Αγορά Εργασίας και Επιχειρήσεις

Transcript

1 Αγορά Εργασίας και Επιχειρήσεις Ένα από τα πλεονεκτήματα που προβάλλει η Κύπρος ως διεθνές επιχειρηματικό κέντρο είναι το μορφωμένο και αγγλόφωνο ανθρώπινο δυναμικό. Είναι όμως η κυπριακή αγορά εργασίας τόσο φιλική προς τις επιχειρήσεις γενικά και τόσο ελκυστική για τις επιχειρήσεις ξένων συμφερόντων ειδικά; Η αντιμετώπιση του ανθρώπινου δυναμικού Όπως είναι γνωστό τα δικαιώματα των εργαζομένων ενισχύθηκαν σημαντικά λόγω της ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση που επέφερε κοσμογονικές αλλαγές στο εργατικό δίκαιο. Κατά την προενταξιακή περίοδο οι υφιστάμενες νομοθεσίες τροποποιήθηκαν και νέες νομοθεσίες εισήχθηκαν και έτσι σήμερα υπάρχει επαρκής προστασία των εργαζομένων σε σχέση με τον τερματισμό της απασχόλησης, την προστασία της μητρότητας, τις ετήσιες άδειες, τη μεταβίβαση της επιχείρησης, τη γονική άδεια, την οργάνωση του χρόνου εργασίας, την ίση μεταχείριση, την ασφάλεια και υγεία στην εργασία κλπ. Τα εργατικά δικαιώματα είναι κατοχυρωμένα από το ευρωπαϊκό και τα εθνικά δίκαια και συνεχίζουν να ενισχύονται. Στο ανταγωνιστικό περιβάλλον της ελεύθερης αγοράς οι προτιμήσεις των πελατών αναγκάζουν τις επιχειρήσεις συνεχώς να καινοτομούν και να προσφέρουν λύσεις στους πελάτες τους. Το ανθρώπινο δυναμικό στη σύγχρονη κοινωνία της πληροφορίας και της γνώσης είναι το πιο πολύτιμο στρατηγικό κεφάλαιο της επιχείρησης διότι μόνο οι άνθρωποι μπορούν να δημιουργήσουν, να μεταδώσουν και να χρησιμοποιήσουν τη γνώση. Οι επιχειρήσεις πλέον στηρίζονται στην επαγγελματική κατάρτιση των εργοδοτουμένων τους και τη γνώση των συνθηκών της αγοράς που διαθέτουν, για να αναπτύξουν νέα αγαθά και υπηρεσίες και να δημιουργήσουν πρόσθετη αξία για τους πελάτες τους. Χαμηλή παραγωγικότητα Η κυπριακή αγορά εργασίας χαρακτηρίζεται από χαμηλή παραγωγικότητα εφόσον το κατά κεφαλή εισόδημα της Κύπρου ανέρχεται στο 98% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ η παραγωγικότητά της είναι μόνο 80% του μέσου όρου. Αυτό είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι τα εισοδήματα στην Κύπρο αυξάνονται με πιο ψηλό ρυθμό απ ότι αυξάνεται η παραγωγικότητα. Για παράδειγμα το 2010 η παραγωγικότητα αυξήθηκε κατά 0.4% ενώ οι μισθοί κατά 2.6%. Η χαμηλή παραγωγικότητα υποβαθμίζει την ανταγωνιστικότητα της Κύπρου ως χώρας όπου θα ενδιαφέρονταν αλλοδαπές εταιρείες να εγκαθιδρύσουν μόνιμη εγκατάσταση. Η οικονομική κρίση και οι επιπτώσεις της Η οικονομική κρίση έπληξε κατά πρώτο λόγο τις ιδιωτικές επιχειρήσεις πολλές από τις οποίες περνούν μια οδυνηρή δοκιμασία μείωσης του κύκλου εργασιών, δημιουργίας ζημιών, έλλειψης ρευστότητας, αδυναμίας αποπληρωμής χρεών, υψηλότερου κόστους χρηματοδότησης κλπ. Kατά δεύτερο λόγο έπληξε το προσωπικό τους. Όσες από αυτές δεν AmCham Cyprus 1 - Σεπτέμβριος 2011

2 τερματίζουν τις δραστηριότητές τους αναγκάζονται να πάρουν μέτρα επιβίωσης μεταξύ των οποίων μειώσεις στους μισθούς ή και απολύσεις προσωπικού. Το κράτος έχει υποστεί τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης κυρίως λόγω της διάβρωσης των δημοσίων εσόδων και της συνεχιζόμενης αυξητικής τάσης των δημοσίων δαπανών. Εκείνοι που δεν ένιωσαν έντονα τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης είναι οι υπάλληλοι του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα οι οποίοι με ελάχιστες θυσίες που υπέστησαν καθυστερημένα κατάφεραν να διατηρήσουν αλώβητο το βιοτικό τους επίπεδο. Κλίμα ευνοϊκό για επενδύσεις Σε περίοδο παρατεταμένης οικονομικής κρίσης και βραδείας ανάκαμψης η καταπολέμηση της ανεργίας δεν επιτυγχάνεται με αγώνες για διατήρηση του εργασιακού κεκτημένου ή βελτίωση του βιοτικού επιπέδου ή με αντίσταση στη δήθεν νεοφιλελεύθερη επίθεση κατά των εργατικών δικαιωμάτων. Η δαιμονοποίηση του κέρδους και οι εκκλήσεις για πάταξη της «αισχροκέρδειας» δεν πρόκειται να βελτιώσουν τις συνθήκες απασχόλησης. Ως αισχροκέρδεια ορίζεται η πώληση σε τιμές ανώτερες από τις επιτρεπτές, όμως ο όρος αυτός δεν έχει νόημα στην ελεύθερη αγορά όπου οι τιμές καθορίζονται από το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης και όχι με υπουργικά διατάγματα. Σε μια ελεύθερη οικονομία η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και η ευημερία των εργαζομένων είναι συνάρτηση της επέκτασης των εργασιών, της επικερδότητας και της ρευστότητας των εργοδοτών. Είναι αυτονόητο ότι στην ελεύθερη αγορά που ζούμε η αύξηση της απασχόλησης θα προέλθει μέσα από την ανάπτυξη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών του ιδιωτικού τομέα. Γι αυτό απαιτείται επιτάχυνση της αδειοδότησης των έργων που προγραμματίζουν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις ημεδαπές και αλλοδαπές καθώς και πολιτική επενδύσεων σε αναπτυξιακά έργα με συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Κυρίως απαιτείται η δημιουργία κλίματος ευνοϊκού για τους επενδυτές που σημαίνει δυνατότητα αποκόμισης κέρδους. Η απαιτούμενη ευελιξία Ο κεντρικός προγραμματισμός της οικονομίας ή ακόμη και ο κρατικός παρεμβατισμός στην οικονομία όχι μόνο δεν συνεισφέρουν στην επίλυση των προβλημάτων, αντίθετα προκαλούν στρεβλώσεις στην αγορά εργασίας, αθέμιτο ανταγωνισμό και περιορισμό των ευκαιριών δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Προϋποθέσεις για αύξηση της απασχόλησης μέσω της ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας είναι η απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, η ευελιξία στη διευθέτηση του χρόνου απασχόλησης, η αμοιβή με βάση την παραγωγικότητα της κάθε επιχείρησης και όχι τον εθνικό πληθωρισμό, η κατάργηση των κατώτατων μισθών, η ελευθεροποίηση του ωραρίου των καταστημάτων, η απορρύθμιση των περιόδων εκπτώσεων, η κατάργηση του καθορισμού ανώτατων τιμών πώλησης (πλαφόν), ο περιορισμός του ενοικιοστασίου, το άνοιγμα των «κλειστών» επαγγελμάτων, η αποδοχή των υπεργολαβιών και του εξωπορισμού (ανάθεσης έργων σε τρίτους), η αποδοχή των ατομικών συμβολαίων εργασίας και, όπου υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις, η υποβολή λογικών αιτημάτων στα πλαίσια της παραγωγικότητας και των δυνατοτήτων του εργοδότη. Οι κρατικές δράσεις, όπως σχέδια παροχής κινήτρων για πρόσληψη ανέργων και προγράμματα κατάρτισης και επανακατάρτισης, είναι μεν βοηθητικές αλλά χωρίς την απελευθέρωση της αγοράς εργασίας είναι μάλλον δευτερεύουσας σημασίας. Οι θέσεις αυτές καμία σχέση δεν έχουν με παράνομες ενέργειες όπως αδήλωτη εργασία, εισφοροδιαφυγή και επέκταση του ωραρίου πέραν του επιτρεπόμενου. Ως επιχειρηματικός σύνδεσμος πιστεύουμε ότι οι εργοδότες οφείλουν να συμμορφώνονται με την εργατική AmCham Cyprus 2 - Σεπτέμβριος 2011

3 νομοθεσία και τασσόμαστε υπέρ της αυστηρής εφαρμογής των νόμων και της επιβολής κυρώσεων συμπεριλαμβανομένου του αποκλεισμού από έργα του δημοσίου εκεί όπου διαπιστώνεται παράνομη απασχόληση. Η πρόσβαση σε κύπριους εργαζόμενους Το μικρό μέγεθος του κυπριακού εργατικού δυναμικού περιορίζει τις επιλογές των επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας οι κύπριοι εργαζόμενοι τον Οκτώβριο του 2010 αριθμούσαν 267,000 άτομα. Ο δημόσιος τομέας απασχολεί 70,400 άτομα ως εξής: στην κεντρική κυβέρνηση 55,400 δημόσιους υπαλλήλους (συμπεριλαμβανομένων και των εκπαιδευτικών), στην τοπική αυτοδιοίκηση 4,700 δημοτικούς υπαλλήλους και στις κρατικές επιχειρήσεις (συμπεριλαμβανομένων των ημικρατικών οργανισμών) 10,300 υπαλλήλους. Ο υδροκέφαλος ευρύτερος δημόσιος τομέας εκτός του ότι απασχολεί υπερβολικά μεγάλο αριθμό αποφοίτων πανεπιστημίου, παρέχει ασυναγώνιστα μισθολογικά και άλλα πλεονεκτήματα. Μισθολογικά υπερέχει διότι προσφέρει υψηλές κλίμακες μισθοδοσίας, προκαθορισμένες ετήσιες προσαυξήσεις σε κάθε κλίμακα, εξάμηνη αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή και επιπλέον ετήσιες γενικές αυξήσεις (οι τελευταίες εξασφαλίζονται κατόπιν διαπραγμάτευσης με τις συντεχνίες). Τα μη μισθολογικά προνόμια περιλαμβάνουν μονιμότητα και αδυναμία απόλυσης λόγω ακαταλληλότητας, εγγυημένες προαγωγές και προστασία από εξωτερικούς υποψηφίους, πυραμίδες με υπεράριθμες ανώτερες διευθυντικές και μεσοδιευθυντικές θέσεις, συνταξιοδοτικά σχέδια χωρίς συμμετοχή των εργαζομένων, προαφυπηρετικές προαγωγές με αποκλειστικό σκοπό την αύξηση των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων, μειωμένη συνεισφορά των εργαζομένων στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μόνο ένα εργάσιμο απόγευμα την εβδομάδα, μεγαλύτερο αριθμό ημερών άδειας ανάπαυσης ή αναρρωτικής και άλλα διάφορα «κεκτημένα». Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία της Eurostat το κρατικό μισθολόγιο της Κύπρου το 2009 ήταν το ακριβότερο στην Ευρώπη. Στην Κύπρο το κρατικό μισθολόγιο ανήλθε στο 15.6% του ΑΕΠ ενώ ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη ήταν 10.8% και στην ΕΕ27 ήταν 11.2% του ΑΕΠ. Η δημόσια υπηρεσία στην Κύπρο είναι κατά 44% πιο ακριβή από το μέσο όρο των άλλων δημόσιων υπηρεσιών της Ευρώπης και απορροφά το 34% του προϋπολογισμού σε σύγκριση με το 21% της Ευρωζώνης. Με βάση αυτά τα δεδομένα δεν φαντάζουν παράξενα τα αποτελέσματα της έρευνας αγοράς που διενήργησε το 2010 η Cypronetwork για λογαριασμό του Ασφαλιστικού Ινστιτούτου Κύπρου. Στην ερώτηση ποιος είναι ο ιδανικός τομέας για εργοδότηση απάντησαν: 47% ο δημόσιος τομέας, 21% η αυτοεργοδότηση, 20% ο τραπεζικός, 11% ο ημικρατικός, 1% ο ιδιωτικός και 1% δεν ξέρω / δεν απαντώ. Η εικόνα της αγοράς εργασίας όπως αποτυπώνεται είναι ως εξής: ένας στους τέσσερις κύπριους απασχολείται στο δημόσιο τομέα και το όνειρο κάθε κύπριου νέου είναι να γίνει δημόσιος (ή τουλάχιστον τραπεζικός) υπάλληλος. Όταν μόνο το 1% των κυπρίων ενδιαφέρεται να εργοδοτηθεί στον ιδιωτικό τομέα, ποιες είναι οι πιθανότητες των επιχειρήσεων να εργοδοτήσουν ικανό προσωπικό αλλά κυρίως να το συγκρατήσουν; Παρόλον που δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία που να το αποδεικνύουν, είναι κοινό τοις πάσι ότι στην Κύπρο η κινητικότητα των εργαζομένων περιορίζεται στη διαρροή από τον ιδιωτικό στο δημόσιο και τον τραπεζικό τομέα. Η διαρροή αυτή είναι εξαιρετικά δαπανηρή για τον ιδιωτικό τομέα διότι ήδη έχει ξοδέψει αρκετά για να τους επιμορφώσει και να τους προσφέρει εμπειρίες, και επιπλέον η αντικατάστασή τους είναι δυνατή μόνο με νέους και άπειρους η οποία κοστίζει πολλαπλάσια. AmCham Cyprus 3 - Σεπτέμβριος 2011

4 Η ανάγκη για αναμόρφωση του δημόσιου τομέα Για να μπορεί η Κύπρος να διεκδικεί μια θέση στη διεθνή αρένα των επιχειρηματικών κέντρων θα πρέπει να τερματιστεί η λογιστική διαχείριση των προβλημάτων και να αναληφθεί μια προσπάθεια διαρθρωτικών προσαρμογών των δημόσιων οικονομικών. Χρειάζεται δέσμευση από την πολιτική εξουσία για αναμόρφωση του δημόσιου τομέα, όχι μόνο της κεντρικής κυβέρνησης αλλά και των οργανισμών δημοσίου δικαίου. Έχει ωριμάσει ο καιρός τα διάφορα μέτρα που έχουν προταθεί και απαριθμούνται πιο κάτω να αρχίσουν να εξειδικεύονται και να συγκεκριμενοποιούνται. Μισθολογικά ωφελήματα: Τα μισθολογικά ωφελήματα του ευρύτερου δημόσιου τομέα θα πρέπει να μειωθούν στα πλαίσια των οικονομικών δυνατοτήτων του κράτους ως εργοδότη. Η οποιαδήποτε έκτακτη εισφορά των δημοσίων υπαλλήλων έχει τρία ελαττώματα: πρώτον είναι προσωρινής φύσης, δεύτερον δεν συνιστά μείωση δαπανών αλλά αύξηση εσόδων και τρίτο πιθανόν να προσβληθεί ως αντισυνταγματική διότι παραβιάζει την αρχή της ισότητας έναντι των ιδιωτικών υπαλλήλων. Η μείωση των κλιμάκων μόνο των νεοεισερχομένων πιθανόν και αυτή να προσβληθεί ως αντισυνταγματική ως παραβιάζουσα την αρχή της ισότητας. Η μείωση των μισθών θα πρέπει να είναι μόνιμη και καθολική, π.χ. με μείωση κλιμάκων και προσαυξήσεων κατά 10% ή με κατάργηση του 13 ου μισθού στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Συνταξιοδοτικά ωφελήματα: Να θεσπιστεί καθολικό όριο υποχρεωτικής αφυπηρέτησης το 65 έτος της ηλικίας με προοπτική σε κάποιο χρονικό διάστημα να αυξηθεί στο 68 έτος ηλικίας (που ήδη ισχύει για ορισμένους αξιωματούχους) για να συνάδει με το προσδόκιμο ζωής. Οι υπάλληλοι του δημόσιου τομέα να ενταχθούν σε Ταμεία Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών προκαθορισμένων εισφορών και να συνεισφέρουν όπως και οι υπάλληλοι του ιδιωτικού τομέα. Επιπρόσθετα θα πρέπει να καταργηθεί το «δικαίωμα προαγωγής» κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών ετών πριν την αφυπηρέτηση και να υιοθετηθούν μέτρα αποτρεπτικά της πρόωρης αφυπηρέτησης. Κοινωνικές Ασφαλίσεις: Η συνεισφορά των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα ως ασφαλισμένων και η συνεισφορά του κράτους ως εργοδότη να εναρμονιστούν με εκείνες του ιδιωτικού τομέα. Επιδόματα: Το πρωταρχικό μέτρο λιτότητας θα έπρεπε να ήταν η κατάργηση των επιδομάτων. Τα επιδόματα παραστάσεως να καταργηθούν εντελώς διότι εκτός των άλλων αποτελούν πρόκληση. Τα επιδόματα διαμονής και διατροφής (per diem) να αντικατασταθούν με αποζημίωση των πραγματικών εξόδων με βάση το τιμολόγιο του προμηθευτή. Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή: Η ΑΤΑ έπαυσε να θεωρείται ευλογία στις εργασιακές σχέσεις και έχει καταντήσει δυσβάστακτο βάρος στους ώμους της κυβέρνησης και των ημικρατικών οργανισμών που ως εργοδότες αναγκάζονται να την καταβάλουν με σημαντικό κόστος. Είναι καιρός πλέον να καταργηθεί. Οι απολαβές θα πρέπει να εξαρτώνται από την αποδοτικότητα και την εκπλήρωση των στόχων και όχι από την αύξηση του πληθωρισμού. Εναλλαξιμότητα: Θα πρέπει να συνταχθεί σχετικό νομοσχέδιο και να δημοσιευτεί προς συζήτηση. Αν η εναλλαξιμότητα σε όλο το πλάτος και μήκος της δημόσιας υπηρεσίας θεωρείται δύσκολο εγχείρημα, ας περιοριστεί σε μετάταξη δημοσίων υπαλλήλων μέσα στο ίδιο Υπουργείο. Κανονικό ωράριο: Το κανονικό ωράριο θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί ανάλογα με τις ανάγκες των διοικουμένων και να καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας που θεωρείται εργάσιμο. Με τον τρόπο αυτό θα καταπολεμηθεί και το φαινόμενο δεύτερης αδήλωτης εργασίας στο ευρύτερο δημόσιο τομέα. AmCham Cyprus 4 - Σεπτέμβριος 2011

5 Μείωση των υπερωριών Το κόστος για το δημόσιο ταμείο είναι υπέρογκο Η μείωση των υπερωριών δεν θα επιτευχθεί με καθορισμό ποσοστού επί του προηγούμενου έτους, π.χ. 5% λιγότερες υπερωρίες. Απαιτείται να προσδιοριστούν τα τμήματα που υποχρεωτικά εργάζονται πέραν του κανονικού ωραρίου και να ενταχθούν σε σύστημα βάρδιας (χωρίς βέβαια να προσλάβουν επιπρόσθετο προσωπικό για να καλύψουν δήθεν τις νέες ανάγκες). Μορατόριουμ προσλήψεων και κατάργηση κενών θέσεων: Όπως προτείνεται είναι συνταγή για δυσλειτουργία της δημόσιας υπηρεσίας. Εκείνο που χρειάζεται είναι ο ανασχεδιασμός του οργανογράμματος του κάθε κυβερνητικού τμήματος και του κάθε οργανισμού δημοσίου δικαίου με σκοπό τη διατήρηση μιας λογικής, απαραίτητης και ίσως πιο επίπεδης πυραμίδας. Σήμερα υπάρχουν παντού υπεράριθμες θέσεις σε διευθυντικές και μεσοδιευθυντικές θέσεις ως αποτέλεσμα συνδικαλιστικών διεκδικήσεων σε σχέση με το «δικαίωμα ανέλιξης». Μια ορθολογιστική μελέτη θα υποδείξει ποιες διευθυντικές ή μη θέσεις είναι περιττές και οι οποίες θα πρέπει να καταργηθούν εντελώς ή να μειωθεί ο αριθμός τους. Μείωση της γραφειοκρατίας: Η μείωση της γραφειοκρατίας μπορεί να επιτευχθεί με κατάργηση των περιττών διαδικασιών και την επένδυση σε μηχανογραφημένα συστήματα. Έτσι θα απελευθερωθεί προσωπικό τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, θα μειωθεί το διοικητικό κόστος και των δύο και θα εξυπηρετούνται ταχύτερα οι διοικούμενοι. Αγγλική γλώσσα: Η αγγλική θα πρέπει να καθιερωθεί ως επιπρόσθετη γλώσσα εργασίας στα κυβερνητικά τμήματα και τους οργανισμούς δημοσίου δικαίου που συναλλάσσονται με αλλοδαπούς. Οι νόμοι, οι κανονισμοί, τα εγχειρίδια, οι αιτήσεις, οι εγκύκλιοι και άλλα χρήσιμα έγγραφα θα πρέπει να μεταφραστούν στην αγγλική και η αλληλογραφία με αλλοδαπές επιχειρήσεις θα πρέπει να διεξάγεται στην αγγλική. Οι ασκούντες επιχείρηση οργανισμοί δημοσίου δικαίου: Οι ημικρατικοί οργανισμοί που ασκούν επιχείρηση θα πρέπει να αποβάλουν το μανδύα του οργανισμού δημοσίου δικαίου και να μετατραπούν σε εταιρείες ιδιωτικού δικαίου. Όταν μετατραπούν, θα αποφασιστεί με βάση κοινωνικοοικονομικά κριτήρια αν θα παραμείνουν στην ιδιοκτησία του κράτους, αν θα παραχωρήσει το κράτος μερίδιο σε ιδιώτες επενδυτές και πόσο ή αν θα τις εκποιήσει πλήρως. Η μετοχοποίηση θα τους βοηθήσει να απαλλαγούν τις αγκυλώσεις του δημόσιου τομέα, να γίνουν πιο αποτελεσματικοί και ταυτόχρονα να ανταγωνίζονται τις ιδιωτικές επιχειρήσεις επί ίσοις όροις. Ως γνωστό υπάρχει και ένας αριθμός ημικρατικών οργανισμών που δεν εξυπηρετούν πλέον κανένα σκοπό και θα πρέπει να τερματίσουν πάραυτα τη λειτουργία τους. Περιβάλλον φιλικό προς τις επιχειρήσεις: Να αναδειχθεί η δημιουργία περιβάλλοντος φιλικού προς τις επιχειρήσεις, ημεδαπές και αλλοδαπές, ως πρωταρχική στρατηγική της διοίκησης με δημόσια εξαγγελία. Στα πλαίσια της στρατηγικής αυτής να καθοριστούν στόχοι εξυπηρέτησης των επιχειρήσεων για κάθε διευθυντικό στέλεχος της δημόσιας υπηρεσίας και στο τέλος του έτους να αξιολογείται η επίτευξη τέτοιων στόχων. Οι στόχοι της αναμόρφωσης του δημόσιου τομέα Τα προτεινόμενα μέτρα αναμόρφωσης του δημόσιου τομέα πρέπει να έχουν τρεις σημαντικούς στόχους: (α) Την κατάργηση των στρεβλώσεων που προκαλεί ο δημόσιος τομέας στην αγορά εργασίας. Η απόσυρση των προνομίων των δημοσίων υπαλλήλων θα καταστήσει το γενικότερο σύστημα αμοιβών δικαιότερο και έτσι θα πάψει ο δημόσιος τομέας να είναι πιο ανταγωνιστικός εργοδότης από τον ιδιωτικό τομέα. (β) Την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών. Το 60% των φόρων που εισπράττει το κράτος διοχετεύονται στο κρατικό μισθολόγιο σε σχέση με μόνο 44% στην υπόλοιπη Ευρώπη. Τα δημοσιονομικά προβλήματα θα επιτείνονται αν το κράτος καταφύγει σε επιπρόσθετες AmCham Cyprus 5 - Σεπτέμβριος 2011

6 φορολογίες και αυξημένο δανεισμό για να μπορέσει να συνεχίσει να συντηρεί τη πολυδάπανη δημόσια υπηρεσία. Η εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών θα επιτευχθεί μόνο δια της σταθερής μείωσης του κρατικού μισθολογίου και του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων. Η δημόσια υπηρεσία πρέπει να καταστεί λιγότερο δαπανηρή, πιο μικρή και πιο ευέλικτη και να προσφέρει περισσότερα στον τόπο με λιγότερα διευθυντικά στελέχη. (γ) Την καθιέρωση της Κύπρου ως διεθνούς επιχειρηματικού κέντρου. Οι ανταγωνιστές της Κύπρου εκσυγχρονίζονται και αναπροσαρμόζονται ανάλογα με τις περιστάσεις. Είναι καιρός η δημόσια υπηρεσία της Κύπρου να προωθήσει ενεργά την επιχειρηματικότητα και να στρατευθεί στην προσέλκυση ενδιαφερόμενων επενδυτών. Να πείσει τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές ότι θα τους παρέχει τη βέλτιστη εξυπηρέτηση και θα τους προσφέρει λύση στα προβλήματά τους. Η πρόσβαση σε ευρωπαίους εργαζόμενους Τελευταία είμαστε μάρτυρες μιας κατά μέτωπο επίθεσης από την πολιτική εξουσία και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις εναντίον των εργοδοτών που απασχολούν πολίτες άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως, αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων κατοχυρώνεται στο ευρωπαϊκό δίκαιο και έχει εξελιχθεί μέσω της νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι πολίτες της ΕΕ έχουν το δικαίωμα να αναζητούν εργασία σε άλλη χώρα της ΕΕ, να εργάζονται εκεί χωρίς να χρειάζονται άδεια εργασίας, και να έχουν την ίδια μεταχείριση με τους υπηκόους αυτής της χώρας όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, τις συνθήκες εργασίας, καθώς και όλα τα κοινωνικά και φορολογικά πλεονεκτήματα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκδώσει στις ανακοίνωση (COM(2010)373 τελικό) που αποσκοπεί να αυξήσει την κατανόηση εν γένει και να προωθήσει τα δικαιώματα των διακινούμενων εργαζομένων που βρίσκονται σε πιο ευάλωτη θέση από τους αυτόχθονες (π.χ. όσον αφορά τη στέγαση, τη γλώσσα, την απασχόληση των συζύγων και των συντρόφων κλπ). Η ευρωπαϊκή πολιτική της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων εκτός του ότι συμβάλλει στην επίτευξη της ενιαίας αγοράς, έχει σημαντική κοινωνική διάσταση καθώς προάγει την κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ενσωμάτωση των διακινούμενων εργαζομένων της ΕΕ στα κράτη μέλη υποδοχής. Ως κυπρο-αμερικανικός επιχειρηματικός σύνδεσμος ενώνουμε τη φωνή μας με το American Chamber of Commerce to the EU (AmCham EU) που στις 13 Απριλίου 2011 εξέδωσε ανακοίνωση τύπου με την οποία καλωσορίζει τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για εμβάθυνση και βελτίωση της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το AmCham EU πιστεύει ότι η συμπλήρωση της ενιαίας αγοράς θα βοηθήσει τη μεγέθυνση του ΑΕΠ κατά περίπου 4 τοις εκατόν τα επόμενα δέκα χρόνια, και θα αυξήσει την παραγωγικότητα, τις επενδύσεις, το εμπόριο και τις θέσεις εργασίας. Καλούμε την πολιτεία να αλλάξει στάση και να αποδεχθεί το γεγονός ότι οποιεσδήποτε διακρίσεις μεταξύ κυπρίων και «κοινοτικών» εργαζομένων είναι παράνομες. Οι εργοδότες έχουν δικαίωμα να προσλαμβάνουν απρόσκοπτα οποιοδήποτε πολίτη της ΕΕ ανεξάρτητα από το κράτος καταγωγής του και δεν έχουν καμία υποχρέωση προτίμησης κυπρίων εργαζομένων. Η δε επίκληση από τις αρμόδιες αρχές του νόμου περί Ίσης Μεταχείρισης στην Απασχόληση ανεξάρτητα από τη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή με σκοπό τον αποκλεισμό κοινοτικών εργαζομένων και την προτίμηση κυπρίων εργαζομένων αποτελεί ενσυνείδητη διαστρέβλωση της ευρωπαϊκής και της κυπριακής νομοθεσίας. Η ορθή ερμηνεία της νομοθεσίας είναι ότι αν κάποιος εργοδότης παραπλανηθεί από τις δημόσιες εκκλήσεις και τις συνδικαλιστικές μεμψιμοιρίες και προτιμήσει κυπρίους σε βάρος άλλων πολιτών της ΕΕ, διαπράττει αδίκημα και θα πρέπει να διωχθεί και να τιμωρηθεί ανάλογα. AmCham Cyprus 6 - Σεπτέμβριος 2011

7 Η πρόσβαση σε εργαζόμενους τρίτων χωρών Σύμφωνα με τη «Στρατηγική για την Απασχόληση Ξένου Εργατικού Δυναμικού» του Υπουργικού Συμβουλίου βασικό κριτήριο για την παραχώρηση εγκρίσεων σε εργοδότες για απασχόληση αλλοδαπών αποτελεί η μη ύπαρξη δυνατότητας ικανοποίησης των συγκεκριμένων αναγκών του εργοδότη με εργατικό δυναμικό είτε από τη ντόπια αγορά εργασίας είτε από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Το ερώτημα που προκύπτει είναι κατά πόσο οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες επιδεικνύουν κατανόηση και θετική αντιμετώπιση ή εξαντλούν την αυστηρότητά τους και δυσχεραίνουν την εξασφάλιση άδειας εργασίας για υπηκόους τρίτων χωρών. Μια πρόσφατη έρευνα της Noverna για λογαριασμό ελεγκτικού οίκου για την αξιολόγηση της Κύπρου ως επιχειρηματικού κέντρου (Απρίλιος 2011), αποκάλυψε ότι οι υπηρεσίες του Τμήματος Μετανάστευσης κρίνονται «πολύ καλές» από το 3%, «καλές» από το 23%, «μέτριες» από το 25%, «φτωχές» από το 17% και «πολύ φτωχές» από το 11% των ερωτηθέντων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ποσοστό μόνο 17% θεωρεί ότι είναι πολύ εύκολο ή εύκολο να εξασφαλιστεί άδεια εργασίας για πολίτες τρίτων χωρών και ποσοστό 36% δηλώνει ότι είναι δύσκολο ως πολύ δύσκολο να εξασφαλιστεί η σχετική άδεια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2004 αναγνώρισε ότι η νόμιμη μετανάστευση θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της οικονομίας που βασίζεται στη γνώση στην Ευρώπη και στην προαγωγή της οικονομικής ανάπτυξης. Το 2009 αναγνώρισε ότι η μετανάστευση εργατικού δυναμικού μπορεί να συμβάλει σε μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα και οικονομική ζωτικότητα και ότι, στο πλαίσιο των σημαντικών δημογραφικών προκλήσεων που θα αντιμετωπίσει η ΕΕ στο μέλλον σε συνδυασμό με αυξημένη ζήτηση εργασίας, η εφαρμογή ευέλικτων πολιτικών μετανάστευσης θα συμβάλει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη της Ένωσης και στις μακροπρόθεσμες επιδόσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα πλαίσια της προσπάθειας για μια ολοκληρωμένη πολιτική μετανάστευσης έχει προτείνει μια σειρά νομοθετικών πρωτοβουλιών. Συστήνει τη σύνταξη μιας οδηγίας πλαίσιο για να εξασφαλιστούν τα δικαιώματα όλων των υπηκόων τρίτων χωρών σε σχέση με τη νόμιμη εργοδότηση. Επίσης έχει σχεδιάσει τέσσερις συμπληρωματικές οδηγίες για να καλύψουν την είσοδο και διαμονή ορισμένων κατηγοριών υπηκόων τρίτων χωρών, και συγκεκριμένα εργαζόμενους υψηλής εκπαίδευσης, εποχιακούς εργάτες, ενδοϋπηρεσιακώς μετατιθέμενους και εκπαιδευόμενους επ αμοιβή. Ήδη έχει θεσπιστεί η Οδηγία 2009/50/ΕΚ της που προωθεί ένα πρόγραμμα "γαλάζιας κάρτας" γρήγορων ταχυτήτων για εργαζόμενους υψηλής εξειδίκευσης από αναπτυσσόμενες χώρες, σε μία προσπάθεια να ανταγωνιστεί την αντίστοιχη "πράσινη κάρτα" των ΗΠΑ. Σύμφωνα με στοιχεία, η ευρωπαϊκή αγορά εργασίας έχει ανάγκη από όλο και περισσότερους εργαζόμενους εξειδικευμένους στην υψηλή τεχνολογία, καθώς και από νοσηλευτικό προσωπικό, το οποίο αυτή τη στιγμή κατευθύνεται κυρίως σε αναπτυγμένες χώρες εκτός EE. Τώρα συζητείται η Πρόταση Οδηγίας σχετικά με τους όρους εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών στο πλαίσιο ενδοεπιχειρηματικής μετάθεσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διαπιστώσει ότι πολλές πολυεθνικές που επιθυμούν να μεταθέσουν το προσωπικό τους συναντούν έλλειψη ευελιξίας και περιορισμούς, καθώς και έλλειψη σαφών ειδικών προγραμμάτων στα περισσότερα κράτη μέλη, περίπλοκες απαιτήσεις, κόστος, καθυστερήσεις στη χορήγηση θεωρήσεων ή αδειών εργασίας και αβεβαιότητα όσον αφορά τους κανόνες και τις διαδικασίες. AmCham Cyprus 7 - Σεπτέμβριος 2011

8 Σκοπός της Πρότασης Οδηγίας είναι να ανταποκριθεί αποτελεσματικά και γρήγορα στη ζήτηση διοικητικών στελεχών και ειδικευμένων υπαλλήλων για υποκαταστήματα και θυγατρικές πολυεθνικών εταιρειών καθορίζοντας διαφανείς και εναρμονισμένους όρους εισδοχής αυτής της κατηγορίας εργαζομένων, δημιουργώντας ελκυστικότερες συνθήκες προσωρινής παραμονής για τους ενδοϋπηρεσιακώς μετατιθέμενους και τις οικογένειές τους. Και πάλιν, ως κυπρο-αμερικανικός επιχειρηματικός σύνδεσμος, συμφωνούμε με τους άλλους ευρωπαϊκούς επιχειρηματικούς συνδέσμους που καλούν την Ευρωπαϊκή Βουλή να αδράξει την ευκαιρία που παρουσιάζεται με την Πρόταση Οδηγίας και να υιοθετήσει πανευρωπαϊκές πολιτικές που θα φέρουν τις αναγκαίες δεξιότητες και ταλέντο στην ΕΕ πάνω σε προσωρινή βάση, θα συνεισφέρουν στην εξάλειψη της έλλειψης δεξιοτήτων σε κρίσιμους τομείς, θα αναπτύξουν την οικονομική δραστηριότητα και θα προωθήσουν την τοπική εργοδότηση μέσω αυξημένων εταιρικών επενδύσεων στην οικονομία της ΕΕ, και θα ενισχύσουν την «πέμπτη ελευθερία» της ελεύθερης κυκλοφορίας της γνώσης μέσα στην ΕΕ. Τα διεθνή επιχειρηματικά κέντρα στηρίζουν την επιτυχία τους κατά πολύ σε εκπατρισθέντες και γι αυτό η Κύπρος χρειάζεται μια καινούρια ευέλικτη και ευνοϊκή πολιτική, ταχεία ανταπόκριση και περιορισμό των γραφειοκρατικών διαδικασιών αναφορικά με την εργοδότηση υπηκόων τρίτων χωρών. Οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες θα πρέπει να δείξουν περισσότερη εμπιστοσύνη στην κρίση του εργοδότη σε σχέση με την καταλληλότητα του συγκεκριμένου εργαζόμενου για μια θέση που απαιτεί επαγγελματικές γνώσεις και δεξιότητες. Μιλτιάδης Μιλτιάδου Πρόεδρος AmCham Cyprus AmCham Cyprus 8 - Σεπτέμβριος 2011