήκεξα. Σν αξθηηθφιεμν SEQUEL άιιαμε αξγφηεξα ζε SQL, επεηδή απνηεινχζε θαηαηεζεηκέλν εκπνξηθφ ζήκα εηαηξίαο αεξνζθαθψλ Hawker Siddeley (Ηλσκέλν Βαζίιεην).[15] Η πξψηε ρεζηαθφ χζηεκα Γηαρείξηζεο Βάζεσλ Γεδνκέλσλ (RDBMS) ήηαλ RDMS, αλαπηχρζεθε ζην MIT ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970 θαη Ingres, αλαπηχρζεθε ην 1974 ζην UC Berkeley. Ingres ζε εθαξκνγή έλα εξψηεκα γιψζζα γλσζηή σο QUEL, ε νπνία αληηθαηαζηάζεθαλ αξγφηεξα ζηελ αγνξά απφ ηνλ SQL. [15] ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970, ε Relational Software Inc (ζεκεξηλή Oracle Corporation) βιέπνληαο ηηο δπλαηφηεηεο ησλ ελλνηψλ πνπ πεξηγξάθνληαλ απφ ηνπο Codd, Chamberlin, θαη Boyce μεθίλεζε ηελ δηθή ηεο αλάπηπμε SQL θαη RDBMS κε ηελ πξνζδνθία λα αγνξαζηνχλ απφ ην Ναπηηθφ ησλ ΗΠΑ, ηελ Central Intelligence Agency, θαη άιιεο θπβεξλεηηθέο ππεξεζίεο ησλ ΗΠΑ. Σν θαινθαίξη ηνπ 1979, ε Relational Software, Inc εηζήγαγε ηελ πξψηε εκπνξηθά δηαζέζηκε εθαξκνγή SQL, ηελ Oracle V2 (Version2) γηα VAX ππνινγηζηέο. Μεηά απφ δνθηκέο ηεο SQL θπξίσο κε πειάηεο ψζηε λα πξνζδηνξίζεη ηε ρξεζηκφηεηα θαη ηελ πξαθηηθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο ηεο, ε IBM άξρηζε ηελ αλάπηπμε εκπνξηθψλ πξντφλησλ πνπ βαζίδνληαλ ζην πξσηφηππν ζχζηεκα R ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ System/38, SQL / DS, θαη DB2, πνπ ήηαλ δηαζέζηκεο ζην εκπφξην ην 1979, 1981, θαη 1983, αληίζηνηρα. [16] Οη θνηλέο επηθξίζεηο ηεο SQL πεξηιακβάλνπλ ηελ έιιεηςε θνξεηφηεηαο απφ πιαηθφξκα ζε πιαηθφξκα, ηνλ αθαηάιιειν ρεηξηζκφ ησλ ειιεηπφλησλ δεδνκέλσλ (NULL), θαη ηελ άζθνπα πεξίπινθε θαη ελίνηε αζαθή γξακκαηηθή γιψζζα θαη ζεκαζηνινγία. ειίδα 29

30 2.3 ηνηρεία ηεο SQL Η SQL ππνδηαηξείηαη ζε άιια γισζζηθά ζηνηρεία ηα νπνία πεξηιακβάλνπλ: Ρήηξεο (clauses) νη νπνίεο ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο είλαη πξναηξεηηθέο, θαη απνηεινχλ ηα ζπζηαηηθά ζηνηρεία γηα δειψζεηο θαη εξσηήκαηα. Δθθξάζεηο (expressions) πνπ κπνξνχλ λα παξάγνπλ είηε κνλνδηάζηαηεο ηηκέο είηε πίλαθεο πνπ απνηεινχληαη απφ ζηήιεο θαη γξακκέο δεδνκέλσλ. Καηεγνξήκαηα (predicates) πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηηο ζπλζήθεο πνπ κπνξνχλ λα αμηνινγεζνχλ κε ηελ SQL ηξηψλ ηηκψλ ινγηθή (3VL 3 value logic: αιεζέο, ςεπδέο θαη άγλσζην) θαη ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα πεξηνξίζνπλ ηηο ζπλέπεηεο ησλ δειψζεσλ θαη ηα εξσηήκαηα, ή γηα ηελ αιιαγή ηεο ξνήο ηνπ πξνγξάκκαηνο. Δξσηήκαηα (queries) πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ αλάθηεζε δεδνκέλσλ κε βάζε ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα. Γειώζεηο (statements) πνπ κπνξεί λα έρνπλ κφληκν απνηέιεζκα γηα ζρήκαηα θαη δεδνκέλα, ή πνπ κπνξεί λα ειέγρνπλ ηηο ζπλαιιαγέο (transactions), ηε ξνή ηνπ πξνγξάκκαηνο, ηηο ζπλδέζεηο, ή ηηο δηαγλσζηηθέο ξνέο. Κελά (whitespaces) ηα νπνία είλαη αζήκαληα θαη δε ιακβάλνληαη ππφςε εθηφο εηζαγσγηθψλ, θαζηζηψληαο επθνιφηεξε ηε κνξθή ηνπ θψδηθα SQL σο πξνο ηελ αλαγλσζηκφηεηα Queries Η πην θνηλή ιεηηνπξγία ζε SQL είλαη ην εξψηεκα (query), ην νπνίν πξαγκαηνπνηείηαη κε ηε δήισζε SELECT. Η SELECT αλαθηά δεδνκέλα απφ έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο πίλαθεο, ή εθθξάζεηο. Η ηππνπνηεκέλε εθαξκνγή ηεο δελ έρεη θακία επίπησζε ζηε βάζε δεδνκέλσλ. Αληίζεηα νη κε ηππνπνηεκέλεο εθαξκνγέο ηεο κπνξεί λα κεηαβάινπλ ηε βάζε δεδνκέλσλ φπσο γηα παξάδεηγκα ε SELECT INTO.[17] Σα εξσηήκαηα επηηξέπνπλ ζην ρξήζηε λα πεξηγξάςεη ηα δεδνκέλα πνπ ζέιεη, αθήλνληαο ην ζχζηεκα δηαρείξηζεο βάζεο δεδνκέλσλ (DBMS) πνπ είλαη ππεχζπλν γηα ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηε βειηηζηνπνίεζε, λα εθηειέζεη ηηο ελέξγεηεο γηα λα πξνθαιέζεη γηα ηελ παξαγσγή ηνπ απνηειέζκαηνο φπσο έρεη πεξηγξαθεί απφ ην ρξήζηε. Έλα εξψηεκα πεξηιακβάλεη θαηάινγν ησλ ζηειψλ πνπ ζα πεξηιεθζνχλ ζην ηειηθφ απνηέιεζκα ακέζσο κεηά ηε ιέμε-θιεηδί SELECT. Ο αζηεξίζθνο (*) κπνξεί επίζεο λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα δηεπθξηλίζεη φηη ην εξψηεκα ζα πξέπεη λα επηζηξέςεη φιεο ηηο ζηήιεο ησλ πηλάθσλ ηνπ εξσηήκαηνο. Η SELECT είλαη ε πην πεξίπινθε θαηάζηαζε ζε SQL, κε πξναηξεηηθή ιέμεηοθιεηδηά θαη ξήηξεο πνπ πεξηιακβάλνπλ: ειίδα 30

31 Η ξήηξα ΑΠΟ (FROM) ε νπνία δείρλεη ηνλ πίλαθα ή ηνπο πίλαθεο γηα ηελ αλάθηεζε ησλ δεδνκέλσλ θαη κπνξεί λα πεξηιακβάλεη πξναηξεηηθά JOIN ππν-ξήηξεο (subclauses) γηα λα θαζνξηζηνχλ νη θαλφλεο γηα ηε ζπκκεηνρή ηνπο πίλαθεο. Η ξήηξα ΟΠΟΤ (WHERE) πεξηιακβάλεη θαηεγφξεκα ζχγθξηζεο, θαη πεξηνξίδεη ην πιήζνο ησλ γξακκψλ πνπ επηζηξέθνληαη απφ ην εξψηεκα. Η ξήηξα φηαλ εμαιείθεη φιεο ηηο γξακκέο απφ ην ζχλνιν ησλ απνηειεζκάησλ γηα ηηο νπνίεο ην θαηεγφξεκα ζχγθξηζεο δελ αμηνινγεί ζε Αιεζέο (True). Η ξήηξα ΟΜΑΓΟΠΟΙΗΗ ΚΑΣΑ (GROUP BY) ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ πξνβνιή γξακκψλ πνπ έρνπλ θνηλέο αμίεο ζε κηα κηθξφηεξε ζεηξά γξακκψλ. Η GROUP BY ρξεζηκνπνηείηαη ζπρλά ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο ιεηηνπξγίεο ζπλππνινγηζκνχ (aggregation functions) ή γηα λα εμαιεηθζνχλ νη δηπιέο ζεηξέο απφ έλα ζχλνιν απνηειεζκάησλ. Η WHERE εθαξκφδεηαη πξηλ απφ ηελ GROUP BY. Η ξήηξα ΔΥΟΝΣΑ (HAVING) είλαη θαηεγφξεκα πνπ ρξεζηκνπνηείηαη σο θίιηξν γηα ζεηξέο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ GROUP BY. Λφγσ ηνπ φηη επηδξά ζηα απνηειέζκαηα ηεο GROUP BY είλαη δπλαηή ε ρξήζε aggregation functions ζην ελ ιφγσ θαηεγφξεκα. Η ξήηξα ΣΑΞΙΝΟΜΙΗ ΚΑΣΑ (ORDER BY) πξνζδηνξίδεη ηηο ζηήιεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ ηαμηλφκεζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ έλα εξψηεκα, θαη πξναηξεηηθά ηε θαηεχζπλζε πνπ ζα είλαη ηαμηλνκεκέλα (νη επηινγέο είλαη αχμνπζα ή θζίλνπζα, ASC ή DESC αληίζηνηρα) NULL θαη Three-Valued Logic (3VL) Η ηδέα ηεο Null (άγλσζην) εηζήρζε ζηελ SQL γηα λα είλαη δπλαηφο ν ρεηξηζκφο πιεξνθνξηψλ πνπ ιείπνπλ ζην ζρεζηαθφ κνληέιν. Η Null καδί κε ηα True (αιεζέο) θαη False (ςεπδέο) είλαη ην ζεκέιην ηεο Three-Valued Logic. Η Null δελ έρεη αμία (θαη δελ είλαη κέινο ζε θαλέλα ηνκέα δεδνκέλσλ), αιιά είλαη κάιινλ έλα ζχκβνιν θξάηεζεο ζέζεο ή «ζήκα» γηα πιεξνθνξίεο πνπ ιείπνπλ. Ωο εθ ηνχηνπ νη ζπγθξίζεηο κε ηε Null δελ κπνξεί πνηέ λα έρνπλ σο απνηέιεζκα είηε TRUE είηε FALSE, παξά κφλν ην ηξίην ινγηθφ απνηέιεζκα, ην άγλσζην.[18][19] Δπηπιένλ, ε SQL επηηξέπεη ηε ζχγθξηζε κηαο άγλσζηεο ηηκήο κε ηε Null κε δχν εηδηθά θαηεγνξήκαηα ζχγθξηζεο: Σηο IS NULL θαη IS NOT NULL δνθηκέο εάλ ηα δεδνκέλα είλαη ή δελ είλαη Null. [20] εκεηψλεηαη φηη ε SQL επηζηξέθεη κφλν ηα απνηειέζκαηα γηα ηα νπνία ε πξφηαζε WHERE επηζηξέθεη ηελ ηηκή True. Γειαδή, εμαηξεί ηα απνηειέζκαηα κε ηηο αμίεο False ή Null. Η θαζνιηθή πνζνηηθνπνίεζε (universal quantification) δελ ππνζηεξίδεηαη ξεηά απφ ηελ SQL, θαη πξέπεη θαηά πεξίπησζε λα δηακνξθσζεί σο αλαηξεζείζα ππαξμηαθή πνζνηηθνπνίεζε (negated existential quantification). [21] [22] [23] ειίδα 31

32 2.3.3 Data Manipulation Η Data Manipulation Language (DML) είλαη ην ππνζχλνιν ηεο SQL πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ πξφζζεζε, ελεκέξσζε θαη δηαγξαθή ησλ δεδνκέλσλ INSERT: πξνζζέηεη ζεηξέο ζε έλαλ ππάξρνληα πίλαθα. UPDATE: ελεκεξψλεη / ηξνπνπνηεί έλα ζχλνιν πθηζηακέλσλ γξακκψλ πίλαθα. DELETE: θαηαξγεί ππάξρνπζεο γξακκέο απφ έλαλ πίλαθα. TRUNCATE: δηαγξάθεη φια ηα δεδνκέλα απφ έλαλ πίλαθα κε πνιχ γξήγνξν ηξφπν. MERGE: ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ζπλδπάζεη ηα δεδνκέλα πνιινχο πίλαθεο. πλδπάδεη ηελ INSERT θαη UPDATE ζηνηρεία. Αξρηθά νξίζηεθε ζην πξφηππν SQL: Πξηλ απφ απηφ, νξηζκέλεο βάζεηο δεδνκέλσλ παξείραλ παξφκνηα ιεηηνπξγηθφηεηα κέζσ δηαθνξεηηθήο ζχληαμεο, ε νπνία κεξηθέο θνξέο απνθαιείηαη «upsert» Transaction control Όηαλ νη ζπλαιιαγέο (transactions) είλαη δηαζέζηκεο, απνηεινχλ έλα θέιπθνο γηα ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο DML. START TRANSACTION (ή BEGIN WORK, ή BEGIN TRANSACTION, αλάινγα κε ηε δηάιεθην SQL): ζεκαηνδνηεί ηελ έλαξμε κηαο ζπλαιιαγήο ζηε βάζε δεδνκέλσλ, κε ιεηηνπξγία ή ιεηηνπξγίεο ηεο DML, ε νπνία κπνξεί λα νινθιεξσζεί, ή λα δηαθνπεί θαη λα αλαηξεζεί. COMMIT: κεηαηξέπεη / νξηζηηθνπνηεί φιεο ηηο αιιαγέο ησλ δεδνκέλσλ ζε κία ζπλαιιαγή ζε κφληκεο. ROLLBACK: πξνθαιεί ηελ επαλαθνξά ή ηελ απφξξηςε φισλ ησλ αιιαγέο ησλ δεδνκέλσλ απφ ηελ ηειεπηαία COMMIT ή ηελ START TRANSACTION, αθήλνληαο ηελ θαηάζηαζε ησλ δεδνκέλσλ, φπσο ήηαλ πξηλ απφ απηέο ηηο αιιαγέο. Μεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο δήισζεο COMMIT, ε ζπλαιιαγή δελ κπνξεί λα επαλέιζεη. Οη δειψζεηο COMMIT θαη ROLLBACK θαηαξγνχλ ην φπνην θιείδσκα έρεη εθαξκνζηεί ζηα δεδνκέλα θαη ηνπο θνξείο ηνπ απφ ην ζχζηεκα ηεο βάζεο δεδνκέλσλ. θαηαγγείιεη ηελ παξνχζα πξάμε θαη απειεπζέξσζε θιεηδαξηέο δεδνκέλσλ. Αλ ππάξρνπλ ρσξίο λα έρεη πξνεγεζεί κηα δήισζε START TRANSACTION, ηφηε ε ιεηηνπξγία ηνπο εμαξηάηαη απφ ηελ πινπνίεζε ηεο εθαξκνγήο. ειίδα 32

33 2.3.5 Data definition Η Data Definition Language (DDL) δηαρεηξίδεηαη θαηά βάζε έλα πίλαθα (table) ή κηα δνκή επξεηεξίνπ (index). Σα πην βαζηθά ζηνηρεία ηεο DDL είλαη δειψζεηο πνπ αθνξνχλ ζε δεκηνπξγία, κεηαβνιή, δηαγξαθή θαη κεηνλνκαζία αληηθεηκέλσλ. CREATE: δεκηνπξγεί έλα αληηθείκελν (π.ρ. έλα πίλαθα) ζηε βάζε δεδνκέλσλ. DROP: δηαγξάθεη έλα αληηθείκελν απφ ηε βάζε δεδνκέλσλ, ζπλήζσο αλεπαλφξζσηα. RENAME: κεηνλνκάδεη έλα αληηθείκελν ζηε βάζε δεδνκέλσλ. ALTER: ηξνπνπνηεί ηε δνκή ελφο ππάξρνληνο αληηθεηκέλνπ κε δηάθνξνπο ηξφπνπο (γηα παξάδεηγκα, πξνζζέηνληαο κηα ζηήιε ζε έλαλ ππάξρνληα πίλαθα) Data control Η Data Control Language (DCL) επηηξέπεη ηνπο ρξήζηεο θαη ηηο νκάδεο ρξεζηψλ λα έρνπλ πξφζβαζε ζηα δεδνκέλα θαη λα ηα δηαρεηξίδνληαη. Οη δχν θχξηεο δειψζεηο ηνπ είλαη: GRANT: εμνπζηνδνηεί έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο ρξήζηεο λα εθηειέζνπλ κηα πξάμε ή κηα ζεηξά ελεξγεηψλ ζε έλα αληηθείκελν. REVOKE: αθαηξεί ην δηθαίσκα πξφζβαζεο γηα αληηθείκελα, δεδνκέλα, εθηέιεζε πξάμεσλ ή ελέξγεηεο δηαρείξηζεο. ειίδα 33

34 2.3.7 Procedural extensions Η SQL έρεη θηηαρηεί γηα ζπγθεθξηκέλν ζθνπφ θαη είλαη γιψζζα δεισηηθή ζε αληίζεζε κε ηηο C ή Basic γηα παξάδεηγκα, νη νπνίεο είλαη γιψζζεο επηηαθηηθήο αλάγθεο. Ωζηφζν ππάξρνπλ επεθηάζεηο ζηελ πξφηππε SQL, νη νπνίεο πξνζζέηνπλ ιεηηνπξγηθφηεηα πξνγξακκαηηζκνχ δηαδηθαζηψλ ζηε γιψζζα. Οη επεθηάζεηο απηέο είλαη: Πεγή Κνηλό όλνκα Πιήξεο όλνκα ANSI/ISO Standard SQL/PSM SQL/Persistent Stored Modules Interbase/Firebird PSQL Procedural SQL IBM SQL PL SQL Procedural Language (πινπνίεζε SQL/PSM) Microsoft/Sybase T-SQL Transact-SQL MySQL SQL/PSM SQL/Persistent Stored Module (πινπνίεζε SQL/PSM) Oracle PL/SQL Procedural Language/SQL (βαζίδεηαη ζηελ Ada) PostgreSQL PL/pgSQL Procedural Language/PostgreSQL Structured Query Language (βαζίδεηαη ζηελ Oracle PL/SQL) PostgreSQL PL/PSM Procedural Language/Persistent Stored Modules (πινπνίεζε SQL/PSM) Δθηφο απφ ηηο πξφηππεο SQL/PSM επεθηάζεηο θαη άιιεο ηδησηηθέο επεθηάζεηο, πνιιέο SQL πιαηθφξκεο παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα γηα δηαδηθαζηηθφ θαη αληηθεηκελνζηξαθή πξνγξακκαηηζκφ κε έληαμε ζην ζχζηεκα βάζεο δεδνκέλσλ κέζσ άιισλ γισζζψλ πξνγξακκαηηζκνχ. Σν πξφηππν SQL νξίδεη ηηο επεθηάζεηο SQL/JRT (SQL ξνπηίλεο θαη ηχπνη δεδνκέλσλ γηα ηε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ Java) ππνζηήξημε θψδηθα Java ζε βάζεο δεδνκέλσλ SQL. Oη SQL Server 2005 θαη SQL Server 2008 ρξεζηκνπνηνχλ ην SQL/CLR (SQL Server Common Language Runtime) γηα ηελ ελζσκάησζε βηβιηνζεθψλ ηερλνινγίαο.net ζηε βάζε δεδνκέλσλ, ελψ νη πξνεγνχκελεο εθδφζεηο πεξηνξίδνληαη ζε κε δηαρεηξίζεκεο επεθηάζεηο δηαδηθαζηψλ πνπ θαηά θχξην ιφγσ είλαη γξακκέλεο ζε γιψζζα C. Άιιεο πιαηθφξκεο βάζεσλ δεδνκέλσλ, φπσο ε MySQL θαη ε Postgres, επηηξέπνπλ ιεηηνπξγίεο γξακκέλεο ζε επξεία πνηθηιία γισζζψλ φπσο Perl, Python, Tcl θαη C. ειίδα 34

35 2.4 Πξόηππα ηεο SQL Η SQL εγθξίζεθε σο πξφηππν απφ ην American National Standards Institute (ANSI) ην 1986 σο SQL-86 [24] θαη International Organization for Standardization (ISO) ην Μέρξη ην 1996, ην National Institution of Standards and Technology (NIST) είρε ηε δηαρείξηζε ηνπ πξνγξάκκαηνο πξφηππα δεδνκέλσλ SQL DBMS θαη πηζηνπνηνχζε ζπζηήκαηα κε βάζε ηε ζπκκφξθσζε κε ην πξφηππν SQL. ήκεξα νη θαηαζθεπαζηέο πξνβαίλνπλ ζε «πηζηνπνίεζε» ησλ πξντφλησλ ηνπο κφλνη ηνπο, αθνινπζψληαο δηθά ηνπο πξφηππα [25] Σν πξφηππν SQL έρεη πεξάζεη απφ πνιιέο αλαζεσξήζεηο, φπσο θαίλεηαη παξαθάησ: Έηνο Όλνκα Όλνκα 2 ρόιηα 1986 SQL-86 SQL-87 Πξψηε επηζεκνπνίεζε απφ ANSI SQL-89 FIPS Μηθξή αλαζεψξεζε, εγθξίζεθε σο FIPS SQL-92 SQL2, FIPS Μεγάιε αλαζεψξεζε (ISO 9075), Entry Level SQL-92 εγθξίζεθε σο FIPS SQL:1999 SQL3 Πξνζηέζεθαλ regular expressions, αλαδξνκηθέο εξσηήζεηο, triggers, ππνζηήξημε γηα δηαδηθαζηηθέο θαη ειέγρνπ ξνήο δειψζεηο, ηχπνη δεδνκέλσλ non-scalar, θαη κεξηθά αληηθεηκελνζηξαθή ραξαθηεξηζηηθά SQL:2003 Δηζήρζεθαλ ραξαθηεξηζηηθά πνπ ζρεηίδνληαη κε XML, window functions, ηππνπνηεκέλεο αθνινπζίεο, θαη ζηήιεο κε απηφκαηα παξαγφκελν πεξηερφκελν SQL:2006 Σν ISO/IEC :2006 νξίδεη ηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ε XML ζε κηα βάζε δεδνκέλσλ SQL:2008 Ννκηκνπνηεί ηε ρξήζε ORDER BY εθηφο νξηζκνχ θέξζνξα. Πξνζέζεζε ηνλ trigger INSTEAD OF.[26] ειίδα 35

36 3 INTRASTAT 3.1 Δηζαγσγή Σν ζχζηεκα INTRASTAT εθαξκφδεηαη ζε φιεο ηηο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο κε θεληξηθφ θνξέα ηελ EUROSTAT. ε θάζε ιεηηνπξγίαο απφ ην 1993, ην INTRASTAT είλαη ην ζχζηεκα παξνρήο ζηαηηζηηθήο πιεξνθφξεζεο ζε φηη αθνξά ηηο απνζηνιέο θαη αθίμεηο ησλ θνηλνηηθψλ εκπνξεπκάησλ. Η παξνρή ζηαηηζηηθψλ είλαη νπζηαζηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ αλάπηπμε ησλ θνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ πνπ αθνξνχλ ηελ εζσηεξηθή αγνξά θαη γηα ηελ αλάιπζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ αγνξψλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη απφ ηηο θνηλνηηθέο επηρεηξήζεηο. 3.2 Δπξσπατθή λνκνζεζία Σν Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην θαη ην πκβνχιην εμέδσζαλ λέν θαλνληζκφ ζρεηηθά κε ηηο θνηλνηηθέο ζηαηηζηηθέο ησλ αληαιιαγψλ αγαζψλ κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ. Ο θαλνληζκφο απηφο απμάλεη ηε δηαθάλεηα θαη δηεπθνιχλεη ηελ θαηαλφεζε ηνπ λένπ ζπζηήκαηνο ζπιινγήο ζηνηρείσλ (ζχζηεκα INTRASTAT) πνπ ηζρχεη ζήκεξα Ννκνζεηηθή πξάμε Καλνληζκφο (ΔΚ) αξηζ. 638/2004 ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ, ηεο 31εο Μαξηίνπ 2004, ζρεηηθά κε ηηο θνηλνηηθέο ζηαηηζηηθέο γηα ηηο ζπλαιιαγέο αγαζψλ κεηαμχ θξαηψλ κειψλ θαη ηελ θαηάξγεζε ηνπ θαλνληζκνχ (ΔΟΚ) αξηζ. 3330/91 ηνπ πκβνπιίνπ ύλνςε λνκνζεηηθήο πξάμεο Με ζθνπφ ηελ απινχζηεπζε ηνπ ζεκεξηλνχ ζπζηήκαηνο INTRASTAT θαη ηε δηεπθφιπλζε ηεο θαηαλφεζεο ησλ ζηαηηζηηθψλ, ν παξψλ θαλνληζκφο ζεζπίδεη έλα θνηλφ πιαίζην γηα ηε ζπζηεκαηηθή παξνρή θνηλνηηθψλ ζηαηηζηηθψλ ησλ αληαιιαγψλ αγαζψλ κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ. Απηφ εθαξκφδεηαη ζηηο ζηαηηζηηθέο αληαιιαγψλ κεηαμχ θξαηψλ κειψλ γηα ηηο απνζηνιέο θαη ηηο αθίμεηο εκπνξεπκάησλ. Γηαθνξεηηθέο δηαηάμεηο δχλαληαη λα εθαξκφδνληαη γηα ζπγθεθξηκέλα εκπνξεχκαηα ή θηλήζεηο. Οη εζληθέο αξρέο εγθαζηζηνχλ θαη δηαρεηξίδνληαη έλα κεηξψν ελδνθνηλνηηθψλ παξαγφλησλ πνπ απνηεινχληαη απφ απνζηνιείο θαη παξαιήπηεο αγαζψλ. Οη ππφρξενη παξνρήο πιεξνθνξηψλ γηα ηελ INTRASTAT εληνπίδνληαη κέζσ ησλ θνξνινγηθψλ ππεξεζηψλ ηνπ ππφςε θξάηνπο κέινπο θαη γλσζηνπνηνχληαη ζηηο εζληθέο αξρέο. ειίδα 36

37 Γηα ην ζχζηεκα INTRASTAT, ηα ηεισλεία παξέρνπλ ζηηο εζληθέο αξρέο ηηο ζηαηηζηηθέο πνπ αθνξνχλ ηηο απνζηνιέο θαη ηηο αθίμεηο εκπνξεπκάησλ. Οη εζληθέο αξρέο ζπιιέγνπλ ηα αθφινπζα ζηνηρεία: * ηνλ αξηζκφ αλαγλψξηζεο πνπ ρνξεγείηαη ζηνλ ππφρξεν παξνρήο πιεξνθφξεζεο * ηελ πεξίνδν αλαθνξάο * ηε ξνή (άθημε, απνζηνιή) * ην εκπφξεπκα * ηελ αμία ηνπ εκπνξεχκαηνο * ηελ πνζφηεηα ηνπ εκπνξεχκαηνο * ην θξάηνο κέινο εηαίξν * ηε θχζε ηεο ζπλαιιαγήο. Σα θξάηε κέιε απνθαζίδνπλ ηα ίδηα κέζα γηα ηελ παξνρή ησλ ζηνηρείσλ INTRASTAT. Σν θαζήθνλ ησλ ππφρξεσλ παξνρήο ησλ πιεξνθνξηψλ δχλαηαη λα απινπνηεζεί κέζσ ηεο απηνκαηνπνηεκέλεο επεμεξγαζίαο θαη ηεο ειεθηξνληθήο κεηάδνζεο ησλ δεδνκέλσλ. Κάζε κήλα, ηα θξάηε κέιε δηαβηβάδνπλ ζηε EUROSTAT ηα απνηειέζκαηα ησλ ζηαηηζηηθψλ ηνπο ζπλνιηθψλ αληαιιαγψλ αγαζψλ κε ειεθηξνληθή κνξθή. Ο παξψλ θαλνληζκφο απινπνηεί ην ζχζηεκα INTRASTAT ψζηε λα ιακβάλνληαη θαιχηεξα ππφςε νη αλάγθεο ησλ ρξεζηψλ θαη ε επηβάξπλζε γηα ηνπο ππφρξενπο παξνρήο πιεξνθφξεζεο. Σα θξάηε κέιε πξνζδηνξίδνπλ ηα εηήζηα θαηψηαηα φξηα ελδνθνηλνηηθψλ αληαιιαγψλ θαη δηαβηβάδνπλ ηελ πιεξνθνξία ζρεηηθά κε ηα θαηψηαηα φξηα ζηε EUROSTAT. Γηα ηηο ηηκέο θάησ ησλ νξίσλ απηψλ, νη ππφρξενη παξνρήο πιεξνθφξεζεο δελ ππνρξενχληαη λα παξέρνπλ ηελ πιεξνθφξεζε ή δχλαληαη λα παξέρνπλ πιεξνθφξεζε κε απινπνηεκέλε κνξθή. Δληνχηνηο, πξνζδηνξίδνληαο απηά ηα θαηψηαηα φξηα, ηα θξάηε κέιε νθείινπλ λα επαγξππλνχλ, ψζηε νη ππφρξενη λα παξέρνπλ ηηο πιεξνθνξίεο γηα ηελ θάιπςε ηνπιάρηζηνλ ηνπ 97% ηεο αμίαο ησλ αληαιιαγψλ ησλ ππφςε θξαηψλ κειψλ. Σα θξάηε κέιε εμαζθαιίδνπλ ηελ πνηφηεηα ησλ δηαβηβαζκέλσλ ζηνηρείσλ ζχκθσλα κε ηνπο ηζρχνληεο θαλφλεο θαη νθείινπλ λα θνηλνπνηνχλ ζηε EUROSTAT εηήζηα έθζεζε σο πξνο ηελ ελ ιφγσ πνηφηεηα. Η επηηξνπή ζηαηηζηηθψλ αληαιιαγψλ αγαζψλ κεηαμχ θξαηψλ κειψλ είλαη επηθνξηηζκέλε κε ηελ παξνρή ζπλδξνκήο απφ ηελ Δπηηξνπή θαηά ηελ εθαξκνγή ηνπ παξφληνο θαλνληζκνχ. Ο παξψλ θαλνληζκφο είλαη εθαξκνζηένο απφ 1εο Ιαλνπαξίνπ 2005 θαη θαηαξγεί ηνλ θαλνληζκφ (ΔΟΚ) αξηζ. 3330/91 απφ ηελ ίδηα απηή εκεξνκελία.[27] ειίδα 37

38 3.3 Απνθσδηθνπνίεζε ηνπ INTRASTAT Βαζηθνί όξνη ηνπ ζπζηήκαηνο INTRASTAT Οη ππφρξενη παξνρήο πιεξνθφξεζεο είλαη ηα θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα πνπ ππφθεηληαη ζε ΦΠΑ ζην θξάηνο κέινο απνζηνιήο ή άθημεο ησλ αγαζψλ, ηα νπνία εκπιέθνληαη ζηελ απνζηνιή ή ηελ παξαιαβή ησλ εκπνξεπκάησλ. Οη ινγηζηηθνί φξνη απνζηνιέο θαη αθίμεηο, είλαη αληίζηνηρα εηζαγσγέο θαη εμαγσγέο ζηελ νξνινγία ηεο αγνξάο. Μηα επηρείξεζε, ε νπνία είηε εηζάγεη είηε εμάγεη αγαζά είλαη ππφρξεε παξνρήο πιεξνθφξεζεο. εκεηψλεηαη φηη ε ρψξα πξνέιεπζεο δελ επεξεάδεη ηελ ππνρξέσζε παξνρήο πιεξνθφξεζεο. Γηα παξάδεηγκα αγαζά πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ ζηελ Κίλα θαη εηζάγνληαη ζηελ Διιάδα κέζσ Γεξκαλίαο, δειψλνπλ εκπνξηθή πξάμε κεηαμχ θξαηψλ κειψλ θαη ε παξνρή πιεξνθφξεζεο είλαη ππνρξεσηηθή θαη γηα ηα δχν κέξε, δειαδή ε γεξκαληθή επηρείξεζε παξέρεη πιεξνθφξεζε γηα ηελ εμαγσγή θαη ε ειιεληθή γηα ηελ εηζαγσγή ησλ αγαζψλ. Η θείκελε επξσπατθή λνκνζεζία νξίδεη ζηνπο ηχπνπο ησλ πιεξνθνξηψλ ηνλ αξηζκφ αλαγλψξηζεο, ν νπνίνο ρνξεγείηαη ζηνλ ππφρξεν. Ο αξηζκφο αλαγλψξηζεο είλαη επί ηεο νπζίαο έλαο κνλαδηθφο θσδηθφο πνπ ραξαθηεξίδεη έλα αγαζφ θαη είλαη θνηλφο γηα φιεο ηηο ρψξεο ηεο Δ.Δ. Μπνξεί λα ζεσξεζεί αληίζηνηρνο κε ηνλ θσδηθφ πξντφληνο ζε έλα ζχζηεκα ERP. Η ρξήζε ηνπ είλαη επηβεβιεκέλε ψζηε λα ππάξρεη θνηλφ ζεκείν αλαθνξάο ζηα παξερφκελα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία. Κάζε ηέηνηνο αξηζκφο αλαγλψξηζεο απνηειεί έλα κέξνο απφ ην ζχλνιν ηεο πλδπαζκέλεο Ολνκαηνινγίαο (CN ή Combined Nomenclature) πλδπαζκέλε Ολνκαηνινγία Η πλδπαζκέλε Ολνκαηνινγία απνηειεί κηα ηαμηλφκεζε (classification) ε νπνία νξίδεηαη απφ ηηο αξκφδηεο ππεξεζίεο ηεο EUROSTAT θαη κεηαβάιιεηαη ζε εηήζηα βάζε. Η ινγηθή δνκή ηεο είλαη αληίζηνηρε κε απηήλ ηνπ Δληαίνπ Λνγηζηηθνχ ρεδίνπ, θαη πεξηιακβάλεη βαζκνχο γηα ηελ νκαδνπνίεζε ησλ αγαζψλ. Σα κήθε ησλ θσδηθψλ είλαη ζηαζεξά θαη αλά βαζκφ είλαη 2, 4, 6 θαη 8. εκεηψλεηαη φηη ε ρξήζε ηξηηνβάζκησλ θσδηθψλ (κήθνο 6) δελ είλαη κφληκε θαη νη θσδηθνί πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ (επηιέμηκνη) γηα ηελ παξνρή ζηαηηζηηθψλ πιεξνθνξηψλ είλαη ππνρξεσηηθά ηεηαξηνβάζκηνη (κήθνο 8). Η πλδπαζκέλε Ολνκαηνινγία ρνξεγείηαη απφ ηε EUROSTAT ζηνπο ππφρξενπο είηε κέζσ ησλ ηνπηθψλ αξρψλ θάζε θξάηνπο κέινπο, είηε κέζσ δηαδηθηχνπ απφ ην online ζχζηεκα RAMON (EUROSTAT's Metadata Server)[28], ππφ κνξθή αξρείνπ ζε δηαθνξεηηθνχο ηχπνπο (format) φπσο ANS, HTML, MDB, PDF, UDB, UTX, WXT, XML θαη XLS ζε φιεο ηηο γιψζζεο ηεο Δ.Δ. Παξάιιεια ρνξεγείηαη αξρείν ζε κνξθή XLS ην νπνίν πεξηιακβάλεη ηελ αληηζηνίρεζε κεηαμχ ησλ θσδηθψλ γηα ηε πλδπαζκέλε Ολνκαηνινγία δχν εηψλ. ειίδα 38

39 3.4 Σν ζύζηεκα INTRASTAT ζηελ Διιάδα Ο θνξέαο γηα ηε ζπγθέληξσζε ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ INSTRASTAT θαη ηε κεηαθνξά ηνπο ζηελ EUSTOSTAT είλαη ε Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία Διιάδνο (ΔΤΔ). Απφ ηελ έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο INSTRASTAT ε ζπιινγή ησλ ζηνηρείσλ απφ ηνπο ππφρξενπο γηλφηαλ κέζσ ρεηξφγξαθσλ θνξκψλ νη νπνίεο θαηαηίζελην ζηηο αξκφδηεο Γ.Ο.Τ. θαη ζηελ Δ..Τ.Δ. Σελ 1 ε Ιαλνπαξίνπ 2003 ε ηαηηζηηθή Τπεξεζία μεθίλεζε ηε ιεηηνπξγία ελφο online ζπζηήκαηνο γηα ηε ζπιινγή ησλ ζηνηρείσλ, ην νπνίν αληηθαηαζηάζεθε κε άιιε έθδνζε θαη ελζσκάησζε λεφηεξσλ ηερλνινγηψλ ηνλ Απξίιην ηνπ ηελ δεχηεξε έθδνζε, ε νπνία είλαη πινπνηεκέλε κε ηερλνινγία.net, πξνζηέζεθαλ θαη ελαιιαθηηθέο κέζνδνη γηα ιήςε ζηνηρείσλ κέζσ Web Services. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ην online ζχζηεκα πνπ ρξεζηκνπνηεί ε Δ..Τ.Δ. ζεσξείηαη απφ ηα θαιχηεξα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη έρεη βξαβεπζεί απφ ηε Δ.Δ καδί κε ηα online ζπζηήκαηα TAXIS θαη ΙΚΑ ζαλ ε ρξεζηκφηεξε εθαξκνγή γηα ηνλ πνιίηε ηαηηζηηθά ζηνηρεία ρξήζεο Η Δ..Τ.Δ. δελ παξέρεη ζηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα ηε ρξήζε ηνπ online ζπζηήκαηνο INTRASTAT. Σα παξαθάησ ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ρξήζεο πξνέξρνληαη απφ ηελ online ππεξεζία Internet Archive, ε νπνία δεκηνπξγεί αληίγξαθα απφ ηζηνζειίδεο κε ηε ινγηθή ρξνλνζεηξψλ.[29] Πεξίνδνο Δπηρεηξήζεηο Λνγηζηέο Γειώζεηο Φεβξνπάξηνο Φεβξνπάξηνο Μάηνο Ιαλνπάξηνο Αχγνπζηνο Απφ ηα παξαπάλσ ζηνηρεία πξνθχπηεη φηη ην ελ ιφγσ ζχζηεκα έρεη κεγάιε απνδνρή απφ ηνπο ρξήζηεο νη νπνίνη είλαη είηε επηρεηξήζεηο είηε ινγηζηέο / ινγηζηηθά γξαθεία. ε φια ηα αληίγξαθα ζειίδσλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ απφ ηελ ειεθηξνληθή πεγή αλαθέξεηαη φηη ην online ζχζηεκα θαιχπηεη πεξίπνπ ην 70% ηεο ειιεληθήο αγνξάο (ζε επίπεδν ππφρξεσλ), ζηνηρείν ην νπνίν θαίλεηαη λα είλαη ζηαηηθήο πξνβνιήο θαη πηζαλφηαηα δελ αληηθαηνπηξίδεη ηελ πξαγκαηηθφηεηα. Οη ηπραίνη θαη θπξίσο κε γξακκηθνί ρξφλνη δεκηνπξγίαο ησλ αληηγξάθσλ απφ ην Internet Archive δελ αθήλνπλ πεξηζψξηα εχθνιεο αλαγσγήο ζε πνζνζηά γηα ηε ρξήζε ηνπ ζπζηήκαηνο. Παξφια απηά κε βάζε ηε κεηαβνιή απφ ην Φεβξνπάξην ηνπ 2005 κέρξη θαη ηνλ Αχγνπζην ηνπ 2009, πξνθχπηεη φηη ην ζχζηεκα εμππεξέηεζε 190% πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο θαη 223% πεξηζζφηεξνπο ινγηζηέο / ινγηζηηθά γξαθεία, ελψ νη δειψζεηο πνπ ππνβιήζεθαλ κέζσ ηνπ online ζπζηήκαηνο παξνπζίαζαλ αχμεζε θαηά 546%. ειίδα 39

40 3.4.2 Απαηηήζεηο από ηνπο ππόρξενπο Οη ππφρξενη γηα ηελ ππνβνιή δειψζεσλ INTRASTAT είλαη φζνη μεπεξλνχλ ηα «θαηψθιηα» εμνκνίσζεο, φπσο απηά νξίδνληαη ζε εηήζηα βάζε απφ ζρεηηθνχο θαλνληζκνχο ηεο E.E. Η ππνβνιή δειψζεσλ INTRASTAT γηα ηε παξνρή ζηαηηζηηθψλ πιεξνθνξηψλ απφ ηνπο ππφρξενπο γίλεηαη ζε κεληαία βάζε κε εκεξνκελία εκπξφζεζκεο ππνβνιήο ηελ πξψηε εξγάζηκε κεηά ηελ 25 ε εκέξα ηνπ επφκελνπ κήλα απφ ην κήλα αλαθνξάο. Η ππνβνιή κπνξεί λα γίλεη είηε κε ρεηξνθίλεην ηξφπν κέζσ online θνξκψλ, είηε κε αξρείν (ζπγθεθξηκέλεο δνκήο), είηε κε ρξήζε web services. Καηά θαλφλα ηε ρεηξνθίλεηε δηαδηθαζία αθνινπζνχλ ππφρξενη κε πνιχ ιίγεο εγγξαθέο, ηε ρξήζε web services ππφρξενη κε νξγαληθέο ππνδνκέο γηα αλάπηπμε ζρεηηθνχ ινγηζκηθνχ, ελψ ε πιεηνςεθία ησλ δειψζεσλ γίλεηαη κέζσ αξρείνπ. Γηα ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ζε θξάηε κέιε, θχζεηο ζπλαιιαγήο, κέζα κεηαθνξάο ρξεζηκνπνηνχληαη ηαμηλνκεκέλνη θσδηθνί νη νπνίνη πεξηιακβάλνληαη σο δνκή θαη πιεξνθνξία ζε φια ηα ζπζηήκαηα ERP πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε ρψξεο ηηο E.E. Η δνκή ηνπ αξρείνπ κε δεδνκέλα ζηαζεξνχ κήθνπο γηα ηελ ππνβνιή δήισζεο είλαη ε αθφινπζε: Πεδίν Υαξαθηήξεο Θέζε ρόιηα ΑΦΜ 9 1 σο 9 Ρνή 1 10 ιαηηληθφ Α γηα αθίμεηο θαη ιαηηληθφ D γηα απνζηνιέο Έηνο 4 11 σο 14 Μήλαο 2 15 σο 16 Α/Α 5 17 σο 21 αχμσλ αξηζκφο γξακκήο Υψξα 2 22 σο 23 2-letter ISO code Φχζε ζπλαιιαγήο 2 25 σο 26 πίλαθαο θχζεσλ ζπλαιιαγψλ Μέζν κεηαθνξάο 1 27 πίλαθαο κέζσλ κεηαθνξάο Κσδηθφο είδνπο 8 28 σο 35 επηιέμηκνη θσδηθνί απφ ηελ ζπλδπαζκέλε νλνκαηνινγία ηνπ έηνπο αλαθνξάο Καζαξή κάδα σο 48 ζεηηθνί αθέξαηνη αξηζκνί πκπιεξσκαηηθέο κνλάδεο σο 61 ζεηηθνί αθέξαηνη αξηζκνί Σηκνινγνχκελν πνζφ σο 74 ζεηηθνί αθέξαηνη αξηζκνί ηαηηζηηθή αμία σο 87 ζεηηθνί αθέξαηνη αξηζκνί ειίδα 40

41 4 Atlantis ERP 4.1 Δηζαγσγή Σν Atlantis ERP, αλαπηχρζεθε απφ ηελ Unisoft ΑΔ, ε νπνία αλήθεη ζήκεξα ζηνλ Όκηιν ALTEC (απνηειεί ην Software Business Unit ηεο ALTEC), θαη είλαη απφ ηα πην γλσζηά παθέηα ζηελ ειιεληθή αγνξά. Υαξαθηεξίδεηαη απφ πξσηνπνξηαθφ πεξηβάιινλ εξγαζίαο, εξγνλνκηθφ ζρεδηαζκφ νζνλψλ, επέιηθηε παξνπζίαζε θαη αλαδήηεζε πιεξνθνξίαο θαη πςειή επρξεζηία. Έρεη δηεζλή παξνπζία κε εγθαηεζηεκέλε βάζε ζε πνιπεζληθνχο νκίινπο ειιεληθψλ ή δηεζλψλ ζπκθεξφλησλ. Η πηζηνπνίεζε θαηά ISO 9001 πνπ ζπλνδεχεη ην πξντφλ θαη ηηο δηαδηθαζίεο πινπνίεζεο (ζρήκα 1), πνπ αθνινπζεί ε θαηαζθεπάζηξηα εηαηξία αλαδεηθλχνπλ ην δπλακηθφ ζρεδηαζκφ θαη ηελ αμηνπηζηία ηνπ.[31] ΥΗΜΑ 1: ΓΙΑΓΙΚΑΙΔ ΤΛΟΠΟΙΗΗ ERP ΚΑΣΑ ISO 9001 Σν Altantis ERP βαζίδεηαη ζηελ πξνεγκέλε ηερλνινγία ROADS πνπ αλέπηπμε ην Software Business Unit ηεο ALTEC, θαη είλαη έλα ζχζηεκα αλνηθηήο αξρηηεθηνληθήο, πνπ αμηνπνηεί πιήξσο ηηο δπλαηφηεηεο ησλ πην αμηφπηζησλ ζρεζηαθψλ βάζεσλ δεδνκέλσλ θαη κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη ζηηο δεκνθηιέζηεξεο πιαηθφξκεο. Δλζσκαηψλεη ηηο ηειεπηαίεο εμειίμεηο ζηελ ηερλνινγία αλάπηπμεο ινγηζκηθνχ θαη αμηνπνηεί φιεο ηηο ζχγρξνλεο κεζφδνπο ζρεδηαζκνχ, αλάιπζεο θαη νξγάλσζεο ησλ ιεηηνπξγηψλ, ησλ δπλαηνηήησλ θαη ησλ δηαδηθαζηψλ ελφο αλνηθηνχ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο. Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη ηα ηερλνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά: ROADS object oriented technology Αλνηθηή αξρηηεθηνληθή Client / Server, 3-tier ή multi-tier Windows (NT, 2000, 2003), UNIX, AS400 platforms Application server load balancing Multi thread Web services ειίδα 41

42 4.2 Τπνζπζηήκαηα ηα ππνζπζηήκαηα ηνπ Atlantis ERP (Ι & ΙΙ) πεξηιακβάλνληαη: Υξεκαηννηθνλνκηθά Πειάηεο, Πξνκεζεπηέο, Δηδηθνί Λνγαξηαζκνί, Πάγηα, Σξάπεδεο θαη Σξαπεδηθνί Λνγαξηαζκνί, Πσιεηέο θαη Αληηπξφζσπνη, Κνζηνινγηθή Γηαρείξηζε Γηαδηθαζηψλ, Δηζπξάμεηο θαη Πιεξσκέο, Αμηφγξαθα, Γηαρείξηζε Γξαζηεξηνηήησλ Λνγηζηηθή Γεληθή Λνγηζηηθή, Πάγηα, Αλαιπηηθή Λνγηζηηθή, Γηεζλή Λνγηζηηθά Πξφηππα Business Intelligence Sales Analyzer, Financial Analyzer, Οηθνλνκηθέο Καηαζηάζεηο Πσιήζεηο & Γηαλνκέο Παξαγγειηνιεςία, Σηκνινγηαθέο Πνιηηηθέο, Πξνγξακκαηηζκφο Παξαδφζεσλ, Ληαληθή Πψιεζε, Πξνβιέςεηο Πσιήζεσλ, πκθσλίεο Πηζησηηθψλ Πειαηψλ, Παξνρή Τπεξεζηψλ, Picking List Αγνξέο Παξαγγειηνδνζία, Δλαιιαθηηθνί Πξνκεζεπηέο, Κνζηνιφγεζε Δηζαγσγψλ, Πξνβιέςεηο Αγνξψλ, πκθσλίεο Πηζησηηθψλ Πξνκεζεπηψλ, Λήςε Τπεξεζηψλ Απνζέκαηα Δίδε, Απνζεθεπηηθνί Υψξνη, Παξηίδεο, Υξψκα θαη Μέγεζνο, Φπζηθή Απνγξαθή, Απνηίκεζε Απνζεκάησλ, Αλαπαξαγγειίεο, Δλαιιαθηηθνί Κσδηθνί, Serial Number, χλζεζε θαη Απνζχλζεζε, Θέζεηο Απνζήθεπζεο, Δίδε Αληηθαηάζηαζεο, Δίδε Απνθιεηζηηθφηεηαο Service Παξνρή θαη Λήςε Τπεξεζηψλ, Γηαδηθαζίεο πληήξεζεο, Φάθεινη Παξνρήο Τπεξεζηψλ, Δγγπήζεηο, Ραληεβνχ, Γηαζεζηκφηεηα Σερληθψλ, Τπελζπκίζεηο, Αληαιιαθηηθά Παξαγσγή Πξνδηαγξαθέο, Παξαζηαηηθά Παξαγσγήο, Γειηία Αλάισζεο θαη Παξαγσγήο, Καηαλνκή Γηαθνξψλ Φπζηθήο Απνγξαθήο, Δζσινγηζηηθή Κνζηνιφγεζε Πξνγξακκαηηζκόο Παξαγσγήο (MRP I, MRP II) Μεραλέο, Δξγαδφκελνη, Πξνγξακκαηηζκφο Απαηηήζεσλ, Γειηία Δξγαζίαο ειίδα 42

43 CRM Σήξεζε Πειαηνινγίνπ, Οκαδνπνίεζε ηνηρείσλ Πειαηψλ, Πξνσζεηηθέο Πνιηηηθέο, Δπαθέο, Δλέξγεηεο Auto Γηαρείξηζε Απηνθηλήηνπ, πλεξγείν, Γηειεχζεηο, Auto Leasing Enterprise Wide Modules Πξνυπνινγηζκνί Budgeting, Management Information System (MIS), ρεδηαδφκελεο Πξνβνιέο (Cubes), ελάξηα Μεηαθνξάο Γεδνκέλσλ Μηζζνδνζία & HRM Γηαρείξηζε Πξνζσπηθνχ, Μεραλνγξάθηζε IKA, Αλαδξνκηθά. Bank Link Set, Κέληξα Κφζηνπο, Γηαρείξηζε πλεληεχμεσλ, Γηαρείξηζε Αμηνινγήζεσλ, Γηαρείξηζε Πξνζιήςεσλ, Full Reporting Tools Customization Tools, Advanced Reporting Tools, Designer Web Modules (Atlantis II ERP) Portal Designer, Web Services, PDA Applications ειίδα 43

44 5 ύζηεκα INTRASTAT θαη Atlantis ERP 5.1 Γεληθέο πιεξνθνξίεο Η θάιπςε ηνπ ζπζηήκαηνο Intrastat απφ ην Atlantis ERP (φπσο θαη απφ ην ζχλνιν ησλ ειιεληθψλ παθέησλ ERP) είλαη ηππηθή θαη αθήλεη θελά σο πξνο ηε δηαρείξηζε ησλ ζρεηηθψλ πιεξνθνξηψλ ζε δηαθνξεηηθά εκεξνινγηαθά έηε αλαθνξάο. Η αληηζηνίρηζε θσδηθψλ απνζήθεο θαη θσδηθψλ πλδπαζκέλεο Ολνκαηνινγίαο είλαη κνλνδηάζηαηε θαη θάζε κεηαβνιή ελφο θσδηθνχ πλδπαζκέλεο Ολνκαηνινγίαο, εθηφο απφ ηε δπζθνιία ιφγσ ηεο ζπζρέηηζεο πνπ θαίλεηαη ζην ρήκα 2, επεξεάδεη ηα ζηνηρεία ηνπ πξντφληνο θαη θαη επέθηαζε ηα ζηνηρεία ησλ θηλήζεσλ πνπ αθνξνχλ ην πξντφλ. Δίηε πξφθεηηαη γηα αιιαγέο πνπ αθνξνχλ ην άλνηγκα λέαο ρξήζεο θαη ηελ παξάιιειε πηνζέηεζε ηεο πλδπαζκέλεο Ολνκαηνινγίαο γηα ηελ ελ ιφγσ ρξήζε, είηε κφλν γηα ηελ πηνζέηεζή ηεο ζε κηα ππεξδσδεθάκελε ρξήζε, δεκηνπξγείηαη πξαθηηθή αδπλακία ζηελ παξαγσγή λέσλ πιεξνθνξηψλ γηα ην Intrastat πνπ αθνξνχλ ζηελ πξνεγνχκελε ή ζηηο πξνεγνχκελεο ρξήζεηο. πλζήθεο γηα εηεξνρξνληζκέλε αλάγθε παξαγσγήο ηέηνησλ λέσλ πιεξνθνξηψλ κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ γηα πνιινχο θαη δηαθνξεηηθνχο ιφγνπο, εθνχζηνπο ή αθνχζηνπο, φπσο ακέιεηα, ηεισλεηαθφ πξφβιεκα, κεηαγελέζηεξε δεκνπξάηεζε απφ αδήηεηεο εηζαγσγέο, δεκηνπξγηθή ινγηζηηθή, θαζπζηεξεκέλα πηζησηηθά θιπ. ΥΗΜΑ 2: ΤΥΔΣΙΗ ΚΧΓΙΚΧΝ ΑΠΟΘΗΚΗ ΚΑΙ ΤΝΓΤΑΜΔΝΗ ΟΝΟΜΑΣΟΛΟΓΙΑ εκεηψλεηαη φηη ην Atlantis ERP θαιχπηεη απφιπηα (θαη έμππλα) ηελ αλαθνξά ζε πξνεγνχκελε ρξήζε γηα ηελ παξαγσγή πιεξνθνξηψλ γηα ην ζχζηεκα Intrastat, κέζσ θηλήζεσλ απφ παξαζηαηηθά ζηελ ηξέρνπζα ρξήζε, αθφκα θη αλ ε πξνεγνχκελε ρξήζε έρεη νξηζηηθνπνηεζεί θαη θιείζεη. ειίδα 44

45 5.2 Τθηζηάκελεο Γνκέο Γεδνκέλσλ Σν Atlantis ERP θαιχπηεη κεξηθψο ηηο απαηηήζεηο ηνπ ζπζηήκαηνο INTRASTAT ζε επίπεδν δνκψλ θαη δεδνκέλσλ ζηε βάζε πνπ ρξεζηκνπνηεί. Οη δνκέο απηέο αλαιχνληαη παξαθάησ κε γλψκνλα ην ζχζηεκα Intrastat θαη φρη ην Atlantis ERP Πίλαθεο αλαθνξάο (lookup tables) Η πξψηε θάζε θάιπςεο αθνξά ζε πίλαθεο αλαθνξάο νη νπνίνη πεξηέρνπλ είηε απνθιεηζηηθά είηε κεξηθψο ζηνηρεία απαξαίηεηα γηα ηελ αξρηθή ηαμηλφκεζε παξακέηξσλ θαη είλαη δηαζέζηκνη ζηνπο ρξήζηεο κέζσ ηνπ γξαθηθνχ πεξηβάιινληνο εξγαζίαο (GUI) ηεο εθαξκνγήο. Οη πίλαθεο απηνί παξνπζηάδνληαη κε ηε ινγηθή πνπ επηηξέπεη ηελ αλαθνξά ζε πξναπαηηνχκελεο πιεξνθνξίεο. Πίλαθαο Μνλάδσλ Μέηξεζεο (MESUNIT) Σα πεδία πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ρξήζε θαη ην ζχζηεκα INTRASTAT είλαη: 1. Κσδηθφο (CODEID), 2. Πεξηγξαθή (DESCR) θαη 3. χληκεζε (CODE) Η πξφζβαζε ζηνλ πίλαθα κέζσ ηνπ πεξηβάιινληνο εξγαζίαο (Οζφλε 1) επηηπγράλεηαη κε ηελ αθνινπζία επηινγψλ: Δλφηεηεο > Οξγάλσζε Λεηηνπξγίαο > Πίλαθεο > Απνζήθε > Μνλάδεο Μέηξεζεο. ΟΘΟΝΗ 1: ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΜΟΝΑΓΧΝ ΜΔΣΡΗΗ ειίδα 45

46 Ο Κσδηθφο θαη ε Πεξηγξαθή ρξεζηκνπνηνχληαη ζην πεξηβάιινλ εξγαζίαο γηα επθνιία ζηελ επηινγή κνλάδαο κέηξεζεο θαη ε χληκεζε αθνξά ζηελ πκπιεξσκαηηθή Μνλάδα πνπ ηπρφλ νξίδεηαη απφ ηε πλδπαζκέλε Ολνκαηνινγία γηα θάπνην θσδηθφ. Πίλαθαο πλδπαζκέλεο Ολνκαηνινγίαο (INTRASTAT) Σα πεδία (φια) πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ρξήζε θαη ην ζχζηεκα INTRASTAT είλαη: 1. Κσδηθφο (CODEID) 2. Πεξηγξαθή (DESCR) θαη 3. Μνλάδα Μέηξεζεο (MUSID) - πξναηξεηηθφ Η πξφζβαζε ζηνλ πίλαθα κέζσ ηνπ πεξηβάιινληνο εξγαζίαο (Οζφλε 2) επηηπγράλεηαη κε ηελ αθνινπζία επηινγψλ: Δλφηεηεο > Οξγάλσζε Λεηηνπξγίαο > Πίλαθεο > Απνζήθε > Κσδηθνί Intrastat. ΟΘΟΝΗ 2: ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΙΝΑΚΑ ΤΝΓΤΑΜΔΝΗ ΟΝΟΜΑΣΟΛΟΓΙΑ εκεηψλεηαη φηη ελψ ζηε πλδπαζκέλε Ολνκαηνινγία ν Κσδηθφο δηαρεηξίδεηαη σο αιθαξηζκεηηθφο κε κεδεληθά κπξνζηά, ην Atlantis ERP ηνλ απνζεθεχεη σο αθέξαην αξηζκφ, δίλνληαο έηζη θαιχηεξε ζπλνιηθή απφδνζε σο πξνο ηελ ηαρχηεηα επεμεξγαζίαο θαη δηαρείξηζεο ησλ δεδνκέλσλ ζην ζχζηεκα. ειίδα 46

47 Πίλαθαο Υσξώλ (COUNTRY) Σα πεδία πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ρξήζε θαη ην ζχζηεκα INTRASTAT είλαη: 1. Κσδηθφο (CODEID), 2. Πεξηγξαθή (DESCR), 3. Κσδ. Intrastat (INTRASTATCODE) θαη 4. Σχπνο (TYPE) Η πξφζβαζε ζηνλ πίλαθα κέζσ ηνπ πεξηβάιινληνο εξγαζίαο (Οζφλε 3) επηηπγράλεηαη κε ηελ αθνινπζία επηινγψλ: Δλφηεηεο > Οξγάλσζε Λεηηνπξγίαο > Γεληθέο Παξάκεηξνη > Υψξεο. ΟΘΟΝΗ 3: ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΥΧΡΧΝ Ο Κσδηθφο θαη ε Πεξηγξαθή ρξεζηκνπνηνχληαη ζην πεξηβάιινλ εξγαζίαο γηα επθνιία ζηελ επηινγή ρψξαο, ν Κσδ. Intrastat γηα λα πξνζδηνξίζεη ηε ρψξα ζηελ παξαγφκελε πιεξνθνξία θαη ν Σχπνο γηα λα ελεξγνπνηήζεη ηελ εηζαγσγή εηδηθψλ πιεξνθνξηψλ κέζσ παξαζηαηηθψλ φηαλ νξηζηεί κηα ρψξα σο ρψξα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Πίλαθαο Σξόπσλ Απνζηνιήο (SHIPVIA) Σα πεδία πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ρξήζε θαη ην ζχζηεκα INTRASTAT είλαη: 1. Κσδηθφο (CODEID), ειίδα 47

48 2. Πεξηγξαθή (DESCR) θαη 3. Κσδ. Intrastat (INTRASTATCODE) Η πξφζβαζε ζηνλ πίλαθα κέζσ ηνπ πεξηβάιινληνο εξγαζίαο (Οζφλε 4) επηηπγράλεηαη κε ηελ αθνινπζία επηινγψλ: Δλφηεηεο > Οξγάλσζε Λεηηνπξγίαο > Γεληθέο Παξάκεηξνη > Σξφπνη απνζηνιήο. ΟΘΟΝΗ 4: ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΣΡΟΠΧΝ ΑΠΟΣΟΛΗ Ο Κσδηθφο θαη ε Πεξηγξαθή ρξεζηκνπνηνχληαη ζην πεξηβάιινλ εξγαζίαο γηα επθνιία ζηελ επηινγή ηξφπνπ απνζηνιήο θαη ν Κσδ. Intrastat γηα λα πξνζδηνξίζεη ηνλ ηξφπν απνζηνιήο κε βάζε ηελ ηππνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο INTRASTAT Πίλαθεο δηακόξθσζεο (configuration tables) Η δεχηεξε θάζε θάιπςεο αθνξά ζε πίλαθεο δηακφξθσζεο νη νπνίνη νξίδνπλ ηελ «ζπκπεξηθνξά» ηνπ Atlantis ERP σο πξνο ηελ ελεξγνπνίεζε θαη ρξήζε πξφζζεησλ πιεξνθνξηψλ γηα ην ζχζηεκα INTRASTAT κέζσ παξαζηαηηθψλ. εκεηψλεηαη φηη ην ζχζηεκα INTRASTAT απαηηεί ζηνηρεία ηφζν γηα αθίμεηο (εηζαγσγέο) φζν θαη γηα απνζηνιέο (εμαγσγέο), δειαδή αγνξέο θαη πσιήζεηο. ειίδα 48

49 Σύπνη πλαιιαγώλ Πειαηώλ Η πξφζβαζε ζηνλ πίλαθα κέζσ ηνπ πεξηβάιινληνο εξγαζίαο (Οζφλε 5) επηηπγράλεηαη κε ηελ αθνινπζία επηινγψλ: Δλφηεηεο > Οξγάλσζε Λεηηνπξγίαο > ρεδηαζκφο πλαιιαγψλ > Σχπνη πλαιιαγψλ Πειαηψλ ΟΘΟΝΗ 5: ΠΙΝΑΚΑ ΣΤΠΧΝ ΤΝΑΛΛΑΓΧΝ ΠΔΛΑΣΧΝ Απφ ηνλ πίλαθα ηχπσλ ζπλαιιαγψλ πειαηψλ κπνξεί είηε λα νξηζηεί έλαο λένο είηε λα κεηαβιεζεί έλαο ππάξρσλ ηχπνο. Σν πεδία «Φχζε ζπλαιιαγήο» ζηελ θαξηέια επεμεξγαζίαο (Οζφλε 6) ελφο ηχπνπ ζπλαιιαγψλ δελ ζπλδέεηαη θαη δελ αληηζηνηρεί κε ηελ νκψλπκε πιεξνθνξία πνπ απαηηεί ην ζχζηεκα INTRASTAT. Ο απαηηνχκελνο νξηζκφο γίλεηαη ζην πεδίν Κσδηθφο Intrastat αθνινπζψληαο ηελ ηππνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο φπσο έρεη νξηζηεί απφ ηελ EUROSTAT.. ειίδα 49

50 Σύπνη πλαιιαγώλ Πξνκεζεπηώλ ΟΘΟΝΗ 6: ΚΑΡΣΔΛΑ ΔΠΔΞΔΡΓΑΙΑ ΣΤΠΟΤ ΤΝΑΛΛΑΓΧΝ ΠΔΛΑΣΧΝ Η πξφζβαζε ζηνλ πίλαθα κέζσ ηνπ πεξηβάιινληνο εξγαζίαο (Οζφλε 7) επηηπγράλεηαη κε ηελ αθνινπζία επηινγψλ: Δλφηεηεο > Οξγάλσζε Λεηηνπξγίαο > ρεδηαζκφο πλαιιαγψλ > Σχπνη πλαιιαγψλ Πξνκεζεπηψλ Απφ ηνλ πίλαθα ηχπσλ ζπλαιιαγψλ πξνκεζεπηψλ κπνξεί είηε λα νξηζηεί έλαο λένο είηε λα κεηαβιεζεί έλαο ππάξρσλ ηχπνο. Σν πεδία «Φχζε ζπλαιιαγήο» ζηελ θαξηέια επεμεξγαζίαο (Οζφλε 8) ελφο ηχπνπ ζπλαιιαγψλ δελ ζπλδέεηαη θαη δελ αληηζηνηρεί κε ηελ νκψλπκε πιεξνθνξία πνπ απαηηεί ην ζχζηεκα INTRASTAT. Ο απαηηνχκελνο νξηζκφο γίλεηαη ζην πεδίν Κσδηθφο Intrastat αθνινπζψληαο ηελ ηππνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο φπσο έρεη νξηζηεί απφ ηελ EUROSTAT. ειίδα 50

51 ΟΘΟΝΗ 7: ΠΙΝΑΚΑ ΣΤΠΧΝ ΤΝΑΛΛΑΓΧΝ ΠΡΟΜΗΘΔΤΣΧΝ ΟΘΟΝΗ 8: ΚΑΡΣΔΛΑ ΔΠΔΞΔΡΓΑΙΑ ΣΤΠΟΤ ΤΝΑΛΛΑΓΧΝ ΠΡΟΜΗΘΔΤΣΧΝ ειίδα 51

52 5.2.3 Πίλαθεο Μεηξώσλ (record tables) Η ηξίηε θάζε θάιπςεο αθνξά ζε πίλαθεο κεηξψλ νη νπνίνη κέζσ ζπζρεηίζεσλ κε ηνπο πίλαθεο αλαθνξάο νξίδνπλ ηελ πεγή γηα ηε ζχλζεζε θαη παξαγσγή πιεξνθνξηψλ γηα ην ζχζηεκα INTRASTAT. Μεηξών Πειαηώλ (CUSTOMER) Η πξφζβαζε ζην κεηξψν κέζσ ηνπ πεξηβάιινληνο εξγαζίαο (νζφλε 9) επηηπγράλεηαη κε ηελ αθνινπζία επηινγψλ: Δλφηεηεο > Υξεκαηννηθνλνκηθά > πλαιιαζζφκελνη > Πειάηεο > ηαζεξά ζηνηρεία. Σν κφλν ζηνηρείν πνπ επεξεάδεη ην ζχζηεκα INTRASTAT είλαη ε Xψξα (CNTID). Μεηξών Πξνκεζεπηώλ (SUPPLIER) ΟΘΟΝΗ 9: ΚΑΡΣΔΛΑ ΔΠΔΞΔΡΓΑΙΑ ΣΑΘΔΡΧΝ ΣΟΙΥΔΙΧΝ ΠΔΛΑΣΗ Η πξφζβαζε ζην κεηξψν κέζσ ηνπ πεξηβάιινληνο εξγαζίαο (Οζφλε 10) επηηπγράλεηαη κε ηελ αθνινπζία επηινγψλ: Δλφηεηεο > Υξεκαηννηθνλνκηθά > πλαιιαζζφκελνη > Πξνκεζεπηέο > ηαζεξά ζηνηρεία. ειίδα 52

53 Όπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ηνπ κεηξψνπ πειαηψλ, ην κφλν ζηνηρείν πνπ επεξεάδεη ην ζχζηεκα INTRASTAT είλαη ε Xψξα (CNTID). ΟΘΟΝΗ 9: ΚΑΡΣΔΛΑ ΔΠΔΞΔΡΓΑΙΑ ΣΑΘΔΡΧΝ ΣΟΙΥΔΙΧΝ ΠΡΟΜΗΘΔΤΣΗ Μεηξών Δηδώλ Απνζήθεο (MATERIAL) Η πξφζβαζε ζην κεηξψν κέζσ ηνπ πεξηβάιινληνο εξγαζίαο επηηπγράλεηαη κε ηελ αθνινπζία επηινγψλ: Δλφηεηεο > Απνζήθε > Απνζέκαηα > ηαζεξά ζηνηρεία. ηε ζειίδα Γεληθά ηνηρεία ελφο είδνπο (Οζφλε 10) νξίδεηαη ν Κσδηθφο Intrastat (INTID) απφ ηε πλδπαζκέλε Ολνκαηνινγία. ηε ζειίδα Μνλάδεο Μέηξεζεο (Οζφλε 11) νξίδεηαη ε ζρέζε Μάδα/πνζφηεηα (Weight) θαη πξναηξεηηθά ε ζρέζε Όγθνο/πνζφηεηα (Volume). ηελ πξάμε ην πεδίν Όγθνο/πνζφηεηα θαιχπηεη φιεο ηηο πεξηπηψζεηο πκπιεξσκαηηθήο Μνλάδαο πνπ κπνξεί λα απαηηείηαη απφ ηε πλδπαζκέλε Ολνκαηνινγία, αλεμάξηεηα απφ ην αλ ε κνλάδα απηή αθνξά φγθν, επηθάλεηα θηι. ειίδα 53

54 ΟΘΟΝΗ 10: ΚΑΡΣΔΛΑ ΔΠΔΞΔΡΓΑΙΑ ΣΑΘΔΡΧΝ ΣΟΙΥΔΙΧΝ ΔΙΓΟΤ ΑΠΟΘΗΚΗ ΓΔΝΙΚΑ ΣΟΥΔΙΑ ΟΘΟΝΗ 11: ΚΑΡΣΔΛΑ ΔΠΔΞΔΡΓΑΙΑ ΣΑΘΔΡΧΝ ΣΟΙΥΔΙΧΝ ΔΙΓΟΤ ΑΠΟΘΗΚΗ ΜΟΝΑΓΔ ΜΔΣΡΗΗ ειίδα 54

55 5.2.4 Πίλαθεο Κηλήζεσλ (transaction tables) Η ηειεπηαία θάζε θάιπςεο αθνξά ζε πίλαθεο θηλήζεσλ νη νπνίνη ρξεζηκνπνηνχλ φια ηα παξαπάλσ γηα ηελ εηζαγσγή ή/θαη παξαγσγή πιεξνθνξηψλ γηα ην ζχζηεκα INTRASTAT. Οη πίλαθεο θηλήζεσλ άκεζεο ρξήζεο είλαη νη FINTRADE, STORETRADE θαη STORETRADELINES. Ο πίλαθαο STORETRADE έρεη ηε ινγηθή ηεο πξνέθηαζεο ηνπ πίλαθα FINTRADE θαη ην θιεηδί ηνπ (πεδίν FTRID) έρεη πάληνηε ηηκή ίζε κε ην θιεηδί ηνπ πίλαθα FINTRADE (πεδίν ID) αλά θίλεζε. ΥΗΜΑ 3: ΠΙΝΑΚΔ FINTRADE ΚΑΙ STORETRADE Ο πίλαθαο STORETRADELINES αλαθέξεηαη ζηηο ιεπηνκέξεηεο «αλά γξακκή» ηνπ πίλαθα STORETRADE κε ηξφπν αλάινγν κε απηφλ ελφο ηηκνινγίνπ (κε θχξην κέξνο ζηνηρείσλ θαη αλαιπηηθφ κε ηε κνξθή γξακκήο αλά είδνο). ΥΗΜΑ 4: ΠΙΝΑΚΔ STORETRADE ΚΑΙ STORETRADELINES Η ζχλδεζε κεηαμχ ησλ δχν πηλάθσλ γίλεηαη κέζσ ηνπ θνηλνχ πεδίνπ FTRID (ζρήκα 4), ελψ παξάιιεια κέζσ ηνπ ίδηνπ πεδίνπ ν πίλαθαο STORETRADELINES ζπζρεηίδεηαη άκεζα ηνλ FINTRADE (ζρήκα 3 θαη 4). ειίδα 55

56 5.3 Δπέθηαζε Τθηζηάκελσλ Γνκώλ Γεδνκέλσλ Οη πθηζηάκελεο δνκέο δεδνκέλσλ δελ θαιχπηνπλ ηηο απαηηήζεηο ηνπ ζπζηήκαηνο INTRASTAT γηα αλαθνξά ζε πξνεγνχκελεο ρξήζεηο. Η ιχζε απηνχ ηνπ πξνβιήκαηνο, ην νπνίν δεκηνπξγείηαη απφ ηε κνλνζήκαληε δηάζηαζε ηνπ νκψλπκνπ πίλαθα ζηε βάζε δεδνκέλσλ, βαζίδεηαη ζε έλαλ θαη κνλαδηθφ λέν πίλαθα κε ην φλνκα INTRASTATHISTORY. ΥΗΜΑ 5: ΠΙΝΑΚΔ INTRASTATHISTORY Όπσο θαίλεηαη ζην ζρήκα 5, ν πίλαθαο INTRASTATHISTORY έρεη δχν δηαζηάζεηο: 1. Κσδηθφο πξντφληνο (ITEMID απφ ηνλ πίλαθα MATERIAL) 2. Έηνο αλαθνξάο (CNYEAR) Με απηφλ ηνλ ηξφπν ε αληηζηνίρεζε Κσδηθνχ Πξντφληνο κε Κσδηθφ INTRASTAT επεθηείλεηαη σο δνκή θαη αλά έηνο. ειίδα 56

57 6 Δμσηεξηθή επέθηαζε Atlantis ERP 6.1 Γεληθά Η εμσηεξηθή επέθηαζε ηνπ Atlantis ERP, απνηειεί κηα αλεμάξηεηε εθαξκνγή ε νπνία απεπζχλεηαη απνθιεηζηηθά θαη κφλν ζηνπο ξφινπο πνπ έρνπλ ηελ επζχλε ηεο ειεθηξνληθήο ππνβνιήο δειψζεσλ INTRASTAT κηαο επηρείξεζεο. Η εθαξκνγή είλαη γξακκέλε ζε γιψζζα C# 4.0 κε ρξήζε ηνπ Visual Studio 2010, θαη κπνξεί λα εθηειεζηεί ζε νπνηνδήπνηε ζχζηεκα κε Windows (XP, 2000, 2003, Vista, 2008 θαη 7) θαη εγθαηεζηεκέλν ην.net Framework 2. Σα ζεκαληηθφηεξα πιενλεθηήκαηα γηα ηηο επηιεγκέλεο ηερλνινγίεο είλαη: MS SQL Server 2008: Δίλαη ε θαιχηεξε θαη γξεγνξφηεξε έθδνζε ηνπ πξντφληνο θαη κπνξεί λα απνθηεζεί ρσξίο θφζηνο (MS SQL 2008 Express Edition). Ο SQL Server είλαη κία απφ ηηο επηινγέο ηνπ Atlantis γηα βάζε δεδνκέλσλ..net Framework 2.0: Δθεί έρεη γπξίζεη ην ζχλνιν ζρεδφλ ηεο ειιεληθήο αγνξάο γηα εκπνξηθέο θαη ινγηζηηθέο εθαξκνγέο ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο ALTEC. Δίλαη εγθαηεζηεκέλν ζε φινπο ηνπο ππνινγηζηέο κε Windows XP SP2 θαη άλσ, Windows 2000, 2003, 2008, Windows Vista, Windows 7. C#: Έρεη νκνηφηεηεο ζχληαμεο κε Java, C θαη JavaScript θαη είλαη ε επηθξαηέζηεξε γιψζζα γηα.net Framework ηφζν ζηελ Διιάδα φζν θαη ζηνλ ππφινηπν θφζκν. Δίλαη εχθνιε ζηελ θαηαλφεζε απφ πξνγξακκαηηζηέο κε γλψζεηο Java, C θαη JavaScript. Η ρξήζε ησλ πνιιψλ βηβιηνζεθψλ ηνπ Framework, ζπλεπάγεηαη ηελ απνθπγή ζπγγξαθήο θψδηθα low level. Γπλαηφηεηα γηα δεκηνπξγία εθαξκνγψλ ρσξίο ηελ αλάγθε αγνξάο ηνπ Visual Studio. o SharpDevelop - o MonoDevelop εκεηψλεηαη φηη κε ηε ρξήζε ηνπ MonoDevelop γηα compilation, ε εθαξκνγή κπνξεί λα ηξέμεη ζε ζπζηήκαηα Linux θαη Mac κε εγθαηεζηεκέλν ην Mono 2.0 (ελαιιαθηηθή κνξθή αλνηθηνχ θψδηθα ηνπ.net Framework) Σα ζεκαληηθφηεξα πιενλεθηήκαηα γηα ηελ ίδηα ηελ εθαξκνγή είλαη: Δμσηεξηθή εθαξκνγή ε νπνία δελ επεξεάδεηαη απφ εθδφζεηο ζε επίπεδν User Interface θαη Atlantis Tools ή Scripts. Αλαγθαηφηεηα λέαο έθδνζεο κφλν ζηελ πεξίπησζε πνπ αιιάμεη ην ζρήκα ηεο βάζεο ηνπ Atlantis ζην επίπεδν ησλ πηλάθσλ πνπ ρξεζηκνπνηεί ε εθαξκνγή. εκεηψλεηαη φηη ε εθαξκνγή θαιχπηεη ηφζν ην Altantis ERP φζν θαη ην Altantis ERP II. Γηαηήξεζε επηρεηξεζηαθήο αζθάιεηαο κε ειεγρφκελε ρξήζε ηεο εθαξκνγήο απφ ξφινπο. ειίδα 57

58 6.2 Πεξηγξαθή Δθαξκνγήο Δπέθηαζεο Atlantis ERP Δηζαγσγή Η εθαξκνγή είλαη έλα θαη κνλαδηθφ εθηειέζηκν αξρείν (.exe), ε νπνία δελ ρξεηάδεηαη εγθαηάζηαζε (setup). Ο αζθαιέζηεξνο ηξφπνο ρξήζεο ηεο είλαη κέζσ ελφο memory stick δηαζέζηκν θαη πξνζβάζηκν κφλν ζηνπο ξφινπο πνπ επηζπκεί κηα επηρείξεζε. Η εθαξκνγή έρεη δνκεζεί ζε ηξεηο απιέο εηηθέηεο (tabs): Γειώζεηο INTRASTAT. Παξαγσγή πεξηερνκέλνπ δειψζεσλ ππνβνιήο INTRASTAT αλά εηαηξία, πεξίνδν θαη ξνή. πλδπαζκέλε Ολνκαηνινγία. Δλεκέξσζε βάζεο δεδνκέλσλ κε βάζε λέν αξρείν πλδπαζκέλεο Ολνκαηνινγίαο θαη λέν αξρείν πζρεηίζεσλ. Ρπζκίζεηο ύλδεζεο, Πξνζαξκνγή ζηνηρείσλ ζχλδεζεο ζηε βάζε δεδνκέλσλ. Γηα ηε δηεπθφιπλζε ηνπ ρξήζηε θαη ηελ νξζή εθηέιεζε ιεηηνπξγηψλ ηεο εθαξκνγήο, έρνπλ ελζσκαησζεί ζηνλ θψδηθα Γηαρεηξίζεηο Δμαηξέζεσλ (exception handling) ζε φια ηα επίπεδα. ηελ πεξίπησζε πνπ πξνθχςεη κηα Δμαίξεζε, ν ρξήζηεο ελεκεξψλεηαη άκεζα κε ζρεηηθφ κήλπκα. Μεηά ηελ νινθιήξσζε θάζε εξγαζίαο, ε νπνία αθνξά ζε παξαγσγή δεδνκέλσλ εμφδνπ ή ελεκέξσζε δεδνκέλσλ ζηε βάζε δεδνκέλσλ, ν ρξήζηεο ελεκεξψλεηαη κε ζρεηηθφ κήλπκα. Γηα ηελ απνθπγή ρεηξηζηηθψλ παξαδξνκψλ ζε επηινγέο ηνπ ρξήζηε, έρεη εθαξκνζηεί ξνή θιηκαθσηήο εθηέιεζεο κε ηαπηφρξνλν ζπγρξνληζκφ ηνπ User Interface, φπσο πεξηγξάθεηαη αλαιπηηθά παξαθάησ. ειίδα 58

59 6.2.2 Ρπζκίζεηο ύλδεζεο Η εηηθέηα ξπζκίζεηο ζχλδεζεο επηηξέπεη ηνλ νξηζκφ ησλ απαξαίηεησλ ζηνηρείσλ γηα ζχλδεζε ζηε βάζε δεδνκέλσλ ηνπ Atlantis ERP (Όλνκα Server, Όλνκα Υξήζε, Κσδηθφο Υξήζηε, Όλνκα Βάζεο). ΟΘΟΝΗ 12: ΔΣΙΚΔΣΑ ΡΤΘΜΙΔΙ ΤΝΓΔΗ Σν πιήθηξν «χλδεζε» ζπλδέεη ηελ εθαξκνγή κε ηε βάζε δεδνκέλσλ θαη ην πιήθηξν «Απνζχλδεζε» ηελ απνζπλδέεη. ηελ πεξίπησζε απνηπρεκέλεο ζχλδεζεο ν ρξήζηεο ηεο εθαξκνγήο ελεκεξψλεηαη κε ζρεηηθφ κήλπκα. ΟΘΟΝΗ 13: ΜΗΝΤΜΑ ΑΠΟΣΤΥΙΑ ΤΝΓΔΗ ΜΔ ΣΗ ΒΑΗ ΓΔΓΟΜΔΝΧΝ Δάλ απνηχρεη ε ζχλδεζε κε ηε βάζε δεδνκέλσλ, ηφηε ν ρξήζηεο ζα πξέπεη λα ζηγνπξεπηεί φηη πξψηνλ φια ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ζηε ζχλδεζε είλαη ζσζηά, θαη δεχηεξνλ φηη ε βάζε δεδνκέλσλ ή ν server πνπ ηε θηινμελεί είλαη ζε πιήξε ιεηηνπξγία. Μεηά απφ κηα επηηπρεκέλε ζχλδεζε, ε εθαξκνγή κεηαθέξεη ην ρξήζηε ζηελ εηηθέηα Γειψζεηο INTRASTAT. ειίδα 59

60 6.2.3 Γειώζεηο INTRASTAT Η εηηθέηα Γειψζεηο INTRASTAT επηηξέπεη ηελ παξαγσγή πεξηερνκέλνπ δειψζεσλ ππνβνιήο INTRASTAT. Πξναπαηηνχκελα είλαη ν νξηζκφο Δηαηξίαο, Πεξηφδνπ θαη Ρνήο απφ ην ρξήζηε, ελψ ε εθαξκνγή αθνινπζεί ξνή θιηκαθσηήο εθηέιεζεο (staging). ΟΘΟΝΗ 14: ΔΣΙΚΔΣΑ ΓΗΛΧΔΙ ΙNTRASTAT ΥΧΡΙ ΟΡΙΜΟΤ ΠΑΡΑΜΔΣΡΧΝ Μέρξη ηνλ νξηζκφ Δηαηξίαο, Πεξηφδνπ θαη Ρνήο, πιήθηξα «Αλαθνξά», «Λήςε» θαη «Αληηγξαθή» είλαη αλελεξγά. Οη νξηζκνί γίλνληαη ζεηξηαθά κε παξάιιειε ελεκέξσζε ηνπ User Interface. Πξψηα επηιέγεηαη κία απφ ηηο δηαζέζηκεο εηαηξίεο θαη ε εθαξκνγή ελεκεξψλεηαη κε ηηο δηαζέζηκεο πεξηφδνπο γηα ηελ επηιεγκέλε εηαηξία. Αθνινχζσο επηιέγεηαη κία απφ ηηο δηαζέζηκεο πεξηφδνπο, θαη ηέινο ε ξνή. Με ηνλ νξηζκφ φισλ ησλ παξακέηξσλ, ελεξγνπνηνχληαη ηα πιήθηξα «Αλαθνξά», «Λήςε» ηα νπνία εθηεινχλ ηηο παξαθάησ ιεηηνπξγίεο. Λήςε Με ην πιήθηξν Λήςε, ην ζχζηεκα παξάγεη ην πεξηερφκελν ηεο πξνο ππνβνιή δήισζεο INTRASTAT κε ηε γξακκνγξάθεζε πνπ έρεη νξίζεη ε Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία Διιάδνο, θαη ην εκθαλίδεη ζην πιαίζην θεηκέλνπ ηεο εηηθέηαο. Με ηελ νινθιήξσζε ηεο ιεηηνπξγίαο θαη ηελ εκθάληζε ησλ δεδνκέλσλ ζηελ νζφλε ηνπ ρξήζηε, ελεξγνπνηείηαη θαη ην πιήθηξν Αληηγξαθή, κέζσ ηνπ νπνίνπ κπνξεί ν ρξήζηεο λα αληηγξάςεη (copy) ην πεξηερφκελν ηεο δήισζεο ζηε κλήκε (RAM) ηνπ ππνινγηζηή ηνπ, ψζηε λα ην επηθνιιήζεη (paste) ζηελ νζφλε ηνπ Online πζηήκαηνο INTRASTAT ζην νπνίν ππνβάιιεη ειεθηξνληθά ηε δήισζή ηνπ. ειίδα 60

61 ΟΘΟΝΗ 15: ΔΣΙΚΔΣΑ ΓΗΛΧΔΙ ΙNTRASTAT ΜΔΣΑ ΑΠΟ ΟΡΙΜΟΤ ΠΑΡΑΜΔΣΡΧΝ ΚΑΙ ΛΗΦΗ ΓΔΓΟΜΔΝΧΝ ηελ πεξίπησζε πνπ δελ ππάξρνπλ δεδνκέλα γηα ηηο πξνεπηινγέο (εηαηξία, πεξίνδνο, ξνή) ηνπ ρξήζηε, ην ζχζηεκα ελεκεξψλεη άκεζα ην ρξήζηε κε αληίζηνηρν κήλπκα. ΟΘΟΝΗ 16: ΔΣΙΚΔΣΑ ΓΗΛΧΔΙ ΙNTRASTAT ΜΗΝΤΜΑ ΓΙΑ ΓΔΓΟΜΔΝΑ ΛΗΦΗ Όηαλ δελ ππάξρνπλ εγγξαθέο, ην πιαίζην θεηκέλνπ είλαη θελφ θαη ην πιήθηξν «Αληηγξαθή» απελεξγνπνηείηαη. ειίδα 61

62 Γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο Λήςεο ρξεζηκνπνηνχληαη δχν stored procedures απφ ηε βάζε δεδνκέλσλ ηνπ Altantis ERP, κε ηα νλφκαηα IntrastatArrivals θαη IntrastatDispatches πνπ εθηεινχληαη επηιεθηηθά γηα Αθίμεηο (εηζαγσγέο) θαη Απνζηνιέο (εμαγσγέο) αληίζηνηρα. Οη δχν stored procedures έρνπλ θνηλή ινγηθή θαη εθαξκφδνπλ ηελ επηινγή εγγξαθψλ κε ζπλδπαζκφ ζπζρεηίζεσλ (joins) απφ ηνπο πίλαθεο Company, Supplier ή Customer, Country, Storetrade, Storetradelines, Material θαη IntrastatHistory κε θχξην πίλαθα αλαθνξάο ηνλ Fintrade. Η δηαθνξνπνίεζή ζηηο ζπλζήθεο επηινγήο πνπ πιεξνχληαη αθνξά ζην πεδίν Source ηνπ πίλαθα Storetradelines κε ηηκή 6 γηα αθίμεηο θαη 5 γηα απνζηνιέο. Αλαθνξά Με ην πιήθηξν Αλαθνξά, ε εθαξκνγή δεκηνπξγεί ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο ηνπ ρξήζηε έλα αξρείν ζε κνξθή XLS ην νπνίν κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη γηα δηαζηαχξσζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ ζα πεξηιακβάλεη ε δήισζε INTRASTAT γηα ηελ πξνεπηιεγκέλε εηαηξία, πεξίνδν θαη ξνή. ΟΘΟΝΗ 17: ΔΣΙΚΔΣΑ ΓΗΛΧΔΙ ΙNTRASTAT ΜΗΝΤΜΑ ΓΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ Με ηελ νινθιήξσζε ηεο εξγαζίαο Αλαθνξά, δεκηνπξγείηαη ην αξρείν κε φλνκα LYYYYMM.xls φπνπ L είλαη A ή D γηα αθίμεηο ή απνζηνιέο αληίζηνηρα θαη YYYY θαη ΜΜ ην έηνο θαη ν κήλαο ηεο επηιεγκέλεο πεξηφδνπ. Σν παξαγφκελν αξρείν πεξηιακβάλεη ηηο εμήο ζηήιεο: Material (θσδηθφο πξντφληνο) Country (θσδηθφο ρψξαο) NatureOfTrans (θσδηθφο θχζεο ζπλαιιαγήο) MethodOfTrans (θσδηθφο κέζνπ κεηαθνξάο) Code (θσδηθφο ζπλδπαζκέλεο νλνκαηνινγίαο) Mass (θαζαξή κάδα) ειίδα 62

63 SupplUnits (ζπκπιεξσκαηηθέο κνλάδεο) InvValue (ηηκνινγνχκελε αμία) StatValue (ζηαηηζηηθή αμία) Όηαλ δελ ππάξρνπλ εγγξαθέο, ην ζχζηεκα ελεκεξψλεη ην ρξήζηε κε ζρεηηθφ κήλπκα. ΟΘΟΝΗ 18: ΔΣΙΚΔΣΑ ΓΗΛΧΔΙ ΙNTRASTAT ΜΗΝΤΜΑ ΓΙΑ ΓΔΓΟΜΔΝΑ ΑΝΑΦΟΡΑ Γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο Λήςεο ρξεζηκνπνηνχληαη δχν stored procedures απφ ηε βάζε δεδνκέλσλ ηνπ Altantis ERP, κε ηα νλφκαηα IntrastatArrivalsXL θαη IntrastatDispatchesXL πνπ εθηεινχληαη επηιεθηηθά γηα Αθίμεηο (εηζαγσγέο) θαη Απνζηνιέο (εμαγσγέο) αληίζηνηρα. Οη δχν stored procedures έρνπλ φκνηα δνκή θαη ινγηθή κε απηήλ ησλ IntrastatArrivals θαη IntrastatDispatches. ειίδα 63

64 6.2.4 πλδπαζκέλε Ολνκαηνινγία Η εηηθέηα πλδπαζκέλε Ολνκαηνινγία επηηξέπεη ηε δεκηνπξγία δεδνκέλσλ ζηνλ πίλαθα INTRASTATHISTORY, ηα νπνία αθνξνχλ είηε ζηελ δεκηνπξγία ηζηνξηθνχ θσδηθψλ γηα ην πξνεγνχκελν έηνο θαη αλαλέσζε ησλ θσδηθψλ γηα ην ηξέρνλ έηνο, είηε ζηελ ελεκέξσζε ησλ λέσλ θσδηθψλ ηνπ ηξέρνληνο έηνπο. ΟΘΟΝΗ 19: ΔΣΙΚΔΣΑ ΤΝΓΤΑΜΔΝΗ ΟΝΟΜΑΣΟΛΟΓΙΑ Γηα ηελ εθηέιεζε ησλ ιεηηνπξγηψλ ησλ πιήθηξσλ ηεο εηηθέηαο είλαη ππνρξεσηηθή λα έρεη πξαγκαηνπνηεζεί ήδε ζχλδεζε κε ηελ βάζε δεδνκέλσλ κέζσ ηεο εηηθέηαο «Ρπζκίζεηο χλδεζεο». Η φπνηα πξνζπάζεηα εθηέιεζεο ιεηηνπξγίαο ρσξίο πξνεγνχκελε ζχλδεζε ζα έρεη σο απνηέιεζκα ην αθφινπζν κήλπκα ιάζνπο. ΟΘΟΝΗ 20: ΜΗΝΤΜΑ ΛΑΘΟΤ ΓΙΑ ΤΝΓΔΗ ΜΔ ΣΗ ΒΑΗ ΓΔΓΟΜΔΝΧΝ Οη ιεηηνπξγίεο ηεο εηηθέηαο δηελεξγνχληαη απφ ηα πιήθηξα «Δηνηκαζία», «Αλαλέσζε» θαη «Δλεκέξσζε». ειίδα 64

65 Δλεκέξσζε Με ην πιήθηξν Δλεκέξσζε, ε εθαξκνγή δεκηνπξγεί ηνλ πίλαθα INTRASTATHISTORY ζηε βάζε δεδνκέλσλ, εθ φζνλ δελ ππάξρεη, θαη ηνλ ελεκεξψλεη κε ηνπο πθηζηάκελνπο θσδηθνχο είηε γηα ην ηξέρνλ έηνο, είηε γηα ην πξνεγνχκελν. Η επηινγή έηνπο γίλεηαη κέζα απφ παξάζπξν δηαιφγνπ φπσο θαίλεηαη ζηελ παξαθάησ νζφλε. ΟΘΟΝΗ 21: ΓΙΑΛΟΓΟ ΔΝΗΜΔΡΧΗ ΔΣΟΤ ηελ πεξίπησζε πνπ ν ρξήζηεο επηιέμεη Όρη (Νν) ε εθαξκνγή ζα ξσηήζεη κε αληίζηνηρν δηάινγν γηα ην πξνεγνχκελν έηνο. Αλ θαη πάιη ε επηινγή είλαη Όρη (No) ηφηε ζα ζηακαηήζεη ε εθηέιεζε εξγαζηψλ ηνπ πιήθηξνπ ελεκέξσζε. Σν ίδην ζα ζπκβεί θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ν ρξήζηεο επηιέμεη Άθπξν (Cancel). Μεηά ηελ επηινγή έηνπο, ε εθαξκνγή πξψηα ζα δηαγξάςεη ηηο ζρεηηθέο κε ην έηνο εγγξαθέο απφ ηνλ πίλαθα INTRASTATHISTORY, ζα επηιέμεη φινπο ηνπο θσδηθνχο πξντφλησλ πνπ έρνπλ θσδηθφ INTASTAT θαη ζα δεκηνπξγήζεη ηηο αληίζηνηρεο εγγξαθέο γηα απηνχο ζηνλ πίλαθα INTRASTATHISTORY. Μεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο εξγαζίαο, ν ρξήζηεο εηδνπνηείηαη κε ζρεηηθφ κήλπκα. ΟΘΟΝΗ 22: ΜΗΝΤΜΑ ΟΛΟΚΛΗΡΧΗ ΔΡΓΑΙΑ ΔΝΗΜΔΡΧΗ ΔΣΟΤ Η Δλεκέξσζε είλαη επηβεβιεκέλε γηα ηελ πεξίπησζε ηεο αξρηθνπνίεζεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ ψζηε λα κπνξέζεη λα ρξεζηκνπνηεζεί ε εθαξκνγή, θαη γηα ηελ πεξίπησζε πξνζζήθεο λέσλ πξντφλησλ κε δηαθνξεηηθνχο θσδηθνχο INTRASTAT απφ ηνπο ήδε νξηζκέλνπο. ε θάζε πεξίπησζε ζπληζηάηαη ε εθηέιεζε ηεο Δλεκέξσζεο γηα ην έηνο ηεο ηζρχνπζαο πεξηφδνπ δήισζεο, ψζηε λα είλαη πάληνηε δεδνκέλν φηη ζα ζπκπεξηιακβάλνληαη φινη νη θσδηθνί πνπ αθνξνχλ ζην ελ ιφγν έηνο. ειίδα 65

66 Δηνηκαζία Με ην πιήθηξν Δηνηκαζία, ε εθαξκνγή ζα πξνεηνηκάζεη θαη ζα πξνβάιιεη ζηελ νζφλε ηνπ ρξήζηε κε ηε κνξθή πίλαθα δεδνκέλσλ (data grid) ηα δεδνκέλα πνπ αθνξνχλ ζηελ κεηαηξνπή ησλ θσδηθψλ INTRASTAT απφ ην ηειεπηαίν έηνο ζην ηξέρνλ. Η ιεηηνπξγία απηή είλαη ε πην ζχλζεηε ηεο εθαξκνγήο θαη εθηειείηαη ζε πνιιά δηαθνξεηηθά βήκαηα, ρσξίο ε πνιππινθφηεηα θαη ε ζχλζεζή ηεο λα είλαη αληηιεπηέο απφ ην ρξήζηε. Η Δηνηκαζία έρεη ξνή θιηκαθσηήο εθηέιεζεο (staging) κε πξναπαηηνχκελεο νξηζκνχο γηα ην λέν αξρείν πλδπαζκέλεο Ολνκαηνινγίαο (αξρείν MS Access) θαη ην αληίζηνηρν αξρείν πζρεηίζεσλ (αξρείν MS EXCEL). Καη ηα δχν αξρεία δηαηίζεληαη γηα θάζε έηνο απφ ηα sites ηεο Δζληθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο Διιάδνο θαη ηεο EUROSTAT (RAMON Metadata Server). ηελ πεξίπησζε πνπ έλα απφ ηα δχν αξρεία δελ έρεη πξνεπηιεγεί, ην ζχζηεκα ελεκεξψλεη ην ρξήζηε κε ηα αθφινπζα ζρεηηθά κελχκαηα ιάζνπο: ΟΘΟΝΗ 23: ΜΗΝΤΜΑ ΛΑΘΟΤ ΤΝΓΤΑΜΔΝΗ ΟΝΟΜΑΣΟΛΟΓΙΑ ΟΘΟΝΗ 24: ΜΗΝΤΜΑ ΛΑΘΟΤ ΤΥΔΣΙΔΧΝ Απφ ηε ζηηγκή πνπ έρνπλ πξνεπηιεγεί ην Αξρείν πλδπαζκέλεο Ολνκαηνινγίαο θαη ην Αξρείν πζρεηίζεσλ εθαξκφδεηαη ε αθφινπζε ξνή εξγαζηψλ. Δπηιέγνληαη απφ ηε βάζε δεδνκέλσλ ηνπ Atlantis ν θσδηθφο INTRASTAT πξντφληνο (MATERIAL.INTID) θαη ε πεξηγξαθή ηνπ θσδηθνχ INTRASTAT (INTRASTAT.DESCR) απφ ηνπο αληίζηνηρνπο πίλαθεο θαη ηνπνζεηνχληαη ζε έλα HashTable. Δπηιέγνληαη απφ ην Αξρείν πλδπαζκέλεο Ολνκαηνινγίαο ν θσδηθφο INTRASTAT (T_CN.CN) θαη ε πεξηγξαθή ηνπ θσδηθνχ (T_CN.DM) θαη ηνπνζεηνχληαη ζε έλα NameValueColletion. ηελ πεξίπησζε πνπ έρεη επηιεγεί ιάζνο αξρείν ε εξγαζία δελ κπνξεί λα εθηειεζηεί θαη ν ρξήζηεο εηδνπνηείηαη κε ζρεηηθφ κήλπκα. ειίδα 66

67 Δπηιέγνληαη απφ ην Αξρείν πζρεηίζεσλ (κε ρξήζε Regular Expressions) νη θσδηθνί INTRASTAT γηα ην πξνεγνχκελν έηνο (ζηήιε A) θαη ην ηξέρνλ έηνο (ζηήιε C) θαη ηνπνζεηνχληαη ζε έλα NameValueColletion. ηελ πεξίπησζε πνπ έρεη επηιεγεί ιάζνο αξρείν ε εξγαζία δελ κπνξεί λα εθηειεζηεί θαη ν ρξήζηεο εηδνπνηείηαη κε ζρεηηθφ κήλπκα. Δπηιέγνληαη απφ ηε βάζε δεδνκέλσλ ηνπ Atlantis ν αχμσλ θσδηθφο πξντφληνο (MATERIAL.ID), ν θσδηθφο πξντφληνο (MATERIAL.CODE), ε πεξηγξαθή πξντφληνο (MATERIAL.DESCRIPTION), ν θσδηθφο INTRASTAT πξντφληνο (MATERIAL.INTID) θαη έλα άδεην πεδίν θαη ηνπνζεηνχληαη ζε έλα DataTable γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ πίλαθα δεδνκέλσλ (DataGrid) ζηελ νζφλε ηνπ ππνινγηζηή. Γηα θάζε γξακκή (DataRow) ηνπ DataTable ρξεζηκνπνηνχληαη ηα παξαπάλσ δεδνκέλα ψζηε λα πξνθχςεη ε δηαζηαχξσζε ζχλδεζεο ησλ πθηζηάκελσλ ζηνηρείσλ κε ηνπο θσδηθνχο πνπ αθνξνχλ ζην λέν έηνο. Σν απνηέιεζκα κε ελεκεξσκέλα ηα DataRows εκθαλίδεηαη ζηελ νζφλε ηνπ ρξήζηε. ΟΘΟΝΗ 25: ΔΣΙΚΔΣΑ ΤΝΓΤΑΜΔΝΗ ΟΝΟΜΑΣΟΛΟΓΙΑ ΜΔΣΑ ΑΠΟ ΔΝΗΜΔΡΧΗ Με ηελ νινθιήξσζε ηεο εξγαζίαο απελεξγνπνηείηαη ην πιήθηξν «Δλεκέξσζε» θαη ελεξγνπνηείηαη ην πιήθηξν «Αλαλέσζε». Η νινθιήξσζε ηεο δηαδηθαζίαο δεκηνπξγίαο ηζηνξηθνχ θσδηθψλ INTRASTAT ζηνλ πίλαθα INTRASTATHISTORY γίλεηαη ζε δεχηεξν βήκα κέζσ ηνπ πιήθηξνπ «Αλαλέσζε». Γηα ηελ απνθπγή παξαδξνκψλ απελεξγνπνηνχληαη θαη ηα πιήθηξα επηινγήο Αξρείνπ πλδπαζκέλεο Ολνκαηνινγίαο θαη Αξρείνπ πζρεηίζεσλ. ειίδα 67