Apiey- - ^ -... Ηρε::,,

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ τ -Ε.ι- κ αθ αλ α ϊ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΙ Apiey- - ^ -... Ηρε::,, Π Τ Υ Χ ΙΑ Κ Η Ε Ρ ΓΑ Σ ΙΑ < Ηλεκτροφωτίσμός του Μεσοαωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβάλας» ΣΠ Ο ΥΔΑΣΤΕΣ : Φωτίάδης Χρυσάφης Μαντουλίδου Τατιάνα Σεπτέμβριος 2002 ΚΑΒΑΛΑ

2 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγοτ/είο (Καμάρες) Καβα/Λίς» 7ΐ(Ρ0Λ0Τ0^ (Κ παρούσα πτυχια κή εργασία εκπονήθηκε στο ΊΐΜΟίΜβ (ΗΛΈ%Τ(ΡΟΛΟΤΙΛ^ της ^ Χ 0 β (Η ^ Ίΐ.Χ(ΗΟΛΟΤΙ%Ω(Η ΈΦβ(Ρ!ΜΟΤΩ!Χτου Χ.Έ.Ι. οσεό τον 10/2001 έως 09/2002. Το θέμα πρότεινε ο Επιστήμονας Ί^υνεργάτης Χαθηγητής κ. Ιωάννης Κλιάδης. Το ενδιαφέρον του καθηγητή κ. Ιωάννη Ιίλιάδη ήταν συνεχές, η καθοδήγηση του και η πολύπλευρη συμπαράσταση του καθ όλη τη διάρκεια εκπόνησης της πτυχιακής εργασίας ήταν αδιάκοπη. Τια την πραγματοποίηση και ολοκλήρωση αυτής της π τυχιακής εργασίας χρησιμοποιήθηκαν προγράμματα σχεδιασμού (JiutoCA^, Έρδαη), πρόγραμμα επεξεργασίας της φω τογραφίας ((Photoshop 6.0) και φωτορεαλισμού ((Βίαίηχ). Θέλουμε να ευχαριστήσουμε την 12^ Εφορία (Βυζαντινών Αρχαιοτήτω ν του Υπουργείου Τΐολιτισμού γ ια την παροχή σχεδίων του μνημείου. (Επίσης θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους αυτούς που μας συμβούλεψαν και μας βοήθησαν στην εκπόνηση αυτής της εργασίας. (Μοοντουλίδου Τατιάνα Φωτιάδης Χρυσάφης Σεπτέμβριος 2002 ΚΑ(ΒΛΛΛ

3 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/Μς» ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ Η Πόλη της Καβάλας Θέση του Μεσαιωνικού Υδραγοιγείου (Καμάρες) Καβά/^ς Ιστορικά στοιχεία για το παλιό υδραγωγείο της Καβάλας. 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Βασικές έννοιες του φωτισμού Φωτεινή πηγή Φωτεινή Ενέργεια Q ( Lmh) Φωτεινή ή φωτιστική ισχύς - Φωτεινή ροή Φ ( Lm ) Φωτεινή ένταση I ( Candela ) Φωτεινή Απόδοση η (Lumen/watt) Ένταση φωτισμού Ε (Lux) Λαμπρότητα L(Candela/m') Βαθμός απόδοσης φωτισμού Φωτιστική και χρωματική απόδοση Υπολογισμός φωτισμού των εξωτερικών χώρων Φυσιολογική οπτική Το ανθρώπινο μάτι Οξύτητα οράσεως. 14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΥΠΕΙΣΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΦΩΤΙΣΜΟ Σχεδιαστικά βήματα Καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης φωτισμού Λαμπρότητα - Συντελεστής ανάκλασης Φωτορύπανση - Καταπάτηση φωτός Συνθήκες κυκλοφορίας οχημάτων γύρω από το μνημείο. 20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Λαμπτήρες - Προβολείς - Ιστοί Επιλογή θέσης των προβολέων Είδη λαμπτήρων Λαμπτήρες ατμών νατρίου υψηλής πιέσεως Φωτισμός με προβολείς Κριτήρια επιλογής ενός προβολέα Υπολογισμός της έντασης φωτισμού Επιλογή προβολέων Ιστοί

4 «Ηλειαροφοηισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά)Μς» ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΦΩΤΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ 48 DIALUX 5.1 Εισαγωγή Παράδειγμα υπολογισμού. 48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ 62 ΚΑΙ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΠΙΝΑΚΩΝ. 6.1 Κανονισμοί Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων. (ΚΕΗΕ) Εισαγωγή Σύνταξη μιας μελέτης Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων Ύπαιθρο Διάταξη των εγκαταστάσεων ζεύξης και των πινάκων διανομής Επιλογή των ασφαλειών και αυτομάτων μεγίστου Προστασία φωτιστικών συσκευών κατά της διάβρωσης Μελέτη φωτισμού Ηλεκτρολογικό σχέδιο Λειτουργία του κυκλώματος φωτισμού Υπόγεια δίκτυα-γραμμές Π ροσμέτρηση υλικών και προϋπολογισμός κόστους υλικών για το 80 φωτισμό του Μεσαιωνικού Υδραγωγείου Καβάλας ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 82 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Σχέδια στο AutoCAD ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 Φωτογραφίες «Παλιά Καβάλα» ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 Φωτογραφίες «Καβάλα Σήμερα» ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4 Προβολείς ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

6 «Η/Μκτμίκροηισμός τον Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβάύχις» 1.1 Η Πόλη της Καβάλας Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ Πόλη της ανατολικής Μακεδονίας, πρωτεύουσα του νομού και της επαρχίας Καβάλας, έδρα ομώνυμου δήμου με κατοίκους (βλέπε Παράρτημα 1 Σχήμα 1). Η Καβάλα είναι μία από τις γραφικότερες πόλεις της Μακεδονίας, χτισμένη αμφιθεατρικά πάνω σε δύο λόφους και στις πλαγιές του βουνού Συμβόλου. Τον 7ο π.χ. αιώνα έφτασαν εδώ Ερετριείς άποικοι κι αργότερα Ιωνες κι Αθηναίοι. Στον αποικισμό έντονα συμμετέχουν οι άποικοι κάτοικοι της Θάσου, που πολύ γρήγορα αντιλαμβάνονται τη σημασία της περιοχής και των ακτών της, την Περαία, και ιδρύουν αποικίες-πολίσματα γνωστά ως εμπόρια. Πρόκειται για μια πόλη με πλούσια ιστορία. Πρώτοι άποικοι της περιοχής της Καβάλας θεωρούνται οι Θράκες. Το 49 π.χ. ο Απόστολος Παύλος περνάει από τη Νεάπολη (η πρώτη ονομασία της πόλης Καβάλας) και ιδρύει την πρώτη εκκλησία του Χριστού στη Ευρώττη στους Φιλίππους. Γοτθικές επιδρομές κατέστρεψαν τη Νεάπολη το 396 μ.χ. Στα Βυζαντινά Χρόνια χρησιμοποιήθηκαν οι οχυρές θέσεις της περιοχής και ιδιαίτερα η Νεάπολη, που μετονομάστηκε σε Χριστούπολη και με αυτή την ονομασία την κατέλαβαν οι Τούρκοι (1387). Γενέτειρα του αντιβασιλιά της Αιγύπτου Μωχάμετ Άλι, υπήρξε τον καιρό της τουρκοκρατίας έδρα διοίκησης. Το 15ο αι. η Χριστούπολη μετονομάστηκε σε Καβάλα και ήδη από το 16ο αι. αρχίζει να αναπτύσσεται. Το 1912 την κατέλαβαν οι Βούλγαροι και στις 27 Ιουλίου 1913 απελευθερώθηκε από αγήματα του ελληνικού στόλου. Κατά τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο την κατέλαβαν οι Γερμανοί και οι Βούλγαροι, αλλά το 1918 απελευθερώθηκε και πάλι. Στο Β' Παγκόσμιο πόλεμο προσαρτήθηκε από τους Βουλγάρους.

7 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/Μς» Αξιοθέατα της πόλης Καβάλας αποτελούν: Το Μεσαιωνικό Φρούριο. Κτίσμα της Μεσαιωνικής εποχής (14ος αιώνας π.χ.) (Σχήμα 1.1). Σχήμα 1.1 Μεσαιωνικό φρούριο. Οι καμάρες, στη συνοικία της Παναγίας. Η γέφυρα που πάνω της ήταν το αυλάκι που έφερνε νερό από τα βουνά στο υδραγωγείο. Όλο το συγκρότημα του υδραγωγείου χτίστηκε το 16ο αιώνα από το σουλτάνο Σουλεϊμάν Β' το Μεγαλοπρεπή (Σχήμα 1.2 και 1.3). Σχήμα 1.2 Καμάρες (Δυτική πλευρά).

8 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/Μς» Σχήμα 1.3 Άποψη του Υδραγωγείου από το Κάστρο. Το Ιμαρέτ, τουρκικό οικοδόμημα του 19ου αιώνα που βρίσκεται κοντά στο λιμάνι. Χτίστηκε από τον ιδρυτή της αιγυπηακης δυναστείας Μοχάμετ Άλι. Λειτούργησε αρχικά και στη συνέχεια ως άσυλο απόρων. Το σπίτι που γεννήθηκε ο Μοχάμετ Άλι στη συνοικία της Παναγίας. Λειτουργεί ως μουσείο (Σχήμα 1.4). Σχήμα 1.4 Το σπίτι που γεννήθηκε ο Μοχάμετ Άλι. Η συνοικία της Παναγίας στη θέση της βυζαντινής σήμερα Χριστούπολης. Σε πολλά σημεία σώζονται τα βυζαντινά τείχη, ενώ η θέα από την περιοχή αυτή είναι μαγευτική. Το αντρικό μοναστήρι του Άγιου Σίλα στη δυτική είσοδο της πόλης.

9 ' -jj- «Η/.ί:κτρυφωτισμάς του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Κτφτύχυς» 1.2 Θέση του Μεσαιωνικού Υδραγοιγείου Καβάλας. Το Μεσαιωνικό Υδραγωγείο της Καβάλας βρίσκεται στην πλατεία Νικοτσαρά στο κέντρο της πόλης. Ξεκινάει από το κάστρο στην περιοχή της Παναγίας διασχίζει την πλατεία Νικοτσαρά και καταλήγει στο 5 Γυμνάσιο Καβάλας όπου βρίσκεται και η δεξαμενή. Η θέση του μνημείου φαίνεται στο Παράρτημα 1, Σχήμα Ικαι 2. Στο ίδιο παράρτημα και στο Σχήμα 3 βλέπουμε την κάτοψη του μνημείου σε κλίμακα 1 : Ιστορικά στοιχεία για το παλιό υδραγωγείο της Καβάλας. Από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσης της η Καβάλα υπέφερε από το νερό. Η πόλη υδρεύονταν από πηγές του Συμβόλου στην τοποθεσία της Παλιάς Καβάλας «θέση Καραγάτσια» απ όπου το νερό ερχόταν με φυσική ροή. Για να διευκολυνθεί η φυσική ροή του κατασκευάστηκαν οι Καμάρες που μας εντυπωσιάζουν ακόμη και σήμερα. Το κολοσσιαίο αυτό μνημείο που κατασκευάστηκε από τον Ιμπραήμ επί Σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς στα έτη 1523 έως 1565 μ.χ. Με τα έργα αυτά ο Ιμπραήμ απέκτησε μεγάλη δημοτικότητα στον πληθυσμό της πόλης. Η Παναγία ονομάστηκε συνοικισμός Ιμπραήμ πασά, όπως αναφέρεται σε επίσημο έγγραφο του Ο Σουλτάνος αυτός, ο οποίος χαρακτηρίζεται από τους ιστορικούς σαν άριστος στρατηγός, εξαίρετος νομοθέτης και συνετός κυβερνήτης, είχε επισκεφτεί πολλές φορές την Καβάλα, είδε τις ανάγκες των κατοίκων της και έκανε δεκτό το αίτημα τους για να φέρει νερό στη πόλη. Το νερό έπρεπε να έρθει με φυσική ροή. Έτσι κατασκευάστηκαν οι «Καμάρες». Το έργο αυτό υττήρξε μεγαλοπρεπές, δέσποζε των άλλων έργων και έγινε σύμβολο της πόλης. Έφερε το νερό, «τ ο δώρο του Θ ε ο ύ», μέσα σ αυτήν. Αναφέρεται ακόμη και η κατασκευή ενός περιπτέρου για την διανομή νερού, «σεμπιλχανέ», στους διψασμένους ταξιδιώτες και οδοιπόρους. Το νερό, ύστερα από το ψωμί, ήταν το πρώτο και μοναδικό που έδινε τότε η τουρκική Αρχή στους διψασμένους και κατάκοπους οδοιπόρους αλλά και το πιο απαραίτητο. Στην διαδρομή μέχρι την παλιά Καβάλα υπήρχαν κιούπια νερού, που φρόντιζαν να γεμίζουν σε τακτά χρονικά διαστήματα. Στο Παράρτημα 2 φαίνεται το μνημείο από διαφορετικές όψεις (Εικόνα 1 έως 5).

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

11 2.1 Βασικές έννοιες του φωτισμού Φωτεινή πηγή «Η/χκτροφοηισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/χις» Είναι κάθε ττηγή που εκπέμπει ακτινοβολία αντιληπτή από το ανθρώπινο μάτι Φωτεινή Ενέργεια Q ( Lmh) Είναι η ενέργεια που ακτινοβολείται από μια φωτεινή ττηγή με τη μορφή φωτός. Συμβολίζεται με το γράμμα Q και μετριέται με το ωριαίο Lumen (Λουμενώρια Lmh) μονάδα αντίστοιχη με αυτήν της ηλεκτρικής ενέργειας (Wh). Το μέγεθος αυτό χρησιμεύει σε οικονομικούς υπολογισμούς, δηλαδή μας ενδιαφέρει ο λόγος της φωτεινής ενέργειας προς την καταναλισκόμενη ενέργεια για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα Φωτεινή ή φωτιστική ισχύς - Φωτεινή ροή Φ ( Lm ) Οι λαμπτήρες χρησιμεύουν για τη μετατροπή της ηλεκτρικής ισχύος σε φωτιστική. Όπως οι ηλεκτρικές συσκευές χαρακτηρίζονται από την ηλεκτρική τους ισχύ, έτσι και οι λαμπτήρες χαρακτηρίζονται από τη φωτιστική τους ισχύ, που μετριέται σε Lumen, (Lm). To μέγεθος αυτό ονομάζεται Φωτεινή ροή Φ και είναι το ποσό του φωτός που αντιστοιχεί σε φωτεινή πηγή 1 κηρίου (led) ομοιόμορφα κατανεμημένο σε μια στερεά γωνία που έχει ακτίνα lm. Υπολογίζεται από τον τύπο: Q ( Lm ) (Σχέση 2.1) Q = φωτεινή ενέργεια (σε Lmh) t = χρόνος που διαρκεί η ακτινοβολία (σε h) Η φωτεινή ισχύς έχει συγγένεια με την ηλεκτρική ισχύ. Προσεγγιστικά, οι μονάδες των μεγεθών αυτών συνδέονται με τη σχέση: 1 Lm = 0,0016 W

12 «Η/ κτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) ΚαβάάΜχ;» Φωτεινή ένταση I ( Candela ) Είναι το ποσό της φωτεινής ροής που διέρχεται από στερεά γωνία ορισμένης διεύθυνσης. Η μονάδα της φωτεινής έντασης ονομάζεται Candela (cd) και λαμβάνεται όταν μέσα σε στερεά γωνία 1 sr (sterad) ακτινοβολείται φωτεινή ισχύς 1 Im. Μαζί με τη μονάδα δίνεται πάντοτε και η κατεύθυνση παρατήρησης. Υπολογίζεται δε από τον τύπο; 1 = (Candela) (Σχέση 2.2) Φ = φωτεινή ροή (σε Lm) ω = στερεά γωνία (sr) Φωτεινή Απόδοση η (Lumen/watt) Ο λόγος της φωτεινής ροής Φ που εκπέμπεται από ένα λαμιττήρα, προς την απορροφούμενη ηλεκτρική ισχύ Ρ, ονομάζεται φωτεινή απόδοση η. Η φωτεινή απόδοση είναι - πέρα από την διάρκεια ζωής και την χρωματική απόδοση - μέτρο για την αποδοτικότητα μιας φωτεινής πηγής.. Αυτή αποτελεί τεχνικοοικονομικό κριτήριο επιλογής μιας φωτεινής πηγής. Όσο μεγαλύτερος είναι ο λόγος Im/w τόσο οικονομικότερη είναι η πηγή φωτός. Η φωτεινή απόδοση υπολογίζεται από την σχέση: η (Lumen/watt) (Σχέση 2.3) Φ : Φωτεινή ροή (Lumen) Ρ : Ηλεκτρική ισχύς του λαμπτήρα (Watt) Η μονάδα της φωτεινής απόδοσης είναι το Lumen / Watt

13 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καράφες) Καβά/Μς» Ένταση φοίτισμού Ε (Lux) Η ένταση φωτισμού Ε είναι ένα μέτρο για το φως που προσπίπτει σε μια επιφάνεια. Η μονάδα της έντασης φωτισμού είναι το Lux. Το 1 Lux υπάρχει όταν πάνω σε μία επιφάνεια εμβαδού από 1 προσττίπτει φωτεινή ροή 1 Lumen ( 1 lux = 1Im / ). Ε = h i (Lux) (Σχέση 2.4) I : H ένταση φωτός h : απόσταση μεταξύ φωτεινής πηγής και φωτιζόμενου σημείου Λαμπρότητα L(Candela/m^) Η λαμπρότητα είναι βασικό μέγεθος της φωτοτεχνίας γιατί προκαλεί στο ανθρώπινο μάτι το αίσθημα της φωτεινότητας των διαφόρων αντικειμένων. Τα διάφορα αντικείμενα διακρίνονται από τη λαμπρότητα με την οποία ακτινοβολούν το φως, προς την κατεύθυνση του παρατηρητή. Μέση λαμπρότητα μιας πηγής προς μια κατεύθυνση, ονομάζεται ο λόγος της φωτεινής έντασης I της πηγής προς την προβολή της επιφάνειας S σ' ένα επίπεδο κάθετο προς την δεδομένη κατεύθυνση. I (Candela/m*) (Σχέση 2.5)

14 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβούχις» Στην περίπτωση όπου η επιφάνεια S σχηματίζει κάθετο με την κατεύθυνση της έντασης I της φωτεινής ττηγής θα ισούται με: L = - (st) (Σχέση 2.6) Μονάδα λαμπρότητας είναι η στίλβη (stilb ή st). Υψηλές τιμές λαμπρότητας προκαλούν θάμβωση η οποία επηρεάζει την ικανότητα όρασης. Μερικές φωτεινές πηγές έχουν τόσο μεγάλη λαμπρότητα ώστε να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν παρά μόνο μέσα σε κατάλληλους διαφανείς κώδωνες Βαθμός απόδοσης φωτισμού. Βαθμός απόδοσης φωτισμού ηβ δηλώνει το ποσοστό % της φωτεινής ροής που παράγεται στους λαμπτήρες και προσπίπτει πάνω στο επίπεδο εργασίας. Ο βαθμός αυτός εξαρτάται από τον τύπο του φωτιστικού Φωτιστική και χρωματική απόδοση. Η οικονομικότητα ενός λαμπτήρα εξαρτάται από την σχέση της φωτεινής ροής που εκπέμπει, προς την ηλεκτρική ισχύ που απορροφά. Ο λόγος αυτός Lumen/watt είναι η φωτιστική απόδοση του λαμπτήρα. Η χρωματική απόδοση λαμπτήρων, σύμφωνα με τα DIN 5035 Teil 1 χωρίζεται σε έξι βαθμίδες. Στην βαθμίδα ΙΑ κατατάσσονται λαμτττήρες με ιδιαίτερα καλό δείκτη χρωματικής απόδοσης. Στην βαθμίδα αυτή ανήκουν π.χ. οι λαμπτήρες φθορισμού de Ιυχε με χρώμα Φώτος λευκό, ζεστό λευκό, και με φως ημέρας. Στην βαθμίδα 1Β ανήκουν οι λαμπτήρες φθορισμού τριπλής ζώνης. Αυτοί έχουν επίσης καλά αποτελέσματα στην απόδοση λευκού φωτός, ζεστού λευκού φωτός και φωτός ημέρας.

15 ;2:ν «Η) κτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά)Μς» 2.2 Υπολογισμός φωτισμού των εςο^τερικών χώρων. Για τον υπολογισμό του φωτισμού μιας επιφάνειας εξωτερικού χώρου χρησιμοποιείται ο θεμελιώδης νόμος της φωτομετρίας που αναφέρεται σε σημειακές φωτεινές πηγές. Η ένταση φωτισμού η φωτισμός Ε σημείου μιας επιφάνειας, που είναι κάθετη στην ευθεία που ενώνει το σημείο με την φωτεινή σημειακή πηγή φωτός, ισούται με το πηλίκο της έντασης της φωτεινής πηγής κατά την διεύθυνση του σημείου προς το τετράγωνο της αποστάσεως φωτεινής πηγής - σημείου. E - L (Σχέση 2.7) Αν η φωτεινές ακτίνες προσττίπτουν πλάγια προς τη φωτιζόμενη επιφάνια και σχηματίζουν γωνία γ με τη κατακόρυφο στο σημείο προσπτώσεως, τότε: / Ε = χσυνγ Ε (Σχέση 2.8) Ε : Ένταση φωτισμού (Lux) I : Η ένταση φωτός Γ : Απόσταση του φωτιστικού από τη φωτιζόμενη επιφάνεια

16 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/Μς» 2.3. Φυσιολογική οπτική Το ανθρώπινο μάτι. Ο οφθαλμός αποτελεί κλειστό όργανο και μοιάζει με κοίλη σφαίρα διαμέτρου περίπου 24 mm. Απαρτίζεται από ένα οπτικό τμήμα, το οποίο εστιάζει την οπτική εικόνα στους φωτοαισθητήρες (φωτοϋποδοχείς) και ένα νευρικό τμήμα το οποίο μετατρέπει την οπτική εικόνα σε μια δεδομένη αλληλουχία νευρικών εκφορτίσεων. Σχήμα 2.1: Το ανθρώπινο μάτι. Η ποσότητα του φωτός που μπαίνει στο ανθρώπινο μάτι ρυθμίζεται από τη κυκλική ίριδα, της οποίας οι μυϊκές ίνες ρυθμίζουν το άνοιγμα μιας οπής, που λέγεται κόρη. Ο φακός του ανθρώπινου ματιού είναι ακίνητος και για να επιτύχει καθαρή εικόνα από διάφορες καταστάσεις αλλάζει το σχήμα του. Ο κακός φωτισμός υποχρεώνει τους μύες, που ελέγχουν τη διάμετρο της κόρης, σε συνεχή κίνηση με αποτέλεσμα τη γρήγορη κόπωση τους που προκαλεί δυσάρεστα συναισθήματα ή και βλάβη του ματιού. Άρα, η κατάλληλη ένταση φωτισμού και η ικανοποιητική κατανομή λαμπροτήτων στο χώρα εργασίας, είναι απαραίτητη παράγοντες για την υγεία των ματιών μας. Το ανθρώπινο μάτι παρουσιάζει άλλη ευαισθησία στο φωτεινό περιβάλλον και άλλη στο σκοτεινό, σε ακτινοβολίες διαφόρων μηκών κύματος. Φυσικά η ευαισθησία του ματιού αλλάζει από άνθρωπο σε άνθρωπο και από ηλικία σε ηλικία, αλλά βασικά επηρεάζεται από τη φωτεινότητα του περιβάλλοντος.

17 «Η/χκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Κτφάάχχς» Οξύτητα οράσεως. Η γωνία που σχηματίζεται με κορυφή το μάτι και πλευρές τις ευθείες που ενώνουν το μάτι με τα άκρα του αντικειμένου, ονομάζεται γωνία οράσεως α. Όσο απομακρύνεται το αντικείμενο από το μάτι, τόσο η γωνία οράσεως γίνεται μικρότερη. Η μικρότερη δυνατή γωνία οράσεως με την οποία το μάτι μπορεί να παρατηρεί καθαρά ένα αντικείμενο καθορίζει την οξύτητα οράσεως G. Αυτή επηρεάζεται; 1. Από την ποιότητα του ματιού, που σχετίζεται με την ηλικία του ατόμου. 2. Από δυσμενείς εξωτερικούς παράγοντες ( θάμβωση ). 3. Από το χρόνο παρατηρήσεως. Μικρός χρόνος κάνει την παρατήρηση αδύνατη. 4. Από την μέση στάθμη λαμπρότητας του οπτικού πεδίου. 5. Από το κοντράστ C μεταξύ λαμπροτήτων αντικειμένου και περιβάλλοντος. Το κοντράστ C εκφράζεται σαν λόγος της διαφοράς λαμπροτήτων προς την μέγιστη λαμπρότητα. (Σχέση 2.9) L] : Η λαμπρότητα του περισσότερο λαμπρού σημείου. L2 : Η λαμπρότητα του λιγότερο λαμπρού σημείου.

18 _ «Ηλεκιροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά)χις» Το ανθρώπινο μάτι αποκτά μεγίστη οξύτητα οράσεως και διαρκεί άνετα, χωρίς κόπωση, αντικείμενα σε στάθμες φωτισμού από 1Θ000 μέχρι lux που Θεωρούνται ιδεώδεις. Με το πέρασμα του χρόνου από την κόπωση των μυών και λόγο σκληρύνσεως του κρυσταλλώδους φακού, το μάτι χάνει μέρος από την αποτελεσματικότητα του.

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

20 «Η/ κτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβόάχις» ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΥΠΕΙΣΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΦΩΤΙΣΜΟ 3.1 Σχεδιαστικά βήματα. Προκειμένου να μελετήσουμε το φωτισμό του Μεσαιωνικού Υδραγωγείου (Καμάρες) ακολουθήσαμε τα παρακάτω βήματα: 1. Καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης. 2. Κατάταξη του μνημείου ανάλογα με τη φωτεινότητα του περιβάλλοντα χώρου και της Λαμπρότητας. 3. Υπολογισμός της Λαμπρότητας. 4. Οι διεθνώς αναγνωρισμένες οδηγίες και κανονισμοί: Commission International de I Eclairage, TC CIE 94/1993 Guide for Floodlighting. Commission International de I Eclairage, TC CIE 95/1992 Contrast and Visibility. Commission International de I Eclairage, TC CIE 33/1977 Depreciation of installations and their maintenance. 3.2 Καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης φωτισμού. Προκειμένου να διερευνηθούν οι πιθανές λύσεις ηλεκτροφωτισμού πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις στο μνημείο και στο περιβάλλοντα χώρο του σε διαφορετικά χρονικά στάδια : κατά την διάρκεια της ημέρας και κατά την διάρκεια της νύχτας. Αρχικά λοιπόν διαπιστώθηκε ότι, στο ηλιακό φως το μνημείο επιβάλλεται στον επισκέπτη και σε ολόκληρο τον περιβάλλοντα χώρο. Αντίθετα κατά τη διάρκεια της νύχτας, το μνημείο φωτίζεται ελάχιστα. Ειδικότερα : Η δυτική πλευρά του Υδραγωγείου φωτίζεται από τρεις προβολείς. Στο Παράρτημα 1 και στο Σχήμα 5 σημειώνονται τα σημεία όπου βρίσκονται οι ιστοί με τους προβολείς. Ο ιστός 1 απέχει από τις Καμάρες περίπου 30 μέτρα και ο προβολέας είναι τοποθετημένος σε ιστό ύψους 10 m. Οι λαμπτήρες του προβολέα είναι τύπου νατρίου υψηλής πίεσης.

21 «Η/ κτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβάάχις» Ο ιστός 2 απέχει από τις Καμάρες περίπου 52 μέτρα και ο προβολέας είναι τοποθετημένος σε ιστό ύψους 10 m. Οι λαμπτήρες του προβολέα είναι επίσης νατρίου υψηλής πίεσης. Ο ιστός 3 απέχει από τις Καμάρες περίπου 27 μέτρα και ο προβολέας είναι τοποθετημένος σε ιστό ύψους 10 m. Οι λαμπτήρες του προβολέα είναι τύπου νατρίου υψηλής πίεσης. Η ανατολική πλευρά του Υδραγωγείου δε φωτίζεται. Στον υπάρχοντα φωτισμό του Υδραγωγείου συμβάλλει μερικώς και ο οδικός φωτισμός. Στο Παράρτημα 1 Σχήμα 6 σημειώνονται τα σημεία στα οποία βρίσκονται οι κολόνες του οδικού φωτισμού. 3.3 Λαμπρότητα- Συντελεστής ανάκλασης. Η λαμπρότητα αποτελεί το μέτρο της φωτεινότητας μιας ττηγής φωτός ή μιας φωτιζόμενης επιφάνειας και δίνεται σε (Cd/m'). Η λαμπρότητα μιας φωτισμένης επιφάνειας ισούται με το γινόμενο της έντασης φωτισμού Ε (Lux) και του συντελεστή ανάκλασης ρ δια τον σταθερό αριθμό π. (Σχέση 3.1) L = Λαμπρότητα σε cd/m Ε = Μέση τιμή της έντασης φωτισμού που θέλουμε ρ = συντελεστής ανάκλασης % π = 3,14 Ο παραπάνω υπολογισμός της λαμπρότητας προϋποθέτει μια επιφάνεια, η οποία αντανακλά το προσπίπτον σ' αυτήν φως προς όλες τις κατευθύνσεις ομοιόμορφα (Diffuse Reflection). Μονάδα μέτρησης = cd / (Σχέση 3.2)

22 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/Μς» Επειδή στον υπολογισμό της λαμπρότητας υπεισέρχεται ο συντελεστής ανάκλασης της τοιχοποιίας του μνημείου θεωρήσαμε αναγκαίο να τον υπολογίσουμε. Έτσι στις 20/11/2001 και ώρα 18:30 πραγματοποιήσαμε δύο μετρήσεις της έντασης φωτισμού Ε\ και Ε2. Η Ε, = 5,5 lux Ε2= 1,6 lux. Με την συμβολή των δύο μετρήσεων υπολογίζουμε τον συντελεστή ανάκλασης από την σχέση: Συντελεστής ρ = ^ % (Σχέση 3.3) Από την Σχέση 3.3 προκύπτει: Συντελεστής Ρ ^ ^ ^9 ή 29% Το μνημείο κατατάσσεται ανάλογα με την φωτεινότητα του περιβάλλοντος ως λίγο φωτιζόμενο. Σύμφωνα με τον Πίνακα 3.1, για λίγο φωτιζόμενο περιβάλλον και για υλικό προσόψεως: μπετόν ή πέτρα ανοικτού χρώματος ή εμφανή τούβλα κίτρινα, προκύπτει ότι θα πρέπει να έχουμε μια ένταση φωτισμού γύρω στα 60 Lux. Υλικό προσόψεως Περιβάλλον Λίγο φωτιζόμενο Καλά φωτιζόμενο Πολύ καλά φωτιζόμενο Εμφανή τούβλα λευκά Λευκό μάρμαρο Μπετόν ή πέτρα ανοικτού χρώματος ή εμφανή τούβλα κίτρινα Εμφανή τούβλα κόκκινα, μπετόν ή πέτρα σκούρου χρώματος Πίνακας 3.1 : Ενδεικνυόμενες τιμές φωτισμού Ε ( lux) για προσόψεις κτιρίων.

23 «Ηλ κτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβάάχυς» Από την Σχέση 3.1, Σχέση 3.3 και τον Πίνακα 3.1 υπολογίζουμε την λαμπρότητα : 3,14 =5,54 cdjm\ Σύμφωνα με τους διεθνώς αναγνωρισμένους κανονισμούς και τον Πίνακα 3.2 η λαμπρότητα πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 2 με 10 cd/m^ όταν θαυμάζουμε το μνημείο από κοντά και 10 με 50 cd/m^ όταν είμαστε σε απόσταση από το μνημείο. Τα 5,54 cd/m^ που απέδωσε ο υπολογισμός της λαμπρότητας βλέπουμε ότι ικανοποιούν τον Πίνακα 3.2. Μακριά Απόσταση Ααμπρότητα 2 -lo cd /m cd/m- Πίνακας 3.2 : Επιτρετττά όρια λαμπρότητας ανάλογα με την απόσταση. 3.4 Φωτορύπανση - Καταπάτηση φωτός. Μέχρι τώρα η κοινωνία μας έδινε σημασία στην ρύπανση του αέρα, του εδάφους και του νερού των θαλασσών και των λιμνών, των ποταμών κλπ και όχι στην ρύπανση από το τεχνητό φως. Η φωτορύπανση είναι ένα θέμα που λαμβάνεται υπόψη τα τελευταία χρόνια στις μελέτες φωτισμού. Ενδιαφέρει όλη την κοινωνία, αφού εκτός των άλλων, έχει και διαστάσεις κοινωνικές, οικολογικές, φωτοτεχνικές και ενεργειακές. Αν και υπάρχει νομικό πλαίσιο για την προστασία του περιβάλλοντος εν τούτης δεν υπάρχουν ακόμη κανονισμοί οι οποίοι να προστατεύουν τον πολίτη από την «μόλυνση φωτός», φωτορύπανση. Ορισμός Φωτορύπανσης Η Φωτορύπανση είναι ένα φαινόμενο ρύπανσης που προκαλείται από τον νυχτερινό φωτισμό των αστικών περιοχών. Η σκόνη, το ατμοποιημένο νερό και οι άλλοι παράγοντες ρύπανσης της ατμόσφαιρας αντανακλούν και διασκορπίζουν το φως, κάνοντας τον ουρανό να λάμπει πάνω από τις πόλεις.

24 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/χις» Συνέπειες της Φωτορύπανσης. Ο αλόγιστος φωτισμός κατά την διάρκεια της νύχτας στις σύγχρονες πόλεις εττηρεάζει τον άνθρωπο (πεζό - οδηγό - κάτοικο) καθώς και το οικολογικό σύστημα. 3.5 Συνθήκες κυκλοφορίας οχημάτων γύρω από το μνημείο. Σε πολύ ψηλές τιμές λαμπρότητας ή σε μεγάλες διαφορές λαμπρότητας το μάτι υποφέρει και αδυνατεί να ανταποκριθεί, οπότε έχουμε το φαινόμενο της θάμβωσης. Η θάμβωση έχει σαν αποτέλεσμα την ενόχληση καθώς και την διαταραχή της ψυχολογικής διάθεσης των κατοίκων γύρω από το μνημείο. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να αποφευχθεί όταν η λαμπρότητα L^ax του περισσότερο λαμπρού σημείου και η λαμπρότητα Τη,ΐη του λιγότερο λαμπρού σημείου ικανοποιούν την σχέση:!^<1 Στο πλαίσιο αυτού του προβλήματος στις 20 Νοεμβρίου του 2001 και από 19:25 - μέχρι 20:25 μετρήσαμε και καταγράψαμε τον αριθμό των οχημάτων που κινούνται στις οδούς. Παρατηρήσαμε ότι η πιο αυξημένη κίνηση είναι στις οδούς : Κίμωνος, Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού, Ελληνικής Δημοκρατίας και Κολοκοτρώνη. Η πορεία των οχημάτων σημειώνεται στο Παράρτημα 1 Σχήμα 7. Τα στατιστικά αποτελέσματα καταχωρούνται στους Πίνακες 3.3, 3.4, 3.5 και 3.6 αντίστοιχα.

25 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδρα γωγείο (Καμάρες) Καβό)χις» Οδός: Κίμωνος (Εξοδος προς Ξάνθη) ΟΧΗΜΑΤΑ Ι.Χ. 446 Δίτροχα 54 Λεωφορεία 10 Φορτηγά 2 Σύνολο 512 Πίνακας 3.3: Αριθμός οχημάτων που διέλευσαν την οδό Κίμωνος. Οδός: Αμ.Ερυθρού Σταυρού (Είσοδος προς Καβάλα) ΟΧΗΜΑΤΑ Ι.Χ. 306 Δίτροχα 28 Λεωφορεία 6 Φορτηγά 66 Σύνολο 406 Πίνακας 3.4: Αριθμός οχημάτων που διέλευσαν την οδό Αμ. Ερυθρού Σταυρού.

26 2 2 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/χις» Οδός: Ελληνικής Δημοκρατίας ΟΧΗΜΑΤΑ Ι.Χ. 304 Δίτροχα 78 Δεωφορεία 8 Φορτηγά 0 Σύνολο 390 Πίνακας 3.5: Αριθμός οχημάτων που διέλευσαν την οδό Ελ. Δημοκρατίας. Οδός: Κολοκοτρώνη ΟΧΗΜΑΤΑ Ι.Χ. 140 Δίτροχα 62 Δεωφορεία 8 Φορτηγά 2 Σύνολο 212 Πίνακας 3.6 : Αριθμός οχημάτων που διέλευσαν την οδό Κολοκοτρώνη.

27 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/χις» ΕΞΟΔΟΣ προσ ΞΑΝΘΗ 87% Σχήμα 3.1: Αριθμός οχημάτων στην οδό Κίμωνος σε ποσοστιαίες μονάδες. ΕΙΣΟΔΟΣ ΠΡΟΣ ΚΑΒΑΛΑ Σχήμα 3.2: Αριθμός οχημάτων στην οδό Αμ. Ερυθρού Σταυρού σε ποσοστιαίες μονάδες.

28 «Ηλεκτροφοηισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/χις» ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 2% 20% Σχήμα 3.3 : Αριθμός οχημάτων στην οδό Ελ. Δημοκρατίας σε ποσοστιαίες μονάδες. ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ Β ΔΙΤΡΟΧΑ ΛΕΩΦΟΡΕΙΑ ΦΟΡΤΗΓΑ Σχήμα 3.4: Αριθμός οχημάτων στην οδό Κολοκοτρώνη σε ποσοστιαίες μονάδες.

29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

30 «Η/χκτροφωτισμός τον Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/χις» ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ - ΠΡΟΒΟΛΕΙΣ - ΙΣΤΟΙ. 4.1 Επιλογή θέσης των προβο>.έων. Προκειμένου να διερευνηθούν οι πιθανές θέσεις των προβολέων πραγματοποιήσαμε επισκέψεις στο μνημείο και στο περιβάλλοντα χώρο του. Έχοντας σαν βασική αρχή το ότι οι προβολείς πρέπει να τοποθετηθούν σε απόσταση από το μνημείο, επιλέξαμε τις πιθανές θέσεις τους, οι οποίες σημειώνονται στο Παράρτημα 1, Σχήμα Είδη λαμπτήρων. Τα κυριότερα είδη των λαμπτήρων είναι: α) Λαμπτήρες ττυρακτώσεως β) Λαμπτήρες φθορισμού γ) Λαμπτήρας ατμών υδραργύρου υψηλής πίεσης δ) Λαμπτήρες ατμών Νατρίου (υψηλής - χαμηλής πίεσης) ε) Λαμπτήρες Ξένου υψηλής πίεσης στ) Σωλήνες Νέον Στον Πίνακα 4.1 φαίνεται η φασματική κατανομή των λαμπτήρων. Για την ανάδειξη και προβολή του μνημείου κατά την διάρκεια της νύχτας προτείνουμε την λύση του ομοιόμορφου φωτισμού. Με την προτεινόμενη αυτή λύση αφενός δεν αλλοιώνονται τα μορφολογικά χαρακτηριστικά και αφετέρου τονίζεται η αυτονομία του. Επίσης με την χρήση των λαμπτήρων νατρίου υψηλής πίεσης πετυχαίνουμε την προβολή και ανάδειξη του μνημείου με τον καλύτερο τρόπο. Για αυτούς τους λόγους επιλέγουμε τους λαμπτήρες νατρίου υψηλής πίεσης.

31 «Η/ κτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/Μς» ΚίΛος /.αμπτήμα Λπόόοση Φυπματική κατανομή Χρήσεις Πυράκτωσης Εσωτερικός και εξωτερικός φωτισμός κατοικιών Φθορισμού Ατμών Hg υψηλής τήεσης Ατμών Hg υψηλής ττίεσης διορθωμένου φάσματος Ατμών Hg υψηλής τήεσης με αλογονίδια Φωτισμός με προβολείς, πολύ κεντρικούς δρόμους, χώρους στάθμευσης, για φωτισμό κτιρίων και αγαλμάτων Ατμών Na υψηλής πίεσης Φωτισμός εξωτερικών εγκαταστάσεων, δρόμων, βαριάς βιομηχανίας Ατμών Na χαμηλής πίεσης Πίνακας 4.1 Φασματική κατανομή λαμτττήρων. Φωτισμός αυτοκινητόδρομων, χαρακτηρισμό επικινδύνων θέσεων, τούνελ, ποταμών με κυκλοφορία

32 «Ηλεκτροφοηισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/Μς» Λαμπτήρες ατμών νατρίου υψηλής πιέσεως. Οι λαμπτήρες ατμών νατρίου υψηλής πιέσεως είναι πηγές φωτισμού ιδιαίτερα οικονομικές με πολύ μεγάλη φωτεινή απόδοση έως 130 Lm/W. Το χρυσόλευκο χρώμα φωτός δίνει την δυνατότητα να δούμε έγχρωμα. Οι λαμπτήρες νατρίου υψηλής πιέσεως χρησιμοποιούνται εκεί που δεν θέλουμε το μονοχρωματικό κίτρινο φως των λαμπτήρων χαμηλής πιέσεως ή εκεί όπου οι λαμπτήρες ατμών υδραργύρου υψηλής πιέσεως έχουν μεγάλο κόστος. Η κυριότερη χρησιμοποίηση τους είναι σε εξωτερικές εγκαταστάσεις στην κυκλοφορία και βιομηχανία. Οι λαμπτήρες αυτοί δίνουν χρώμα φωτισμού χρυσόλευκο. Οι λαμπτήρες νατρίου υψηλής πιέσεως κατασκευάζονται σε σωληνοειδή μορφή ή μορφή κώδωνα για ισχύς από 50 μέχρι 1000 W. Αποτελούνται από : Δύο σωλήνες ο ένας μέσα στον άλλο, για να παρεμποδίζεται η μεταβολή της θερμοκρασίας του εσωτερικού σωλήνα, όπου γίνεται η ηλεκτρική εκκένωση και έχουν επίμηκες σχήμα. Ηλεκτρόδια που βρίσκονται στον εσωτερικό σωλήνα (κύρια και βοηθητικά). Αντίσταση μεγάλης τιμής σε σειρά με το βοηθητικό ηλεκτρόδιο. Ποσότητα Νατρίου (Na) και μίγμα αέριου Νέον (Ne) με ποσότητα αργού (Ar) στον εσωτερικό σωλήνα Η εκκένωση στο σωλήνα γίνεται με πίεση 200 mm υδραργύρου (Hg) και σε θερμοκρασία 1000 C. Λαμπτήρες ατμών νατρίου υψηλής πίεσης έχουν: Θερμοκρασία χρώματος Κ. Δείκτης χρωματικής απόδοσης Ra = Για 230 V διάρκεια ζωής ώρες. Στο Σχήμα 4.1 βλέπουμε το ηλεκτρολογικό σχέδιο του λαμπτήρα νατρίου.

33 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/χτς» Συνδεσμολογία λάμπας ατμών νατρίου (Na). Οι λάμπες αυτές έχουν μεγάλη εφαρμογή στους εξωτερικούς φωτισμούς, δρόμων, αεροδρομίων, κλπ. Η τάση λειτουργίας του είναι μεγαλύτερη από 220 V για αυτό χρησιμοποιούν ένα αυτομετασχηματιστή. Μέσα στην λάμπα έχουμε ατμούς Νέον (Ne) και μικρή ποσότητα Νατρίου (Na). Η αρχική εκκένωση γίνεται μεταξύ του κυρίου ηλεκτροδίου Β και του βοηθητικού Α. Η αντίσταση σε σειρά με το βοηθητικό ηλεκτρόδιο κρατάει την εκκένωση σε χαμηλή ένταση. Λόγω της αυξανομένης θερμοκρασίας σχηματίζονται ατμοί Νατρίου και η εκκένωση τώρα γίνεται μέσω των ατμών αυτών με αποτέλεσμα την εκπομττή κίτρινης ακτινοβολίας. Σ αυτή την συνδεσμολογία χρησιμοποιείται στραγγαλιστικό πηνίο ( L, choke), πυκνωτής (C) για διόρθωση του συν φ και η αντίσταση (R) παράλληλα στον πυκνωτή για την εκφόρτωση τους όταν διακοπεί το κύκλωμα. Στο Σχήμα 4.2 παριστάνεται η συνδεσμολογία της λάμπας ατμών νατρίου.

34 «Η^κτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/.ας» Σχήμα 4.2 : Συνδεσμολογία της λάμπας ατμών νατρίου. 4.3 Φωτισμός με προβολείς. Οι προβολείς χρησιμοποιούνται συνήθως για την εξωτερική φωταγώγηση οικοδομημάτων, μνημείων, αγαλμάτων, σημάτων κ.α. Ο φωτισμός ενός κτιρίου μπορεί να είναι: 1. Διακοσμητικός 2. Προβολείς για λόγους διαφήμισης 3. Ασφάλειας Οι προβολείς χρησιμοποιούνται επίσης και για φωτισμό γηπέδων, σταδίων. Στις παραπάνω περιπτώσεις πρέπει να εττιτυγχάνεται οπτική άνεση καθώς και να μην δημιουργούνται θαμβώσεις. Ο φωτισμός του περιβάλλοντος παίζει σπουδαίο ρόλο στην εκλογή της τιμής της έντασης φωτισμού. Σε σκοτεινό περιβάλλον μια μικρή ένταση φωτισμού αρκεί για να τονίσει το κτίριο, ενώ σε φωτεινό περιβάλλον απαιτείται μεγαλύτερη ένταση φωτισμού. Το ύψος του κτιρίου καθορίζει το άνοιγμα της δέσμης του προβολέα. Τα χαμηλά κτίρια απαιτούν ανοικτή δέσμη, ενώ τα ψηλά απαιτούν συνδυασμό στενής και μεσαίας δέσμης. Στο διακοσμητικό φωτισμό πρέπει να τονίζονται τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του κτιρίου π.χ. αν η πρόσοψη κυριαρχείται από κατακόρυφα στοιχεία πρέπει να επιδιωχθούν κατακόρυφες σκιάσεις για τον τονισμό του κατακόρυφου στοιχείου. Ο προβολέας χαρακτηρίζεται σαν φωτιστικό σώμα με καθορισμένη φωτεινή δέσμη. Κάθε τύπος προβολέα συνοδεύεται από το πολικό του διάγραμμα της κατανομής της εντάσεως της φωτεινής ακτινοβολίας που

35 . 'γ^ ;j :' «Ηλεκτροψοιτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/,ας» εκπέμπει. Αν η κατανομή είναι ασύμμετρη, τότε αυτή δίνεται για δύο επίπεδα, για το κατακόρυφο που περνά από τον άξονα του προβολέα και για τον κάθετο προς αυτό. Αν η κατανομή είναι συμμετρική τότε εκτελείται ένα κεντρικό επίπεδο. Ανάλογα με το άνοιγμα της δέσμης διακρίνουμε τέσσερα είδη προβολέων: 1. Στενής ή περιορισμένης δέσμης ( άνοιγμα δέσμης μέχρι 2x15 ) 2. Μέσης δέσμης ( άνοιγμα δέσμης από 2x15 μέχρι 2x20 ) 3. Ανοικτής δέσμης ( άνοιγμα δέσμης από 2x20 μέχρι 2x30 ) 4. Ασύμμετρης δέσμης ( π.χ άνοιγμα δέσμης από 17 /20 μέχρι 19 /42 ) Κριτήρια επιλογής ενός προβολέα. Κατά την επιλογή ενός προβολέα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας : Την ισχύ του προβολέα. Πολικό διαγράμματα. Δέσμη προβολέα (ευρεία - στενή). Είδος λαμπτήρων. Κατηγορία στεγανότητας. Επιπλέον εξαρτήματα (πτερύγια, μαχαίρια). Σχήμα 4.3 : Εύκολη αντικατάσταση της λάμπας.

36 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/Μς» Σχήμα 4.4 : Έκδοση ευρείας δέσμης με κάτοτττρο από αλουμίνιο σφυρηλατημένο. Σχήμα 4.5 : Βάση λυχνιολαβής. f p Ο Μ qj f" Σχήμα 4.6 : Συνιστώμενες αποστάσεις στήριξης προβολέα.

37 ' «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/Μς» L -60' -40' -20' Σχήμα 4.7.Πολικό διάγραμμα MVF 480 ευρείας δέσμης, 2xSON-T 400W. Σχήμα 4.8.Πολικό διάγραμμα MVF 480 στενής δέσμης, 2xSON-T400 W.

38 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/Μς» Στο Σχήμα 4.7 απεικονίζεται ο προβολέας MVF 480 ευρείας δέσμης, 2χ SON-T 400 W, τα χαρακτηριστικά του οποίου είναι: Κατακόρυφα : 2x24 Οριζόντια : 2x32 I^ax :521cd,O = 0 Στο Σχήμα 4.8 απεικονίζεται ο προβολέας MVF 480 στενής δέσμης, 2χ SON-T 400 W, τα χαρακτηριστικά του οποίου είναι: Κατακόρυφα : 2x9 Οριζόντια : 2x25 W :971cd,O = Υπολογισμός της έντασης φωτισμού. Για την επιλογή του κατάλληλου προβολέα πρέπει να υπολογίσουμε την ένταση φωτισμού καθώς και τις γωνίες φωτεινής δέσμης του. Η ένταση φωτισμού Ε ( lux ) για γωνία 0 υπολογίζεται από τον τύπο: (Σχέση 4.1) Γ : Ακτίνα της απόστασης του προβολέα από το μνημείο ( σε m ). I : η ένταση φωτός ( cd ) που δίδεται από τη Σχέση 4.3) Η ένταση φωτισμού Ε ( lux ) για γωνία φ υπολογίζεται από τον τύπο: (Σχέση 4.2) Γ : Ακτίνα της απόστασης του προβολέα από το μνημείο ( σε m ). I : η ένταση φωτός (ςό)που δίδεται από τη Σχέση 4.3 φ : η γωνία ανοίγματος του προβολέα

39 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/Μ,ς» Για τον υπολογισμό της έντασης φωτισμού υπολογίσουμε την ένταση φωτός από τον τύπο; I^ ~ ^ MAX ^ Α ρ ιθ μ ό ς λαμπτήρων χ Φ («ΐ) (Σχέση 4.3) Φ : Φωτείλή ροή (Lumen) Ι μ α χ : Μέγιστη ένταση φωτός (από το πολικό διάγραμμα) (cd/1000 Im) Την φωτεινή ροή βρίσκουμε από τον Πίνακα 4.2 Τύπος SON70W SON150W SON250W SON400W SON 1000W SONT70W SONT150W SONT250W SONT400W SONT1000W SON150PLUS SON250PLUS SON400PLUS SONT70PLUS SONT150PLUS SONT250PLUS SONT400PLUS SON150COMF SON250COMF SON400COMF SONT150COMF SONT250COMF SONT400COMF Ισχύς 70 W 150W 250W 400W 1000W 70W 150W 250W 400W 1000W 150W 250W 400W 70W 150W 250W 400W 150W 250W 400W 150W 250W 400W Περιγραφή Κάλυκας Ε27 σχήμα αχλαδιού Ε40 σχήμα αχλαδιού Ε40 σχήμα αχλαδιού Ε40 σχήμα αχλαδιού Ε40 σχήμα αχλαδιού Ε27 σωληνωτοί Ε40 σωληνωτοί Ε40 σωληνωτοί Ε40 σωληνωτοί Ε40 σωληνωτοί Ε40 αχλαδωτοί plus Ε40 αχλαδωτοί plus Ε40 αχλαδωτοί plus Ε27 σωληνωτοί plus Ε40 σωληνωτοί plus Ε40 σωληνωτοί plus Ε40 σωληνωτοί plus Ε40 αχλαδωτοί comf Ε40 αχλαδωτοί comf Ε40 αχλαδωτοί comf Ε27 αχλαδωτοί comf Ε40 αχλαδωτοί comf Ε40 αχλαδωτοί comf SON-H210W SON-H350W 220W 350W Ε40 σχήμα αχλαδιού Ε40 σχήμα αχλαδιού SONT400AGRO 400W Ε40 Agro σωληνωτοί για φυτά Πίνακας 4.2 : Τεχνικά στοιχεία. Διαστάσεις / π Φωτεινή ροή/ Lumen Ευρωπαϊκός κωδικός

40 «Η/Μκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/χις» Επίσης για να υπολογίσουμε την ένταση φωτισμού και για να πετύχουμε την ομοιόμορφη κατανομή του φωτός υπολογίζουμε τις γωνίες ανοίγματος του κάθε προβολέα. Στην Παράγραφο αναφέρθηκαν οι μέγιστες γωνίες ανοίγματος φωτός που μπορεί να μας δώσει ένας προβολέας. Οι γωνίες αυτές δίνονται για το οριζόντιο και το κάθετο ετήπεδο. Αρκετές φορές οι γωνίες αυτές στο μέγιστο άνοιγμα τους καλύπτουν μεγαλύτερη επιφάνεια από αυτή που εμείς θα θέλαμε. Έτσι χρησιμοποιούμε διάφορα εξαρτήματα όπως τα πτερύγια με τα οποία μπορούμε να ρυθμίσουμε τις γωνίες ανοίγματος οριζόντια και κάθετα. Για αυτό τον λόγο υπολογίζουμε τις επιθυμητές γωνίες τη ς. Υπολογισμός γωνίας ανοίγματος προβολέων ( Κάθετα ). Γνωρίζοντας το ύψος που θέλουμε να καλύψουμε υπολογίζουμε την γωνία ανοίγματος του προβολέα σύμφωνα με την Σχέση 4.4. Σχήμα 4.9 Κάθετο άνοιγμα γωνίας για συμμετρικό (α) και ασύμμετρο (β) προβολέα. α : το ύψος του μνημείου, r : η απόσταση του προβολέα από το μνημείο, φ : η γωνία ανοίγματος του προβολέα

41 «Η/ κτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/Μς» εφφ = - φ = τοξε(^ (Σχέση 4.4) Υπολογισμός γωνίας ανοίγματος προβο/χων ( Οριζόντια ). Γνωρίζοντας το ύψος που θέλουμε να καλύψουμε υπολογίζουμε την γωνία ανοίγματος του προβολέα σύμφωνα με την Σχέση 4.5. Σχήμα 4.10 : Οριζόντιο άνοιγμα γωνίας για συμμετρικό (α) και ασύμμετρο (β) προβολέα.

42 «Η/ κτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/χις» α : το μήκος του μνημείου. Γ : η απόσταση του προβολέα από το μνημείο, φ : η γωνία ανοίγματος του προβολέα. = τοξεφφι (Σχέση 4.5) 4.4 Επιλογή προβο/χων. Είδος φωτιστικών. Το είδος των φωτιστικών που θα χρησιμοποιήσουμε στην μελέτη του φωτισμού του Μεσαιωνικού Υδραγωγείου της Καβάλας είναι προβολείς της εταιρείας Philips και ειδικότερα : > Η σειρά προβολέων Tempo: Οι νέοι συμπαγείς προβολείς της Philips που έχουν δημιουργηθεί για «μικρότερα» έργα φωτισμού τα οποία προϋποθέτουν μικρό προϋπολογισμό κόστους. Ωστόσο είναι κατασκευασμένοι ώστε να παρέχουν αξιοπιστία και υψηλά επίπεδα φωτισμού. Η νέα σειρά Tempo είναι εξαιρετικά ευπροσάρμοστη. Οι χρήστες δεν χαίρονται μόνο την όμορφη γραμμή τους αλλά και ένα φωτισμό που μπορεί να προσαρμοσθεί σε συγκεκριμένες ανάγκες έχοντας τη δυνατότητα επιλογής κατανομής φωτός και λαμπτήρων εκκενώσεως σε διαφορετικές ισχύεις. Η σειρά Tempo είναι εύκολη στην εγκατάσταση και στην συντήρηση. Οικονομική και αξιόπιστη στη χρήση. Με ελκυστική γραμμή, σε μια βολική συσκευασία Kombi (περιλαμβάνει την λάμπα) που απλουστεύει την πώληση. Οι προβολείς Tempo εγκαθίστανται εύκολα σε τοίχους, στύλους ή σε συμπαγείς βάσεις στο έδαφος. Το μόνο που χρειάζεται είναι η σωστή ρύθμιση τους μέσω δύο κοχλίων ώστε να εξασφαλίζεται ο βέλτιστος φωτισμός. Η ηλεκτρική σύνδεση είναι απλή και σίγουρη, χάρη στην οριολωρίδα σύνδεσης 3*2,5 mm^ και στον στυπιοθλίπτη PG 13,5. Η αντικατάσταση των λαμπτήρων και η συντήρηση των οργάνων είναι εύκολη, απελευθερώνοντας απλώς τα 4 μάνταλα που κρατούν το γυαλί σφραγισμένο στο σώμα. Οι δύο αρθρώσεις στο

43 i:. ' «Ηλεκτροφοηισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/Μς» κάτω μέρος συγκρατούν το γυαλί στον προβολέα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας συντηρήσεως. Οι προβολείς Tempo έχουν κατηγορία στεγανότητας IP 65 ώστε για ολόκληρο το σύστημα του φωτισμού να εξασφαλίζεται στεγανότητα έναντι σκόνης και νερού. Είναι απλής μόνωσης (απαραίτητη η γείωση) με ενσωματωμένα τα όργανα λειτουργίας και την λάμπα. Το κέλυφος είναι κασκευασμένο από υψηλής ποιότητας και υψηλής καθαρότητας αλουμίνιο εξασφαλίζοντας αντοχή και μεγάλο χρόνο ζωής. Επιπλέον, το εμπρόσθιο γυαλί έχει υποστεί επεξεργασία σκλήρυνσης ώστε να είναι ανθεκτικό και να παρέχει τη μέγιστη ασφάλεια. Κατηγορία στεγανότητας : IP 65 ΚΑάση μόνωσης I (Ψ) > Η σειρά προβολέων MVF 480: Οι προβολείς MVF 480 (χωρίς ενσωματωμένα όργανα) είναι κατάλληλοι για χρήση με ; 1. Μία λάμπα. Υδραργύρου υψηλής πίεσης με αλογονίδια ή Νατρίου υψηλής πίεσης. 2. Με δύο λάμπες. Υδραργύρου υψηλής πίεσης με αλογονίδια ή Νατρίου υψηλής πίεσης. Η σειρά προβολέων MVF 480 της Philips είναι κατάλληλοι για : αθλητικούς χώρους όπως γήπεδα, χώροι προπονήσεων. Υπαίθριους χώρους όπως εμπορικοί χώροι, αποβάθρες λιμανιών, χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων. Διακοσμητικό φωτισμό όπως προσόψεις κτιρίων, μνημείων. Το κέλυφος, η βάση λυχνιολαβής καθώς και το πλαϊνό κάλυμμα συντήρησης είναι κατασκευασμένο από χυτό αλουμίνιο υψηλής πίεσης χαμηλής περιεκτικότητας σε χαλκό, ώστε να εξασφαλίζεται υψηλή αντοχή σε διάβρωση.

44 Όλα τα τμήματα από αλουμίνιο είναι βαμμένα με μαύρο πολυεστερικό χρώμα. Όλα τα εξαρτήματα όπως κλιπς, γωνιακά ελάσματα, βίδες, μπουλόνια, παξιμάδια είναι από ανοξείδωτο χάλυβα. Ό βραχίονας στήριξης είναι χαλύβδινος γαλβανισμένος εν θερμώ. Το οπτικό σύστημα διατίθεται σε δύο εκδόσεις : 1. Στενής δέσμης, από αλουμίνιο υψηλής καθαρότητας και υψηλής στιλπνότητας για απόλυτο έλεγχο της δέσμης. 2. Ευρείας δέσμης από αλουμίνιο υψηλής καθαρότητας σφυρηλατημένο, για πολύ καλή διάχυση της δέσμης. Όι προβολείς MVF 480 έχουν κατηγορία στεγανότητας IP 55 ώστε για ολόκληρο το σύστημα του φωτισμού να εξασφαλίζεται στεγανότητα έναντι σκόνης και νερού. Είναι κλάσης μόνωσης I. Εξαρτήματα : «Η^χκτροψωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/χις» Μαύρη οριζόντια περσίδα εξωτερικής στήριξης για περιορισμό της θάμβωσης. Κατηγορία στεγανότητας : IP 55 Σύμφωνα με την IEC 598 ΚΑάση μόνωσης I > Η σειρά προβολέων M/SNF 300 : Προβολείς με ενσωματωμένα όργανα κατάλληλοι για χρήση με λάμπα SON-T Νατρίου υψηλής πίεσης ή ΗΡΙ-Τ Υδραργύρου με μεταλλικά αλογονίδια 250 W ή 400 W. Επίσης είναι κατάλληλος για λάμπα Νατρίου υψηλής πιέσεως SON-T COMFORT ή SON-T PLUS. Εφαρμογές: Εργοταξιακός φωτισμός. Φωτισμός περιβάλλοντος χώρου. Φωτισμός χώρων εκφόρτωσης. Φωτισμός ασφαλείας περιβάλλοντος χώρου. Φωτισμός χώρων στάθμευσης. Φωτισμός γηπέδων / σταδίων.

45 <Ηλΐκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδρα-^ω-γείο (Καμάρες) Καβά/Μς» Διακοσμητικός φωτισμός: 1. Συντριβάνια. 2. Προσόψεις. 3. Αγάλματα. 4. Κτίρια. Το κέλυφος και το κουτί οργάνων είναι κατασκευασμένα από μίγμα πολυκαρμπονάτ και πολυαμίδης με έγχυση υπό πίεση σε χρώμα μαύρο. Τα χρησιμοποιούμενα πλαστικά υλικά, καθιστούν τον προβολέα εξαιρετικά ανθεκτικό για επαγγελματική χρήση και δεν παθαίνουν διάβρωση. Ο προβολέας είναι διπλής μόνωσης και δεν απαιτείται γείωση. Το κουτί οργάνων - προσαρμοσμένο στο κέλυφος - είναι στεγανό έναντι σκόνης και νερού κατά IP 55.0 βραχίονας στήριξης είναι μελετημένος ώστε να εξασφαλίζει την σωστή κατεύθυνση της δέσμης άσχετα από την τοποθέτηση του προβολέα ( δάπεδο, τοίχος, κολώνα, οροφή). Ο προβολέας μπορεί να στερεωθεί σε ιστό ή βραχίονα διαμέτρου 60mm με την βοήθεια ενός στηρίγματος σχήματος U. Τα κάτοπτρα είναι κατασκευασμένα από υψηλής καθαρότητας αλουμίνιο, δημιουργούν ευρεία και ελαφρώς ασύμμετρη δέσμη. Προαιρετικά εξαρτήματα : Στήριγμα σχήματος U από επικασσιτερομένο χάλυβα για στήριξη σε ιστούς διαμέτρου 60mm. Σετ 2 κατακόρυφων και οριζόντιων πτερυγίων, για προστασία από τη θάμβωση και περιορισμό της δέσμης κατά το κατακόρυφο ή οριζόντιο επίπεδο κατασκευασμένα από φύλλο αλουμινίου βαμμένα με χρώμα σιλικόνης, μαύρο ματ. Δυνατότητα ρύθμισης των πτερυγίων ; -20 έως 45. Κατηγορία στεγανότητας : IP 55 Σύμφωνα με την IEC 598 ΚΑάση μόνωσης II

46 «Η/χκτροφοηισμός του Μεσαιο)νικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/.ας» > Η σειρά προβο/-έων MVF 024 : Η σειρά προβολέων MVF 024 της Philips είναι κατάλληλοι για : Πάρκιν αυτοκινήτων. Διακοσμητικό φωτισμό όπως προσόψεις κτιρίων, μνημείων. Βιομηχανικές περιοχές. Αθλητικούς χώρους. Οι προβολείς MVF 024 έχουν κατηγορία στεγανότητας IP 55 ώστε για ολόκληρο το σύστημα του φωτισμού να εξασφαλίζεται στεγανότητα έναντι σκόνης και νερού. Είναι κλάσης μόνωσης I. Εξαρτήματα : Συσκευή στόχευσης ακριβείας. Οριζόντια περσίδα εξωτερικής στήριξης για περιορισμό της θάμβωσης. Κατηγορία στεγανότητας : IP 55 Σύμφωνα με την IEC 598 Κλάση μόνωσης I > Η σειρά προβολέων Pompei : Η σειρά προβολέων MBF 505 της Philips είναι κατάλληλοι για : Πάρκα. Διακοσμητικό φωτισμό όπως προσόψεις κτιρίων, μνημείων. Πλατείες. Κατοικημένες περιοχές. Εμπορικά καταστήματα.

47 «Ηλ κτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/Μς» Οι προβολείς Pompei δέχονται μεγάλη επιλογή λαμπτήρων όπως : white SON, metal halide, Mastercolour και QL. Επιλογή στενής, μέσης και ευρείας δέσμης ανακλαστήρες.οι προβολείς MBF 505 έχουν κατηγορία στεγανότητας IP 67. Είναι κατάλληλη για μόνιμη εγκατάσταση κάτω από τη γη. Για ολόκληρο το σύστημα του φωτισμού εξασφαλίζεται στεγανότητα έναντι σκόνης και βύθισης σε μικρό βάθος νερού. Κατηγορία στεγανότητας : IP 67 Συρφικνο με την IEC 598 / t. ( - i Στον Πίνακα 4.3 συγκεντρώνουμε τους τύπους των προβολέων που χρησιμοποιήσαμε οι οποίοι είναι τοποθετημένοι πάνω σε ιστούς καθώς και αυτούς που είναι τοποθετημένοι στο δάπεδο. Οι προβολείς είναι ταξινομημένοι ανάλογα με τα σημεία τοποθέτησης τους στο Παράρτημα 1Σχήμα 9 και Σχήμα 10 αντίστοιχα. Στον Πίνακα 4.4 συγκεντρώνουμε τις γωνίες ανοίγματος (οριζόντια - κάθετα) των προβολέων που χρησιμοποιήσαμε οι οποίοι είναι τοποθετημένοι πάνω σε ιστούς καθώς και αυτούς που είναι τοποθετημένοι στο δάπεδο. Οι προβολείς είναι ταξινομημένοι ανάλογα με τα σημεία τοποθέτησης τους. Στο Παράρτημα 1 Σχήμα 11 και Σχήμα 12 φαίνεται το οριζόντιο άνοιγμα των προβολέων που είναι τοποθετημένοι στους ιστούς καθώς και στο δάπεδο αντίστοιχα. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι γωνίες ανοίγματος των προβολέων ρυθμίζονται με τη βοήθεια κατακόρυφων και οριζόντιων πτερυγίων, για προστασία από τη θάμβωση και περιορισμό της δέσμης. Τα πτερύγια κατασκευάζονται από φύλλο αλουμινίου βαμμένα στο χρώμα του προβολέα. Τοποθετούνται στο κέλυφος του προβολέα. Επίσης σε αρκετές περιπτώσεις χρησιμοποιούμε μια τεχνική μέθοδο, με την οποία μειώνουμε την ένταση φωτισμού, αμμοβολή στο εμπρόσθιο γυαλί του προβολέα.

48 «Η/χκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/Μ,ς» Α/Α ΣΗΜΕΙΑ 1 ΠΡΟΒΟΑΕΙΣ ΠΡΟΒΟΛΕΙΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΜΕΝΟΙ ΠΑΝΩ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ 1 1 SON-T 250 W ΣΥΜΜΕΤΡ. (Tempo 3) 2 2 SNF300 lxson-t250 W 3 2(α) SNF 300 lxson-t250 W 4 3 MVF 480 ΕΥΡΕΙΑΣ ΔΕΣΜΗΣ 2xSON-T 400 W 5 4 MVF 024-W IxSON-T 1000 W 6 5 MVF 480 ΕΥΡΕΙΑΣ ΔΕΣΜΗΣ 2xSON-T 400 W 7 6 MVF 480 ΕΥΡΕΙΑΣ ΔΕΣΜΗΣ IxSON-T 1000 W 8 7 SNF 300 IxSON-T 400 W 9 8 SNF 300 lxson-t250 W 10 9 SNF 300 IxSON-T 250 W 11 9(α) SNF 300 IxSON-T 250 W SNF 300 lxson-t400 W 13 10(α) IxSON-T 250 W ΣΥΜΜΕΤΡΙΚΟ (Tempo 3) ΠΡΟΒΟΛΕΙΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΔΑΠΕΔΟ 14 12(α) IxSON-T 250 W ΑΣΥΜΜΕΤΡΟ (Tempo 3) 15 12(β) IxSON-T 250 W ΑΣΥΜΜΕΤΡΟ (Tempo 3) 16 12(γ) IxSON-T 250 W ΑΣΥΜΜΕΤΡΟ (Tempo 3) 17 13(α) IxSON-T 250 W ΑΣΥΜΜΕΤΡΟ (Tempo 3) 18 13(β) IxSON-T 250 W ΑΣΥΜΜΕΤΡΟ (Tempo 3) MBF 505 W70 IxMHN-T 70 W (Pompei) IxSON-T 250 W ΑΣΥΜΜΕΤΡΟ (Tempo 3) 21 16(α) IxSON-T 250 W ΑΣΥΜΜΕΤΡΟ (Tempo 3) 22 16(β) IxSON-T 250 W ΑΣΥΜΜΕΤΡΟ (Tempo 3) 23 17(α) 1xSON-T 250 W ΑΣΥΜΜΕΤΡΟ (Tempo 3) 24 17(β) IxSON-T 250 W ΑΣΥΜΜΕΤΡΟ (Tempo 3) 25 17(γ) IxSON-T 250 W ΑΣΥΜΜΕΤΡΟ (Tempo 3) Πίνακας 4.3 : Τύποι επιλεγμένων προβολέων.

49 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/.ας» Α/Α ΣΗΜΕΙΑ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΚΑΘΕΤΑ ΑΜΜΟΒΟΑΗ ΔΕΞΙΑ 1 ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΠΑΝΩ 1 ΚΑΤΩ ΠΡΟΒΟΑΕΙΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΜΕΝΟΙ ΠΑΝΩ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ ,9 4, % 3 2(α) % % ,2 13, ,6 10,6 15% ,4 18,4 28% % % 11 9(α) 33,5 33, % % 13 10(α) ,14 6,14 30% ΠΡΟΒΟΑΕΙΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΔΑΠΕΔΟ 14 12(α) % 15 12(β) % 16 12(γ) % 17 13(α) (β) % % 21 16(α) % 22 16(β) % 23 17(α) % 24 17(β) % 25 17(γ) % Πίνακας 4.4 : Γωνίες ανοίγματος προβολέων (κάθετα - Οριζόντια).

50 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδρα-γωγείο (Καμάρες) Καβά/Μς» Σύμφωνα με τα παραπάνω δεδομένα είναι αναγκαία η τοποθέτηση προβολέων σε ιστούς και σε απόσταση από το μνημείο. Τα σημεία στα οποία θα τοποθετηθούν ιστοί διακρίνονται στο Παράρτημα 1 Σχήμα 13. Τα φωτιστικά σώματα τοποθετούνται πάνω σε στηρίγματα προσαρμοσμένα πάνω στις κορυφές τσιμεντοϊστών ή σιδηροϊστών όπως φαίνονται στα Σχήματα 4.11 & 4.12 αντίστοιχα. Οι στύλοι μπορεί να είναι ψηλοί (18 έως 40 m) ή μετρίου ύψους (7 έως 18 m). Στο φωτισμό από μεγάλο ύψος, τα στηρίγματα απορροφούν μεγάλο ποσοστό των δαπανών. Στη περίπτωση αυτή, εκτός από το στύλο, απαιτείται η ύπαρξη ενός συστήματος στηρίξεως των προβολέων.το σύστημα αυτό είναι κινητό ή σταθερό. Στην δεύτερη περίπτωση, πρέπει να προβλεφθεί τρόπος ανόδου προς το σύστημα αυτό. Ο στύλος μπορεί να αποτελείται: > Από κομμάτια γαλβανισμένου χάλυβα. Στη περίπτωση αυτή, συνήθως, το σύστημα στηρίξεως των προβολέων είναι σταθερό. > Από χαλύβδινο δικτύωμα. Αύση οικονομική αλλά όχι κομψή. > Από μπετόν. Συνήθως το σύστημα στηρίξεως των προβολέων είναι κινητό. Για τα στηρίγματα ύψους 7-18 m χρησιμοποιείται τεχνολογία παρόμοια με εκείνη του φωτισμού δρόμων. Οι στύλοι είναι από χάλυβα ή μπετόν και για την άνοδο στους λαμπτήρες χρησιμοποιείται αυτοκίνητο με σκάλα ή καλάθι (που ανεβαίνει), ή σκάλα μόνιμη κατά το ύψος του στύλου. Δεν απαιτείται ιδιαίτερο σύστημα στηρίξεως των προβολέων, γιατί οι 2 ή 4 προβολείς που χρησιμοποιούνται σε κάθε στύλο, τοποθετούνται σε μία δοκό, κάθετη προς αυτόν. Στην μελέτη μας επιλέγουμε στηρίγματα σιδηροϊστού μετρίου ύψους 8-10 m τοποθετημένα σε κατάλληλες βάσεις όπως φαίνεται στο Σχήμα Σε μερικές περιπτώσεις θα χρησιμοποιήσουμε υπάρχοντες κολόνες του οδικού φωτισμού. Οι θέσεις των οποίων σημειώνονται στο Παράρτημα 1 Σχήμα 6 και είναι τα σημεία 3,8,9,9(α).

51 «Ηλεκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγτογείο (Καμάρες) Καβά/.ας»

52 «Ηλεκτροφοπισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβόά.ας»

53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

54 «Η^χκτροφωτισμός του Μεσαιωνικού Υδραγωγείο (Καμάρες) Καβά/χας» ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΦΩΤΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ DIALUX 5.1 Εισαγωγή. Για τον υπολογισμό των φωτομετρικών μεγεθών στις όψεις του μνημείου χρησιμοποιήσαμε το υπολογιστικό πρόγραμμα Dialux. Έχει δυνατότητες φωτορεαλιστικής απεικόνισης καθώς και υπολογισμού των βασικών μεγεθών όπως η Ένταση φωτισμού και η Λαμπρότητα. Τα μεγέθη αυτά απεικονίζονται σε μορφή πινάκων και Isolux διαγραμμάτων. 5.2 Παράδειγμα υπολογισμού. Με την βοήθεια του υπολογιστικού προγράμματος Dialux υπολογίζουμε την Ένταση φωτισμού και τη Λαμπρότητα σε ένα πεσσό του κεντρικού τμήματος του μνημείου όπως αυτό σημειώνεται στο Σχήμα 5.1. Το παράδειγμα περιλαμβάνει: 3D απεικόνιση του κεντρικού τμήματος του μνημείου (Σχήμα 5.2) Κάτοψη του κεντρικού τμήματος μαζί με τους τοποθετημένους σε αυτό προβολείς (Σχήμα 5.3) Σημεία τοποθέτησης των προβολέων και πίνακας με τους τύπους αυτών, σε κάτοψη στο κεντρικό τμήμα (Σχήμα 5.4) Τύποι προβολέων που χρησιμοποιήθηκαν στο κεντρικό τμήμα και τα χαρακτηριστικά τους (Εικόνα 5.1) Πίνακας τιμών της Έντασης φωτισμού Ε (lux) (Σχήμα 5.5) Isolux διάγραμμα της Έντασης φωτισμού Ε (lux) (Σχήμα 5.6) Isolux διάγραμμα Greyscale της Έντασης φωτισμού Ε (lux) (Σχήμα 5.7) Πίνακας τιμών της Λαμπρότητας L ( cd/m ) ^ χή μ α 5.8) Isolux διάγραμμα της Λαμπρότητας L ( cd/m^) (Σχήμα 5^.9) Isolux διάγραμμα Greyscale της Λαμπρότητας L ( cd/m' ) (Σχήμα 5.10) Με τον ίδιο τρόπο υπολογίζουμε και τα άλλα τμήματα του κεντρικού τμήματος του μνημείου. Στο Σχήμα 5.11 απεικονίζονται οι τιμές της Έντασης φωτισμού όλου του κεντρικού τμήματος.